1.

W dyrektywie 90/270/EWG ( 2 ) przyjętej w 1990 r. (zwanej dalej „dyrektywą w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe”) określono pewne wymogi dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy związane z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe. Z obecnej perspektywy dyrektywa ta zawiera elementy, które mogą wydawać się oczywiste czy wręcz budzić nostalgię, jak chociażby wyłączenie z jej zakresu stosowania maszyn do pisania ( 3 ). Dyrektywa w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe przewiduje jednak również uprawnienia, które nabrały dużo większego znaczenia w czasach, gdy praca przed monitorami ekranowymi jest powszechna. Dotyczy to przykładowo wynikającego z art. 9 ust. 3 tej dyrektywy prawa pracownika do „specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [specjalnych akcesoriów korekcyjnych]” do pracy na monitorach komputerowych.

2.

Właśnie to prawo jest przedmiotem sporu w niniejszej sprawie. Po wizycie u lekarza specjalisty powód, którego wzrok uległ pogorszeniu, zakupił nowe okulary z soczewkami korekcyjnymi. Pracodawca odmówił pokrycia ich kosztu. Doprowadziło to do powstania sporu, który trafił do sądu odsyłającego, Curtea de Apel Cluj (sądu apelacyjnego w Klużu, Rumunia).

3.

Sąd ten pragnie ustalić między innymi, czy sformułowanie „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]”, zawarte w art. 9 ust. 3 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, obejmuje okulary z soczewkami korekcyjnymi.

4.

Choć nie widać tego na pierwszy rzut oka, dokonana przez Trybunał wykładnia tego pojęcia będzie miała szersze konsekwencje, nie tylko dla zdrowia powoda, lecz także dla systemu ochrony przewidzianego w prawie krajowym dla wszystkich pracowników zobowiązanych do pracy z monitorami komputerowymi.

5.

Artykuł 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, który nosi tytuł „Ochrona oczu i wzroku pracowników”, stanowi:

„1.   Pracownicy są uprawnieni do odpowiedniego badania oczu i wzroku, przeprowadzanego przez osoby o niezbędnych kwalifikacjach:

2.   Pracownicy są uprawnieni do badania okulistycznego, jeżeli w wyniku badania określonego w ust. 1 okaże się to konieczne.

3.   Pracownik musi otrzymać specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne], odpowiednie do rodzaju pracy, jeżeli w wyniku badania określone[go] w ust. 1 lub badania określone[go] w ust. 2 okaże się to konieczne i kiedy nie mogą zostać użyte zwykłe okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [zwykłe akcesoria korekcyjne].

4.   Środki podjęte na mocy niniejszego artykułu nie mogą w żadnym razie dodatkowo obciążać finansowo pracownika.

5.   Ochrona oczu i wzroku pracowników może być zapewniona w ramach państwowego systemu opieki zdrowotnej”.

6.

Powód w postępowaniu głównym jest zatrudniony przez Inspectoratul General pentru Imigrări (generalny inspektorat ds. imigracji, zwany dalej „inspektoratem”). W ramach swoich zadań jest on zobowiązany do pracy z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy. Powód twierdzi, że praca ta w powiązaniu z innymi czynnikami ryzyka doprowadziła do znacznego pogorszenia jego wzroku, co skutkowało koniecznością skonsultowania się z lekarzem specjalistą w kwestii zmiany okularów.

7.

Powód zauważa, że rumuński krajowy system opieki zdrowotnej nie przewiduje refundacji kwoty 2629 RON (rumuńskich lejów) (około 543 EUR na dzień wniesienia pozwu), na którą składa się wartość specjalnych akcesoriów korekcyjnych oraz podatku należnego od zakupu okularów: soczewek, oprawek i z tytułu robocizny. Powód przedłożył inspektoratowi, a więc swojemu pracodawcy, wniosek o zwrot takiej kwoty, który został odrzucony.

8.

Następnie w dniu 19 czerwca 2020 r. powód wniósł powództwo, przeciwko swojemu pracodawcy, do Tribunalul Cluj (sądu okręgowego w Klużu, Rumunia), wnosząc o zasądzenie od pozwanego zapłaty żądanej kwoty. Sąd oddalił żądanie i orzekł, że nie zostały spełnione ustawowe przesłanki takiego zwrotu kosztów. Odpowiednia ustawa transponująca dyrektywę w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe ( 4 ) nie przewiduje prawa do zwrotu kosztów specjalnych akcesoriów korekcyjnych, a jedynie prawo do ich uzyskania, jeżeli ich użycie jest konieczne.

9.

Powód wniósł apelację od tego wyroku do Curtea de Apel Cluj (sądu apelacyjnego w Klużu), występującego w niniejszej sprawie jako sąd odsyłający.

10.

Sąd odsyłający uważa za konieczne dokonanie wykładni sformułowania „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]” zawartego w art. 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, jako że pojęcie to nie zostało zdefiniowane w samej dyrektywie. Jest również zdania, że pojęcie to należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono również okulary w zakresie, w jakim są one niezbędne pracownikom doznającym pogorszenia wzroku spowodowanego ich warunkami pracy. Ponadto sąd odsyłający ma wątpliwości co do tego, czy „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]”, o których mowa w art. 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, są akcesoriami wykorzystywanymi wyłącznie w miejscu pracy czy też mogą być używane również poza miejscem pracy.

11.

W tych okolicznościach Curtea de Apel Cluj (sąd apelacyjny w Klużu) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

12.

Uwagi na piśmie przedłożyły Trybunałowi inspektorat, rządy włoski i rumuński oraz Komisja Europejska. Do Trybunału nie zwrócono się o przeprowadzenie rozprawy i takowa się nie odbyła.

13.

Trybunał zwrócił się z prośbą, abym w swojej opinii skupiła się wyłącznie na pytaniu pierwszym postawionym przez sąd odsyłający. W pytaniu tym sąd odsyłający zmierza do ustalenia, czy sformułowanie „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]”, o którym mowa w art. 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, należy rozumieć w ten sposób, że nie obejmuje ono okularów z soczewkami korekcyjnymi.

14.

Aby odpowiedzieć na to pytanie, podejmę następujące kroki. W pierwszej kolejności przedstawię kilka uwag wstępnych dotyczących kontekstu dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, który ma wpływ na jej wykładnię (zob. śródtytuł A poniżej). Następnie zaproponuję wykładnię pojęcia „specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [specjalnych akcesoriów korekcyjnych]”, aby odpowiedzieć na pytanie, czy sformułowanie to obejmuje okulary korekcyjne i jakiego rodzaju (zob. śródtytuł B poniżej).

15.

Dyrektywa w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe jest jedną z dwudziestu ( 5 ) dyrektyw szczegółowych ( 6 ) przyjętych na podstawie art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG (zwanej dalej „dyrektywą ramową”) ( 7 ).

16.

Jak światopogląd matki wpływa na postrzeganie życia przez dziecko, tak i nadrzędny cel dyrektywy ramowej, który przyświeca dyrektywie w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, dotyczy więc i szczególnego obszaru pracy z tymi urządzeniami ( 8 ). Należy zatem pokrótce przedstawić dyrektywę ramową.

17.

Dyrektywa ramowa została przyjęta na podstawie art. 118a traktatu EWG (obecnie art. 153 TFUE), będącego podstawą prawną środków polityki społecznej ( 9 ). Trybunał uznał, że przepis ten przyznaje Unii szerokie uprawnienia na potrzeby przyjmowania środków ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników ( 10 ).

18.

Wraz z wejściem w życie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) zdrowie i bezpieczeństwo pracowników zostały potwierdzone jako prawo podstawowe uznane przez system prawny UE. Artykuł 31 ust. 1 karty stanowi, że „[k]ażdy pracownik ma prawo do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność”. Warto zauważyć, że z wyjaśnień dotyczących karty wynika, iż art. 31 ust. 1 powstał pod wpływem dyrektywy ramowej ( 11 ). Z tego względu można uznać, że dyrektywa ta od chwili jej przyjęcia stanowiła wyraz prawa podstawowego, które w karcie jedynie skodyfikowano.

19.

W związku z tym Trybunał potwierdził, że zakres i przepisy dyrektywy ramowej wymagają szerokiej wykładni ( 12 ). Jednocześnie należy ograniczać wszelkie wyłączenia z jej zakresu lub zakresu innych dyrektyw mających na celu ochronę zdrowia i bezpieczeństwa pracowników ( 13 ).

20.

Chociaż dyrektywie ramowej przyświeca jasny cel, jakim jest zachęcenie do poprawy warunków zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy ( 14 ), osiągnięciu tego celu służą dwa rodzaje środków przewidzianych w „dyrektywach szczegółowych”: środki zapobiegające ryzyku dla zdrowia pracowników wynikającemu z niebezpiecznego środowiska pracy ( 15 ) oraz środki, które mają na celu poprawę warunków zdrowia i bezpieczeństwa w pracy określonych grup pracowników ( 16 ).

21.

To w świetle tego wspólnego celu, który obejmuje zarówno naprawę sytuacji związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem pracowników, jak i zapobieganie im ( 17 ), należy dokonywać wykładni art. 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe ( 18 ).

22.

Celem dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, odczytywanej w świetle ram prawnych, w które się wpisuje, jest dostrzeżenie konieczności ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników poprzez rozpoznanie i skorygowanie ich zaburzeń wzroku.

23.

W art. 9 tej dyrektywy ten ogólny cel ochronny przełożono na przysługujące pracownikowi uprawnienia. Uprawnienia te obejmują prawo do badań diagnostycznych oraz do specjalnych akcesoriów korekcyjnych, gdy konieczne jest ich stosowanie.

24.

Artykuł 9 ust. 1 stanowi zatem, po pierwsze, że pracownicy, którzy korzystają z urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, są uprawnieni do odpowiedniego badania oczu i wzroku przed przystąpieniem do pracy z monitorem ekranowym i w trakcie takiej pracy ( 19 ). Artykuł 9 ust. 2 przewiduje zaś prawo pracowników do badania okulistycznego, jeżeli okaże się to konieczne. Artykuł 9 ust. 3 przewiduje, że pracownik jest uprawniony do otrzymania specjalnych akcesoriów korekcyjnych bez ponoszenia kosztów finansowych, jeżeli w wyniku któregoś ze wspomnianych badań okaże się to konieczne i kiedy nie mogą zostać użyte zwykłe akcesoria korekcyjne ( 20 ).

25.

Sąd odsyłający zmierza w pytaniu pierwszym do ustalenia, czy pojęcie „specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [specjalnych akcesoriów korekcyjnych]” obejmuje również okulary korekcyjne.

26.

Na wstępie kwestię tę może wyjaśnić historia prac legislacyjnych nad dyrektywą w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe. Jak Komisja zauważyła w uwagach na piśmie, chociaż w pierwotnym wniosku dotyczącym dyrektywy posłużono się pojęciem „okulary”, ostatecznie zastąpiono je szerszym pojęciem – „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]” ( 21 ). Pojęcie to obejmuje zatem nie tylko okulary, ale przypuszczalnie również inne rodzaje akcesoriów, które mogą korygować zaburzenia wzroku lub zapobiegać jego uszkodzeniu (takie jak przykładowo filtry światła niebieskiego na monitor).

27.

Chociaż zatem w dyrektywie w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe dokonano rozróżnienia na „zwykłe” i „specjalne”„okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [akcesoria korekcyjne]”, obydwie kategorie obejmują okulary. Nie zdefiniowano przy tym jednak pojęcia „specjalnych” akcesoriów korekcyjnych, czy też – mówiąc prościej – nie określono, czym są „specjalne” akcesoria, dlatego też należy dokonać wykładni tego pojęcia. Do tej wykładni przejdę teraz.

28.

Rozróżnienie pomiędzy „zwykłymi” a „specjalnymi” akcesoriami korekcyjnymi, jak również struktura art. 9, który przewiduje zapewnienie „specjalnych” akcesoriów korekcyjnych wyłącznie wtedy, gdy taka konieczność zostanie stwierdzona w badaniu przeprowadzonym na podstawie ust. 1 i 2, gdy „zwykłe” akcesoria korekcyjne nie są odpowiednią reakcją na tę konieczność, jasno wskazuje kryteria oceny na potrzeby ustalenia, jaki rodzaj okularów można uznać za należące do kategorii „specjalnych” akcesoriów korekcyjnych.

29.

Kryterium stanowi w pierwszej kolejności okoliczność, że nie mogą zostać użyte „zwykłe” akcesoria korekcyjne, a w drugiej kolejności, że „specjalne” akcesoria korekcyjne są „odpowiednie do rodzaju pracy”.

30.

Co się tyczy pierwszego kryterium, z brzmienia art. 9 ust. 3 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe interpretowanego a contrario wynikałoby, że „zwykłe” akcesoria korekcyjne są to te noszone poza miejscem pracy w życiu codziennym i nie mają szczególnego związku z pracą z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy. W takim rozumieniu przykładowo doroczna rutynowa wymiana soczewek u osoby, która nosiła już okulary i od dzieciństwa ma krótkowzroczność, wchodziłaby w zakres kategorii „zwykłych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [akcesoriów korekcyjnych]”.

31.

Drugi aspekt pierwszego kryterium, a więc że „nie mogą zostać użyte” zwykłe akcesoria korekcyjne, wskazuje, iż w celu uznania za „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]” akcesoria muszą wykraczać swoimi właściwościami poza zwykłe akcesoria korekcyjne używane w codziennym życiu, prawdopodobnie muszą służyć naprawie zaburzeń wzroku związanych z określonym rodzajem pracy. Wynika z tego, że soczewki przepisane przez lekarza lub optometrystę, które służą korekcji ogólnej wady wzroku lub zaburzeń wzroku, zdatne jednocześnie do pracy z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy, nieprzepisane w związku z pracą, należałyby do kategorii „zwykłych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [zwykłych akcesoriów korekcyjnych]”. Z kolei tzw. okulary do komputera, przepisywane w szczególności ze względu na pracę z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy, stanowiłyby „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]” ( 22 ).

32.

Drugie kryterium, a więc pojęcie „odpowiedniości do rodzaju pracy” zawarte w art. 9 ust. 3 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, występujące bezpośrednio po pojęciu „specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [specjalnych akcesoriów korekcyjnych]”, zdaje się sugerować, że po badaniach, o których mowa w art. 9 ust. 1 i 2 tej dyrektywy, przepisanie „specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [specjalnych akcesoriów korekcyjnych]” jest konieczne do skorygowania stwierdzonego zaburzenia wzroku. Korekcja jest zatem konieczna do podjęcia lub kontynuowania pracy z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy lub do zapobiegania dalszemu uszkodzeniu wzroku. Innymi słowy, specjalne akcesoria korekcyjne są uzasadnione właśnie dlatego, że umożliwiają danej osobie pracę z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy. Gdyby dana osoba nie pracowała z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy, odpowiednie byłyby inne okulary.

33.

Dla powstania prawa do „specjalnych okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok [specjalnych akcesoriów korekcyjnych]” nie jest konieczne, jak sugeruje pozwany w postępowaniu głównym, aby praca z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe była niemożliwa bez takich okularów. Taka interpretacja byłaby sprzeczna z celem zapobiegawczym i korekcyjnym przepisów dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy.

34.

Równie sprzeczne z celami i z szeroką wykładnią przyjętą przez Trybunał co do przepisów w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy ( 23 ) byłoby naleganie, aby prawo specjalnych akcesoriów korekcyjnych powstawało jedynie wówczas, gdy uszkodzenie wzroku byłoby spowodowane pracą z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy.

35.

Taki związek przyczynowy może na pierwszy rzut oka wynikać z lektury pkt 28 wyroku z dnia 24 października 2002 r., Komisja/Włochy (C‑455/00, EU:C:2002:612). Trybunał zauważył tam, że „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]”, o których mowa w art. 9 ust. 3 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, służą „naprawie istniejących uszkodzeń”. Przytoczonego punktu wyroku nie można jednak odczytywać poza kontekstem tamtej sprawy. Wyrok wydany w tamtej sprawie jest wynikiem postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego prowadzonego przez Komisję przeciwko Republice Włoskiej w związku z nieprawidłowym wdrożeniem art. 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe. Wyrok dotyczył między innymi zarzucanego Republice Włoskiej braku dokładnej transpozycji określonych w art. 9 ust. 3 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe warunków zapewnienia przez pracodawców specjalnych akcesoriów korekcyjnych.

36.

W pkt 28 Trybunał odpowiedział na argument rządu włoskiego, zgodnie z którym przepisy prawa włoskiego transponujące art. 9 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe należy interpretować w związku z przepisami krajowej ustawy o środkach ochrony indywidualnej (ŚOI), w których określono warunki zapewnienia przez pracodawcę ŚOI. Posłużenie się pojęciem „uszkodzenia” zdaje się wynikać z dokonanego przez Trybunał w tym punkcie porównania specjalnych akcesoriów korekcyjnych z ŚOI oraz nawiązania do uszkodzeń, jakim mają zapobiegać te drugie. Znajduje to dodatkowe potwierdzenie w pkt 29 tego wyroku, w którym Trybunał ponownie podkreśla różnicę między specjalnymi akcesoriami korekcyjnymi a ŚOI, a także zagrożenia, którym zapobiegają te drugie ( 24 ), aby obalić połączenie obydwu kategorii przez rząd włoski. W związku z tym pkt 28 tego wyroku należy rozpatrywać właśnie z tego punktu widzenia.

37.

Nawet jeżeli w przytoczonym wyroku Trybunał wprowadził pojęcie „uszkodzenia” (które nie zostało użyte w samej dyrektywie w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe), nie stwierdzono, że uszkodzenie musiało być spowodowane pracą z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe. Trybunał wydaje się raczej ogólnie stwierdzać, że tego rodzaju akcesoria korekcyjne muszą korygować „istniejące” uszkodzenie. Zaburzenia wzroku (pojęcie użyte w dyrektywie w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe) muszą bowiem istnieć jako warunek powstania prawa do specjalnych akcesoriów korekcyjnych albo w celu umożliwienia pracy na ekranie, albo w celu zapobieżenia dalszemu uszkodzeniu wzroku. Przyczyną zaburzeń wzroku nie musi być jednak praca z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe.

38.

Sama struktura art. 9 zdaje się również sugerować, że zaburzenia wzroku nie muszą być wynikiem pracy przy monitorze ekranowym, aby powstało prawo do specjalnych akcesoriów korekcyjnych. Chociaż w art. 9 ust. 1 tiret trzecie dyrektywy wprost wspomniano o zaburzeniach wzroku, które mogą być spowodowane pracą przed monitorem ekranowym, co stanowi uzasadnienie rozpoczęcia procedury badania okulistycznego, i które mogą ostatecznie doprowadzić do dostarczenia specjalnych akcesoriów korekcyjnych na podstawie art. 9 ust. 3, tę samą procedurę można rozpocząć również przed przystąpieniem do pracy z urządzeniem wyposażonym w monitor ekranowy lub w regularnych odstępach czasu, o czym mowa jest odpowiednio w art. 9 ust. 1 tiret pierwsze i drugie dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe ( 25 ).

39.

W żadnym z tych tiret nie sugeruje się związku przyczynowego między potencjalnymi zaburzeniami wzroku a pracą przed monitorem ekranowym. Wszystkie trzy tiret zawarte w art. 9 ust. 1 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe mogą natomiast prowadzić do zapewnienia specjalnych akcesoriów korekcyjnych na podstawie art. 9 ust. 3 tej dyrektywy, o ile można ustalić związek z „rodzajem pracy” na podstawie tego samego artykułu.

40.

Uwzględniając dwa wskazane powyżej kryteria, należy ustalić, czy okulary otrzymane przez powoda w niniejszej sprawie wchodzą w zakres obowiązku pozwanego wynikającego z art. 9 ust. 3?

41.

Chociaż ostatecznie odpowiedź na to pytanie należy do sądu krajowego, odnoszę wrażenie, że odpowiedź powinna być twierdząca.

42.

Po pierwsze, sąd odsyłający stwierdził, że powód w postępowaniu głównym zasięgnął porady lekarza specjalisty ze względu na istotne pogorszenie wzroku. Zdaje się wypełniać to alternatywne przesłanki przewidziane w art. 9 ust. 1 i 2 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe. Po drugie, w trakcie wspomnianej konsultacji zalecono powodowi zmianę okularów. Po trzecie, taka zmiana okularów oznacza, że istniejące okulary używane przez powoda w postępowaniu głównym nie były już wystarczające do korekcji jego wzroku, w szczególności dalekowzroczności i starczowzroczności, w stopniu koniecznym do pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe.

43.

W świetle powyższego wydaje się, że logika obowiązku zawartego w art. 9 ust. 3 dyrektywy w sprawie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe zdaje się następująca: pozwany musi zapewnić powodowi okulary, które korygują jego pogorszony wzrok i umożliwiają dalszą pracę z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe.

44.

W świetle powyższych rozważań proponuję, aby Trybunał odpowiedział na pierwsze pytanie prejudycjalne skierowane przez Curtea de Apel Cluj (sąd apelacyjny w Klużu, Rumunia) w następujący sposób:

Wyrażenie „specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok [specjalne akcesoria korekcyjne]”, zastosowane w art. 9 dyrektywy Rady 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (piątej dyrektywy szczegółowej w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono okulary z soczewkami korekcyjnymi, o ile okulary te służą do korekcji konkretnych zaburzeń wzroku na potrzeby wykonywania pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe.

Do sądu krajowego należy ustalenie, czy okulary, o których mowa w niniejszej sprawie, spełniają te wymogi.