Unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej: przegląd postępów

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Przegląd śródokresowy unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. – COM(2015) 478 final

STRESZCZENIE

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEGO SPRAWOZDANIA?

Niniejsze sprawozdanie stanowi śródokresowy przegląd postępów wdrażania unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r. Celem sprawozdania jest dostarczenie decydentom informacji o obszarach, w których należy podjąć większe starania.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W niniejszym sprawozdaniu podkreślono fakt, że od 2010 r. trwa utrata różnorodności biologicznej i degradacja usług ekosystemowych w UE i na świecie, pomimo postępów w zakresie polityki, poprawy bazy wiedzy oraz wielu sukcesów w zakresie ochrony na szczeblu lokalnym. Ma to poważny wpływ na zdolność różnorodności ekosystemów do zaspokajania potrzeb człowieka w przyszłości.

W sprawozdaniu oceniono postępy w realizacji każdego z sześciu celów operacyjnych:

Cel 1: pełne wdrożenie unijnego prawodawstwa w dziedzinie ochrony przyrody

• Sieć Natura 2000 jest już prawie ukończona dla siedlisk lądowych. Została ona także rozszerzona w obszarach morskich. Nieznacznie wzrosła liczba gatunków i siedlisk z poprawiającym się stanem ochrony. Jednakże wciąż wiele z nich pozostaje w stanie niewłaściwym, a niektóre ulegają dalszemu pogorszeniu. Główne wyzwania do roku 2020 obejmują ukończenie sieci morskiej Natura 2000 oraz zapewnienie skutecznego zarządzania i finansowania sieci Natura 2000.

Cel 2: utrzymanie i przywrócenie ekosystemów i ich usług

• Baza wiedzy ulega poprawie, ustanowiono ważne ramy polityki. Do głównych wyzwań do 2020 r. należy opracowanie i wdrożenie krajowych i regionalnych systemów przywracania ekosystemów (np. pomoc w przywracaniu uszkodzonych lub zniszczonych ekosystemów), zielona infrastruktura, a także zapobieganie utracie zwykłej bioróżnorodności.

Cel 3a: zrównoważone rolnictwo

• Intensywna uprawa i hodowla, porzucanie gruntów, niekontrolowane rozrastanie się miast i szara infrastruktura – to największe obciążenia dla różnorodności biologicznej. Wspólna polityka rolna (WPR) na lata 2014–2020 oferuje szereg potencjalnie skutecznych instrumentów ochrony i przywracania różnorodności biologicznej. Kraje UE muszą stosować te instrumenty, by umożliwić UE osiągnięcie wyznaczonego celu.

Cel 3b: zrównoważone leśnictwo

• Obszar lasów UE nieco wzrósł, lecz brakuje poprawy w stanie ochrony siedlisk leśnych i gatunków objętych unijnym prawodawstwem ochrony przyrody. Plany urządzenia lasów lub równoważne instrumenty mogłyby odgrywać istotną pozytywną rolę w osiągnięciu celu, lecz ich potencjał jest w większości niewykorzystywany.

Cel 4: zrównoważone rybołówstwo

• UE wprowadziła środki na rzecz zrównoważonego rybołówstwa (wspólna polityka rybołówstwa) oraz dobrego stanu środowiska (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej). Wdrażanie tej polityki jest zróżnicowane w całej UE, a poważne problemy pozostają nierozwiązane, zwłaszcza na wodach południowych. W rezultacie wielorakich presji spowodowanych niszczeniem siedlisk, nadmierną eksploatacją, zanieczyszczeniem, zmianą klimatu i zakwaszeniem (tj. gdy dwutlenek węgla pochłaniany przez morza, reaguje z wodą i wytwarza kwas) – stan ekosystemów i gatunków morskich w morzach UE wciąż się pogarsza.

Cel 5: zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych

• UE znajduje się obecnie na drodze pozwalającej jej na osiągnięcie tego celu dzięki przyjęciu rozporządzenia w sprawie inwazyjnych gatunków obcych w 2014 r. Trwają prace nad propozycją wykazu inwazyjnych gatunków potencjalnie szkodliwych dla UE. Kolejny kluczowy krok będzie wymagać realizacji działań przez kraje UE. Postęp w pozostałych obszarach także będzie miał kluczowe znaczenie – zwłaszcza ratyfikacja konwencji o kontroli i zarządzaniu wodami balastowymi.

Cel 6: wkład w powstrzymywanie utraty światowej różnorodności biologicznej

• UE wnosi największy wkład w globalną pomoc na rzecz różnorodności biologicznej, a także zwiększa przeznaczane na ten cel środki. UE ratyfikowała Konwencję CITES i pracuje obecnie nad wdrożeniem protokołu z Nagoi. Unijne rozporządzenie w sprawie drewna oraz wprowadzenie postanowień z zakresu różnorodności biologicznej do dwustronnych umów handlowych to istotne wstępne kroki na drodze eliminowania czynników globalnej utraty bioróżnorodności. Jednakże postępy w ograniczaniu wpływu konsumpcji UE na światową różnorodność biologiczną są niewystarczające. Kwestia ta zostanie uwzględniona w celach zrównoważonego rozwoju.

Wnioski

• Wnioski sprawozdania wskazują, że cele na 2020 r. mogą zostać osiągnięte jedynie dzięki podjęciu odważniejszych i ambitniejszych działań w zakresie realizacji i egzekwowania oraz skuteczniejszej integracji szeregu polityk. Osiągnięcie celów różnorodności biologicznej może przyczynić się do wzrostu gospodarczego, wzrostu zatrudnienia, bezpieczeństwa żywnościowego i wodnego oraz do jakości życia, jak również do realizacji celów zrównoważonego rozwoju 2030.

KONTEKST

Różnorodność biologiczna, czyli niepowtarzalne bogactwo życia, jest kluczowym zagadnieniem dla gospodarki i dobrostanu UE. Zapewnia nam ona podstawowe usługi, takie jak czyste powietrze i wodę, pożywienie, materiały i lekarstwa, zdrowie i rekreację; wspiera zapylanie i żyzność gleby, reguluje klimat i chroni nas przed ekstremalnymi warunkami pogodowymi.

Jednakże zmiany w różnorodności biologicznej powodowane przez człowieka na przestrzeni ostatnich 50 lat zachodzą szybciej niż w jakimkolwiek innym okresie w historii. Dlatego też UE przyjęła strategię ochrony różnorodności biologicznej, której nadrzędnym celem jest zatrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji usług ekosystemów w UE do 2020 r., jednocześnie zwiększając wkład UE na rzecz zapobiegania utracie różnorodności biologicznej na świecie.

• Unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r. – postępy w realizacji.

AKT

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Przegląd śródokresowy unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. (COM(2015) 478 final z 2.10.2015)

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Nasze ubezpieczenie na życie i nasz kapitał naturalny – unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. (KOM(2011) 244 wersja ostateczna z 3.5.2011)

Dokument roboczy służb Komisji: Unijna ocena postępu wprowadzania strategii ochrony różnorodności biologicznej do 2020 r. – Towarzyszący dokumentowi: Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady: Przegląd śródokresowy unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. (SWD(2015) 187 final z 2.10.2015)

Ostatnia aktualizacja: 12.01.2016