KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 24.8.2020

COM(2020) 469 final

2020/0222(NLE)

Wniosek

DECYZJA WYKONAWCZA RADY

udzielająca Hiszpanii tymczasowego wsparcia na podstawie rozporządzenia Rady (UE) 2020/672 w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej, jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Rozporządzenie Rady 2020/672 („rozporządzenie w sprawie SURE”) określa ramy prawne udzielania pomocy finansowej Unii państwom członkowskim, które w wyniku pandemii COVID-19 doświadczają poważnych zakłóceń gospodarczych lub są nimi istotnie zagrożone. Wsparcie w ramach SURE służy finansowaniu przede wszystkim mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy lub podobnych środków służących ochronie pracowników i osób samozatrudnionych, a tym samym zmniejszeniu skali bezrobocia i utraty dochodów, a dodatkowo także finansowaniu niektórych środków ochrony zdrowia, w szczególności w miejscu pracy.

W dniu 3 sierpnia 2020 r. Hiszpania zwróciła się z wnioskiem o pomoc finansową Unii na podstawie rozporządzenia w sprawie SURE. Zgodnie z art. 6 ust. 2 rozporządzenia w sprawie SURE Komisja skonsultowała się z władzami hiszpańskimi w celu zweryfikowania nagłego i znacznego wzrostu faktycznych i planowanych wydatków spowodowanych pandemią COVID-19 i związanych bezpośrednio ze zmniejszonym wymiarem czasu pracy pracowników, podobnymi mechanizmami przewidzianymi w szczególności dla osób samozatrudnionych i pracowników sektora turystycznego oraz ze świadczeniami zdrowotnymi dla pracowników zakażonych COVID-19. Dotyczy to w szczególności:

a)rekompensaty za wynagrodzenie w wysokości do 70 % podstawowego wynagrodzenia pracowników objętych przestojem w ramach mechanizmu zmniejszonego wymiaru czasu pracy „ERTE” (Expediente de Regulación Temporal de Empleo). Górny pułap rekompensaty wynosi maksymalnie 1 098,09 EUR miesięcznie. Kwota ta może wzrosnąć do 1 254,96 EUR miesięcznie lub 1 411,83 EUR miesięcznie w zależności od liczby dzieci pozostających na utrzymaniu beneficjenta;

b)całkowitego lub częściowego zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa pracodawcy oraz miesiąca roku, w odniesieniu do pracowników korzystających z „ERTE”. Zwolnienie oznacza utratę dochodów przez rząd, co do celów wykonania rozporządzenia Rady 2020/672 można uznać za równoważne z wydatkami publicznymi;

c)świadczenia z tytułu „zaprzestania działalności” (tzn. całkowitego lub częściowego zawieszenia działalności prowadzonej na własny rachunek) oraz powiązanych zwolnień z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W ramach środka wypłacane są comiesięczne płatności w okresie, przez który przedsiębiorstwa muszą pozostać zamknięte, albo – jeżeli są otwarte – w przypadku spadku obrotów o ponad 75 %;

d)świadczenia na rzecz pracowników sektora turystycznego stale pracujących sezonowo, którzy nie byli w stanie powrócić do swojej działalności w planowanych terminach;

e)zwolnienia pracodawców z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (o 50 %) w celu wsparcia „ochrony zatrudnienia w sektorze turystycznym” podczas stanu nadzwyczajnego i w późniejszym okresie przy jednoczesnym utrzymaniu minimalnego poziomu ochrony socjalnej dla kilku kategorii pracowników. Średnie miesięczne wydatki ogółem w przeliczeniu na liczbę osób, w odniesieniu do których przedsiębiorstwa otrzymały dofinansowanie, dają średnie wydatki na osobę miesięcznie w wysokości około 192 EUR;

f)świadczeń zdrowotnych dla pracowników nieobecnych w pracy ze względu na COVID-19 (pracowników objętych prewencyjną izolacją albo zakażonych). Środek ten jest podobny do mechanizmu dotyczącego wypadków przy pracy (tzn. świadczenia są wyższe i wypłaca je fundusz zabezpieczenia społecznego od pierwszego dnia zwolnienia), przy czym górny pułap świadczeń wynosi 75 % wynagrodzenia podstawowego.

Hiszpania przekazała Komisji stosowne informacje.

Uwzględniając dostępne dowody, Komisja zwraca się do Rady z wnioskiem o przyjęcie decyzji wykonawczej o udzieleniu Hiszpanii pomocy finansowej na podstawie rozporządzenia w sprawie SURE w celu wsparcia powyższych środków.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

•Spójność z innymi politykami Unii

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

•Proporcjonalność

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

•Ocena skutków

4.WPŁYW NA BUDŻET

Oprócz gwarancji udzielanych przez państwa członkowskie przewidziano także inne zabezpieczenia na potrzeby zapewnienia stabilności finansowej systemu:

·rygorystyczne i zachowawcze podejście do zarządzania finansowego;

·stworzenie portfela pożyczek, co ogranicza w przypadku poszczególnych państw członkowskich ryzyko koncentracji, roczną ekspozycję i nadmierną ekspozycję, zapewniając jednocześnie przyznanie wystarczających zasobów państwom najbardziej potrzebującym; oraz

·możliwość rolowania długu.

2020/0222 (NLE)

Wniosek

DECYZJA WYKONAWCZA RADY

udzielająca Hiszpanii tymczasowego wsparcia na podstawie rozporządzenia Rady (UE) 2020/672 w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej, jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

Uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/672 z dnia 19 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19 1 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)W dniu 3 sierpnia 2020 r. Hiszpania zwróciła się do Unii o pomoc finansową w celu uzupełnienia krajowych działań na rzecz złagodzenia wpływu pandemii COVID-19 i jej społeczno-gospodarczych skutków dla pracowników.

(2)Oczekuje się, że pandemia COVID-19 oraz nadzwyczajne środki wdrożone przez Hiszpanię, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się oraz złagodzić jej skutki społeczno-gospodarcze i zdrowotne, będą miały ogromny wpływ na finanse publiczne. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2020 r. oczekuje się, że na koniec 2020 r. deficyt oraz dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych w Hiszpanii wyniosą odpowiednio 10,1 % i 115,6 % produktu krajowego brutto (PKB). Jak wynika ze śródokresowej prognozy Komisji z lata 2020 r., przewiduje się, że PKB Hiszpanii zmniejszy się o 10,9 % w 2020 r.

(3)Pandemia COVID-19 wyłączyła znaczną część ludności Hiszpanii z aktywności zawodowej. Sytuacja ta doprowadziła do nagłego i znacznego wzrostu wydatków publicznych Hiszpanii w związku z mechanizmem zmniejszonego wymiaru czasu pracy, podobnymi mechanizmami przewidzianymi w szczególności dla osób samozatrudnionych i pracowników sektora turystycznego, a także ze wsparciem środków z zakresu zdrowia publicznego, które to mechanizmy i środki przedstawiono w motywach 4–9.

(4)W szczególności, dekretem królewskim z mocą ustawy 8/2020, dekretem królewskim z mocą ustawy 11/2020 i dekretem królewskim z mocą ustawy 24/2020, o których mowa we wniosku Hiszpanii z dnia 3 sierpnia 2020 r., wprowadzono rekompensatę za wynagrodzenie w wysokości do 70 % podstawowego wynagrodzenia dla pracowników objętych przestojem w ramach mechanizmu zmniejszonego wymiaru czasu pracy „ERTE” (Expediente de Regulación Temporal de Empleo). Górny pułap rekompensaty wynosi maksymalnie 1 098,09 EUR miesięcznie. Kwota ta może wzrosnąć do 1 254,96 EUR miesięcznie lub 1 411,83 EUR miesięcznie w zależności od liczby dzieci pozostających na utrzymaniu beneficjenta.

(5)Władze wprowadziły również całkowite lub częściowe zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa pracodawcy oraz miesiąca roku, w odniesieniu do pracowników korzystających z „ERTE”. Zwolnienie oznacza utratę dochodów przez rząd, co do celów wykonania rozporządzenia Rady 2020/672 można uznać za równoważne z wydatkami publicznymi.

(6)Dla osób samozatrudnionych władze wprowadziły świadczenie z tytułu „zaprzestania działalności” (tzn. całkowitego lub częściowego zawieszenia działalności prowadzonej na własny rachunek) oraz powiązane zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W ramach środka wypłacane są comiesięczne płatności w okresie, przez który przedsiębiorstwa muszą pozostać zamknięte, albo – jeżeli są otwarte – w przypadku spadku obrotów o ponad 75 %.

(7)Dekretem królewskim z mocą ustawy 15/2020, o którym mowa we wniosku Hiszpanii z dnia 3 sierpnia 2020 r., wprowadzono również comiesięczne płatności na rzecz pracowników sektora turystycznego „stale pracujących sezonowo”, którzy ze względu na pandemię COVID-19 nie byli w stanie powrócić do swojej działalności w planowanych terminach.

(8)Dekretem królewskim z mocą ustawy 8/2019, dekretem królewskim z mocą ustawy 12/2019, dekretem królewskim z mocą ustawy 7/2020 i dekretem królewskim z mocą ustawy 25/2020, o których mowa we wniosku Hiszpanii z dnia 3 sierpnia 2020 r., wprowadzono zwolnienia pracodawców z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (o 50 %) w celu wsparcia „ochrony zatrudnienia w sektorze turystycznym” podczas stanu nadzwyczajnego i w późniejszym okresie przy jednoczesnym utrzymaniu minimalnego poziomu ochrony socjalnej dla kilku kategorii pracowników. Średnie miesięczne wydatki ogółem w przeliczeniu na liczbę osób, w odniesieniu do których przedsiębiorstwa otrzymały dofinansowanie, dają średnie wydatki na osobę miesięcznie w wysokości około 192 EUR.

(9)Ponadto na mocy dekretu królewskiego z mocą ustawy 6/2020 i dekretu królewskiego z mocą ustawy 13/2020, o których mowa we wniosku Hiszpanii z dnia 3 sierpnia 2020 r., Hiszpania przedłużyła wpłacanie świadczeń zdrowotnych dla pracowników nieobecnych w pracy ze względu na COVID-19 (pracowników objętych prewencyjną izolacją albo zakażonych). Środek ten jest podobny do mechanizmu dotyczącego wypadków przy pracy (tzn. świadczenia są wyższe i wypłaca je fundusz zabezpieczenia społecznego od pierwszego dnia zwolnienia), przy czym górny pułap świadczeń wynosi 75 % wynagrodzenia podstawowego.

(10)Hiszpania spełnia warunki dotyczące zwrócenia się z wnioskiem o pomoc finansową, które określono w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672. Hiszpania przedstawiła Komisji odpowiednie dowody potwierdzające, że faktyczne i planowane wydatki publiczne wzrosły o 23 803 573 600 EUR od dnia 1 lutego 2020 r. w związku ze środkami krajowymi przyjętymi w celu złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Zwiększona kwota bezpośrednio związana z mechanizmem zmniejszonego wymiaru czasu pracy „ERTE” i podobnymi środkami ukierunkowanymi na osoby samozatrudnione i pracowników sektora turystycznego stanowi nagły i znaczny wzrost ze względu na niemal natychmiastowy i bezprecedensowy wzrost liczby beneficjentów objętych tymi mechanizmami oraz wysokość związanych z nimi świadczeń w Hiszpanii. Hiszpania zamierza sfinansować 1 660 000 000 EUR zwiększonej kwoty wydatków ze środków unijnych.

(11)Komisja skonsultowała się z Hiszpanią oraz zweryfikowała nagły i znaczny wzrost faktycznych i planowanych wydatków publicznych związanych bezpośrednio z mechanizmami zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz podobnymi środkami, a także z korzystaniem ze środków ochrony zdrowia związanych z pandemią COVID-19, o których mowa we wniosku z dnia 3 sierpnia 2020 r., zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(12)Należy zatem udzielić pomocy finansowej, aby pomóc Hiszpanii w przezwyciężeniu skutków społeczno-gospodarczych poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19.

(13)Niniejsza decyzja powinna pozostawać bez uszczerbku dla wyniku jakichkolwiek procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania rynku wewnętrznego, które mogą zostać podjęte, w szczególności na mocy art. 107 i 108 TFUE. Niniejsza decyzja nie uchyla obowiązku powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie, na mocy art. 108 TFUE, o przypadkach potencjalnej pomocy państwa.

(14)Hiszpania powinna regularnie przedstawiać Komisji informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych, aby umożliwić Komisji ocenę stopnia realizacji tych wydatków przez Hiszpanię.

(15)Decyzję o udzieleniu pomocy finansowej podjęto, uwzględniając istniejące i przewidywane potrzeby Hiszpanii, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na mocy rozporządzenia (UE) 2020/672, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości. W szczególności kwotę pożyczki ustalono tak, aby zapewnić zgodność z normami ostrożnościowymi stosowanymi do portfela pożyczek, które określono w rozporządzeniu Rady (UE) 2020/672,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Hiszpania spełnia warunki określone w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672.

Artykuł 2

1. Unia udziela Hiszpanii pożyczki do maksymalnej wysokości 21 324 820 449 EUR. Maksymalny średni okres wymagalności pożyczki wynosi 15 lat.

2. Okres dostępności pomocy finansowej udzielonej na mocy niniejszej decyzji wynosi 18 miesięcy począwszy od pierwszego dnia po wejściu w życie niniejszej decyzji.

3. Pomoc finansowa Unii jest udostępniana Hiszpanii przez Komisję w maksymalnie dziesięciu ratach. Rata może zostać wypłacona w jednej transzy lub w kilku transzach. Okresy wymagalności transz w ramach pierwszej raty mogą być dłuższe niż maksymalny średni okres wymagalności, o którym mowa w ust. 1. W takich przypadkach okresy wymagalności kolejnych transz są ustalane tak, aby po wypłacie wszystkich rat osiągnięto zgodność z maksymalnym średnim okresem wymagalności, o którym mowa w ust. 1.

4. Warunkiem uruchomienia pierwszej raty jest wejście w życie umowy pożyczki, o której mowa w art. 8 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2020/672.

5. Hiszpania pokrywa koszty finansowania poniesione przez Unię, o których mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2020/672, w odniesieniu do każdej raty, powiększone o wszelkie opłaty, koszty i wydatki poniesione przez Unię, które wynikają z rodzaju finansowania.

6. Komisja decyduje o wysokości oraz o uruchomieniu rat, a także o wysokości transz.

Artykuł 3

Hiszpania może finansować następujące środki:

a)mechanizm zmniejszonego wymiaru czasu pracy „ERTE” (Expediente de Regulación Temporal de Empleo) dotyczący pracowników, przewidziany w dekrecie królewskim z mocą ustawy 8/2020 z dnia 17 marca (rozdział II art. 22–28), dekrecie królewskim z mocą ustawy 18/2020 z dnia 12 maja i dekrecie królewskim z mocą ustawy 24/2020 z dnia 26 czerwca (art. 1–7);

b)nadzwyczajne środki związane ze składkami na ubezpieczenie społeczne pracowników objętych ERTE przewidziane w dekrecie królewskim z mocą ustawy 8/2020 z dnia 17 marca (rozdział II art. 22–28), dekrecie królewskim z mocą ustawy 18/2020 z dnia 12 maja i dekrecie królewskim z mocą ustawy 24/2020 z dnia 26 czerwca (rozdział I art. 4);

c)świadczenie należne z tytułu „zaprzestania działalności” oraz powiązane zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, przewidziane w dekrecie królewskim z mocą ustawy 8/2020 z dnia 17 marca (art. 17) zmienionym dekretem królewskim z mocą ustawy 11/2020 z dnia 31 marca (przepis końcowy 1.8) i dekretem królewskim z mocą ustawy 24/2020 z dnia 26 czerwca (art. 8);

d)mechanizm wsparcia na rzecz pracowników „stale pracujących sezonowo” przewidziany dekretem królewskim z mocą ustawy 15/2020 z dnia 21 kwietnia (przepis końcowy 8);

e)częściowe zwolnienie pracodawców z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w celu wsparcia „ochrony zatrudnienia w sektorze turystycznym” przewidziane w dekrecie królewskim z mocą ustawy 8/2019 z dnia 8 marca, dekrecie królewskim z mocą ustawy 12/2019 z dnia 11 października, dekrecie królewskim z mocą ustawy 7/2020 z dnia 12 marca (art. 13) i dekrecie królewskim z mocą ustawy 25/2020 (przepis końcowy 4);

f)świadczenia zdrowotne dla pracowników nieobecnych w pracy ze względu na COVID-19, o których mowa w dekrecie królewskim z mocą ustawy 6/2020 z dnia 10 marca (art. 5) i dekrecie królewskim z mocą ustawy 13/2020 z dnia 7 kwietnia (przepis końcowy 1).

Artykuł 4

Hiszpania przekazuje Komisji do dnia [DATA: 6 miesięcy po opublikowaniu niniejszej decyzji] r., a następnie co 6 miesięcy, informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych do czasu całkowitego zrealizowania tych wydatków.

Artykuł 5

Niniejsza decyzja skierowana jest do Królestwa Hiszpanii.

Artykuł 6

Niniejsza decyzja jest publikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Dz.U. L 159 z 20.5.2020, s. 1.