WYROK TRYBUNAŁU (piąta izba)

z dnia 14 lipca 2022 r. ( *1 )

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Rozporządzenie (UE) nr 1151/2012 – Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych – Artykuł 13 – Wykorzystywanie chronionej nazwy pochodzenia (ChNP) „Feta” do oznaczania sera produkowanego w Danii i przeznaczonego na wywóz do państw trzecich – Artykuł 4 ust. 3 TUE – Zasada lojalnej współpracy

W sprawie C‑159/20

mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie, na podstawie art. 258 TFUE, uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, wniesioną w dniu 8 kwietnia 2020 r.,

Komisja Europejska, którą reprezentowali M. Konstantinidis, I. Naglis i U. Nielsen, w charakterze pełnomocników,

strona skarżąca,

popierana przez:

Republikę Grecką, którą reprezentowały E.-E. Krompa, E. Leftheriotou, E. Tsaousi i A.-E. Vasilopoulou, w charakterze pełnomocników,

Republikę Cypryjską, którą reprezentowały V. Christoforou i E. Zachariadou, w charakterze pełnomocników,

interwenienci,

przeciwko

Królestwu Danii, które reprezentowali M. P. Brøchner Jespersen, J. Nymann-Lindegren, V. Pasternak Jørgensen, M. Søndahl Wolff i L. Teilgård, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

TRYBUNAŁ (piąta izba),

w składzie: E. Regan, prezes izby, I. Jarukaitis (sprawozdawca), M. Ilešič, D. Gratsias i Z. Csehi, sędziowie,

rzecznik generalny: T. Ćapeta,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 17 marca 2022 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Komisja Europejska wnosi w swej skardze, aby Trybunał stwierdził, że, nie zapobiegając wykorzystywaniu przez duńskich producentów nazwy „Feta” do oznaczania sera niezgodnego ze specyfikacją produktu opublikowanego w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1829/2002 z dnia 14 października 2002 r. zmieniającym załącznik do rozporządzenia (WE) nr 1107/96 w odniesieniu do nazwy „Feta” (Dz.U. 2002, L 277, s. 10) oraz nie powstrzymując takiego wykorzystywania Królestwo Danii uchybiło zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. 2012, L 343, s. 1).

2

Ponadto Komisja wnosi do Trybunału o stwierdzenie, że tolerując to, iż producenci duńscy produkują i sprzedają imitacje fety, Królestwo Danii naruszyło art. 4 ust. 3 TUE w związku z art. 1 ust. 1 i art. 4 rozporządzenia nr 1151/2012.

Ramy prawne

Rozporządzenie nr 1829/2002

3

Na mocy rozporządzenia nr 1829/2002 nazwa „Feta” została wpisana do rejestru chronionych nazw pochodzenia (ChNP) i chronionych oznaczeń geograficznych (ChOG) jako ChNP.

Rozporządzenie nr 1151/2012

4

Motywy 2, 3, 5, 18, 20 i 27 rozporządzenia nr 1151/2012 brzmią następująco:

„(2)

Wśród obywateli i konsumentów w Unii wzrasta zapotrzebowanie na produkty wysokiej jakości, a zarazem na produkty tradycyjne. Obywatele i konsumenci zwracają także uwagę na zachowanie różnorodności produkcji rolnej w Unii. Rodzi to popyt na produkty rolne lub środki spożywcze o określonych specyficznych cechach, w szczególności związanych z ich pochodzeniem geograficznym.

(3)

Producenci będą w stanie nadal wytwarzać gamę różnorodnych wyrobów o wysokiej jakości jedynie wtedy, gdy za swą pracę otrzymają godziwe wynagrodzenie. W tym celu muszą mieć oni możliwość informowania kupujących i konsumentów o cechach swych wyrobów na zasadach uczciwej konkurencji. Muszą oni mieć również możliwość właściwego oznaczania swych produktów trafiających do obrotu.

[…]

(5)

Priorytety polityczne strategii »Europa 2020« określone w komunikacie Komisji zatytułowanym »Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu« obejmują cele zakładające osiągnięcie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i innowacji oraz wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. Polityka jakości produktów rolnych powinna zatem zapewnić producentom właściwe instrumenty pozwalające na skuteczniejsze oznaczanie i promowanie tych spośród ich wyrobów, które mają określone cechy, chroniąc jednocześnie tych producentów przed nieuczciwymi praktykami.

[…]

(18)

Konkretnymi celami ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych są: zapewnienie rolnikom i producentom godziwego dochodu z tytułu właściwości i cech danego produktu lub sposobu jego wytwarzania, oraz dostarczenie jasnych informacji na temat produktów, których określone cechy mają związek z pochodzeniem geograficznym, co pozwoli konsumentom na podejmowanie bardziej świadomego wyboru co do zakupów.

(20)

Unijne ramy ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, przewidujące wpisywanie ich do rejestru, ułatwiają rozwój tych instrumentów, ponieważ wynikające z nich spójniejsze podejście gwarantuje uczciwą konkurencję między producentami produktów opatrzonych tymi oznaczeniami i zwiększa wiarygodność samych produktów w oczach konsumentów. Należy wprowadzić przepis dotyczący wypracowywania nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych na szczeblu unijnym oraz promować tworzenie mechanizmów ich ochrony w państwach trzecich w ramach Światowej Organizacji Zdrowia (WTO) lub umów wielo- i dwustronnych, przyczyniając się tym samym do uznawania jakości produktów i modelu ich wytwarzania jako czynników przydających tym produktom wartości.

[…]

(27)

Unia negocjuje ze swoimi partnerami handlowymi umowy międzynarodowe, w tym umowy dotyczące ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych. Aby ułatwiać informowanie opinii publicznej o tym, które nazwy korzystają z tego typu ochrony, a w szczególności, aby zapewnić ochronę nazw i kontrolę nad sposobem ich wykorzystania, nazwy te mogą być wpisywane do rejestru [ChNP] i [ChOG]. Nazwy te należy wpisywać do rejestru, jako [ChOG], chyba że w takich umowach międzynarodowych zostaną one wyraźnie oznaczone jako nazwy pochodzenia”.

5

W tytule I tego rozporządzenia, zatytułowanym „Przepisy ogólne”, znajduje się art. 1, zatytułowany „Cele”, który ma następujące brzmienie:

„1.   Celem niniejszego rozporządzenia jest wspieranie producentów produktów rolnych i środków spożywczych w informowaniu kupujących i konsumentów o cechach produktów i środków spożywczych i związanej z nimi produkcji rolnej, by tym samym zapewnić:

a)

uczciwą konkurencję – rolnikom i producentom produktów rolnych i środków spożywczych mających cechy i właściwości stanowiące wartość dodaną;

b)

dostęp konsumentów do wiarygodnych informacji na temat tych produktów;

c)

przestrzeganie praw własności intelektualnej; oraz

d)

integralność rynku wewnętrznego.

Środki określone w niniejszym rozporządzeniu mają za zadanie wspierać działalność rolno-przetwórczą oraz systemy rolne związane z produktami wysokiej jakości, by przyczynić się w ten sposób do osiągnięcia celów polityki rozwoju obszarów wiejskich.

2.   W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się systemy jakości, które stanowią podstawę do określania oraz – w stosownych przypadkach – ochrony nazw i określeń, które w szczególności wskazują lub opisują produkty rolne charakteryzujące się:

a)

cechami stanowiącymi wartość dodaną; lub

b)

właściwościami stanowiącymi wartość dodaną wynikającymi z metod produkcji rolnej lub przetwarzania wykorzystywanych przy ich wytwarzaniu albo wynikającymi z miejsca ich produkcji lub wprowadzenia do obrotu”.

6

W tytule II wspomnianego rozporządzenia, zatytułowanym „[ChNP] i [ChOG]”, znajduje się art. 4, zatytułowany „Cel”, który stanowi:

„Ustanawia się system chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych, tak aby wesprzeć producentów wyrobów związanych z danym obszarem geograficznym poprzez:

a)

zagwarantowanie godziwych dochodów z tytułu właściwości wytwarzanych przez nich produktów;

b)

zapewnienie jednolitej ochrony nazw jako jednego z praw własności intelektualnej na terytorium Unii;

c)

udostępnienie konsumentom jasnych informacji na temat właściwości stanowiących wartość dodaną produktów”.

7

Artykuł 12 rozporządzenia nr 1151/2012, zatytułowany „Nazwy, symbole i oznaczenia”, przewiduje w ust. 1:

„[ChNP] i [ChOG] mogą być wykorzystywane przez dowolny podmiot wprowadzający na rynek produkt zgodny z odpowiednią specyfikacją”.

8

Artykuł 13 tego rozporządzenia, zatytułowany „Ochrona”, przewiduje:

„1.   Zarejestrowane nazwy są chronione przed:

a)

wszelkim bezpośrednim lub pośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych nazwy zarejestrowanej w odniesieniu do produktów nieobjętych rejestracją, jeśli produkty te są porównywalne [z] produkt[ami] zarejestrowany[mi] pod tą nazwą lub jeśli jej stosowanie stanowi wykorzystywanie renomy chronionej nazwy, w tym również w sytuacji, gdy produkty te są wykorzystywane jako składnik;

b)

wszelkiego rodzaju niewłaściwym stosowaniem, imitacją lub przywołaniem, nawet jeśli podano prawdziwe pochodzenie produktów lub usług lub jeśli chroniona nazwa została przetłumaczona lub towarzyszą jej określenia takie jak: »styl«, »typ«, »metoda«, »zgodnie z recepturą stosowaną«, »imitacja« i tym podobne, w tym jeśli produkty te są wykorzystywane jako składnik;

c)

wszelkimi innymi fałszywymi lub mylącymi wskazaniami odnoszącymi się do pochodzenia, charakteru lub podstawowych właściwości produktu, które są podane na opakowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego produktu oraz opakowaniem produktu w pojemnik mogący przekazać fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia;

d)

wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić konsumentów w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu.

[…]

3.   Państwa członkowskie podejmują odpowiednie kroki administracyjne i sądowe, aby zapobiegać niezgodnemu z prawem stosowaniu [ChNP] i [ChOG], o którym mowa w ust. 1, lub powstrzymywać je w odniesieniu do produktów, które są produkowane lub wprowadzane do obrotu w tym państwie członkowskim.

[…]”.

9

Artykuł 36 tego rozporządzenia, zmieniony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (Dz.U. 2017, L 95, s. 1) stanowi:

„Kontrole urzędowe przeprowadzane zgodnie z rozporządzeniem [2017/625] obejmują:

a)

sprawdzenie, czy produkt jest zgodny ze stosowną specyfikacją produktu; oraz

b)

monitorowanie stosowania zarejestrowanych nazw w odniesieniu do produktu wprowadzonego na rynek zgodnie z art. 13 w przypadku nazw zarejestrowanych na mocy tytułu II oraz zgodnie z art. 24 w przypadku nazw zarejestrowanych na mocy tytułu III”.

10

Zgodnie z brzmieniem art. 37 ust. 1 tego rozporządzenia po zmianach wprowadzonych rozporządzeniem 2017/625:

„W odniesieniu do [ChNP], [ChOG] i gwarantowanych tradycyjnych specjalności, które odnoszą się do produktów pochodzących z terytorium Unii, weryfikacja zgodności ze specyfikacją produktu przed jego wprowadzeniem do obrotu jest dokonywana przez:

a)

właściwe organy wyznaczone zgodnie z art. 4 [rozporządzenia 2017/625]; lub

b)

jednostki upoważnione zgodnie z definicją określoną w art. 3 pkt 5 [rozporządzenia 2017/625].

[…]”.

Rozporządzenie nr 608/2013

11

Artykuł 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 608/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1383/2003 (Dz.U. 2013, L 181, s. 15) stanowi:

„Na użytek niniejszego rozporządzenia:

1)

»prawa własności intelektualnej« oznaczają:

[…]

d)

oznaczenie geograficzne;

[…]

4)

»oznaczenie geograficzne« oznacza:

a)

[ChOG] lub [ChNP] produktów rolnych i środków spożywczych, zgodnie z [rozporządzeniem nr 1151/2012];

[…]”.

Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi i przebieg postępowania przed Trybunałem

12

Władze greckie poinformowały Komisję, że przedsiębiorstwa mające siedzibę w Danii dokonują wywozu sera do państw trzecich pod nazwami „Feta”, „Feta duńska” i „duński ser Feta”, mimo że produkt ten nie odpowiada specyfikacji ChNP „Feta”.

13

Pomimo żądań władz greckich władze duńskie odmówiły położenia kresu tej praktyce, uznając, że nie jest ona sprzeczna z prawem Unii, ponieważ ich zdaniem rozporządzenie nr 1151/2012 ma zastosowanie wyłącznie do produktów sprzedawanych na terytorium Unii i w związku z tym nie zakazały duńskim przedsiębiorstwom stosowania nazwy „Feta” do oznaczania duńskiego sera wywożonego do państw trzecich, w których nazwa ta nie jest chroniona.

14

W dniu 26 stycznia 2018 r. Komisja skierowała do Królestwa Danii wezwanie do usunięcia uchybienia, zgodnie z którym to państwo członkowskie, nie zapobiegając naruszeniu, jakie stanowi wspomniana praktyka, czy też nie powstrzymując go, narusza prawo Unii, w szczególności art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, i dopuszcza się naruszenia art. 4 ust. 3 TUE.

15

Ponieważ Królestwo Danii odparło, że nie podziela stanowiska Komisji, instytucja ta wydała w dniu 25 stycznia 2019 r. uzasadnioną opinię, w której wezwała to państwo członkowskie do położenia kresu temu uchybieniu i temu naruszeniu.

16

Królestwo Danii odpowiedziało na tę uzasadnioną opinię pismem z dnia 22 marca 2019 r., w którym podtrzymało swoje stanowisko.

17

W tych okolicznościach Komisja postanowiła wnieść skargę w niniejszej sprawie.

18

Decyzjami prezesa Trybunału z dni 8 i 18 września 2020 r. Republika Grecka i Republika Cypryjska zostały dopuszczone do udziału w postępowaniu w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.

W przedmiocie skargi

19

W skardze Komisja zarzuca Królestwu Danii uchybienie zobowiązaniom wynikającym z art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012 oraz naruszenie ustanowionej w art. 4 ust. 3 TUE zasady lojalnej współpracy.

W przedmiocie części pierwszej zarzutu, dotyczącej naruszenia art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012

Argumentacja stron

20

Na poparcie skargi Komisja podnosi, że w rozporządzeniu nr 1151/2012 został przewidziany poszerzony zakres ochrony zarejestrowanych nazw. Aby zagwarantować wprowadzanie produktów rolnych do obrotu zgodnie z warunkami uczciwej konkurencji i prawami własności intelektualnej, w art. 12 ust. 1 tego rozporządzenia zostało ustanowione na rzecz uprawnionych podmiotów prawo do wykorzystywania zarejestrowanej nazwy wówczas, gdy opatrywane nią produkty są zgodne z mającą zastosowanie specyfikacją. W art. 13 ust. 1 tego rozporządzenia, w którym została przewidziana ochrona „negatywna”, zostały zdefiniowane warunki, w których wykorzystywanie zarejestrowanej nazwy jest niezgodne z prawem i, konkretnie rzecz ujmując, zabroniono wyraźnie produkcji i sprzedaży towarów podrabianych, czyli takich, w przypadku których wykorzystuje się ChNP lub ChOG, pomimo że nie są zgodne z mającą zastosowanie specyfikacją. Przepis ten został ustanowiony w celu ochrony producentów, którzy podjęli wysiłki dla zapewnienia oczekiwanej jakości produktów objętych ChNP lub ChOG.

21

Tak więc, w sytuacji gdy duńskie przedsiębiorstwa wykorzystują ChNP „Feta” dla oznaczania sera wytwarzanego z mleka krowiego poza obszarem geograficznym wskazanym w rozporządzeniu nr 1829/2002, który następnie wywożą do państw trzecich, naruszają one art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 1151/2012.

22

Wniosek ten jest zgodny z celami określonymi w art. 1 ust. 1 i art. 4 rozporządzenia nr 1151/2012, z których wynika, że rozporządzenie to ma na celu ochronę praw własności intelektualnej przyznanych wraz z nazwami zarejestrowanymi oraz zagwarantowanie, że produkty korzystające z takiej ochrony będą mogły być wprowadzane do obrotu na zasadach uczciwej konkurencji. W motywach 3, 5 i 18 wspomnianego rozporządzenia podkreślono podstawową rolę, jaką zarejestrowane nazwy odgrywają przy tworzeniu warunków uczciwej konkurencji między przedsiębiorstwami Unii, jasno komunikując cechy produktów wysokiej jakości w celu zagwarantowania, że ich producenci otrzymają godziwą cenę, która pokrywa koszty produkcji, oraz eliminując nieuczciwą konkurencję ze strony przedsiębiorstw, które niezgodnie z prawem wykorzystują takie nazwy, co nie pozostaje bez wpływu na ich renomę oraz wartość.

23

Bez znaczenia jest zatem to, czy produkty, które niezgodnie z prawem wykorzystują ChNP, są wprowadzane do obrotu w Unii, czy też są wywożone do państw trzecich. Praktyka stosowana przez duńskie przedsiębiorstwa daje im bowiem, z naruszeniem art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 1151/2012, możliwość czerpania nienależnych korzyści ze szkodą dla wysiłków rolników i przedsiębiorstw produkujących autentyczną fetę, i spełnia wszystkie kryteria bezprawnego wykorzystywania zarejestrowanej nazwy, a mianowicie bezpośredniego wykorzystania w celach komercyjnych i korzystania z renomy ChNP, wykorzystywania tych nazw w niezgodny z prawem sposób, jak również wykorzystywania podobieństwa między autentyczną fetą a spornym produktem poprzez opatrzenie go na opakowaniu wprowadzającą w błąd informacją o jego pochodzeniu.

24

W replice Komisja podkreśla, że praktyka ta stanowi naruszenie prawa chronionego przez Unię własności intelektualnej, które przysługuje unijnym rolnikom. Do tego naruszenia dochodzi na terytorium Unii, gdzie unijni producenci wytwarzają ser bezprawnie etykietowany jako feta. W efekcie tego naruszenia dochodzi do zakłócenia konkurencji między unijnymi podmiotami gospodarczymi, co wywołuje negatywne skutki w Unii.

25

Tak więc, nie podejmując środków administracyjnych lub sądowych w celu zapobieżenia lub powstrzymania produkcji i sprzedaży na swoim terytorium podrobionych produktów, tak jak tego wymaga art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012, Królestwo Danii nie zapewnia jednolitej ochrony praw własności intelektualnej, która stanowi ważny cel tego rozporządzenia, jak wynika to z jego art. 4 i z wyboru art. 118 TFUE jako podstawy prawnej. Zakłóca to poważnie prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i uniemożliwia realizację celów tego rozporządzenia.

26

Republika Grecka, popierając stanowisko i żądania Komisji, podnosi w szczególności, że brzmienie art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012 jest jasne w zakresie, w jakim ustanowiony w nim został zakaz podrabiania produktów objętych ChNP, niezależnie od ich przeznaczenia, ponieważ w rozporządzeniu tym nie ma żadnego elementu, który wprowadzałby rozróżnienie pomiędzy produktami przeznaczonymi do wywozu do państw trzecich a produktami przeznaczonymi na rynek wewnętrzny.

27

To państwo członkowskie podkreśla, że prawodawca Unii wprowadził przepis zawarty w art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012, który nie ma odpowiednika we wcześniejszych rozporządzeniach, w celu uproszczenia i wzmocnienia systemu ochrony ChNP i ChOG, nakładając na państwa członkowskie obowiązek podjęcia z urzędu środków niezbędnych do zapobiegania nieuczciwemu wykorzystywaniu ChNP lub powstrzymania go w odniesieniu do produktów produkowanych lub wprowadzanych do obrotu na ich terytorium. Uregulowanie to nakłada zatem na każde państwo członkowskie odpowiedzialność za przestrzeganie rozporządzenia nr 1151/2012 na swoim terytorium i określa zakres zakazu nieuczciwego wykorzystywania ChNP.

28

Ponadto w art. 36 i 37 rozporządzenia nr 1151/2012 zostały określone procedury dotyczące kontroli, jakie powinny przeprowadzać właściwe organy państw członkowskich w celu sprawdzenia zgodności produktu z odpowiednią specyfikacją przed wprowadzeniem go do obrotu, co potwierdza, że prawodawca Unii nie miał zamiaru wyłączyć z zakresu stosowania tego rozporządzenia produktów wytwarzanych w Unii i przeznaczonych do wprowadzenia na rynek państwa trzeciego. Przyjęcie jakiejkolwiek innej wykładni uniemożliwiałoby zresztą przeprowadzenie jakiejkolwiek kontroli.

29

Republika Grecka podkreśla również, że cele rozporządzenia nr 1151/2012 zostały zdefiniowane w wyraźny i jasny sposób w jego art. 1 ust. 1 i w art. 4, z których wynika, że zmierza ono do wspierania producentów w otrzymaniu godziwego wynagrodzenia za podejmowane przez nich wysiłki oraz koszty ponoszone przez nich w celu zagwarantowania jakościowej zgodności ze specyfikacją produktu, przy czym cel ten zostaje osiągnięty poprzez uczciwą konkurencję między producentami, dostęp konsumentów do wiarygodnych informacji na temat produktów i przestrzeganie praw własności intelektualnej.

30

Republika Cypryjska, popierając również stanowisko i żądania Komisji, podnosi w szczególności, że w rozporządzeniu nr 1151/2012 został ustanowiony wyczerpujący system ochrony ChNP i ChOG jako praw własności intelektualnej. Ochrona tych praw – co wynika z ich charakteru, przepisów tego rozporządzenia, a w szczególności jego art. 36, oraz rozporządzenia nr 608/2013 – nie kończy się na granicach rynku wewnętrznego. Królestwo Danii jest zatem zobowiązane do przeprowadzania kontroli na swoim rynku zgodnie z zasadami przewidzianymi w prawie Unii, nie zaś do wspierania naruszeń i wprowadzania do obrotu podrobionych produktów takich jak „duńska feta”.

31

Zdaniem tego państwa członkowskiego produkcja w państwie członkowskim i wywóz produktów, których opakowania są opatrzone ChNP, podczas gdy produkty te nie spełniają warunków określonych w specyfikacji tej nazwy warunków, stanowi dokonywane na terytorium Unii wykorzystywanie w celach komercyjnych, o którym mowa w art. 13 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1151/2012. Z art. 13 ust. 3 tego rozporządzenia wynika zaś, że państwa członkowskie są zobowiązane do ochrony ChNP przed praktykami określonymi w ust. 1 tego artykułu nie tylko w odniesieniu do wprowadzania spornych produktów do obrotu na ich terytorium, lecz również w odniesieniu do ich produkcji. Twierdzenie Królestwa Danii dotyczące braku zastosowania wspomnianego rozporządzenia pod względem miejscowym jest zatem bezpodstawne.

32

Ponadto ta praktyka władz duńskich jest sprzeczna z duchem rozporządzenia nr 1151/2012 i z ochroną samej ChNP jako prawa własności intelektualnej oraz jest szkodliwa z perspektywy międzynarodowej ochrony ChNP, co jest również sprzeczne z celami realizowanymi przez to rozporządzenie.

33

Królestwo Danii, które wnosi o oddalenie skargi, kwestionuje pierwszą część zarzutu Komisji, twierdząc, że rozporządzenie nr 1151/2012 nie ma zastosowania w przypadku wywozu do państw trzecich.

34

W pierwszej kolejności to państwo członkowskie podnosi, że brzmienie przepisów rozporządzenia nr 1151/2012 nie pozwala na ustalenie, czy przewidziane w nim obowiązki państw członkowskich mają zastosowanie wyłącznie do produktów wprowadzanych do obrotu w Unii, czy też obejmują one produkty przeznaczone do wywozu do państw trzecich, ponieważ rozporządzenie to nie zawiera żadnego przepisu, w którym mowa by była o tym wywozie.

35

W tym względzie Królestwo Danii zauważa, że, w odróżnieniu od rozporządzenia nr 1151/2012, inne rozporządzenia, które są z nim ściśle związane, takie jak rozporządzenie (UE) nr 251/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina, uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1601/91 (Dz.U. 2014, L 84, s. 14), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 (Dz.U. 2008, L 39, s. 16), a także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. 2013, L 347, s. 671; sprostowania: Dz.U. 2018, L 114, s. 39; Dz.U. 2017, L 91, s. 44; Dz.U. 2016, L 130, s. 20; Dz.U. 2014, L 189, s. 261), stanowią wyraźnie, iż ustanowione w nich zasady mają zastosowanie do produktów wytwarzanych w Unii na potrzeby wywozu, co ma świadczyć o tym, że prawodawca unijny nie uznał za stosowne trzymać się takiej reguły przy przyjmowaniu rozporządzenia nr 1151/2012.

36

W drugiej kolejności, z celów rozporządzenia nr 1151/2012 wynika, że ma ono na celu wprowadzenie systemu ochrony produktów wprowadzanych do obrotu na rynku wewnętrznym. Z art. 1 ust. 1 w związku z motywem [2] tego rozporządzenia jasno bowiem wynika, że artykuł ten dotyczy nabywców i konsumentów unijnych. Za takim rozumieniem przemawia art. 1 ust. 1 lit. d) tego rozporządzenia, z którego wynika, że informacje o cechach produktów i związanej z nimi produkcji, jak również produkcji środków spożywczych, przyczyniają się do zapewnienia integralności rynku wewnętrznego. Poza tym, że ograniczają one zakres stosowania rozporządzenia nr 1151/2012, jego art. 1 i informacje zawarte w preambule tego rozporządzenia świadczą o tym, że przedmiotem ochrony przyznanej przez to rozporządzenie są produkty wprowadzane do obrotu na rynku wewnętrznym. Za takim rozumieniem przemawia też art. 13 ust. 1 lit. d) wspomnianego rozporządzenia, w którym przewidziano, że zarejestrowane nazwy powinny być chronione przed wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić konsumentów, czyli konsumentów unijnych, w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu.

37

Ponadto w rozporządzeniu nr 1151/2012 dokonano wyraźnego rozróżnienia pomiędzy środkami służącymi ochronie ChNP i ChOG, które mogą być stosowane na poziomie Unii, a środkami, które należy stosować w celu zapewnienia podobnej ochrony w państwach trzecich. W tym względzie z motywu 20 tego rozporządzenia wynika, że porównywalna ochrona w państwach trzecich wiąże się z tworzeniem odpowiednich mechanizmów w ramach WTO lub porozumień wielostronnych i dwustronnych.

38

Zdaniem Królestwa Danii cel rozporządzenia nr 1151/2012 polegający na zagwarantowaniu warunków uczciwej konkurencji producentom produktów wykorzystującym ChNP lub ChOG nie pozwala na rozszerzenie ochrony przewidzianej w tym rozporządzeniu na rynki na zewnątrz Unii. Istnienie związku między tym celem a konsumentami unijnymi wynika jasno z motywu 3 wspomnianego rozporządzenia, z którego wynika, że, aby zapewnić, iż producenci otrzymują za swą pracę godziwe wynagrodzenie, należy opatrywać produkty informacjami umożliwiającymi konsumentom rozpoznanie ich na rynku, przy czym „konsumenci” są rozumiani jako konsumenci unijni, a „rynek” – jako rynek wewnętrzny.

39

W trzeciej kolejności Królestwo Danii zauważa, że rozporządzenie nr 1151/2012 nie odnosi się do sposobu, w jaki należy traktować ChNP i ChOG produktów wytwarzanych w Unii, lecz przeznaczonych do wywozu do państw trzecich, choć w trakcie prac przygotowawczych poprzedzających przyjęcie tego rozporządzenia, po pierwsze, Komitet Regionów zalecił przyjęcie konkretnych środków mających na celu uniknięcie wprowadzania do obrotu w Unii lub wywozu produktów, których etykietowanie nie jest zgodne z ustawodawstwem dotyczącym jakości unijnych produktów rolnych, i, po drugie, Parlament Europejski zaproponował dodanie do art. 13 przepisu uprawniającego Komisję do przyjmowania aktów delegowanych w celu określania środków, które państwa członkowskie powinny wdrożyć, aby uniknąć nie tylko obrotu produktami oznakowanymi niezgodnie z tym rozporządzeniem wewnątrz Unii, ale także ich wywozu do krajów trzecich. Okoliczności te przemawiają zdaniem tego państwa członkowskiego za przyjęciem wykładni, zgodnie z którą zakres stosowania rozporządzenia nr 1151/2012 ogranicza się do produktów wprowadzanych do obrotu na rynku wewnętrznym, a to z tego względu, że prawodawca Unii zrezygnował z uregulowania w tym rozporządzeniu kwestii produktów wytwarzanych w Unii, lecz przeznaczonych do wywozu do państw trzecich.

40

Podobnie wykładnia, zgodnie z którą spoczywający na państwach członkowskich obowiązek zapobiegania wykorzystywaniu ChNP i ChOG w sposób niezgodny z prawem lub też powstrzymywania takiego wykorzystywania nie ma zastosowania do produktów przeznaczonych do wywozu do państw trzecich, znajduje zdaniem Królestwa Danii potwierdzenie w sytuacji poprzedzającej wejście w życie rozporządzenia nr 1151/2012. Jak bowiem stwierdził Trybunał w wyroku z dnia 4 grudnia 2019 r., Consorzio Tutela Aceto Balsamico di Modena (C‑432/18, EU:C:2019:1045, pkt 27), system ochrony ChOG i ChNP produktów rolnych i środków spożywczych przewidziany w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1992 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. 1992, L 208, s. 1) oraz w rozporządzeniu Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych (Dz.U. 2006, L 93, s. 12) został przyjęty bez wprowadzania istotnych zmian w art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012.

41

W czwartej i ostatniej kolejności przyjęcie rozszerzającej wykładni art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012 stoi zdaniem Królestwa Danii w sprzeczności z zasadą pewności prawa, ponieważ prawodawca Unii nie zawarł w tym rozporządzeniu wyraźnego uregulowania, zgodnie z którym istniejące na mocy tego rozporządzenia obowiązki państw członkowskich mają odnosić się do produktów wytwarzanych w Unii, lecz przeznaczonych do wprowadzenia do obrotu w państwach trzecich.

42

W swej duplice Królestwo Danii wskazuje w odniesieniu do brzmienia art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012, że podziela opinię Komisji, zgodnie z którą znajdujące się w nim wyrażenie „produkowane” świadczy o tym, iż już w momencie produkcji sera władze duńskie mają obowiązek uniemożliwienia wykorzystywania ChNP „Feta”. Twierdzi ono jednak, że obowiązek ten powstaje w przypadku niezgodnego z prawem wykorzystywania chronionej nazwy, co ma miejsce, w przypadku gdy ser jest przeznaczony do sprzedaży i konsumpcji na rynku wewnętrznym, ale nie wtedy, gdy ser ten jest przeznaczony do wywozu do państwa trzeciego. Za przyjęciem takiego wniosku przemawia również zdefiniowany w art. 4 tego rozporządzenia jego cel polegający na zapewnieniu jednolitej ochrony nazw jako jednego z praw własności intelektualnej „na terytorium Unii”.

43

To państwo członkowskie dodaje, że wprawdzie ochrona konsumentów jest jednym z wielu realizowanych przez nie celów o tej samej wartości, ale ochrona praw własności intelektualnej nie stanowi głównego celu tego rozporządzenia. Okoliczność, że jednym z celów tego rozporządzenia jest zapewnienie takiej ochrony, nie pozwala sama w sobie na wyciągnięcie wniosku, że ochrona ta wykracza poza rynek wewnętrzny.

Ocena Trybunału

44

W ramach pierwszej części zarzutu Komisja podnosi w istocie, że Królestwo Danii uchybiło zobowiązaniom, które na nim ciążą na mocy art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, ponieważ nie przyjęło ono środków odpowiednich do tego, aby zapobiec wykorzystywaniu przez duńskich producentów nazwy „Feta” dla oznaczenia sera produkowanego na terytorium Danii z mleka krowiego, a zatem nieodpowiadającego specyfikacji produktu ChNP „Feta”, który to ser jest wywożony do państw trzecich, czy też do tego, aby powstrzymać takie wykorzystywanie.

45

Na wstępie należy zaznaczyć, że Królestwo Danii nie zaprzecza praktykom, o których stosowanie oskarża je Komisja. To państwo członkowskie kwestionuje jednak to, że praktyka ta stanowi uchybienie zobowiązaniom wynikającym z art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, ponieważ jego zdaniem zakres stosowania tego rozporządzenia nie obejmuje produktów wywożonych do państw trzecich, a to dlatego, że zdaniem tego państwa członkowskiego prawodawca Unii nie zamierzał rozszerzać zakresu zakazu wykorzystywania ChNP na nieodpowiadające mającej zastosowanie specyfikacji produkty wywożone do państw trzecich, w sytuacji gdy Unia nie zawarła wielostronnej lub dwustronnej umowy w przedmiocie ochrony ChNP.

46

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część on stanowi [wyrok z dnia 19 maja 2022 r., Spetsializirana prokuratura (Proces zbiegłego oskarżonego), C‑569/20, EU:C:2022:401, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo].

47

Jeżeli chodzi, w pierwszej kolejności, o brzmienie art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, to z jego ust. 1 lit. a) wynika, że jest zakazane „wszelki[e] bezpośredni[e] lub pośredni[e] wykorzystywanie[…] w celach komercyjnych nazwy zarejestrowanej w odniesieniu do produktów nieobjętych rejestracją, jeśli produkty te są porównywalne [z] produkt[ami] zarejestrowany[mi] pod tą nazwą lub jeśli jej stosowanie stanowi wykorzystywanie renomy chronionej nazwy”. Z użycia sformułowania „wszelkie […] wykorzystywanie” wynika zatem, że z zakresu stosowania zakazu nie może zostać wykluczone wykorzystywanie zarejestrowanej nazwy w przypadku nieobjętych rejestracją towarów, które są wytwarzane w Unii i przeznaczone do wywozu do państw trzecich.

48

Ponadto art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012 nakłada na państwa członkowskie obowiązek podjęcia „odpowiedni[ch] krok[ów] administracyjn[ych] i sądow[ych], aby zapobiegać niezgodnemu z prawem stosowaniu [ChNP] i [ChOG], o którym mowa w ust. 1, lub powstrzymywać je w odniesieniu do produktów, które są produkowane lub wprowadzane do obrotu w tym państwie członkowskim”. Ten ostatni spójnik „lub” świadczy o tym, że obowiązek ten ma zastosowanie nie tylko do towarów wprowadzanych do obrotu na terytorium państwa członkowskiego, ale również do tych, które są tam produkowane. Użycie tego sformułowania potwierdza zatem, że z zakresu stosowania zakazu, który został przewidziany w art. 13 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia, nie może zostać wykluczone wykorzystywanie zarejestrowanej nazwy w przypadku nieobjętych rejestracją towarów, które są wytwarzane w Unii i przeznaczone do wywozu do państw trzecich.

49

W niniejszej sprawie bezsporne jest zaś, że duńscy producenci wykorzystują bezpośrednio w celach komercyjnych w rozumieniu art. 13 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1151/2012 ChNP „Feta” dla oznaczenia wytwarzanego przez nich na terytorium Królestwa Danii sera, który w związku z tym nie jest objęty rejestracją tej ChNP, i że duńskie władze nie podejmują żadnych administracyjnych lub sądowych działań w celu zapobieżenia takiemu wykorzystywaniu lub jego powstrzymania.

50

W odniesieniu do, w drugiej kolejności, kontekstu art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, należy zauważyć, że – jak podnosi Komisja – rozporządzenie to zostało przyjęte na podstawie w szczególności art. 118 akapit pierwszy TFUE, upoważniającego Parlament Europejski i Radę do ustanowienia, w ramach ustanawiania lub funkcjonowania rynku wewnętrznego, środków odnoszących się do tworzenia europejskich praw własności intelektualnej w celu zapewnienia jednolitej ochrony praw własności intelektualnej w Unii.

51

Jako prawa własności intelektualnej ChNP i ChOG są chronione przez rozporządzenie nr 1151/2012, a w szczególności jego art. 13, co potwierdza art. 4 lit. b) tego rozporządzenia, zgodnie z którym system ChNP i ChOG został ustanowiony w celu wsparcia producentów produktów powiązanych z danym obszarem geograficznym poprzez zapewnienie jednolitej ochrony nazw jako prawa własności intelektualnej na terytorium Unii. ChNP i ChOG należą zresztą, jak zauważa Republika Cypryjska, do praw własności intelektualnej również dla celów stosowania rozporządzenia nr 608/2013, jak wynika to z art. 2 pkt 1 lit. d) i art. 2 pkt 4 lit. a) tego rozporządzenia.

52

Wykorzystywanie ChNP lub ChOG do oznaczania wytwarzanego na terytorium Unii produktu, który nie odpowiada mającej zastosowanie specyfikacji produktu, narusza zaś w Unii prawo własności intelektualnej, jakie stanowi ta ChNP lub to ChOG, nawet wówczas, gdy produkt ten jest przeznaczony do wywozu do państw trzecich.

53

Ponadto, również w odniesieniu do kontekstu, w który wpisuje się art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, należy zauważyć, że jego art. 36 i 37, zmienione rozporządzeniem 2017/625, nakładają na państwa członkowskie w szczególności obowiązek zapewnienia, że zgodność produktu z mającą zastosowanie specyfikacją podlega weryfikacji na ich terytorium jeszcze przed wprowadzeniem go do obrotu. Przepisy te, ze względu na to, że nie wykluczają z tej weryfikacji produktów przeznaczonych do wywozu, świadczą o tym, że ustanowiony w art. 13 ust. 3 tego rozporządzenia obowiązek podjęcia przez państwa członkowskie środków administracyjnych lub sądowych, które byłyby właściwe do zapobieżenia niezgodnemu z prawem wykorzystywaniu ChNP lub ChOG czy też powstrzymania takiego wykorzystywania, ma zastosowanie również do takich produktów.

54

Po trzecie, co się tyczy celów realizowanych przez rozporządzenie nr 1151/2012, należy zauważyć, że cele te zostały jasno zdefiniowane w art. 1 i 4 tego rozporządzenia. Zgodnie z pierwszym z tych przepisów rozporządzenie to ma na celu wspieranie producentów produktów rolnych i środków spożywczych w informowaniu kupujących i konsumentów o cechach charakterystycznych produktów i środków spożywczych, zapewniając w ten sposób uczciwą konkurencję rolnikom i producentom, których produkty rolne i środki spożywcze mają cechy i właściwości, które nadają im wartość dodaną, dostęp konsumentów do wiarygodnych informacji na temat tych produktów, przestrzeganie praw własności intelektualnej oraz integralność rynku wewnętrznego. W szczególności, jeśli chodzi o ChNP i ChOG, cel ten polega, zgodnie z drugim z tych przepisów, na wsparciu producentów wyrobów związanych z danym obszarem geograficznym poprzez zagwarantowanie im godziwych dochodów z tytułu właściwości wytwarzanych przez nich produktów, zapewnienie jednolitej ochrony nazw jako jednego z praw własności intelektualnej na terytorium Unii oraz udostępnienie konsumentom jasnych informacji na temat właściwości nadającym tym produktom wartość dodaną.

55

W motywie 18 rozporządzenia nr 1151/2012 wskazano również, że, jeśli chodzi o ochronę ChNP i ChOG, jej konkretnymi celami są: zapewnienie rolnikom i producentom godziwego dochodu z tytułu właściwości i cech danego produktu lub sposobu jego wytwarzania, oraz dostarczenie jasnych informacji na temat produktów, których określone cechy mają związek z pochodzeniem geograficznym, co pozwala konsumentom na podejmowanie bardziej świadomego wyboru co do zakupów.

56

Z orzecznictwa Trybunału wynika ponadto, że system ochrony ChNP i ChOG ma w istocie na celu zagwarantowanie konsumentom, iż produkty rolne opatrzone daną zarejestrowaną nazwą posiadają, z racji swego pochodzenia z określonej strefy geograficznej, szczególne właściwości i w efekcie dają gwarancję jakości związanej z miejscem swego pochodzenia geograficznego w celu umożliwienia producentom rolnym, w zamian za rzeczywisty wysiłek jakościowy, uzyskania większych dochodów i zapobieżenia, by osoby trzecie nie czerpały nienależnej korzyści z reputacji wynikającej z jakości tych produktów (wyroki: z dnia 17 grudnia 2020 r., Syndicat interprofessionnel de défense du fromage Morbier, C‑490/19, EU:C:2020:1043, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo, oraz, analogicznie, z dnia 9 września 2021 r., Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne, C‑783/19, EU:C:2021:713, pkt 49).

57

Ponieważ Królestwo Danii podnosi, że z celów tych wynika, iż rozporządzenie nr 1151/2012 zmierza do wprowadzenia systemu ochrony ChNP i ChOG w odniesieniu do produktów wprowadzanych do obrotu na rynku wewnętrznym, zaś konsumentami, o których mowa w tym rozporządzeniu, są konsumenci unijni, należy zauważyć, że niewątpliwie prawdą jest, iż rozporządzenie to dotyczy tych konsumentów, a nie konsumentów z państw trzecich. Rozporządzenie to, przyjęte na podstawie art. 118 TFUE, dotyczy bowiem funkcjonowania rynku wewnętrznego i ma na celu, jak zauważa to państwo członkowskie, osiągnięcie integralności rynku wewnętrznego i poinformowanie konsumenta unijnego.

58

Należy również zauważyć, że pomiędzy celem polegającym na informowaniu konsumentów oraz tym polegającym na zagwarantowaniu producentom godziwych dochodów z tytułu właściwości wytwarzanych przez nich produktów zachodzi związek przyczynowy, ponieważ informowanie konsumentów ma w szczególności na celu, jak wynika z orzecznictwa przypomnianego w pkt 56 niniejszego wyroku, umożliwienie producentom rolnym, w zamian za rzeczywisty wysiłek jakościowy, uzyskanie w zamian większych dochodów.

59

Niemniej jednak zagwarantowanie producentom godziwych dochodów z tytułu właściwości wytwarzanych przez nich produktów, jak wynika z motywu 18 i art. 4 lit. a) rozporządzenia nr 1151/2012, jest jako takie jednym z celów realizowanych przez to rozporządzenie. To samo dotyczy zagwarantowania poszanowania praw własności intelektualnej, o którym mowa w art. 1 lit. c) tego rozporządzenia.

60

Oczywiste jest zaś, że wykorzystywanie ChNP „Feta” do oznaczania wytwarzanych na terytorium Unii produktów, które nie odpowiadają mającej zastosowanie specyfikacji tej ChNP, narusza prawo własności intelektualnej nawet wówczas, gdy produkt ten jest przeznaczony do wywozu do państw trzecich.

61

Zarówno z brzmienia art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, jak i z kontekstu tego przepisu oraz z celów realizowanych przez to rozporządzenie wynika, że – jak podnosi Komisja – takie wykorzystywanie należy do działań zakazanych przez art. 13 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia.

62

Wykładni tej nie może podważyć żaden z pozostałych przedstawionych przez Królestwo Danii argumentów.

63

W pierwszej kolejności, co się tyczy okoliczności polegającej na tym, że w rozporządzeniu nr 1151/2012, w odróżnieniu od innych rozporządzeń z dziedziny ochrony zarejestrowanych nazw i oznaczeń, takich jak rozporządzenia nr 110/2008 i nr 251/2014, nie przewidziano wyraźnie, że ma ono zastosowanie również do produktów wytwarzanych w Unii celem wywozu ich do państw trzecich, należy przypomnieć, że przepisy prawa Unii dotyczące ochrony zarejestrowanych nazw i oznaczeń, które wpisują się w horyzontalną politykę Unii w dziedzinie jakości, powinny być przedmiotem wykładni umożliwiającej ich spójne stosowanie (wyrok z dnia 20 grudnia 2017 r., Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne, C‑393/16, EU:C:2017:991, pkt 32). Tymczasem przyjęcie takiej wykładni rozporządzenia nr 1151/2012, zgodnie z którą z jego zakresu ustanowionej w nim ochrony wyłączone są produkty rolne i środki spożywcze przeznaczone do wywozu do państw trzecich, podczas gdy rozporządzenia nr 110/2008 i nr 251/2014, na które powołuje się Królestwo Danii, gwarantują taką samą ochronę produktom, których one dotyczą, również wówczas, gdy produkty te są produkowane w Unii w celu wywozu do państw trzecich, nie spełniałoby, w braku uzasadnienia takiej różnicy, tego wymogu spójności.

64

W drugiej kolejności, jeśli chodzi o twierdzenie oparte na motywach 20 i 27 rozporządzenia nr 1151/2012, należy podkreślić, że nie mogą one być rozumiane w ten sposób, że ochrona produktów wytwarzanych w Unii i wywożonych do państw trzecich jest uzależniona od istnienia mechanizmu, który byłby przewidziany w tym celu w ramach WTO lub porozumień wielostronnych lub dwustronnych. Celem tych ostatnich jest bowiem zapewnienie takiej ochrony przez państwa trzecie i w tych państwach trzecich, podczas gdy rozporządzenie nr 1151/2012 przewiduje jednolity i wyczerpujący system ochrony ChNP i ChOG w Unii (zob., analogicznie, wyrok z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 114).

65

Co się tyczy, w trzeciej kolejności, okoliczności przywołanych przez Królestwo Danii w odniesieniu do okoliczności towarzyszących przyjęciu rozporządzenia nr 1151/2012 i sytuacji sprzed jego przyjęcia, należy zauważyć, że, z jednej strony, okoliczność polegająca na tym, iż zalecenie Komitetu Regionów i wniosek Parlamentu Europejskiego, o których mowa w pkt 39 niniejszego wyroku, nie doprowadziły do zawarcia w tym rozporządzeniu wyraźnego stwierdzenia, że ma ono również zastosowanie do produktów wytwarzanych w Unii w celu wywozu do państw trzecich, nie może sama w sobie wystarczyć do stwierdzenia, że prawodawca Unii ostatecznie zrezygnował z objęcia tych produktów zakresem zastosowania tego rozporządzenia. Po drugie, należy stwierdzić, że z porównania systemu ochrony ChNP i ChOG produktów rolnych i środków spożywczych, wynikającego z rozporządzenia nr 2081/92, a następnie rozporządzenia nr 510/2006, z systemem wynikającym z rozporządzenia nr 1151/2012 nie wynika nic, co mogłoby posłużyć do poparcia twierdzenia, zgodnie z którym prawodawca Unii, przyjmując to rozporządzenie, zamierzał wyłączyć z zakresu jego stosowania produkty wywożone do państw trzecich.

66

Wreszcie, w czwartej kolejności, co się tyczy przestrzegania zasady pewności prawa, należy stwierdzić, że niewątpliwie prawdą jest, iż w rozporządzeniu nr 1151/2012 nie wspomniano wyraźnie, że ma ono zastosowanie również do produktów wytwarzanych w Unii w celu wywozu do państw trzecich. Uwzględniając jednak ogólny i jednoznaczny charakter art. 13, 36 i 37 rozporządzenia nr 1151/2012, w których nie przewidziano żadnego odstępstwa w odniesieniu do takich produktów, oraz faktu, że cele, o których mowa w pkt 59 niniejszego wyroku, zostały wyraźnie wymienione w art. 1 i 4 tego rozporządzenia, należy uznać, że art. 13 ust. 3 tego rozporządzenia jest jasny i jednoznaczny w zakresie, w jakim regulacja ta nakłada na państwa członkowskie obowiązek podjęcia środków administracyjnych i sądowych odpowiednich do tego, aby zapobiec wykorzystywaniu ChNP lub ChOG do oznaczania wytwarzanych na ich terytorium produktów, które nie odpowiadają mającej zastosowanie specyfikacji, czy też do tego, aby powstrzymać takie wykorzystywanie, w tym również wówczas, gdy produkty te są przeznaczone do wywozu do krajów trzecich.

67

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że nie zapobiegając takiemu wykorzystywaniu na swoim terytorium czy też nie powstrzymując go, Królestwo Danii uchybiło zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012.

68

Z powyższych rozważań wynika, że pierwszą z podniesionych przez Komisję części zarzutu należy uwzględnić.

W przedmiocie części drugiej zarzutu, dotyczącej naruszenia obowiązku lojalnej współpracy

Argumentacja stron

69

Komisja twierdzi, że, tolerując to, iż producenci duńscy produkują i sprzedają ser, stosując ChNP „Feta”, Królestwo Danii dopuściło się naruszenia art. 4 ust. 3 TUE w związku z art. 1 ust. 1 i art. 4 rozporządzenia nr 1151/2012. Po pierwsze, to państwo członkowskie umyślnie naruszyło bowiem zobowiązania wynikające z art. 13 tego rozporządzenia, a wręcz zachęcało do niezgodnego z prawem wykorzystywania tej ChNP. Zagrażało ono zatem realizacji celów tego rozporządzenia, a mianowicie zagwarantowaniu uczciwej konkurencji dla rolników i producentów, których produkty rolne i środki spożywcze posiadają cechy i właściwości nadające im wartość dodaną, wsparcia producentów wyrobów związanych z danym obszarem geograficznym poprzez zagwarantowanie im godziwych dochodów z tytułu właściwości wytwarzanych przez nich produktów oraz zapewnienie ochrony wszystkich chronionych na terytorium Unii nazw jako jednego z praw własności intelektualnej.

70

Po drugie, Królestwo Danii, nie zapobiegając temu naruszaniu praw związanych z ChNP „Feta”, które ma miejsce, gdy duńscy producenci dokonują wywozu do państw trzecich sera, wykorzystując niezgodnie z prawem tę ChNP, czy też nie powstrzymując tego naruszenia, osłabiało pozycję Unii w negocjacjach międzynarodowych mających na celu zapewnienie ochrony unijnych systemów jakości Unii, naruszając spójność w zakresie jej reprezentacji na zewnątrz.

71

W odpowiedzi na pisemne pytanie Trybunału Komisja podniosła, że Królestwo Danii zachowało się w sposób, którego skutki wykraczają poza uchybienie materialnemu zobowiązaniu wynikającemu z art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012.

72

Republika Grecka podkreśla w szczególności, że konsekwencje praktyki stosowanej przez Królestwo Danii są poważne zarówno na poziomie krajowym, dla producentów fety, jak i na poziomie Unii, w ramach prowadzonych przez nią negocjacji międzynarodowych. Uważa ona, że zachowanie, którego dotyczy ten zarzut Komisji, różni się od zachowania polegającego na naruszeniu poszczególnych obowiązków określonych w art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012. To państwo członkowskie uchylało się bowiem od dawna i systematycznie od swoich obowiązków, powołując się na wymijający i mający znamiona nadużycia argument, zgodnie z którym rozpatrywane towary były przeznaczone do wywozu do państw trzecich, i nie podjęło żadnych kroków w celu zaradzenia sprzecznym z prawem skutkom tego niezgodnego z prawem zachowania.

73

Republika Cypryjska uważa również, że sporna praktyka jest szkodliwa w perspektywie międzynarodowej ochrony ChNP. Praktyka ta przyczynia się bowiem do tego, że ChNP stała się w państwach trzecich nazwą rodzajową, ograniczając w ten sposób pozycję negocjacyjną Komisji. Tolerowanie przez Królestwo Danii tej praktyki stanowi zdaniem tego państwa członkowskiego naruszenie art. 4 ust. 3 TUE. To uchybienie należałoby stwierdzić w przypadku, gdyby Trybunał orzekł, że obowiązki wynikające z art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012 nie są jasne w zakresie dotyczącym kontroli produktów wprowadzanych do obrotu w państwach trzecich.

74

Królestwo Danii odrzuca to twierdzenie, podnosząc, że nie można uznać, iż zasada lojalnej współpracy została naruszona ani w kontekście art. 1 ust. 1 i art. 4 rozporządzenia nr 1151/2012, ani w sposób autonomiczny, ponieważ brak zgody co do wykładni prawa Unii nie może stanowić naruszenia tej zasady. Ponadto to państwo członkowskie uważa, że te zachowania, których dotyczą dwie sformułowane przez Komisję na poparcie skargi części zarzutu, są w istocie takie same.

Ocena Trybunału

75

Uchybienie ogólnemu obowiązkowi lojalnej współpracy, który wynika z art. 4 ust. 3 TUE, może zostać stwierdzone tylko w zakresie, w jakim dotyczy ono zachowań innych niż te stanowiące zarzucane państwu członkowskiemu naruszenie poszczególnych zobowiązań [zob. podobnie wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Komisja/Słowenia (Archiwa EBC), C‑316/19, EU:C:2020:1030, pkt 121 i przytoczone tam orzecznictwo].

76

W niniejszej sprawie należy zaś stwierdzić, że podniesiony przez Komisję zarzut dotyczący zasady lojalnej współpracy w zakresie, w jakim zarzuca ona w nim, że Królestwo Danii naruszyło obowiązki wynikające z art. 13 rozporządzenia nr 1151/2012, zagrażając w ten sposób realizacji celów tego rozporządzenia, odnosi się do tego samego zachowania jak to, które jest przedmiotem zarzutu pierwszego, a mianowicie niezapobiegania wykorzystywaniu przez duńskich producentów ChNP „Feta” do oznaczania sera nieodpowiadającego mającej zastosowanie specyfikacji czy też niepowstrzymywania takiego wykorzystywania.

77

Ponadto Komisja nie wykazała, że Królestwo Danii w inny sposób niż to zaniechanie zachęcało do niezgodnego z prawem wykorzystywania ChNP „Feta”.

78

Tak samo, choć niewątpliwie prawdą jest, że wywóz produktów wykorzystujących bezprawnie ChNP do państw trzecich może osłabić pozycję Unii w negocjacjach międzynarodowych mających na celu zapewnienie ochrony systemów jakości Unii, to jednak nie zostało wykazane, że – jak podnosi w istocie rzecznik generalna w pkt 95 opinii – Królestwo Danii miałoby prowadzić skutkujące tym działania lub składać tego rodzaju oświadczenia, które stanowiłyby zachowanie odrębne od tego będącego przedmiotem części pierwszej zarzutu.

79

Wynika z tego, że część drugą zarzutu należy oddalić.

80

W świetle całokształtu powyższych rozważań, po pierwsze, należy stwierdzić, że nie zapobiegając wykorzystywaniu przez duńskich producentów chronionej nazwy pochodzenia (ChNP) „Feta” do oznaczania sera nieodpowiadającego mającej zastosowanie specyfikacji tej ChNP lub też nie powstrzymując takiego wykorzystywania, Królestwo Danii uchybiło zobowiązaniom spoczywającym na nim na mocy art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 1151/2012 i, po drugie, oddalić skargę w pozostałym zakresie.

W przedmiocie kosztów

81

Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Niemniej jednak, zgodnie z art. 138 § 3 tego regulaminu, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, każda ze stron pokrywa własne koszty. Ponadto, jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, Trybunał może orzec, że jedna ze stron pokrywa, oprócz własnych kosztów, część kosztów poniesionych przez stronę przeciwną. Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie Królestwa Danii kosztami postępowania, a Królestwo Danii przegrało sprawę, należy – mając na względzie okoliczności niniejszej sprawy – obciążyć Królestwo Danii, poza własnymi kosztami, czterema piątymi kosztów poniesionych przez Komisję. Komisja Europejska pokrywa jedną piątą poniesionych kosztów.

82

Ponadto, zgodnie z art. 140 § 1 regulaminu postępowania, państwa członkowskie interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. W związku z tym należy orzec, że Republika Grecka i Republika Cypryjska pokryją własne koszty.

 

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Nie zapobiegając wykorzystywaniu przez duńskich producentów chronionej nazwy pochodzenia (ChNP) „Feta” do oznaczania sera nieodpowiadającego mającej zastosowanie specyfikacji tej ChNP lub też nie powstrzymując takiego wykorzystywania, Królestwo Danii uchybiło zobowiązaniom spoczywającym na nim na mocy art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych.

 

2)

W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

 

3)

Królestwo Danii pokrywa, poza własnymi kosztami, cztery piąte kosztów poniesionych przez Komisję Europejską.

 

4)

Komisja Europejska pokrywa jedną piątą poniesionych kosztów.

 

5)

Republika Grecka i Republika Cypryjska pokrywają własne koszty.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: duński.