Unijne wsparcie dla rolników w regionach najbardziej oddalonych

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Cele

Rozporządzenie ma trzy cele.

1. Zapewnienie zaopatrzenia takich regionów w podstawowe produkty przeznaczone do spożycia przez ludzi lub do przetwórstwa, lub stanowiące środki produkcji rolnej, w cenach rekompensujących im trudności wynikające z ich izolacji.
2. Zabezpieczenie trwałości i rozwoju w dziedzinie dywersyfikacji produkcji zwierzęcej i roślinnej, w tym produkcji, przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów lokalnych.
3. Utrzymanie rozwoju i wzmocnienie konkurencyjności tradycyjnej działalności rolniczej.

Kwalifikujące się obszary

Obszary kwalifikujące się do finansowania w ramach programu POSEI są określone w art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

• Hiszpania: Wyspy Kanaryjskie.
• Francja: Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Reunion i Majotta.
• Portugalia: Azory i Madera.

Programy POSEI: zarządzanie i budżety

Każde państwo członkowskie UE określa, na jakim szczeblu geograficznym powinny zostać ustanowione programy.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 i 3 rozporządzenia każde z tych trzech państw członkowskich co roku otrzymuje dofinansowanie o poniższej wartości.

• Wyspy Kanaryjskie. 268,42 mln EUR (z czego maksymalna kwota na szczególny system dostaw wynosi 72,7 mln EUR).
• Francuskie departamenty zamorskie. 278,41 mln EUR (z czego maksymalna kwota na szczególny system dostaw wynosi 26,9 mln EUR).
• Azory i Madera. 106,21 mln EUR (z czego maksymalna kwota na szczególny system dostaw wynosi 21,2 mln EUR).

Szczególny system dostaw

• Po zatwierdzeniu tych środków przyznaje się je pod warunkiem, że korzyści gospodarcze są przeniesione na odbiorcę końcowego. Aby zapewnić ciągłość i rozwój lokalnej produkcji rolnej w dłuższej perspektywie, stopień odniesionych korzyści nie może negatywnie wpływać na wytwarzanie takich produktów lokalnie. Pomoc powinna być proporcjonalna do dodatkowych kosztów wynikających ze szczególnego położenia geograficznego regionów najbardziej oddalonych.
• Wsparcie jest realizowane poprzez pozwolenia na przywóz, świadectwa zwolnienia oraz świadectwa pomocy wydawane zarejestrowanym podmiotom gospodarczym. Każdy podmiot mający siedzibę w UE może ubiegać się o wpis do rejestru po spełnieniu określonych warunków.

Środki na rzecz lokalnej produkcji rolnej

• Program może obejmować środki wsparcia produkcji, przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych w regionach najbardziej oddalonych.
• Każdy środek można podzielić na działania. W przypadku każdego działania program musi określać co najmniej beneficjentów, warunki kwalifikowalności i jednostkową kwotę pomocy przyznanej na rzecz danego działania.

Kontrole i sankcje

• Produkty objęte szczególnym systemem dostaw podlegają kontrolom przy ich wprowadzaniu na terytorium regionów najbardziej oddalonych oraz przy ich wywozie lub wysyłce z tych regionów. W przypadku nieprzestrzegania zasad organy mogą odzyskać środki przyznane podmiotom gospodarczym (np. rolnikom i firmom mającym w posiadaniu gospodarstwa rolne) oraz tymczasowo zawiesić lub unieważnić ich wpis do rejestru.
• Środki na rzecz lokalnej produkcji rolnej weryfikowane są poprzez kontrole administracyjne i kontrole na miejscu. W przypadku nienależnych płatności beneficjent ma obowiązek zwrócić przedmiotowe kwoty.

Środki ochronne przeciwko agrofagom roślin

Rozporządzenie (UE) 2016/2031, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 228/2013, wymaga sfinansowania przez UE programów zwalczania szkodników w regionach najbardziej oddalonych, wdrażanych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 652/2014, które zostało uchylone i zastąpione rozporządzeniem (UE) 2021/690 ustanawiającym program na rzecz jednolitego rynku (zob. streszczenie).

Akt delegowany

Rozporządzenie delegowane (UE) nr 179/2014 uzupełnia rozporządzenie (UE) nr 228/2013 w odniesieniu do:

• rejestru podmiotów gospodarczych,
• kwoty pomocy z tytułu wprowadzania produktów do obrotu poza regionem,
• znaku graficznego,
• zwolnienia z przywozowych należności celnych w odniesieniu do niektórych sztuk bydła,
• finansowania niektórych środków odnoszących się do szczególnych środków w dziedzinie rolnictwa na rzecz regionów najbardziej oddalonych UE.

Akty wykonawcze

Komisja Europejska przyjęła rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 180/2014 ustanawiające zasady dotyczące stosowania rozporządzenia (UE) nr 228/2013. Zawiera ono dziewięć załączników oraz szczegółowe przepisy obejmujące:

• szczególny system dostaw (np. prognozowany bilans dostaw, dostawy w oparciu o przywóz z państw trzecich, dostawy pochodzące z UE, wywóz i wysyłka, zarządzanie, kontrola i monitorowanie);
• środki wsparcia na rzecz lokalnych produktów rolnych (wnioski o przyznanie pomocy, kontrole, obniżki i wykluczenia oraz płatności nienależne);
• środki uzupełniające (logo, produkty zwierzęce, przywóz tytoniu na Wyspy Kanaryjskie).

Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2020/532, zmienione rozporządzeniami (UE) 2020/2086 i (UE) 2021/238, pozwala na pewne odstępstwa od rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 180/2014 w celu uwzględnienia kwestii związanych z pandemią COVID-19.

Uchylenie

Rozporządzenie (UE) nr 228/2013 uchyla rozporządzenie (WE) nr 247/2006.