KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO, KOMITETU REGIONÓW ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO Plan inwestycyjny dla Europy /* COM/2014/0903 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU
EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO, KOMITETU REGIONÓW ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU
INWESTYCYJNEGO Plan inwestycyjny dla Europy
„Moim absolutnym priorytetem jako przewodniczącego Komisji będzie
zwiększenie konkurencyjności Europy i pobudzenie inwestycji w celu tworzenia
miejsc pracy”. „Potrzebujemy inteligentniejszych inwestycji, większego
skoncentrowania, mniej rozbudowanych regulacji i większej elastyczności w
wykorzystaniu środków publicznych [dostępnych na szczeblu UE]”. „Dzięki temu powinno nam się udać zgromadzić w ciągu następnych trzech
lat nawet 300 mld EUR na dodatkowe inwestycje publiczno-prywatne w realną
gospodarkę”. „Takie dodatkowe inwestycje powinny koncentrować się na
infrastrukturze, zwłaszcza na sieciach szerokopasmowych i energetycznych, a
także na infrastrukturze transportowej w ośrodkach przemysłowych; na
kształceniu, badaniach i innowacjach oraz na energii ze źródeł odnawialnych i
efektywności energetycznej. Znaczną kwotę należy przeznaczyć na
projekty, które pomogą młodemu pokoleniu zdobyć [...] pracę”. (wytyczne
polityczne Jeana-Claude’a Junckera, przewodniczącego Komisji Europejskiej,
przedstawione w Parlamencie Europejskim w dniu 15 lipca 2014 r.). 1.
Plan inwestycyjny dla Europy Europa pilnie
potrzebuje planu inwestycyjnego. W wyniku kryzysu gospodarczego i finansowego
poziom inwestycji w UE spadł od momentu osiągnięcia wartości szczytowej w 2007
r. znacząco, bo o około 15 %[1].
Poziom ten jest również znacznie poniżej tendencji, które występowały w
przeszłości. W nadchodzących latach przewiduje się jedynie częściowe odrobienie
tego spadku. W rezultacie następuje spowolnienie procesu ożywienia
gospodarczego i tworzenia miejsc pracy oraz osłabienie długoterminowego wzrostu
gospodarczego i konkurencyjności. Nie ma na to
jednego prostego rozwiązania. Ogólne niepewna sytuacja gospodarcza, wysokie
poziomy długu publicznego i prywatnego w niektórych obszarach gospodarki UE
oraz ich wpływ na ryzyko kredytowe ograniczają nasze pole manewru. Jednocześnie
istnieją jednak wysokie oszczędności oraz – w przeciwieństwie do okresu sprzed
kilku lat – wysoka płynność finansowa, które można wykorzystać. Ponadto Europa
ma wiele potrzeb inwestycyjnych i ekonomicznie opłacalnych projektów, dla
których poszukuje się źródeł finansowania. Wyzwanie nasze polega na tym, by
wykorzystać oszczędności i płynność finansową w produktywny sposób i wspierać
tworzenie trwałych miejsc pracy i zrównoważonego wzrostu w Europie. Należy podjąć
jednoczesne działania w kilku dziedzinach i zająć się zarówno podażową, jak i
popytową stroną gospodarki[2].
Potrzebujemy zaufania do ogólnego otoczenia gospodarczego, przewidywalności i
przejrzystości w procesie kształtowania polityki i ram regulacyjnych,
efektywnego wykorzystania ograniczonych zasobów publicznych, zaufania do
potencjału gospodarczego projektów inwestycyjnych, które są na etapie
opracowania, oraz odpowiedniej zdolności do ponoszenia ryzyka, aby zachęcić
promotorów projektów, uruchomić inwestycje i przyciągnąć prywatnych inwestorów.
Są to kwestie, których rozwiązywaniem muszą zająć się władze publiczne na
wszystkich szczeblach. Państwa
członkowskie oraz władze regionalne mają do odegrania oczywistą rolę w
przeprowadzaniu niezbędnych reform strukturalnych, wywiązywaniu się z
odpowiedzialności budżetowej, gwarantowaniu pewności regulacyjnej i
stymulowaniu inwestycji w celu wspierania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.
Państwa członkowskie posiadające możliwości budżetowe powinny zwiększyć
inwestycje. Państwa członkowskie o bardziej ograniczonych możliwościach
budżetowych powinny w swoich budżetach priorytetowo traktować wydatki na
inwestycyjne i wydatki pobudzające wzrost, lepiej wykorzystywać fundusze UE
oraz stworzyć otoczenie bardziej sprzyjające inwestycjom podmiotów prywatnych.
Wiele można osiągnąć na poziomie krajowym i regionalnym. Komisja wraz z
pozostałymi instytucjami i państwami członkowskimi będzie ukierunkowywać
postępy i je monitorować w ramach europejskiego semestru na rzecz koordynacji
polityki gospodarczej. Niniejszy plan
inwestycyjny będzie stanowił uzupełnienie tych działań. Będzie on składał się z
trzech wzajemnie się wspierających elementów. Pierwszy element to uruchomienie
w ciągu trzech najbliższych lat dodatkowych inwestycji na kwotę co najmniej 315
mld EUR, aby zmaksymalizować wpływ zasobów publicznych i uruchomić inwestycje
prywatne. Drugim elementem jest ukierunkowanie inicjatyw, aby mieć pewność, że
te dodatkowe inwestycje wychodzą naprzeciw potrzebom gospodarki realnej. A
trzecim – wprowadzenie środków mających zapewnić większą przewidywalność
regulacyjną i znieść bariery dla inwestycji, by Europa stała się bardziej
atrakcyjna, co zwielokrotni efekt planu. Jeżeli chodzi o
pierwsze dwa elementy, plan inwestycyjny dla Europy jest wprowadzany przez
Komisję Europejską wspólnie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI).
Instytucje te są partnerami strategicznymi i każda z nich ma za zadanie zdobyć
poparcie zainteresowanych stron na wszystkich poziomach. W odniesieniu do
trzeciego elementu Komisja zaproponuje własne działania w swoim przyszłym
programie prac, a także wspólne działania z pozostałymi instytucjami UE i
państwami członkowskimi w kontekście europejskiego semestru. Wykres 1.
Plan inwestycyjny dla Europy Efekt planu zostanie zwielokrotniony, jeżeli przyłączy się do niego jak
najwięcej zainteresowanych stron: państwa członkowskie, krajowe banki rozwoju,
władze regionalne oraz inwestorzy prywatni. Wszystkie one mają niezbędną rolę
do odegrania. Komisja ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje sprzyjającą
atmosferę, jaka tworzy się wokół planu, o czym świadczą pozytywne wypowiedzi
wygłaszane w ostatnich tygodniach w Europie i na świecie na jego poparcie[3]. Od chwili obecnej
do końca 2017 r. naszym celem jest uruchomienie dodatkowych inwestycji
publiczno-prywatnych w gospodarce realnej na co najmniej 315 mld EUR. Plan
inwestycyjny stanowi uzupełnienie istniejących środków i pozwoli jak najlepiej
wykorzystać każde euro z budżetu publicznego wniesione z wykorzystaniem zarówno
nowych, jak i istniejących instrumentów. Podejmując szybkie działania w
odniesieniu do każdego aspektu planu, wspólnie możemy osiągnąć znacznie więcej,
niż gdybyśmy działali w sposób nieskoordynowany, i pozyskać nawet ponad 315 mld
EUR. Ostatecznie plan
umożliwi osiągnięcie trzech powiązanych ze sobą celów polityki, jakimi są: §
odwrócenie spadkowych tendencji inwestycyjnych oraz
zapewnienie dodatkowych impulsów do tworzenia miejsc pracy i ożywienia gospodarczego,
bez obciążeń dla krajowych finansów publicznych lub tworzenia nowego
zadłużenia; §
podjęcie decydującego kroku w kierunku zaspokajania
długoterminowych potrzeb naszej gospodarki oraz zwiększenia naszej
konkurencyjności; §
wzmocnienie europejskiego wymiaru naszego kapitału
ludzkiego, naszej zdolności produkcyjnej, wiedzy i infrastruktury fizycznej, ze
szczególnym naciskiem na połączenia międzysystemowe o istotnym znaczeniu dla
jednolitego rynku. Musimy działać
sprawnie, by zapewnić szybkie rezultaty, które będzie można utrzymać przez
dłuższy czas. Parlament Europejski będzie ściśle zaangażowany w realizację
planu inwestycyjnego, a Komisja zwraca się do Rady Europejskiej o zatwierdzenie
ogólnego podejścia na posiedzeniu w dniach 18–19 grudnia 2014 r. Komisja i EBI będą
współpracować z zainteresowanymi stronami na wszystkich poziomach w początkowym
okresie 2015 roku. Ścisłe monitorowanie zagwarantuje, że zdolność ponoszenia
ryzyka, jaką zapewnią środki publiczne, będzie dobrze wykorzystana i należycie
zarządzana, a odpowiednio ukierunkowanie projekty przyczynią się do tworzenia
miejsc pracy, wzrostu gospodarczego i zwiększenia konkurencyjności Europy. 2.
Uruchomienie dodatkowych inwestycji na co
najmniej 315 mld EUR na poziomie UE Pierwszym elementem
planu jest uruchomienie dodatkowych inwestycji na kwotę co najmniej 315 mld EUR
w ciągu najbliższych trzech lat. Prezentowana koncepcja opiera się na
działaniach wyłącznie na poziomie UE: Komisja wzywa państwa członkowskie oraz
inne podmioty uczestniczące w procesach gospodarczych do przyłączenia się do
tej inicjatywy i jej uzupełnienia. Proponowane działania można sfinansować w
obrębie obowiązujących wieloletnich ram finansowych dla budżetu UE na lata
2014–2020, co pozwoli zapewnić szybkie zrealizowanie zapowiedzianego planu. W tym celu trzeba
inaczej wykorzystać niektóre części budżetu UE, zarówno na poziomie UE, jak i
na poziomie krajowym. Głównym założeniem jest zapewnienie większej zdolności do
ponoszenia ryzyka za pomocą środków publicznych w celu zachęcenia promotorów
projektów i przyciągnięcia prywatnych środków na finansowanie opłacalnych
projektów inwestycyjnych, które w przeciwnym nie zostałyby zrealizowane. To
właśnie umożliwi najlepsze wykorzystanie zasobów publicznych UE. Na poziomie UE
dokonamy tego poprzez utworzenie nowego Europejskiego Funduszu na rzecz
Inwestycji Strategicznych, aby zapewnić wsparcie na pokrycie ryzyka dla
długoterminowych inwestycji i zapewnić większy dostęp do finansowania ryzyka
dla MŚP oraz spółek o średniej kapitalizacji[4].
Na poziomie krajowym znaczące zmiany może przynieść bardziej strategiczne
wykorzystanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Komisja
Europejska zwraca się do Rady Europejskiej o zatwierdzenie utworzenia
Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych i zaangażowanie się w
bardziej efektywne wykorzystanie europejskich funduszy strukturalnych i
inwestycyjnych, w szczególności poprzez dwukrotne zwiększenie wykorzystania
instrumentów finansowych. Jako prawodawca
Unii, Parlament Europejski i Rada powinny podjąć prace nad wnioskiem
legislacyjnym[5]
niezbędnym do utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji
Strategicznych w procedurze przyspieszonej, tak by odpowiedni akt prawny wszedł
w życie do czerwca 2015 r. 2.1. Nowy
Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych Nowy Europejski
Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) zostanie utworzony we
współpracy Komisją i EBI w celu wykorzystania ugruntowanej wiedzy fachowej
personelu banku oraz jego zdolności do skutecznych działań (zob. wykres 2).
Fundusz powstanie w ramach grupy EBI[6]. W porównaniu z
istniejącymi strukturami fundusz będzie miał odmienny profil ryzyka, zapewni
dodatkowe źródła gwarantujące zdolność do ponoszenia ryzyka i będzie
ukierunkowany na projekty o wyższej wartości społecznej i gospodarczej,
uzupełniające projekty obecnie finansowane przez EBI lub w oparciu o istniejące
programy UE. Zakres możliwych produktów będzie otwarty, aby zapewnić możliwość
dostosowania się do zmieniających się potrzeb rynku. W celu utworzenia
Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych zostanie ustanowiona
gwarancja w wysokości 16 mld EUR w ramach budżetu UE na wsparcie funduszu. EBI
zaangażuje środki w kwocie 5 mld EUR. Fundusz rozpocznie zatem działalność ze
znacznymi zasobami, ale też będzie miał możliwość poszerzenia z czasem zakresu
swoich działań. Państwa członkowskie będą miały możliwość wniesienia swojego
wkładu do funduszu w formie kapitału. Będą mogły dokonać tego bezpośrednio lub
za pośrednictwem swoich krajowych banków rozwoju lub podobnych instytucji.
Należy podkreślić, że w kontekście oceny finansów publicznych w ramach paktu
stabilności i wzrostu Komisja będzie przychylnie traktować takie wkłady
kapitałowe do funduszu. Inwestorzy prywatni również mogą dołączyć na poziomie
funduszu. Wykres 2. Nowy Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych –
wstępna koncepcja (tylko UE) Gwarancja UE będzie
zabezpieczona istniejącymi środkami finansowymi UE z marginesu elastyczności,
który istnieje w budżecie UE, instrumentu „Łącząc Europę” oraz programu
„Horyzont 2020”. Dzięki nowemu funduszowi wpływ tych unijnych środków
finansowych na gospodarkę realną zostanie zwielokrotniony w stosunku wyników,
jakie mogłyby zostać osiągnięte, gdybyśmy nie wprowadzili proponowanego planu.
Wszystkie interwencje w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji
Strategicznych zostaną objęte procedurami kontroli pomocy państwa[7]. Rolą funduszu jest
zapewnienie zwiększonej zdolności do ponoszenia ryzyka i uruchomienie
dodatkowych inwestycji, przede wszystkich ze źródeł prywatnych, ale także
publicznych w określonych sektorach i obszarach. Obszary te opisano poniżej. Szacujemy, że
fundusz może osiągnąć ogólny efekt mnożnikowy wynoszący 1:15 dla inwestycji w
gospodarkę realną. Wynika to z tego, że fundusz będzie oferował początkową
zdolność do ponoszenia ryzyka, która pozwoli mu zapewnić dodatkowe finansowanie
i przyciągnąć więcej inwestorów, jak wskazano na wykresie 3. Oznacza to, że
jedno euro zabezpieczone przed ryzykiem przez fundusz pozwala pozyskać średnio
15 euro inwestycji w gospodarce realnej, które w przeciwnym razie nie zostałyby
zrealizowane. Oznacza to efekt mnożnikowy na poziomie 1:15, co jest ostrożną
średnią opartą na wcześniejszych doświadczeniach z programów UE oraz
doświadczeniach EBI. Ostateczny efekt mnożnikowy będzie oczywiście zależał od
różnorodności działań i specyfiki każdego projektu. Wykres 3.
Efekt mnożnikowy funduszu (uśredniony na podstawie doświadczeń) Dla porównania
efekt mnożnikowy przy podwyższeniu kapitału EBI w 2012 r. szacowano na poziomie
1:18 i przewidywania te się spełniają. Podobnie jest w przypadku obecnego
instrumentu gwarancji kredytowych dla MŚP w ramach programu COSME, gdzie każdy
1 mld EUR przekazany tytułem finansowania przynosi przynajmniej 20 mld kapitału
dla MŚP, co daje efekt mnożnikowy na poziomie 1:20. Fundusz będzie dysponował własną
strukturą zarządzania. Będzie zarządzany zgodnie z uzgodnionymi wytycznymi
inwestycyjnymi. Organ zarządzający funduszu zadba o to, aby przestrzegano
wytycznych inwestycyjnych i aby priorytety i działalność funduszu
odzwierciedlały te wytyczne. Konkretne projekty będą zatwierdzane przez
niezależny komitet ds. inwestycji w oparciu o ich rentowność. Komitet ten zadba
także o to, by wsparcie publiczne nie wykluczało ani nie wypierało inwestycji
prywatnych. Promotorzy projektu i inwestorzy będą mogli liczyć na profesjonalne
doradztwo, doświadczenie i wsparcie grupy EBI. Grupa EBI wniesie także wkład
poprzez przydzielenie swoich pracowników do takich zadań, jak: opracowanie
produktu, zainicjowanie szeregu działań sprzedażowych i strukturyzacja, pomoc
techniczna, zdolność do finansowania, zarządzaniem zasobami finansowymi, zarządzanie
aktywami i zobowiązaniami, zarządzanie portfelem, rachunkowość i
sprawozdawczość. Ogólnie rzecz
biorąc, przy szybkim utworzeniu funduszu z początkowym wkładem w wysokości 21
mld EUR na poziomie UE, fundusz może przynieść ok. 315 mld EUR dodatkowych środków
finansowych w ciągu trzech lat. Wpływ ten będzie oczywiście wyższy w miarę
przyłączania się państw członkowskich i krajowych banków rozwoju. 2.2. Nowy fundusz będzie wspierał realizację długoterminowych projektów
inwestycyjnych Europejski Fundusz na
rzecz Inwestycji Strategicznych będzie wspierał strategiczne inwestycje o
znaczeniu europejskim, takie jak inwestycje w infrastrukturę, zwłaszcza w sieci
szerokopasmowe i energetyczne, a także w infrastrukturę transportową,
szczególnie w ośrodkach przemysłowych, inwestycje w kształcenie, badania i
innowacje oraz w energię ze źródeł odnawialnych i efektywność energetyczną. Nie
powinny istnieć wstępne przydziały geograficzne ani tematyczne, aby
zagwarantować, że wybór projektów będzie opierał się na kryteriach
merytorycznych i aby zapewnić jak największą wartość dodaną funduszu. Fundusz
będzie elastyczny, ponieważ różne regiony mają różne potrzeby, jeżeli chodzi o
pobudzenie inwestycji. Działania funduszu
w tych dziedzinach będą uzupełnieniem bardziej tradycyjnego zakresu działania
EBI oraz obecnie realizowanych programów UE, takich jak instrument „Łącząc
Europę” (inwestycje w infrastrukturę) oraz program „Horyzont 2020” (na rzecz
innowacji oraz badań i rozwoju). Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych
zapewni większe zabezpieczenie przed ryzykiem różnych projektów, co znacznie
ułatwi prywatne inwestycje w bezpieczniejsze elementy tych projektów. Należy
zauważyć, że niezależnie od powoływanego obecnie Europejskiego Funduszu na
rzecz Inwestycji Strategicznych, istnieją już znaczące źródła finansowania
przewidziane w zatwierdzonych programach prac w ramach instrumentu „Łącząc
Europę” i „Horyzont 2020”. Źródła te staną się dostępne w 2015 r. i umożliwią
finansowania projektów. Ponadto grupa EBI rozpocznie
swoje działania, korzystając z własnych zasobów na początku 2015 r., co będzie
dobrym początkiem realizacji planu. Wśród rozważanych
obszarów interwencji powinna istnieć możliwość finansowania z Europejskiego
Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych nie tylko projektów indywidualnych,
lecz także wspierania prywatnych struktur finansowania, takich jak europejskie
długoterminowe fundusze inwestycyjne (ELTIF)[8],
tworzone przez inwestorów prywatnych lub krajowe banki rozwoju. Pozwoli to
osiągnąć dodatkowy efekt mnożnikowy i maksymalnie zwiększyć efekty wsparcia w
poszczególnych krajach. Jak wynika z
wykresu 2, na te rodzaje działań przewiduje się przeznaczyć trzy czwarte
zasobów Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (co przełożyłoby
się na inwestycje warte ok. 240 mld EUR). 2.3. Nowy
fundusz będzie również wspierał inwestycje MŚP i spółek o średniej
kapitalizacji Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych będzie
również wspierane finansowanie ryzyka dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji
w całej Europie, przy czym, jeżeli chodzi o wdrażanie operacyjne, wykorzystany
zostanie Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI, należący do grupy EBI)[9]. Powinno to pomóc tym
podmiotom przezwyciężyć niedobory kapitałowe poprzez zapewnianie większych kwot
kapitału bezpośredniego, jak również dodatkowych gwarancji w odniesieniu do
wysokiej jakości sekurytyzacji kredytów dla MŚP. Jest to skuteczny sposób na
ożywienie wzrostu gospodarczego i procesu tworzenia nowych miejsc pracy, w tym
także zatrudniania młodych ludzi. EFI ma duże doświadczenie w tego rodzaju działaniach. Europejski
Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych powinien zatem posłużyć do
zwiększenia skali działań EFI i dzięki temu udostępnić krajowym bankom rozwoju
nowe drogi rozwijania ich własnych działań w tym obszarze. Będzie to stanowić
uzupełnienie obecnych działań na rzecz MŚP zapoczątkowanych poprzez takie
programy, jak COSME i „Horyzont 2020”. One właśnie zapewnią znaczące źródła
finansowania już w 2015 r. Jak wynika z
wykresu 2, na te rodzaje działań zostanie przeznaczona jedna czwarta zasobów
Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (co przełożyłoby się
na inwestycje o wartości ok. 75 mld EUR). 2.4. Oprócz
uruchomienia 315 mld EUR przy pomocy Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji
Strategicznych wpływ europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych
można jeszcze zwiększyć W latach 2014–2020
w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych kwota dostępna
na inwestycje wyniesie 450 mld EUR (630 mld EUR z uwzględnieniem krajowego
współfinansowania). Niezwykle ważne jest, aby państwa członkowskie i władze
regionalne uzyskiwały maksymalne efekty dzięki unijnym środkom finansowym
poprzez koncentrowanie się na najważniejszych obszarach i kapitalizację każdego
zainwestowanego euro. Szczególnie
skutecznym sposobem zwiększenia wpływu funduszy jest wykorzystywanie
instrumentów finansowych w formie pożyczek, udziałów kapitałowych
i gwarancji, zamiast tradycyjnych dotacji. Instrumenty te są stosunkowo
nowe dla wielu organów publicznych, ale mają duży potencjał i tam, gdzie
istnieją przynoszą świetne wyniki. W kontekście niniejszego planu państwa
członkowskie powinny zobowiązać się do znaczącego zwiększenia wykorzystania
innowacyjnych instrumentów finansowych w najważniejszych obszarach
inwestycji, jakich jak: wsparcie na rzecz MŚP, efektywność energetyczna,
technologie informacyjno-komunikacyjne, transport i wsparcie na rzecz badań i
rozwoju. To powinno przyczynić się do przynajmniej dwukrotnego ogólnego
zwiększenia wykorzystania innowacyjnych instrumentów finansowych w ramach
europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z okresu
programowania na lata 2014–2020[10]. Środki udostępnione
dzięki wykorzystaniu tych instrumentów w połączeniu z zasobami pozyskanymi od
innych inwestorów i beneficjentów, doprowadziłyby do dodatkowych inwestycji w
gospodarce, dzięki efektowi mnożnikowemu. Ostateczny efekt mnożnikowy w
gospodarce będzie zależał od faktycznych projektów i wykorzystanych instrumentów.
Oprócz ostatniej inicjatywy dotyczącej MŚP[11]
we wszystkich wymienionych obszarach można wykorzystywać dodatkowe instrumenty
finansowe na poziomie UE, a także bezpośrednio dostępne, tzw. gotowe
instrumenty (ang. off-the-shelf), aby ułatwić korzystanie z instrumentów
finansowych przez instytucje zarządzające. Komisja omówi z każdym państwem
członkowskim działania praktyczne, które należy podjąć, oraz przekaże w tym
celu wskazówki. Aby zapewnić śledzenie rezultatów, wprowadzony zostanie
specjalny system monitorowania. W całym okresie
programowania, czyli w latach 2014–2020, to nowe podejście doprowadziłoby do
przeznaczenia niemal 30 mld EUR na innowacyjne instrumenty finansowe, co przy
bezpośrednim efekcie dźwigni przyniosłoby dodatkowe inwestycje o wartości od 40
do 70 mld EUR przy jeszcze większym efekcie mnożnikowym w gospodarce realnej.
Te dodatkowe inwestycje, które można by uruchomić w okresie 2015-2017, szacuje
się ostrożnie na 20 mld EUR. Oprócz tego państwa
członkowskie oraz regiony mogą także zwiększyć efekt mnożnikowy unijnych
środków finansowych poprzez zwiększenie współfinansowania krajowego powyżej
minimalnego wymogu prawnego. Ponieważ środki publiczne są ograniczone, źródłem
tego zwiększenia mogłyby być środki prywatne, co już ma miejsce w niektórych
państwach członkowskich[12].
Ponadto Komisja
zwraca się do państw członkowskich o jak najskuteczniejsze wykorzystywanie
środków unijnych wciąż dostępnych z okresu programowania na lata 2007–2013 oraz
o zadbanie o wykorzystanie tych środków w pełni na działania wspierające
realizację niniejszego planu inwestycyjnego. Komisja udzieli w tym celu
wsparcia i wskazówek. Oprócz tego, z
uwagi na to że EBI uruchomi nowe pożyczki w czasie realizacji planu
inwestycyjnego, państwa członkowskie zachęca się także do współpracy z EBI, aby
uzyskać efekt dźwigni w odniesieniu do istniejących zasobów krajowych. 3.
Zasilenie gospodarki realnej środkami
inwestycyjnymi Drugi element planu
to podejmowanie ukierunkowanych inicjatyw, aby zagwarantować, że finansowanie
dodatkowych inwestycji będzie odpowiadało potrzebom gospodarki realnej. Oznacza
to skierowanie dodatkowych środków publicznych i prywatnych na opłacalne
projekty o rzeczywistej wartości dodanej dla europejskiej społecznej gospodarki
rynkowej. To samo dotyczy nowego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji
Strategicznych oraz europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, a w
szerszym ujęciu stanowi wyzwanie dla całej Europy. Głównym celem tego
elementu jest zapoczątkowanie całkowicie nowego podejścia do identyfikacji i
przygotowywania projektów inwestycyjnych w całej Europie poprzez poprawę
sposobu, w jaki inwestorzy prywatni i władze publiczne podchodzą do informacji
na temat projektów inwestycyjnych w Europie i uzyskują do nich dostęp. Jest to
ściśle powiązane z kwestią wyodrębnienie projektów o wartości 300 mld EUR, na
które można by wykorzystać z dodatkowe źródła finansowania zaproponowane w
kontekście pierwszego elementu niniejszego planu, a jednocześnie znacznie
wykracza poza jej zakres. Komisja
Europejska zwraca się do Rady Europejskiej o zatwierdzenie wniosku dotyczącego
utworzenia wykazu projektów na poziomie UE oraz zwiększenia pomocy technicznej
przez utworzenie „centrum doradztwa inwestycyjnego”, które powinno powstać do
czerwca 2015 r. 3.1. Na
szczeblu UE zostanie stworzony wykaz projektów Dla szeregu
zainteresowanych podmiotów główny problem nie polega na braku środków
finansowych, ale na poczuciu braku obiecujących projektów. Z początkowego etapu
prac grupy zadaniowej ds. inwestycji (prowadzonej wspólnie przez EBI i Komisję
z udziałem państw członkowskich, której sprawozdanie zostanie przedstawione do
końca roku) wynika jednak, że na poziomie UE istnieje wiele potencjalnie
rentownych projektów, gotowych do inwestycji. Trzeba jednak zauważyć, że
prywatni inwestorzy często nie są świadomi potencjału tych projektów i nie są
skłonni do podjęcia samodzielnie inwestycji, choćby ze względu na wewnętrzną
złożoność projektów oraz brak informacji pozwalających właściwie ocenić ryzyko.
Tak jest zwłaszcza w przypadku wielkoskalowych, długoterminowych projektów
inwestycyjnych w obszarze infrastruktury. Przed podjęciem się
rozpoczęcia inwestycji istnieje silna konieczność poddania jej niezależnej i
przejrzystej ocenie, na podstawie której będzie można stwierdzić, czy
przedsięwzięcie jest ekonomicznie opłacalne, a w szczególności czy spełnia
wszystkie odpowiednie wymogi regulacyjne i administracyjne. Większa
przejrzystość i zrozumienie ryzyka ułatwią przyciągnięcie i odblokowanie
inwestycji prywatnych. Grupa zadaniowa ds.
inwestycji wraz z państwami członkowskimi jest w trakcie pierwszego przeglądu
potencjalnie rentownych projektów o znaczeniu europejskim. Komisja jest zdania,
że tego rodzaju działania powinny być kontynuowane w sposób regularny na szczeblu
UE, aby pomóc w identyfikacji i uruchomieniu kluczowych inwestycji w projekty o
europejskim znaczeniu, oraz aby informować inwestorów regularnie o stanie
różnych projektów. Do takich prac mogą znacząco przyczynić się krajowe banki
rozwoju. W tym kontekście
należy stworzyć wykaz projektów inwestycyjnych o znaczeniu europejskim[13]. Taki wykaz projektów
byłby dynamiczny i oparty na kilku prostych i uznanych kryteriach
ekonomicznych. Jego dynamiczny charakter polegałby na tym, że projekty byłyby
systematycznie dodawane do wykazu oraz usuwane z wykazu wraz z biegiem czasu.
Nie oznacza to, że każdy projekt znajdujący się w tym europejskim wykazie
powinien być lub będzie finansowany w ramach niniejszego planu lub za pomocą
nowego funduszu, ale powstanie narzędzie, które umożliwi inwestorom publicznym
i prywatnym uzyskanie dostępu do właściwych i przejrzystych informacji na temat
projektów. Wykaz projektów poddanych i niepoddanych ocenie powinien być
publicznie dostępny na stronie internetowej, która z kolei może być podłączona
do podobnych wykazów na szczeblu krajowym i regionalnym. Działania te
mogłyby z czasem doprowadzić do powstania europejskiego systemu certyfikacji
dla rentownych projektów inwestycyjnych, które spełniają określone kryteria.
System certyfikacji mógłby następnie być wykorzystywany przez EBI i krajowe
banki rozwoju do przyciągania prywatnych inwestorów. Byłoby to swego rodzaju
świadectwo wiarygodności, które stanowiłoby czytelne oznaczenie europejskich
projektów inwestycyjnych. Podobne działania prowadzone są również na szczeblu
światowym w ramach grupy G-20, w której organizuje się wymianę dobrych praktyk
w zakresie projektów inwestycyjnych. 3.2.
Powstanie centrum doradztwa inwestycyjnego, które będzie pojedynczym punktem
kontaktowym łączącym źródła wiedzy specjalistycznej i wzmocnioną pomoc
techniczną na wszystkich szczeblach Wiele projektów i
promotorów projektów w Europie nadal poszukuje najbardziej dla siebie
odpowiednich źródeł finansowania. Często potrzebują oni również wytycznych, jak
spełnić wymogi określone w przepisach. Priorytetem planu inwestycyjnego będzie
udzielanie większego wsparcia dla rozwoju projektów w całej UE, w oparciu o
wiedzę fachową Komisji, EBI, krajowych banków rozwoju i instytucji
zarządzających europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi. Obejmuje to, w
szczególności, pomoc techniczną w zakresie strukturyzowania projektów,
wykorzystanie na szczeblu krajowym i europejskim innowacyjnych instrumentów
finansowych oraz partnerstwa publiczno-prywatnego. W tym celu powstanie punkt
kompleksowej obsługi, do którego będzie można kierować wszystkie pytania
dotyczące pomocy technicznej. Przyjmie on formę centrum doradztwa
inwestycyjnego dla trzech grup: promotorów projektów, inwestorów i publicznych
instytucji zarządzających.
Centrum doradztwa będzie dostarczać wskazówek co do najbardziej odpowiedniego
doradztwa dla poszczególnych inwestorów, niezależnie od tego, czy jest ono
świadczone przez grupę EBI, krajowe banki rozwoju czy inne międzynarodowe
instytucje finansowe. Nowe centrum
doradztwa będzie korzystać z doświadczeń dobrze funkcjonujących instrumentów,
takich jak inicjatywa JASPERS, która zostanie zmodernizowana i rozszerzona,
oraz nowa platforma doradztwa na rzecz wykorzystywania innowacyjnych
instrumentów finansowych (Fi-Compass). Centrum zostanie utworzone przez grupę
EBI w ścisłej współpracy z krajowymi bankami rozwoju i podobnymi jednostkami w
całej Europie, umożliwiając im zbudowanie sieci współpracy. 3.3.
Współpraca z zainteresowanymi stronami na szczeblu europejskim, krajowym i
regionalnym Przy wsparciu
organów krajowych i regionalnych Komisja i EBI będą współpracować z
inwestorami, promotorami projektów i podmiotami instytucjonalnymi, aby ułatwić
najważniejsze projekty inwestycyjne i zagwarantować wybranym projektom dostęp
do odpowiednich źródeł finansowania. Na poziomie krajowym, ponadnarodowym i
regionalnym zostaną zorganizowane warsztaty zatytułowane „Inwestycje w
Europie”, które będą ukierunkowane na rozwiązywanie konkretnych problemów z
pomocą EBI. Nacisk zostanie położony na przyciągnięcie prywatnych i publicznych
promotorów projektów oraz inwestorów prywatnych, podnoszenie wiedzy na temat
instrumentów finansowych UE, zdolność Europejskiego Funduszu na rzecz
Inwestycji Strategicznych do ponoszenia większego ryzyka i na maksymalizację
synergii pomiędzy programami krajowymi a unijnymi. 4.
Poprawa klimatu inwestycyjnego Trzecim elementem
niniejszego planu jest zapewnienie większej przewidywalności przepisów,
usunięcie barier dla inwestycji w całej Europie oraz dalsze wzmocnienie
jednolitego rynku poprzez stworzenie optymalnych warunków ramowych dla
inwestycji w Europie. Jednolity rynek jest największym osiągnięciem
europejskiej reformy strukturalnej. W tej dziedzinie
wiele można zdziałać na szczeblu krajowym. Komisja wraz z innymi instytucjami
UE będzie nakreślać kierunki i śledzić postępy w ramach europejskiego semestru
na rzecz koordynacji polityki gospodarczej. Jeśli chodzi o działania na
poziomie UE, to w niedługim czasie w swoim programie prac na 2015 r. Komisja
przedstawi priorytetowe inicjatywy, których realizację zamierza rozpocząć w
najbliższych tygodniach. Rada
Europejska powinna przyjąć zaproponowane podejście, a Parlament Europejski i
Rada jako prawodawca Unii, powinny zapewnić szybkie przyjęcie przyszłych
wniosków legislacyjnych, które są niezbędne do poprawy otoczenia regulacyjnego
inwestycji. 4.1.
Prostsze, skuteczniejsze i bardziej przewidywalne przepisy na wszystkich
szczeblach Do pełnego
wykorzystania potencjału inwestycji w Europie niezbędne jest stworzenie
optymalnych warunków ramowych dla działalności gospodarczej na całym jednolitym
rynku. Ramy regulacyjne, zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim,
powinny być proste, jasne, przewidywalne i stabilne, aby zachęcać do inwestycji
w dłuższej perspektywie. Pomimo znacznych wysiłków podejmowanych przez Unię i
jej państwa członkowskie, działania zmierzające do zmniejszenia obciążeń
administracyjnych i uproszczenia przepisów nadal są powolne i nierówne. Jest to
szczególnym problemem dla MŚP, które są generatorem miejsc pracy i stanowią
trzon gospodarki europejskiej. Poprawa warunków dla wzrostu jest zatem
niezbędna do zagwarantowania, aby projekty inwestycyjne mogły się rozwijać oraz
by pieniądze wydane na inwestycje strategiczne w ramach tego planu i w
przyszłości były wykorzystywane efektywnie. Lepsze stanowienie
prawa jest wspólnym obowiązkiem państw członkowskich oraz instytucji
europejskich. Nie chodzi o deregulację, ale o inteligentne stanowienie prawa z
korzyścią dla obywateli i dla przedsiębiorstw. Obejmuje to zmniejszenie
zbędnego obciążenia regulacyjnego oraz poprawę warunków prowadzenia
działalności gospodarczej, w szczególności w odniesieniu do MŚP, aby
zagwarantować, że przepisy będą proste, jasne i adekwatne do celu, któremu
służą. Oznacza to także poprawę efektywności wydatków krajowych, poprawę
skuteczności krajowych systemów podatkowych oraz jakości administracji
publicznej na wszystkich szczeblach. Państwa członkowskie są również
odpowiedzialne za terminowe i pełne stosowanie prawa UE. Ich zadaniem jest
zapewnienie, aby przepisy transponujące były jak najprostsze, jasne i
nieobciążające, przy czym należy unikać tworzenia dodatkowych obciążeń i
nadmiernie rygorystycznego wdrażania prawa UE do prawa krajowego. Lepsze stanowienie
prawa to jedno z najważniejszych dążeń obecnej Komisji, które zostanie
odzwierciedlone w programie pracy Komisji na 2015 r. Komisja dopracuje swoje
podejście do kwestii lepszego stanowienia prawa i nada tej kwestii nowego tempa
w 2015 r. Przepisy powinny służyć usuwaniu przeszkód dla wzrostu, stwarzać nowe
szerokie możliwości, minimalizować koszty i gwarantować zrównoważenie społeczne
i środowiskowe. Komisja będzie w szczególności intensywniej realizować program
sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT). Będzie również współpracować z
unijnym prawodawcą, dopilnowując rzeczywistego wdrożenia wszystkich
zaproponowanych uproszczeń przepisów. 4.2. Nowe
źródła długoterminowego finansowania, w tym kroki w kierunku unii rynków
kapitałowych Niedawne reformy
unijnych przepisów finansowych oraz utworzenie unii bankowej przyczynią się do
stworzenia przejrzystego, bezpiecznego, odpowiedzialnego i odpornego sektora
finansowego, który jest gwarantem stabilności i zaufania. Inwestycje pozostają
jednak mocno zależne od pośrednictwa banków, a zatem możliwości
długoterminowego finansowania infrastruktury są nadal ograniczone. Wiele MŚP ma
nadal ograniczony dostęp do finansowania, a swobodny przepływ kapitału na
obszarze UE nie został jeszcze w pełni zapewniony. Z biegiem czasu
utworzenie unii rynków kapitałowych ograniczy rozdrobnienie rynków finansowych
w UE. Przyczyni się również do większej różnorodności podaży finansowania dla
MŚP i długoterminowych projektów poprzez uzupełnienie finansowania bankowego
środkami pochodzącymi z głębszych, bardziej rozwiniętych rynków kapitałowych.
Prawdziwie jednolity rynek kapitałowy ułatwi obniżenie kosztów finansowania dla
reszty gospodarki. Unia rynków kapitałowych jest zatem ważnym średnio- i
długoterminowym elementem omawianego planu. Na początku 2015 r.
zostaną przeprowadzone szeroko zakrojone konsultacje, które przyczynią się do
dalszego opracowania i uszeregowania głównych obszarów działania w celu
usunięcia przeszkód dla finansowania inwestycji i postępów na drodze do
utworzenia unii rynków kapitałowych. Główne obszary
działań krótkoterminowych obejmują: §
Przyjęcie przed końcem 2014 r. proponowanego rozporządzenia
w sprawie europejskich długoterminowych funduszy inwestycyjnych (ELTIF).
Rozporządzenie to powinno zostać wprowadzone w życie do połowy 2015 r. jako
użyteczne narzędzie dla inwestycji w projekty długoterminowe. ELTIF może
również odgrywać rolę dodatkowego narzędzia dla publicznych lub
publiczno-prywatnych inwestycji w pozostałych częściach gospodarki. §
Ożywienie rynków sekurytyzacji wysokiej jakości[14], bez powtarzania
błędów popełnionych przed kryzysem. Komisja zastanowi się nad najlepszymi
sposobami przedstawienia kryteriów dla prostej, przejrzystej i spójnej
sekurytyzacji, w oparciu o najnowsze środki w sektorze ubezpieczeń i bankowości
oraz międzynarodowe działania w tej dziedzinie. Powrót do aktywów tego rodzaju
ułatwi utworzenie głębokiego i płynnego rynku wtórnego, przyciągnięcie szerszej
rzeszy inwestorów i poprawę dystrybucji środków finansowych w najbardziej
potrzebnych obszarach. §
Analizę możliwości rozwiązania obecnego problemu braku
ustandaryzowanych informacji kredytowych o MŚP, w oparciu o już rozpoczęte
prace w tej dziedzinie, a także poprawę informacji na temat planowania
projektów infrastrukturalnych oraz na temat historii kredytowej. §
Przeanalizowanie wraz z sektorem prywatnym
najlepszych sposobów na powielenie w całej UE sukcesu, jakie prywatne
plasowanie odniosło na niektórych rynkach europejskich. §
Przegląd istniejących środków, takich jak dyrektywa
w sprawie prospektu emisyjnego w celu zmniejszenia obciążeń
administracyjnych MŚP i ułatwienia im wypełniania obowiązków rejestracyjnych. 4.3.
Wzmocnienie równych warunków dla inwestowania i znoszenie barier dla inwestycji
na jednolitym rynku Potrzebne są
zdecydowane działania, aby jak najlepiej wykorzystać jednolity rynek i sprawić,
aby stanowił swoistą trampolinę dla przedsiębiorstw. Niektóre środki mogą być
bardziej długoterminowe niż inne, ale poprawa warunków ramowych dla
zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji jest nieodzownym elementem
niniejszego planu. Obszary szczególnie istotne w perspektywie krótko- i
średnioterminowej to:
Sektory energetyczny i transportowy –
jest to ważny wymiar jednolitego rynku, w którym należy przyspieszyć
wdrożenie ostatnich reform. Może się do tego przysłużyć europejska unia
energetyczna. Należy zapewnić pełne wdrożenie trzeciego pakietu
energetycznego. Przepisy dotyczące transgranicznego handlu energią nadal
są bardzo rozczłonkowane. W niektórych państwach członkowskich nadal
obowiązują przepisy regulujące ceny detaliczne, które powodują zakłócenia
na rynku i które z tego powodu należy wyeliminować. Komisja podejmie
również niezbędne działania następcze w kontekście niedawnych decyzji w
sprawie ram polityki w zakresie klimatu i energii na rok 2030.
Należy
również szybko wprowadzić reformy strukturalne zmierzające do usunięcia
przeszkód dla inwestowania w projekty z zakresu infrastruktury
transportowej i systemy transportowe, zwłaszcza o wymiarze
transgranicznym. Aby móc w pełni czerpać korzyści płynące z jednolitego
rynku, trzeba zagwarantować osiągnięcie celów jednolitej europejskiej
przestrzeni powietrznej i szybkie przyjęcie, a następnie wdrożenie
czwartego pakietu kolejowego.
§
Europa musi stworzyć prawdziwie powiązany jednolity
rynek cyfrowy, przeprowadzając szybkie i ambitne działania legislacyjne w
dziedzinie ochrony danych, przyjmując rozporządzenie w sprawie telekomunikacji
oraz unowocześnienie i uproszczenie prawa autorskiego i prawa konsumentów w przypadku
zakupów internetowych i cyfrowych. W ramach jednolitego rynku cyfrowego należy
zapewnić zaufanie do transakcji internetowych i ich bezpieczeństwo,
interoperacyjność różnych rozwiązań technologicznych i dostęp do zasobów
cyfrowych i infrastruktury (w szczególności w zakresie wydawania zezwoleń na
korzystanie z widma). Jednolity rynek powinien być otwarty na nowe modele
biznesowe, ale jednocześnie gwarantować, że spełnione są cele kluczowe dla
interesu publicznego. Konsumentom należy zapewnić nieograniczony dostęp do
treści i usług internetowych w Europie, bez dyskryminacji z uwagi na
przynależność państwową lub miejsce zamieszkania.
Rynki usług i produktów są w coraz
większym stopniu wzajemnie ze sobą powiązane. Konieczne jest
przyspieszenie tempa reform w celu rozwiązania kwestii nieproporcjonalnych
wymogów co do formy prawnej, udziałów i zezwoleń, oraz w celu poprawy
wzajemnego uznawania w szczególności w sektorach i w odniesieniu do
zawodów wykazujących wysoki potencjał w kontekście handlu transgranicznego.
Na wszystkich szczeblach należy zapewnić skuteczne stosowanie przepisów
dotyczących zamówień publicznych, jak również promować narzędzia e-zamówień.
Do
intensyfikacji badań i innowacji unijnej konkurencyjności są
potrzebne zmniejszenie przeszkód w transferze wiedzy, otwarty dostęp do
badań naukowych i większa mobilność naukowców.
§
Współpraca z partnerami międzynarodowymi przyczyni
się do promowania otwartych przepływów inwestycyjnych. Umiędzynarodowienie
europejskich przedsiębiorstw wpłynie na poprawę ich konkurencyjności.
Inwestorzy z krajów spoza UE mogą odegrać istotną rolę we wspieraniu gospodarki
europejskiej. 5.
Dalsze działania Niniejszy plan
inwestycyjny nie jest jednorazowym środkiem, lecz ofensywą inwestycyjną, która
będzie postępować przez najbliższe trzy lata. Plan ten gruntownie odmieni
politykę publiczną i narzędzia finansowania leżące u podstaw inwestycji w
Europie, aby osiągnąć jak najwyższy zwrot ekonomiczny i społeczny z każdego
wydawanego euro. Plan, który dziś
prezentujemy, stanowi pierwszy krok w nowym kierunku. Zachęcamy państwa
członkowskie do włączenia się w tę inicjatywę, również poprzez przekazanie
dalszych środków do Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych,
i tym samym pogłębienia wpływu zaproponowanego planu na gospodarkę realną.
Działania na wszystkich szczeblach muszą zostać przeprowadzone szybko i
skutecznie, aby efekty były widoczne już w 2015 r. Komisja wzywa
Radę Europejską, aby na posiedzeniu, które odbędzie się w dniach 18-19 grudnia
2014 r., zatwierdziła zaproponowany plan w całości. Komisja wzywa Parlament
Europejski i Radę, aby jako prawodawca Unii, zastosowały procedurę
przyspieszoną do przyjęcia koniecznych środków legislacyjnych, dzięki którym
Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych będzie mógł rozpocząć
działanie do czerwca 2015 r., oraz do podjęcia szybko działań w odniesieniu do
innych części planu. Regularna analiza
sytuacji przez Parlament Europejski, podsumowania na posiedzeniach przywódców
państw i rządów, we właściwych składach Rady, z uwzględnieniem udziału
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, zapewnią
poparcie polityczne, bez którego zaproponowane inicjatywy nie mogą przynieść
oczekiwanych wyników. Komisja i EBI zwrócą się do kluczowych zainteresowanych
podmiotów na szczeblu krajowym i regionalnym, aby zorganizować specjalne
działania następcze w celu omówienia i opracowania konkretnych rozwiązań. Obecnie niniejszy
plan nie zakłada konieczności zmiany wieloletnich ram finansowych ani zwiększenia
kapitału EBI. Zależnie od postępów, do połowy 2016 r. rozpatrzona zostanie
konieczność przeprowadzenia dodatkowych działań, co zbiegnie się także z
przygotowaniem śródokresowego przeglądu wieloletnich ram finansowych. ZAŁĄCZNIK 1.
JAKIE SĄ SPODZIEWANE EFEKTY PLANU INWESTYCYJNEGO? ZAŁĄCZNIK 2. W
JAKI SPOSÓB NOWY FUNDUSZ ODNOSI SIĘ DO INWESTYCJI DŁUGOTERMINOWYCH? EBI = Europejski Bank
Inwestycyjny ZAŁĄCZNIK 3. W
JAKI SPOSÓB NOWY FUNDUSZ WSPIERA MŚP I SPÓŁKI O ŚREDNIEJ KAPITALIZACJI? EFI = Europejski Fundusz
Inwestycyjny ZAŁĄCZNIK 4.
HARMONOGRAM I CELE POŚREDNIE [1] W
niektórych państwach członkowskich spadek ten jest jeszcze bardziej drastyczny.
Dotyczy to szczególnie Włoch (-25%), Portugalii (-36%), Hiszpanii (-38%),
Irlandii (-39%) i Grecji (-64%). [2] Bardziej szczegółowo przedstawił to przewodniczący EBC Mario Draghi w
swoim przemówieniu w Jackson Hole, wygłoszonym dnia 22 sierpnia 2014 r. Zob.: http://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2014/html/sp140822.en.html
[3]
Konkluzje Rady Europejskiej z posiedzenia w dniach 23-24 października 2014 r.,
s. 8: „Rada Europejska wspiera plany nowej Komisji, aby rozpocząć inicjatywę
uruchamiającą 300 mld EUR w ramach dodatkowych inwestycji publiczno-prywatnych
w latach 2015–2017” oraz Plan działania grupy G-20 z Brisbane opublikowany dnia
16 listopada 2014 r: „Dodatkowo Unia Europejska zapowiedziała w październiku
ważną inicjatywę polegającą na uruchomieniu dodatkowych inwestycji
publiczno-prywatnych w latach 2015-2017. Apelujemy o szybkie wdrożenie
[tych] pakietów”. Zob. także przemówienie przewodniczącego EBC Mario Draghiego
w Jackson Hole wygłoszone dnia 22 sierpnia 2014 r., o którym mowa w przypisie
2. [4] W
kontekście niniejszego planu za spółki o średniej kapitalizacji uważa się
przedsiębiorstwa zatrudniające od 250 do 3000 pracowników. [5]
Instrumentem prawnym będzie prawdopodobnie rozporządzenie oparte na art. 172,
182 i 175 ust. 3 oraz ewentualnie art. 173 TFUE. [6] Komisja i EBI zgadzają się co do tego, że fundusz powinien zostać
powołany w ramach EBI jako specjalny fundusz powierniczy. Umożliwi to jego
szybkie utworzenie, a fundusz skorzysta z finansowania i wiedzy fachowej w
zakresie działalności pożyczkowej i zarządzania ryzykiem w ramach istniejących
struktur EBI. [7]
Aby zapewnić zgodność inwestycji infrastrukturalnych i projektów wspieranych w
ramach tej inicjatywy z zasadami pomocy państwa, należy zadbać, aby projekty
odnosiły się do niezaspokojonych potrzeb (tj. nie powielały istniejącej
infrastruktury), przyciągały w możliwie jak największym stopniu finansowanie
prywatne oraz nie prowadziły do wyparcia prywatnego finansowania infrastruktury.
Wspierane projekty powinny być zasadniczo dostępne dla wszystkich użytkowników,
w tym dla konkurujących ze sobą podmiotów, na sprawiedliwych, rozsądnych i
odpowiednich warunkach, tak aby uniknąć tworzenia barier wejścia. W celu
maksymalnego zwiększenia wpływu takich inwestycji Komisja opracuje zestaw
podstawowych warunków do celów oceny pomocy państwa. Każdy projekt będzie je
musiał spełnić, aby kwalifikować się do wsparcia z Europejskiego Funduszu na
rzecz Inwestycji Strategicznych. Jeżeli projekt spełni kryteria i otrzyma
wsparcie z funduszu, wszelkie krajowe wsparcie uzupełniające zostanie ocenione
w ramach uproszczonej i przyspieszonej oceny pomocy państwa, przy czym jedynym
dodatkowym aspektem, który Komisja zweryfikuje, będzie proporcjonalność
wsparcia publicznego (brak nadmiernej rekompensaty). [8]
COM(2013)462 final, obecnie na etapie tzw. negocjacji trójstronnych z udziałem
Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Po wejściu w życie rozporządzenie
będzie stanowiło wspólne unijne ramy prawne, umożliwiające funduszom
specjalizującym się w inwestycjach długoterminowych, na przykład projektach
infrastrukturalnych lub MŚP, prowadzenie działalności w całej UE, z zamiarem
przyciągnięcie inwestorów instytucjonalnych o dłuższej perspektywie czasowej inwestycji. [9] To
wsparcie będzie zgodne z wytycznymi Komisji w sprawie pomocy państwa na rzecz
promowania inwestycji w zakresie finansowania ryzyka lub będzie udzielane na
warunkach rynkowych. [10]
Żeby to osiągnąć zaleca się państwom członkowskim, aby za pomocą innowacyjnych
instrumentów finansowych w ramach przydziałów środków przewidzianych w umowach
partnerstwa, które ich dotyczą, w każdym z najważniejszych obszarów
inwestycyjnych uzyskały następujące przydziały procentowe: 50% w dziedzinie
wsparcia MŚP, 20% w dziedzinie środków dotyczących redukcji emisji CO2,
10% w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych, 10% w dziedzinie
zrównoważonego transportu, 5% w dziedzinie wsparcia na rzecz badań, rozwoju i
innowacji oraz 5% w dziedzinie efektywności środowiskowej i efektywnego
gospodarowania zasobami. Wykorzystanie instrumentów mikrofinansowych do
udzielania pożyczek preferencyjnych może także pomóc w promowaniu pracy na
własny rachunek, przedsiębiorczości i rozwoju mikroprzedsiębiorstw. [11]
Inicjatywa na rzecz MŚP to instrument finansowy, który łączy zasoby pochodzące
z funduszy strukturalnych i funduszy inwestycyjnych, programów COSME i
„Horyzont 2020”, EFI oraz EBI. Aby zapewnić lepsze finansowanie MŚP,
przewidziano w niej dwa rodzaje produktów: nieograniczone gwarancje dla
pośredników finansowych i oraz sekurytyzację istniejących portfeli kredytowych. [12]
Opierając się na tym, co można osiągnąć bez zakłócania trwającego procesu
programowania w odniesieniu do funduszy, można się spodziewać, że kolejne 26
mld EUR na finansowanie dodatkowych inwestycji będzie dostępne w okresie
programowania 2014-2020. Jest to kwota dodatkowa w stosunku do tej, która
wynika z podwojenia wykorzystania instrumentów finansowych, i nie została
uwzględniona w załączniku 1. [13] Rada Europejska na spotkaniu w dniach 23-24
października 2014 r. „z zadowoleniem przyjęła ustanowienie grupy zadaniowej pod
przewodnictwem Komisji i Europejskiego Banku Inwestycyjnego, mającej określić
konkretne działania pobudzające inwestycje, w tym listę potencjalnie
wykonalnych projektów o znaczeniu europejskim do zrealizowania w krótkim i
średnim terminie”. [14]
Sekurytyzacja jest działaniem finansowym często stosowanym przez banki,
polegającym na łączeniu i przekształcaniu różnych rodzajów wierzytelności, na
przykład kredytów hipotecznych. Może być ona wykorzystywana jako sposób
finansowania aktywów lub środek transferu i dywersyfikacji ryzyka.