—

w imieniu Cartier parfums – lunettes SAS przez adwokatów A.F. Rogera oraz A. Sevaux,

—

w imieniu rządu francuskiego przez D. Colasa oraz B. Beaupère-Manokhę, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu austriackiego przez C. Pesendorfer, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu rządu szwajcarskiego przez M. Jametti, działającą w charakterze pełnomocnika,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez S. Lejeune oraz A.M. Rouchaud-Joët, działające w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 27 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Cartier parfums – lunettes SAS (zwaną dalej „Cartier”) i Axa Corporate Solutions assurances SA (zwaną dalej „Axa assurances”) a spółkami Ziegler France SA (zwaną dalej „Ziegler France”), Montgomery Transports SARL (zwaną dalej „Montgomery Transports”), Inko Trade s.r.o. (zwaną dalej „Inko Trade”), Jaroslavem Matěją i Groupama Transport w przedmiocie odszkodowania z tytułu szkody poniesionej przez Cartier i Axę assurances z powodu kradzieży towarów podczas międzynarodowego przewozu drogowego.

3

Motyw 2 rozporządzenia nr 44/2001 stanowi, że „[n]iektóre różnice pomiędzy przepisami poszczególnych państw o jurysdykcji i uznawaniu orzeczeń utrudniają należyte funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Dlatego nieodzown[e] jest wydanie przepisów celem ujednolicenia przepisów o jurysdykcji w sprawach cywilnych i handlowych oraz uproszczenia formalności ze względu na [mające na celu] szybkie i nieskomplikowane uznawanie i wykonywanie orzeczeń z państw członkowskich związanych niniejszym rozporządzeniem”.

4

Motyw 15 tego rozporządzenia ma następujące brzmienie:

„W interesie zgodnego [harmonijnego] wymiaru sprawiedliwości należy unikać tak dalece, jak jest to tylko możliwe, równoległych postępowań, aby w dwóch państwach członkowskich nie zapadały niezgodne ze sobą orzeczenia. Należy przewidzieć jasną i skuteczną regulację w celu wyjaśnienia kwestii zawisłości sprawy i postępowań pozostających w związku, jak również w celu zapobiegania problemom wynikającym z różnego określenia w poszczególnych państwach momentu, od którego postępowanie uważa się za zawisłe. Dla celów niniejszego rozporządzenia moment ten powinien zostać określony autonomicznie”.

5

Artykuł 24 tego rozporządzenia, zawarty w zatytułowanej „Umowa dotycząca jurysdykcji” sekcji 7 rozdziału II tego rozporządzenia, dotyczącego przepisów jurysdykcyjnych, stanowi:

„Jeżeli sąd państwa członkowskiego nie ma jurysdykcji na podstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia, uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed sądem tym wda się w spór. Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje się w spór w tym celu, aby podnieść zarzut braku jurysdykcji lub jeżeli inny sąd ma na podstawie art. 22 jurysdykcję wyłączną”.

6

Artykuł 25 tego rozporządzenia, zawarty w zatytułowanej „Badanie jurysdykcji i dopuszczalności postępowania” sekcji 8 wspomnianego rozdziału II, brzmi następująco:

„Sąd państwa członkowskiego stwierdza z urzędu brak swej jurysdykcji, jeżeli wystąpiono do niego o rozpoznanie sprawy należącej na podstawie art. 22 do wyłącznej jurysdykcji sądu innego państwa członkowskiego”.

7

Artykuł 27 rozporządzenia 44/2001, zawarty w sekcji 9 rozdziału II tego rozporządzenia, zatytułowanej „Zawisłość sprawy – sprawy wiążące się ze sobą”, przewiduje:

„1.   Jeżeli przed sądami różnych państw członkowskich zawisły sprawy o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, sąd, przed który wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

2.   Jeżeli stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdza brak swojej jurysdykcji na rzecz tego sądu”.

8

Rozporządzenie 44/2001 zastąpiło w stosunkach między państwami członkowskimi konwencję z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 1972, L 299, s. 32), zmienioną późniejszymi konwencjami o przystąpieniu nowych państw członkowskich do tej konwencji (zwaną dalej „konwencją brukselską”). Zgodnie z brzmieniem art. 18 tej konwencji, który należał do jej sekcji 6, zatytułowanej „Umowa dotycząca jurysdykcji”:

„Jeżeli sąd umawiającego się państwa nie ma jurysdykcji na podstawie innych przepisów niniejszej konwencji, uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed sądem tym wda się w spór. Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje się w spór tylko w tym celu, aby podnieść zarzut braku jurysdykcji lub jeżeli inny sąd ma na podstawie art. 16 jurysdykcję wyłączną”.

9

Artykuł 21 konwencji brukselskiej, należący do jej sekcji 8, zatytułowanej „Zawisłość sprawy – sprawy wiążące się ze sobą”, stanowił w jej pierwotnym brzmieniu:

„Jeżeli przed sądami różnych umawiających się państw zawisły sprawy o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdza z urzędu brak swojej jurysdykcji na rzecz sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

Sąd, który powinien stwierdzić swoją niewłaściwość, może zawiesić postępowanie, jeśli właściwość innego sądu jest kwestionowana”.

10

Cartier zleciła Ziegler France dokonanie przewozu drogowego produktów kosmetycznych pomiędzy Genas (Francja) a Wickford (Zjednoczone Królestwo). Ziegler France zleciła natomiast przewóz tych towarów Montgomery Transports, która z kolei zleciła wykonanie tej usługi Inko Trade, która z kolei zleciła jej wykonanie Jaroslavowi Matěi.

11

Jaroslav Matěja odebrał towary ze składu spółki Saflog w Genas w dniu 25 września 2007 r. W nocy z 26 i 27 września 2007 r. o godz. 0.30, zgodnie z obowiązującym uregulowaniem dotyczącym dozwolonego czasu prowadzenia pojazdu, kierowca zatrzymał się na postoju w Wielkiej Brytanii, żeby odpocząć. Następnego dnia rano stwierdził, że część towarów została skradziona. Szkoda została wyceniona przez ubezpieczyciela Cartier, Axa assurances, na kwotę 145176,08 EUR. Axa assurances wypłaciła Cartier odszkodowanie w wysokości 144176,08 EUR.

12

W dniu 24 września 2008 r. Cartier i Axa wytoczyły przed tribunal de commerce de Roubaix-Tourcoing (sąd gospodarczy w Roubaix-Tourcoing, Francja) powództwo o zapłatę kwoty 145176,08 EUR przeciwko Ziegler France, Montgomery Transport SARL, Inko Trade i Jaroslavowi Matěi, jako dłużnikom solidarnym.

13

Później przed tym samym sądem został wytoczony przez przewoźników szereg powództw zmierzających do ustalenia odpowiedzialności, do których przystąpili ich odnośni ubezpieczyciele.

14

Tribunal de commerce de Roubaix-Tourcoing zarządził połączenie wszystkich postępowań do wspólnego rozpoznania.

15

Na rozprawie w dniu 28 października 2010 r. Ziegler France podniosła zarzut zawisłości sporu na podstawie art. 27 rozporządzenia nr 44/2001, podnosząc, że wcześniej, pismem z dnia 16 września 2008 r. wytoczyła ona powództwo w Zjednoczonym Królestwie przed High Court of Justice (England & Wales), Queen’s Bench Division (London Mercantile Court). Jak wynika z akt sprawy przekazanych Trybunałowi, Ziegler France rzeczywiście wniosła do sądu Zjednoczonego Królestwa „claim form”, skierowane przeciwko Cartier, spółce Saflog oraz spółce prawa angielskiego Wright Kerr Tyson LTD, celem ustalenia odpowiedzialności i ustalenia wymiaru ewentualnej szkody poniesionej przez Cartier z powodu przedmiotowej kradzieży.

16

Cartier i Axa assurances podniosły niedopuszczalność tego zarzutu, ponieważ ich zdaniem nie został on podniesiony in limine litis. Ziegler France złożyła bowiem, przed rozprawą przed tribunal de commerce de Roubaix-Tourcoing, pisemne wnioski dotyczące istoty sprawy, podczas gdy zgodnie z art. 74 francuskiego code de procédure civile (kodeksu postępowania cywilnego) zarzuty proceduralne muszą pod rygorem niedopuszczalności zostać podniesione przed podjęciem wszelkiej obrony co do istoty.

17

Cartier i Axa assurances podniosły również, że, poza niedopuszczalnością, zarzut zawisłości sporu był bezzasadny, ponieważ jurysdykcja High Court of Justice, sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, nie została stwierdzona w rozumieniu art. 27 rozporządzenia nr 44/2001, i że te dwa spory nie miały tego samego przedmiotu ani tych samych stron.

18

Postanowieniem z dnia 6 stycznia 2011 r. tribunal de commerce de Roubaix-Tourcoing uznał za zasadny zarzut zawisłości sporu podniesiony przez Ziegler France, będąc w szczególności zdania, że art. 871 francuskiego kodeksu postępowania cywilnego zezwala na ustne podnoszenie zarzutów proceduralnych.

19

W kwestii tej tenże tribunal de commerce stwierdził, że powództwo wytoczono najpierw przed High Court of Justice i że jego jurysdykcja nie została zakwestionowana. Zatem jeżeli chodzi o spór pomiędzy Cartier i Axa assurances a Ziegler France, tenże tribunal de commerce stwierdził brak swojej jurysdykcji, na podstawie art. 27 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001, na rzecz sądu Zjednoczonego Królestwa. W odniesieniu do pozostałych stron postępowań tribunal de commerce de Roubaix-Tourcoing postanowił zawiesić postępowanie do czasu wydania orzeczenia przez High Court of Justice.

20

W swoim postanowieniu z dnia 14 kwietnia 2011 r. cour d’appel de Douai (sąd drugiej instancji w Douai, Francja) utrzymał w mocy wyrok tribunal de commerce de Roubaix-Tourcoing, stwierdzając w szczególności, że w sporze pomiędzy Cartier i Axa assurances a Ziegler France przesłanki zawisłości sprawy były spełnione i że sąd ten zgodnie z prawem stwierdził brak swojej jurysdykcji na rzecz High Court of Justice. Cour d’appel de Douai orzekł w istocie, że z dokumentu wszczynającego postępowanie, złożonego przed sądem Zjednoczonego Królestwa przed złożeniem pozwu we Francji, wynikało w sposób niebudzący wątpliwości, że chodziło o ten sam przewóz, zrealizowany ze składów spółki Saflog na rachunek Cartier i że, nawet jeżeli strony dwóch zawisłych postępowań były tylko częściowo tożsame, bezsporne jest, iż kwestia odpowiedzialności Ziegler France, stanowiąca przedmiot sporu przed High Court of Justice, ma reperkusje dla Montgomery Transports, Inko Trade, Jaroslava Matěi i Groupama Transport.

21

Cartier i Axa assurances wniosły środek odwoławczy od tego orzeczenia do sądu odsyłającego. Podniosły one w szczególności, że orzekając, iż jurysdykcja High Court of Justice została „stwierdzona” zgodnie z art. 27 rozporządzenia nr 44/2001, ponieważ nie została ona zakwestionowana, cour d’appel de Douai dokonał błędnej wykładni sensu i zakresu tego przepisu. Zdaniem tych spółek jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, może bowiem zostać stwierdzona jedynie decyzją tego sądu wyraźnie negującą brak jego jurysdykcji lub przez wyczerpanie środków prawnych przysługujących wobec decyzji tego sądu stwierdzającej jego jurysdykcję.

22

Jak wynika z krajowych akt sprawy, sąd odsyłający uważa, że bezsporne jest, iż powództwo wytoczono najpierw przed sąd Zjednoczonego Królestwa, i że w niniejszej sprawie wymogi dotyczące tożsamości stron i przedmiotu sporów są spełnione. Niemniej jednak w związku z rozbieżnymi opiniami reprezentowanymi w doktrynie francuskiej sąd odsyłający ma wątpliwości dotyczące zakresu znaczeniowego wyrażenia „stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo” w rozumieniu art. 27 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001.

23

W tych okolicznościach cour de cassation (sąd najwyższy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 27 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 należy interpretować w ten sposób, że jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, zostaje stwierdzona, jeżeli żadna ze stron nie podniosła braku jego jurysdykcji bądź jeżeli sąd ten ustalił swą jurysdykcję na mocy decyzji niewzruszalnej z jakiegokolwiek powodu, w szczególności [z powodu] wyczerpania [dostępnych] środków prawnych?”.

24

Tytułem wstępu należy sprecyzować, że mimo iż kwestia wystąpienia przypadku zawisłości sprawy w rozumieniu art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 była dyskutowana w postępowaniu głównym przed sądami pierwszej i drugiej instancji, sąd odsyłający przedstawił Trybunałowi pytania dotyczące jedynie zakresu art. 27 ust. 2 tego rozporządzenia.

25

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału tylko do sądu krajowego, przed którym zawisł spór i który jest zobowiązany do jego rozstrzygnięcia, należy ocena – w świetle szczególnych okoliczności sprawy – zarówno konieczności wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym dla potrzeb wydania wyroku, jak i zasadności zadawanych Trybunałowi pytań (zob. wyrok z dnia 17 października 2013 r. w sprawie C‑184/12 Unamar, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo).

26

Ponadto należy zauważyć, że żaden element akt sprawy przedstawionych Trybunałowi nie pozwala na stwierdzenie, iż postępowanie główne jest objęte zakresem jurysdykcji wyłącznej przewidzianej przez art. 22 rozporządzenia nr 44/2001. W konsekwencji Trybunał nie może wypowiedzieć się w przedmiocie hipotezy, w której sąd, przed który powództwo zostało wytoczone w drugiej kolejności, miałby posiadać taką jurysdykcję (zob. podobnie wyrok z dnia 27 czerwca 1991 r. w sprawie C-351/89 Overseas Union Insurance i in., Rec. s. I-3317, pkt 20).

27

Należy w związku z tym uznać, że poprzez swoje pytanie sąd odsyłający chce w istocie ustalić, czy art. 27 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 należy interpretować w ten sposób, że dla stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo w rozumieniu tego przepisu, wystarczy, by żadna ze stron nie podniosła zarzutu braku jego jurysdykcji, bądź jeżeli jest to konieczne, by sąd ten w sposób wyraźny bądź milczący ustalił swą jurysdykcję w orzeczeniu, które stało się prawomocne.

28

W kwestii tej z elementów przedstawionych Trybunałowi wynika, że w postępowaniu głównym sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, nie stwierdził braku swojej jurysdykcji z urzędu i że Cartier wdała się przed nim spór, kwestionując żądania Ziegler France co do istoty i nie powołując się na brak jurysdykcji tego sądu.

29

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że zgodnie z brzmieniem art. 27 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 jeżeli sprawa zawisła przed sądami różnych państw członkowskich, sąd, przed który wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

30

Ponadto ust. 2 tego artykułu przewiduje, że jeżeli stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdza brak swojej jurysdykcji na rzecz tego sądu.

31

Następnie należy zauważyć, że – jak słusznie podniosły rząd francuski i Komisja Europejska – rozporządzenie nr 44/2001 nie precyzuje, w jakich okolicznościach jurysdykcję sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, należy uważać za „stwierdzoną” w rozumieniu art. 27 tego rozporządzenia.

32

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przepisy tego rozporządzenia powinny być przedmiotem wykładni autonomicznej, przy odwołaniu się do wprowadzanego przez nie systemu oraz do jego celów (zob. wyrok z dnia 15 listopada 2012 r. w sprawie C‑456/11 Gothaer Allgemeine Versicherung i in., pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo).

33

W związku z tym w celu udzielenia odpowiedzi na przedstawione pytanie należy wziąć pod uwagę ogólną systematykę i cel rozporządzenia nr 44/2001.

34

Jeżeli chodzi, w pierwszej kolejności, o ogólną systematykę rozporządzenia nr 44/2001, należy przypomnieć, że jego art. 24 zdanie pierwsze przewiduje zasadę jurysdykcji opartą na wdaniu się przez pozwanego w spór w odniesieniu do wszystkich sporów, gdy właściwość sądu, przed którym zawisł spór, nie wynika z innych przepisów tego rozporządzenia. Przepis ten stosuje się również w sytuacji, w której powództwo zostało wytoczone przed sądem niezgodnie z przepisami tego rozporządzenia, i oznacza, że wdanie się przez pozwanego w spór można uznać za milczącą akceptację jurysdykcji sądu, przed który wytoczono powództwo, a tym samym za umowę dotyczącą jego jurysdykcji (wyrok z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie C-111/09 ČPP Vienna Insurance Group, Zb.Orz. s. I-4545, pkt 21).

35

Artykuł 24 zdanie drugie rozporządzenia nr 44/2001 przewiduje odstępstwa od tej zasady. Stanowi, że milczące zawarcie umowy dotyczącej jurysdykcji sądu, przed który wytoczono powództwo, nie następuje, gdy pozwany podnosi zarzut braku jurysdykcji, wyrażając w ten sposób brak woli zaakceptowania jurysdykcji tego sądu, lub gdy chodzi o spory, dla których art. 22 tego rozporządzenia przewiduje przepisy o jurysdykcji wyłącznej (ww. wyrok w sprawie ČPP Vienna Insurance Group, pkt 22).

36

Trybunał orzekł już, że z celu art. 18 konwencji brukselskiej, przepisu w zasadzie identycznego z art. 24 rozporządzenia nr 44/2001, wynika, iż podniesienie zarzutu braku jurysdykcji, o ile nie nastąpiło przed podjęciem wszelkiej obrony co do istoty, nie może w każdym razie nastąpić po zajęciu stanowiska, uznawanym przez krajowe prawo procesowe za pierwszą obronę podjętą przed sądem rozpoznającym sprawę (wyroki: z dnia 24 czerwca 1981 r. w sprawie 150/80 Elefanten Schuh, Rec. s. 1671, pkt 16; z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie C‑144/12 Goldbet Sportwetten, pkt 37).

37

Ponadto Trybunał orzekł, że art. 18 konwencji brukselskiej stosuje się również do przypadków, w których pozwany ustosunkowuje się zarówno do kwestii jurysdykcji sądu, przed który wytoczono powództwo, jak i do istoty sporu. Jednakże zakwestionowanie jurysdykcji wywoła efekt przewidziany w art. 18 konwencji tylko wtedy, gdy dla powoda i sądu rozpatrującego sprawę było zrozumiałe, począwszy od podjęcia przez pozwanego obrony po raz pierwszy, że jest ona wymierzona w podważenie jurysdykcji tego sądu (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Elefanten Schuh, pkt 14, 15).

38

Z tego wynika, że system ustanowiony przez rozporządzenie nr 44/2001, co wynika z jego art. 24 i 27, został utworzony, by uniknąć przedłużania okresu zawieszenia postępowania przez sąd, przed który wytoczono powództwo w drugiej kolejności, gdy jurysdykcja sądu, przed który powództwo wytoczono w pierwszej kolejności, w rzeczywistości nie może już, co przypomniano w pkt 36 niniejszego wyroku, zostać zakwestionowana.

39

Tymczasem ryzyko takie nie występuje, gdy – tak jak w postępowaniu głównym – sąd, przed który wytoczono powództwo w pierwszej kolejności, nie stwierdził braku swojej jurysdykcji z urzędu i gdy żadna ze stron nie zakwestionowała jej przed zajęciem stanowiska względnie do czasu zajęcia stanowiska uznawanego przez krajowe prawo procesowe za podjęcie obrony po raz pierwszy.

40

Jeżeli chodzi, w drugiej kolejności, o sam cel rozporządzenia nr 44/2001, należy przypomnieć, że jednym z celów tego rozporządzenia jest, co wynika z jego motywu 15, unikanie w maksymalnym stopniu możliwości prowadzenia równoległych postępowań i unikanie sytuacji, w której niezgodne ze sobą orzeczenia zapadałyby przed większą liczbą sądów właściwych do rozpatrzenia tego samego sporu. To w tym celu prawodawca Unii postanowił ustanowić ten jasny i skuteczny mechanizm rozstrzygający kwestię zawisłości spraw. Z tego wynika, że w celu osiągnięcia tych celów art. 27 rozporządzenia nr 44/2001 należy interpretować szeroko (ww. wyrok w sprawie Overseas Union Insurance i in., pkt 16).

41

Jednakże należy stwierdzić, że wykładnia art. 27 ust. 2 tego rozporządzenia, w myśl której dla stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, konieczne jest w rozumieniu tego przepisu, by sąd ten w sposób wyraźny bądź milczący ustalił swoją jurysdykcję w orzeczeniu, które stało się prawomocne, zwiększając ryzyko równoległych postępowań, pozbawiałaby wszelkiej skuteczności zasady określone przez to rozporządzenie w celu rozstrzygnięcia kwestii zawisłości spraw.

42

Ponadto, co wynika ze sprawozdania dotyczącego konwencji brukselskiej sporządzonego przez Jenarda (Dz.U. 1979, C 59, s. 1) i orzecznictwa Trybunału dotyczącego art. 21 tej konwencji, przepisu będącego odpowiednikiem art. 27 rozporządzenia nr 44/2001, celem zasady dotyczącej zawisłości sporu jest również unikanie negatywnych konfliktów jurysdykcyjnych. Zasada ta została bowiem ustanowiona, aby strony nie były zobowiązane do rozpoczynania postępowania od początku, jeśli – dla przykładu – sąd przed który najpierw wytoczono powództwo, miałby później stwierdzić brak swojej jurysdykcji (ww. wyrok w sprawie C‑351/89 Overseas Union Insurance i in., pkt 22).

43

Jednakże gdy sąd, przed który wytoczono powództwo w pierwszej kolejności, nie stwierdził z urzędu braku swojej jurysdykcji i nie został przed nim podniesiony żaden zarzut braku jurysdykcji, stwierdzenie braku jurysdykcji przez sąd, przed który wytoczono powództwo w drugiej kolejności, nie może prowadzić do negatywnego konfliktu jurysdykcyjnego, ponieważ jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, nie może już zostać podważona.

44

W konsekwencji należy stwierdzić, że zarówno z ogólnej systematyki, jak i celu rozporządzenia nr 44/2001 wynika, że dla stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo w rozumieniu art. 27 ust. 2 tego rozporządzenia, wystarczy – w sytuacji gdy sąd, przed który później wytoczono powództwo, nie ma jurysdykcji wyłącznej na podstawie tego rozporządzenia – by sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, nie stwierdził z urzędu braku swojej jurysdykcji i by żadna ze stron nie podniosła zarzutu braku jego jurysdykcji przed zajęciem stanowiska względnie do czasu zajęcia stanowiska uznawanego przez krajowe prawo procesowe za podjęcie obrony po raz pierwszy.

45

Biorąc pod uwagę całokształt powyższych rozważań, na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, że art. 27 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 należy interpretować w ten sposób, że – z wyłączeniem sytuacji, w której sąd, przed który powództwo wytoczono później, miałby posiadać jurysdykcję wyłączną na podstawie tego rozporządzenia – jurysdykcję sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, należy uważać za stwierdzoną w rozumieniu tego przepisu, gdy nie stwierdził on z urzędu braku swojej jurysdykcji i gdy żadna ze stron nie podniosła zarzutu braku jego jurysdykcji przed zajęciem stanowiska względnie do czasu zajęcia stanowiska uznawanego przez krajowe prawo procesowe za podjęcie przed tym sądem po raz pierwszy obrony co do istoty.

46

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 27 ust 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy interpretować w ten sposób, że – z wyłączeniem sytuacji, w której sąd, przed który powództwo wytoczono później, miałby posiadać jurysdykcję wyłączną na podstawie tego rozporządzenia – jurysdykcję sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, należy uważać za stwierdzoną w rozumieniu tego przepisu, gdy nie stwierdził on z urzędu braku swojej jurysdykcji i gdy żadna ze stron nie podniosła zarzutu braku jego jurysdykcji przed zajęciem stanowiska względnie do czasu zajęcia stanowiska uznawanego przez krajowe prawo procesowe za podjęcie przed tym sądem po raz pierwszy obrony co do istoty.