I.Światowy Szczyt Humanitarny – nowy kształt działań humanitarnych w zmieniających się warunkach

a)Wprowadzenie

Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) zwołał pierwszy w historii Światowy Szczyt Humanitarny w dniach 23-24 maja 2016 r. w Stambule. Szczyt jest odpowiedzią na bezprecedensowo wysoką liczbę osób dotkniętych konfliktami i klęskami żywiołowymi, w tym największą liczbę przesiedleń od czasów II wojny światowej. Szczyt będzie dla społeczności międzynarodowej wyjątkową okazją, aby osiągnąć międzynarodowy konsensus, dzięki któremu potwierdzone zostaną zasady pomocy humanitarnej, a działania humanitarne zostaną wzmocnione. Wezmą w nim udział przedstawiciele rządów, darczyńcy, organizacje wdrażające 1 , sektor prywatny i przedstawiciele dotkniętych społeczności. Powinni oni zobowiązać się, w razie potrzeby, do skuteczniejszych sposobów współpracy na rzecz wspólnego celu, jakim jest ratowanie życia ludzkiego i niesienie ulgi w cierpieniu. Dzięki temu szczyt wpłynie na obecne sposoby działania w zakresie pomocy humanitarnej, a może również doprowadzi do ich zmiany, co pozwoli lepiej służyć ludziom w potrzebie.

Unia Europejska (UE) i jej państwa członkowskie są głównymi darczyńcami pomocy humanitarnej. Wspólnie stanowią one najważniejsze podmioty kształtujące politykę humanitarną, które posiadają doświadczenie operacyjne na szczeblu światowym. Wiele zainteresowanych stron oczekuje, że ich wkład przyczyni się do powodzenia szczytu. Niniejszy komunikat, opierający się na europejskim konsensusie w sprawie pomocy humanitarnej 2 , określa unijną wizję nowego kształtu działań humanitarnych i proponuje zalecenia, które powinny zostać zatwierdzone na szczycie. Podstawowym założeniem jest budowanie i umacnianie partnerstw między wieloma podmiotami. Jedynie przez połączone i skoordynowane działania społeczność międzynarodowa może reagować na nasilające się, wieloaspektowe kryzysy i klęski wymagające pomocy humanitarnej.

b)Zmieniająca się sytuacja humanitarna

W ciągu ostatnich 25 lat kryzysy humanitarne stały się coraz liczniejsze, bardziej skomplikowane i poważniejsze. W 2014 r. odnotowano ponad 400 konfliktów wywołanych czynnikami politycznymi, które wpłynęły na życie 50 milionów ludzi. Ponad 40 z tych konfliktów wiązało się z konwencjonalnymi wojnami lub terroryzmem 3 . Wiele z nich miało podłoże ideologiczne i wywołało dramatyczne skutki dla danego regionu, wpływając w efekcie na dostęp do pomocy humanitarnej, ochronę dotkniętej kryzysem ludności i bezpieczeństwo pracowników organizacji niosących pomoc humanitarną. Brak gotowości niektórych stron konfliktów do znalezienia rozwiązań politycznych powoduje, że kryzysy przeciągają się, a zapotrzebowanie na pomoc humanitarną trwa przez lata, a nawet dziesięciolecia.

Klęski żywiołowe – niektóre powiązane ze zmianą klimatu i megatrendami, takimi jak niedobór wody, urbanizacja i presja demograficzna – dotykają 100 milionów ludzi rocznie 4 . Często kolejna klęska następuje, zanim społeczność zdąży zakończyć odbudowę.

Niestabilność społeczna i ekonomiczna napędza kryzysy humanitarne. Od 1990 r. wzrasta odsetek osób osób skrajnie ubogich mieszkających w państwach niestabilnych, w których rządy nie są w stanie lub nie chcą zapewnić podstawowych usług lub równości społecznej. Oznacza to, że obecnie ponad 250 mln osób jest dotkniętych kryzysami humanitarnymi lub na nie narażonych 5 .

Tendencje te oraz współzależności między nimi doprowadziły do ludzkiego cierpienia na niespotykaną skalę oraz rekordowo dużych potrzeb humanitarnych. W połowie 2015 r. niemal 79 mln osób w 37 krajach potrzebowało pomocy humanitarnej, w tym 59 mln osób przesiedlonych 6 .

System pomocy humanitarnej musi sprostać wyzwaniu zapewnienia większej pomocy większej liczbie ludzi, ponosząc przy tym wyższe koszty. Biorąc pod uwagę skalę dzisiejszych kryzysów i klęsk żywiołowych, fundusze na pokrycie potrzeb humanitarnych nie są wystarczające w stosunku do potrzeb, pomimo wyjątkowo wysokiego wkładu darczyńców 7 .

Jednak sytuacja humanitarna zmienia się nie tylko ze względu na liczniejsze wyzwania. Ewoluuje również dlatego, że w działaniach humanitarnych uczestniczy większa liczba różnych podmiotów. Wiąże się to z dodatkowymi zasobami, ale również zmienia sposób planowania, koordynowania i podejmowania działań przez społeczność humanitarną 8 . W związku z tym koordynowany przez ONZ system musi zostać dostosowany, aby nadal przystawał do rzeczywistości i przynosił wartość dodaną. Pomimo postępu wynikającego z reformy humanitarnej w 2005 r. i programu transformacji w 2011 r. 9 system nadal często nie spełnia oczekiwań w zakresie przywództwa, koordynacji i rozliczalności. Przede wszystkim nie można go już postrzegać jako małej grupy organizacji i darczyńców kierujących się „zachodnim systemem wartości”. Szczyt powinien tym samym uznać różnorodność podmiotów zaangażowanych w pomoc humanitarną, równocześnie potwierdzając zasady humanitarne i odnosząc się do niedociągnięć w pomocy humanitarnej.

II.Główne zalecenia na światowy szczyt humanitarny

W przygotowaniach do szczytu uczestniczyło szerokie grono podmiotów zaangażowanych w pomoc humanitarną, które podzieliły się swoimi pomysłami na usprawnienie pomocy humanitarnej. Niniejszy komunikat opiera się na tych dyskusjach. Przyjmując za punkt wyjścia zasady humanitarne, w komunikacie zaleca się stworzenie globalnego partnerstwa w celu wzmocnienia solidarności społeczności międzynarodowej z ofiarami konfliktów i klęsk żywiołowych i wzywa do konkretnych usprawnień do konkretnych usprawnień w systemie pomocy humanitarnej. Zalecenia te uzupełniają się, są wzajemnie powiązane i mają jeden cel: umożliwienie wspólnocie humanitarnej współdziałania w realizacji wspólnych celów, jakimi są ratowanie życia, zapobieganie kryzysom i klęskom oraz umożliwianie odbudowy.

1.Globalne partnerstwo na rzecz działań humanitarnych

`)Potwierdzenie wartości leżących u podstaw pomocy humanitarnej oraz zobowiązanie się do podjęcia konkretnych działań

Godność, uczciwość i solidarność to uniwersalne wartości. Są one centralnym elementem wszystkich kultur, niezależnie od położenia geograficznego, pochodzenia etnicznego czy religii. Zasady humanitarne, takie jak człowieczeństwo, neutralność, bezstronność i niezależność, to konkretny wyraz tych wspólnych wartości 10 . Są one również niezbędne ze względów operacyjnych, ponieważ przyczyniają się do zapewnienia dostępu do pomocy, do ochrony najsłabszych grup społecznych oraz do zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom humanitarnym.

Ponieważ jednak kompleksowe rozwiązania kryzysów są trudno osiągalne, te podstawowe wartości są coraz częściej lekceważone. Zjawisko to potwierdza rosnąca liczba przypadków łamania międzynarodowego prawa humanitarnego, w tym powszechnie ratyfikowanych konwencji genewskich, oraz niezdolność państw i społeczności międzynarodowej do pociągnięcia sprawców do odpowiedzialności.

Większość działań humanitarnych prowadzona jest w sytuacjach konfliktów, na terenach słabo rozwiniętych społecznie i gospodarczo oraz w niestabilnym środowisku politycznym. Rozwiązywanie konfliktów, które powodują cierpienie ludzi, nie jest zadaniem osób udzielających pomocy humanitarnej. Niemniej jednak organizacje humanitarne muszą rozumieć kontekst polityczny i społeczno-gospodarczy, w którym działają. Oczywistym jest, że pomoc humanitarna nie jest instrumentem politycznym czy wojskowym ani narzędziem budowania pokoju, jednak organizacje humanitarne muszą współpracować z innymi podmiotami– oraz zwracać ich uwagę na drastyczne skutki kryzysów humanitarnych – aby móc podjąć odpowiednie działania 11 .

Zalecenie:

•Szczyt stanowi wyjątkową okazję do odnowienia wspólnych zobowiązań i potwierdzenia naszej wspólnej odpowiedzialności za ochronę życia ludzkiego i udzielanie pomocy humanitarnej. Należy zaapelować o wykorzystanie w tym celu wszystkich możliwych środków, czy to politycznych, rozwojowych czy humanitarnych. Wynikiem szczytu powinno być potwierdzenie wspólnych podstaw: wartości takich jak jak godność, uczciwość i solidarność; zasad niesienia pomocy humanitarnej; poszanowania zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego; oraz zobowiązania do prowadzenia działań humanitarnych niezależnych od sytuacji politycznej.

a)Zapewnienie dostępu

Doświadczenia operacyjne wskazują, że zasady humanitarne rzeczywiście ułatwiają dostęp. Dostęp oznacza przede wszystkim umożliwienie ludziom skorzystania z pomocy, a ułatwienie organizacjom humanitarnym dostępu do poszkodowanych osób jest podstawowym warunkiem pomocy humanitarnej.

Jednakże specyfika konfliktów doprowadziła do większej liczby ataków na pracowników pomocy humanitarnej i liczniejszych kradzieży mienia. W związku z tym wiele regionów dotkniętych kryzysami stało się niedostępnych dla pracowników organizacji humanitarnych. W rezultacie dotknięte kryzysami społeczności są systematycznie pozbawiane dostępu do pomocy. Należy podjąć wszelkie wysiłki w celu zwiększenia świadomości w zakresie uniwersalnych wartości leżących u podstaw działań humanitarnych, w szczególności w państwach niestabilnych. Dialog ze stronami konfliktu, zwłaszcza z podmiotami niepaństwowymi, powinien skupić się na obiektywnych potrzebach ludności dotkniętej kryzysem.

Niektóre rządy państw przyjmujących lub podmioty niepaństwowe utrudniają dostęp do pomocy humanitarnej przez nakładanie na pracowników organizacji humanitarnych i konwoje ograniczeń w przemieszczaniu się i biurokratycznych przeszkód, a także przez niezapewnianie im ochrony. Bieżące prace Komisji ds. Prawa Międzynarodowego w sprawie „ochrony osób w przypadku wystąpienia klęsk lub katastrof” powinny dostarczyć wskazówek w tym zakresie 12 . Równocześnie organizacje wdrażające niekiedy unikają obecności w trudnych regionach. Ponadto w niektórych sytuacjach środki służące zwalczaniu terroryzmu stosowane przez niektórych darczyńców rządowych mogą potencjalnie wpływać na prace organizacji humanitarnych, które mogą stawać przed dylematem niezaspokojenia potrzeb humanitarnych lub narażenia się na postępowanie karne. W związku z tymi wszystkimi działaniami dochodzi lub może dojść do nierównomiernego świadczenia pomocy w sytuacjach kryzysowych.

Zalecenia:

•Organizacje humanitarne powinny zaangażować się w bardziej zdecydowany dialog ze stronami konfliktu w celu zapewnienia dostępu, ochrony i bezpieczeństwa. Społeczności lokalne, a w szczególności lokalne społeczeństwo obywatelskie, należy wspierać i zachęcać do propagowania wśród stron konfliktu uniwersalnych wartości leżących u podstaw działań humanitarnych.

•Rządy powinny przede wszystkim zapewnić bezpieczne warunki do prowadzenia działań humanitarnych. Powinny one również zagwarantować odpowiednie podstawy prawne i ramy polityczne ułatwiające dostęp pomocy humanitarnej: a) w odniesieniu do pracowników organizacji humanitarnych: dotyczące przywilejów i immunitetów, wiz i warunków wjazdu, pozwoleń na pracę, swobody przemieszczania się; jak również umożliwiające prowadzenie działań humanitarnych w kontekście środków zwalczania terroryzmu; b) w odniesieniu do sprzętu i towarów: dotyczące wymogów i taryf celnych, podatków i transportu.

•Organizacje wdrażające powinny zwiększyć swoją obecność na odległych i niebezpiecznych obszarach, aby znaleźć się bliżej dotkniętej kryzysem ludności. Wymaga to rygorystycznych protokołów bezpieczeństwa dających równocześnie odpowiednie możliwości działania, wysłania w teren wykwalifikowanego i przeszkolonego personelu oraz współpracy z podmiotami, które mają dostęp.

b)Postawienie ochrony w centrum działań humanitarnych

Kryzysy humanitarne często sprawiają, że dotknięte społeczności narażone są na wykorzystywanie i złe traktowanie. Brak poszanowania zasad humanitarnych i międzynarodowego prawa humanitarnego naraża je na dodatkową niepewność, dyskryminację, nadużycia lub zagrożenie życia. Dzieci, kobiety, osoby starsze i niepełnosprawni to grupy najbardziej podatne na zagrożenia. Należy podkreślić, że to państwa ponoszą podstawową odpowiedzialność za ochronę ofiar kryzysów humanitarnych. Jednak jeśli nie mogą sprostać temu zadaniu lub jeśli same łamią międzynarodowe prawo humanitarne, podmioty zapewniające pomoc humanitarną są zobowiązane do działania.

Ochrona osób nie została jeszcze uwzględniona w działaniach humanitarnych w odpowiednim stopniu 13 . Jest to wynikiem wielu czynników, takich jak brak strategicznego ukierunkowania, ograniczone możliwości, rozbieżne interpretacje ochrony oraz brak możliwości nawiązania kontaktu z dotkniętymi kryzysem społecznościami w środowiskach konfliktu. Należy ponownie wezwać do postawienia ochrony w centrum działań humanitarnych. Choć działania humanitarne opierają się wyłącznie na zaspokajaniu potrzeb, powinny jednak zmierzać do zapewnienia poszanowania praw wszystkich obywateli zgodnie z międzynarodowym prawem humanitarnym, prawami człowieka oraz prawem dotyczącym uchodźców. Równocześnie działania humanitarne powinny wspierać, a nie zastępować, istniejące skuteczne mechanizmy ochrony w społeczeństwie.

Podmioty zapewniające pomoc humanitarną nie mogą same zapewnić ochrony beneficjentom. Należy stworzyć silniejsze powiązania między podmiotami zapewniającymi pomoc humanitarną a społecznością chroniącą prawa człowieka. Oczywiste jest jednak, że działania humanitarne powinny pozostawać neutralne, bezstronne i niezależne, aby unikać narażania pracowników humanitarnych i dotkniętej kryzysem społeczności na ataki strony konfliktu oraz na ryzyko nieuzyskania dostępu 14 .

Zalecenia:

•Społeczność humanitarna powinna systematycznie włączać ochronę w działania humanitarne, uwzględniając słabości i zdolności poszczególnych grup ludności w danej sytuacji oraz zagrożenia, z jakimi mają do czynienia. Organizacje wdrażające, za pomocą odpowiednich mechanizmów koordynacji, takich jak humanitarne zespoły lub grupy krajowe, powinny opracować kompleksowe strategie ochrony obejmujące analizy, programowanie i monitorowanie oraz powinny dysponować wyspecjalizowanym personelem prowadzącym działania w dziedzinie ochrony.

•Należy wzmocnić współpracę między społecznością humanitarną a społecznością chroniącą prawa człowieka, gdyż obie działają w obszarze ochrony. Jednakże personel organizacji humanitarnych powinien zostać zwolniony z wymogów dotyczących sprawozdawczości, które mogłyby zagrozić jego neutralności, bezstronności i niezależności, lub utrudniać dostęp.

2.Globalne partnerstwo na rzecz skutecznych działań humanitarnych

a)Globalne partnerstwo dotyczące podstaw skuteczności pomocy humanitarnej

Zalecenia:

•Społeczność humanitarna powinna opracować kompleksową tablicę wyników dotyczącą skuteczności pomocy humanitarnej w celu usprawnienia całego cyklu reagowania. Wszystkie podmioty zaangażowane w działania humanitarne powinny wnosić wkład w tę tablicę i z niej korzystać. Mogłaby ona objąć:

repozytorium wspólnych danych na temat potrzeb, zagrożeń, słabych stron i dostępu;

spis dostępnych zasobów;

platformę wspólnej analizy ryzyka i koordynacji oceny potrzeb;

bazę danych pozwalającą na pełne śledzenie wszystkich środków finansowych ze wszystkich źródeł oraz podwykonawstwa z lokalnymi partnerami aż do beneficjentów;

wspólne wskaźniki jakości;

wspólne wskaźniki wyników;

ocenę wyników i wpływu;

oraz badania naukowe.

•Darczyńcy powinni zobowiązać organizacje wdrażające do koordynacji przy ocenianiu potrzeb, biorąc pod uwagę kontekst i zasoby, przy wykorzystaniu zdezagregowanych danych i wskaźników jakości. Darczyńcy powinni wykorzystywać takie oceny w podejmowaniu decyzji o przydziale środków finansowych. Darczyńcy powinni również zobowiązać się do usprawnienia swoich mechanizmów umownych i sprawozdawczych, przy równoczesnym przestrzeganiu obowiązków prawnych i zapewnieniu rozliczalności wobec swoich sponsorów. Organizacje wdrażające powinny przedstawiać sprawozdania na temat jakości i wyników.

•Darczyńcy powinni zobowiązać się do systematycznego uwzględniania odpowiedzialności wobec dotkniętej kryzysem ludności w programach przez nich finansowanych. Organizacje wdrażające powinny ustanowić standardy dotyczące angażowania dotkniętej kryzysem ludności w cały cykl reagowania kryzysowego, w tym wyważonego podejścia do określonych grup społecznych, oraz ustanowić odpowiednie mechanizmy.

•ONZ i inne organizacje wdrażające reprezentowane w ramach Stałego Komitetu Międzyinstytucjonalnego (IASC) powinny wykazać pełne wdrożenie planu transformacji i jego systematyczne stosowanie w kolejnych latach. Darczyńcy powinni monitorować to wdrożenie i zachęcać do niego oraz powinni rozważyć, w których obszarach uzasadniony byłby przegląd metod pracy lub struktur międzynarodowej pomocy humanitarnej w celu zapewnienia wyników.

b)Partnerstwa z lokalnymi, krajowymi i regionalnymi podmiotami: pomocniczość i solidarność

Zalecenia:

•Usprawnione struktury koordynacji krajowej i międzynarodowej powinny objąć wszystkie podmioty zaangażowane w każdą konkretną reakcję na kryzys. Można to osiągnąć na przykład dzięki utworzeniu krajowych zespołów lub grup humanitarnych IASC. Jeżeli współpraca w ramach istniejących mechanizmów koordynacji nie jest możliwa, Biuro ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (OCHA) powinno propagować inne metody umożliwiające zapewnienie interoperacyjności systemów.

•Pomoc humanitarna powinna opierać się przede wszystkim na zasadach solidarności i pomocniczości. Należy sporządzić oceny ryzyka i analizy niestabilności dla wszystkich krajów. Należy przeprowadzić przegląd gotowości i zdolności reagowania odpowiednich podmiotów lokalnych, krajowych, regionalnych i międzynarodowych. Na poziomie międzynarodowym taka inwentaryzacja obejmująca wiele zainteresowanych stron mogłyby zostać przeprowadzona przez OCHA.

•Społeczność humanitarna powinna opracować wytyczne dotyczące scenariuszy w poszczególnych sytuacjach, aby jasno określić rolę podmiotów udzielających pomocy i stworzyć bodźce dla pomocy międzynarodowej. Powinien temu towarzyszyć mechanizm służący zapewnieniu dyscypliny w systematycznym stosowaniu tych różnych podejść. Biuro OCHA mogłoby wspierać ten proces we współpracy z odpowiednimi partnerami.

•Rządy i darczyńcy powinni wspierać budowanie potencjału lokalnego w udzielaniu wsparcia oraz powinny rozważyć, w stosownych przypadkach, wspieranie lokalnych podmiotów podczas ich działań w reakcji na kryzys.

•Organizacje regionalne powinny otrzymać wsparcie w tworzeniu sieci wymiany doświadczeń i szkoleń. Należy zachęcać organizacje regionalne do włączenia przepisów dotyczących solidarności do ich statutów, aby nieść pomoc osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi lub katastrofami spowodowanymi przez człowieka.

c)Partnerstwo z darczyńcami, sektorem prywatnym, organizacjami charytatywnymi, fundacjami i organizacjami wdrażającymi w celu efektywnego i wystarczającego finansowania pomocy humanitarnej

Działania humanitarne muszą być poparte odpowiednimi środkami finansowymi. Problem ten ma dwa aspekty: z jednej strony trzeba zapewnić jak najskuteczniejsze wykorzystanie każdego euro przeznaczonego na pomoc, a z drugiej strony należy rozszerzyć źródła finansowania.

Faktyczne i postrzegane niedoskonałości w wydatkowaniu na cele humanitarne mogą ograniczyć wpływ działań humanitarnych oraz podważyć ich wiarygodność. Konieczne jest stworzenie kompletnego i spójnego obrazu wszystkich potrzeb, co z kolei będzie umożliwiać lepszą koordynację apeli o wsparcie i ulepszone finansowe planowanie awaryjne. Wspieranie innowacyjnych metod przekazywania środków, np. w stosownych sytuacjach w gotówce, może obniżyć koszty pośrednie i jednostkowe oraz koszty transakcji. Wszystkie te działania wymagają ścisłego partnerstwa między przedstawicielami beneficjentów, organizacjami wdrażającymi, darczyńcami i sektorem prywatnym.

Chociaż poprawa efektywności finansowania pomocy humanitarnej ma kluczowe znaczenie, oczywiste jest, że obecne poziomy finansowania są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb humanitarnych na całym świecie. Dotyczy to zwłaszcza przedłużających się sytuacji kryzysowych, ponieważ po pewnym czasie znikają one z publicznej świadomości i zostają przesłonięte przez nowe sytuacje nadzwyczajne.

System cierpi z powodu nadmiernej zależności od kilku darczyńców. Mimo że darczyńcy spoza Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD (DAC) oraz sektor prywatny – w tym organizacje charytatywne i fundacje –odegrali znaczącą rolę w niektórych kryzysach, nie znaleziono jeszcze odpowiedniego sposobu na jak najlepsze zaangażowanie ich w ramach systemu i wykorzystanie w pełni ich potencjału. System musi stać się bardziej atrakcyjny dla nowych i różnorodnych podmiotów poprzez podkreślenie ich zasadniczego wpływu, wykazywanie skutków dostarczanego przez nich wsparcia i ułatwianie współpracy w terenie. System międzynarodowy powinien skupić się na stworzeniu zachęt dla nowych podmiotów, ustanowienie bardziej systematycznego dialogu i określenie sytuacji, w których ich udział byłby szczególnie pożądany.

Zalecenia:

•Konieczne jest usprawnienie struktur i zwiększenie skuteczności działań humanitarnych. Organizacje wdrażające, pod kierunkiem Stałego Komitetu Międzyinstytucjonalnego (IASC), powinny zreformować system apeli o wsparcie, tak aby odzwierciedlał on w pełni potrzeby i wymogi dotyczące finansowania – można tego dokonać np. za pomocą odpowiedniego narzędzia w tablicy wyników zaproponowanej powyżej. Optymalnym rozwiązaniem byłoby włączenie poszczególnych organizacji wdrażających do tego systemu i unikanie ogłaszania indywidualnych apeli o wsparcie w sytuacjach kryzysu humanitarnego. Powinny one natomiast koordynować swoje wysiłki w celu uniknięcia nadmiernej konkurencji ze szkodą dla efektywności. Równocześnie apele o wsparcie powinny pozwalać na dostarczenie wysokiej jakości pomocy. Sprawozdawczość na temat przeprowadzonych apeli powinna obejmować dane dotyczące zarówno potrzeb, które zostały zaspokojone, jak i tych, których nie zaspokojono.

•Darczyńcy powinni systematycznie koordynować swoje wysiłki i oceniać praktyki świadczenia pomocy przez organizację wdrażającą w celu określenia ich wartości dodanej i efektywności kosztowej, na podstawie wspólnych standardów humanitarnych 15 .

•Darczyńcy i organizacje wdrażające powinny zwiększyć odsetek osób otrzymujących pomoc w gotówce, biorąc pod uwagę szczególny kontekst danej sytuacji. Można przewidzieć wartość docelową.

•System ONZ i tradycyjna społeczność darczyńców powinny nawiązać ściślejszy dialog w zakresie finansowania działań humanitarnych z darczyńcami spoza DAC, krajami o średnich dochodach, organizacjami regionalnymi, sektorem prywatnym, organizacjami charytatywnymi i fundacjami . Mógłby on przyjąć formę regularnych, formalnych lub nieformalnych spotkań w ramach Grupy Wsparcia Darczyńców OCHA 16 lub w ramach inicjatywy na rzecz dobrej pomocy humanitarnej 17 .

•Sektor prywatny powinien być zachęcany do wnoszenia wkładu w pomoc humanitarną, na przykład podczas podejmowania zobowiązań w ramach społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.

d)Współpraca z partnerami w dziedzinie rozwoju

Zalecenia:

•Potrzebny jest nowy model współpracy humanitarno-rozwojowej. Powinna ona obejmować wspólny system analiz ryzyka w zakresie wielu zagrożeń, a w stosownych przypadkach wieloletnie programowanie i finansowanie oraz strategie wyjścia dla podmiotów zaangażowanych w pomoc humanitarną. Powinny one uwzględniać kwestie takie jak gotowość oraz problem uchodźców i ludności wewnętrznie przesiedlonej, szczególnie w przypadku przedłużających się kryzysów.

•Darczyńcy powinni dążyć do zapewnienia bardziej przewidywalnego, wieloletniego finansowania za pośrednictwem wspólnych funduszy humanitarnych i rozwojowych, w szczególności w odniesieniu do przedłużających się kryzysów.

•Darczyńcy powinni rozważyć wprowadzenie klauzuli kryzysowych w programach na rzecz rozwoju, aby umożliwić realokację zasobów na potrzeby reagowania w sytuacjach kryzysowych i bardziej elastyczne podejście.

III.Wkład UE i dalsze działania

Światowy szczyt humanitarny i proces przygotowań do szczytu stanowią polityczny impuls, który może wzmocnić światową wspólnotę solidarności z osobami poszkodowanymi w wyniku kryzysów humanitarnych i klęsk żywiołowych. Jest to okazja, by dotrzeć do państw trzecich, obywateli europejskich i innych partnerów z przekazem o moralnym obowiązku pomocy ofiarom konfliktów i klęsk żywiołowych oraz zobowiązaniu do unikania skutków ubocznych, takich jak niestabilność i przesiedlenia. Komisja zachęca państwa członkowskie i innych partnerów do dzielenia się swoimi doświadczeniami i do współpracy w tym względzie.

Szczyt będzie ważnym etapem na drodze do skutecznych działań humanitarnych opartych na przyjętych zasadach. Pozwoli również ustalić program wprowadzenia szeregu zmian w systemie. Wdrażanie jego wyników będzie zatem wymagało wysiłku ze strony społeczności międzynarodowej i jej poszczególnych podmiotów. W związku z tym zobowiązania podjęte w Stambule powinny być weryfikowalne i wymierne. Wskazane byłoby monitorowanie ich realizacji w regularnych odstępach czasu, aby skupić się na osiągnięciu postępów.

Po szczycie Komisja określi szczegółowy zakres wkładu UE we wdrażanie wyników szczytu. W dokumencie roboczym służb Komisji towarzyszącym niniejszemu komunikatowi przedstawiono niektóre przykłady działań prowadzonych już w UE, które mają sprawić, że działania humanitarne będą bardziej adekwatne do potrzeb.