Sprawa T‑468/10

Joseph Doherty

przeciwko

Komisji Europejskiej

Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin na wniesienie skargi – Przekroczenie terminu – Brak siły wyższej – Brak usprawiedliwionego błędu – Oczywista niedopuszczalność

Streszczenie postanowienia

1.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin – Charakter bezwzględnie wiążący – Badanie z urzędu przez sąd Unii – Pojęcie

(art. 263 akapit szósty TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 102 § 2)

2.      Postępowanie – Termin do wniesienia skargi – Obliczanie – Uwzględnienie daty i godziny wpływu do sekretariatu

(protokół nr 6 w sprawie ustalenia siedzib instytucji i niektórych organów, jednostek organizacyjnych i służb Unii Europejskiej,załączony do traktatów UE, FUE i EWEA, jedyny artykuł; regulamin postępowania przed Sądem, art. 43 § 3, art. 101 § 1 lit. a), b), art. 101 § 2)

3.      Postępowanie – Termin do wniesienia skargi – Prekluzja – Nieprzewidywalne okoliczności lub siła wyższa – Pojęcie

(statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 45 akapit drugi)

4.      Postępowanie – Termin do wniesienia skargi – Prekluzja – Usprawiedliwiony błąd – Pojęcie – Zakres

1.      Zgodnie z art. 263 akapit szósty TFUE skarga o stwierdzenie nieważności powinna być wniesiona w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie. Ten termin do wniesienia skargi ma charakter bezwzględnie wiążący, ponieważ został ustanowiony w celu zapewnienia jasności i pewności stanów prawnych oraz uniknięcia jakiejkolwiek dyskryminacji lub arbitralnego traktowania przy administrowaniu wymiarem sprawiedliwości, a do sądu Unii należy sprawdzenie z urzędu, czy został on dotrzymany.

(por. pkt 10, 12)

2.      Godzina, którą należy wziąć pod uwagę przy składaniu skargi do Sądu, to godzina odnotowana w jego sekretariacie. Ponieważ zgodnie z art. 43 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem przy obliczaniu terminów procesowych uwzględnia się wyłącznie datę wpływu danego pisma do sekretariatu Sądu, należy uznać, że przy obliczaniu tych terminów należy uwzględnić wyłącznie godzinę wpływu danego pisma do sekretariatu. Ponieważ Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma swą siedzibę w Luksemburgu, przy składaniu skargi do sekretariatu, należy uwzględnić czas luksemburski.

(por. pkt 16)

3.      Od stosowania przepisów wspólnotowych dotyczących terminów procesowych można odstąpić jedynie w zupełnie wyjątkowych okolicznościach, w razie wystąpienia nieprzewidywalnych okoliczności lub przypadku siły wyższej, zgodnie z art. 45 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości, ponieważ ścisłe stosowanie tych norm odpowiada wymogom pewności prawa oraz konieczności zapobieżenia jakiejkolwiek dyskryminacji lub arbitralnemu traktowaniu przy administrowaniu wymiarem sprawiedliwości.

Pojęcia nieprzewidywalnych okoliczności i siły wyższej obejmują obiektywny element dotyczący nadzwyczajnego i niezależnego od woli zainteresowanego zdarzenia, jak również element subiektywny, polegający na obowiązku przeciwdziałania przez zainteresowanego następstwom takiego zdarzenia poprzez przedsięwzięcie odpowiednich środków, niewymagających jednak podjęcia działań nieproporcjonalnych do zamierzonego skutku. Zainteresowany powinien wnikliwie nadzorować przebieg postępowania, a w szczególności wykazać się starannością w celu dochowania przewidzianych terminów.

(por. pkt 18, 19)

4.      Usprawiedliwiony błąd może w wyjątkowych okolicznościach skutkować wstrzymaniem upływu terminu dla strony skarżącej. Usprawiedliwiony błąd jest pojęciem, które należy poddawać zawężającej wykładni i które może obejmować swym zakresem wyłącznie wyjątkowe okoliczności, w szczególności kiedy zachowanie danej instytucji samo doprowadziło albo w decydującym zakresie przyczyniło się do powstania zrozumiałych wątpliwości w świadomości osoby działającej w dobrej wierze, zachowującej wszelką staranność wymaganą od osoby przeciętnie zorientowanej.

Tak nie jest nawet przy założeniu, że sekretariat Sądu udzielił telefonicznej informacji na temat postępowania przy składaniu skargi, ze względu na to, że z jednej strony skarżący jest zobowiązany stosować przepisy regulaminu postępowania przed Sądem w zakresie postępowania przy składaniu skargi oraz w zakresie znajdujących zastosowanie terminów, które nie stwarzają szczególnych trudności interpretacyjnych, a z drugiej strony do zadań i kompetencji urzędników sekretariatu nie należy wypowiadanie się w przedmiocie obliczenia terminu do wniesienia skargi. Kwestie związane z funkcjonowaniem i organizacją pracy pełnomocnika skarżącego nie mogą mieć w dodatku usprawiedliwiającego skutku w stosunku do złożenia skargi po terminie.

(por. pkt 27–30)

POSTANOWIENIE SĄDU (piąta izba)

z dnia 1 kwietnia 2011 r.(*)

Skarga o stwierdzenie nieważności – Termin na wniesienie skargi – Przekroczenie terminu – Brak siły wyższej – Brak usprawiedliwionego błędu – Oczywista niedopuszczalność

W sprawie T‑468/10

Joseph Doherty, zamieszkały w Burtonport (Irlandia), reprezentowany przez A. Collinsa, SC, N. Traversa, barrister oraz D. Barry’ego, solicitor,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej,

strona pozwana,

mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C (2010) 4763 z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie oddalenia wniosku o zwiększenie ze względów bezpieczeństwa zdolności połowowej nowego trawlera MFV Aine,

SĄD (piąta izba),

w składzie: S. Papasavvas, prezes, V. Vadapalas i K. O’Higgins (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

wydaje następujące

Postanowienie

 Okoliczności faktyczne i przebieg postępowania

1        W dniu 16 lipca 2010 r. doręczono skarżącemu Josephowi Doherty’emu decyzję Komisji C (2010) 4763 z dnia 13 lipca 2010 r., której adresatem była Irlandia, w sprawie oddalenia wniosku o zwiększenie ze względów bezpieczeństwa zdolności połowowej nowego trawlera MFV Aine (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”). Decyzja ta zastąpiła decyzję wymienioną w art. 2 i załączniku II do decyzji Komisji 2003/245/WE z dnia 4 kwietnia 2003 r. w sprawie złożonych do Komisji wniosków o zwiększenie ilości docelowych MAGP IV w celu poprawy bezpieczeństwa, warunków nawigacji morskiej, warunków sanitarnych, jakości produktów i warunków pracy w odniesieniu do statków o całkowitej długości przekraczającej 12 m (Dz.U. L 90 z 8.4.2003, s. 48).

2        Pismem złożonym w sekretariacie Sądu za pośrednictwem poczty elektronicznej w dniu 28 września 2010 r. skarżący wniósł niniejszą skargę. Oryginał skargi wpłynął do sekretariatu Sądu w dniu 6 października 2010 r.

3        Pismem sekretarza Sądu z dnia 5 listopada 2010 r. skarżący został poinformowany, iż skarga nie została wniesiona w terminie przewidzianym w art. 263 TFUE, oraz wezwany do wyjaśnienia powodów wniesienia skargi po terminie.

4        Pismem z dnia 22 listopada 2010 r. skarżący udzielił odpowiedzi, twierdząc, że wniósł skargę przed upływem terminu na jej wniesienie, ponieważ doręczenie za pośrednictwem poczty elektronicznej nastąpiło w dniu 27 września 2010 r., przed północą w irlandzkiej strefie czasowej. W przypadku jednak gdyby Sąd miał uznać, iż należy wziąć pod uwagę godzinę, o której skarga wpłynęła do sekretariatu Sądu w Luksemburgu, skarżący podnosi, że napotkał na szczególne okoliczności stanowiące przejaw nieprzewidywalnych okoliczności lub siły wyższej, uzasadniające jego zdaniem złożenie skargi po terminie.

5        W piśmie z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd zadał skarżącemu dwa pytania, wzywając go do udzielenia dodatkowych wyjaśnień w przedmiocie trudności, jakie napotkał w komunikacji z telefaksem sekretariatu Sądu.

6        W dniu 10 stycznia 2011 r. skarżący udzielił odpowiedzi na zadane pytania.

 Żądania strony skarżącej

7        Skarżący wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

–        obciążenie Komisji Europejskiej kosztami postępowania.

 Co do prawa

8        Zgodnie z przepisem art. 111 regulaminu postępowania przed Sądem, jeżeli skarga jest ewidentnie pozbawiona podstawy prawnej, Sąd może – nie podejmując dalszych czynności procesowych – podjąć decyzję w przedmiocie skargi, wydając postanowienie z uzasadnieniem.

9        W niniejszej sprawie Sąd stwierdza, że w wyniku zbadania akt sprawy jest wystarczająco poinformowany, by móc orzec bez kontynuowania postępowania.

10      Zgodnie z art. 263 akapit szósty TFUE skarga o stwierdzenie nieważności powinna być wniesiona w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.

11      Ponadto zgodnie z art. 102 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem termin ten należy przedłużyć o dziesięciodniowy termin uwzględniający odległość.

12      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ten termin do wniesienia skargi ma charakter bezwzględnie wiążący, ponieważ został ustanowiony w celu zapewnienia jasności i pewności stanów prawnych oraz uniknięcia jakiejkolwiek dyskryminacji lub arbitralnego traktowania przy administrowaniu wymiarem sprawiedliwości, a do sądu Unii należy sprawdzenie z urzędu, czy został on dotrzymany (wyrok Trybunału z dnia 23 stycznia 1997 r. w sprawie C‑246/95 Coen, Rec. s. I‑403, pkt 21; wyrok Sądu z dnia 18 września 1997 r. w sprawach połączonych T‑121/96 i T‑151/96 Mutual Aid Administration Services przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1355, pkt 38, 39).

13      W niniejszym przypadku zgodnie z art. 101 § 1 lit. a) i b) i art. 101 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem termin na wniesienie skargi rozpoczął bieg w dniu 17 lipca 2010 r., tj. następnego dnia po doręczeniu skarżącemu zaskarżonej decyzji, a upłynął w dniu 27 września 2010 r. o północy, wliczając termin uwzględniający odległość i biorąc pod uwagę również fakt, że dzień 26 września 2010 r. przypadał w niedzielę, czego skarżący nie kwestionuje.

14      Mając na względzie fakt, iż skarga została złożona w sekretariacie za pośrednictwem poczty elektronicznej w dniu 28 września 2011 r. o godz. 00.59 (czasu luksemburskiego), a oryginał został złożony w dniu 6 października 2010 r. – niniejsza skarga została wniesiona po upływie terminu na wniesienie skargi.

15      Skarżący w piśmie z dnia 22 listopada 2010 r. twierdzi w szczególności, że wysłał skargę pocztą elektroniczną przed upływem terminu na wniesienie skargi, ponieważ wysłał ją drogą elektroniczną o godz. 23.59 czasu irlandzkiego.

16      Należy wskazać w tym miejscu, że godzina, którą należy wziąć pod uwagę przy składaniu skargi, to godzina odnotowana w sekretariacie Sądu. Ponieważ zgodnie z art. 43 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem przy obliczaniu terminów procesowych uwzględnia się wyłącznie datę wpływu danego pisma do sekretariatu Sądu, należy uznać, że przy obliczaniu tych terminów należy uwzględnić wyłącznie godzinę wpływu danego pisma do sekretariatu. Ponieważ Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zgodnie z jedynym przepisem protokołu nr 6 traktatu FUE w sprawie ustalenia siedzib instytucji i niektórych organów, jednostek organizacyjnych i służb Unii Europejskiej, ma swą siedzibę w Luksemburgu, należy uwzględnić czas luksemburski.

17      Skarżący powołuje się na wystąpienie siły wyższej w rozumieniu art. 45 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wskazuje on w tym względzie, że po godz. 21.35 (zgodnie z czasem zarejestrowanym przez jego własny telefaks) napotkał na trudności w kontakcie z telefaksem sekretariatu Sądu, usiłując bezowocnie przesłać swą skargę, po tym jak siedem innych skarg zostało należycie przekazanych do sekretariatu. Dołączył on w tym zakresie dwa raporty potwierdzające transmisje danych z jego telefaksu, wskazujące, że telefaks Sądu nie odpowiadał o godz. 21.53 i 21.57 (zgodnie z czasem zarejestrowanym przez jego własny telefaks), tj. w trakcie próby przesłania skargi w sprawie T‑471/10, Gill przeciwko Komisji. Skarżący uściślił, że wysłał pocztą elektroniczną inne skargi, z których cztery zostały przekazane przed godz. 22.35, i że napotkał na trudności również z systemem poczty elektronicznej sekretariatu Sądu.

18      Należy przypomnieć, że Trybunał wielokrotnie rozstrzygał, że od stosowania przepisów wspólnotowych dotyczących terminów procesowych można odstąpić jedynie w zupełnie wyjątkowych okolicznościach, w razie wystąpienia nieprzewidywalnych okoliczności lub przypadku siły wyższej, zgodnie z art. 45 akapit drugi statutu Trybunału, ponieważ ścisłe stosowanie tych norm odpowiada wymogom pewności prawa oraz konieczności zapobieżenia jakiejkolwiek dyskryminacji lub arbitralnemu traktowaniu przy administrowaniu wymiarem sprawiedliwości (zob. postanowienie Trybunału z dnia 8 listopada 2007 r. w sprawie C‑242/07 P Belgia przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑9757, pkt 16 i przytoczone tam orzecznictwo).

19      Trybunał miał też okazję wyjaśnić, że pojęcia nieprzewidywalnych okoliczności i siły wyższej obejmują obiektywny element dotyczący nadzwyczajnego i niezależnego od woli zainteresowanego zdarzenia, jak również element subiektywny, polegający na obowiązku przeciwdziałania przez zainteresowanego następstwom takiego zdarzenia poprzez przedsięwzięcie odpowiednich środków, niewymagających jednak podjęcia działań nieproporcjonalnych do zamierzonego skutku. Zainteresowany powinien wnikliwie nadzorować przebieg postępowania, a w szczególności wykazać się starannością w celu dochowania przewidzianych terminów (zob. ww. postanowienia w sprawie Belgia przeciwko Komisji, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

20      Należy stwierdzić, że skarżący skutecznie wykazał, iż telefaks sekretariatu chwilowo nie odpowiadał o godz. 21.53 i 21.57 (zgodnie z czasem zarejestrowanym przez jego własny telefaks), tj. w trakcie wysyłania innej skargi (sprawa T‑471/10). Niemniej jednak zegar telefaksu, z powodów, które nie zostały wyjaśnione przed Sądem, mimo wystosowania pisemnego pytania w tym zakresie, miał dwugodzinne opóźnienie w porównaniu z zegarem telefaksu sekretariatu Sądu, jak to poświadcza raport z tego telefaksu.

21      Jednakże wyłącznie jedna godzina różni strefę czasową, w której znajduje się Irlandia, od strefy czasowej, w której położony jest Luksemburg. Druga godzina nie wynika z opóźnienia w transmisji danych, ponieważ z raportów transmisji danych w przypadku innych złożonych skarg (w sprawie T‑461/10 Boyle przeciwko Komisji, w sprawie T‑464/10 Fitzpatrick przeciwko Komisji, w sprawie T‑459/10 Hugh McBride przeciwko Komisji, w sprawie T‑463/10 Ocean Trawlers Ltd przeciwko Komisji, w sprawie T‑467/10 Murphy przeciwko Komisji, w sprawie T‑466/10 Hannigan przeciwko Komisji i w sprawie T‑462/10 Flaherty przeciwko Komisji) wynika, że średni czas transmisji skargi wynosił jedynie sześć do siedmiu minut, co potwierdza skarżący.

22      Wynika stąd, że godziny, do których odnosi się skarżący w celu wykazania, że telefaks Sądu nie odpowiadał, tj. okresy w trakcie wysłania skargi w sprawie T‑471/10, należy rozumieć jako godz. 23.53 i godz. 23.57 w Luksemburgu. Dlatego biorąc pod uwagę średni czas transmisji siedmiu skarg (zob. pkt 21 powyżej) i zakładając, że telefaks Sądu funkcjonował normalnie, wyłącznie skarga w sprawie T‑471/10 mogła zostać przesłana przed północą, tj. przed upływem terminu na wniesie skargi.

23      Argument, jakoby skarżący napotkał na problemy w komunikacji z systemem poczty elektronicznej sekretariatu Sądu, należy odrzucić, ponieważ twierdzenie to nie zostało poparte żadnym dowodem.

24      Ponadto należy wskazać, że żaden dowód w sprawie nie potwierdza, by skarżący zawiadomił sekretariat Sądu o trudnościach, na jakie napotkał w komunikacji z jego telefaksem lub systemem poczty elektronicznej.

25      Wynika stąd, że nie sposób uznać okoliczności przywołanych przez skarżącego za wyjątkowe okoliczności stanowiące przejaw siły wyższej w rozumieniu art. 45 akapit drugi statutu Trybunału.

26      Skarżący powołuje się również na usprawiedliwiony błąd. W odpowiedzi, której udzielił w dniu 10 stycznia 2011 r. na pytania Sądu dodał, że sekretariat Sądu zapewnił jego pełnomocnika w rozmowie telefonicznej odbywającej się w dniu 27 września 2010 r. po południu, że skarga w sprawie T‑461/10 w sprawie Boyle przeciwko Komisji została przekazana do sekretariatu w drodze telefaksu i że godzina odbioru tej skargi będzie traktowana jako czas doręczenia wszystkich pozostałych skarg, które zostaną nadesłane później.

27      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem usprawiedliwiony błąd może w wyjątkowych okolicznościach skutkować wstrzymaniem upływu terminu dla strony skarżącej (zob. postanowienie Sądu z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie T‑456/08 SGAE przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

28      Usprawiedliwiony błąd jest pojęciem, które należy poddawać zawężającej wykładni i które może obejmować swym zakresem wyłącznie wyjątkowe okoliczności, w szczególności kiedy zachowanie danej instytucji samo doprowadziło albo w decydującym zakresie przyczyniło się do powstania zrozumiałych wątpliwości w świadomości osoby działającej w dobrej wierze, zachowującej wszelką staranność wymaganą od osoby przeciętnie zorientowanej (zob. wyrok Sądu z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie T‑5/07 Belgia przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

29      W niniejszej sprawie nie sposób jednak stwierdzić usprawiedliwionego błędu. Zakładając nawet, że sekretariat Sądu udzielił telefonicznej informacji na temat postępowania przy składaniu skargi, co nie zostało w żaden sposób dowiedzione, skarżący był zobowiązany stosować przepisy regulaminu postępowania przed Sądem w zakresie postępowania przy składaniu skargi oraz w zakresie znajdujących zastosowanie terminów, które nie stwarzają szczególnych trudności interpretacyjnych (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 28 stycznia 2004 r. w sprawach połączonych T‑142/01 i T‑283/01 OPTUC przeciwko Komisji, Rec. s. II‑329, pkt 44; postanowienie Sądu z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie T‑2/09 Internationale Fruchtimport Gesellschaft Weichert przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 21). Co więcej, do zadań i kompetencji urzędników sekretariatu nie należy wypowiadanie się w przedmiocie obliczenia terminu na wniesienia skargi (ww. w postanowienie w sprawie SGAE przeciwko Komisji, pkt 21). Ponadto należy wskazać, że skarżący podniósł ten argumentu dopiero po wielokrotnej wymianie korespondencji z sekretariatem Sądu, w dniu 10 stycznia 2011 r., w odpowiedzi na pytania Sądu wzywające do przedstawienia dodatkowych wyjaśnień w zakresie trudności w komunikacji z telefaksem sekretariatu Sądu, na które napotkał.

30      Nie sposób również przyjąć uzasadnień, jakoby pełnomocnik skarżącego nie miał innej możliwości jak tylko przekazać skargę do sekretariatu Sądu popołudniem i wieczorem dnia 27 września 2010 r., ze względu na fakt, że jego klient i konstruktor statków byli w trakcie ostatnich dni niedostępni, spędzając ze względu na swą aktywność zawodową większość czasu na morzu. Kwestie związane z funkcjonowaniem i organizacją pracy pełnomocnika nie mogą mieć usprawiedliwiającego skutku w stosunku do złożenia skargi po terminie [zob. podobnie postanowienie Sądu z dnia 28 kwietnia 2008 r. w sprawie T‑358/07 Publicare Marketing Communications przeciwko OHIM (Publicare), niepublikowane w Zbiorze, pkt 17].

31      Z ogóły powyższych rozważań wynika, że skarga winna zostać odrzucona jako ewidentnie niedopuszczalna, przy czym nie ma potrzeby informować o niej Komisji.

 W przedmiocie kosztów

32      Ponieważ niniejsze postanowienie wydano przed doręczeniem odpisu skargi Komisji oraz zanim strona ta mogła ponieść koszty, wystarczy orzec, że strona skarżąca pokryje własne koszty zgodnie z art. 87 ust. 1 regulaminu postępowania przed Sądem.

Z powyższych względów

SĄD (piąta izba)

postanawia, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      Joseph Doherty pokrywa własne koszty.

Sporządzono w Luksemburgu w dniu 1 kwietnia 2011 r.

* Język postępowania: angielski.