z dnia 27 kwietnia 2022 r. ( *1 )
Odesłanie prejudycjalne – Rynek wewnętrzny – Artykuł 114 ust. 2 TFUE – Wyłączenie przepisów podatkowych – Dyrektywa 2000/31/WE – Usługi społeczeństwa informacyjnego – Handel elektroniczny – Platforma elektroniczna wykorzystywana dla celów pośrednictwa w obrocie nieruchomościami – Artykuł 1 ust. 5 lit. a) – Wyłączenie dziedziny podatków – Definicja – Uregulowanie regionalne dotyczące podatku obciążającego turystyczne obiekty noclegowe – Przepis zobowiązujący pośredników do przekazywania organom podatkowym na ich pisemne żądanie pewnych danych dotyczących wykorzystywania tych obiektów, w celu zidentyfikowania podmiotów zobowiązanych do zapłaty tego podatku – Artykuł 56 TFUE – Brak dyskryminacji – Brak ograniczeń
W sprawie C‑674/20
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Cour constitutionnelle (trybunał konstytucyjny, Belgia) postanowieniem z dnia 26 listopada 2020 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 10 grudnia 2020 r., w postępowaniu:
Airbnb Ireland UC
przeciwko
Région de Bruxelles-Capitale,
TRYBUNAŁ (druga izba),
w składzie: A. Prechal, prezes izby, J. Passer, F. Biltgen, N. Wahl (sprawozdawca) i M. L. Arastey Sahún, sędziowie,
rzecznik generalny: M. Szpunar,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– |
w imieniu Airbnb Ireland UC – D. Van Liedekerke, advocaat, A. Laes i M. Van Lierde, avocats, |
– |
w imieniu Région de Bruxelles-Capitale – C. Molitor, avocat, |
– |
w imieniu rządu hiszpańskiego – L. Aguilera Ruiz, w charakterze pełnomocnika, |
– |
w imieniu rządu francuskiego – N. Vincent i T. Stéhelin, w charakterze pełnomocników, |
– |
w imieniu rządu włoskiego – G. Palmieri, w charakterze pełnomocnika, którą wspierała R. Guizzi, avvocato dello Stato, |
– |
w imieniu rządu niderlandzkiego – M. K. Bulterman i J. Hoogveld, w charakterze pełnomocników, |
– |
w imieniu rządu austriackiego – J. Schmoll, w charakterze pełnomocnika, |
– |
w imieniu rządu polskiego – B. Majczyna, w charakterze pełnomocnika, |
– |
w imieniu Komisji Europejskiej – W. Roels, S. Kalėda, P.‑J. Loewenthal i L. Armati, w charakterze pełnomocników, |
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 1 ust. 5 lit. a) i art. 15 ust. 2 dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywy o handlu elektronicznym) (Dz.U. 2000, L 178, s. 1), art. 1–3 dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie usług na rynku wewnętrznym (Dz.U. 2006, L 376, s. 36), a także art. 56 TFUE. |
2 |
Wniosek ten został złożony w ramach wniesionej przez Airbnb Ireland UC skargi o stwierdzenie nieważności art. 12 dekretu regionu stołecznego Bruksela z dnia 23 grudnia 2016 r. w sprawie podatku regionalnego od turystycznych obiektów noclegowych. |
Ramy prawne
Prawo Unii
Dyrektywa 2000/31
3 |
Zgodnie z brzmieniem motywu 12 dyrektywy 2000/31: „Konieczne jest wyłączenie z zakresu zastosowania niniejszej dyrektywy niektórych rodzajów działalności, ponieważ swoboda świadczenia usług w tych dziedzinach nie może być na tym etapie zapewniona na mocy [t]raktatu lub obowiązującego prawa wtórnego; wyłączenie takich rodzajów działalności nie wyklucza żadnych instrumentów, które mogłyby się okazać konieczne dla sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego; system podatkowy, w szczególności podatek od wartości dodanej nałożony na dużą liczbę usług objętych niniejszą dyrektywą, wyłączony jest z zakresu zastosowania niniejszej dyrektywy”. |
4 |
Motyw 13 tej dyrektywy brzmi następująco: „Niniejsza dyrektywa nie ma na celu ustanowienia przepisów w sprawie obowiązków podatkowych ani nie przesądza o opracowaniu instrumentów wspólnotowych dotyczących aspektów podatkowych handlu elektronicznego”. |
5 |
Motyw 21 tej dyrektywy brzmi następująco: „Zasięg dziedziny podlegającej koordynacji pozostaje bez uszczerbku dla przyszłej harmonizacji na poziomie wspólnotowym odnoszącej się do usług społeczeństwa informacyjnego oraz przyszłego ustawodawstwa przyjętego na poziomie krajowym zgodnie z prawem wspólnotowym; dziedzina podlegająca koordynacji obejmuje tylko wymagania odnoszące się do działalności w trybie on-line, takie jak informacja on-line, reklama on-line, zakupy on-line, zawieranie umów on-line […]”. |
6 |
Artykuł 1 dyrektywy 2000/31, zatytułowany „Cel i zakres”, stanowi: „1. Niniejsza dyrektywa dąży do przyczynienia się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego przez zapewnienie swobodnego przepływu usług społeczeństwa informacyjnego między państwami członkowskimi. 2. Niniejsza dyrektywa zbliża, w zakresie potrzebnym do osiągnięcia celu określonego w ust. 1, niektóre przepisy krajowe w sprawie usług społeczeństwa informacyjnego odnoszące się do rynku wewnętrznego, siedzib usługodawców, informacji handlowych, umów zawieranych drogą elektroniczną, odpowiedzialności pośredników, kodeksów postępowania, pozasądowych dróg rozstrzygania sporów, dochodzenia praw przed sądem oraz współpracy między państwami członkowskimi. […] 5. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do:
[…]”. |
7 |
Artykuł 3 ust. 2 tej dyrektywy stanowi: „Państwa członkowskie nie mogą z powodów wchodzących w zakres koordynowanej dziedziny ograniczać swobodnego przepływu usług społeczeństwa informacyjnego pochodzących z innego państwa członkowskiego”. |
8 |
Zgodnie z art. 3 ust. 4 wspomnianej dyrektywy odstępstwo od tego zakazu jest możliwe – z zastrzeżeniem jego proporcjonalności w świetle zamierzonego celu – wyłącznie ze względów porządku publicznego, ochrony zdrowia publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub ochrony konsumentów. |
9 |
Artykuł 15 ust. 2 rzeczonej dyrektywy ma następujące brzmienie: „Państwa członkowskie mogą ustanowić w stosunku do usługodawców świadczących usługi społeczeństwa informacyjnego obowiązek niezwłocznego powiadamiania właściwych władz publicznych o rzekomych bezprawnych działaniach podjętych przez ich usługobiorców lub przez nich przekazanych informacjach lub obowiązek przekazywania właściwym władzom, na ich żądanie, informacji pozwalających na ustalenie tożsamości ich usługobiorców, z którymi mają umowy o przechowywanie [umowy o zakwaterowanie]”. |
Dyrektywa 2006/123
10 |
Artykuł 1 dyrektywy 2006/123, zatytułowany „Przedmiot”, stanowi: „1. Niniejsza dyrektywa ustanawia ogólne przepisy ułatwiające korzystanie ze swobody przedsiębiorczości przez usługodawców oraz swobodnego przepływu usług, zapewniając przy tym wysoki poziom jakości usług. […]”. |
11 |
Zgodnie z brzmieniem art. 2 tej dyrektywy, zatytułowanym „Zakres zastosowania”: „1. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do usług świadczonych przez usługodawców prowadzących przedsiębiorstwo w państwie członkowskim. […] 3. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania w dziedzinie podatków”. |
12 |
Artykuł 3 tej dyrektywy, zatytułowany „Powiązania z innymi przepisami prawa [Unii]”, przewiduje: „1. W przypadku kolizji między przepisami niniejszej dyrektywy i innym […] aktem prawnym [Unii] regulującym specyficzne aspekty podejmowania i prowadzenia działalności usługowej w określonych dziedzinach lub w ramach określonych zawodów, pierwszeństwo mają przepisy innych [unijnych] aktów prawnych i to one stosowane są do tych określonych dziedzin lub zawodów. […] […] 3. Państwa członkowskie stosują przepisy niniejszej dyrektywy zgodnie z postanowieniami [t]raktatu dotyczącymi prawa przedsiębiorczości i swobodnego przepływu usług”. |
Prawo belgijskie
13 |
Ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 décembre 2016, relative à la taxe régionale sur les établissements d’hébergement touristique (dekret regionu stołecznego Bruksela z dnia 23 grudnia 2016 r. w sprawie podatku regionalnego od turystycznych obiektów noclegowych, Moniteur belge z dnia 6 stycznia 2017 r., s. 509, zwany dalej „dekretem z dnia 23 grudnia 2016 r.”) wprowadza zryczałtowany podatek od każdego udzielonego noclegu, należny od każdego podmiotu prowadzącego turystyczny obiekt noclegowy, co obejmuje zakwaterowanie turystów w prywatnej kwaterze, jeżeli następuje ono odpłatnie (zwany dalej „zryczałtowanym podatkiem turystycznym”). |
14 |
Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 8 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. pośrednikiem jest „osoba fizyczna lub prawna, która za wynagrodzeniem prowadzi działalność polegającą na: udostępnianiu obiektów noclegowych na rynku turystycznym, zapewnianiu promocji turystycznych obiektów noclegowych wśród turystów lub oferowaniu usług, dzięki którym podmioty prowadzące obiekty i turyści mogą bezpośrednio nawiązywać ze sobą kontakt”. |
15 |
Zgodnie z art. 3 tego dekretu zryczałtowany podatek turystyczny jest obliczany poprzez pomnożenie kwoty podstawowej określonej dla jednostki zakwaterowania, obniżonej w przypadku zakwaterowania w prywatnej kwaterze, przez liczbę noclegów, którą turyści spędzili w tej jednostce zakwaterowania. |
16 |
Z art. 4 tego dekretu wynika, że zryczałtowany podatek turystyczny jest należny od podmiotu prowadzącego turystyczny obiekt noclegowy lub, jeżeli jest on niewypłacalny lub nieznany, od właściciela nieruchomości, a z art. 7 tego samego dekretu wynika, że osoba zobowiązana do zapłaty tego podatku powinna złożyć organowi podatkowemu miesięczną deklarację. |
17 |
Artykuł 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. przewiduje: „W odniesieniu do turystycznych obiektów noclegowych położonych w regionie stołecznym Bruksela, w stosunku do których pośrednicy prowadzą działalność w zakresie pośrednictwa lub prowadzą politykę promocyjną, pośrednicy są obowiązani, na pisemne żądanie, przekazać wyznaczonym przez rząd urzędnikom dane podmiotu prowadzącego obiekt oraz dane kontaktowe turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacje o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku. Pośrednik, który nie zastosował się do pisemnego żądania, o którym mowa w poprzedzającym akapicie, może zostać ukarany grzywną administracyjną w wysokości 10000 EUR”. |
Postępowanie główne i pytania prejudycjalne
18 |
W następstwie wejścia w życie dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. organ podatkowy regionu stołecznego Bruksela zwrócił się w dniu 10 lutego 2017 r. do Airbnb Ireland z żądaniem udzielenia informacji dotyczących korzystających z jej usług podmiotów zobowiązanych do zapłaty zryczałtowanego podatku turystycznego (zwanym dalej „pierwszym żądaniem udzielenia informacji”). |
19 |
W dniu 31 marca 2017 r. Airbnb Ireland wyraziła zastrzeżenia co do tego żądania i zaproponowała przedyskutowanie go z władzami regionalnymi. W dniu 8 sierpnia 2017 r. ten sam organ podatkowy skierował do Airbnb Ireland kolejne, bardziej ukierunkowane, żądanie udzielenia informacji dotyczących dziewięciu turystycznych obiektów noclegowych znajdujących się w regionie stołecznym Bruksela (zwane dalej „drugim żądaniem udzielenia informacji”). |
20 |
W dniu 8 września 2017 r. Airbnb Ireland wskazała, że nie udzieli żądanych informacji, w związku z czym w dniu 10 listopada 2017 r. organ podatkowy regionu stołecznego Bruksela nałożył na tę spółkę dziewięć grzywien w wysokości 10000 EUR każda. |
21 |
Pomiędzy pierwszym a drugim żądaniem udzielenia informacji Airbnb Ireland wniosła w dniu 10 lipca 2017 r. do sądu odsyłającego, a mianowicie do Cour constitutionnelle (trybunału konstytucyjnego, Belgia), skargę o stwierdzenie nieważności art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. |
22 |
Sąd odsyłający wskazał, że z prac parlamentarnych wynika, iż dekret z dnia 23 grudnia 2016 r., ustanawiający zryczałtowany podatek turystyczny, miał na celu spowodowanie, by sektor turystyczny uczestniczył w ponoszeniu obciążeń finansowych związanych z turystyką, a także harmonizację opodatkowania turystycznych obiektów noclegowych w regionie stołecznym Bruksela, i następnie sąd ten wyjaśnił, że pośrednicy, do których należy Airbnb Ireland, nie są zobowiązani do zapłaty tego podatku ani nie są zobowiązani do jego pobrania, ale art. 12 tego dekretu nakłada na nich obowiązek udzielenia informacji na pisemne żądanie organu podatkowego pod rygorem grzywny administracyjnej w wysokości 10000 EUR. |
23 |
Sąd odsyłający wskazał jednocześnie, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału usługę pośrednictwa, która polega na umożliwieniu, za wynagrodzeniem, za pośrednictwem platformy elektronicznej, nawiązania kontaktu pomiędzy potencjalnymi najemcami a wynajmującymi (będącymi bądź niebędącymi przedsiębiorcami) oferującymi usługę krótkoterminowego zakwaterowania, czemu towarzyszy świadczenie również szeregu usług dodatkowych względem owej usługi pośrednictwa, należy zakwalifikować jako „usługę społeczeństwa informacyjnego” objętą zakresem stosowania dyrektywy 2000/31 (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Airbnb Ireland, C‑390/18, EU:C:2019:1112, pkt 69), przy czym sąd odsyłający uważa, że pośrednikami, których dotyczy uregulowanie dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r., są głównie podmioty świadczące taką usługę pośrednictwa, i sąd ten zastanawia się nad znaczeniem – w kontekście niniejszej sprawy – owej dyrektywy, jako że jej art. 1 ust. 5 lit. a) przewiduje, że nie ma ona zastosowania do „dziedziny podatków”. |
24 |
Sąd odsyłający zastanawia się w szczególności nad wykładnią tych pojęć i kwalifikacją, jaką należy nadać art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. w tym względzie. Artykuł ten stanowi część uregulowania podatkowego, jednak Airbnb Ireland utrzymuje, że wyłączenie przewidziane w art. 1 ust. 5 lit. a) dyrektywy 2000/31, podlegające wykładni ścisłej, nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, w związku z czym art. 12 tego dekretu miałby być objęty zakresem stosowania tej dyrektywy. Tymczasem ów art. 12, ze względu na nałożony w nim obowiązek informacyjny, jakoby nie spełnia przesłanek przewidzianych w art. 3 ust. 4 dyrektywy 2000/31, co warunkuje przyjęcie przez państwa członkowskie środków ograniczających swobodny przepływ usług społeczeństwa informacyjnego. |
25 |
W tych okolicznościach Cour constitutionnelle (trybunał konstytucyjny) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
|
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
W przedmiocie pytania pierwszego
26 |
Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 1 ust. 5 lit. a) dyrektywy 2000/31 należy interpretować w ten sposób, że przepis uregulowania podatkowego państwa członkowskiego zobowiązujący pośredników w odniesieniu do położonych w regionie tego państwa członkowskiego obiektów zakwaterowania turystycznego, w stosunku do których prowadzą oni działalność w zakresie pośrednictwa lub prowadzą politykę promocyjną, do przekazania organowi podatkowemu, na jego pisemne żądanie, danych podmiotu prowadzącego taki obiekt i danych kontaktowych turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku, należy uznać – ze względu na jego charakter – za nierozerwalnie związany z uregulowaniem, którego część stanowi i w związku z tym za objęty „dziedziną podatków”, która jest wyraźnie wyłączona z zakresu stosowania rzeczonej dyrektywy. |
27 |
Po pierwsze, należy przypomnieć, że dyrektywa 2000/31 została przyjęta na podstawie w szczególności art. 95 WE, którego brzmienie zostało powtórzone w art. 114 TFUE, który – w ust. 2 – wyłącza ze swojego zakresu stosowania „przepisy podatkowe”. W wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r., Komisja/Rada (C‑338/01, EU:C:2004:253, pkt 63), Trybunał wskazał, że wyrażenie to obejmuje nie tylko wszystkie dziedziny podatków, bez rozróżniania danych rodzajów podatków lub opłat, lecz również wszystkie aspekty tej dziedziny, niezależnie od tego, czy chodzi o przepisy materialne, czy proceduralne. Trybunał wyjaśnił również, że sposoby poboru podatków jakiegokolwiek rodzaju nie mogą być oddzielone od systemu danin publicznych lub opodatkowania, z którym są one związane (wyrok z dnia 29 kwietnia 2004 r., Komisja/Rada, C‑338/01, EU:C:2004:253, pkt 66). |
28 |
Po drugie, taka wykładnia wynika również z miejsca zajmowanego przez te postanowienia w traktatach. Artykuł 114 ust. 2 TFUE należy bowiem do rozdziału 3, zatytułowanego „Zbliżanie ustawodawstw”, następującego po rozdziale 2, zatytułowanym „Postanowienia podatkowe”, zawartych w tytule VII, którego przedmiotem są „[w]spólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawodawstw” traktatu FUE. W konsekwencji zbliżanie ustawodawstw, a więc wszystko, o czym mowa we wspomnianym rozdziale 3, nie dotyczy i nie może dotyczyć tego, o czym mowa we wspomnianym rozdziale 2, a mianowicie przepisów podatkowych. |
29 |
Po trzecie, to samo rozumowanie ma pierwszeństwo w odniesieniu do prawa wtórnego przyjętego na podstawie art. 95 WE, a następnie art. 114 TFUE. Ponadto to właśnie wynika z wykładni literalnej szerokich pojęć użytych w art. 1 ust. 5 lit. a) dyrektywy 2000/31, a mianowicie „dziedziny podatków”, które – jak przyznał Trybunał na przykład w odniesieniu do pojęcia „dziedziny transportu”, szerszego niż pojęcie „usług transportowych” – należy zatem interpretować szeroko (wyrok z dnia 15 października 2015 r., Grupo Itevelesa i in., C‑168/14, EU:C:2015:685, pkt 41). |
30 |
Po czwarte, stwierdzenia te znajdują oparcie w motywach 12 i 13 dyrektywy 2000/31, które stanowią, że dyrektywa ta wyłącza ze swego zakresu stosowania „system podatkowy” i że dyrektywa ta „nie ma na celu ustanowienia przepisów w sprawie obowiązków podatkowych”. |
31 |
W badanej sprawie bezsporne jest, że usługi świadczone przez Airbnb Ireland są usługami społeczeństwa informacyjnego, objętymi zakresem stosowania dyrektywy 2000/31, jako że Trybunał w ten właśnie sposób zdefiniował usługę pośrednictwa, która polega na umożliwieniu, za wynagrodzeniem, nawiązania za pośrednictwem platformy elektronicznej kontaktu pomiędzy potencjalnymi najemcami a oferującymi usługę krótkoterminowego zakwaterowania wynajmującymi (będącymi bądź niebędącymi przedsiębiorcami), czemu towarzyszy świadczenie również pewnych usług dodatkowych w stosunku do tej usługi pośrednictwa (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Airbnb Ireland, C‑390/18, EU:C:2019:1112, pkt 49, 69). |
32 |
Jednakże, jak zauważył sąd odsyłający, zastosowanie tej dyrektywy w sporze stanowiącym przedmiot postępowania głównego jest uzależnione od tego, by art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. – który nakłada na pośredników w odniesieniu do turystycznych obiektów noclegowych położonych w regionie stołecznym Bruksela, w stosunku do których prowadzą oni działalność w zakresie pośrednictwa lub prowadzą politykę promocyjną, obowiązek przekazywania, na pisemne żądanie organów podatkowych, danych podmiotu prowadzącego oraz danych kontaktowych turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku – nie mógł zostać uznany za objęty „dziedziną podatków”, gdyż gdyby tak się stało – pozostałby poza zakresem stosowania dyrektywy 2000/31 zgodnie z jej art. 1 ust. 5 lit. a). |
33 |
W tym względzie należy podkreślić, że o ile prawdą jest, iż art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. dotyczy nie podmiotów zobowiązanych do zapłaty zryczałtowanego podatku turystycznego, lecz podmiotów, które odegrały rolę pośrednika w odpłatnym prowadzeniu obiektu zakwaterowania turystycznego, a jego przedmiotem jest dostarczenie informacji organom administracji regionu stołecznego Bruksela pod rygorem grzywny, o tyle nie zmienia to faktu, że po pierwsze organem otrzymującym te informacje jest organ administracji podatkowej, po drugie, jak podkreśla sam sąd odsyłający, przepis ten stanowi część uregulowania podatkowego, a mianowicie dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. i, po trzecie, informacje, których przekazania wymaga ten przepis są – ze względu na swoją istotę – nierozerwalnie związane z tym uregulowaniem, ponieważ tylko z ich pomocą możliwe jest zidentyfikowanie podmiotu faktycznie zobowiązanego do zapłaty danego podatku i stawki tego podatku, z uwzględnieniem, że obiekt noclegowy znajduje się w kwaterze prywatnej, a także liczby jednostek zakwaterowania oraz liczby noclegów, a w konsekwencji wysokości tego podatku. |
34 |
Na pytanie pierwsze należy zatem odpowiedzieć w następujący sposób: przepis uregulowania podatkowego państwa członkowskiego zobowiązujący pośredników w odniesieniu do położonych w regionie tego państwa członkowskiego obiektów zakwaterowania turystycznego, w stosunku do których prowadzą oni działalność w zakresie pośrednictwa lub prowadzą politykę promocyjną, do przekazania organowi podatkowemu, na jego pisemne żądanie, danych podmiotu prowadzącego taki obiekt i danych kontaktowych turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku, należy uznać – ze względu na jego charakter – za nierozerwalnie związany z uregulowaniem, którego część stanowi i w związku z tym za objęty „dziedziną podatków”, która jest wyraźnie wyłączona z zakresu stosowania dyrektywy 2000/31. |
W przedmiocie pytania drugiego
W przedmiocie dopuszczalności
35 |
Rządy włoski i austriacki uważają, że pytanie drugie jest niedopuszczalne, ponieważ sąd odsyłający nie dostarczył wyjaśnień wymaganych w art. 94 lit. c) regulaminu postępowania przed Trybunałem, jakimi miałby poprzeć fakt powołania się na art. 1–3 dyrektywy 2006/123 oraz art. 56 TFUE, i nie sprecyzował, jakie konsekwencje dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym miałaby jego zdaniem wnioskowana przez ten sąd wykładnia tychże przepisów. Konieczność wystąpienia z tym pytaniem nie wynika zatem zdaniem rzeczonych rządów z postanowienia odsyłającego. |
36 |
Należy stwierdzić, że pytanie drugie dzieli się na dwie części, przy czym część pierwsza zmierza do ustalenia, czy art. 1–3 dyrektywy 2006/123 stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, a druga dotyczy zgodności takiego uregulowania z art. 56 TFUE. |
37 |
Co się tyczy pierwszej części pytania drugiego, prawdą jest, że sąd odsyłający nie przedstawił żadnej wskazówki na poparcie przywołania art. 1–3 dyrektywy 2006/123, tak że Trybunał nie zna powodów, dla których sąd ów wystąpił o dokonanie wykładni tych przepisów, ani związku, jaki sąd ów dostrzega między nimi a art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r., wbrew wymogom określonym w art. 94 lit. c) regulaminu postępowania (zob. podobnie postanowienie z dnia30 czerwca 2020 r., Airbnb Ireland i Airbnb Payments UK, C‑723/19, niepublikowane, EU:C:2020:509, pkt 29). Ta pierwsza część drugiego pytania prejudycjalnego jest zatem niedopuszczalna. |
38 |
Jeśli chodzi natomiast o drugą część pytania drugiego, wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wymienia wielokrotnie art. 56 TFUE w streszczeniu przez sąd odsyłający wszystkich zarzutów podniesionych przez Airbnb Ireland. W konsekwencji Trybunał jest w stanie zidentyfikować dokładny związek, jaki sąd ten dostrzega w szczególnych ramach sprawy rozpatrywanej w postępowaniu głównym pomiędzy tym przepisem a art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. Należy zatem uznać drugą część pytania drugiego za dopuszczalną i udzielić na nie odpowiedzi co do istoty. |
Co do istoty
39 |
Za pomocą drugiej części pytania drugiego sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy uregulowaniu takiemu jak będące przedmiotem postępowania głównego – które na podmioty świadczące usługi pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, niezależnie od ich miejsca siedziby i sposobu świadczenia pośrednictwa, nakłada w odniesieniu do turystycznych obiektów noclegowych położonych w danym regionie danego państwa członkowskiego, w stosunku do których prowadzą one działalność w zakresie pośrednictwa lub prowadzą politykę promocyjną, obowiązek przekazania organowi podatkowemu, na jego pisemne żądanie, danych podmiotu prowadzącego taki obiekt i danych kontaktowych turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku – stoi na przeszkodzie zakaz ustanowiony w art. 56 TFUE. |
40 |
Przede wszystkim należy podkreślić, że art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. ustanawia obowiązek zastosowania się do żądania udzielenia informacji sformułowanego przez organy podatkowe w odniesieniu do wszystkich pośredników, których działalność dotyczy turystycznych obiektów noclegowych położonych w regionie stołecznym Bruksela, niezależnie od miejsca siedziby tych pośredników, a w konsekwencji niezależnie od państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę; bez znaczenia jest również sposób, w jaki te podmioty świadczą pośrednictwo, a mianowicie czy następuje to drogą elektroniczną lub za pomocą innych sposobów nawiązywania kontaktów. |
41 |
Takie uregulowanie nie jest zatem dyskryminujące i jako takie nie dotyczy warunków świadczenia usług pośrednictwa, lecz jedynie nakłada na usługodawców, po tym gdy usługa była świadczona, obowiązek przechowywania danych dla celów dokładnego poboru od zainteresowanych właścicieli podatków w związku z wynajmowaniem omawianych nieruchomości. |
42 |
W kwestii tej z utrwalonego orzecznictwa wynika, że uregulowaniu prawa krajowego – obowiązującemu wszystkie podmioty gospodarcze wykonujące działalność na terytorium kraju, które ponadto nie ma na celu uregulowania warunków dotyczących świadczenia usług zainteresowanych przedsiębiorstw i którego potencjalne ograniczające skutki, jakie może ono wywierać na swobodne świadczenie usług, są zbyt niepewne i zbyt pośrednie, aby ustanowiony przez nie obowiązek mógł być uważany za naruszający swobodę zagwarantowaną przez ów przepis – nie stoi na przeszkodzie zakaz ustanowiony w art. 56 TFUE (wyrok z dnia 8 maja 2014 r., Pelckmans Turnhout, C‑483/12, EU:C:2014:304, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo). |
43 |
Przyznając, że uregulowanie to ma z teoretycznego punktu widzenia charakter niedyskryminacyjny, Airbnb Ireland uważa, że w praktyce art. 12 dekretu z dnia 23 grudnia 2016 r. dotyczy w szczególności usług pośrednictwa takich jak świadczone przez tę spółkę. |
44 |
Prawdą jest, że rozwój środków technologicznych, a także obecna konfiguracja rynku usług pośrednictwa w sektorze obrotu nieruchomościami prowadzi do stwierdzenia, że pośrednicy świadczący usługi za pośrednictwem platformy elektronicznej mogą być zobowiązani, na podstawie przepisów takich jak te rozpatrywane w postępowaniu głównym, do przekazywania danych organom podatkowym częściej i w większym zakresie niż będzie to miało miejsce w przypadku innych pośredników. Jednakże ów mający większy zakres obowiązek jest jedynie odzwierciedleniem większej liczby transakcji, których pośrednicy ci dokonują, i ich udziału w odnośnym rynku. W konsekwencji nie wynika z tego żadna dyskryminacja. |
45 |
Następnie należy zauważyć, że zobowiązania podatkowe, ze swej natury, pociągają za sobą dodatkowe obciążenia dla usługodawców. |
46 |
Jak podkreślił Trybunał, art. 56 TFUE nie dotyczy przepisów, których jedynym skutkiem jest spowodowanie dodatkowych kosztów danego świadczenia usług i które dotyczą w ten sam sposób świadczenia usług pomiędzy państwami członkowskimi, jak i w obrębie danego państwa członkowskiego (zob. wyrok z dnia 22 listopada 2018 r., Vorarlberger Landes- und Hypothekenbank, C‑625/17, EU:C:2018:939, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo). |
47 |
Wreszcie, nawet jeśli nałożony na wszystkich pośredników obowiązek dostarczenia organom podatkowym, na ich żądanie, danych dotyczących podmiotu prowadzącego taki obiekt i danych kontaktowych turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku, może wiązać się z dodatkowymi kosztami, w szczególności związanymi z wyszukiwaniem i przechowywaniem danych, należy zauważyć, przede wszystkim w przypadku usług pośrednictwa świadczonych drogą elektroniczną, że omawiane dane są zachowywane przez pośredników takich jak Airbnb Ireland, tak iż w każdym wypadku dodatkowe koszty powodowane przez ten obowiązek po stronie pośredników okazują się niewielkie. |
48 |
W tym względzie wystarczy odwołać się do oświadczeń złożonych przez Airbnb Ireland w ramach sprawy, w której zapadł wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Airbnb Ireland (C‑390/18, EU:C:2019:1112), zgodnie z którymi wskazała ona, że jako usługę oferowała „system [ratingowy], w którym wynajmujący i najemca mogą wystawić sobie nawzajem oceny, dostępny dla przyszłych wynajmujących i najemców”, co automatycznie oznacza przechowywanie związanych z tym danych. |
49 |
Na drugą część pytania drugiego należy zatem odpowiedzieć, że uregulowaniu takiemu jak będące przedmiotem postępowania głównego – które na podmioty świadczące usługi pośrednictwa w sektorze obrotu nieruchomościami, niezależnie od ich miejsca siedziby i sposobu świadczenia pośrednictwa, nakłada w odniesieniu do turystycznych obiektów noclegowych położonych w danym regionie danego państwa członkowskiego, w stosunku do których prowadzą one działalność w zakresie pośrednictwa lub prowadzą politykę promocyjną, obowiązek przekazania organowi podatkowemu, na jego pisemne żądanie, danych podmiotu prowadzącego taki obiekt i danych kontaktowych turystycznych obiektów noclegowych, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych w ciągu poprzedniego roku – nie stoi na przeszkodzie zakaz ustanowiony w art. 56 TFUE. |
W przedmiocie pytania trzeciego
50 |
Trzecie pytanie prejudycjalne dotyczy wykładni art. 15 ust. 2 dyrektywy 2000/31 i opiera się na założeniu, że dyrektywa ta ma zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym. Tymczasem z odpowiedzi udzielonej na pytanie pierwsze wynika, że tak nie jest. Nie ma zatem potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie trzecie. |
W przedmiocie kosztów
51 |
Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi. |
Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: |
|
|
Podpisy |
( *1 ) Język postępowania: francuski.