KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 12.6.2019
COM(2019) 276 final
KOMUNIKAT KOMISJI
Stan przygotowań środków awaryjnych w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ, RADY, EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO, KOMITETU REGIONÓW I EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO
Stan przygotowań środków awaryjnych w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej
1.Wprowadzenie
Zjednoczone Królestwo postanowiło opuścić Unię Europejską, powołując się na procedurę przewidzianą w art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Na wniosek Zjednoczonego Królestwa Rada Europejska (art. 50) w dniu 11 kwietnia 2019 r. wyraziła zgodę na kolejne przedłużenie okresu przewidzianego w art. 50 ust. 3 TUE do dnia 31 października 2019 r.. Jeśli Zjednoczone Królestwo ratyfikuje umowę o wystąpieniu na dowolnym etapie przed dniem 31 października 2019 r., wystąpienie nastąpi pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu procedur ratyfikacyjnych. Komisja nadal jest zdania, że najlepszym rozwiązaniem byłoby uporządkowane wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z Unii na podstawie umowy o wystąpieniu.
Jeśli do dnia 31 października 2019 r. Zjednoczone Królestwo nie ratyfikuje umowy o wystąpieniu lub jeśli nie zwróci się o trzecie przedłużenie, na które Rada Europejska (art. 50) wyrazi jednomyślną zgodę, okres przewidziany w art. 50 ust. 3 TUE upłynie w tym dniu. Zjednoczone Królestwo stanie się w takim wypadku państwem trzecim w dniu 1 listopada 2019 r. bez umowy zapewniającej uporządkowane wystąpienie. Z uwagi na utrzymującą się niepewność co do ratyfikacji umowy przez Zjednoczone Królestwo i ogólnej sytuacji wewnętrznej w tym państwie, zgodnie z podejściem, które Rada Europejska (art. 50) podkreśla od początku procesu, wszystkie podmioty muszą nadal przygotowywać się na wszelkie ewentualności, włącznie z wystąpieniem bez umowy.
Rada Europejska (art. 50) postanowiła dokonać przeglądu postępów na posiedzeniu w dniach 20–21 czerwca 2019 r. Aby dostarczyć informacji do tego przeglądu, w ślad za swoimi czterema poprzednimi komunikatami w sprawie gotowości na brexit i działań awaryjnych Komisja w niniejszym komunikacie podsumowuje środki w zakresie gotowości i środki awaryjne wprowadzone przez Unię Europejską i państwa członkowskie UE-27, skutki przedłużenia terminu oraz wszelkie prace przygotowawcze, które nadal wymagają podjęcia. Komisja wzywa państwa członkowskie i zainteresowane strony do wykorzystania przedłużonego terminu do upewnienia się, czy wprowadzono wszystkie niezbędne środki gotowości i środki awaryjne.
Jak konsekwentnie podkreśla Komisja, środki awaryjne mogą jedynie ograniczyć najbardziej dotkliwe zakłócenia wynikające z wystąpienia bez umowy. Jakkolwiek Komisja nie spekuluje na temat możliwych skutków gospodarczych różnych scenariuszy, oczywiste jest, że wystąpienie Zjednoczonego Królestwa bez umowy miałoby poważne negatywne skutki gospodarcze, proporcjonalnie znacznie bardziej dotkliwe dla Zjednoczonego Królestwa niż dla państw członkowskich UE-27. Przygotowania państw członkowskich i zainteresowanych stron mogą zmniejszyć indywidualne narażenie na negatywne skutki wystąpienia bez umowy. Niekorzystne skutki złagodzi również wysoki poziom gotowości we wszystkich sektorach gospodarki.
Jak stwierdzono w czwartym komunikacie w sprawie gotowości na brexit z dnia 10 kwietnia 2019 r., Komisja jest gotowa zaproponować środki wsparcia finansowego w celu złagodzenia skutków w najbardziej dotkniętych obszarach i sektorach, uwzględniając dostępne środki finansowe oraz wszelkie dostosowania po stronie wydatków i dochodów w budżecie UE, które mogą wynikać z nieuporządkowanego wystąpienia. Co się tyczy pilniejszego wsparcia dla zainteresowanych stron, przepisy UE dotyczące pomocy państwa przewidują elastyczne rozwiązania w zakresie środków krajowych.
2.Podejmowane przez UE działania przygotowawcze i środki awaryjne są adekwatne do potrzeb
Unia Europejska była przygotowana na wystąpienie Zjednoczonego Królestwa już przed jego pierwotną datą (30 marca 2019 r.). Wyniki szeroko zakrojonych prac przeprowadzonych przed tą datą przez wszystkie instytucje i organy UE i 27 państw członkowskich Unii są nadal aktualne.
Działania na szczeblu UE podsumowano w czwartym komunikacie w sprawie gotowości na brexit z dnia 10 kwietnia 2019 r. Komisja przedstawiła 19 wniosków ustawodawczych służących przygotowaniu się na wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE. Parlament Europejski i Rada przyjęły 18 z nich, a co do ostatniego, dotyczącego budżetu UE na 2019 r., osiągnięto porozumienie polityczne i prawdopodobnie zostanie on formalnie przyjęty w czerwcu 2019 r. Te akty ustawodawcze są wymienione w załączniku 1 i obejmują obszary od transportu, poprzez koordynację zabezpieczenia społecznego i program Erasmus+, po system wizowy mający zastosowanie do obywateli Zjednoczonego Królestwa. Komisja przyjęła też 63 aktów nieustawodawczych w wielu obszarach polityki.
Komisja dokonała przeglądu wszystkich środków na szczeblu UE, aby ocenić, czy są one nadal adekwatne do potrzeb w sytuacji przedłużenia terminu przewidzianego w art. 50 ust. 3 TUE. Na podstawie tego przeglądu Komisja uważa, że wspomniane akty ustawodawcze i nieustawodawcze Unii nadal odpowiadają zamierzonym celom. Nie ma zatem potrzeby wprowadzania w nich zmian merytorycznych. Komisja nie planuje wprowadzania żadnych nowych środków przed nową datą wystąpienia.
W zdecydowanej większości tych aktów terminy ich stosowania i obowiązywania ulegają automatycznemu dostosowaniu do nowej daty wystąpienia, więc zmiana ich tekstów nie jest potrzebna. W niektórych aktach określono datę upływu ich ważności. Komisja rozważy, czy akty te wymagają przed tą datą dostosowania technicznego do nowych terminów.
Ponadto Komisja przyjęła 16 aktów o charakterze nieustawodawczym na podstawie przepisów sanitarnych i fitosanitarnych UE, zakładających wcześniejszą datę wystąpienia – 12 kwietnia 2019 r. – na podstawie gwarancji udzielonych przez Zjednoczone Królestwo. Z uwagi na przedłużenie terminu środki te są obecnie nieaktualne. Jeżeli jednak Zjednoczone Królestwo nadal będzie udzielać niezbędnych gwarancji, środki te zostaną ponownie przyjęte i będą stosowane od dnia 1 listopada 2019 r.
Opublikowane przez Komisję 93 zawiadomienia nadal stanowią dla zainteresowanych stron i organów źródło przydatnych informacji w wielu obszarach, na które wpłynie wystąpienie. Zmieniona data wystąpienia nie wpływa na zawarte w nich konkluzje z analizy prawnej skutków wystąpienia Zjednoczonego Królestwa.
Ponadto nadal trwają dyskusje techniczne i wymiana informacji pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi UE-27 oraz przedstawicielami biznesu i społeczeństwa obywatelskiego na temat ogólnych kwestii dotyczących gotowości i działań awaryjnych oraz na temat konkretnych działań sektorowych, prawnych i administracyjnych. Dyskusje te były prowadzone w trakcie całego procesu i umożliwiły wyjaśnienie wielu kwestii.
3.
Trwające przygotowania w wybranych obszarach
W poprzednich komunikatach w sprawie gotowości na brexit uwzględniono szeroki zakres sektorów i istotnych kwestii z nimi związanych. W niniejszej sekcji skupiono się na obszarach, które w nadchodzących miesiącach nadal wymagają szczególnej uwagi.
Jak stale podkreśla Komisja, gotowość do wystąpienia Zjednoczonego Królestwa wymaga wspólnego wysiłku organów publicznych i podmiotów gospodarczych. Wszystkie zainteresowane strony są odpowiedzialne za przygotowanie się na wszelkie ewentualności. Przygotować się muszą również obywatele, których rzecz dotyczy.
W niektórych sektorach przedsiębiorstwa zgłaszały w marcu 2019 r., że miały za mało czasu na dostosowanie się. Komisja zdecydowanie zachęca zainteresowane strony, aby, korzystając z dodatkowego czasu do 31 października 2019 r., podjęły wszelkie niezbędne działania w celu przygotowania się na wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE. Powinny one zapewnić uzyskanie niezbędnych zezwoleń regulacyjnych i podjęcie działań administracyjnych w odniesieniu do handlu transgranicznego, a także niezbędnych działań w zakresie relokacji lub reorganizacji przedsiębiorstwa bądź zmian w umowach. Należy w szczególności pamiętać, że wprowadzanie na rynek UE produktów, które nie spełniają koniecznych wymogów lub warunków zezwoleń, nie będzie możliwe. Jak stwierdzono powyżej, Komisja nie planuje już przyjęcia żadnych nowych środków na wypadek wystąpienia bez umowy czy też w celu skompensowania braku gotowości ze strony podmiotów gospodarczych. Komisja jest zdania, że dodatkowy okres dostępny dzięki przedłużeniu terminu powinien zasadniczo wystarczyć podmiotom gospodarczym na dostosowanie się, a więc nawet w przypadkach, w których dopuszczone są wyłączenia lub odstępstwa, nie powinny one być konieczne.
Władze krajowe, regionalne i lokalne w państwach członkowskich UE-27 odgrywają kluczową rolę w przygotowaniach do wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE. Wszystkie państwa członkowskie UE-27 wprowadziły przepisy i strategie oraz poczyniły praktyczne przygotowania. Państwa członkowskie UE-27 powinny – podobnie jak to uczyniła Komisja w odniesieniu do środków awaryjnych UE – dokonać przeglądu swoich krajowych środków awaryjnych, aby mieć pewność, że są one nadal adekwatne do celów w sytuacji przedłużenia terminu określonego w art. 50 ust. 3. W przypadku wystąpienia bez umowy stosowanie ostatecznych środków przygotowawczych musi rozpocząć się najpóźniej dnia 1 listopada 2019 r.
Prawo pobytu i prawa do zabezpieczenia społecznego przysługujące obywatelom
W odniesieniu do prawa pobytu obywateli Zjednoczonego Królestwa państwa członkowskie UE-27 przygotowały lub przyjęły przed dniem 12 kwietnia 2019 r. krajowe środki awaryjne dla zapewnienia, aby obywatele Zjednoczonego Królestwa i członkowie ich rodzin pochodzący spoza UE mogli nadal legalnie przebywać w UE w okresie bezpośrednio po wystąpieniu bez umowy. Komisja współpracuje z państwami członkowskimi UE-27 dla zapewnienia spójnego ogólnego podejścia, jednocześnie uznając, że wskazana jest elastyczność co do rozwiązań w poszczególnych państwach członkowskich, ponieważ mają one do czynienia z różnymi wyzwaniami w zależności od panujących w nich systemów prawnych i administracyjnych oraz od liczby obywateli Zjednoczonego Królestwa przebywających na ich terytorium.
Aby zapewnić większą jasność sytuacji, Komisja – w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi UE-27 – przedstawiła przegląd krajowych środków dotyczących prawa pobytu na swoich stronach internetowych dotyczących gotowości na brexit
. Komisja będzie nadal aktualizować te informacje na podstawie najnowszych danych uzyskanych z państw członkowskich UE-27. Komisja wzywa państwa członkowskie UE-27 do kontynuowania działań skierowanych do obywateli Zjednoczonego Królestwa mieszkających na ich terytorium. Komisja przypomina, że ochrona statusu prawnego obywateli Zjednoczonego Królestwa mieszkających obecnie w UE jest priorytetem.
Co się tyczy obywateli UE mieszkających w Zjednoczonym Królestwie, informacje na temat podejścia rządu Zjednoczonego Królestwa są dostępne na jego stronie internetowej.
Jak wyjaśniono w czwartym komunikacie w sprawie gotowości na brexit z 10 kwietnia 2019 r., Komisja współpracuje również z państwami członkowskimi UE-27 w celu uzupełnienia poziomu ochrony uprawnień do zabezpieczenia społecznego przewidzianego w unijnym rozporządzeniu w sprawie środków awaryjnych na wypadek wystąpienia bez umowy. Obejmuje to stosowanie jednostronnego skoordynowanego podejścia awaryjnego do wszystkich osób ubezpieczonych, których uprawnienia odnoszą się do Zjednoczonego Królestwa przed datą wystąpienia. Poza tym państwa członkowskie UE-27 mogą jednostronnie stosować zasadę sumowania okresów pracy, ubezpieczenia i pobytu w Zjednoczonym Królestwie po wystąpieniu bądź też stosować dalsze środki jednostronne. Mogą również umożliwić korzystanie z opieki zdrowotnej osobom ubezpieczonym w Zjednoczonym Królestwie przebywającym na ich terytorium. Komisja sporządziła przegląd środków krajowych, który stanowi potwierdzenie, że chociaż środki wprowadzone w poszczególnych państwach członkowskich – ze względu na ich specyficzną sytuację – wykazują pewną różnorodność, to skoordynowane podejście zapewnia jednolity podstawowy poziom ochrony we wszystkich państwach członkowskich UE-27. Państwa członkowskie UE-27 powinny wykorzystać przedłużony termin, aby zapewnić obywatelom informacje potrzebne im do przygotowania się na wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE.
Produkty lecznicze, wyroby medyczne i substancje chemiczne
Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE ma znaczenie dla dwóch rodzajów produktów leczniczych stosowanych u ludzi oraz weterynaryjnych produktów leczniczych: dopuszczonych do obrotu centralnie przez Komisję Europejską oraz dopuszczonych do obrotu na szczeblu krajowym przez państwa członkowskie. Do dnia 12 kwietnia 2019 r. nie zapewniono zgodności z przepisami tylko w przypadku nielicznych produktów centralnie dopuszczonych do obrotu (około 1 %). Chociaż sytuacja ta nie stanowi zasadniczej trudności, rozwiązanie jej leży zarówno w interesie przemysłu farmaceutycznego, jak i pacjentów. Europejska Agencja Leków (EMA) jest obecnie bliska zakończenia procesu zapewniania zgodności regulacyjnej w odniesieniu do produktów dopuszczonych do obrotu na szczeblu centralnym. Wymagane są natomiast dalsze działania w odniesieniu do produktów dopuszczonych na szczeblu krajowym. Zdecydowanie zachęca się przemysł do wykorzystania przedłużonego terminu do zapewnienia zgodności regulacyjnej pozostałych produktów leczniczych do dnia 31 października 2019 r. w ścisłej współpracy z EMA i krajowymi agencjami ds. leków. Jeżeli chodzi o przeniesienie obiektów służących do badania partii produktów ze Zjednoczonego Królestwa do państw członkowskich UE-27, w marcu 2019 r. Komisja wydała wytyczne w sprawie możliwości uzyskania przez przedsiębiorstwa tymczasowego zwolnienia pod określonymi warunkami. Jakkolwiek kwestia ta powinna być mniej istotna ze względu na przedłużenie terminu określonego w art. 50 ust. 3, to wytyczne nadal mają zastosowanie zarówno do produktów dopuszczonych na szczeblu centralnym, jak i tych dopuszczonych na szczeblu krajowym, na potrzeby szybkiego zakończenia przenoszenia do UE-27 obiektów służących badaniom w ramach kontroli jakości.
Ponadto nadal trwa przenoszenie certyfikatów dotyczących wyrobów medycznych z jednostek notyfikowanych w Zjednoczonym Królestwie do jednostek notyfikowanych w UE-27. Kilka jednostek notyfikowanych w Zjednoczonym Królestwie współpracuje z jednostkami notyfikowanymi UE-27 lub tworzy w tych państwach nowe jednostki w celu przeniesienia certyfikatów ich klientów do tych państw. Chociaż przed 12 kwietnia 2019 r. poczyniono znaczne postępy w przenoszeniu certyfikatów, konieczne będzie jeszcze przeprowadzenie znacznych prac w celu osiągnięcia pełnej zgodności z przepisami do dnia 31 października 2019 r. W przypadkach, w których jednostki notyfikowane w Zjednoczonym Królestwie nie będą w stanie przenieść certyfikatów swoich klientów w terminie, zdecydowanie zaleca się producentom zajęcie się we własnym zakresie przenoszeniem certyfikatów do jednostek notyfikowanych w państwach członkowskich UE-27. Państwa członkowskie powinny wspomagać przedsiębiorstwa w skoncentrowaniu działań przygotowawczych na produktach krytycznych i w znalezieniu jednostki notyfikowanej w UE-27 w celu terminowego przeniesienia certyfikatów. Państwa członkowskie regularnie omawiają postępy w tym obszarze, w szczególności w ramach grupy zadaniowej ds. brexitu w ramach sieci właściwych organów ds. wyrobów medycznych, a także pozostają w stałym kontakcie z Komisją. Komisja jest zdania, że przedłużenie terminu przewidzianego w art. 50 ust. 3 do dnia 31 października 2019 r. zapewnia wystarczającą ilość czasu na dokończenie zarówno przenoszenia certyfikatów, jak i dostosowywania etykiet produktów.
Jeśli chodzi o substancje chemiczne, do końca kwietnia 2019 r. przeniesiono do państw członkowskich UE-27 rejestracje REACH 463 substancji, zaś 718 substancji nadal było zarejestrowanych wyłącznie przez podmioty rejestrujące mające siedzibę w Zjednoczonym Królestwie. Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) otworzyła „okno dla brexitu” w REACH-IT, aby podjąć niezbędne działania w celu przeniesienia rejestracji REACH przed datą wystąpienia. Po ostatnim przedłużeniu terminu określonego w art. 50 ust. 3 „okno dla brexitu” pozostaje otwarte przez ECHA do dnia 31 października 2019 r. Przedsiębiorstwom z podmiotami rejestrującymi mającymi siedzibę w Zjednoczonym Królestwie, które jeszcze nie przeniosły swoich rejestracji do państw członkowskich UE-27, zdecydowanie zaleca się korzystanie z tej możliwości oraz kontakt i koordynację z potencjalnymi podmiotami współrejestrującymi i dalszymi użytkownikami w UE-27. Jeżeli rejestracje nie zostaną przeniesione, to począwszy od dnia wystąpienia odnośne chemikalia nie będą mogły być wprowadzane do obrotu w UE. Podmioty z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie, ubiegające się o zezwolenia w ramach REACH, muszą przenieść swoje wnioski do przedsiębiorstw z siedzibą w UE-27, aby uniknąć zakłóceń w dostawach.
Cła, podatki pośrednie i punkty kontroli granicznej
W dziedzinie ceł i podatków pośrednich Komisja już przed poprzednią datą wystąpienia zorganizowała liczne spotkania techniczne i opublikowała wytyczne dotyczące ceł, podatku od wartości dodanej (VAT) i podatku akcyzowego. Na okres do dnia wystąpienia zaplanowano szereg dalszych międzysektorowych dyskusji podsumowujących z administracjami krajowymi. Działania skupiają się obecnie na zapewnianiu krajowym funkcjonariuszom celnym ukierunkowanych szkoleń w postaci warsztatów, filmów w internecie lub animacji, a także na organizacji przyspieszonych programów szkoleń na potrzeby rekrutacji nowych pracowników służb celnych i przekwalifikowywania dotychczasowych pracowników.
Ponadto Komisja kontynuuje wielojęzyczną kampanię informacyjną uruchomioną 18 lutego 2019 r., która ma służyć pomocą unijnym przedsiębiorstwom i wszystkim innym zainteresowanym stronom w przygotowaniach do wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE. Narzędzia komunikacyjne obejmują m.in. specjalną stronę internetową, ulotki, przewodnik celny oraz internetowe objaśnienia rozwiązań technicznych służących skutecznemu wdrażaniu unijnego kodeksu celnego w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa w przypadku wystąpienia bez umowy.
Administracje krajowe poczyniły znaczne inwestycje w infrastrukturę i zasoby ludzkie, przede wszystkim w państwach członkowskich, które są głównymi punktami wejściowymi i wyjściowymi w handlu między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem. Państwa członkowskie współpracują również z Komisją w ramach działań szkoleniowych i komunikacyjnych mających na celu dotarcie do podmiotów gospodarczych oraz zainteresowanych stron.
Z uwagi na dużą liczbę podmiotów, których to dotyczy, trudno jest określić dokładny poziom gotowości przedsiębiorstw w dziedzinie ceł, jednak z danych statystycznych wynika, że działania zostały podjęte.
Po pierwsze między lutym a marcem 2019 r. znacznie wzrosła liczba unijnych numerów rejestracyjnych i identyfikacyjnych przedsiębiorcy (EORI), przyznawanych wszystkim podmiotom zarejestrowanym przez organy celne na potrzeby przyszłych działań związanych z przywozem lub wywozem. W tym względzie Komisja wyjaśniła, że podmioty gospodarcze mogą przedstawić wymagane dane i podjąć niezbędne kroki w celu rejestracji przed datą wystąpienia. Po drugie, wzrosła również liczba wniosków dotyczących statusu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO), który umożliwia korzystanie z pewnych ułatwień i uproszczeń celnych
. Tendencje te wskazują na to, że zainteresowane strony są w coraz większym stopniu przygotowane w kontekście procedur celnych, co jednak nie oznacza, że podjęto wszystkie konieczne środki przygotowawcze. W szczególności przyznanie numeru EORI i statusu AEO to tylko niektóre z działań potrzebnych podmiotom gospodarczym do przygotowania się do wystąpienia bez umowy. Działania te mogą też obejmować m.in. zmiany w logistyce i planowaniu operacyjnym lub ewentualne zatrudnienie specjalistów w dziedzinie ceł. Należy wreszcie podkreślić, że nie tylko kraje w sąsiedztwie Zjednoczonego Królestwa powinny podejmować intensywne wysiłki: każde przedsiębiorstwo z UE-27, które po dacie wystąpienia zamierza nadal prowadzić wymianę handlową ze Zjednoczonym Królestwem, powinno skontaktować się z krajową administracją celną, aby upewnić się, że poczyniło wszelkie niezbędne przygotowania.
W dziedzinie kontroli sanitarnych i fitosanitarnych (SPS) państwa członkowskie UE-27 utworzyły nowe punkty kontroli granicznej (PKG) lub rozbudowały istniejące punkty w miejscach wprowadzania przywozu ze Zjednoczonego Królestwa do UE. Jak stwierdzono powyżej, akt nieustawodawczy zatwierdzający te PKG będzie musiał zostać przyjęty ponownie wskutek ostatniego przedłużenia terminu określonego w art. 50 ust. 3. Wcześniej państwa członkowskie UE-27 powinny wykorzystać dodatkowy czas na ocenę potrzeby dalszych dostosowań tych PKG, aby od samego początku zapewnić ich pełną operacyjność. Ponadto Komisja utrzymuje regularne kontakty z najbardziej zainteresowanymi państwami członkowskimi, tak aby w przypadku wystąpienia bez umowy możliwe było sprawne uruchomienie lądowego połączenia transportowego między Irlandią a pozostałą częścią Unii Europejskiej przez Zjednoczone Królestwo, w tym wsparcia niezbędnych systemów informatycznych.
Transport
W dziedzinie transportu lotniczego w rozporządzeniu (UE) 2019/502 w sprawie środków awaryjnych przewidziano specjalny mechanizm umożliwiający unijnym liniom lotniczym spełnienie unijnych wymogów dotyczących własności i kontroli po wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z UE. Linie lotnicze miały 15 dni od wejścia w życie rozporządzenia (tj. od dnia 28 marca 2019 r.) na przedłożenie odpowiedniemu krajowemu organowi wydającemu licencje planu opisującego środki planowane w celu osiągnięcia pełnej zgodności z wymogami. Właściwe organy wydające zezwolenia mają dwa miesiące na dokonanie oceny, czy środki te zapewnią zgodność z przepisami, i muszą poinformować o swojej ocenie Komisję i danego przewoźnika lotniczego. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie środków awaryjnych przewoźnicy mają następnie czas do dnia 30 marca 2020 r. na wdrożenie opisanych środków i wypełnienie wymogów unijnych dotyczących własności i kontroli. Proces ten jest w toku, a Komisja utrzymuje regularne kontakty z organami krajowymi. Rozporządzenie w sprawie środków awaryjnych umożliwia również przewoźnikom lotniczym ze Zjednoczonego Królestwa ubieganie się o zezwolenie na prowadzenie działalności w każdym państwie członkowskim, w którym chcą ją prowadzić; te przepisy również stosuje się od dnia 28 marca 2019 r.
W sektorze transportu kolejowego podmioty, które nie podjęły niezbędnych kroków w celu uzyskania odpowiednich dokumentów UE-27, powinny je podjąć. Rozporządzenie (UE) 2019/503 w sprawie środków awaryjnych oferuje wystarczająco dużo czasu na zapewnienie zgodności z przepisami. Biorąc pod uwagę przedłużenie terminu, Komisja jest zdania, że podmioty gospodarcze mają dość czasu na zapewnienie zgodności przed dniem wystąpienia. Maszyniści, którzy chcą nadal prowadzić pociągi na liniach transgranicznych, a dotąd nie uzyskali ważnego zezwolenia UE-27 (ich liczba jest znaczna), będą musieli podjąć działania w tym celu. Co się tyczy certyfikatów bezpieczeństwa i koncesji dla przedsiębiorstw kolejowych prowadzących przewozy w tunelu pod kanałem La Manche, organy krajowe i niektóre podmioty wprowadziły dalsze środki w celu zapewnienia dostępności odpowiednich certyfikatów i licencji UE-27.
Działalność połowowa
W sektorze rybołówstwa Komisja podjęła szybkie działania w celu wdrożenia unijnych rozporządzeń w sprawie środków awaryjnych. Komisja i państwa członkowskie współpracują w celu gromadzenia informacji w odpowiednim formacie, tak aby wnioski o upoważnienie statków UE do połowów na wodach Zjednoczonego Królestwa mogły być rozpatrywane natychmiast po wejściu w życie rozporządzenia awaryjnego w sprawie upoważnień do połowów. Komisja zadba o to, aby w razie potrzeby były zapewnione struktury niezbędne do szybkiego wdrożenia środka awaryjnego.
Komisja współpracuje również ściśle z państwami członkowskimi w celu dostosowania ich programów operacyjnych, tak aby – w razie konieczności i we właściwych przypadkach – środki z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego mogły być wykorzystywane do tymczasowego zaprzestania działalności. Komisja ponownie podkreśla znaczenie skoordynowanego podejścia zainteresowanych państw członkowskich UE-27 do przygotowania się na ewentualną sytuację, w której statki UE nie miałyby już dostępu do wód Zjednoczonego Królestwa. Komisja jest skłonna sprzyjać dalszym konsultacjom w celu wypracowania wspólnych ram monitorowania zmian lub zakłóceń w działalności połowowej na wodach UE, w tym ewentualnego przeniesienia tej działalności, oraz w celu umożliwienia skoordynowanej reakcji obejmującej ewentualne przeznaczenie wsparcia na tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej. Komisja będzie również kontynuować współpracę z Europejską Agencją Kontroli Rybołówstwa, która może odegrać użyteczną rolę w sytuacji zwiększonych potrzeb w zakresie kontroli, monitorowania i nadzoru po wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z UE.
Jeżeli Zjednoczone Królestwo wystąpi z Unii Europejskiej bez umowy w dniu 31 października 2019 r., będzie należało w odpowiednim czasie rozważyć konsekwencje dla ustalenia uprawnień do połowów na 2020 r., co może wymagać odrębnego porozumienia ze Zjednoczonym Królestwem zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego i na podstawie opinii naukowych.
Usługi finansowe
W dziedzinie usług finansowych, w okresie poprzedzającym poprzednią datę wystąpienia (12 kwietnia 2019 r.) przedsiębiorstwa poczyniły znaczne postępy w zakresie planowania awaryjnego, w tym w zakresie rejestrowania działalności gospodarczej w państwach członkowskich UE-27, przeformułowywania lub rozwiązywania umów transgranicznych, a także dostosowywania modeli biznesowych. Pewne kwestie pozostają jednak nierozwiązane. Przedsiębiorstwom ubezpieczeniowym, dostawcom usług płatniczych i innym operatorom usług finansowych, którzy pozostają nieprzygotowani w zakresie niektórych aspektów działalności (na przykład w zakresie zarządzania umowami i dostępu do infrastruktury), zdecydowanie zaleca się zakończenie prac przygotowawczych do dnia 31 października 2019 r. Komisja współpracuje z organami nadzoru na szczeblach unijnym i krajowym w celu zapewnienia pełnego wdrożenia planów awaryjnych przedsiębiorstw i oczekuje, że organy nadzorcze w Zjednoczonym Królestwie nie będą utrudniać przedsiębiorstwom wdrażania takich planów. Komisja współpracuje również z państwami członkowskimi w celu zapewnienia spójnego podejścia do przygotowań awaryjnych w obszarze usług finansowych na szczeblu krajowym, aby zapewnić utrzymanie stabilności finansowej i uniknąć zaburzenia równych warunków działania na jednolitym rynku usług finansowych. Komisji zależy na utrzymaniu stabilnych i otwartych rynków finansowych. Jeśli jednak w dniu 31 października 2019 r. Zjednoczone Królestwo wystąpi z Unii Europejskiej bez umowy, nie uda się uniknąć pewnego rozdrobnienia rynku w sektorze usług finansowych.
3.Podsumowanie
Zdaniem Komisji nadal należy liczyć się z możliwością wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE bez umowy, wraz z wszystkimi wynikającymi z tego negatywnymi skutkami gospodarczymi. Komisja oceniła wszystkie obecne unijne środki awaryjne w świetle przedłużenia terminu przewidzianego w art. 50 ust. 3 i stwierdziła, że środki te są nadal odpowiednie i adekwatne do celu. Niemniej jednak Komisja będzie nadal monitorować rozwój sytuacji politycznej i oceniać, czy konieczne będzie rozszerzenie przyjętych środków. Komisja będzie również w dalszym ciągu wspierać państwa członkowskie i zainteresowane strony w ich przygotowaniach oraz ponownie podkreśla, jak ważne jest, by wszystkie zainteresowane strony wykorzystały okres przedłużony do dnia 31 października 2019 r., aby zapewnić najlepsze możliwe przygotowanie na wszelkie ewentualności.