KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO w sprawie stosowania dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych Osiąganie wysokiego poziomu ochrony konsumentów Budowanie zaufania do rynku wewnętrznego /* COM/2013/0138 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO w sprawie stosowania dyrektywy o nieuczciwych
praktykach handlowych
Osiąganie wysokiego poziomu ochrony konsumentów
Budowanie zaufania do rynku wewnętrznego 1. WPROWADZENIE Dyrektywa 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach
handlowych[1]
(„dyrektywa ”) została przyjęta w dniu 11 maja 2005 r., aby pomóc konsumentom w
czerpaniu korzyści z rynku wewnętrznego przez usunięcie barier regulacyjnych
wynikających z rozbieżnych przepisów krajowych, które zniechęcały
przedsiębiorstwa do sprzedaży i podważały zaufanie konsumentów do zakupów w
całej UE. Dyrektywa stanowi trzon ogólnych przepisów UE
dotyczących reklamy wprowadzającej w błąd i innych nieuczciwych praktyk stosowanych
w transakcjach między przedsiębiorcami a konsumentami. Ma ona szeroki zakres
zastosowania – dotyczy wszystkich transakcji w relacji
przedsiębiorstwo–konsument (ang. „business-to-consumer” – „B2C”) i wszystkich
branż. Ma ona zastosowanie nie tylko do reklamy i praktyk marketingowych
związanych z transakcją dotyczącą produktu, ale również do działań „w trakcie
jej zawierania oraz po jej zawarciu.”[2]. Dyrektywa przewiduje wysoki poziom ochrony
konsumentów we wszystkich branżach. Funkcjonuje ona jako mechanizm
bezpieczeństwa w przypadkach, które nie są regulowane innymi unijnymi
przepisami branżowymi. Celem dyrektywy jest zagwarantowanie, że konsumenci nie
są wprowadzani w błąd ani narażani na agresywne praktyki marketingowe, a
twierdzenia stosowane przez przedsiębiorców w UE są zrozumiałe, zgodne z prawdą
i uzasadnione, dzięki czemu konsumenci mogą dokonywać świadomych i sensownych
wyborów. Wraz z innymi przepisami w dziedzinie rynku
wewnętrznego[3]
i rozporządzeniem w sprawie współpracy między organami krajowymi
odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów[4] dyrektywa o nieuczciwych
praktykach handlowych przyczynia się do osiągnięcia przejrzystości rynku i
zapobiegania nieuczciwej konkurencji w całej UE. Wszystkie państwa członkowskie
wdrożyły przepisy dyrektywy do ich przepisów krajowych. W niniejszym komunikacie przedstawiono,
zgodnie z wymogiem w art. 18 dyrektywy, główne wnioski, które można wyciągnąć
na podstawie doświadczeń z początkowego okresu egzekwowania dyrektywy o
nieuczciwych praktykach handlowych oraz określono działania niezbędne w celu
maksymalizacji korzyści z dyrektywy w zakresie integracji rynku wewnętrznego i
ochrony konsumentów. Wraz z niniejszym komunikatem opublikowane
zostaje szczegółowe sprawozdanie[5]
dotyczące stosowania dyrektywy w państwach członkowskich. Stanowi to element
Europejskiego programu na rzecz konsumentów[6],
którego celem jest maksymalizacja uczestnictwa konsumentów i ufności do rynku,
a tym samym zwiększenie zaufania i pobudzenie wzrostu gospodarczego. Wydatki konsumpcyjne stanowią 56 % PKB UE,
mają zatem zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celu, jakim jest inteligentny i
trwały rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Jak wskazano w Europejskim
programie na rzecz konsumentów, pobudzanie konsumpcji może odegrać znaczącą
rolę w wychodzeniu UE z kryzysu. Aby było to możliwe, należy wykorzystać
potencjał jednolitego rynku. Według dostępnych danych konsumenci dokonujący
zakupów w internecie w całej UE mają aż do 16 razy większy wybór produktów, niż
w przypadku tradycyjnych zakupów. Z tego kanału sprzedaży nie korzysta jednak
jeszcze 60 % konsumentów. Na skutek niechęci do tego rodzaju zakupów konsumenci
nie wykorzystują w pełni szerokiego wyboru i różnic cen, jakie występują na
jednolitym rynku. Działania polityczne na rzecz zwiększenia
zaufania konsumentów do transgranicznych zakupów w internecie mogą silnie
pobudzić wzrost gospodarczy w Europie. 2. OCENA KORZYŚCI PŁYNĄCYCH Z
DYREKTYWY 2.1. Osiąganie wysokiego poziomu
ochrony konsumentów i równych szans dla przedsiębiorców Pierwsze doświadczenia z wdrażania dyrektywy
pokazują, że spowodowało ono znaczną poprawę ochrony konsumentów zarówno w
państwach członkowskich, jak i w transakcjach transgranicznych, przy czym
wzrósł także poziom ochrony działających zgodnie z prawem przedsiębiorstw przed
działalnością konkurentów, którzy nie przestrzegają przepisów. Korzyści z dyrektywy wynikają głównie z jej
dwóch szczególnych cech: dyrektywa ta ma mianowicie charakter horyzontalnego
mechanizmu bezpieczeństwa i stanowi połączenie przepisów opartych na zasadach
ogólnych oraz „czarnej listy ” konkretnych niedozwolonych nieuczciwych praktyk. Oparte na zasadach ogólnych przepisy dyrektywy
o nieuczciwych praktykach handlowych umożliwiły organom krajowym dostosowanie
się do szybko rozwijających się produktów, usług i metod sprzedaży. Przepisy te
mają uniwersalny charakter, ponieważ zawierają kryteria, które mogą być z pewną
elastycznością wykorzystywane do zapobiegania nieuczciwym praktykom nieobjętym
szczegółowymi zakazami. Z kolei dzięki „czarnej liście” praktyk
zakazanych w każdych okolicznościach organy krajowe dysponują skutecznym
narzędziem do walki z powszechnymi nieuczciwymi praktykami, takimi jak reklama
przynęta, niezgodne z prawdą przedstawianie ofert jako bezpłatne, ukryta
reklama i praktyki handlowe bezpośrednio kierowane do dzieci. Poniżej przedstawiono kilka przykładów praktyk
zakazanych na mocy dyrektywy. Zachęcanie konsumentów do odwiedzenia siedziby przedsiębiorcy lub jego
strony internetowej przez oferowanie produktów lub usług, które nie mogą być
dostarczone (reklama przynęta.) Sabine z Niemiec znalazła w prasie reklamę wyjątkowej promocji o
następującej treści: „Lot do Barcelony za 1 euro!” Kiedy chciała
zarezerwować bilet w internecie, okazało się, że jego cena jest znacznie
wyższa. Gdy skontaktowała się z centrum obsługi klienta firmy, dowiedziała się,
że niższa cena dotyczy tylko niewielkiej liczby miejsc. Większość klientów nie
mogła więc skorzystać z tej oferty. W dyrektywie o nieuczciwych praktykach handlowych zakazano oferowania
produktów w określonej cenie bez wyraźnej informacji o tym, że mimo reklamy na
dużą skalę ich dostępność w tej cenie może być ograniczona. Oferty przedstawiane jako bezpłatne niezgodnie z prawdą Marit z Estonii otrzymała wiadomość e-mail od internetowego sklepu z
kosmetykami o następującej treści: „Zadzwoń teraz, a dostaniesz markowe
okulary przeciwsłoneczne GRATIS!”. Kiedy zadzwoniła pod wskazany numer,
dowiedziała się, że oferta jest ważna tylko przy zamówieniu wartym co najmniej
2 000 EUR. Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych zakazuje niezgodnego z
prawdą przedstawiania produktu jako bezpłatnego, podczas gdy w rzeczywistości
konsument musi ponieść koszty inne niż te związane z odpowiedzią na daną ofertę
lub dostawą towaru. Przeszkody w rezygnacji na rzecz innej oferty Filip postanowił zmienić ubezpieczenie mieszkania i wykupić
korzystniejszą polisę innego towarzystwa ubezpieczeniowego. Kiedy zadzwonił do
swojego aktualnego ubezpieczyciela, został poinformowany, że aby rozwiązać
obowiązującą umowę, będzie musiał wypełnić kilka formularzy. Niestety, jak
poinformował Filipa jego rozmówca, firma będzie mogła (czy raczej zechce)
przesłać niezbędne formularze najwcześniej za dwa tygodnie, a rozpatrzenie wniosku
zajmie 3 miesiące. SfrustrowanyFilip dał za wygraną. Mimo powziętej decyzji
zrezygnował ze zmiany ubezpieczyciela. Zgodnie z dyrektywą o nieuczciwych praktykach handlowych przedsiębiorcy
nie mogą stosować uciążliwych ani niewspółmiernych barier pozaumownych, aby
przeszkodzić konsumentowi w wykonaniu jego praw umownych, w tym prawa do
wypowiedzenia umowy lub do rezygnacji na rzecz innego produktu lub
przedsiębiorcy. Bezpośrednie nakłanianie dzieci Alain był zaskoczony, gdy jego córka ni stąd ni zowąd zaczęła męczyć go
o kupienie jej kolekcji filmów z jej ulubioną postacią książkową. Zrozumiał
dopiero wtedy, gdy zobaczył w telewizji reklamę filmów o następującej treści: „Twoja
ulubiona powieść jest już na DVD – poproś tatę, żeby Ci ją kupił!”. Zgodnie z dyrektywą o nieuczciwych praktykach handlowych taką praktyką
jest nakłanianie dzieci, aby prosiły dorosłych o zakup reklamowanych produktów.
Zakaz dotyczący tego typu praktyki obowiązuje w odniesieniu do reklam we
wszystkich środkach przekazu, w tym w telewizji oraz internecie. Dzięki dyrektywie o nieuczciwych praktykach
handlowych krajowym organom ochrony konsumentów udało się ograniczyć bardzo
różnorodne nieuczciwe praktyki handlowe, takie jak wprowadzające w błąd
twierdzenia dotyczące ekologiczności oraz praktyki agresywne[7], a także nałożyć kary za
stosowanie takich praktyk. Do
rozwiązania pozostają jednak następujące kwestie: –
zdaniem zainteresowanych stron pomimo istniejących
ram prawnych twierdzenia dotyczące ekologiczności (takie jak na przykład: „produkt
ekologiczny”, „ulegający biodegradacji”„wyprodukowany zgodnie z zasadami
zrównoważonego rozwoju” czy „naturalny”) w dalszym ciągu nie są stosowane w
sposób odpowiedzialny i są często bardzo ogólne, niejasne i nieokreślone.
Organizacje konsumenckie zwracają także uwagę na fakt, że trudno jest sprawdzić
wiarygodność tych twierdzeń, szczególnie jeśli chodzi o produkty energetyczne,
kosmetyki, samochody i detergenty. –
Kilka państw członkowskich donosiło o stosowaniu
praktyk agresywnych skierowanych do dzieci (w odniesieniu do gier online) oraz
do osób starszych. Konieczne są dalsze starania, by usprawnić egzekwowanie
dyrektywy w odniesieniu do tych kategorii konsumentów o słabszej pozycji.
Uwzględniając stopniowe starzenie się społeczeństwa należy w szczególności
zadbać o ochronę konsumentów o słabszej pozycji przed zagrożeniami związanymi z
skutkami kryzysu gospodarczego i złożonością rynków cyfrowych. 2.2. Budowanie zaufania do
jednolitego rynku Jako że w dyrektywie zawarto jeden zestaw
przepisów zastępujący rozbieżne przepisy państw członkowskich w zakresie
nieuczciwych praktyk handlowych, dyrektywa ta przyczyniła się do uproszczenia
otoczenia regulacyjnego i zniesienia przeszkód w handlu transgranicznym. Jest ona również powszechnie wykorzystywana do
zwalczania transgranicznych przypadków nieuczciwych praktyk. Niemal 50 %
wniosków o wzajemną pomoc wystosowanych w ciągu ostatnich 5 lat w ramach sieci
współpracy w zakresie ochrony konsumentów[8]
(wniosków o przekazanie informacji, ostrzeżeń i wniosków o podjęcie środków
służących egzekwowaniu prawa) dotyczyło przypadków naruszenia dyrektywy o
nieuczciwych praktykach handlowych. Ponadto na podstawie przepisów dyrektywy, w
ramach wspomnianej sieci współpracy przeprowadzono kilka wspólnych działań w
zakresie nadzoru (tzw. akcji kontrolnych) dotyczących produktów i usług
cyfrowych, stron internetowych oferujących bilety lotnicze, internetowych usług
telefonii komórkowej oraz internetowych sklepów ze sprzętem elektronicznym[9]. Znaczna część przepisów dyrektywy ma na celu
zagwarantowanie, że skierowane do konsumentów informacje dotyczące głównych
cech produktu lub usługi, ceny i podstawowych warunków sprzedaży są zgodne z
prawdą, kompletne i terminowe. Ułatwia to konsumentom zrozumienie i
porównywanie ofert oraz ma bezpośredni wpływ na techniki marketingowe i
reklamowe opracowywane przez przedsiębiorców. Reklama odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu
jednolitego rynku oraz jest głównym narzędziem, za pomocą którego
przedsiębiorstwa sprzedają swoje produkty i usługi za granicą. Reklama
umożliwia przedsiębiorstwom wyróżnienie ich ofert wśród ofert innych
przedsiębiorstw, pobudza konkurencję, powoduje obniżkę cen i wzrost poziomu
jakości. Zgodne z prawdą i bardziej przejrzyste
informacje dotyczące ofert krajowych i transgranicznych uznano również w
niedawnym komunikacie w sprawie handlu elektronicznego za jeden z kluczowych
czynników, dzięki którym można zwiększyć zaufanie konsumentów i zachęcić
detalistów do sprzedaży w internecie[10]. Najnowsze dane wskazują, że większa liczba
konsumentów jest obecnie zainteresowana zakupami transgranicznymi (52 %, + 19
punktów procentowych), i chciałaby przeznaczyć na nie więcej pieniędzy (18 %, +
5 punktów procentowych) niż w 2006 r., kiedy omawiana dyrektywa nie została
jeszcze transponowana w państwach członkowskich[11]. Dyrektywa o nieuczciwych
praktykach handlowych przyczyniła się do zwiększenia otwartości konsumentów
europejskich na handel transgraniczny, jako że jest jednym z głównych unijnych
instrumentów prawnych opracowanych w celu wzbudzenia zaufania konsumentów i
pobudzania handlu transgranicznego. Należy jednak zauważyć, że wzrost liczby
dokonywanych w internecie zakupów transgranicznych pozostaje daleko w tyle za
wzrostem liczby zakupów internetowych na rynku krajowym, co oznacza, że jest
jeszcze wiele do zrobienia. Usługi finansowe i nieruchomości są branżami o szczególnym stopniu trudności ze względu na ich
złożoność i związane z nimi wysokie ryzyko. W odniesieniu do tych branż
zgłoszono już kilka przypadków nieuczciwych praktyk handlowych, takich jak brak
podstawowych informacji na etapie reklamy i wprowadzający w błąd opis
produktów. Większość państw członkowskich wprowadziła przepisy krajowe, które
zapewniają konsumentom zabezpieczenia uzupełniające przepisy ustanowione w
dyrektywie o nieuczciwych praktykach handlowych. Z dochodzenia w tej sprawie
wynika, że w chwili obecnej nie jest wskazane odebranie państwom członkowskim
przewidzianej w dyrektywie możliwości wykraczania poza poziom harmonizacji
ustalony w tym akcie prawnym dla tych konkretnych branż[12]. 2.3. Odpowiednie i skuteczne
egzekwowanie dyrektywy Ogólnie rzecz biorąc ramy prawne dyrektywy o
nieuczciwych praktykach handlowych spełniają swoją rolę jako narzędzie oceny
zgodności z prawem nowych praktyk internetowych, które rozwijają się równolegle
z rozwojem technik reklamowych, takich jak porównanie cen i strony internetowe
służące rezerwacjom zbiorowym, lub przykładowo w związku z nasilającą się
obecnością reklam w serwisach społecznościowych. Państwa członkowskie i zainteresowane strony
wydają się być zdania, iż egzekwowanie dyrektywy w państwach członkowskich jest
odpowiednie i skuteczne, ale jednocześnie sygnalizują, że brak zasobów,
złożoność lub długotrwałość procedur wewnętrznych i brak odstraszających
sankcji mogą zagrozić właściwemu stosowaniu dyrektywy. W transgranicznych przypadkach nieuczciwych
praktyk handlowych szybka i skuteczna reakcja jest dla organów egzekwujących
prawdziwym wyzwaniem. Ma to również wpływ na egzekwowanie przepisów w
przypadkach transgranicznych i, jak wynika z konsultacji w tej sprawie,
wyzwanie to stało się oczywiste w dziedzinie współpracy administracyjnej na
podstawie rozporządzenia w sprawie współpracy w zakresie ochrony konsumentów. Doświadczenia płynące z egzekwowania dyrektywy
potwierdzają, że jednym z głównych problemów dotyczących narzędzi, za pomocą
których klienci mogą wyrażać opinie na temat produktu, a zwłaszcza stron służących porównywaniu cen jest fakt, że
tożsamość przedsiębiorcy prowadzącego taką stronę nie jest wyraźnie określona i
nie jest jasne, czy detaliści muszą płacić za umieszczenie swoich produktów i
usług na tych stronach, tj. czy dana strona jest sponsorowana. Informacje zwrotne od zainteresowanych stron
wskazują, że często nie jest spełniany obowiązek zawarcia w ofertach handlowych
jasnych i kompletnych informacji dotyczących cen, szczególnie w branży
turystycznej i transportowej. W obu przypadkach zainteresowane strony nie
apelują o przyjęcie środków legislacyjnych, ale o bardziej zdecydowane i spójne
działania w zakresie egzekwowania przepisów. 3. NAJWAŻNIEJSZE PRIORYTETY
DOTYCZĄCE DALSZYCH DZIAŁAŃ Zgodnie z tym, co zostało określone w
Europejskim programie na rzecz konsumentów oraz w komunikacie Komisji w sprawie
lepszego zarządzania jednolitym rynkiem[13],
zapewnienie lepszego wdrażania i egzekwowania istniejących przepisów niesie
natychmiastowe korzyści dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. W tym kontekście omawiana dyrektywa ma
kluczową rolę do odegrania, w związku z czym Komisja określiła branże handlu
detalicznego (w tym handlu elektronicznego), turystyczną i transportową, usług
finansowych, gospodarki cyfrowej, energii i zrównoważonego rozwoju jako
kluczowe obszary priorytetowe, w których można w pełni wykorzystać potencjał
jednolitego rynku w dziedzinie wzrostu gospodarczego[14]. Celem zagwarantowania, że utrzymany zostanie
wynikający z dyrektywy wysoki poziom ochrony konsumentów oraz płynące z niej
korzyści dla rynku wewnętrznego, konieczna jest intensyfikacja egzekwowania
dyrektywy na szczeblu krajowym i zacieśnienie współpracy w zakresie
egzekwowania transgranicznego. Dotyczy to zwłaszcza przypadków nieuczciwych
praktyk stosowanych jednocześnie w różnych państwach członkowskich. W takich
sytuacjach skuteczna koordynacja pomiędzy Komisją, organami krajowymi,
organizacjami konsumenckimi i przedsiębiorstwami ma zasadnicze znaczenie dla
zwalczania praktyk o zasięgu ogólnounijnym[15]. Konieczność intensyfikacji egzekwowania
przepisów w sytuacjach transgranicznych i na szczeblu krajowym wymaga od
Komisji przyjęcia bardziej znaczącej roli, połączenia sił z państwami
członkowskich i wspierania ich w stosowaniu dyrektywy w całej UE. W związku z
tym Komisja rozważy, w jaki sposób może ona zgodnie z Traktatami odgrywać
bardziej aktywną rolę w promowaniu spójnego stosowania dyrektywy, w
szczególności jeśli chodzi o nieuczciwe praktyki o wymiarze transgranicznym,
takie jak te, które mają miejsce w internecie i które stwarzają podobne
problemy dla organów egzekwujących. Promowanie harmonizacji praktyk w zakresie
wdrażania dyrektywy ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia równych szans dla
przedsiębiorców, zwłaszcza gdy działają oni w warunkach transgranicznych, i, w
ostatecznym rozrachunku, dla zagwarantowania wysokiego poziomu ochrony
konsumentów w całej Europie. 3.1. Zapewnienie pełnej zgodności
przepisów krajowych z dyrektywą Stojąc na straży Traktatów, Komisja będzie w
dalszym ciągu uważnie monitorować właściwą transpozycję i stosowanie dyrektywy
we wszystkich państwach członkowskich. Będzie ona przeprowadzać kontrolę
zgodności oraz dokonywać starannych przeglądów, aby ocenić funkcjonowanie zasad
w praktyce i określić ewentualne działania naprawcze. Z obecnych analiz wynika,
że w kilku państwach członkowskich nadal istnieją rozbieżności między prawem
krajowym a przepisami dyrektywy. W związku z powyższym służby Komisji nawiązały
kontakt z państwami członkowskimi, w których stwierdzono takie rozbieżności.
Komisja podejmie niezbędne działania, o których mowa w art. 258 TFUE, w każdym
przypadku niewypełnienia przez państwo członkowskie zobowiązań związanych z
transpozycją i egzekwowaniem dyrektywy. 3.2. Zapewnienie jednolitego i
odpowiedniego stosowania dyrektywy w państwach członkowskich Celem
zagwarantowania odpowiedniego i konsekwentnego stosowania dyrektywy, Komisja
podejmie następujące działania: ·
kontynuacja opracowywania wytycznych w
odpowiedzi na uwagi przedstawione przez krajowe organy egzekwujące i inne
zainteresowane strony, pojawienie się nowych praktyk, w tym praktyk internetowych,
oraz rozwój orzecznictwa unijnego i krajowego[16]; ·
usprawnienie, rozszerzenie i aktualizacja bazy
danych związanej z dyrektywą o nieuczciwych praktykach handlowych[17], 3.3. Usprawnienie egzekwowania
prawa i współpraca administracyjna między państwami członkowskimi Po uwzględnieniu uwag otrzymanych od państw
członkowskich i zainteresowanych stron, jak również dostępnych danych, Komisja
określiła główne branże, w których konsumenci ponoszą szkody i tracą
potencjalne korzyści, i w których istnieje największy potencjał wzrostu dla
rynku wewnętrznego. W tych branżach Komisja uruchomi konkretne
inicjatywy mające na celu usprawnienie egzekwowania przepisów, zgodnie z celami
określonymi w Europejskim programie na rzecz konsumentów. Komisja podejmie następujące działania: Ø ustanowienie regularnych warsztatów tematycznych z udziałem krajowych organów egzekwujących i organizacja szkoleń dla organów egzekwujących i organów wymiaru sprawiedliwości; Ø zwiększenie skuteczności sieci współpracy w zakresie ochrony konsumentów i dalsze wspieranie skoordynowanych działań w zakresie egzekwowania prawa (akcji kontrolnych); Ø wspieranie państw członkowskich w zapewnianiu skutecznego stosowania dyrektywy przez dalszy rozwój wytycznych i wymianę najlepszych praktyk między państwami członkowskimi; Ø opracowanie we współpracy z państwami członkowskimi wskaźników egzekwowania prawa, dotyczących stosowania dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, umożliwiających wykrycie niedociągnięć i uchybień, które wymagają dalszych działań dochodzeniowych lub naprawczych. Działania te będą koncentrować się na następujących kluczowych branżach/obszarach: Ø branża turystyczna i transportowa; Ø rynki cyfrowe/internetowe;, Ø twierdzenia dotyczące ekologiczności; Ø usługi finansowe; Ø nieruchomości. We wszystkich tych branżach naświetlone zostaną szczególnie praktyki ukierunkowane na konsumentów o słabszej pozycji, w szczególności osoby starsze i dzieci. 3.4. Monitorowanie sytuacji rynku
oraz podnoszenie świadomości Komisja będzie
uważnie monitorować rozwój sytuacji na rynku w celu zagwarantowania, że ramy
regulacyjne nadal zapewniają wysoki poziom ochrony konsumentów dokonujących
zakupów krajowych i transgranicznych. Szczególną uwagę
poświęci ona stosowności ram prawnych wobec szybkiego rozwoju stosowanych w
internecie technik w dziedzinie marketingu i sprzedaży i oferowanych tam
produktów oraz usług. Poza usprawnionym
egzekwowaniem przepisów istotne znaczenie dla skutecznego dochodzenia praw
konsumentów mają inicjatywy na rzecz podnoszenia świadomości. W 2013 r. w
ramach Europejskiego Roku Obywateli, w ścisłej współpracy ze wszystkimi
zainteresowanymi stronami, w tym z przedsiębiorstwami i organizacjami
konsumenckimi, przeprowadzona zostanie ogólnounijna kampania na rzecz
zwiększenia wiedzy konsumentów o przysługujących im prawach, m.in. tych
wynikających z dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych. 4. WNIOSKI Dyrektywa o
nieuczciwych praktykach handlowych jest cennym narzędziem służącym zwiększeniu
dobrobytu konsumentów. Przyczyniła się ona do uproszczenia otoczenia
regulacyjnego oraz usunięcia przeszkód w handlu transgranicznym. Doświadczenie
wykazało przydatność i elastyczność jej opartych na zasadach ogólnych przepisów
horyzontalnych. Dzięki uproszczonemu otoczeniu regulacyjnemu przedsiębiorcom łatwiej
jest prowadzić działalność transgraniczną, a konsumenci i przedsiębiorstwa mogą
odnosić coraz większe korzyści z dotychczas niewykorzystywanego potencjału
rynku wewnętrznego. Komisja uważa, że
zmiana dyrektywy nie jest wskazana na obecnym etapie, przede wszystkim z tego
względu, że okres jej egzekwowania w państwach członkowskich jest nadal zbyt
krótki wobec tak obszernego zbioru przepisów. Komisja zwróci teraz szczególną
uwagę na spójność wdrażania dyrektywy, podejmując konkretne działania w celu skuteczniejszego
egzekwowania przepisów w kluczowych obszarach na rzecz zwiększenia zaufania
konsumentów i wzrostu gospodarczego. [1] Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych
przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca
dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady [2] Zob. art. 3 ust. 1 dyrektywy. [3] Np. dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług
społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach
rynku wewnętrznego („dyrektywa o handlu elektronicznym”) i dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia
25 października 2011 r.
w sprawie praw konsumentów. [4] Rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie współpracy między
organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie
ochrony konsumentów („rozporządzenie w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony
konsumentów”). [5] Zob. dołączone do niniejszego komunikatu sprawozdanie
„First Report on the application of Directive 2005/29/EC concerning unfair
business-to-consumer commercial practices in the internal market (‘Unfair
Commercial Practices Directive’)” (Pierwsze sprawozdanie na temat stosowania
dyrektywy 2005/29/WE dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych
przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym – dyrektywy o
nieuczciwych praktykach handlowych). [6] Zob. „Europejski program na rzecz konsumentów –
Zwiększanie zaufania i pobudzanie wzrostu gospodarczego”, COM(2012) 225 final z
22.5.2012 – http://ec.europa.eu/justice/consumer-marketing/index_pl.htm. [7] Zob. dotycząca egzekwowania sekcja 4 sprawozdania na
temat stosowania dyrektywy, dołączonego do niniejszego komunikatu. [8] W rozporządzeniu nr 2006/2004 dotyczącym współpracy w
zakresie ochrony konsumentów ustanowiono ramy umożliwiające organom
egzekwującym ścisłą współpracę w celu powstrzymania transgranicznych praktyk
handlowych naruszających prawo ochrony konsumentów. Od 2007 r. w ramach sieci
zajmowano się sprawami o charakterze transgranicznym dotyczącymi naruszenia
dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych. [9] http://ec.europa.eu/consumers/enforcement/index_en.htm [10] Zob. dokument roboczy służb Komisji „Bringing e-commerce
benefits to consumers” (Zapewnienie konsumentom korzyści z handlu
elektronicznego) dołączony do komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego,
Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów
„Spójne ramy na rzecz wzmocnienia zaufania na jednolitym rynku cyfrowym handlu
elektronicznego i usług online”, COM(2011) 942 final z 11.1.2012 –
http://ec.europa.eu/internal_market/e-commerce/communication_2012_en.htm. [11] Zob. badanie Eurobarometru nr 332 „Consumers’ attitudes
towards cross-border trade and consumer protection” (Postawy konsumentów wobec
transgranicznego handlu i transgranicznej ochrony praw konsumenta), maj 2012
r., s. 8, http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl_332_en.pdf.
Coraz więcej konsumentów (ich odsetek wynosi obecnie 50 %) jest gotowych do
zakupu towarów lub usług przy wykorzystaniu innego języka UE (+ 17 punktów
procentowych w porównaniu z 2006 r.). Odsetek osób, który wyklucza zakupy w
innym języku, spadł z 42 % w 2008 r. do 30 % w 2011 r. Odsetek Europejczyków,
który uważa, że wie, skąd czerpać informacje i uzyskać porady na temat zakupów
transgranicznych, zwiększył się również znacznie z 24 % w 2006 r. do 39 % w 2011
r. [12] Zob. art. 3 ust. 9 dyrektywy o nieuczciwych praktykach
handlowych i „Study on the application of the Unfair Commercial Practices
Directive to financial services and immovable property” (Badanie na temat
stosowania dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych w branży usług
finansowych i nieruchomości) przeprowadzone przez firmę Civic Consulting w
imieniu DG ds. Sprawiedliwości Komisji Europejskiej w 2012 r., dostepne pod
adresem http://ec.europa.eu/justice/consumer-marketing/document. [13] Zob. komunikat Komisji Europejskiej „Lepsze zarządzanie
jednolitym rynkiem, COM(2012) 259, s. 2, http://ec.europa.eu/internal_market/strategy/docs/governance/20120608-communication-2012-259-2_en.pdf. [14] Zob. Europejski program na rzecz konsumentów. [15] Zob. dołączone do niniejszego komunikatu sprawozdanie na
temat stosowania omawianej dyrektywy, sekcja 3.3.3, na przykład w odniesieniu
do decyzji włoskiego Urzędu Ochrony Konkurencji i Rynku (AGCM) nr PS7256 w
sprawie Comet-Apple Prodotti in Garanzia, Provvedimento n. 23193 z dnia 27
grudnia 2011 r. [16] Komisja planuje m.in. dalsze opracowywanie swoich
wytycznych w sprawie wprowadzających w błąd twierdzeń dotyczących
ekologiczności, w oparciu o wyniki specjalnego badania, które ma zostać
przeprowadzone w 2013 r., a także o trwające prace nad planem działania na
rzecz zrównoważonej konsumpcji i produkcji. [17] Zob: https://webgate.ec.europa.eu/ucp/. Prowadzenie tej bazy danych wynika z decyzji nr 1926/2006/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. ustanawiającej
program działań Wspólnoty w dziedzinie polityki ochrony konsumentów (2007–2013).