12.11.2015

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 375/4

Zawiadomienie interpretujące w sprawie oznaczania pochodzenia towarów z terytoriów okupowanych przez Izrael od czerwca 1967 r.

(2015/C 375/05)

(1)

Zgodnie z prawem międzynarodowym Unia Europejska nie uznaje zwierzchności Izraela nad terytoriami okupowanymi przez ten kraj od czerwca 1967 r., a mianowicie nad Wzgórzami Golan, Strefą Gazy i Zachodnim Brzegiem, łącznie ze Wschodnią Jerozolimą, i nie uznaje tych obszarów za część terytorium Izraela (1), bez względu na ich status prawny w świetle izraelskiego prawa krajowego (2). Unia jasno stwierdziła, że nie uzna jakichkolwiek zmian w kształcie granic określonym przed 1967 r., o ile nie są to zmiany uzgodnione przez strony bliskowschodniego procesu pokojowego (3).

(2)

Stosowanie obowiązujących przepisów unijnych dotyczących oznaczania pochodzenia produktów w odniesieniu do produktów pochodzących z terytoriów okupowanych przez Izrael jest przedmiotem zawiadomień bądź wytycznych przyjmowanych przez właściwe władze niektórych państw członkowskich. Konsumenci, podmioty gospodarcze i organy krajowe oczekują bowiem jasności na temat interpretacji obowiązujących przepisów UE dotyczących informacji o pochodzeniu produktów wytwarzanych na terytoriach okupowanych przez Izrael (4). Niniejsze zawiadomienie służy również zapewnieniu zgodności ze stanowiskiem Unii i z prawem międzynarodowym, w świetle którego Unia nie uznaje zwierzchności Izraela nad terytoriami okupowanymi przez ten kraj od czerwca 1967 r. Niniejsze zawiadomienie ma również służyć zachowaniu otwartej i płynnej wymiany handlowej, nie zmierza do spowodowania utrudnień w przepływach handlowych i nie powinno być odczytywane w ten sposób.

(3)

Niniejsze zawiadomienie nie wprowadza nowych uregulowań prawnych. Mimo że niniejsze zawiadomienie odzwierciedla stanowisko Komisji w kwestii stosownych przepisów UE, egzekwowanie takich uregulowań pozostaje podstawowym obowiązkiem państw członkowskich. Zgodnie z obowiązującym orzecznictwem państwa członkowskie muszą zapewnić skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary za naruszenia przepisów prawa UE, mogą natomiast samodzielnie decydować o rodzaju tych kar (5). Komisja, jako strażniczka Traktatów, gwarantuje przestrzeganie tych zobowiązań przez państwa członkowskie, wszczynając w razie potrzeby postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Niniejsze zawiadomienie pozostaje bez uszczerbku dla innych wymogów ustanowionych w unijnych przepisach, a także dla przyszłej wykładni tych przepisów dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości.

(4)

Kilka aktów prawnych UE stanowi obecnie o obowiązku oznaczania pochodzenia produktu. Wymóg ten odnosi się często do wskazania „kraju pochodzenia” (6), ale czasem używane są inne określenia, takie jak „miejsce pochodzenia” w przypadku środków spożywczych (7). Z zastrzeżeniem konkretnych przepisów w odnośnym ustawodawstwie unijnym stanowiących inaczej, określenie kraju pochodzenia środków spożywczych będzie co do zasady oparte na unijnych niepreferencyjnych regułach pochodzenia określonych w przepisach celnych (8).

(5)	W przypadku gdy odnośne przepisy prawa UE wyraźnie wymagają oznaczenia pochodzenia produktu, musi ono być prawidłowe i nie może wprowadzać konsumenta w błąd.

(6)	W przypadku gdy oznaczenie pochodzenia jest nieobowiązkowe, jeśli zostanie ono podane dobrowolnie, informacja ta musi być prawidłowa i nie może wprowadzać konsumenta w błąd (9).

(7)	Zważywszy, że Wzgórza Golan i Zachodni Brzeg (łącznie ze Wschodnią Jerozolimą) (10) w myśl prawa międzynarodowego nie wchodzą w skład terytorium izraelskiego, oznaczenie „wyprodukowano w Izraelu” (11) uznaje się za nieprawidłowe i wprowadzające w błąd w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów.

(8)	W przypadkach gdy oznaczenie pochodzenia jest obowiązkowe, należy stosować inne określenie uwzględniające obiegowe nazwy terytoriów.

(9)

W przypadku produktów pochodzących z Palestyny (12), ale niepochodzących z osiedli izraelskich, oznaczenie, które nie wprowadzałoby w błąd co do pochodzenia geograficznego, a przy tym odpowiadałoby praktyce międzynarodowej, mogłoby brzmieć: „produkt pochodzący z Zachodniego Brzegu (produkt palestyński)” (13), „produkt pochodzący ze Strefy Gazy” lub „produkt pochodzący z Palestyny”.

(10)

W odniesieniu do produktów z Zachodniego Brzegu lub Wzgórz Golan pochodzących z osiedli izraelskich, oznaczenie ograniczające się do słów „produkt pochodzący ze Wzgórz Golan” lub „produkt pochodzący z Zachodniego Brzegu” nie byłoby dopuszczalne. Nawet w przypadku podania szerzej rozumianego obszaru lub terytorium, z którego pochodzi produkt, opuszczenie dodatkowej informacji geograficznej wskazującej, że produkt pochodzi z osiedli izraelskich, wprowadzałoby konsumenta w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu. W takich przypadkach należy dodać, na przykład w nawiasach, wyrażenie „osiedle izraelskie” lub jego odpowiednik. W związku z tym można stosować wyrażenia, takie jak „produkt pochodzący ze Wzgórz Golan (osiedle izraelskie)” lub „produkt pochodzący z Zachodniego Brzegu (osiedle izraelskie)”.

(11)

W każdym przypadku zgodnie z unijnym ustawodawstwem dotyczącym ochrony konsumentów oznaczenie pochodzenia staje się obowiązkowe w sytuacji, gdy – w odniesieniu do środków spożywczych – opuszczenie tej informacji wprowadziłoby konsumenta w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu (14), a – w odniesieniu do pozostałych towarów – gdy pominięta zostaje informacja, która jest istotna, w danym kontekście, dla podjęcia świadomej decyzji dotyczącej transakcji, i tym samym powoduje lub może spowodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej transakcji, której inaczej by nie podjął (15). W takich przypadkach zastosowanie mają przykłady podane w poprzednim punkcie.

(12)

Informacje dotyczące pochodzenia są często udostępniane podmiotom gospodarczym w różnych formach (16). W wielu przypadkach informacje o pochodzeniu produktów można znaleźć w dokumentacji celnej. Jeżeli produkty są objęte preferencyjnym traktowaniem w chwili przywozu, dołączane jest do nich świadectwo preferencyjnego pochodzenia wystawiane przez Izrael (17) lub przez władze palestyńskie (18). Inne dokumenty, takie jak faktury, kwity dostawy i dokumenty transportowe mogą zawierać oznaczenie pochodzenia produktów. Jeżeli informacja ta nie jest łatwo dostępna w dokumentach towarzyszących, podmioty gospodarcze mogą zwracać się o udzielenie informacji o pochodzeniu bezpośrednio do swoich dostawców lub importerów.

(1) Zob. wyrok w sprawie C-386/08 Brita, Zb.Orz. 2010, s. I-1289, pkt 47 i 53.

(2) W świetle izraelskiego prawa Wschodnia Jerozolima i Wzgórza Golan zostały przyłączone do Państwa Izrael, natomiast Zachodni Brzeg określany jest jako „terytoria”.

(3) Zob. m.in. konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie bliskowschodniego procesu pokojowego z 14 maja 2012 r., 10 grudnia 2012 r. i 17 listopada 2014 r.

(4) Zastosowana w niniejszym zawiadomieniu wykładnia terminu „informacja o pochodzeniu” zgodnie z przepisami prawa UE stosuje się do wszelkich przyszłych przepisów o treści podobnej do tych, które obowiązują obecnie i których dotyczy niniejsze zawiadomienie.

(5) Zob. m.in. wyrok w sprawie 68/88 Komisja przeciwko Grecji, Rec. 1989, s. 2965, pkt 23 i 24; wyrok w sprawie C-326/88 Hansen, Rec. 1990, s. I-2911, pkt 17; wyrok w sprawach połączonych C-387/02, C-391/02 i C-403/02 Berlusconi i in., Zb.Orz. 2005, s. I-3565, pkt 65.

(6) Zob. na przykład: w odniesieniu do kosmetyków: art. 19 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczącego produktów kosmetycznych (Dz.U. L 342 z 22.12.2009, s. 59); w odniesieniu do świeżych owoców i warzyw: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 671) oraz art. 6 i część A pkt 4 ppkt B w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw (Dz.U. L 157 z 15.6.2011, s. 1); w odniesieniu do ryb: art. 38 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1379/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków produktów rybołówstwa i akwakultury zmieniającego rozporządzenia Rady (WE) nr 1184/2006 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 104/2000 (Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 1); w odniesieniu do wina: art. 119 ust. 1 lit. e) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 oraz art. 55 rozporządzenia Komisji (WE) nr 607/2009 z dnia 14 lipca 2009 r. ustanawiającego niektóre szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2008 w odniesieniu do chronionych nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, określeń tradycyjnych, etykietowania i prezentacji niektórych produktów sektora wina (Dz.U. L 193 z 24.7.2009, s. 60); w odniesieniu do miodu: art. 2 ust. 4 dyrektywy Rady 2001/110/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. odnoszącej się do miodu (Dz.U. L 10 z 12.1.2002, s. 47); w odniesieniu do oliwy z oliwek: art. 4 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 29/2012 z dnia 13 stycznia 2012 r. w sprawie norm handlowych w odniesieniu do oliwy z oliwek (Dz.U. L 12 z 14.1.2012, s. 14); w odniesieniu do wołowiny i cielęciny: art. 13–15 rozporządzenia (WE) nr 1760/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 lipca 2000 r. ustanawiającego system identyfikacji i rejestracji bydła i dotyczącego etykietowania wołowiny i produktów z wołowiny oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 820/97 (Dz.U. L 204 z 11.8.2000, s. 1); w odniesieniu do mięsa drobiowego w opakowaniach jednostkowych pochodzącego z państw trzecich: art. 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 543/2008 z dnia 16 czerwca 2008 r. wprowadzającego szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego (Dz.U. L 157 z 17.6.2008, s. 46); w odniesieniu do świeżego, schłodzonego i zamrożonego mięsa ze świń, z owiec, kóz i drobiu: załącznik XI do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 18), oraz art. 5–8 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1337/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. ustanawiającego zasady stosowania rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wskazania kraju pochodzenia lub miejsca pochodzenia świeżego, schłodzonego i zamrożonego mięsa ze świń, z owiec, kóz i drobiu (Dz.U. L 335 z 14.12.2013, s. 19).

(7) Art. 2 ust. 2 lit. g) i art. 26 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011.

(8) Motyw 33 i art. 2 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011.

(9) Art. 6 ust. 1 dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”) (Dz.U. L 149 z 11.6.2005, s. 22), zawierający wzmiankę o pochodzeniu geograficznym lub handlowym jako jednym z elementów, który może zdecydować o uznaniu praktyki za wprowadzającą w błąd, oraz art. 26 ust. 3 i art. 36 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011.

(10) Od 2005 r. nie ma już izraelskich osiedli w Strefie Gazy.

(11) Odnosi się to także do porównywalnych określeń, takich jak „pochodzący z”, „produkt izraelski” lub „made in”, które także mogą być używane, zależnie od kontekstu.

(12) Użycie tej nazwy nie może być traktowane jako uznanie Państwa Palestyna i pozostaje bez uszczerbku dla indywidualnych stanowisk państw członkowskich w tej kwestii.

(13) W razie potrzeby także z wymienieniem Wschodniej Jerozolimy.

(14) Art. 26 ust. 2 lit. a) i art. 26 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011.

(15) Art. 7 ust. 1 dyrektywy 2005/29/WE.

(16) Zob. na przykład w odniesieniu do środków spożywczych, w kwestii relacji między sprzedawcą detalicznym a dostawcą, art. 8 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011.

(17) W tej kwestii zob. zawiadomienie skierowane do importerów – Przywóz z Izraela do UE (Dz.U. C 232 z 3.8.2012, s. 5).

(18) Szereg produktów pochodzących z Zachodniego Brzegu, Strefy Gazy i Wschodniej Jerozolimy jest objętych Eurośródziemnomorskim przejściowym układem stowarzyszeniowym w sprawie wymiany handlowej i współpracy między Wspólnotą Europejską, z jednej strony, a Organizacją Wyzwolenia Palestyny (OWP) na rzecz Autonomii Palestyńskiej Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy, z drugiej strony, podpisanym w Brukseli w dniu 24 lutego 1997 r. (Dz.U. L 187 z 16.7.1997, s. 3).