Nadzorowanie handlu prekursorami narkotyków pomiędzy UE a państwami trzecimi

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 111/2005 określające zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy UE a państwami trzecimi

JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?

W rozporządzeniu wprowadzono obowiązki UE na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, zgodnie z którą należy podjąć środki w celu monitorowania wytwarzania i dystrybucji prekursorów narkotyków*.
W rozporządzeniu ustanowiono środki kontroli i nadzorowania handlu między UE a państwami trzecimi.
Rozporządzenie zostało zmienione rozporządzeniem (UE) nr 1259/2013, aby doprecyzować niektóre definicje używane w tym dokumencie, w szczególności definicję „substancji sklasyfikowanych”*, „użytkownika”* oraz „podmiotu gospodarczego”*.
Powiązane rozporządzenie – rozporządzenie (WE) nr 273/2004 (zob. streszczenie dokumentu) – dotyczy handlu prekursorami narkotyków między państwami członkowskimi.
Przyjęto trzy akty delegowane (rozporządzenia delegowane (UE) 2015/1011, (UE) 2016/1443 i (UE) 2018/729) zmieniające rozporządzenie oraz jeden akt wykonawczy (rozporządzenie wykonawcze (UE) 2015/1013).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W rozporządzeniu dokonano rozróżnienia między sklasyfikowanymi i niesklasyfikowanymi* substancjami.

W załączniku I do rozporządzenia wymieniono cztery kategorie substancji sklasyfikowanych.
- Kategoria 1: substancje, z którymi wiąże się największe ryzyko, z których najłatwiej można wytworzyć niedozwolone środki odurzające (na przykład 1-fenylo-2-propanon, piperonal).
- Kategoria 2: substancje, z którymi wiąże się mniejsze ryzyko (podkategoria 2A: bezwodnik octowy; podkategoria 2B: kwas fenylooctowy, kwas antranilowy, piperydyna i nadmanganian potasu).
- Kategoria 3: chemikalia luzem, które mogą mieć różnego rodzaju zastosowania w procesie wytwarzania (na przykład aceton, kwas chlorowodorowy).
- Kategoria 4: od grudnia 2013 r., substancje obejmujące produkty lecznicze stosowane u ludzi i do celów weterynaryjnych, które zawierają efedrynę lub pseudoefedrynę.

Obowiązki podmiotów gospodarczych

Podmioty gospodarcze dokumentują przywozy, wywozy lub tranzyt substancji sklasyfikowanych, tak aby dokumenty te zawierały następujące informacje:
- nazwę substancji;
- ilość i masę substancji; oraz
- nazwę i adres eksportera, importera, dystrybutora i odbiorcy końcowego.
Podmioty gospodarcze przechowują dokumentację dotyczącą transakcji przez okres trzech lat.

Licencja odnośnie do substancji sklasyfikowanych w kategorii 1

Podmioty gospodarcze (z wyjątkiem agentów celnych i przewoźników) muszą uzyskać licencję, która wydawana jest przez właściwe organy państwa, w którym dany podmiot ma siedzibę, jeżeli uczestniczą w przywozie lub wywozie substancji wymienionych w kategorii 1 lub uczestniczą w działaniach w zakresie pośrednictwa, związanych z tymi substancjami.
Przed udzieleniem licencji właściwe organy biorą pod uwagę kompetencje i uczciwość wnioskodawcy.
Licencja może być zawieszona lub cofnięta przez właściwe organy, jeżeli podmiot gospodarczy przestał spełniać warunki jej udzielenia lub gdy istnieją uzasadnione podstawy, by przypuszczać, że istnieje ryzyko nielegalnego wykorzystania substancji sklasyfikowanych.

Zgłoszenie odnośnie do substancji sklasyfikowanych w kategoriach 2 i 3

Podmioty gospodarcze mające siedzibę w UE (z wyjątkiem agentów celnych i przewoźników) muszą dokonać zgłoszenia właściwym organom państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę, jeżeli uczestniczą w przywozie lub wywozie substancji wymienionych w kategorii 2 lub w działaniach w zakresie pośrednictwa, związanych z tymi substancjami lub uczestniczą w wywozie substancji wymienionych w kategorii 3.

Powiadamianie organów

Podmioty gospodarcze:
- niezwłocznie powiadamiają właściwe organy o wszelkich okolicznościach, takich jak nietypowe zamówienia lub transakcje z udziałem substancji sklasyfikowanych, które budzą podejrzenia, że substancje te – przeznaczone do przywozu, wywozu lub będące przedmiotem działań w zakresie pośrednictwa – mogą być wykorzystane do nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych;
- dostarczają właściwym organom wszelkich dostępnych informacji w celu umożliwienia im sprawdzenia legalności wyżej wymienionego odpowiedniego zamówienia lub transakcji;
- dostarczają właściwym organom odpowiednich informacji, w zwięzłej formie, na temat swoich transakcji obejmujących substancje sklasyfikowane.

Powiadomienie przed wywozem

Wywóz substancji wymienionych w kategoriach 1 i 4 oraz wywóz substancji wymienionych w kategoriach 2 i 3 do określonych krajów przeznaczenia jest poprzedzany powiadomieniem przed wywozem przekazywanym przez właściwe organy w UE właściwym organom w kraju przeznaczenia, zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych.
Krajowi przeznaczenia pozostawia się 15 dni roboczych na udzielenie odpowiedzi, po upływie tego terminu właściwe organy państwa członkowskiego wywozu mogą zezwolić na wywóz. Może to nastąpić tylko wtedy, gdy nie otrzymają od właściwych organów kraju przeznaczenia informacji, że celem wywozu może być nielegalne wytwarzanie środków odurzających i substancji psychotropowych.
Właściwe organy mogą stosować uproszczone procedury powiadamiania przed wywozem w przypadkach, gdy upewniły się, że nie spowoduje to ryzyka nielegalnego wykorzystania substancji sklasyfikowanych.

Zezwolenie na wywóz

Wywóz substancji sklasyfikowanych, które wymagają zgłoszenia celnego, wymaga uzyskania zezwolenia na wywóz.
Zezwolenie na wywóz jest wymagane w przypadku, gdy substancje sklasyfikowane są ponownie wywożone w ciągu 10 dni od daty objęcia ich procedurą zawieszającą lub umieszczenia ich w wolnym obszarze celnym.
Wywóz substancji wymienionych w kategorii 3 wymaga uzyskania zezwolenia na wywóz tylko w przypadku, gdy wymagane jest powiadomienie przed wywozem.
W rozporządzeniu wymieniono szczegółowe informacje, które należy zawrzeć we wniosku.

Zezwolenie na przywóz

Przywóz substancji wymienionych w kategorii 1 wymaga uzyskania zezwolenia na przywóz.
Zezwolenie na przywóz może zostać udzielone jedynie podmiotowi gospodarczemu posiadającemu siedzibę w UE.
Zezwolenie na przywóz wydawane jest przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym importer ma swoją siedzibę.
W rozporządzeniu wymieniono szczegółowe informacje, które należy zawrzeć we wniosku o udzielenie zezwolenia.
Zezwolenie towarzyszy przesyłce od punktu wejścia na obszar celny UE do terenu zakładu importera lub odbiorcy końcowego.

Właściwe organy państw członkowskich – uprawnienia i zobowiązania

Państwa członkowskie:

zakazują wprowadzenia substancji sklasyfikowanych i przesyłek substancji niesklasyfikowanych na obszar celny UE lub ich wywozu, jeżeli istnieje podejrzenie, że substancje te są przeznaczone do nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych;
zatrzymują substancje sklasyfikowane lub zawieszają ich wydanie na czas niezbędny do zidentyfikowania substancji sklasyfikowanych lub skontrolowania przestrzegania przepisów niniejszego rozporządzenia;
przyjmują konieczne środki w celu przyznania właściwym organom uprawnień, w szczególności do:
- uzyskiwania informacji o wszelkich zamówieniach na substancje sklasyfikowane lub operacjach z udziałem takich substancji;
- wejścia na teren zakładu podmiotu gospodarczego i użytkownika w celu uzyskania dowodów potwierdzających nieprawidłowości;
- stwierdzenia, że substancje sklasyfikowane zostały nielegalnie wykorzystane lub że miała miejsce próba nielegalnego wykorzystania tych substancji;
dopilnowują, by właściwe organy przestrzegały poufnych informacji handlowych;
przyjmują przepisy dotyczące sankcji stosowanych w przypadku naruszeń przepisów i podejmują wszystkie niezbędne środki służące zapewnieniu, że przepisy te są stosowane – przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Europejska baza danych

Europejska baza danych o prekursorach narkotykowych utworzona w ramach rozporządzenia (WE) nr 273/2004 służy:
- uproszczeniu procedury dla państw członkowskich dotyczącej zgłaszania konfiskat i zatrzymanych wysyłek;
- prowadzeniu wykazu unijnych podmiotów gospodarczych i użytkowników, którym przyznano zezwolenie lub rejestrację, którzy w sposób legalny wykorzystują prekursory narkotykowe lub handlują nimi;
- umożliwieniu podmiotom gospodarczym przekazywania właściwym organom informacji, w zwięzłej formie, na temat ich działań związanych z wywozem, przywozem i pośrednictwem.

Akty wykonawcze i delegowane

W rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2015/1013 określono przepisy dotyczące przyznawania licencji i dokonywania rejestracji podmiotów gospodarczych i użytkowników, umieszczania ich w europejskiej bazie danych o prekursorach narkotykowych, dostarczania przez podmioty gospodarcze informacji wymaganych do nadzorowania handlu oraz wydawania zezwoleń na wywóz i zezwoleń na przywóz w obszarze prekursorów narkotykowych.
W rozporządzeniu delegowanym (UE) 2015/1011:
- ustanowiono warunki przyznawania licencji i rejestracji;
- określono przypadki, w których licencja i rejestracja nie są wymagane;
- ustanowiono kryteria w celu wykazania legalnego/zgodnego z prawem celu transakcji oraz określenia uproszczonych procedur dotyczących powiadomień przed wywozem i zezwoleń na wywóz;
- określono informacje niezbędne do nadzorowania handlu; oraz
- określono wymogi dotyczące informacji, które mają być przekazywane w odniesieniu do wdrażania działań w zakresie nadzoru handlu prekursorami narkotyków.
W rozporządzeniach delegowanych (UE) 2016/1443 i (UE) 2018/729 rozszerzono wykaz substancji wymienionych w kategorii 1.

Uchylenie

Rozporządzenie uchyla rozporządzenie (EWG) nr 3677/90.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie (WE) nr 111/2005 ma zastosowanie od dnia 18 sierpnia 2005 r.
Rozporządzenie zmieniające (UE) nr 1259/2013 ma zastosowanie od dnia 30 grudnia 2013 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Kontrola prekursorów narkotyków (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Prekursor narkotyków: chemikalia wykorzystywane głównie do zgodnej z prawem (legalnej) produkcji wielu różnych produktów, w tym leków, tworzyw sztucznych i kosmetyków. Substancje te mogą być również niewłaściwie stosowane w niezgodnych z prawem/nielegalnych celach, takich jak produkcja metamfetamin, heroiny lub kokainy.

Substancja sklasyfikowana: każda substancja wymieniona w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 111/2005, która może być wykorzystywana do nielegalnego wytwarzania środków odurzających i substancji psychotropowych, łącznie z mieszaninami i produktami naturalnymi zawierającymi takie substancje. Definicja ta nie obejmuje jednak mieszanin i produktów naturalnych zawierających substancje sklasyfikowane, które zostały wytworzone w taki sposób, że substancje te nie mogą być łatwo wykorzystane lub odzyskane za pomocą łatwych do zastosowania lub ekonomicznie opłacalnych środków: produktów leczniczych stosowanych u ludzi określonych w dyrektywie 2001/83/WE oraz weterynaryjnych produktów leczniczych określonych w dyrektywie 2001/82/WE.

Użytkownik: osoba fizyczna lub prawna, inna niż podmiot gospodarczy (zobacz następną definicję), która posiada substancję sklasyfikowaną i zajmuje się przetwarzaniem, przygotowywaniem preparatów, zużywaniem, magazynowaniem, przechowywaniem, obróbką, umieszczaniem w pojemnikach, przenoszeniem z jednego pojemnika do innego, mieszaniem, przekształcaniem lub jakimkolwiek innym wykorzystaniem substancji sklasyfikowanych.

Podmiot gospodarczy: osoba fizyczna lub prawna zajmująca się wprowadzaniem do obrotu substancji sklasyfikowanych.

Substancje sklasyfikowane: substancje, które nie są wprawdzie wymienione w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, jednak które zidentyfikowano jako wykorzystywane do nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych.

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (WE) nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. określające zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Wspólnotą a państwami trzecimi (Dz.U. L 22 z 26.1.2005, s. 1–10)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 111/2005 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1011 z dnia 24 kwietnia 2015 r. uzupełniające rozporządzenie (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prekursorów narkotykowych i rozporządzenie Rady (WE) nr 111/2005 określające zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Unią a państwami trzecimi oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1277/2005 (Dz.U. L 162 z 27.6.2015, s. 12–25)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/1013 z dnia 25 czerwca 2015 r. ustanawiające przepisy dotyczące rozporządzenia (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prekursorów narkotykowych i rozporządzenia Rady (WE) nr 111/2005 określającego zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Unią a państwami trzecimi (Dz.U. L 162 z 27.6.2015, s. 33–64)

Rozporządzenie (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie prekursorów narkotykowych (Dz.U. L 47 z 18.2.2004, s. 1–10)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja Rady 90/611/EWG z dnia 22 października 1990 r. dotycząca podpisania w imieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej Konwencji Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi (Dz.U. L 326 z 24.11.1990, s. 56–57)

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2023