–

w imieniu VG Bild‑Kunst – C. Czychowski i V. Kraetzig, Rechtsanwälte,

–

w imieniu Stiftung Preußischer Kulturbesitz – N. Rauer, Rechtsanwalt,

–

w imieniu rządu francuskiego – A.-L. Desjonquères i A. Daniel, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – T. Scharf, V. Di Bucci i J. Samnadda, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.U. 2001, L 167, s. 10; sprostowania: Dz.U. 2007, L 216, s. 24; Dz.U. 2010, L 263, s. 15; Dz.U. 2012, L 33, s. 9).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu między VG Bild‑Kunst, organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w dziedzinie sztuki wizualnej w Niemczech, a Stiftung Preußischer Kulturbesitz (zwaną dalej „SPK”), niemiecką fundacją dziedzictwa kulturowego, w przedmiocie odmowy zawarcia przez VG Bild‑Kunst umowy licencyjnej z SPK na korzystanie przez tę ostatnią z udostępnianego przez VG Bild Kunst katalogu utworów, bez ujęcia w tej umowie postanowienia zobowiązującego SPK, jako licencjobiorcę, do zastosowania przy korzystaniu z utworów i przedmiotów objętych ochroną, których ta umowa dotyczy, skutecznych środków technologicznych przeciwko dokonywaniu przez osoby trzecie framingu tych utworów lub przedmiotów objętych ochroną.

3

Motywy 3, 4, 9, 10, 23 i 31 dyrektywy 2001/29 mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

[…]

4

Zgodnie z art. 3 tej dyrektywy, zatytułowanym „Prawo do publicznego udostępniania utworów i prawo podawania do publicznej wiadomości innych przedmiotów objętych ochroną”:

„1.   Państwa członkowskie powinny zapewnić autorom wyłączne prawo do zezwalania lub zabraniania na jakiekolwiek publiczne udostępnianie ich utworów, drogą przewodową lub bezprzewodową, włączając podawanie do publicznej wiadomości ich utworów w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie.

[…]

3.   Czynności publicznego udostępniania utworów i podawania do publicznej wiadomości określone w niniejszym artykule nie powodują wyczerpania praw określonych w ust. 1 i 2”.

5

Artykuł 6 dyrektywy 2001/29, zatytułowany „Obowiązki w odniesieniu do środków technologicznych”, przewiduje w ust. 1 i 3:

„1.   Państwa członkowskie przewidują stosowną ochronę prawną przed obchodzeniem skutecznych środków technologicznych przez daną osobę, której znane jest lub w zależności od okoliczności musi być znane to, że zmierza ona w tym celu.

[…]

3.   Do celów niniejszej dyrektywy przez wyrażenie »środki technologiczne« rozumie się wszystkie technologie, urządzenia lub części składowe, które przy normalnym funkcjonowaniu są przeznaczone do powstrzymania lub ograniczenia czynności w odniesieniu do utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną, które nie otrzymały zezwolenia od podmiotu praw autorskich lub prawa pokrewnego prawu autorskiemu przewidzianego przez prawo lub prawa sui generis przewidzianego w rozdziale III dyrektywy 96/9/WE [Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych (Dz.U. 1996, L 77, s. 20)]. Środki technologiczne uważa się za »skuteczne«, jeżeli korzystanie z chronionego utworu lub z innego przedmiotu objętego ochroną jest kontrolowane przez podmioty prawa autorskiego poprzez zastosowanie kodu dostępu lub mechanizmu zabezpieczenia, takiego jak szyfrowanie, zakłócanie lub każdej innej transformacji utworu lub przedmiotu objętego ochroną lub mechanizmu kontroli kopiowania, które spełniają cel ochronny”.

6

Zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/26/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych do korzystania online na rynku wewnętrznym (Dz.U. 2014, L 84, s. 72):

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby organizacje zbiorowego zarządzania i użytkownicy prowadzili w dobrej wierze negocjacje w sprawie udzielania licencji dotyczących praw. Organizacje zbiorowego zarządzania i użytkownicy przekazują sobie wzajemnie wszystkie niezbędne informacje.

2.   Warunki udzielenia licencji opierają się na obiektywnych i niedyskryminujących kryteriach. Udzielając licencji dotyczących praw, organizacje zbiorowego zarządzania nie są zobowiązane, w przypadku innych usług online, do opierania się na warunkach licencji uzgodnionych z użytkownikiem, w sytuacji gdy ten użytkownik świadczy nowy rodzaj usług online, które są powszechnie dostępne w Unii krócej niż trzy lata.

Podmioty uprawnione otrzymują odpowiednie wynagrodzenie za korzystanie z ich praw. Stawki wynagrodzeń za prawa wyłączne i prawa do wynagrodzenia pozostają w rozsądnym stosunku między innymi do wartości ekonomicznej użytkowania praw w obrocie handlowym, z uwzględnieniem rodzaju i zakresu wykorzystania utworów i innych przedmiotów objętych ochroną, a także w odniesieniu do wartości ekonomicznej usług świadczonych przez organizację zbiorowego zarządzania. Organizacje zbiorowego zarządzania informują zainteresowanego użytkownika o kryteriach stosowanych do określenia tych stawek”.

7

Zgodnie z § 19a Gesetz über Urheberrecht und verwandte Schutzrechte (ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) podawanie utworów chronionych prawem autorskim do publicznej wiadomości wymaga zezwolenia podmiotów praw autorskich.

8

Zgodnie z § 34 ust. 1 zdanie pierwsze Gesetz über die Wahrnehmung von Urheberrechten und verwandten Schutzrechten durch Verwertungsgesellschaften (ustawy o zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi przez organizacje zbiorowego zarządzania, zwanej dalej „VGG”) organizacje zbiorowego zarządzania mają obowiązek przyznania na godziwych warunkach każdej osobie, która o to wystąpi, licencji na korzystanie z praw, które zostały im powierzone.

9

SPK jest podmiotem prowadzącym Deutsche Digitale Bibliothek (zwaną dalej „DDB”), bibliotekę cyfrową poświęconą sztuce i wiedzy, łączącą w sieć niemieckie instytucje kulturalne i naukowe.

10

Witryna internetowa DDB zawiera linki do treści cyfrowych przechowywanych na portalach internetowych uczestniczących w niej instytucji. DDB, jako „witryna cyfrowa”, przechowuje jednak jedynie miniatury (thumbnails), czyli wersje obrazów, których rozmiar jest zmniejszony w stosunku do rozmiaru oryginalnego przedmiotu. Gdy użytkownik kliknie jedną z tych miniatur, zostaje przekierowany na stronę dotyczącą danego przedmiotu w witrynie internetowej DDB, która zawiera powiększoną wersję danej miniatury w rozdzielczości 440 x 330 pikseli. Po kliknięciu tej powiększonej miniatury lub skorzystaniu z funkcji „lupy” użytkownik może zobaczyć jeszcze bardziej powiększoną wersję tej miniatury, w rozdzielczości maksymalnej 800 x 600 pikseli, w warstwie zakrywającej treść strony (lightbox). Ponadto przycisk „Pokaż przedmiot w witrynie macierzystej” zawiera bezpośredni link do witryny internetowej instytucji, z której pochodzi dany przedmiot, stanowiący przekierowanie albo do strony głównej tej instytucji, albo do strony zawierającej dany przedmiot.

11

VG Bild‑Kunst uzależnia zawarcie z SPK umowy licencyjnej na korzystanie ze swego katalogu utworów w formie miniatur od zapisania w umowie postanowienia, zgodnie z którym licencjobiorca zobowiązuje się do zastosowania przy korzystaniu z utworów i przedmiotów objętych ochroną, o których mowa w umowie, skutecznych środków technologicznych przeciwko dokonywaniu przez osoby trzecie framingu miniatur tych utworów lub przedmiotów objętych ochroną wyświetlanych w witrynie internetowej DDB.

12

Uznawszy, że taki warunek umowny nie jest uzasadniony z punktu widzenia obowiązujących przepisów prawa autorskiego, SPK wniosła do Landgericht Berlin (sądu krajowego Berlinie, Niemcy) powództwo o ustalenie, że VG Bild‑Kunst jest zobowiązana do udzielenia SPK rozpatrywanej licencji bez uzależniania jej od zastosowania takich środków technologicznych.

13

Powództwo to zostało oddalone przez Landgericht Berlin (sąd krajowy w Berlinie). Orzeczenie tego sądu zostało uchylone przez Kammergericht Berlin (wyższy sąd krajowy w Berlinie, Niemcy) w wyniku apelacji SPK. W skardze rewizyjnej VG Bild‑Kunst wnosi o oddalenie powództwa SPK.

14

Bundesgerichtshof (federalny trybunał sprawiedliwości, Niemcy) wyjaśnia, po pierwsze, że zgodnie z § 34 ust. 1 zdanie pierwsze VGG, dokonującym transpozycji art. 16 dyrektywy 2014/26, organizacje zbiorowego zarządzania mają obowiązek przyznania na godziwych warunkach każdej osobie, która o to wystąpi, licencji na korzystanie z praw, które zostały im powierzone.

15

Po drugie, zgodnie z orzecznictwem powstałym w okresie obowiązywania przepisów krajowych uchylonych przez VGG, które zdaniem sądu odsyłającego nie straciło całkowicie na aktualności, przyjmowano, że organizacje zbiorowego zarządzania mogą, w drodze wyjątku, odstąpić od ciążącego na nich obowiązku i odmówić udzielenia licencji na korzystanie z powierzonych im praw, pod warunkiem że odmowa ta nie stanowi nadużycia monopolu i że mogą one powołać się na uzasadnione nadrzędne interesy przemawiające za odmową udzielenia licencji. W tym względzie aby ustalić istnienie obiektywnie uzasadnionego wyjątku, konieczne jest wyważenie interesów stron przy uwzględnieniu celu ustawy oraz celu stanowiącego podstawę owego zasadniczego obowiązku zawarcia umowy przez organizacje zarządzania zbiorowego.

16

Zdaniem sądu odsyłającego rozstrzygnięcie skargi rewizyjnej zależy od tego, czy wbrew temu, co orzekł sąd apelacyjny, umieszczenie za pomocą framingu w witrynie internetowej osoby trzeciej utworu dostępnego za zgodą podmiotu praw autorskich, w niniejszym przypadku VG Bild‑Kunst, w witrynie internetowej takiej jak witryna DDB stanowi publiczne udostępnianie utworu w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29, w przypadku gdy następuje ono z obejściem środków zabezpieczających przed framingiem zastosowanych przez podmiot praw autorskich lub zleconych przez niego licencjobiorcy. Gdyby tak było, prawa członków VG Bild‑Kunst mogłyby zostać naruszone, a VG Bild‑Kunst mogłaby skutecznie uzależnić udzielenie SPK licencji od tego, czy ta ostatnia zobowiąże się w umowie licencyjnej do wprowadzenia takich środków zabezpieczających.

17

Sąd odsyłający uważa, że w przypadku gdy miniatury są umieszczane w serwisie internetowym osoby trzeciej za pomocą framingu z obejściem technologicznych środków zabezpieczających zastosowanych lub zleconych przez podmiot praw autorskich, takie umieszczenie stanowi udostępnienie nowej publiczności. W przeciwnym razie prawo do publicznego udostępniania utworu w Internecie zostałoby, wbrew art. 3 ust. 3 dyrektywy 2001/29, wyczerpane de facto z chwilą ogólnodostępnego podania tego utworu do wiadomości wszystkim internautom w witrynie internetowej za zezwoleniem podmiotu praw autorskich, bez możliwości zachowania przez ten podmiot kontroli nad ekonomicznymi aspektami eksploatacji swojego utworu i zapewnienia sobie odpowiedniego udziału w korzystaniu z niego w celach gospodarczych.

18

Mając jednak wątpliwości co do odpowiedzi, jakiej należy udzielić na to pytanie w świetle orzecznictwa Trybunału dotyczącego praktyki framingu (postanowienie z dnia 21 października 2014 r., BestWater International, C‑348/13, niepublikowane, EU:C:2014:2315) oraz wolności wypowiedzi i informacji zagwarantowanej w art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą praw podstawowych”) w środowisku cyfrowym (wyrok z dnia 8 września 2016 r., GS Media, C‑160/15, EU:C:2016:644, pkt 45), z którego wynika, że hiperłącza przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania Internetu oraz do wymiany opinii i informacji, Bundesgerichtshof (federalny trybunał sprawiedliwości) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy umieszczenie utworu, który za zgodą podmiotu praw autorskich pozostaje do dyspozycji na ogólnodostępnej stronie internetowej, w witrynie internetowej osoby trzeciej z wykorzystaniem framingu stanowi publiczne udostępnienie utworu w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29, jeżeli ma ono miejsce przy obejściu środków zabezpieczających przed framingiem zastosowanych lub zleconych przez podmiot praw autorskich?”.

19

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 należy interpretować w ten sposób, że fakt umieszczenia na stronie internetowej osoby trzeciej, z wykorzystaniem techniki framingu, utworów chronionych prawem autorskim podanych do publicznej wiadomości w sposób ogólnodostępny za zezwoleniem podmiotu praw autorskich w innej witrynie internetowej, gdy to umieszczenie następuje z obejściem środków zabezpieczających przed framingiem zastosowanych lub zleconych przez ten podmiot praw autorskich, stanowi publiczne udostępnianie w rozumieniu tego przepisu.

20

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 państwa członkowskie są zobowiązane zapewnić, by autorom przysługiwało prawo wyłączne do zezwalania na jakiekolwiek publiczne udostępnianie ich utworów, drogą przewodową lub bezprzewodową, włączając w to podawanie do publicznej wiadomości ich utworów w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie, lub też do zabraniania takiego udostępniania.

21

W myśl tego przepisu autorom przysługuje zatem prawo o charakterze prewencyjnym, pozwalające im na podjęcie kroków wobec potencjalnych użytkowników ich utworów rozważających publiczne ich udostępnienie, tak aby zakazać im tych działań (zob. podobnie wyrok z dnia 7 sierpnia 2018 r., Renckhoff, C‑161/17, EU:C:2018:634, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo).

22

W niniejszym wypadku należy na wstępie zauważyć, że – jak wynika z pkt 10 niniejszego wyroku – sprawa w postępowaniu głównym dotyczy głównie cyfrowego zwielokrotniania, w postaci miniatur, utworów chronionych, których rozmiar został ponadto pomniejszony w stosunku do oryginału.

23

Otóż należy zauważyć, po pierwsze, że – jak wskazuje sąd odsyłający – między stronami w postępowaniu głównym nie jest sporna okoliczność, iż zamierzona przez SPK publikacja przechowywanych przez nią miniatur pochodzących z utworów chronionych prawem autorskim należących do katalogu VG Bild‑Kunst stanowi czynność publicznego udostępniania w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 i w związku z tym wymaga zezwolenia podmiotów praw autorskich.

24

Ponieważ jednak SPK odmawia wprowadzenia środków mających na celu zapobieżenie framingowi tych miniatur w witrynach internetowych osób trzecich, konieczne jest ustalenie, czy taki framing sam w sobie należy uznać za publiczne udostępnianie w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29, co w przypadku potwierdzenia takiej hipotezy pozwoliłoby VG Bild‑Kunst, jako organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, na zobowiązanie SPK do wprowadzenia tych środków.

25

Po drugie, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 120 opinii, zmiana rozmiaru spornych utworów nie odgrywa roli w ocenie istnienia czynności publicznego udostępnienia dopóty, dopóki dostrzegalne są oryginalne elementy tych utworów, co powinien z kolei ustalić sąd odsyłający w sprawie w postępowaniu głównym.

26

I tak Trybunał orzekł już, że pojęcie „publicznego udostępniania” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 należy – jak podkreślono w motywie 23 tej dyrektywy – rozumieć szeroko, w ten sposób, że obejmuje ono każde udostępnianie utworu odbiorcom nieznajdującym się w miejscu, z którego udostępnianie pochodzi, a zatem każdą transmisję lub retransmisję tego rodzaju, drogą przewodową lub bezprzewodową, w tym nadawanie programów (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers, C‑263/18, EU:C:2019:1111, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).

27

Z motywów 4, 9 i 10 dyrektywy 2001/29 wynika bowiem, że jej celem jest zapewnienie autorom wysokiego poziomu ochrony, umożliwiającego im otrzymanie stosownego wynagrodzenia za korzystanie z ich utworów, polegające w szczególności na ich publicznym udostępnianiu (zob. podobnie wyrok z dnia 7 sierpnia 2018 r., Renckhoff, C‑161/17, EU:C:2018:634, pkt 18 i przytoczone tam orzecznictwo).

28

Ponadto z art. 3 ust. 3 wspomnianej dyrektywy wynika, że zezwolenie na włączenie objętych ochroną utworów do publicznie udostępnianego przekazu nie wyczerpuje prawa do zezwolenia na inne publiczne udostępnianie tych utworów lub do jego zabraniania (wyrok z dnia 7 marca 2013 r., ITV Broadcasting i in., C‑607/11, EU:C:2013:147, pkt 23).

29

Jak wielokrotnie już orzekał Trybunał, pojęcie „publicznego udostępnienia” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 zakłada spełnienie dwóch kumulatywnych przesłanek, a mianowicie zaistnienia czynności udostępnienia utworu i udostępnienia tego utworu publiczności [wyroki: z dnia 2 kwietnia 2020 r., Stim i SAMI, C‑753/18, EU:C:2020:268, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 28 października 2020 r., BY (Dowód z fotografii), C‑637/19, EU:C:2020:863, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo].

30

Po pierwsze, wszelkie działanie, poprzez które użytkownik świadomy konsekwencji swojego działania udziela dostępu do utworów chronionych, może stanowić czynność udostępniania do celów stosowania art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 [zob. podobnie wyroki: z dnia 2 kwietnia 2020 r., Stim i SAMI, C‑753/18, EU:C:2020:268, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 28 października 2020 r., BY (Dowód z fotografii), C‑637/19, EU:C:2020:863, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo].

31

Po drugie, pojęcie „publicznego udostępniania” w rozumieniu tego przepisu wymaga, aby utwory objęte ochroną zostały rzeczywiście udostępnione publiczności, przy czym udostępnianie to powinno być nakierowane na nieokreśloną liczbę potencjalnych odbiorców (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r.,Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers, C‑263/18, EU:C:2019:1111, pkt 66 i przytoczone tam orzecznictwo) i zakładać dość znaczną liczbę osób (wyrok z dnia 29 listopada 2017 r., VCAST, C‑265/16, EU:C:2017:913, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

Uznanie, iż doszło do „publicznego udostępniania”, wymaga ponadto, aby utwór chroniony został udostępniony z zastosowaniem szczególnej technologii, innej niż dotychczas używane, lub – w wypadku niespełnienia powyższej przesłanki – wśród nowej publiczności, czyli publiczności, której podmiot praw autorskich dotychczas nie brał pod uwagę, zezwalając na pierwotne publiczne udostępnienie utworu (wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers, C‑263/18, EU:C:2019:1111, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo).

33

Trybunał podkreślił też, że pojęcie „publicznego udostępniania” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 wymaga przeprowadzenia odrębnej oceny każdego konkretnego przypadku (wyrok z dnia 14 czerwca 2017 r., Stichting Brein, C‑610/15, EU:C:2017:456, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

34

Aby dokonać takiej oceny, należy uwzględnić szereg uzupełniających się, niemających samodzielnego charakteru i współzależnych od siebie czynników. Ponieważ w konkretnych sytuacjach czynniki te mogą występować w różnym stopniu nasilenia, należy je uwzględniać zarówno indywidualnie, jak i biorąc pod uwagę ich wzajemne oddziaływanie (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2020 r., Stim i SAMI, C‑753/18, EU:C:2020:268, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

35

W szczególności z orzecznictwa Trybunału wynika z jednej strony, że technika framingu, polegająca na podziale strony w ramach witryny internetowej na kilka ramek i wyświetlaniu w jednej z nich za pomocą linku, na który można kliknąć, lub hotlinku (inline linking) elementu pochodzącego z innej witryny w celu ukrycia przed użytkownikami tej witryny pierwotnego środowiska, z którego pochodzi ten element, stanowi czynność publicznego udostępnienia w rozumieniu orzecznictwa, o którym mowa w pkt 30 i 31 niniejszego wyroku, w zakresie, w jakim technika ta skutkuje podaniem do wiadomości wyświetlanego elementu wszystkim potencjalnym użytkownikom tej witryny internetowej (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lutego 2014 r., Svensson i in., C‑466/12, EU:C:2014:76, pkt 20, 22, 23).

36

Z drugiej strony, zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie Trybunału, ponieważ technika framingu wykorzystuje ten sam środek technologiczny, który został użyty w celu publicznego udostępnienia chronionego utworu w pierwotnej witrynie internetowej, czyli Internet, udostępnienie to nie spełnia przesłanki dotyczącej nowej publiczności, a z uwagi na to, iż w związku z tym takie udostępnienie nie stanowi „publicznego” udostępnienia w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29, nie wymaga ono zezwolenia podmiotów praw autorskich (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lutego 2014 r., Svensson i in., C‑466/12, EU:C:2014:76, pkt 24–30).

37

Warto jednak zwrócić uwagę, że orzecznictwo to opierało się na ustaleniu faktycznym, iż dostęp do utworów w pierwotnej witrynie internetowej nie podlegał żadnemu ograniczeniu (wyrok z dnia 13 lutego 2014 r., Svensson i in., C‑466/12, EU:C:2014:76, pkt 26; a także postanowienie z dnia 21 października 2014 r., BestWater International, C‑348/13, niepublikowane, EU:C:2014:2315, pkt 16, 18). Wobec braku takiego ograniczenia Trybunał uznał zatem, że podając swój utwór w sposób ogólnie dostępny do publicznej wiadomości lub zezwalając na takie podanie do publicznej wiadomości, podmiot praw autorskich od początku brał pod uwagę, jako publiczność, ogół internautów i w ten sposób wyraził zgodę na to, by osoby trzecie same dokonywały czynności udostępniania tego utworu.

38

W rezultacie w sytuacji gdy autor zezwala z wyprzedzeniem w sposób wyraźny i bezwarunkowy na publikację swoich artykułów w serwisie internetowym wydawcy prasy, bez zastosowania dodatkowo środków technologicznych ograniczających dostęp do tych utworów za pośrednictwem innych serwisów internetowych, można uznać w istocie, że autor ten zezwolił na udostępnienie tych utworów ogółowi internautów (wyrok z dnia 16 listopada 2016 r., Soulier i Doke, C‑301/15, EU:C:2016:878, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).

39

Natomiast zgodnie z wymogiem zindywidualizowanej oceny pojęcia „publicznego udostępniania”, przypomnianym w pkt 33 i 34 niniejszego wyroku, rozważania Trybunału zawarte w pkt 37 tego wyroku nie mogą mieć zastosowania w sytuacji, gdy podmiot praw autorskich od samego początku wprowadził lub nakazał środki ograniczające dotyczące publikacji jego utworu.

40

W szczególności w sytuacji gdy link, na który można kliknąć, umożliwia użytkownikom witryny, na której link ten się znajduje, obejście ograniczeń wprowadzonych w witrynie, gdzie zamieszczony został chroniony utwór, w celu ograniczenia publicznego dostępu do niego jedynie dla klientów tej witryny i w ten sposób stanowi działanie, bez którego owi użytkownicy nie mogliby korzystać z rozpowszechnionych utworów, wszystkich tych użytkowników należy uznać za nową publiczność, która nie była brana pod uwagę przez podmioty prawa autorskiego, gdy udzielały one zezwolenia na pierwotne udostępnienie, skutkiem czego takie publiczne udostępnienie wymaga zezwolenia podmiotów prawa autorskiego. Jest tak w szczególności w przypadku gdy utwór nie pozostaje dłużej do dyspozycji publiczności na stronie internetowej, na której został pierwotnie udostępniony, lub gdy jest on tam nadal dostępny, ale jedynie dla ograniczonej publiczności, a jednocześnie na innej stronie internetowej jest on dostępny bez zezwolenia podmiotów prawa autorskiego (wyrok z dnia 13 lutego 2014 r., Svensson i in., C‑466/12, EU:C:2014:76, pkt 31).

41

Tymczasem sprawa w postępowaniu głównym dotyczy właśnie sytuacji, w której podmiot praw autorskich dąży do uzależnienia udzielenia licencji od wprowadzenia ograniczeń zabezpieczających przed framingiem, tak aby zredukować dostęp do swoich utworów z witryn internetowych innych niż witryny jego licencjobiorców. W takich okolicznościach nie można uznać, że ten podmiot praw autorskich wyraził zgodę na to, by osoby trzecie mogły swobodnie udostępniać publicznie jego utwory.

42

A zatem – zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 38 niniejszego wyroku – uznaje się, że poprzez zastosowanie lub zlecenie swym licencjobiorcom zastosowania środków technologicznych ograniczających dostęp do jego utworów z witryn internetowych innych niż witryna, w ramach której zezwolił on na publiczne udostępnianie tych utworów, podmiot praw autorskich wyraził wolę obwarowania swojego zezwolenia na publiczne udostępnianie tych utworów w Internecie zastrzeżeniem dotyczącym zredukowania publiczności mającej dostęp do tych utworów wyłącznie do użytkowników konkretnej witryny internetowej.

43

W konsekwencji w sytuacji gdy podmiot praw autorskich zastosował lub zlecił swoim licencjobiorcom ograniczenia zabezpieczające przed framingiem w celu ograniczenia dostępu do swoich utworów z witryn internetowych innych niż witryny jego licencjobiorców, pierwsze podanie do publicznej wiadomości w pierwotnej witrynie internetowej i wtórne podanie do wiadomości z wykorzystaniem techniki framingu stanowią odrębne akty publicznego udostępnienia, a w związku z tym każdy z nich powinien uzyskać zezwolenie danych podmiotów praw autorskich (zob. analogicznie wyrok z dnia 29 listopada 2017 r., VCAST, C‑265/16, EU:C:2017:913, pkt 49).

44

W tym względzie ani z wyroku z dnia 13 lutego 2014 r., Svensson i in. (C‑466/12, EU:C:2014:76), ani z postanowienia z dnia 21 października 2014 r., BestWater International (C‑348/13, niepublikowanego, EU:C:2014:2315) nie można wywodzić, że umieszczenie – acz bez zezwolenia podmiotów praw autorskich do tych utworów – w witrynie internetowej hiperłączy odsyłających do utworów chronionych, które zostały zamieszczone w sposób ogólnie dostępny w innej witrynie internetowej, jest co do zasady wyłączone z pojęcia „publicznego udostępniania” w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29. Przeciwnie, orzeczenia te potwierdzają znaczenie takiego zezwolenia w świetle przywoływanego przepisu, ponieważ ten ostatni stanowi dokładnie, że na każdą czynność udostępnienia utworu publiczności podmiot praw autorskich powinien udzielić zezwolenia (zob. podobnie wyrok z dnia 8 września 2016 r., GS Media, C‑160/15, EU:C:2016:644, pkt 43).

45

Otóż te same wnioski nasuwają się, w przypadku gdy osoba trzecia publicznie udostępnia utwory chronione, ogólnodostępne w niektórych witrynach internetowych za zezwoleniem podmiotu praw autorskich, przy jednoczesnym zastosowaniu przez ten podmiot lub zleceniu przez niego jego licencjobiorcom środków technologicznych ograniczających dostęp do jego utworów za pomocą framingu z innych witryn internetowych, tak aby zredukować publiczność mogącą zapoznać się z jego utworami wyłącznie do użytkowników pierwotnej witryny internetowej.

46

Należy wyjaśnić, że w celu zapewnienia pewności prawnej i prawidłowego funkcjonowania Internetu podmiot praw autorskich nie powinien mieć możliwości ograniczenia swojej zgody inaczej niż za pomocą skutecznych środków technologicznych w rozumieniu art. 6 ust. 1 i 3 dyrektywy 2001/29 (zob. podobnie wyrok z dnia 23 stycznia 2014 r., Nintendo i in., C‑355/12, EU:C:2014:25, pkt 24, 25, 27). W przypadku braku takich środków mogłoby bowiem, w szczególności dla podmiotów indywidualnych, okazać się trudne sprawdzenie, czy dany podmiot praw autorskich miał zamiar sprzeciwić się framingowi jego utworów. Takie sprawdzenie byłoby jeszcze trudniejsze, gdyby prawa te stały się przedmiotem dalszych licencji (zob. analogicznie wyrok z dnia 8 września 2016 r., GS Media, C‑160/15, EU:C:2016:644, pkt 46).

47

Ponadto w takich okolicznościach, na co wskazuje rzecznik generalny w pkt 73 i 84 opinii, publiczność, która została wzięta pod uwagę przez podmiot praw autorskich, gdy zezwolił on na udostępnianie swego utworu w witrynie internetowej, w której utwór ten został pierwotnie opublikowany, obejmuje jedynie użytkowników wspomnianej witryny, a nie użytkowników witryny internetowej, w której utwór został później umieszczony za pomocą framingu bez zgody tego podmiotu, czy też innych internautów (zob. analogicznie wyrok z dnia 7 sierpnia 2018 r., Renckhoff, C‑161/17, EU:C:2018:634, pkt 35).

48

W świetle tych elementów należy stwierdzić, że w takich warunkach umieszczenie za pomocą techniki framingu na stronie internetowej osoby trzeciej utworu chronionego prawem autorskim udostępnionego publicznie w sposób ogólnie dostępny za zezwoleniem podmiotu praw autorskich w innej witrynie internetowej powinno zostać uznane za „udostępnienie tego utworu nowej publiczności”.

49

Oczywiście nie można pominąć okoliczności, że hiperłącza – niezależnie od tego, czy są wykorzystywane w ramach techniki framingu, czy też nie – przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania Internetu, które ma szczególne znaczenie dla zagwarantowanej w art. 11 karty praw podstawowych wolności wypowiedzi i informacji, jak również do wymiany opinii i informacji w tej sieci, charakteryzującej się dostępnością nieprzebranych ilości informacji (wyrok z dnia 29 lipca 2019 r., Spiegel Online, C‑516/17, EU:C:2019:625, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

50

Niemniej jednak pogląd polegający na tym, iż uważa się, że podmiot praw autorskich, nawet w przypadku gdy wprowadził ograniczenia zabezpieczające przed framingiem swych utworów, wyraził zgodę na wszystkie czynności publicznego udostępnienia tych utworów przez osobę trzecią na rzecz ogółu internautów, nie byłby do pogodzenia z przysługującym temu podmiotowi na podstawie art. 3 ust. 1 i 3 dyrektywy 2001/29 wyłącznym i niepodlegającym wyczerpaniu prawem do zezwalania na jakiekolwiek publiczne udostępnianie jego utworów lub do zabraniania takiego udostępniania.

51

Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 100 i 101 opinii, podmiot praw autorskich nie może być postawiony przed alternatywą tolerowania nieuprawnionego korzystania z jego utworu przez inne osoby albo zrezygnowania z wykorzystywania go, w danym wypadku poprzez zawarcie umowy licencyjnej.

52

Uznanie bowiem, że umieszczenie na stronie internetowej z wykorzystaniem techniki framingu utworu udostępnionego wcześniej w innej witrynie internetowej za zezwoleniem podmiotu praw autorskich, przy jednoczesnym zastosowaniu przez ten podmiot lub zleceniu przez niego środków zabezpieczających przed framingiem, nie stanowi podania tego utworu do wiadomości nowej publiczności, sprowadzałoby się do ustanowienia zasady wyczerpania prawa do udostępniania (zob. analogicznie wyrok z dnia 7 sierpnia 2018 r., Renckhoff, C‑161/17, EU:C:2018:634, pkt 32, 33).

53

Poza tym, że zasada ta byłaby sprzeczna z brzmieniem art. 3 ust. 3 dyrektywy 2001/29, pozbawiałaby ona ów podmiot możliwości żądania stosownego wynagrodzenia za korzystanie z jego utworu, o którym mowa w motywie 10 tej dyrektywy, i to mimo że – jak przypomniał Trybunał – specyficzny przedmiot własności intelektualnej powinien w szczególności zapewnić podmiotom odnośnych praw ochronę uprawnienia do odnoszenia handlowej korzyści z wprowadzenia do obrotu lub udostępniania objętych ochroną przedmiotów poprzez udzielanie licencji w zamian za zapłatę stosownego wynagrodzenia za każde wykorzystanie przedmiotów objętych ochroną (wyrok z dnia 7 sierpnia 2018 r., Renckhoff, C‑161/17, EU:C:2018:634, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

54

Dopuszczenie takiego umieszczenia z wykorzystaniem techniki framingu bez możliwości powołania się przez podmiot praw autorskich na prawa przewidziane w art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 naruszałoby w konsekwencji właściwą równowagę, o której mowa w motywach 3 i 31 tej dyrektywy, jaką należy zachować w środowisku cyfrowym między z jednej strony interesem podmiotów praw autorskich i praw pokrewnych związanym z ochroną ich własności intelektualnej, zagwarantowaną w art. 17 ust. 2 karty praw podstawowych, a z drugiej strony ochroną interesów i praw podstawowych użytkowników przedmiotów objętych ochroną, a w szczególności przysługującej im wolności wypowiedzi i informacji, zagwarantowanej w art. 11 karty praw podstawowych, a także interesu ogólnego (zob. analogicznie wyrok z dnia 7 sierpnia 2018 r., Renckhoff, C‑161/17, EU:C:2018:634, pkt 41).

55

W świetle powyższych rozważań odpowiedź na zadane pytanie winna brzmieć: art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 należy interpretować w ten sposób, że fakt umieszczenia na stronie internetowej osoby trzeciej, z wykorzystaniem techniki framingu, utworów chronionych prawem autorskim podanych do publicznej wiadomości w sposób ogólnie dostępny za zezwoleniem podmiotu praw autorskich w innej witrynie internetowej, gdy umieszczenie to następuje z obejściem środków zabezpieczających przed framingiem zastosowanych lub zleconych przez ten podmiot praw autorskich, stanowi publiczne udostępnienie w rozumieniu tego przepisu.

56

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/29/WE z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym należy interpretować w ten sposób, że fakt umieszczenia na stronie internetowej osoby trzeciej, z wykorzystaniem techniki framingu, utworów chronionych prawem autorskim podanych do publicznej wiadomości w sposób ogólnie dostępny za zezwoleniem podmiotu praw autorskich w innej witrynie internetowej, gdy umieszczenie to następuje z obejściem środków zabezpieczających przed framingiem zastosowanych lub zleconych przez ten podmiot praw autorskich, stanowi publiczne udostępnienie w rozumieniu tego przepisu.