WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)
z dnia 5 grudnia 2012 r.
Sprawy połączone F‑88/09 i F‑48/10
Z
przeciwko
Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Służba publiczna – Urzędnicy – Przeniesienie z urzędu – Interes służby – Zasada zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem – Prawo do obrony – Mobbing – Artykuł 12 regulaminu pracowniczego – Obowiązek staranności – Zasada dobrej administracji – Postępowanie dyscyplinarne – Kara dyscyplinarna – Pisemne upomnienie – Prawo do obrony i zasada kontradyktoryjności
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA oraz na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której Z żąda stwierdzenia nieważności, odpowiednio, decyzji z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jej przeniesienia z urzędu i decyzji z dnia 10 lipca 2009 r. w sprawie nałożenia na nią kary w postaci pisemnego upomnienia.
Orzeczenie: Skargi w sprawach połączonych F‑88/09 i F‑48/10 zostają oddalone. W sprawie F‑88/09 Z pokrywa trzy czwarte własnych kosztów, a w sprawie F‑48/10 Z pokrywa własne koszty i zostaje obciążona kosztami poniesionymi przez Trybunał Sprawiedliwości. W sprawie F‑88/09 Trybunał Sprawiedliwości pokrywa własne koszty i zostaje obciążony jedną czwartą kosztów poniesionych przez Z.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Uznanie administracyjne – Zakres – Kontrola sądowa – Granice – Prawo urzędnika do wykonywania konkretnych zadań – Brak
(regulamin pracowniczy, art. 7)
2. Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Przeniesienie urzędnika z urzędu w interesie służby ze względu na trudności w relacjach między pracownikami – Nadużycie władzy – Brak
(regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1)
3. Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Przeniesienie z urzędu – Przestrzeganie równoważności stanowisk – Zakres – Uwzględnienie zadań będących przedmiotem konkursu, którego laureatem był zainteresowany – Granice
(regulamin pracowniczy, art. 7; załącznik I)
4. Urzędnicy – Zasady – Prawo do obrony – Obowiązek wysłuchania zainteresowanego przed przyjęciem aktu dla niego niekorzystnego – Zakres – Zastosowanie do środka w postaci przeniesienia z urzędu
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 2)
5. Skargi urzędników – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Zgodność pomiędzy zażaleniem i skargą – Identyczność przedmiotu i podstawy
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)
6. Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Ujawnienie informacji mogących rodzić podejrzenia na temat istnienia niezgodnej z prawem działalności lub ciężkiego uchybienia – Ochrona przed krokami dyscyplinarnymi – Przesłanki
(regulamin pracowniczy, art. 22a, 22b)
7. Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Obowiązek niezależności i nieskazitelności – Niebezpieczeństwo wystąpienia konfliktu interesów w przypadku istnienia stosunków służbowych między urzędnikiem właściwym do zajęcia stanowiska w danej sprawie a osobą trzecią w nią zaangażowaną – Brak
(regulamin pracowniczy, art. 11a)
8. Urzędnicy – Przeniesienie z urzędu – Obowiązek staranności ciążący na administracji – Zasada dobrej administracji – Pogodzenie z interesem służby
(regulamin pracowniczy, art. 24)
9. Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Swoboda wyrażania opinii – Wykonywanie – Granice – Powaga urzędu – Akty mogące uchybiać godności stanowiska – Pojęcie – Powiadomienie o rzekomo niezgodnych z prawem zdarzeniach – Obowiązki urzędników
(regulamin pracowniczy, art. 12)
10. Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Poszanowanie godności stanowiska – Zakres – Powiadomienie o rzekomym mobbingu – Publiczne rozpowszechnienie informacji mogących rzucać cień na rzekomego sprawcę – Niedopuszczalność
(regulamin pracowniczy, art. 12, 22a)
11. Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Dochodzenie przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego – Uznanie administracyjne – Zakres
(regulamin pracowniczy, art. 86, załącznik IX, art. 1, art. 2 ust. 1, art. 3)
12. Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Postępowanie dyscyplinarne – Przesłuchanie zainteresowanego przez organ powołujący – Obowiązek sporządzenia protokołu – Zakres
1. W związku z tym, że instytucje korzystają z szerokiego zakresu uznania w zakresie organizacji swoich służb w zależności od zadań, jakie zostały im powierzone, oraz – z uwagi na ich realizację – w obsadzaniu stanowisk personelem pozostającym w ich dyspozycji, pod warunkiem jednakże, że odbywa się to w interesie służby i przy poszanowaniu zasady zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem, kontrola sądu Unii dotycząca poszanowania interesu służby winna ograniczać się do zbadania, czy organ powołujący utrzymał się w rozsądnych, niepodlegających krytyce granicach i czy nie skorzystał ze swego uznania w sposób oczywiście błędny.
W rezultacie, jeśli środek w postaci przeniesienia z urzędu został zastosowany w interesie służby i jeśli przestrzegano przy tym zasady zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem, do sądu Unii nie należy ustalanie, czy inne środki byłyby bardziej odpowiednie. O ile bowiem prawdą jest, że obsadzanie urzędników według ich konkretnych kwalifikacji i preferencji osobistych leży w interesie administracji, o tyle jednak nie można uznać, że urzędnikowi przysługuje prawo pełnienia konkretnych funkcji.
(zob. pkt 121, 122, 202)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 69/83 Lux przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 21 czerwca 1984 r., pkt 17; sprawy połączone C‑116/88 i C‑149/88 Hecq przeciwko Komisji, 7 marca 1990 r., pkt 11
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑49/91 Turner przeciwko Komisji, 18 czerwca 1992 r., pkt 34; sprawa T‑80/92 Turner przeciwko Komisji, 16 grudnia 1993 r., pkt 53; sprawy połączone T‑78/96 i T‑170/96 W przeciwko Komisji, 28 maja 1998 r., pkt 105; sprawa T‑223/99 Dejaiffe przeciwko OHIM, 12 grudnia 2000 r., pkt 53; sprawa T‑325/02 Soubies przeciwko Komisji, 21 września 2004 r., pkt 50
2. W sytuacji gdy trudności w relacjach między pracownikami powodują napięcia szkodzące prawidłowemu funkcjonowaniu służby, mogą one uzasadniać – właśnie w interesie służby – przeniesienie urzędnika bez konieczności ustalania, kto jest odpowiedzialny za rozpatrywane zajścia lub nawet tego, czy formułowane z jednej i drugiej strony zarzuty są prawdziwe.
W tym względzie okoliczność, że urzędnik posiada wysokie kwalifikacje czy że dane służby odznaczają się wysokim stopniem rotacji pracowników, nie oznacza, iż zainteresowany nie może zostać przeniesiony z urzędu, ponieważ o ile wprawdzie w interesie administracji leży zatrudnienie urzędnika na stanowisku odpowiadającym jego kompetencjom i aspiracjom zawodowym, o tyle inne względy, dotyczące przede wszystkim zapewnienia spokojnego funkcjonowania służby, mogą skłonić ją, pod warunkiem poszanowania zasady zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem, do zatrudnienia urzędnika na innym stanowisku. Tym bardziej że jeśli zainteresowany dobrze wywiązywał się ze swych obowiązków na danym stanowisku, to administracja może zasadnie oczekiwać, iż będzie tak również w przypadku innego stanowiska, które zostanie mu powierzone.
Ponadto, skoro środek w postaci przeniesienia z urzędu nie został uznany za sprzeczny z interesem służby, nie może powstawać kwestia nadużycia władzy. Pojęcie nadużycia władzy ma bowiem dokładnie określony zakres i odnosi się do wykorzystania uprawnień przez organ administracyjny w innym celu niż ten będący podstawą ich udzielenia. Wydanie decyzji stanowi nadużycie władzy jedynie wtedy, gdy na podstawie obiektywnych, istotnych i spójnych przesłanek okazuje się, że decyzja została wydana dla osiągnięcia innych celów niż wytyczone przez odpowiednie uregulowanie lub w celu obejścia procedury konkretnie przewidzianej w obowiązujących aktach prawnych dla okoliczności danej sprawy.
(zob. pkt 123, 127, 155, 156, 201, 311, 312)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 176/82 Nebe przeciwko Komisji, 14 lipca 1983 r., pkt 25; sprawa C‑121/01 P O’Hannrachain przeciwko Parlamentowi, 5 czerwca 2003 r., pkt 46
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑59/91 i T‑79/91 Eppe przeciwko Komisji, 10 lipca 1992 r., pkt 57; sprawa T‑118/95 Anacoreta Correia przeciwko Komisji, 11 czerwca 1996, pkt 25; ww. sprawa W przeciwko Komisji, pkt 91; sprawa T‑131/97 Gómez de Enterría y Sanchez przeciwko Parlamentowi, 17 listopada 1998 r., pkt 62; sprawy połączone T‑112/96 i T‑115/96 Séché przeciwko Komisji, 6 lipca 1999 r., pkt 139; sprawa T‑100/00 Campoli przeciwko Komisji, 6 marca 2001 r., pkt 62, 63; sprawa T‑389/02 Sandini przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 14 października 2004 r., pkt 123; sprawa T‑339/03 Clotuche przeciwko Komisji, 7 lutego 2007 r., pkt 71; sprawy połączone T‑118/04 i T‑134/04 Caló przeciwko Komisji, 7 lutego 2007 r., pkt 99, 115, 116
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑55/06 de Albuquerque przeciwko Komisji, 25 stycznia 2007 r., pkt 60, 61 i przytoczone tam orzecznictwo
3. W przypadku zmiany obowiązków urzędnika zasada zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem oznacza wyłącznie porównanie aktualnych zadań zainteresowanego z grupą zaszeregowania w hierarchii zawodowej. W rezultacie faktyczne zmniejszenie zakresu obowiązków urzędnika narusza zasadę zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem tylko wtedy, gdy nowe obowiązki jako całość wyraźnie nie przystają do zakresu obowiązków odpowiadających jego grupie zaszeregowania i stanowisku, zważywszy na ich charakter, wagę i znaczenie, bez względu na to, jak te nowe obowiązki są postrzegane przez zainteresowanego.
Wniosków tych nie podważa to, że nowe obowiązki skarżącej nie wiązały się z jej dawnymi obowiązkami poprzez ogłoszenie o konkursie, na którego podstawie została zatrudniona, czy poprzez załącznik I do regulaminu pracowniczego, czy też poprzez okoliczność, iż urzędnicy wykonujący obowiązki podobne do siebie mają niższe grupy zaszeregowania. W razie bowiem zmiany zakresu obowiązków powierzonych urzędnikowi zasada zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem oznacza wyłącznie porównanie aktualnych obowiązków zainteresowanego z grupą zaszeregowania w hierarchii zawodowej, a nie obowiązków aktualnych z poprzednimi. W tym względzie z okoliczności, że instytucjom przysługuje szeroki zakres uznania w obsadzaniu stanowisk pozostającymi w ich dyspozycji urzędnikami, można wywieść, iż obowiązki określone w ogłoszeniu o konkursie są z konieczności wymienione tytułem informacyjnym, pod warunkiem poszanowania zasady zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem.
Podobnie identyczne lub podobne obowiązki mogą być wykonywane przez osoby zaszeregowane do różnych grup, jak wynika z załącznika I do regulaminu pracowniczego, który przewiduje w odniesieniu do większości wymienionych w nim obowiązków, że mogą one być wykonywane przez urzędników zaszeregowanych do różnych grup. Tym samym zasada zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem zostaje naruszona tylko wtedy, gdy wykonywane obowiązki jako całość wyraźnie nie przystają do obowiązków odpowiadających grupie zaszeregowania i stanowisku zainteresowanego urzędnika.
(zob. pkt 131, 135, 136, 138)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Eppe przeciwko Komisji, pkt 49; sprawa T‑51/01 Fronia przeciwko Komisji, 16 kwietnia 2002 r., pkt 53; ww. sprawa Clotuche przeciwko Komisji, pkt 91 i przytoczone tam orzecznictwo
4. W sytuacji gdy środek w postaci przeniesienia z urzędu, co do którego nie wykazano, że nie został przyjęty w interesie służby, nie mieści się w zakresie wszczętego przeciwko danemu urzędnikowi postępowania, z faktu, iż decyzja wpływa na wynikający z regulaminu pracowniczego status urzędnika, nie można automatycznie wywieść, że należy zastosować zasadę prawa do obrony, nie uwzględniając charakteru postępowania wszczętego przeciwko zainteresowanemu.
Jednakże prawo do obrony obejmuje z pewnością, choć oczywiście jest dużo szersze, prawo proceduralne każdego do bycia wysłuchanym, zanim zostaną podjęte indywidualne środki mogące negatywnie wpłynąć na jego sytuację, które to prawo zostało potwierdzone w art. 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Niemniej jednak w wypadku, gdy doszło do naruszenia prawa do bycia wysłuchanym, czyli szerzej prawa do obrony, aby uchybienie mogło pociągać za sobą stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, w braku takiej nieprawidłowości postępowanie musiałoby móc zakończyć się innym rozstrzygnięciem. W tym względzie, jeśli dany urzędnik sam przyznaje, że znajduje się w sytuacji otwartego konfliktu ze swym przełożonym, administracja może zasadnie uważać, że nie musi być on wysłuchany na temat samego istnienia tego konfliktu przed podjęciem jakiegokolwiek środka w postaci przeniesienia z urzędu, do którego przyjęcia w interesie służby jest uprawniona ze względu na wspomniany konflikt. Ewentualne wyjaśnienia tego urzędnika, przedstawione przed wydaniem decyzji w sprawie przeniesienia z urzędu na temat konkretnych okoliczności nie mogłyby skutkować zmianą decyzji administracji.
(zob. pkt 144, 146, 149, 299)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑32/95 P Komisja przeciwko Lisrestal i in., 24 października 1996 r., pkt 21; sprawa C‑344/05 P Komisja przeciwko De Bry’emu, 9 listopada 2006 r., pkt 37
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑290/94 Kaysersberg przeciwko Komisji, 27 listopada 1997 r., pkt 108; sprawy połączone T‑24/98 i T‑241/99 E przeciwko Komisji, 3 lipca 2001 r., pkt 93; sprawa T‑11/03 Afari przeciwko EBC, 16 marca 2004 r., pkt 90; sprawa T‑406/04 Bonnet przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 17 października 2006 r., pkt 76
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑51/07 Bui Van przeciwko Komisji, 11 września 2008 r., pkt 81; sprawa F‑80/08 Wenig przeciwko Komisji, 30 listopada 2009 r., pkt 48
Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑491/08 P Bui Van przeciwko Komisji, 12 maja 2010 r., pkt 24
5. Zasada zgodności może znajdować zastosowanie tylko w wypadku, gdy żądania przedstawione w ramach skargi nie mają tego samego przedmiotu co żądania zażalenia lub gdy żądania skargi nie opierają się na tych samych podstawach co żądania zażalenia, w szczególności gdy zarzut przedstawiony na etapie sądowym opiera się na twierdzeniach i okolicznościach faktycznych, które nie wynikają z akt sprawy postępowania poprzedzającego wniesienie skargi.
(zob. pkt 170)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑45/07 Mandt przeciwko Parlamentowi, 1 lipca 2010 r., pkt 119
6. O ile art. 22a regulaminu pracowniczego przyznaje ochronę urzędnikom lub pracownikom, którzy powiadamiają swoje instytucje o zachowaniu innego urzędnika lub pracownika, mogącym stanowić poważne zaniedbanie w pełnieniu obowiązków, o tyle ochrona ta wymaga, by „powiadamiający” urzędnicy lub pracownicy sami przestrzegali procedury przewidzianej w art. 22a i 22b regulaminu pracowniczego, która ma na celu chronienie reputacji zawodowej urzędnika czy pracownika wskazanego w informacjach dostarczonych instytucji przed zajęciem stanowiska przez organ prowadzący postępowanie dyscyplinarne. Bowiem art. 22a i 22b regulaminu pracowniczego nie zapewniają urzędnikom, którzy skorzystali z tych przepisów ochrony przed jakąkolwiek decyzją mogącą mieć dla nich niekorzystne skutki, lecz wyłącznie przed wywołującymi szkodliwe skutki zachowaniami i decyzjami, które zostały wydane z uwagi na ujawnienie informacji objętych procedurą określoną w tych przepisach.
Tym samym ochrona przewidziana w art. 22a regulaminu pracowniczego nie może przysługiwać urzędnikowi, który zamiast skorzystać z procedury z art. 22b regulaminu pracowniczego zdecydował się rozpowszechnić swoje twierdzenia wobec całego personelu swego wydziału.
(zob. pkt 184, 253)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑2/09 Menghi przeciwko ENISA, 24 lutego 2010 r., pkt 139; sprawa F‑77/09 Nijs przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 13 stycznia 2011 r., pkt 62
7. W braku okoliczności pozwalającej wysnuć wnioski na temat istnienia konfliktu interesów istnienie stosunków zawodowych pomiędzy sekretarzem Trybunału Sprawiedliwości a małżonkiem osoby trzeciej, a nawet samą osobą trzecią, nie może wystarczyć do stwierdzenia, że naruszona została jego niezawisłość z tego tylko względu, że był zobowiązany zająć stanowisko w sprawie dotyczącej pośrednio wspomnianej osoby trzeciej. Podobnie okoliczność, że wspomniany sekretarz postanowił, jako organ powołujący, zawrzeć umowę o pracę ze wspomnianą osobą trzecią, a następnie ją przedłużyć, jak również wymierzyć karę dyscyplinarną urzędnikowi, który drogą elektroniczną przesłał do personelu instytucji wiadomość na temat tego rzekomego konfliktu interesu, nie pozwala wykazać, że stosunki zawodowe pomiędzy osobą trzecią a nim samym wykroczyły poza zwyczajowe ramy lub że wydał decyzję o przeniesieniu tego urzędnika z urzędu z zamiarem ukarania go za ujawnienie informacji na temat istnienia rzekomo preferencyjnego traktowania osoby trzeciej.
(zob. pkt 190, 281)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑89/01Willeme przeciwko Komisji, 11 września 2002 r., pkt 58; sprawa T‑100/04 Giannini przeciwko Komisji, 12 marca 2008 r., pkt 224
8. O ile ciążący na administracji obowiązek staranności wobec jej pracowników odzwierciedla równowagę wzajemnych praw i obowiązków, którą regulamin pracowniczy stworzył w zakresie stosunków między organem publicznym a pracownikami służby publicznej, o tyle wymogi tego obowiązku nie mogą jednak powstrzymać organu powołującego przed zastosowaniem środka w postaci przeniesienia z urzędu, który uważa za konieczny w interesie służby. Tym samym urzędnik nie może zarzucać administracji, na podstawie obowiązku dobrej administracji czy obowiązku staranności, że ta w celu uniknięcia sytuacji, w której stosunki w ramach wydziału zainteresowanego ulegałyby dalszemu pogarszaniu, wydała decyzję o przeniesieniu z urzędu.
(zob. pkt 200)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 123/75 Küster przeciwko Parlamentowi, 25 listopada 1976 r., pkt 10
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑20/89 Moritz przeciwko Komisji, 13 grudnia 1990 r., pkt 39; ww. sprawa W przeciwko Komisji, pkt 95; sprawa T‑103/01 Cwik przeciwko Komisji, 26 listopada 2002 r., pkt 52
9. Urzędnik, który publicznie wyraża poważne zniewagi godzące w cześć osób, do których są kierowane, nie tylko w formie sugestii mogących szkodzić ich godności jako osób, lecz również w formie twierdzeń o charakterze rzucającym cień na ich reputację zawodową, narusza przewidziany w art. 12 regulaminu pracowniczego obowiązek powstrzymania się od jakichkolwiek działań lub zachowań, mogących naruszać godność jego urzędu. Forma tych twierdzeń nie ma znaczenia: chodzi tu zarówno o bezpośrednie oskarżenia, jak i o twierdzenia poczynione w sposób powątpiewający, pośredni, ukryty, w drodze insynuacji lub dotyczące osoby niewymienionej wyraźnie, lecz której identyfikacja jest możliwa.
O ile bowiem swoboda wypowiedzi stanowi prawo podstawowe, którego poszanowanie zapewnia sąd Unii i które obejmuje przysługujące urzędnikom i pracownikom Unii Europejskiej prawo do słownego lub pisemnego wyrażania konstruktywnej krytyki, o tyle korzystanie z tego prawa jest ograniczone między innymi przepisami art. 12 regulaminu pracowniczego.
W związku z tym, w celu ustalenia, czy formułowane przez urzędnika oskarżenia utrzymały się w granicach swobody wypowiedzi, należy dokonać wyważenia, z jednej strony, okoliczności mogących stanowić naruszenie godności, czyli wagę poczynionych oskarżeń, ich formę, sposób, w jaki zostały rozpowszechnione, a z drugiej strony kontekstu, w jakim zostały poczynione oskarżenia, ewentualnego braku możliwości skorzystania z innych, mniej naruszających godność danej osoby sposobów wyrażania oraz konstruktywny charakter krytyki, który zakłada, że mogłaby ona racjonalnie okazać się zasadna, gdyby została sformułowana w interesie służby i nie wykraczała poza to, co jest konieczne do jej zrozumienia.
Co się tyczy powiadomienia przez urzędnika o jakoby niezgodnej z prawem działalności, urzędnik jest zobowiązany do powściągliwości oraz umiarkowania, których wymaga od niego obowiązek zachowania obiektywizmu i bezstronności, jak również poszanowanie godności stanowiska, dobrego imienia osób oraz domniemanie niewinności. Nie jest tak w sytuacji, gdy urzędnik zamiast skorzystać z dostępnych na mocy art. 22a i 22b regulaminu pracowniczego środków prawnych skierował do całego personelu swojego wydziału przesłaną pocztą elektroniczną wiadomość zawierającą ciężkie oskarżenia, naruszające dobre imię i reputację zawodową kilku urzędników.
(zob. pkt 242, 246, 247, 251, 252)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑100/88 Oyowe i Traore przeciwko Komisji, 13 grudnia 1989 r., pkt 16; C‑274/99 P Connolly przeciwko Komisji, 6 marca 2001 r., pkt 43–49
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑146/94 Williams przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 7 marca 1996 r., pkt 66, 67; sprawa T‑259/97 Teixeira Neves przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 12 września 2000 r., pkt 29, 30, 47; sprawa T‑76/03 Meister przeciwko OHIM, 28 października 2004 r., pkt 157, 159
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑40/05 Andreasen przeciwko Komisji, 8 listopada 2007 r., pkt 234; ww. sprawa Nijs przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, pkt 67, 70, 73
10. Może się zdarzyć, że urzędnik posunie się, w szczególności gdy jego przełożeni nie reagowali na jego skargi, do publicznego powiadomienia o stosowanym wobec niego mobbingu, a takie zachowanie nie będzie uznane za naganne w świetle art. 12 regulaminu pracowniczego, nawet wtedy, gdy publiczne powiadomienie o takich zdarzeniach mogłoby samo z siebie rzucać cień na sprawcę rzekomego mobbingu, a nawet na administrację.
Nie jest tak jednak w wypadku, gdy odpowiadając temu opisowi lub tej krytyce, dany urzędnik poprzez tonację lub treść swej wypowiedzi przekracza opis ram, w których dochodziło do rzekomego mobbingu, krąg zaangażowanych w niego osób oraz kontekst, który go umożliwił.
Tym bardziej że procedura z art. 22a regulaminu pracowniczego nie jest szczególnie odpowiednia do sytuacji mobbingu w dosłownym znaczeniu, który wymaga szczególnych środków ze strony administracji.
(zob. pkt 257, 258)
11. Zgodnie z art. 86 regulaminu pracowniczego organowi powołującemu przysługuje szeroki zakres uznania w odniesieniu do podjęcia decyzji, czy w świetle informacji przekazanych do jego wiadomości należy rozpocząć postępowanie administracyjne celem sprawdzenia, czy doszło do naruszenia przez urzędnika obowiązków wynikających z regulaminu pracowniczego. Tym samym – o ile nie ma zostać podważone to uznanie – inny urzędnik, który sformułował twierdzenia o naruszeniu obowiązków wynikających z regulaminu pracowniczego, nie może z samej tylko okoliczności, że wspomniany organ nie uznał za stosowne wszcząć postępowania administracyjnego w sprawie tych twierdzeń, wyciągać argumentu celem wykazania, iż organ ten był nieobiektywny w związku z tym, że zastosował wobec niego karę dyscyplinarną.
Natomiast w wypadku rozpoczęcia postępowania administracyjnego, o ile z art. 3 załącznika XI do regulaminu pracowniczego wynika, że wspomniany organ w celu wszczęcia postępowania dyscyplinarnego powinien oprzeć się na sprawozdaniu z dochodzenia, co zakłada, iż prowadzi on bezstronne i kontradyktoryjne dochodzenie po to, by wykazać, że podnoszone zdarzenia i okoliczności je otaczające rzeczywiście wystąpiły, o tyle żaden obowiązujący przepis nie przewiduje, że dochodzenie to powinno być prowadzone na czyjąś niekorzyść lub na czyjąś korzyść.
Wprawdzie zasada dobrej administracji zobowiązuje wspomniany organ do starannego i bezstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności rozpatrywanej przez niego sprawy, jednak administracja nie jest zobowiązana do zajęcia miejsca obwinionego urzędnika celem wyszukania, zamiast niego, wszelkich okoliczności mogących zdjąć z niego winę lub złagodzić karę, jaka zostanie ewentualnie zastosowana.
Jednakże z art. 1 w związku z art. 2 ust. 1 załącznika IX do regulaminu pracowniczego wynika, że dany urzędnik – po zakończeniu dochodzenia, lecz przed wyciągnięciem przez organ powołujący wniosków w jego sprawie – powinien być w stanie przedstawić swe uwagi na temat faktów go dotyczących.
(zob. pkt 266, 267, 270, 285)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 35/67 Van Eick przeciwko Komisji, 11 lipca 1968 r.; sprawa 247/87 Star Fruit przeciwko Komisji, 14 lutego 1989 r., pkt 11
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑12/94 Daffix przeciwko Komisji, 18 grudnia 1997 r., pkt 104; sprawa T‑31/99 ABB Asea Brown Boveri przeciwko Komisji, 20 marca 2002 r., pkt 99
12. W wypadku gdy administracja jest zobowiązana sporządzić protokół z przesłuchania, to znaczy gdy istnieje zobowiązująca ją do tego norma, jeśli administracja zamierza oprzeć się na wymianie zdań, jaka miała miejsce podczas tego przesłuchania lub jeśli rozpatrywana osoba o to wnosi najpóźniej na początku przesłuchania, administracja jest wyłącznie zobowiązana do odtworzenia na piśmie istoty, a nie całości rozmowy, jaka odbyła się podczas przesłuchania.
(zob. pkt 305)