23.9.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 348/14

(1)

Decyzja dotyczy siedmiu dwustronnych naruszeń. Adresaci decyzji uczestniczyli w co najmniej jednym przypadku naruszenia art. 101 Traktatu i art. 53 Porozumienia EOG.

(2)

Celem każdego naruszenia było ograniczenie lub zakłócenie konkurencji w odniesieniu do instrumentów pochodnych stopy procentowej dla jena japońskiego (zwanych dalej „instrumentami pochodnymi stopy procentowej dla jena” lub „YIRD”), których podstawą była stopa procentowa LIBOR dla jena japońskiego (zwana dalej „JPY LIBOR”); jedno z naruszeń dotyczyło instrumentów pochodnych stopy procentowej dla jena opartych na stopie Euroyen TIBOR.

(3)

JPY LIBOR i Euroyen TIBOR to ważne referencyjne stopy procentowe dla wielu instrumentów finansowych denominowanych w jenach japońskich. JPY LIBOR jest ustalana przez Brytyjskie Stowarzyszenie Bankowców (British Bankers Association, BBA), a Euroyen TIBOR przez Japońskie Stowarzyszenie Bankowców (Japanese Bankers Association, JBA). Stopy te są ustalane dla różnych okresów zapadalności (okresów spłacania kredytu) codziennie na podstawie prognoz przedstawianych przez banki będące członkami paneli JPY LIBOR i Euroyen TIBOR. Banki te są proszone o przedkładanie każdego dnia roboczego przed określoną godziną szacunkowych stóp procentowych, po których ich zdaniem mogłyby one pożyczać na londyńskim międzybankowym rynku pieniężnym niezabezpieczone środki w rozsądnej wielkości rynkowej (w przypadku JPY LIBOR) lub szacunków dotyczących tego, co uważają za obowiązujące stopy rynkowe dla transakcji między głównymi bankami na japońskim rynku offshore (w przypadku Euroyen TIBOR) dla różnych okresów zapadalności. BBA i JBA obliczają następnie, na podstawie średniej z tych prognoz, wyłączając jednocześnie cztery (w przypadku BBA) i dwie (w przypadku JBA) najwyższe i najniższe zgłoszone prognozy, codzienne stopy JPY LIBOR i Euroyen TIBOR w odniesieniu do każdego okresu zapadalności. Otrzymywane w ten sposób stopy są niezwłocznie publikowane i udostępniane opinii publicznej każdego dnia roboczego.

(4)

Stopy procentowe JPY LIBOR i Euroyen TIBOR znajdują odzwierciedlenie między innymi w cenach instrumentów YIRD, które są produktami finansowymi będącymi przedmiotem handlu na całym świecie, wykorzystywanymi przez korporacje, instytucje finansowe, fundusze hedgingowe i inne przedsiębiorstwa do zarządzania swoją ekspozycją na ryzyko stopy procentowej (hedging, zarówno w odniesieniu do pożyczkobiorców, jak i inwestorów) lub w celach spekulacyjnych.

(5)

Najbardziej powszechnymi instrumentami pochodnymi stopy procentowej w jenach, są: (i) kontrakty terminowe na stopę procentową, (ii) swapy stóp procentowych, (iii) opcje na stopy procentowe oraz (iv) transakcje terminowe typu futures na stopę procentową. YIRD mogą być przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym lub – w przypadku transakcji terminowych typu futures na stopę procentową – przedmiotem obrotu giełdowego.

(6)

Niniejsza decyzja skierowana jest do następujących podmiotów (zwanych dalej „adresatami”):

(7)

Postępowanie wszczęto na podstawie wniosku o zwolnienie z grzywny złożonego przez UBS w dniu 17 grudnia 2010 r. W dniu 20 kwietnia 2011 r. Komisja skierowała do wielu przedsiębiorstw działających w sektorze YIRD wezwania do udzielenia informacji. W dniu […] Citigroup złożyło wniosek o zwolnienie z grzywny lub złagodzenie kar. W dniu […] Deutsche Bank złożyło wniosek o zmniejszenie grzywien. W dniu […] RP Martin złożyło wniosek o zmniejszenie grzywien. W dniu […] RBS złożyło wniosek o zmniejszenie grzywien.

(8)

W dniu 12 lutego 2013 r. Komisja wszczęła postępowania zgodnie z art. 11 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 przeciwko UBS, RBS, Deutsche Bank, Citigroup, JPMorgan, RP Martin, w dniu 29 października 2013 r. – przeciwko ICAP.

(9)

Odbyły się rozmowy ugodowe z adresatami niniejszej decyzji, po czym strony uczestniczące w tych rozmowach przedstawiły Komisji formalne wnioski ugodowe na mocy art. 10a ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 773/2004 (2), wyłącznie w celu osiągnięcia ugody z Komisją w niniejszym postępowaniu i bez uszczerbku dla wszelkich innych postępowań („propozycje ugodowe”).

(10)

W dniu 29 października 2013 r. Komisja przyjęła pisemne zgłoszenie zastrzeżeń skierowane do UBS, RBS, Deutsche Bank, Citigroup, JPMorgan i RP Martin. Wszyscy adresaci zgłoszenia potwierdzili, że jego treść odzwierciedla przedłożone przez nich propozycje ugodowe oraz że zobowiązują się do udziału w postępowaniu ugodowym. Komitet Doradczy ds. Praktyk Ograniczających Konkurencję i Pozycji Dominujących wydał pozytywną opinię w dniu 29 listopada 2013 r., a Komisja przyjęła decyzję w dniu 4 grudnia 2013 r.

(11)

W niniejszym przypadku Komisja określiła następujących siedem dwustronnych, wyraźnie odrębnych i oddzielonych od siebie naruszeń oraz następujący czas uczestnictwa przedsiębiorstw w każdym z tych naruszeń:

(12)

ICAP nie jest adresatem decyzji, która opiera się na okolicznościach faktycznych przyjętych jedynie przez adresatów niniejszej decyzji. Niniejsza decyzja nie ustanawia zatem odpowiedzialności ICAP z tytułu uczestnictwa w naruszeniu prawa konkurencji UE w przedmiotowej sprawie (3).

(13)

Strony (banki), które dopuściły się przedmiotowych naruszeń, stosowały następujące praktyki antykonkurencyjne:

(14)

W naruszeniu UBS/DB 2008-09 UBS i Deutsche Bank, aby ułatwić stosowanie antykonkurencyjnych praktyk opisanych powyżej, zbadały także możliwość dokonywania transakcji mających na celu dostosowanie ich interesów w zakresie transakcji YIRD; banki te mogły także kilkakrotnie zawrzeć takie transakcje.

(15)

RP Martin pośredniczył w naruszeniu UBS/DB 2008-2009 w okresie od dnia 29 czerwca 2009 r. do dnia 10 sierpnia 2009 r. – na wniosek UBS RP Martin obiecał nawiązanie kontaktu, i przy co najmniej kilku okazjach rzeczywiście nawiązał kontakt, z szeregiem banków należących do panelu ustalającego stopy procentowe JPY LIBOR, które nie uczestniczyły w naruszeniu, w celu wywarcia wpływu na prognozy tych banków dotyczące JPY LIBOR. Deutsche Bank nie był świadomy tego faktu.

(16)

[…].

(17)

[…].

(18)

[…].

(19)

[…].

(20)

Zakres geograficzny każdego z siedmiu naruszeń w przypadku wszystkich odpowiednich uczestników obejmował całe terytorium EOG.

(21)

W przypadku niniejszej decyzji mają zastosowanie wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien z 2006 r. (4). Komisja nakłada grzywny na przedsiębiorstwa, do których skierowana jest niniejsza decyzja.

(22)

Podstawową kwotę grzywny, która ma zostać nałożona na UBS, JPMorgan, RBS, Citigroup i Deutsche Bank, należy określić przy uwzględnieniu wartości sprzedaży; faktu, że każde z siedmiu naruszeń należy ze względu na swój charakter do najpoważniejszych ograniczeń konkurencji; czasu trwania i zakresu geograficznego każdego z siedmiu naruszeń; faktu, że działania mające znamiona zmowy dotyczyły wskaźników finansowych oraz kwoty dodatkowej w celu odstraszenia przedsiębiorstw od podejmowania takich nielegalnych praktyk.

(23)

Komisja zazwyczaj uwzględnia wartość sprzedaży przedsiębiorstw za ostatni pełny rok obrachunkowy w okresie, w którym doszło do naruszenia przepisów (5). Może jednak odstąpić od tej praktyki, jeżeli w świetle okoliczności danej sprawy inny okres odniesienia okaże się bardziej stosowny (6).

(24)

W odniesieniu do każdego z siedmiu naruszeń Komisja oblicza wartość rocznej sprzedaży UBS, JPMorgan, RBS, Citigroup i Deutsche Bank w oparciu o środki pieniężne otrzymane z produktów, których dotyczą odnośne naruszenia, od kontrahentów z EOG w miesiącach objętych poszczególnymi naruszeniami, które są następnie przedstawiane w ujęciu rocznym. W przypadku UBS obliczone na tej podstawie kwoty są zmniejszane zgodnie z odpowiednim współczynnikiem, aby uwzględnić częściowe czasowe pokrywanie się pewnych naruszeń, które odnoszą się do tego samego produktu i zakresu geograficznego. Podobnie w przypadku Citigroup wyliczone kwoty są zmniejszane z tych samych powodów.

(25)

Te wartości sprzedaży są dyskontowane jednolitym współczynnikiem w celu uwzględnienia specyficznych cech sektora YIRD, takich jak kompensowanie typowe dla tego sektora, oznaczające, że banki zarówno kupują, jak i sprzedają instrumenty pochodne i w ten sposób płatności przychodzące kompensują się z płatnościami wychodzącymi.

(26)

Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien zapewniają jedynie ograniczone wskazówki co do obliczania grzywien, które mogą zostać nałożone na pośredników, takich jak RP Martin. W konsekwencji kwota podstawowa dla RP Martin jest ustalana zgodnie z wymogami rozporządzenia (WE) nr 1/2003, orzecznictwa oraz pkt 37 wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien z 2006 r., z odzwierciedleniem wagi, czasu trwania i charakteru jego uczestnictwa (jako pośrednik), a także potrzeby zapewnienia, że nałożone grzywny będą mieć odpowiedni efekt odstraszający.

(27)

Komisja nie uwzględnia żadnych okoliczności obciążających.

(28)

Komisja uważa brak wiedzy Deutsche Bank na temat możliwego udziału […] oraz udziału RP Martin jako pośredników w naruszeniu UBS/DB 2008-09 a także na temat ewentualnego udziału […] w naruszeniu Citi/DB 2010, opisanych powyżej, za okoliczności łagodzące. W związku z tym grzywnę, która ma zostać nałożona na Deutsche Bank w przypadku każdego z tych naruszeń, zmniejsza się o 10 %.

(29)

Podobnie Komisja przyjmuje brak wiedzy RBS na temat ewentualnego udziału […] jako pośrednika w naruszeniach UBS/RBS 2007 i UBS/RBS 2008 opisanych powyżej za okoliczności łagodzące. W związku z tym grzywnę, która ma zostać nałożona na RBS w przypadku każdego z tych naruszeń, zmniejsza się o 10 %.

(30)

Komisja przyjmuje także brak wiedzy UBS na temat ewentualnego udziału […] jako pośrednika w naruszeniu Citi/UBS 2010 opisanym powyżej za okoliczność łagodzącą. W związku z tym grzywnę, która ma zostać nałożona na UBS w przypadku tego naruszenia, zmniejsza się o 10 %.

(31)

Zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 wartość grzywny nałożonej na każde przedsiębiorstwo za każde naruszenie nie może przekraczać 10 % jego rocznego obrotu uzyskanego w roku obrotowym poprzedzającym decyzję Komisji.

(32)

W tym przypadku żadna z grzywien nie przekracza 10 % całkowitego obrotu przedsiębiorstwa uzyskanego w roku obrotowym poprzedzającym niniejszą decyzję.

(33)

Komisja udzieliła UBS pełnego zwolnienia z grzywien w odniesieniu do każdego z naruszeń, w których uczestniczyło. Ponadto Komisja przyznała także Citigroup zwolnienie z grzywny w przypadku naruszenia Citi/DB 2010.

(34)

Za współpracę w ramach dochodzenia Komisja przyznała również następujące zmniejszenia grzywien:

(35)

W wyniku zastosowania obwieszczenia o postępowaniach ugodowych kwoty grzywien, które mają zostać nałożone na UBS, RBS, Deutsche Bank, Citigroup, JPMorgan, i RP Martin, zostały zmniejszone o 10 %, a zmniejszenie to zostało dodane do zmniejszenia grzywny uzyskanego na podstawie obwieszczenia w sprawie łagodzenia kar.

(36)

Na podstawie art. 23 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 nałożono następujące grzywny:

Naruszenie UBS/JPM 2007

Naruszenie UBS/RBS 2007

Naruszenie UBS/RBS 2008

Naruszenie UBS/DB 2008-09

Naruszenie Citi/RBS 2010

Naruszenie Citi/DB 2010

Naruszenie Citi/UBS 2010