Wsparcie humanitarne w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2016/369 w sprawie udzielania wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii

JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie (UE) 2016/369:

• ma na celu określenie zbioru zasad dotyczących wsparcia humanitarnego* w sytuacjach nadzwyczajnych udzielanego państwom członkowskim w trakcie katastrof wywołanych przez człowieka lub katastrof naturalnych;
• ma zastosowanie w momencie, gdy inne instrumenty okazują się niewystarczające;
• wspiera i uzupełnia działania państwa członkowskiego dotkniętego katastrofą lub państw członkowskich dotkniętych katastrofą.

Po wybuchu pandemii COVID-19 w 2020 r. Rada przyjęła rozporządzenie (UE) 2020/521, na mocy którego uruchomiono środki wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/369. Środki te uruchamiane są w okresie od 1 lutego 2020 r. do 31 stycznia 2022 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych utworzony w ramach niniejszego rozporządzenia opiera się na potrzebach i ma na celu ochronę życia, zapobieganie ludzkiemu cierpieniu oraz zachowanie godności ludzkiej.
• Rada decyduje o uruchomieniu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych w ramach niniejszego rozporządzenia na podstawie wniosku przedstawionego przez Komisję Europejską.
• Komisja musi monitorować działania, które zostały objęte wsparciem finansowym, oraz przedstawić Radzie ogólną ocenę udzielonego wsparcia w trakcie uruchomienia lub wnioski o zakończenie wsparcia najpóźniej 12 miesięcy po uruchomieniu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych.
• Komisja musi dopilnować, aby środki finansowe wykorzystywane na mocy niniejszego rozporządzenia nie były dotknięte oszustwem, korupcją ani innymi nielegalnymi działaniami, które godzą w interesy finansowe UE.
• Niniejsze rozporządzenie uzupełnia inne unijne instrumenty finansowania, takie jak Fundusz Azylu, Migracji i Integracji, Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym.

Środki szczególne stosowane w związku z pandemią COVID-19

• W ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych UE uruchamia środki w kwocie 2,7 mld EUR. Środki te mają zostać wykorzystane na sfinansowanie wsparcia w zakresie doraźnej opieki zdrowotnej, takiego jak:
  • wspólne udzielanie zamówień, utrzymywanie zapasów i dystrybucja podstawowych zasobów;
  • promowanie opracowywania leków i metod przeprowadzania testów;
  • ustanowienie szpitali tymczasowych oraz tworzenie tymczasowych obiektów kwarantanny; oraz
  • pomoc w transportowaniu pacjentów do szpitali państw sąsiedzkich, które dysponują wolnymi zdolnościami.
• Będzie również istniała możliwość sfinansowania innych działań w zależności od zmieniających się potrzeb państw członkowskich, szpitali, lekarzy i pacjentów.
• Komisja może finansować organizacje partnerskie, takie jak organizacje pozarządowe, specjalistyczne służby państw członkowskich, organy krajowe i inne organy publiczne, organizacje międzynarodowe i ich agencje.
• Zakres potencjalnych beneficjentów otrzymujących pomoc finansową na rzecz realizacji działań finansowanych w ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych został rozszerzony z powodu pandemii COVID-19. O ile jest to stosowne i konieczne do realizacji działania kwalifikować mogą się organizacje i podmioty dysponujące niezbędną wiedzą fachową lub działające w sektorze istotnym z punktu widzenia pomocy w przypadku klęsk żywiołowych lub katastrof, takie jak:
  • prywatni usługodawcy;
  • producenci urządzeń; oraz
  • naukowcy i instytucje badawcze.
• Inne możliwości udzielania zamówień na towary i usługi niezbędne do zapewnienia wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych obejmują:
  • wspólne udzielanie zamówień przez Komisję oraz państwa członkowskie;
  • udzielanie zamówień przez Komisję w imieniu państw członkowskich;
  • udzielanie zamówień przez Komisję; oraz
  • sprzedaż, darowanie lub dzierżawę towarów lub usług państwom członkowskim lub organizacjom partnerskim wybranym przez Komisję.
• Finansowanie w ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych może pokryć nawet 100% bezpośrednich i pośrednich kosztów związanych z działaniami finansowanymi w ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych do zakończenia okresu uruchomienia. Koszty bezpośrednie mogą obejmować:
  • zakup, przygotowanie, gromadzenie, transport, przechowywanie i dystrybucję towarów i usług; oraz
  • koszty inwestycyjne działań lub projektów bezpośrednio związanych z osiągnięciem celów uruchomienia środków w ramach właściwego instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych.
• Aby przyspieszyć udzielanie i realizację zamówień wynikających z procedur udzielania zamówień rozporządzenie przewiduje pewne odstępstwa od rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 (rozporządzenia finansowego UE; zob. streszczenie dokumentu).

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

• Rozporządzenie (UE) 2016/369 ma zastosowanie od dnia 16 marca 2016 r.
• Rozporządzenie zmieniające (UE) 2020/521 ma zastosowanie od dnia 1 lutego 2020 r.

KONTEKST

Głównym powodem przyjęcia niniejszego rozporządzenia w 2016 r. była sytuacja związana z napływem uchodźców i migrantów w UE mająca wpływ na UE. Unia Europejska, a w szczególności Grecja, została zalana falą uchodźców i migrantów, którzy pilnie potrzebowali pomocy humanitarnej. W okresie 2016–2019 Komisja Europejska przeznaczyła niemal 650 mln EUR na rzecz organizacji partnerskich celem wsparcia uchodźców i migrantów w Grecji.

Więcej informacji:

• Wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych w UE (Komisja Europejska)
• Zarządzanie w sytuacji kryzysowej i solidarność (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (UE) 2016/369 z dnia 15 marca 2016 r. w sprawie udzielania wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii (Dz.U. L 70 z 16.3.2016, s. 1–6)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) 2016/369 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1–222)

Komunikat Komisji do Rady towarzyszący wnioskowi dotyczącemu rozporządzenia Rady w sprawie udzielania wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii (COM(2016) 116 final, 2.3.2016)

Ostatnia aktualizacja: 18.05.2020