–

w imieniu „Agentsia za control na prosrocheni zadalzhenia” EOOD – Y.B. Yanakiev,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – M. Heller i I. Zaloguin, w charakterze pełnomocników,

1

Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczą wykładni art. 20 ust. 2 lit. a) TFUE w związku z art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”), art. 1 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dz.U. 2001, L 174, s. 1), a także art. 5 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1).

2

Wnioski te przedstawiono w ramach sporów między: w sprawie C‑208/20 – spółkami „Toplofikatsia Sofia” EAD, „CHEZ Elektro Bulgaria” AD i „Agentsia za control na prosrocheni zadalzhenia” EOOD, oraz w sprawie C‑256/20 – spółką Toplofikatsia Sofia, a osobami fizycznymi, które nie biorą czynnego udziału w postępowaniu, dotyczących dochodzenia niezapłaconych wierzytelności.

3

Zgodnie z art. 1 rozporządzenia nr 1206/2001:

„1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych lub handlowych, jeżeli sąd państwa członkowskiego, zgodnie z przepisami tego państwa:

2.   Nie można wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie dowodu, jeżeli nie jest on przeznaczony do wykorzystania w postępowaniu sądowym, które już się toczy lub które ma zostać wszczęte.

[…]”.

4

Artykuł 4 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia stanowi:

„Wniosek składa się przy użyciu formularza A lub, w stosownych przypadkach, formularza I, znajdujących się w załączniku. Zawiera on następujące dane:

[…]

b) nazwisko i adres stron oraz ich przedstawicieli, jeśli zostali ustanowieni”.

5

Artykuł 1 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 stanowi:

„Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmuje ono w szczególności spraw podatkowych, celnych, administracyjnych ani spraw dotyczących odpowiedzialności państwa za działania lub zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii)”.

6

Artykuł 4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa członkowskiego”.

7

Artykuł 5 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia ma następujące brzmienie:

„Osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego państwa członkowskiego tylko zgodnie z przepisami ustanowionymi w sekcjach 2–7 niniejszego rozdziału”.

8

Sąd odsyłający, Sofiyski Rayonen sad (sąd rejonowy w Sofii, Bułgaria), rozpatruje trzy spory.

9

Pierwszy spór dotyczy powództwa wniesionego przez Toplofikatsia Sofia w celu ustalenia istnienia wierzytelności z tytułu dostarczania energii cieplnej do nieruchomości położonej w Sofii (Bułgaria) przeciwko osobie fizycznej, po tym gdy, w ramach procedury doręczenia nakazu zapłaty przeciwko tej osobie, ta ostatnia nie została odnaleziona pod adresem wskazanym w skardze. Sprawdzenia przeprowadzone przez ten sąd potwierdziły, że adres ten jest stałym i aktualnym adresem, wskazanym w krajowym rejestrze ludności. Jednakże, zdaniem sąsiada, wspomniana osoba zamieszkuje we Francji od siedmiu lat.

10

W drugim sporze wspomniany sąd, na wniosek CHEZ Elektro Bulgaria, będącej dostawcą energii elektrycznej, wydał nakaz zapłaty przeciwko osobie fizycznej w odniesieniu do niezapłaconych faktur dotyczących dostarczania energii elektrycznej do nieruchomości położonej w Sofii i zarządził doręczenie tego nakazu na adres wskazany przez CHEZ Elektro Bulgaria, który odpowiada stałemu i aktualnemu adresowi tej osoby, wskazanemu w krajowym rejestrze ludności. Odnalezienie wspomnianej osoby pod tym adresem było jednak niemożliwe, ponieważ, według jej sąsiada, od roku zamieszkuje ona w Niemczech.

11

W trzecim sporze sąd odsyłający, na wniosek spółki skupującej wierzytelności, Agentsia za control na prosrocheni zadalzhenia, wydał nakaz zapłaty przeciwko osobie fizycznej, która nie zwróciła kredytu instytucji finansowej z siedzibą w Sofii, i zarządził doręczenie tego nakazu na adres wskazany przez tę spółkę, odpowiadający stałemu i aktualnemu adresowi tej osoby, wskazanemu w krajowym rejestrze ludności. Odnalezienie wspomnianej osoby pod tym adresem było jednak niemożliwe, ponieważ, według jej matki, osoba ta od trzech lat zamieszkuje w Niemczech.

12

Sąd odsyłający dąży do ustalenia, czy w taki sam sposób jak, na mocy prawa bułgarskiego, ma on obowiązek przeprowadzenia sprawdzeń z urzędu, dotyczących adresu w Bułgarii osób, którym należy doręczyć akt sądu, ma on także obowiązek dokonania takich sprawdzeń przed właściwymi organami innego państwa członkowskiego, gdy wydaje się, że adresat orzeczenia sądu taki jak rozpatrywany w postępowaniu głównym zamieszkuje w tym ostatnim państwie członkowskim.

13

Ponadto sąd ten dąży do ustalenia wykładni art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012. W tym względzie dąży on w istocie do ustalenia, czy przepis ten należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdyby wydawało się prawdopodobne lub pewne, że dany dłużnik nie ma zwykłego miejsca pobytu w okręgu tego sądu, przepis ten stoi na przeszkodzie wydaniu przez ten sąd nakazu zapłaty przeciwko temu dłużnikowi lub wykonalności tego nakazu. Dąży on także do ustalenia, czy w tej sytuacji wspomniany przepis wymaga uchylenia przez ten sąd z urzędu takiego nakazu.

14

W tych okolicznościach Sofiyski Rayonen sad (sąd rejonowy w Sofii) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

15

W tej sprawie sąd odsyłający, Sofiyski Rayonen sad (sąd rejonowy w Sofii), na wniosek Toplofikatsia Sofia, wydał nakaz zapłaty przeciwko osobie fizycznej w odniesieniu do niezapłaconych faktur dotyczących dostarczania energii cieplnej do nieruchomości położonej w Sofii i zarządził doręczenie tego nakazu na stały i aktualny adres tej osoby. Po dwóch próbach doręczenia odnalezienie tej osoby okazało się jednak niemożliwe, ponieważ, zgodnie z informacjami przekazanymi przez zarządcę tego budynku zamieszkuje ona w Niemczech i jest rzadko obecna pod wspomnianym adresem.

16

W tych okolicznościach Sofiyski Rayonen sad (sąd rejonowy w Sofii) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z trzema pytaniami prejudycjalnymi o brzmieniu identycznym z brzmieniem pytań od drugiego do czwartego w sprawie C‑208/20.

17

Poprzez pytanie pierwsze w sprawie C‑208/20 sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 20 ust. 2 lit. a) TFUE w związku z art. 47 ust. 2 karty, zasadami niedyskryminacji i równoważności, oraz art. 1 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1206/2001 należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy, na mocy uregulowania państwa członkowskiego, sądy tego państwa mają obowiązek zarządzić z urzędu poszukiwanie adresu, w tym państwie członkowskim, osób, którym należy doręczyć akt sądowy, sądy te mają także obowiązek – gdy wydaje się, że osoba, której należy doręczyć orzeczenie sądu, zamieszkuje w innym państwie członkowskim – zwrócić się o poszukiwanie adresu tej osoby do właściwych organów tego ostatniego państwa członkowskiego.

18

W pierwszej kolejności, co się tyczy wykładni art. 20 ust. 2 lit. a) TFUE w związku z art. 47 ust. 2 karty, oraz zasad niedyskryminacji i równoważności, o której dokonanie się zwrócono, na wstępie należy przypomnieć, że w ramach postępowania prejudycjalnego przewidzianego w art. 267 TFUE musi istnieć – między sporem rozpatrywanym przez sąd odsyłający a przepisami prawa Unii, o których wykładnię wniesiono – łącznik przejawiający się w tym, że wykładnia ta jest obiektywnie niezbędna dla celów orzeczenia, jakie ma wydać ten sąd (postanowienie z dnia 20 stycznia 2021 r., Bezirkshauptmannschaft Kirchdorf, C‑293/20, niepublikowane, EU:C:2021:44, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

19

Ponadto Trybunał podkreśla znaczenie wskazania przez sąd krajowy dokładnych powodów, dla których powziął on wątpliwości w przedmiocie wykładni prawa Unii i uznał za konieczne zadanie pytań prejudycjalnych Trybunałowi. W tym względzie niezbędne jest, aby sąd krajowy przedstawił w postanowieniu odsyłającym minimalne chociażby wyjaśnienie powodów odnośnie do wyboru przepisów prawa Unii, o których wykładnię wnosi, a także odnośnie do związku, jaki ustalił on pomiędzy tymi przepisami a uregulowaniem krajowym mającym zastosowanie do rozpoznawanego przez niego sporu (wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., Adusbef i in., C‑686/18, EU:C:2020:567, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo).

20

Te wymogi dotyczące treści wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym są przedstawione w wyraźny sposób w art. 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem, z którym, w ramach współpracy między Trybunałem a sądami krajowymi ustanowionej w art. 267 TFUE, sąd odsyłający powinien być zapoznany i którego powinien skrupulatnie przestrzegać. Są one również ujęte w pkt 15 zaleceń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dla sądów krajowych dotyczących składania wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (Dz.U. 2019, C 380, s. 1) (wyrok z dnia 16 lipca 2020 r., Adusbef i in., C‑686/18, EU:C:2020:567, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).

21

W niniejszym zaś wypadku, po pierwsze, z postanowienia odsyłającego w sprawie C‑208/20 nie wynika wcale, by spory w postępowaniu głównym wykazywały jakikolwiek łącznik z art. 20 ust. 2 lit. a) TFUE w związku z art. 47 ust. 2 karty, a także zasadami niedyskryminacji i równoważności.

22

Po drugie, sąd odsyłający nie wskazał powodów, dla których jego zdaniem wykładnia tych przepisów i zasad jest niezbędna dla celów rozstrzygnięcia tych sporów ani nie wyjaśnił związku, jaki ustalił między nimi a uregulowaniem krajowym rozpatrywanym w postępowaniu głównym.

23

W konsekwencji pytanie pierwsze jest niedopuszczalne w zakresie, w jakim dotyczy ono wykładni wspomnianych przepisów i zasad.

24

W drugiej kolejności, co się tyczy wykładni art. 1 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1206/2001, należy przypomnieć, że zgodnie z tym przepisem rozporządzenie to ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, gdy sąd państwa członkowskiego, zgodnie z przepisami jego ustawodawstwa, zwrócił się z wnioskiem do właściwego sądu innego państwa członkowskiego o przeprowadzenie dowodu.

25

Poszukiwanie adresu osoby, której należy doręczyć orzeczenie sądu, nie stanowi zaś „przeprowadzenia dowodu” w rozumieniu wspomnianego przepisu, które byłoby objęte zakresem stosowania wspomnianego rozporządzenia.

26

W tym względzie należy wskazać, że zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia taki wniosek powinien zawierać w szczególności wskazanie nazwisk i adresów stron.

27

Z powyższego wynika, że wniosek sądu państwa członkowskiego mający za przedmiot poszukiwanie, w innym państwie członkowskim, adresu osoby, której należy doręczyć orzeczenie sądu, nie jest regulowany rozporządzeniem nr 1206/2001, w związku z czym rozporządzenie to nie ma zastosowania do sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym.

28

W świetle wszystkich powyższych rozważań na pytanie pierwsze zadane w sprawie C‑208/20 należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 1 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1206/2001 należy interpretować w ten sposób, że nie ma on zastosowania do sytuacji, w której sąd państwa członkowskiego zarządza poszukiwanie adresu, w innym państwie członkowskim, osoby, której należy doręczyć orzeczenie sądu.

29

Poprzez pytania od drugiego do czwartego w sprawie C‑208/20 oraz trzy pytania w sprawie C‑256/20 sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wydaniu przez sąd państwa członkowskiego nakazu zapłaty przeciwko dłużnikowi i, w danym wypadku, wykonalności tego nakazu lub nakłada on obowiązek uchylenia wspomnianego nakazu, gdy wydaje się prawdopodobne lub pewne, że dłużnik ten nie ma zwykłego miejsca pobytu w okręgu tego sądu.

30

Zgodnie z tym przepisem osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego państwa członkowskiego tylko zgodnie z przepisami ustanowionymi w sekcjach 2–7 rozdziału II tego rozporządzenia.

31

Na wstępie należy wskazać, jak wynika z samego brzmienia art. 267 TFUE, że orzeczenie w trybie prejudycjalnym musi być „niezbędne”, aby umożliwić sądowi odsyłającemu „wydanie wyroku” w zawisłej przed nim sprawie. Warunkiem zatem zastosowania procedury prejudycjalnej jest w szczególności rzeczywiste istnienie przed sądem krajowym sporu, w którym sąd ten ma wydać orzeczenie pozwalające na uwzględnienie orzeczenia prejudycjalnego [wyrok z dnia 24 listopada 2020 r., Openbaar Ministerie (podrabianie dokumentów), C‑510/19, EU:C:2020:953, pkt 27 i przytoczone tam orzecznictwo].

32

W niniejszym wypadku z wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika zaś, że sąd odsyłający wydał już nakazy zapłaty przeciwko pozwanym w postępowaniu głównym i że dopiero na etapie doręczenia tych nakazów tym pozwanym sąd ten stwierdził, że pozwani nie zamieszkują już w jego okręgu, lecz prawdopodobnie w innym państwie członkowskim, pod nieznanymi adresami.

33

W konsekwencji w tych okolicznościach dokonanie wykładni art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 nie wydaje się oczywiście niezbędne dla celów umożliwienia sądowi odsyłającemu ustalenia swojej jurysdykcji do wydania wspomnianych nakazów, ponieważ sąd ten wydał już te nakazy i, w konsekwencji, przed ich wydaniem koniecznie musiał stwierdzić istnienie swojej jurysdykcji.

34

Z powyższego wynika, że pytanie drugie w sprawie C‑208/20 i pytanie pierwsze w sprawie C‑256/20 są niedopuszczalne, ponieważ dotyczą one kwestii, czy przepis ten stoi na przeszkodzie wydaniu, w takich okolicznościach, przez sąd państwa członkowskiego nakazu zapłaty przeciwko dłużnikowi, gdy wydaje się prawdopodobne lub pewne, że dłużnik ten nie ma zwykłego miejsca pobytu w okręgu tego sądu.

35

Co się tyczy kwestii, czy w okolicznościach takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wykonalności nakazów zapłaty wydanych przez dany sąd lub nakłada on obowiązek uchylenia przez ten sąd tych nakazów, wystarczy stwierdzić, że przepis ten nie wykazuje żadnego związku z przepisami proceduralnymi państw członkowskich regulującymi, po pierwsze, warunki, na jakich orzeczenia sądów stają się wykonalne, i po drugie, ważność tych orzeczeń.

36

W tym względzie należy przypomnieć, że celem rozporządzenia nr 1215/2012 nie jest ujednolicenie przepisów proceduralnych obowiązujących w państwach członkowskich, lecz uregulowanie kwestii właściwości sądów do rozpatrywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych w stosunkach między tymi państwami oraz ułatwienie wykonywania orzeczeń sądowych w tych sprawach (wyrok z dnia 31 maja 2018 r., Nothartová, C‑306/17, EU:C:2018:360, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).

37

Ze względu na to, że rozporządzenie to nie reguluje ani warunków, na jakich orzeczenia sądów stają się wykonalne, ani warunków ważności tych orzeczeń, regulacja takich warunków jest, w konsekwencji, objęta autonomią proceduralną państw członkowskich (zob. podobnie wyrok z dnia 31 maja 2018 r., Nothartová, C‑306/17, EU:C:2018:360, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).

38

Ponadto, ponieważ art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 nie ma zastosowania do sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, nie można uznać, że rozstrzygnięcie, jakie wyda sąd odsyłający w przedmiocie wykonalności nakazu zapłaty lub w przedmiocie ważności takiego nakazu w tej sytuacji, może pozbawić stosowanie tego przepisu wszelkiej skuteczności.

39

W tych okolicznościach na pytania od drugiego do czwartego w sprawie C‑208/20 i na trzy pytania w sprawie C‑256/20 należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie wykonalności nakazu zapłaty wydanego przeciwko dłużnikowi i nie nakłada obowiązku uchylenia takiego nakazu.

40

Dla stron w postępowaniach głównych niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniach głównych, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje: