29.12.2012 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 402/1 |
Strategia antynarkotykowa UE na lata 2013–2020
2012/C 402/01
PRZEDMOWA
1. |
Niniejsza strategia antynarkotykowa UE stanowi nadrzędne ramy polityczne i priorytety unijnej polityki antynarkotykowej określone przez państwa członkowskie i instytucje UE na lata 2013–2020. Ramy, cel nadrzędny i cele szczegółowe tej strategii posłużą za fundament dla dwóch kolejnych 4-letnich unijnych planów działania w zakresie narkotyków. |
2. |
Niniejsza strategia antynarkotykowa opiera się przede wszystkim na podstawowych zasadach prawa UE i pod każdym względem przestrzega zasad leżących u podstaw Unii, takich jak szacunek dla godności ludzkiej, wolność, demokracja, równość, solidarność, państwo prawne i prawa człowieka. Ma na celu ochronę i podniesienie poziomu dobrostanu społeczeństw i jednostek, ochronę zdrowia publicznego, zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa publicznego i przyjęcie zrównoważonego, zintegrowanego i opartego na dowodach podejścia do problemu narkotyków. |
3. |
Strategia ta bazuje również na prawie międzynarodowym, stosownych konwencjach ONZ (1), które stanowią międzynarodowe ramy prawne służące zajęciu się zjawiskiem nielegalnych narkotyków, a także na Powszechnej deklaracji praw człowieka. Niniejsza strategia antynarkotykowa UE bierze pod uwagę stosowne dokumenty polityczne ONZ, w tym przyjęty w 2009 roku dokument „Deklaracja polityczna ONZ i plan działania w sprawie międzynarodowej współpracy na rzecz zintegrowanej i zrównoważonej strategii zwalczania światowego problemu narkotykowego”, w którym stwierdzono, że ograniczenie popytu na narkotyki i ograniczenie ich podaży są wzajemnie wzmacniającymi się elementami polityki dotyczącej nielegalnych narkotyków, oraz deklarację polityczną ONZ w sprawie HIV/AIDS. Strategię opracowano na podstawie zasad zawartych w traktacie z Lizbony oraz odpowiednich kompetencji Unii i poszczególnych państw członkowskich. Właściwą wagę przyłożono do pomocniczości i proporcjonalności, ponieważ niniejsza strategia zakłada nadanie większego znaczenia strategiom krajowym. Strategia będzie wdrażana zgodnie z tymi zasadami i kompetencjami. Ponadto strategia w pełni honoruje Europejską konwencję praw człowieka i Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej. |
4. |
Do roku 2020 dotyczące nielegalnych narkotyków priorytety i działania, do których zachęca się w niniejszej strategii antynarkotykowej UE i które są za jej pomocą koordynowane, powinny wywrzeć ogólny wpływ na kluczowe aspekty unijnej sytuacji w obszarze narkotyków. Wyżej wspomniane priorytety i działania powinny zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego, stabilności społecznej i bezpieczeństwa poprzez spójne, efektywne i skuteczne wprowadzanie w życie środków, interwencji i podejść do ograniczania popytu na narkotyki i ich podaży na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym, oraz poprzez zmniejszanie potencjalnych niezamierzonych negatywnych konsekwencji związanych z realizacją tych działań. |
5. |
Zjawisko narkotyków jest krajową i międzynarodową kwestią, która wymaga podjęcia działań w kontekście globalnym. W tym względzie ważną rolę odgrywają skoordynowane działania prowadzone na szczeblu UE. W niniejszej strategii antynarkotykowej UE przedstawiono wspólne i oparte na dowodach ramy mające być odpowiedzią na zjawisko narkotyków na terytorium i na zewnątrz UE. Dzięki zapewnieniu ram dla wspólnych i uzupełniających się działań strategia sprawia, że zasoby zainwestowane w ten obszar będą wykorzystywane skutecznie i efektywnie, przy równoczesnym uwzględnieniu instytucjonalnych i finansowych ograniczeń i możliwości państw członkowskich i instytucji UE. |
6. |
Niniejsza strategia ma na celu przyczynienie się do ograniczenia popytu na narkotyki i ich podaży na terytorium UE, a także do ograniczenia ryzyka i szkód zdrowotnych i społecznych, których przyczyną są narkotyki, dzięki strategicznemu podejściu, które wspiera i uzupełnia strategie krajowe, stanowi ramy dla skoordynowanych, wspólnych działań oraz tworzy podstawę i ramy polityczne dla zewnętrznej współpracy UE na tym polu. Zostanie to osiągnięte dzięki zintegrowanemu, zrównoważonemu i opartemu na dowodach podejściu. |
7. |
Wreszcie, strategia ta bazuje na wnioskach z realizacji wcześniejszych strategii antynarkotykowych UE i związanych z nimi planów działania, w tym na wnioskach i zaleceniach wynikających z zewnętrznej oceny strategii antynarkotykowej UE na lata 2005–2012, a przy tym bierze pod uwagę inne stosowne decyzje i działania polityczne na szczeblu unijnym i międzynarodowym w obszarze narkotyków. |
I. Wprowadzenie
8. |
Niniejsza strategia uwzględnia nowe podejścia i odpowiada na nowe wyzwania zidentyfikowane w ostatnich latach, w tym:
|
9. |
Cele szczegółowe strategii antynarkotykowej UE są następujące:
|
10. |
Podstawą strategii są osiągnięcia (2) UE w obszarze zwalczania nielegalnych narkotyków; bazuje ona również na trwającej kompleksowej ocenie bieżącej sytuacji w obszarze narkotyków, a zwłaszcza ocenie dostarczonej przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA), przy czym uznaje się w niej potrzebę proaktywnego reagowania na rozwój wydarzeń i wyzwania. |
11. |
Strategia jest ustrukturyzowana wokół dwóch obszarów politycznych, którymi są ograniczanie popytu na narkotyki i ich podaży, oraz trzech następujących tematów przekrojowych: a) koordynacja; b) współpraca międzynarodowa i c) badania, informacje, monitoring i ocena. Dwa kolejne związane ze strategią plany działania, które zostaną sporządzone przez odpowiednie prezydencje w roku 2013 i 2017, będą zawierały wykazy konkretnych działań wraz z harmonogramem, odpowiedzialnymi stronami, wskaźnikami i narzędziami oceny. |
12. |
Z należytym uwzględnieniem bieżącej sytuacji i potrzeb związanych z realizacją strategii, dla każdego z dwóch obszarów politycznych i trzech przekrojowych tematów wybrana zostanie pewna liczba działań, które zostaną zawarte w planach działania na podstawie między innymi następujących kryteriów:
|
13. |
Aby zapewnić stałą koncentrację na realizacji strategii i towarzyszących jej planów działania, każda prezydencja powinna zajmować się – przy wsparciu Komisji i wkładzie technicznym EMCDDA oraz Europolu – priorytetami i działaniami, które wymagają za jej kadencji kontynuacji na forum Horyzontalnej Grupy Roboczej ds. Narkotyków, i monitorować postępy. Komisja, biorąc pod uwagę informacje dostarczone przez państwa członkowskie i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) oraz udostępnione przez EMCDDA, Europol i inne organy UE, a także przez społeczeństwo obywatelskie, sporządza co dwa lata sprawozdania z postępów służące ocenie realizacji celów i priorytetów zawartych w strategii antynarkotykowej UE i w powiązanych z nią planach działania. |
14. |
Komisja, biorąc pod uwagę informacje dostarczone przez państwa członkowskie i udostępnione przez EMCDDA, Europol i inne stosowne organy i instytucje UE, a także przez społeczeństwo obywatelskie, rozpocznie do roku 2016 zewnętrzną śródokresową ocenę strategii, z myślą o opracowaniu drugiego planu działania na lata 2017–2020. Po zakończeniu realizacji strategii antynarkotykowej i związanego z nią planu działania do 2020 roku Komisja rozpocznie ogólną zewnętrzną ocenę ich realizacji. W ocenie tej należy wziąć także pod uwagę informacje zgromadzone przez państwa członkowskie, EMCDDA, Europol, inne stosowne instytucje i organy UE oraz społeczeństwo obywatelskie, a także oceny poprzednie, aby zapewnić wkład i zalecenia do celów przyszłego rozwoju unijnej polityki antynarkotykowej. |
15. |
Aby osiągnąć te cele i zapewnić skuteczność, strategia antynarkotykowa UE na lata 2013–2020 będzie korzystać, w miarę możliwości, z istniejących instrumentów i organów działających w obszarze narkotyków – w ramach odpowiedniego mandatu – lub mających związek z jego kluczowymi aspektami, zarówno w UE (przede wszystkim EMCDDA, Europol, Eurojust, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejska Agencja Leków (EMA)) jak i we współpracy z organami spoza UE (takimi jak UNODC, Światowa Organizacja Celna, WHO i Grupa Pompidou). Komisja, Wysoki Przedstawiciel, Rada i Parlament Europejski dopilnują, by działania UE w obszarze nielegalnych narkotyków były skoordynowane i wzajemnie się uzupełniały. |
16. |
Na realizację celów niniejszej strategii antynarkotykowej UE należy zarówno na szczeblu UE, jak i szczeblu krajowym przeznaczyć odpowiednie i ukierunkowane zasoby. |
II. Obszar polityki: ograniczanie popytu na narkotyki
17. |
Ograniczanie popytu na narkotyki obejmuje szereg równie ważnych i wzajemnie wzmacniających się środków, w tym prewencję (środowiskową, uniwersalną, selektywną i wskazującą), wczesne wykrywanie i interwencje, ograniczanie ryzyka i szkód, leczenie, rehabilitację i reintegrację społeczną oraz wyjście z nałogu. |
18. |
W obszarze ograniczania popytu na narkotyki celem strategii antynarkotykowej UE na lata 2013–2020 jest przyczynienie się do wymiernego zmniejszenia zjawiska zażywania nielegalnych narkotyków, podwyższenia granicy wieku, w którym rozpoczynane jest ich zażywanie, aby zapobiec problemowemu zażywaniu narkotyków i ograniczyć skalę uzależnienia od nich oraz ryzyko i szkody zdrowotne i społeczne z nimi związane dzięki zintegrowanemu, wielodyscyplinarnemu i opartemu na dowodach podejściu oraz promowaniu spójności między politykami zdrowotnymi, społecznymi i dotyczącymi wymiaru sprawiedliwości. |
19. |
W obszarze ograniczania popytu na narkotyki zidentyfikowano następujące priorytety (nie są wymienione w porządku ważności):
|
III. Obszar polityki: ograniczanie podaży narkotyków
20. |
Ograniczanie podaży narkotyków obejmuje profilaktykę i zniechęcanie oraz dezorganizację przestępczości związanej z narkotykami, zwłaszcza przestępczości zorganizowanej, dzięki współpracy organów wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania, zakazom, konfiskacie mienia pochodzącego z działalności przestępczej, dochodzeniom i zarządzaniu granicami. |
21. |
W obszarze ograniczania podaży narkotyków celem strategii antynarkotykowej UE na lata 2013–2020 jest przyczynienie się do wymiernego obniżenia osiągalności nielegalnych narkotyków poprzez dezorganizację handlu nielegalnymi narkotykami, rozbijanie zorganizowanych grup przestępczych, które są zaangażowane w produkcję narkotyków i handel nimi, efektywne korzystanie z systemu sądownictwa karnego, efektywne egzekwowanie prawa w oparciu o dane wywiadowcze i intensywniejszą wymianę takich danych. Na szczeblu UE nacisk zostanie położony na przestępczość prowadzoną na dużą skalę, przestępczość transgraniczną i przestępczość zorganizowaną związaną z narkotykami. |
22. |
W obszarze ograniczania podaży narkotyków zidentyfikowano następujące priorytety (nie są wymienione w porządku ważności):
|
IV. Temat przekrojowy: koordynacja
23. |
W dziedzinie polityki antynarkotykowej UE cel koordynacji jest dwojaki: zapewnienie synergii, komunikacji i skutecznej wymiany informacji i opinii z myślą o wspieraniu celów polityki, a jednocześnie zachęcanie do aktywnych rozmów i analizy rozwoju wydarzeń i wyzwań w dziedzinie narkotyków na szczeblu UE i na szczeblu międzynarodowym. Konieczna jest koordynacja z jednej strony w ramach instytucji UE, państw członkowskich, innych właściwych organów europejskich i społeczeństwa obywatelskiego oraz pomiędzy nimi, a z drugiej strony między UE, strukturami międzynarodowymi a państwami trzecimi. |
24. |
W obszarze koordynacji zidentyfikowano następujące priorytety (nie są wymienione w porządku ważności):
|
V. Temat przekrojowy: współpraca międzynarodowa
25. |
Współpraca międzynarodowa to kluczowy obszar, w którym UE wnosi wartość dodaną do wysiłków państw członkowskich mających na celu koordynację polityki antynarkotykowej i stawianie czoła wyzwaniom. Stosunki zewnętrzne UE w dziedzinie narkotyków opierają się na zasadach współodpowiedzialności, wielostronności, na zintegrowanym, wyważonym i opartym na dowodach podejściu, włączaniu rozwoju, poszanowania praw człowieka i jego godności oraz przestrzeganiu międzynarodowych konwencji do głównego nurtu polityki. |
26. |
Celem strategii antynarkotykowej UE na lata 2013–2020, jeśli chodzi o współpracę międzynarodową, jest dalsze umacnianie, w sposób kompleksowy i wyważony, dialogu i współpracy w dziedzinie narkotyków między UE a państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi. |
27. |
Strategia antynarkotykowa UE jest częścią ogólnego podejścia, które umożliwia Unii prezentowanie jednego stanowiska na forum międzynarodowym i w rozmowach z krajami partnerskimi. UE nadal będzie się angażowała w międzynarodową współpracę i debatę dotyczącą podstawowych kwestii polityki antynarkotykowej oraz aktywnie dzieliła się osiągnięciami uzyskanymi dzięki unijnemu podejściu w ramach tej polityki, które łączy ograniczanie popytu na narkotyki z ograniczaniem ich podaży, w oparciu o dane naukowe i dane wywiadowcze, a także poszanowanie praw człowieka. Wymaga to spójności między strategiami i działaniami na szczeblu UE, m.in. w zakresie współpracy zewnętrznej dotyczącej ograniczania popytu na narkotyki (w tym ograniczania zagrożeń i szkód), ograniczania podaży narkotyków, alternatywnego rozwoju, wymiany i transferu wiedzy oraz włączania podmiotów zarówno państwowych, jak i niepaństwowych. |
28. |
UE i państwa członkowskie powinny zagwarantować włączenie strategii antynarkotykowej UE oraz jej celów w ogólne ramy polityki zagranicznej Unii, jako elementu kompleksowego podejścia, wykorzystującego w pełni oraz w sposób spójny i skoordynowany różnorodność strategii politycznych oraz instrumentów dyplomatycznych, politycznych i finansowych, którymi dysponuje UE. Wysoki Przedstawiciel wspierany przez ESDZ powinien ułatwić ten proces. |
29. |
Podejście UE do działań zewnętrznych w dziedzinie narkotyków ma na celu dalsze wzmacnianie i wspieranie wysiłków państw trzecich zmierzających do pokonania wyzwań pojawiających się w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego. Cel ten realizowany będzie poprzez wdrażanie inicjatyw określonych w niniejszej strategii i kolejnych planach działania, obejmujących m.in. rozwój alternatywny, ograniczanie popytu na narkotyki i ich podaży, krzewienie i ochronę praw człowieka, a także uwzględnianie inicjatyw regionalnych. Biorąc pod uwagę wpływ produkcji narkotyków i handlu nimi na sytuację w zakresie stabilności i bezpieczeństwa wewnętrznego w krajach pochodzenia i tranzytu, działania będą także skierowane przeciwko korupcji, praniu pieniędzy i dochodom pochodzącym z handlu narkotykami. |
30. |
W obszarze współpracy międzynarodowej zidentyfikowano następujące priorytety (nie są wymienione w porządku ważności):
|
VI. Temat przekrojowy: informacje, badania, monitorowanie i ocena
31. |
Celem strategii antynarkotykowej UE na lata 2013–2020, jeśli chodzi o informacje, badania, monitorowanie i ocenę, jest przyczynienie się do lepszego zrozumienia wszystkich aspektów problemu narkotyków i oddziaływania podejmowanych środków, tak by zapewnić solidne i kompleksowe dane, na których można oprzeć politykę i działania. Ponadto strategia antynarkotykowa UE na lata 2013–2020 ma na celu przyczynienie się do lepszego rozpowszechniania wyników monitorowania, badań i oceny na szczeblu UE i krajowym i zapewnienie wzmocnienia synergii, wyważony przydział zasobów finansowych oraz unikanie powielania działań. Można to osiągnąć poprzez harmonizację metodologii, tworzenie sieci i zacieśnienie współpracy. |
32. |
W obszarze informacji, badań, monitorowania i oceny zidentyfikowano następujące priorytety (nie są wymienione w porządku ważności):
|
(1) Jednolita Konwencja ONZ o środkach odurzających z 1961 roku zmieniona protokołem z 1972 roku, Konwencja o substancjach psychotropowych z 1971 roku oraz Konwencja o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z 1988 roku.
(2) Sprawozdanie w sprawie niezależnej oceny strategii antynarkotykowej UE na lata 2005–2012 i jej planów działania, dostępne na stronie http://ec.europa.eu/justice/anti-drugs/files/rand_final_report_eu_drug_strategy_2005-2012_en.pdf
(3) TUE, art. 4.