POSTANOWIENIE TRYBUNAŁU (dziesiąta izba)

z dnia 28 kwietnia 2016 r. ( *1 )

„Odesłanie prejudycjalne — Współpraca sądowa w sprawach cywilnych i handlowych — Doręczanie dokumentów sądowych i pozasądowych — Rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 — Artykuł 8 — Brak tłumaczenia dokumentu — Odmowa przyjęcia dokumentu — Znajomość języków przez adresata dokumentu — Wykonanie orzeczenia w państwie członkowskim pochodzenia”

W sprawie C‑384/14

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Juzgado de Primera Instancia no 44 de Barcelona (sąd pierwszej instancji nr 44 w Barcelonie, Hiszpania), postanowieniem z dnia 22 maja 2014 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 11 sierpnia 2014 r., w postępowaniu:

Alta Realitat S.L.

przeciwko

Erlock Film ApS,

Ulrichowi Thomsenowi,

TRYBUNAŁ (dziesiąta izba),

w składzie: F. Biltgen (sprawozdawca), prezes izby, A. Borg Barthet i M. Berger, sędziowie,

rzecznik generalny: H. Saugmandsgaard Øe,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi przedstawione:

w imieniu spółki Erlock Film ApS oraz U. Thomsena przez K. Dyekjæra oraz H. Puggaarda, advokater,

w imieniu rządu hiszpańskiego przez M. Garcíę-Valdecasas Dorrego, działającą w charakterze pełnomocnika,

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka oraz J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego i B. Beutlera, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu austriackiego przez C. Pesendorfer, działającą w charakterze pełnomocnika,

w imieniu Komisji Europejskiej przez A.M. Rouchaud-Joët oraz S. Pardo Quintillán, działające w charakterze pełnomocników,

postanowiwszy, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem, zgodnie z art. 99 regulaminu postępowania przed Trybunałem,

wydaje następujące

Postanowienie

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 8 rozporządzenia (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie dokumentów”) oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 (Dz.U. 2007, L 324, s. 79).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy spółką Alta Realitat SL (zwaną dalej „Alta Realitat”) a spółką Erlock Film ApS oraz U. Thomsenem w przedmiocie rozwiązania umowy o świadczenie usług.

Ramy prawne

Prawo Unii

Rozporządzenie nr 1393/2007

3

Motywy 2, 7 i 10–12 rozporządzenia nr 1393/2007 stanowią w szczególności:

„(2)

Prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego wymaga poprawy i przyśpieszenia przepływu dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych w celu ich doręczania pomiędzy państwami członkowskimi.

[…]

(7)

Kryterium szybkości przekazu upoważnia do wykorzystania wszelkich właściwych środków, pod warunkiem że spełnione są pewne warunki dotyczące czytelności i wiarygodności otrzymanego dokumentu. Bezpieczeństwo przekazu wymaga, aby do przekazywanego dokumentu dołączyć standardowy formularz, który ma zostać wypełniony w języku urzędowym lub w jednym z języków urzędowych miejsca doręczenia lub w innym języku dopuszczonym przez dane państwo członkowskie.

[…]

(10)

W celu zapewnienia skuteczności niniejszego rozporządzenia możliwość odmowy doręczenia dokumentów powinna zostać ograniczona do sytuacji wyjątkowych.

(11)

Aby ułatwić przekazywanie dokumentów między państwami członkowskimi i doręczanie tych dokumentów, należy stosować standardowe formularze załączone do niniejszego rozporządzenia.

(12)

Jednostka przyjmująca powinna poinformować odbiorcę [adresata] na piśmie, wykorzystując w tym celu standardowy formularz, że może on odmówić przyjęcia doręczanego dokumentu w momencie doręczenia lub zwrócić go do jednostki przyjmującej w ciągu tygodnia, jeżeli dokument ten nie został sporządzony w języku, który odbiorca [adresat] rozumie, lub w języku urzędowym lub w jednym z języków urzędowych miejsca doręczenia. Jeżeli adresat skorzystał z prawa do odmowy przyjęcia dokumentu, zasada ta ma również zastosowanie w przypadku kolejnych doręczeń. […] Powinno się wprowadzić regulację, zgodnie z którą za doręczenie dokumentu, który został zwrócony, może zostać uznane doręczenie na adres [adresata] tłumaczenia tego dokumentu”.

4

Artykuł 1 rozporządzenia nr 1393/2007, który definiuje jego zakres stosowania, stanowi w ust. 1:

„Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, w sytuacji gdy konieczne jest przekazanie dokumentu sądowego lub pozasądowego z jednego państwa członkowskiego do drugiego, po to by go doręczyć. […]”.

5

Zgodnie z art. 1 ust. 3 tego rozporządzenia „[w] niniejszym rozporządzeniu termin »państwo członkowskie« oznacza państwa członkowskie z wyjątkiem Danii”.

6

Zgodnie z art. 2 tego rozporządzenia państwa członkowskie wyznaczają „jednostki przekazujące”, właściwe do przekazywania dokumentów sądowych lub pozasądowych, które mają zostać doręczone w innym państwie członkowskim, a także „jednostki przyjmujące”, właściwe do przyjmowania takich dokumentów pochodzących z innego państwa członkowskiego.

7

Artykuł 4 rzeczonego rozporządzenia stanowi:

„1.   Dokumenty sądowe są przekazywane bezpośrednio i jak najszybciej między jednostkami wyznaczonymi zgodnie z art. 2.

2.   Przekazywanie dokumentów […] między jednostkami przekazującymi i jednostkami przyjmującymi może odbywać się za pomocą wszelkich właściwych środków, pod warunkiem że treść przyjmowanego dokumentu jest wierna i zgodna z treścią dokumentu, który został wysłany, a wszystkie widniejące na nim wpisy są łatwe do odczytania.

3.   Do przekazywanego dokumentu należy dołączyć wniosek sporządzony na standardowym formularzu, zawartym w załączniku I. Formularz ten musi być wypełniony w języku urzędowym państwa członkowskiego, do którego przekazywane są dokumenty, lub jeżeli w tym państwie członkowskim jest kilka języków urzędowych – w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie, lub w innym języku wskazanym jako dopuszczalny przez to państwo członkowskie […].

[…]”.

8

Artykuł 5 rozporządzenia nr 1393/2007 ma następujące brzmienie:

„1.   Jednostka przekazująca, której wnioskodawca oddaje dokument do przekazania, powiadamia tego wnioskodawcę, że adresat może odmówić przyjęcia dokumentu, jeżeli nie został on sporządzony w jednym z języków, o których mowa w art. 8.

2.   Wszelkie koszty związane z tłumaczeniem dokumentu poniesione przed jego przekazaniem pokrywa wnioskodawca […]”.

9

Zgodnie z art. 6 ust. 1 rzeczonego rozporządzenia po wpłynięciu dokumentu jednostka przyjmująca przesyła jednostce przekazującej najszybszym sposobem i w jak najkrótszym terminie, a w każdym razie nie później niż siedem dni od jego wpłynięcia, potwierdzenie odbioru na standardowym formularzu zawartym w załączniku I.

10

Artykuł 7 wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„1.   Jednostka przyjmująca doręcza dokument samodzielnie lub zleca jego doręczenie albo zgodnie z prawem państwa członkowskiego, do którego są adresowane dokumenty, albo w szczególny sposób wskazany przez jednostkę przekazującą, o ile jest on zgodny z prawem tego państwa członkowskiego.

2.   Jednostka przyjmująca podejmuje wszelkie działania konieczne do jak najszybszego doręczenia dokumentu, a w każdym razie nie później niż jeden miesiąc od jego wpłynięcia […]”.

11

Zgodnie z art. 8 tego rozporządzenia, zatytułowanym „Odmowa przyjęcia dokumentu”:

„1.   Jednostka przyjmująca informuje adresata na standardowym formularzu, zawartym w załączniku II o możliwości odmowy przyjęcia doręczanego dokumentu w momencie doręczenia lub poprzez zwrócenie go w ciągu tygodnia do jednostki przyjmującej, jeżeli nie został on sporządzony w jednym z języków określonych poniżej ani nie dołączono do niego tłumaczenia na jeden z następujących języków:

a)

język, który adresat rozumie; lub

b)

język urzędowy państwa członkowskiego, do którego adresowane są dokumenty, lub jeżeli w tym państwie członkowskim jest kilka języków urzędowych – język urzędowy lub jeden z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie.

2.   W przypadku gdy jednostka przyjmująca została powiadomiona, że adresat odmówił przyjęcia dokumentu zgodnie z ust. 1, niezwłocznie powiadamia o tym jednostkę przekazującą, przesyłając w tym celu poświadczenie określone w art. 10, i zwraca jej wniosek oraz dokumenty, które wymagają tłumaczenia.

3.   Jeżeli adresat odmówił przyjęcia dokumentu zgodnie z ust. 1, rozwiązaniem takiej sytuacji może być, zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia, doręczenie adresatowi tłumaczenia dokumentu na jeden z języków określonych w ust. 1. W takim przypadku datą doręczenia jest data doręczenia dokumentu wraz z jego tłumaczeniem zgodnie z prawem państwa członkowskiego, do którego dokument jest adresowany. Jeśli jednak zgodnie z prawem państwa członkowskiego dokument należy doręczyć w pewnym określonym terminie, data, którą należy brać pod uwagę w odniesieniu do wnioskodawcy, powinna być datą doręczenia pierwotnego dokumentu […].

[…]”.

12

Artykuł 10 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 stanowi:

„Po zakończeniu formalności związanych z doręczeniem dokumentu wystawia się odpowiednie poświadczenie na standardowym formularzu, zawartym w załączniku I, które jest następnie przesyłane jednostce przekazującej […]”.

13

Artykuł 19 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi:

„W przypadku gdy konieczne było przekazanie do doręczenia w innym państwie członkowskim, zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia, pozwu lub równoważnego dokumentu, a pozwany nie wdał się w spór, orzeczenia nie wydaje się do czasu ustalenia:

a)

że dokument został doręczony w sposób przewidziany przez prawo państwa członkowskiego, do którego był adresowany, względem dokumentów wystawionych w postępowaniach krajowych w odniesieniu do osób znajdujących się na terytorium tego państwa;

b)

że dokument został wręczony osobiście pozwanemu lub oddany w miejscu jego zamieszkania w inny sposób przewidziany w niniejszym rozporządzeniu;

oraz że w każdym z wyżej wymienionych wypadków został doręczony w czasie pozwalającym pozwanemu na obronę”.

14

Standardowy formularz zatytułowany „Informacja o prawie adresata do odmowy przyjęcia dokumentu”, znajdujący się w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007, zawiera następującą informację dla adresata aktu:

„Adresat może odmówić przyjęcia dokumentu, jeżeli nie został on sporządzony w języku, który [adresat] rozumie, ani w języku urzędowym lub w jednym z języków urzędowych miejsca doręczenia, lub jeżeli nie dołączono do niego tłumaczenia na taki język.

Jeżeli adresat chce skorzystać z tego prawa, musi odmówić przyjęcia dokumentu w momencie jego doręczenia bezpośrednio w obecności osoby doręczającej lub odesłać dokument na niżej wskazany adres w ciągu jednego tygodnia z oświadczeniem o odmowie przyjęcia”.

15

Ów standardowy formularz zawiera również „oświadczenie adresata”, podpisywane przez adresata, w przypadku gdy odmawia on przyjęcia danego aktu, i ma ono następującą treść:

„Niniejszym odmawiam przyjęcia załączonego dokumentu, ponieważ nie został on sporządzony w języku, który rozumiem, ani w języku urzędowym miejsca doręczenia, ani nie dołączono do niego tłumaczenia na taki język”.

16

Wreszcie wspomniany formularz przewiduje w tej samej sytuacji, iż adresat powinien wskazać, które języki, pośród języków urzędowych Unii Europejskiej, zna.

17

Na podstawie Umowy pomiędzy Wspólnotą Europejską a Królestwem Danii w sprawie doręczania dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych, zawartej w Brukseli w dniu 19 października 2005 r. (Dz.U. L 300, s. 55), rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie doręczania w państwach członkowskich sądowych i pozasądowych dokumentów w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2000, L 160, p. 37 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 1, s. 227) zaczęto stosować w ramach prawa międzynarodowego do stosunków pomiędzy Unią a Królestwem Danii.

18

Artykuł 3 tej umowy stanowi, co następuje:

„[…]

2.   W przypadku przyjęcia zmian do rozporządzenia Dania powiadamia Komisję o swej decyzji dotyczącej ewentualnego wdrożenia treści takich zmian […].

[…]

6.   Dokonanie przez Danię […] powiadomienia o wdrożeniu w Danii treści zmian rodzi wzajemne zobowiązania w stosunkach pomiędzy Danią a Wspólnotą na gruncie prawa międzynarodowego. Zmiany do rozporządzenia stanowią w następstwie tego zmiany do niniejszej umowy i uznaje się je za załączone do niej.

[…]”.

19

Po uchyleniu rozporządzenia nr 1348/2000 rozporządzeniem nr 1393/2007 Królestwo Danii powiadomiło Komisję o swojej decyzji stosowania treści ostatniego z wymienionych rozporządzeń (Dz.U. 2008, L 331, s. 21).

Rozporządzenie (WE) nr 44/2001

20

Artykuł 34 pkt 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 19, t. 4, s. 42) stanowi, że orzeczenie wydane przez sąd jednego z państw członkowskich nie jest uznawane w drugim państwie członkowskim, jeżeli „pozwanemu, który nie wdał się w spór, nie doręczono dokumentu wszczynającego postępowanie lub dokumentu równorzędnego w czasie i w sposób umożliwiających mu przygotowanie obrony, chyba że pozwany nie złożył przeciwko orzeczeniu środka zaskarżenia, chociaż miał do tego [taką] możliwość”.

21

Rozporządzenie nr 44/2001 ma zastosowanie do stosunków pomiędzy Unią a Królestwem Danii na podstawie Umowy pomiędzy Wspólnotą Europejską a Królestwem Danii w sprawie doręczania dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych, zawartej w Brukseli w dniu 19 października 2005 r. (Dz.U. L 299, s. 62).

Prawo hiszpańskie

22

Zgodnie z art. 11 Ley Orgánica del Poder Judicial (ustawy zasadniczej o władzy sądowniczej):

„1.   W każdym postępowaniu przestrzegana jest zasada dobrej wiary. Dowody, które zostały uzyskane pośrednio lub bezpośrednio z naruszeniem podstawowych praw i wolności są niedopuszczalne.

2.   Sądy i trybunały w drodze orzeczenia z uzasadnieniem odrzucają wnioski, żądania dotyczące kwestii wpadkowych i zarzuty, które są podnoszone z oczywistym naruszeniem prawa, lub powodują obejście ustawy lub przepisów proceduralnych.

3.   Sądy i trybunały zgodnie z zasadą skutecznej ochrony ustanowioną w art. 24 konstytucji, powinny zawsze orzekać w przedmiocie podnoszonych żądań i mogą odrzucić te żądania ze względów formalnych jedynie, jeżeli uchybienia proceduralnego nie można naprawić lub nie można go usunąć zgodnie z procedurą ustanowioną w ustawie”.

23

Artykuł 161 ust. 2 Ley de Enjuiciamiento Civil (kodeksu postępowania cywilnego) stanowi:

„Jeżeli adresat doręczenia był obecny w miejscu zamieszkania lub siedzibie i odmówił przyjęcia odpisu orzeczenia lub powiadomienia lub odmówił podpisania potwierdzenia o dokonaniu doręczenia, urzędnik, a w odpowiednim przypadku reprezentujący go pełnomocnik, poinformuje adresata o tym, że odpis orzeczenia lub zawiadomienia pozostawia się do jego dyspozycji w biurze sądu i że doręczenie wywołuje skutki. Powyższe czynności zostają udokumentowane w potwierdzeniu doręczenia”.

24

Zgodnie z art. 247 wspomnianego kodeksu:

„1.   Uczestnicy wszystkich postępowań powinni podejmować czynności z poszanowaniem zasady dobrej wiary.

2.   Sądy i trybunały odrzucają w drodze orzeczenia z uzasadnieniem wnioski i żądania dotyczące kwestii wpadkowych, które są formułowane z oczywistym naruszeniem prawa lub których przedstawienie powoduje obejście prawa procesowego.

3.   Jeżeli sądy lub trybunały uznają, że jedna ze stron działała w postępowaniu z naruszeniem dobrej wiary, mogą one nałożyć na nią w odrębnym orzeczeniu w formie postanowienia z uzasadnieniem oraz z poszanowaniem zasady proporcjonalności grzywnę w wysokości od 180 do 6000 EUR, przy czym w żadnym przypadku nie może ona przewyższać jednej trzeciej wartości przedmiotu sporu.

W celu określenia wysokości grzywny sądy lub trybunały powinny uwzględnić okoliczności faktyczne sprawy, a także ewentualnie spowodowaną szkodę dla postępowania oraz szkodę dla drugiej strony”.

25

Artykuł 496 ust. 1 hiszpańskiego kodeksu brzmi następująco:

„»Secretario judicial« [sekretarz sądowy] stwierdza niestawiennictwo pozwanego, który nie stawił się w dniu lub w terminie ustalonym w dokumencie potwierdzającym doręczenie, poza wypadkami przewidzianymi w niniejszym kodeksie, kiedy to stwierdzenia tego dokonuje sąd”.

Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

26

Z postanowienia odsyłającego wynika, że Alta Realitat, spółka prawa hiszpańskiego, złożyła do Juzgado de Primera Instancia no 44 de Barcelona (sądu pierwszej instancji nr 44 w Barcelonie) powództwo zmierzające do rozwiązania umowy zawartej przez nią w dniu 13 lutego 2008 r. z Erlock Film ApS, spółką prawa duńskiego, oraz z U. Thomsenem, zamieszkałym w Danii.

27

Umowa ta dotyczyła nakręcenia filmu, w którym U. Thomsen miał zagrać rolę i który miał być zrealizowany w języku angielskim.

28

Alta Realitat uzasadniła swoje powództwo o rozwiązanie wspomnianej umowy tym, że U. Thomsen nie wykonywał swych zobowiązań i zaprzestał uczestniczenia w produkcji bez uzasadnienia.

29

Alta Realitat wnosi również o nakazanie zainteresowanemu zwrotu kwoty 30000 EUR, która została mu wcześniej zapłacona, jak również naprawienie szkody poniesionej przez Alta Realitat w wyniku braku wykonania wspomnianej umowy oraz zapłaty kosztów postępowania.

30

Po uznaniu powództwa wniesionego przez Alta Realitat za dopuszczalne, sąd, przed którym je wytoczono, doręczył pozew U. Thomsenowi na jego adres zamieszkania w Danii.

31

U. Thomsen skorzystał wówczas z przyznanego mu przez art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 prawa do odmowy przyjęcia pozwu wraz z załącznikami z tego powodu, iż nie rozumiał on języka angielskiego, to jest języka, w którym zostały zredagowane dokumenty.

32

Juzgado de Primera Instancia no 44 de Barcelona (sąd pierwszej instancji nr 44 w Barcelonie) uznał jednak, że owa odmowa nie była uzasadniona oraz że pozew został prawidłowo doręczony pozwanemu w pierwszej instancji. Następnie sąd ten wyrokiem z dnia 19 stycznia 2010 r. wydanym zaocznie uwzględnił roszczenia Alta Realitat. Ponieważ od tego wyroku nie złożono żadnego środka zaskarżenia, wyrok ten stał się ostateczny.

33

W 2012 r. sądy duńskie odmówiły w pierwszej i w drugiej instancji uznania wspomnianego wyroku w Danii na podstawie art. 34 pkt 2 rozporządzenia nr 44/2001.

34

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2013 r. Juzgado de Primera Instancia no 44 de Barcelona (sąd pierwszej instancji nr 44 w Barcelonie) unieważnił w związku z tym wszystkie czynności postępowania, które zostały podjęte po doręczeniu pozwu w postępowaniu głównym U. Thomsenowi.

35

W postanowieniu tym wspomniany sąd stwierdził jednak zgodność omawianego doręczenia z postanowieniami rozporządzenia nr 1393/2007 po tym, jak zauważył, iż z dokumentów należących do akt sprawy wynika, że U. Thomsen zna język angielski. Sąd ten stwierdził bowiem, że zarówno umowa stanowiąca przedmiot sporu w postępowaniu głównym, jak i poszczególne dokumenty przypisane zainteresowanemu i załączone do pozwu zostały sporządzone w tym języku, że zainteresowany wskazał w swoim profilu znajdującym się w filmograficznej bazie danych w Internecie, biegle włada wspomnianym językiem, oraz że blog, którego jest on autorem, również został zredagowany w tymże języku. Sąd rozpoznający powództwo dodał, że do akt sprawy dołączono płyty DVD, na których pojawia się osoba, zidentyfikowana jako U. Thomsen, która wyrażała się w języku angielskim. W związku z tym zdaniem tego sądu żaden obiektywny powód nie uzasadniał odmowy przyjęcia przez zainteresowanego pozwu w języku angielskim, a wręcz przeciwnie, taka odmowa stanowiła nadużycie prawa procesowego w rozumieniu prawa hiszpańskiego.

36

W konsekwencji sąd, przed którym wytoczono powództwo, zarządził ponowne doręczenie przedmiotowego pozwu bez dołączenia do niego tłumaczenia.

37

Ponadto sąd postanowił o zastosowaniu art. 161 ust. 2 hiszpańskiego kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym, w sytuacji gdy pozwany odmawia przyjęcia dokumentów, które są mu doręczane, dokumenty te uznaje się za prawidłowo doręczone, jeżeli sąd stwierdził, że odmowa nie była obiektywnie uzasadniona.

38

Nie można było jednak dokonać owego nowego doręczenia, ponieważ U. Thomsen odmówił przyjęcia pozwu sporządzonego w języku angielskim na tej podstawie, iż znał jedynie język duński.

39

W postanowieniu odsyłającym Juzgado de Primera Instancia no 44 de Barcelona (sąd pierwszej instancji nr 44 w Barcelonie) zastanawia się nad tym, czy zgodne z rozporządzeniem nr 1393/2007 jest to, aby sąd krajowy dokonywał oceny, czy pozwany zna dany język, opierając się na posiadanych przez sąd w tym zakresie dowodach, a tym samym, aby decydował on o doręczeniu pozwanemu zarówno dokumentu wszczynającego postępowanie, jak również załączników sporządzonych wyłącznie w tym języku.

40

Sąd odsyłający podkreśla, że kwestia ta jest związana z działaniem rynku wewnętrznego oraz prawidłowym przebiegiem postępowań sądowych oraz dodaje, że postępowania te zostałyby przyspieszone, jeżeli, w danym przypadku, niektóre dokumenty nie musiałyby być tłumaczone na języki, dla których znalezienie tłumaczy jest trudne i kosztowne, w szczególności wówczas, gdy sąd mógł, tak jak w niniejszej sprawie, nabrać przekonania, że dana strona rozumie dany język i jest to język powszechnie używany. W tym zakresie sąd wskazuje, że film, w którym miał grać U. Thomsen, miał być kręcony w języku angielskim, a więc w języku, w którym został sporządzony pozew wniesiony przez Alta Realitat.

41

Tymczasem rozporządzenie nr 1393/2007 nie określa zakresu uznania, jakim w tym zakresie dysponuje sąd rozpoznający sprawę.

42

Ponadto należałoby ustalić, czy uregulowanie krajowe, takie jak art. 161 ust. 2 hiszpańskiego kodeksu postępowania cywilnego, jest zgodne z prawem Unii.

43

W tych okolicznościach Juzgado de Primera Instancia no 44 de Barcelona (sąd pierwszej instancji nr 44 w Barcelonie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)

Czy art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 należy interpretować w ten sposób, że sąd krajowy rozpoznający sprawę może ustalić w świetle wszystkich dowodów znajdujących się w jego posiadaniu, że adresat dokumentu rozumie język, w jakim dokument ten został sporządzony?

W przypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze:

2)

Czy art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 należy interpretować w ten sposób, że po ustaleniu przez sąd rozpoznający sprawę na podstawie wszystkich dowodów znajdujących się w jego posiadaniu, że adresat dokumentu rozumie język, w jakim dokument ten został sporządzony, podmiot dokonujący doręczenia nie może przyznać temu adresatowi możliwości odmowy przyjęcia dokumentu?

3)

Czy art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 należy interpretować w ten sposób, że jeżeli adresat doręczenia odmawia przyjęcia dokumentu sporządzonego w danym języku, w przypadku gdy sąd rozpoznający sprawę stwierdził, że osoba ta wystarczająco zna ów język, odmowa przyjęcia tego dokumentu nie jest uzasadniona, a tym samym sąd rozpoznający sprawę może zastosować skutki przewidziane w prawie państwa pochodzenia dla takiego rodzaju nieuzasadnionej odmowy, a nawet, jeżeli przewiduje to prawo proceduralne państwa pochodzenia, uznać, że dokument został doręczony adresatowi?”.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

44

Na mocy art. 99 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odpowiedź na pytanie prejudycjalne można wywieść w sposób jednoznaczny z orzecznictwa, Trybunał może w każdej chwili, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem.

45

Powyższy przepis należy zastosować w niniejszej sprawie.

46

Poprzez trzy pytania prejudycjalne, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, jakie przepisy sąd krajowy, przed którym wytoczono powództwo w państwie członkowskim pochodzenia, powinien przestrzegać na podstawie rozporządzenia nr 1393/2007, jeżeli decyduje się on doręczyć akt wszczynający postępowanie w sprawie jego adresatowi mającemu miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, w innym języku niż język, który adresat ten rozumie, lub uznaje się, że go rozumie w myśl art. 8 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia.

47

W tym zakresie tytułem wstępu należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już, iż rozporządzenie nr 1393/2007, wydane na podstawie art. 61 lit. c) WE, ma na celu ustanowienie, jak wynika z motywu 2 tego rozporządzenia, mechanizmu doręczania między państwami członkowskimi dokumentów sądowych i pozasądowych dotyczących spraw cywilnych lub handlowych w perspektywie prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

Tym samym w celu poprawy skuteczności i szybkości postępowań sądowych oraz w celu zapewnienia prawidłowego zarządzania wymiarem sprawiedliwości wspomniane rozporządzenie ustanawia zasadę bezpośredniego przekazywania dokumentów sądowych i pozasądowych między państwami członkowskimi, co skutkuje uproszczeniem i przyspieszeniem postępowań. Cele te zostały przypomniane w motywach 6–8 tego rozporządzenia (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo).

49

Niemniej jednak cele te nie mogą zostać osiągnięte kosztem osłabienia w jakikolwiek sposób prawa do obrony, które przysługuje jego adresatom i które jest pochodną prawa do rzetelnego procesu sądowego ustanowionego w art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz w art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

50

W związku z tym należy czuwać nie tylko nad tym, aby adresat dokumentu faktycznie otrzymał rozpatrywany dokument, ale także nad tym, aby był w stanie z nim się zapoznać oraz skutecznie zrozumieć w pełni znaczenie i zakres powództwa wytoczonego przeciwko niemu za granicą, tak aby mógł skutecznie dochodzić swoich praw w państwie członkowskim pochodzenia dokumentu (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

51

W tym kontekście należy zatem interpretować rozporządzenie nr 1393/2007 w ten sposób, aby w każdym konkretnym przypadku zagwarantowana była słuszna równowaga między interesami powoda a interesami pozwanego, który jest adresatem dokumentu, poprzez pogodzenie celów skuteczności i szybkości przekazywania pism procesowych z koniecznością zapewnienia odpowiedniej ochrony prawa do obrony adresata tych pism (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

52

W celu realizacji wspomnianych celów rozporządzenie nr 1393/2007 ustanowiło system, na podstawie którego przekazywanie dokumentów dokonywane jest zasadniczo pomiędzy „jednostkami przekazującymi” i „jednostkami przyjmującymi”. Na podstawie art. 4 tego rozporządzenia dokument lub dokumenty podlegające doręczeniu są przekazywane bezpośrednio i w możliwie najszybszym terminie w każdy stosowny sposób przez jednostkę przekazującą jednostce przyjmującej (zob. podobnie wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

53

Zgodnie z art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 zadaniem jednostki przekazującej jest pouczenie wnioskodawcy o tym, że adresat może odmówić przyjęcia dokumentu, jeżeli dokument ów nie został sporządzony w jednym z języków, o których mowa w art. 8 owego rozporządzenia. Zgodnie z art. 5 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia, zasadniczo to powód powinien ponieść koszty tłumaczenia poprzedzające przekazanie dokumentu (zob. podobnie wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 35).

54

Jeżeli chodzi o jednostkę przyjmującą, na niej spoczywa obowiązek skutecznego doręczenia dokumentu adresatowi, jak przewiduje art. 7 rozporządzenia nr 1393/2007. W tym kontekście jednostka ta powinna, po pierwsze, poinformować jednostkę przekazującą o wszystkich istotnych okolicznościach tego doręczenia poprzez przesłanie standardowego formularza zawartego w załączniku I do tego rozporządzenia, a po drugie, zgodnie z art. 8 ust. 1 rozporządzenia, powiadomić adresata, że może on odmówić przyjęcia dokumentu, jeżeli dokument ten nie został sporządzony w jednym z języków, o którym mowa w tym przepisie, czyli w języku, który adresat rozumie, lub w języku urzędowym państwa członkowskiego miejsca doręczenia, lub w odpowiednim wypadku, w jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie, co do których to języków uznaje się, że adresat je rozumie. Jeżeli adresat skutecznie odmówił przyjęcia dokumentu, obowiązkiem jednostki przyjmującej jest ponadto, na podstawie ust. 8 i 2 tego przepisu, niezwłoczne poinformowanie o tym jednostki przekazującej i zwrócenie wniosku oraz dokumentu, którego tłumaczenia zażądano (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 36).

55

Rola jednostki pochodzenia i jednostki przyjmującej w świetle rozporządzenia nr 1393/2007, ogranicza się zatem do zapewnienia materialnego przekazania lub doręczenia danego dokumentu, a także do podjęcia wszelkich kroków, które mogłyby ułatwić przebieg tych operacji. Wspomniane jednostki nie mają natomiast żadnej kompetencji do orzekania w kwestiach natury merytorycznej, takich jak kwestia tego, jaki język czy jakie języki rozumie adresat dokumentu i czy do dokumentu powinno zostać załączone tłumaczenie na jeden z języków wskazanych w art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007, podobnie jak nie mogą one oceniać tego, czy odmowa przyjęcia przez adresata jest uzasadniona czy nie (zob. podobnie wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 37).

56

Wyłącznie bowiem do sądu krajowego rozpoznającego sprawę w państwie członkowskim pochodzenia należy rozstrzygnięcie kwestii tego rodzaju, jeżeli są one źródłem sporu między powodem a pozwanym (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 41).

57

Dokładniej, po wszczęciu procedury doręczania dokumentów poprzez określenie odpowiednich w tym celu dokumentów sąd ten będzie rozstrzygał dopiero po tym, gdy adresat dokumentu faktycznie odmówi jego przyjęcia z tego względu, że ów akt nie został sporządzony w języku, który adresat rozumie lub uznano, że go rozumie. W ten sposób sąd ten będzie musiał sprawdzić na wniosek powoda, czy podobna odmowa była uzasadniona, czy nie. W tym celu musi on należycie uwzględnić wszystkie zawarte w aktach dowody, aby po pierwsze, ustalić znajomość języków przez adresata dokumentu, a po drugie, zdecydować, czy zważywszy na charakter dokumentu, o który chodzi, jego tłumaczenie jest wymagane (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).

58

Ostatecznie wspomniany sąd będzie musiał w każdym konkretnym przypadku czuwać nad tym, by odpowiednie prawa stron były chronione w sposób zrównoważony, poprzez wyważenie celu w postaci skuteczności i szybkości doręczenia w interesie powoda oraz celu w postaci skutecznej ochrony prawa do obrony po stronie adresata (zob. wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 43).

59

Ponadto należy dodać, odnosząc się do systemu ustanowionego przez rozporządzenie nr 1393/2007, że rozporządzenie to przewiduje również wykorzystanie dwóch standardowych formularzy zawartych, odpowiednio, w załącznikach I i II do niego oraz że rozporządzenie to nie zawiera żadnych wyjątków od stosowania tych formularzy. Przeciwnie, jak wynika z motywu 11 tego rozporządzenia, przewidziane w nim standardowe formularze „należy stosować”, ponieważ przyczyniają się one, przy poszanowaniu odpowiednich praw stron i jak wynika z motywu 7 wspomnianego rozporządzenia, do ułatwienia procedury przekazywania dokumentów i uczynienia jej bardziej przejrzystą poprzez zagwarantowanie zarówno ich czytelności, jak i bezpieczeństwa ich przekazywania (zob. wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 4446).

60

Z drugiej strony wspomniane formularze stanowią, jak wskazuje motyw 12 tego rozporządzenia, instrumenty, za których pośrednictwem adresaci zostają poinformowani o przysługującej im możliwości odmowy przyjęcia dokumentu podlegającego doręczeniu (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 47).

61

Odnośnie do dokładnego zakresu, jaki należy przyznać standardowemu formularzowi zawartemu w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007 i, w rezultacie, art. 8 ust. 1 tego rozporządzenia, który dotyczy doręczenia tego formularza adresatowi dokumentu, Trybunał podkreślił już, że, jak wynika z samego brzmienia tytułu oraz z treści tego formularza, możliwość odmowy przyjęcia dokumentu podlegającego doręczeniu, którą przewiduje art. 8 ust. 1, jest kwalifikowana jako „prawo” adresata tego dokumentu (zob. podobnie wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 49).

62

Tymczasem, aby owo przyznane przez prawodawcę Unii Europejskiej prawo mogło skutecznie wywoływać zamierzone skutki, powinno ono zostać przedstawione na piśmie do wiadomości adresata dokumentu. W systemie ustanowionym rozporządzeniem nr 1393/2007 informacja taka jest dostarczana adresatowi za pomocą standardowego formularza zawartego w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007 w taki sam sposób, w jaki powód jest informowany, od początku postępowania, za pomocą standardowego formularza zawartego w załączniku I do tego rozporządzenia o istnieniu tego prawa po stronie adresata dokumentu (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 50).

63

W tym zakresie standardowy formularz znajdujący się w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007 stanowi jedną ze znaczących innowacji wprowadzonych przez to rozporządzenie, w szczególności w celu ulepszenia przekazywania dokumentów i zagwarantowania lepszej ochrony adresata tego dokumentu, ponieważ formularz ten przewiduje po stronie adresata dokumentu możliwość wskazania języków, jakie rozumie, w przypadku, w którym odmawia on przyjęcia tego dokumentu, ponieważ nie został on sporządzony w zrozumiałym dla niego języku lub nie dołączono do niego tłumaczenia na ten język, lub gdy dokument ten nie został sporządzony w języku urzędowym lub w jednym z języków urzędowych miejsca doręczenia, lub nie dołączono do niego tłumaczenia na ów język.

64

W tym kontekście Trybunał wyjaśnił, iż art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007 obejmuje dwa, co prawda powiązane, jednakże różne postanowienia, to znaczy, z jednej strony prawo materialne adresata dokumentu do odmowy przyjęcia owego dokumentu wyłącznie z tego powodu, że dokument ten nie został sporządzony w języku, który adresat powinien rozumieć, lub nie dołączono do niego tłumaczenia na taki język, oraz z drugiej strony, formalną informację o istnieniu tego prawa podaną do wiadomości adresata przez jednostkę przyjmującą. Innymi słowy, warunek dotyczący systemu językowego dokumentu wiąże się nie z informowaniem adresata przez jednostkę przyjmującą, lecz wyłącznie z zastrzeżonym dla tego adresata prawem odmowy. Ponadto standardowy formularz zawarty w załączniku I do tego rozporządzenia dokonuje wyraźnego rozróżnienia między tymi dwoma aspektami, odnosząc się w poszczególnych rubrykach do informowania na piśmie adresata dokumentu o jego prawie do odmowy przyjęcia dokumentu i do skutecznego korzystania z tego prawa (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 51, 52).

65

W tych okolicznościach wydaje się, że sama odmowa jest wprawdzie wyraźnie obwarowana warunkiem, w tym sensie, że adresat dokumentu może skutecznie z niej skorzystać tylko w przypadku, gdy rozpatrywany dokument nie został sporządzony w zrozumiałym dla niego języku lub w języku urzędowym przyjmującego państwa członkowskiego, a jeżeli istnieje kilka języków urzędowych w owym państwie, w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym jest dokonywane doręczenie, ani nie został przetłumaczony na jeden z owych języków. Jak wynika z pkt 57 niniejszego postanowienia, ostatecznie do sądu rozpoznającego sprawę należy ustalenie, czy warunek ten został spełniony, poprzez sprawdzenie, czy odmowa przyjęcia dokumentu przez jego adresata jest uzasadniona (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 53).

66

Niemniej jednak skorzystanie z tego prawa do odmowy wymaga, by adresat dokumentu został uprzednio należycie poinformowany na piśmie o istnieniu jego prawa. Tym samym, gdy jednostka przyjmująca dokonuje doręczenia dokumentu jego adresatowi, jest ona zobowiązana w każdym wypadku do dołączenia do doręczanego dokumentu standardowego formularza zawartego w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007, informującego adresata o prawie do odmowy przyjęcia dokumentu, przy czym obowiązek taki nie powoduje powstania szczególnych trudności dla jednostki przyjmującej, zważywszy na to, że wystarczy, by jednostka ta dołączyła do dokumentu podlegającego doręczeniu wcześniej wydrukowany tekst, jak przewidziano we wspomnianym rozporządzeniu w każdym z języków urzędowych Unii (zob. podobnie wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 5456).

67

W ten sposób powyższa wykładnia może zarówno zapewniać przejrzystość poprzez umożliwienie adresatowi dokumentu zapoznania się z zakresem jego praw, jak i pozwalać na jednolite stosowanie rozporządzenia nr 1393/2007, nie powodując jednocześnie żadnego opóźnienia w przekazaniu tego dokumentu, lecz przeciwnie, przyczyniając się do uproszczenia i ułatwienia tego przekazania (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 57).

68

Trybunał stwierdził, że jednostka przyjmująca jest zobowiązana, we wszystkich przypadkach i bez jakiejkolwiek swobody uznania w tym zakresie, poinformować adresata dokumentu o prawie do odmowy przyjęcia tego dokumentu, używając w tym celu każdorazowo standardowego formularza zawartego w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007 (wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 58).

69

Z powyższych rozważań wynika, po pierwsze, że w przypadku takim jak w sprawie głównej, w którym doręczany dokument nie został sporządzony w jednym z języków lub nie dołączono do niego tłumaczenia na jeden z języków, o których mowa w art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007, to znaczy nie został on sporządzony w języku, który adresat rozumie, albo w języku urzędowym państwa członkowskiego, do którego adresowane są dokumenty, lub jeżeli w tym państwie członkowskim jest kilka języków urzędowych – w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie, względnie nie dołączono do doręczanego dokumentu jego tłumaczenia na jeden z owych języków, ciążący na instytucji przyjmującej obowiązek poinformowania adresata za pomocą standardowego formularza znajdującego się w załączniku II do tego rozporządzenia o prawie odmowy przyjęcia dokumentu powinien zawsze być przestrzegany (zob. pkt 59, 68 niniejszego postanowienia).

70

Jest tak niezależnie od tego, czy adresat odmówił przyjęcia dokumentu, czy też nie. W tym zakresie należy podnieść, że w wyroku Alpha Bank Cyprus (C‑519/13, EU:C:2015:603) Trybunał stwierdził, że posługiwanie się standardowym formularzem ma charakter obowiązkowy w sprawie, w której adresat doręczanego dokumentu rzeczywiście skorzystał z prawa do odmowy jego przyjęcia, nawet wówczas, gdy adresat ten nie otrzymał uprzedniej informacji co do istnienia tego prawa.

71

W ten sposób, w sytuacji gdy jednostka przyjmująca, która została wezwana do dokonania doręczenia danego dokumentu jego adresatowi, nie dołączyła standardowego formularza znajdującego się w załączniku II do rozporządzenia nr 1393/2007, ów brak powinien zostać usunięty zgodnie z przepisami rozporządzenia (zob. podobnie wyrok Alpha Bank Cyprus, C‑519/13, EU:C:2015:603, pkt 5976).

72

W związku z tym do rozpoznającego sprawę sądu państwa członkowskiego pochodzenia należy czuwanie nad przestrzeganiem tych przepisów.

73

Po drugie, należy podkreślić, że prawo do odmowy przyjęcia doręczanego dokumentu, wyraźnie przewidziane w art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007, wynika z konieczności – o której przypomniano w pkt 49 i 50 niniejszego postanowienia – ochrony prawa do obrony adresata tego dokumentu zgodnie z wymogami rzetelnego postępowania.

74

Z powyższego wynika, że ani przekazujące organy krajowe, ani rozpoznający sprawę sąd państwa członkowskiego pochodzenia nie mogą sprzeciwić się w jakikolwiek sposób wykonaniu tego prawa przez zainteresowanego.

75

Dokładniej, jeżeli przed wszczęciem procedury doręczenia dokumentu sąd rozpoznający sprawę musi dokonać pierwszej prowizorycznej oceny znajomości języków adresata w celu ustalenia w porozumieniu z powodem, czy konieczne jest tłumaczenie dokumentu, decyzja o niedokonywaniu takiego tłumaczenia nie wpływa w żaden sposób ani na prawo tego adresata do odmowy przyjęcia wspomnianego dokumentu, ani na wykonywanie tego prawa. Innymi słowy, pomimo że sąd ten byłby już na tym etapie postępowania przekonany, iż rzeczony adresat zna język, w którym sporządzony został dokument, oraz że tłumaczenie nie jest konieczne, to nie może on na tej podstawie wywodzić, że zainteresowany nie będzie mógł ważnie sprzeciwić się procedurze doręczenia, pozbawiając go w ten sposób możliwości wykonania prawa do odmowy przyjęcia dokumentu, przewidzianego w art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007, pod groźbą naruszenia jego praw do obrony.

76

Z kolei, dopiero po tym, jak adresat skorzystał z takiego prawa, sąd rozpoznający sprawę może zgodnie z prawem orzekać co do zasadności tejże odmowy.

77

W tym celu, o czym była mowa w pkt 57 niniejszego postanowienia, sąd ten musi prawidłowo uwzględnić ogół właściwych dowodów znajdujących się w aktach sprawy, aby ustalić, czy adresat, który odmówił przyjęcia dokumentu, był jednak w stanie go zrozumieć i skutecznie skorzystać ze swoich praw, czy też – z uwagi na charakter tego dokumentu – wymagane jest jego tłumaczenie.

78

Istotne bowiem jest, z jednej strony to, że aby adresat dokumentu mógł skutecznie skorzystać z prawa do obrony, dany dokument powinien być sporządzony w zrozumiałym dla niego języku, co stanowi gwarancję tego, iż zainteresowany będzie w stanie zidentyfikować w stosownym czasie przynajmniej przedmiot i podstawę powództwa, a także wezwanie do stawienia się przed sądem, lub w stosownym przypadku, możliwość wniesienia środka zaskarżenia (zob. podobnie wyrok Weiss und Partner, C‑14/07, EU:C:2008:264, pkt 64, 73). Z drugiej strony powód nie powinien ponosić niekorzystnych konsekwencji odmowy o charakterze czysto dylatoryjnym i stanowiącej oczywiste nadużycie przyjęcia nieprzetłumaczonego dokumentu, jeżeli ustalono, że jego adresat rozumie język, w którym dokument został sporządzony (wyrok Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 52).

79

W związku z tym do sądu, przed którym toczy się postępowanie w państwie członkowskim pochodzenia, należy obowiązek jak najlepszej ochrony interesów każdej ze stron, w szczególności poprzez zbadanie wszystkich okoliczności faktycznych i przekonujących dowodów wykazujących konkretnie znajomości językowe adresata, przy czym sąd ten nie może opierać się w tym zakresie na jakimkolwiek domniemaniu (zob. podobnie wyrok Weiss und Partner, C‑14/07, EU:C:2008:264, pkt 85).

80

W przypadku gdy w świetle tej oceny sąd rozpoznający sprawę stwierdzi zasadność odmowy przyjęcia doręczanego aktu przez adresata, ponieważ dokument ten został sporządzony w jednym z języków, który nie spełnia wymogów z art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1393/2007, z art. 8 ust. 3 tego rozporządzenia wynika, że wspomniany dokument powinien wówczas zostać doręczony adresatowi wraz z tłumaczeniem na jeden z języków, o którym mowa w ust. 1.

81

Z kolei w odmiennym przypadku zasadniczo nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby sąd ten zastosował skutki przewidziane w jego procesowym prawie krajowym dla nieuzasadnionej odmowy przyjęcia dokumentu przez adresata, o ile zostanie zapewniona pełna skuteczność wspomnianego rozporządzenia i przestrzegany jest jego cel (zob. podobnie wyrok Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 69).

82

W rzeczywistości bowiem rozporządzenie nr 1393/2007 nie przewiduje skutków, jakie należy wywieść z nieuzasadnionej odmowy przyjęcia dokumentu.

83

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa, w braku przepisu prawa Unii określenie szczegółowych zasad proceduralnych dotyczących środków prawnych służących ochronie praw podmiotowych wywodzących się bezpośrednio z prawa Unii należy do krajowego porządku prawnego każdego państwa członkowskiego (wyrok Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 49).

84

Jednakże zasady te nie mogą być mniej korzystne aniżeli te, służące realizacji praw wywodzonych z krajowego porządku prawnego (zasada równoważności) i nie mogą one czynić w praktyce niemożliwym ani nadmiernie uciążliwym wykonywania prawa przyznanego przez prawo Unii (zasada skuteczności) (wyrok Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 50).

85

W tym zakresie zasada skuteczności powinna prowadzić sąd do zastosowania środków proceduralnych przewidzianych przez jego porządek krajowy, o ile nie podważają one racji bytu, celu ani pełnej skuteczności rozporządzenia nr 1393/2007 (zob. wyrok Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 50, 51).

86

W przypadku takim jak w postępowaniu głównym, w którym pozwany nie wdał się w spór, rozporządzenie nr 1393/2007 wymaga, jak wynika w szczególności z art. 19 ust. 1, upewnienia się, że zainteresowanemu rzeczywiście i skutecznie doręczono dokument wszczynający postępowanie w sprawie (zob. podobnie wyrok Alder, C‑325/11, EU:C:2012:824, pkt 36, 41), który umożliwił mu powzięcie wiadomości o wszczęciu przeciwko niemu postępowania sądowego, a także zidentyfikowanie przedmiotu i podstawy powództwa (zob. podobnie wyrok Weiss und Partner, C‑14/07, EU:C:2008:264, pkt 73, 75) oraz że dysponował on wystarczającym czasem pozwalającym mu na obronę (zob. podobnie wyrok Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 52). Taki obowiązek jest zgodny ponadto z postanowieniami art. 34 pkt 2 rozporządzenia nr 44/2001 (zob. podobnie wyroki: Leffler, C‑443/03, EU:C:2005:665, pkt 68; Weiss und Partner, C‑14/07, EU:C:2008:264, pkt 51).

87

W każdym razie, jak wynika z motywów niniejszego postanowienia, rozporządzenie nr 1393/2007 zezwala na stosowanie uregulowania krajowego, takiego jak opisane w pkt 37 rzeczonego postanowienia, jedynie po zakończeniu etapów przewidzianych przez to rozporządzenie, to znaczy, po poinformowaniu adresata za pomocą standardowego formularza znajdującego się w załączniku II do rzeczonego rozporządzenia, iż posiada on możliwość odmowy przyjęcia doręczanego dokumentu i – w przypadku odmowy – po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego stwierdzającego nieuzasadniony charakter tej odmowy.

88

W związku z tym do sądu odsyłającego należy ocena, czy konkretne warunki uzależniające stosowanie omawianego w postępowaniu głównym przepisu krajowego są zgodne z wymogami i celami rozporządzenia nr 1393/2007.

89

Z uwagi na ogół powyższych rozważań na trzy przedstawione pytania trzeba odpowiedzieć, że rozporządzenie nr 1393/2007 należy interpretować w ten sposób, że przy doręczaniu dokumentów adresatowi zamieszkałemu na terytorium innego państwa członkowskiego, w przypadku gdy dokument ten nie został sporządzony w języku, który adresat rozumie, lub w języku urzędowym państwa członkowskiego, do którego adresowane są dokumenty, lub jeżeli w tym państwie członkowskim jest kilka języków urzędowych – w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie, lub nie dołączono do dokumentu tłumaczenia na jeden z powyżej opisanych języków:

rozpoznający sprawę sąd państwa członkowskiego pochodzenia musi upewnić się, że adresat został prawidłowo poinformowany za pomocą standardowego formularza znajdującego się w załączniku II do tego rozporządzenia o prawie do odmowy przyjęcia tego dokumentu;

w przypadku niedopełnienia rzeczonej formalności do tego sądu należy usunięcie owego braku zgodnie z postanowieniami wspomnianego rozporządzenia;

sąd rozpoznający postępowanie nie może sprzeciwić się wykonywaniu przez adresata prawa do odmowy przyjmowania dokumentu;

jedynie po tym, gdy adresat skutecznie skorzysta z prawa do odmowy przyjęcia dokumentu, sąd rozpatrujący sprawę może zbadać zasadność tej odmowy; w tym celu sąd ten powinien uwzględnić wszystkie mające znaczenie dowody znajdujące się w aktach sprawy, by ustalić, czy zainteresowany rozumie język, w którym sporządzony jest dokument, i

jeżeli wspomniany sąd stwierdzi, że odmowa dokonana przez adresata nie była uzasadniona, może on zasadniczo zastosować skutki przewidziane przez jego prawo krajowe w takim przypadku, o ile zachowana jest skuteczność rozporządzenia nr 1393/2007.

W przedmiocie kosztów

90

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (dziesiąta izba) orzeka, co następuje:

 

Rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych (doręczanie dokumentów) oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000, należy interpretować w ten sposób, że przy doręczaniu dokumentów adresatowi zamieszkałemu na terytorium innego państwa członkowskiego, w przypadku gdy dokument ten nie został sporządzony w języku, który adresat rozumie, lub w języku urzędowym państwa członkowskiego, do którego adresowane są dokumenty, lub jeżeli w tym państwie członkowskim jest kilka języków urzędowych – w języku urzędowym lub jednym z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie, lub nie dołączono do dokumentu tłumaczenia na jeden z powyżej opisanych języków:

 

rozpoznający sprawę sąd państwa członkowskiego pochodzenia musi upewnić się, że adresat został prawidłowo poinformowany za pomocą standardowego formularza znajdującego się w załączniku II do tego rozporządzenia o prawie do odmowy przyjęcia tego dokumentu;

 

w przypadku niedopełnienia rzeczonej formalności do tego sądu należy obowiązek usunięcia owego braku zgodnie z postanowieniami wspomnianego rozporządzenia;

 

sąd rozpoznający postępowanie nie może sprzeciwić się wykonywaniu przez adresata prawa do odmowy przyjęcia dokumentu;

 

jedynie po tym, gdy adresat faktycznie skorzysta z prawa do odmowy przyjęcia dokumentu, sąd rozpatrujący sprawę może zbadać zasadność tej odmowy; w tym celu sąd ten powinien uwzględnić wszystkie mające znaczenie dowody znajdujące się w aktach sprawy, by ustalić, czy zainteresowany rozumie język, w którym jest sporządzony dokument, i

 

jeżeli wspomniany sąd stwierdzi, że odmowa dokonana przez adresata nie była uzasadniona, może on zasadniczo zastosować skutki przewidziane przez jego prawo krajowe w takim przypadku, o ile zachowana jest skuteczność rozporządzenia nr 1393/2007.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: hiszpański.