KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 24.8.2020

COM(2020) 454 final

2020/0224(NLE)

Wniosek

DECYZJA WYKONAWCZA RADY

udzielająca Cyprowi tymczasowego wsparcia na podstawie rozporządzenia Rady (UE) 2020/672 w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej, jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Rozporządzenie Rady 2020/672 („rozporządzenie w sprawie SURE”) określa ramy prawne udzielania pomocy finansowej Unii państwom członkowskim, które w wyniku pandemii COVID-19 doświadczają poważnych zakłóceń gospodarczych lub są nimi istotnie zagrożone. Wsparcie w ramach SURE służy finansowaniu przede wszystkim mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy lub podobnych środków służących ochronie pracowników i osób samozatrudnionych, a tym samym zmniejszeniu skali bezrobocia i utraty dochodów, a dodatkowo także finansowaniu niektórych środków ochrony zdrowia, w szczególności w miejscu pracy.

W dniu 6 sierpnia 2020 r. Cypr zwrócił się z wnioskiem o pomoc finansową Unii na podstawie rozporządzenia w sprawie SURE. Zgodnie z art. 6 ust. 2 rozporządzenia w sprawie SURE Komisja skonsultowała się z władzami cypryjskimi w celu zweryfikowania nagłego i znacznego wzrostu faktycznych i planowanych wydatków spowodowanych przez pandemię COVID-19 i związanych bezpośrednio ze: a) specjalnym programem urlopów rodzicielskich, b) programem świadczeń z tytułu choroby dla pracowników sektora prywatnego i osób samozatrudnionych, c) programem wspierania przedsiębiorstw w przypadku całkowitego zawieszenia działalności, d) programem wspierania przedsiębiorstw w przypadku częściowego zawieszenia działalności, e) specjalnym programem dla osób samozatrudnionych, f) specjalnym programem dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych, g) specjalnym programem wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności, h) specjalnym programem wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność oraz i) z programem dofinansowania dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych. Środki te dotyczą w szczególności:

1)specjalnego programu urlopów, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla rodziców pracujących w sektorze prywatnym, którzy mają dzieci w wieku do 15. roku życia lub niepełnosprawne dzieci w każdym wieku;

2)programu wspierania przedsiębiorstw w przypadku całkowitego zawieszenia działalności, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla 90 % pracowników przedsiębiorstw zmuszonych do zawieszenia działalności, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r. (2019 r. za okres od lipca 2020 r. do sierpnia 2020 r.) w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata może wynieść maksymalnie 1 214 EUR miesięcznie, a minimalnie – 360 EUR;

3)programu wspierania przedsiębiorstw w przypadku częściowego zawieszenia działalności, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników przedsiębiorstw odnotowujących w związku z pandemią spadek obrotów o co najmniej 25 %, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r. w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata może wynieść maksymalnie 1 214 EUR miesięcznie, a minimalnie – 360 EUR;

4)„specjalnego programu dla osób samozatrudnionych”, w ramach którego zapewnia się rekompensatę dla osób samozatrudnionych, które zgodnie z dekretem Ministra Zdrowia lub decyzją Rady Ministrów nie mogą wykonywać żadnej działalności;

5)„specjalnego programu dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych”, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenia, aby wspierać pracowników w branży hotelarskiej i w innych przedsiębiorstwach oferujących noclegi dla turystów, których pracodawcy całkowicie zawiesili swoją działalność lub odnotowali spadek obrotów o ponad 40 %. Warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia;

6)„specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności”, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników tych przedsiębiorstw, które w pełni zawiesiły swoją działalność lub odnotowały spadek obrotów o ponad 55 %, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia;

7)„specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność”, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników przedsiębiorstw, które odnotowują spadek obrotów o co najmniej 55 %, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia;

8)programu dofinansowania dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych, które zatrudniają do 50 pracowników, w ramach którego zapewnia się dotację ryczałtową, by wspierać małe przedsiębiorstwa i osoby samozatrudnione w zakresie kosztów operacyjnych;

9)„programu świadczeń z tytułu choroby”, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników sektora prywatnego i osób samozatrudnionych, pod warunkiem że są one zaklasyfikowane jako osoby narażone zgodnie z wykazem publikowanym przez Ministerstwo Zdrowia, zostały objęte kwarantanną przez władze albo są zakażone COVID-19.

Cypr przekazał Komisji stosowne informacje.

Uwzględniając dostępne dowody, Komisja zwraca się do Rady z wnioskiem o przyjęcie decyzji wykonawczej o udzieleniu Cyprowi pomocy finansowej na podstawie rozporządzenia w sprawie SURE w celu wsparcia powyższych środków.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

•Spójność z innymi politykami Unii

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

•Proporcjonalność

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

•Ocena skutków

4.WPŁYW NA BUDŻET

Oprócz gwarancji udzielanych przez państwa członkowskie przewidziano także inne zabezpieczenia na potrzeby zapewnienia stabilności finansowej systemu:

·rygorystyczne i zachowawcze podejście do zarządzania finansowego;

·stworzenie portfela pożyczek, co ogranicza w przypadku poszczególnych państw członkowskich ryzyko koncentracji, roczną ekspozycję i nadmierną ekspozycję, zapewniając jednocześnie przyznanie wystarczających zasobów państwom najbardziej potrzebującym; oraz

·możliwość rolowania długu.

2020/0224 (NLE)

Wniosek

DECYZJA WYKONAWCZA RADY

udzielająca Cyprowi tymczasowego wsparcia na podstawie rozporządzenia Rady (UE) 2020/672 w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej, jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

Uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/672 z dnia 19 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19 1 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)W dniu 6 sierpnia 2020 r. Cypr zwrócił się do Unii o pomoc finansową w celu uzupełnienia krajowych działań na rzecz złagodzenia wpływu pandemii COVID-19 i jej społeczno-gospodarczych skutków dla pracowników.

(2)Oczekuje się, że pandemia COVID-19 oraz nadzwyczajne środki wdrożone przez Cypr, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się oraz złagodzić jej skutki społeczno-gospodarcze i zdrowotne, będą miały ogromny wpływ na finanse publiczne. Zgodnie z prognozą Komisji z wiosny 2020 r. oczekuje się, że na koniec 2020 r. deficyt oraz dług brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych na Cyprze wyniosą odpowiednio 7 % i 115,7 % produktu krajowego brutto (PKB). Jak wynika ze śródokresowej prognozy Komisji z lata 2020 r., przewiduje się, że PKB Cypru zmniejszy się o 7,7 % w 2020 r.

(3)Pandemia COVID-19 wyłączyła znaczną część ludności Cypru z aktywności zawodowej. Sytuacja ta doprowadziła do nagłego i znacznego wzrostu wydatków publicznych Cypru w związku ze specjalnym programem urlopów rodzicielskich, programami wspierania przedsiębiorstw odpowiednio w przypadku częściowego i całkowitego zawieszenia działalności, specjalnym programem dla osób samozatrudnionych, specjalnym programem dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych, specjalnym programem wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności, specjalnym programem wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność oraz programem dofinansowania dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych, a także ze wsparciem środków z zakresu zdrowia publicznego dotyczących systemu świadczeń z tytułu choroby, które to programy przedstawiono w motywach 4–12.

(4)Ustawa nr 27(I)/2020, o której mowa we wniosku Cypru z dnia 6 sierpnia 2020 r., stanowiła podstawę wprowadzenia szeregu aktów wykonawczych, w których przewidziano środki mające na celu złagodzenie skutków pandemii COVID-19. Na mocy ustawy nr 27(I)/2020 władze wprowadziły specjalny program urlopów, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla rodziców pracujących w sektorze prywatnym, którzy mają dzieci w wieku do 15. roku życia lub niepełnosprawne dzieci w każdym wieku. Ten specjalny program można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ w ramach tego programu zapewnia się wsparcie dochodu dla pracowników oraz pomaga się w utrzymaniu zatrudnienia, zapobiegając sytuacji, w której rodzice, którzy muszą opiekować się swoimi dziećmi, kiedy szkoły są zamknięte, musieliby rozwiązać stosunek pracy.

(5)Ponadto władze wprowadziły program wspierania przedsiębiorstw w przypadku całkowitego zawieszenia działalności, w ramach którego zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla 90 % pracowników przedsiębiorstw zmuszonych do zawieszenia działalności, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r. (2019 r. za okres od lipca 2020 r. do sierpnia 2020 r.) w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata może wynieść maksymalnie 1 214 EUR miesięcznie, a minimalnie – 360 EUR.

(6)W ramach programu wspierania przedsiębiorstw w przypadku częściowego zawieszenia działalności zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników przedsiębiorstw odnotowujących w związku z pandemią spadek obrotów o co najmniej 25 %, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r. w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata może wynieść maksymalnie 1 214 EUR miesięcznie, a minimalnie – 360 EUR.

(7)W ramach „specjalnego programu dla osób samozatrudnionych” zapewnia się rekompensatę dla osób samozatrudnionych, które zgodnie z dekretem Ministra Zdrowia lub decyzją Rady Ministrów nie mogą wykonywać żadnej działalności.

(8)W ramach „specjalnego programu dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych” zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenia, aby wspierać pracowników w branży hotelarskiej i w innych przedsiębiorstwach oferujących noclegi dla turystów, których pracodawcy całkowicie zawiesili swoją działalność lub odnotowali spadek obrotów o ponad 40 %. Warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia.

(9)W ramach „specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności” zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników branży hotelarskiej oraz innych przedsiębiorstw oferujących noclegi dla turystów, które to przedsiębiorstwa w pełni zawiesiły swoją działalność lub odnotowały spadek obrotów o ponad 55 %, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia.

(10)W ramach „specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność” zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników przedsiębiorstw, które odnotowują spadek obrotów o co najmniej 55 %, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia.

(11)Ponadto na mocy aktu pt. „Budżet uzupełniający – tymczasowe ramy dotyczące środków pomocy państwa na wsparcie gospodarki za pomocą dotacji w związku z trwającą pandemią COVID-19”, o którym mowa we wniosku Cypru z dnia 6 sierpnia 2020 r., wprowadzono subsydia dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych, które zatrudniają do 50 pracowników. Wniosek dotyczy jedynie tej części wydatków, która jest związana ze wsparciem dla osób samozatrudnionych oraz przedsiębiorstw jednoosobowych. W ramach tych subsydiów zapewnia się dotację ryczałtową, by wspierać małe przedsiębiorstwa i osoby samozatrudnione w zakresie kosztów operacyjnych. Program dofinansowania można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ jego celem jest ochrona osób samozatrudnionych lub podobnych kategorii pracowników przed spadkiem lub utratą dochodów.

(12)Ponadto w ramach „programu świadczeń z tytułu choroby” zapewnia się rekompensatę za wynagrodzenie dla pracowników sektora prywatnego i osób samozatrudnionych, pod warunkiem że są one zaklasyfikowane jako osoby narażone zgodnie z wykazem publikowanym przez Ministerstwo Zdrowia, zostały objęte kwarantanną przez władze albo są zakażone COVID-19.

(13)Cypr spełnia warunki dotyczące zwrócenia się z wnioskiem o pomoc finansową, które określono w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672. Cypr przedstawił Komisji odpowiednie dowody potwierdzające, że faktyczne i planowane wydatki publiczne wzrosły od 1 lutego 2020 r. o 479 070 000 EUR ze względu na wyższą kwotę związaną bezpośrednio ze specjalnym programem urlopów rodzicielskich, programami wspierania przedsiębiorstw odpowiednio w przypadku częściowego i całkowitego zawieszenia działalności, specjalnym programem dla osób samozatrudnionych, specjalnym programem dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych, specjalnym programem wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności, specjalnym programem wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność oraz programem dofinansowania dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych. Stanowi to nagły i znaczny wzrost, ponieważ te nowe środki obejmują znaczną część przedsiębiorstw i ludności aktywnej zawodowo na Cyprze.

(14)Komisja skonsultowała się z Cyprem oraz zweryfikowała nagły i znaczny wzrost faktycznych i planowanych wydatków publicznych związanych bezpośrednio z mechanizmami zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz podobnymi środkami, a także z korzystaniem ze środków ochrony zdrowia związanych z pandemią COVID-19, o których mowa we wniosku z dnia 6 sierpnia 2020 r., zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(15)Należy zatem udzielić pomocy finansowej, aby pomóc Cyprowi w przezwyciężeniu skutków społeczno-gospodarczych poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19.

(16)Niniejsza decyzja powinna pozostawać bez uszczerbku dla wyniku jakichkolwiek procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania rynku wewnętrznego, które mogą zostać podjęte, w szczególności na mocy art. 107 i 108 TFUE. Niniejsza decyzja nie uchyla obowiązku powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie, na mocy art. 108 TFUE, o przypadkach potencjalnej pomocy państwa.

(17)Cypr powinien regularnie przedstawiać Komisji informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych, aby umożliwić Komisji ocenę stopnia realizacji tych wydatków przez Cypr.

(18)Decyzję o udzieleniu pomocy finansowej podjęto, uwzględniając istniejące i przewidywane potrzeby Cypru, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na mocy rozporządzenia (UE) 2020/672, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Cypr spełnia warunki określone w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672.

Artykuł 2

1.Unia udziela Cyprowi pożyczki do maksymalnej wysokości 479 070 000 EUR. Maksymalny średni okres wymagalności pożyczki wynosi 15 lat.

2.Okres dostępności pomocy finansowej udzielonej na mocy niniejszej decyzji wynosi 18 miesięcy począwszy od pierwszego dnia po wejściu w życie niniejszej decyzji.

3.Pomoc finansowa Unii jest udostępniana Cyprowi przez Komisję w maksymalnie ośmiu ratach. Rata może zostać wypłacona w jednej transzy lub w kilku transzach. Okresy wymagalności transz w ramach pierwszej raty mogą być dłuższe niż maksymalny średni okres wymagalności, o którym mowa w ust. 1. W takich przypadkach okresy wymagalności kolejnych transz są ustalane tak, aby po wypłacie wszystkich rat osiągnięto zgodność z maksymalnym średnim okresem wymagalności, o którym mowa w ust. 1.

4.Warunkiem uruchomienia pierwszej raty jest wejście w życie umowy pożyczki, o której mowa w art. 8 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2020/672.

5.Cypr pokrywa koszty finansowania poniesione przez Unię, o których mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2020/672, w odniesieniu do każdej raty, powiększone o wszelkie opłaty, koszty i wydatki poniesione przez Unię, które wynikają z rodzaju finansowania.

6.Komisja decyduje o wysokości oraz o uruchomieniu rat, a także o wysokości transz.

Artykuł 3

Cypr może finansować następujące środki:

a)specjalny program urlopów rodzicielskich przewidziany w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 127/148/151/184/192/212/213/235/2020;

b)programy wspierania przedsiębiorstw w przypadku częściowego i całkowitego zawieszenia działalności przewidziane w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 131/148/151/188/212/213/239/2020 oraz 151/187/212/213/238/243/273/2020;

c)specjalny program dla osób samozatrudnionych przewidziany w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 129/148/151/186/213/237/322/2020;

d)specjalny program dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych przewidziany w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 269/317/2020;

e)specjalny program wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności, przewidziany w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 270/318/2020;

f)specjalny program wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność przewidziany w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 272/320/2020;

g)program dofinansowania dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych przewidziany w akcie pt. „Budżet uzupełniający – tymczasowe ramy dotyczące środków pomocy państwa na wsparcie gospodarki za pomocą dotacji w związku z trwającą pandemią COVID-19”, dla części wydatków związanych ze wspieraniem osób samozatrudnionych i przedsiębiorstw jednoosobowych;

h)program świadczeń z tytułu choroby przewidziany w ustawie 27(I)/2020 i aktach wykonawczych 128/148/151/185/212/236/2020.

Artykuł 4

Cypr przekazuje Komisji do dnia [DATA: 6 miesięcy po opublikowaniu niniejszej decyzji] r., a następnie co 6 miesięcy, informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych do czasu całkowitego zrealizowania tych wydatków.

Artykuł 5

Niniejsza decyzja skierowana jest do Republiki Cypryjskiej.

Artykuł 6

Niniejsza decyzja jest publikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Dz.U. L 159 z 20.5.2020, s. 1.