13.9.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 277/143

—

Zaproponowane rozporządzenie Rady oraz plany wdrożenia programu „Horyzont 2020” muszą w większym stopniu koncentrować się na rzeczywistych praktykach oraz wpływać na nie. W związku z tym należy zachęcać podmioty szczebla lokalnego i regionalnego do aktywnego udziału w realizacji celów strategii „Europa 2020”.

—

Trójfilarowy system programu „Horyzont 2020” wnosi znaczącą wartość dodaną do europejskich badań naukowych.

—

Środki z programu „Horyzont 2020” powinny zostać przeznaczone na rozwój koncepcji, metod i innych form kapitału intelektualnego niezbędnego do współpracy miast i regionów, uniwersytetów i przedsiębiorstw w zakresie innowacji i waloryzacji wiedzy.

—

Regiony i miasta powinny uwzględnić badania, rozwój i innowacje (BRI) jako niezbędny element ich głównego programu politycznego. Środki finansowe przeznaczone na realizację programu „Horyzont 2020” i polityki spójności powinny być wykorzystywane w celu tworzenia koncepcji, narzędzi i innych warunków wstępnych, dzięki którym władze lokalne i regionalne mogłyby aktywnie promować innowacje, podejmować ryzyko oraz inwestować w praktyczne zastosowania BRI, tak aby realizowane działania były dostosowane do konkretnych potrzeb danego regionu.

—

KR proponuje wyznaczenie strategicznego celu programu „Horyzont 2020”, dotyczącego wykształcenia kultury otwartych innowacji za pośrednictwem specjalnych programów i innych instrumentów. Ekosystemy innowacji, kluczowe technologie wspomagające, zamówienia publiczne i infrastruktury badawcze wymagają szeroko zakrojonych działań rozwojowych.

—

Odnowa programu ramowego oznacza uproszczenie praktyk programowych oraz zwiększenie wpływu finansowanych ze środków UE projektów w zakresie BRI.

—

Aby osiągnąć wyznaczone cele, trzeba również zmienić sposób myślenia. KR zachęca pionierskie regiony do tworzenia europejskich konsorcjów łączących różne zdolności w celu opracowywania nowatorskich innowacji społecznych o zastosowaniu ogólnoeuropejskim.

—

Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT) może wnieść szczególny wkład także na szczeblu regionalnym.

Sprawozdawca

Markku MARKKULA (FI/PPE), członek Rady Miasta Espoo

Dokument źródłowy

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020)

COM(2011) 809 final

1.

Propozycje Komisji są doskonałym punktem wyjścia do zdefiniowania działań UE w zakresie badań, rozwoju i innowacji (BRI) w następnym okresie programowania 2014–2020. Wszystkie regiony i podmioty regionalne mogą i powinny skutecznie wykorzystywać wiedzę. W związku z tym niezmiernie ważne jest rozpowszechnianie i dalsze opracowywanie wyników działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej w całej Europie.

2.

Dla osiągnięcia celów strategii „Europa 2020” ważne jest, by polityka spójności UE przyczyniała się do zwiększania lokalnego zasobu umiejętności i potencjału innowacyjnego, jak również do rozwoju narzędzi i współpracy wspierających kooperację między regionami w Europie. Takie narzędzia i współpraca są potrzebne do wdrożenia wyników programu „Horyzont 2020” na szczeblu regionalnym i lokalnym. Wszelkie regionalne działania badawcze finansowane w ramach programu „Horyzont 2020” powinny obejmować wymiar związany ze „światową doskonałością”, co umożliwią zasady inteligentnej specjalizacji. Poza tym w programach operacyjnych oraz strategiach badań, innowacji i inteligentnej specjalizacji należy właściwie uwzględnić ściślejsze powiązania między programem „Horyzont 2020” a funduszami strukturalnymi.

3.

Wniosek Komisji jest zgodny z zasadami pomocniczości i proporcjonalności. Środki w ramach programu „Horyzont 2020” są pomyślane tak, by ich wdrożenie na poziomie UE przyniosło jak największą wartość dodaną i jak największe oddziaływanie. Działania mogą wzmacniać ogólne zasady badań i innowacji, wspierać działalność badawczą państw członkowskich i zapewniać unikanie powielania. Szczególnie ważne jest to, że program „Horyzont 2020” może pomóc w osiągnięciu masy krytycznej w kluczowych sektorach oraz w podejmowaniu wysokiego ryzyka i długoterminowych B+R, ponieważ pozwala na dzielenie ryzyka oraz zapewnia szerokie spojrzenie i oszczędności skali, których nie można byłoby osiągnąć w inny sposób.

4.

Podkreśla znaczenie programu „Horyzont 2020”. Planowany poziom finansowania tego programu wynoszący 80 mld EUR jest uzasadniony z powodu jego roli w realizacji strategii „Europa 2020” i innych unijnych strategii politycznych, a także w urzeczywistnieniu i funkcjonowaniu europejskiej przestrzeni badawczej; stanowi to jednocześnie niezbędne potrzebne minimum. Niemniej jednak, zważywszy na to, że Europa musi wyjść z kryzysu finansowego i stworzyć solidną podstawę dla wybranych priorytetów w ramach swojej globalnej roli, program „Horyzont 2020” musi obejmować instrumenty skupiające się na zmianach rzeczywistych praktyk oraz zapewniające szybsze osiąganie wyników społecznych w formie tworzenia nowych miejsc pracy, inteligentnego wzrostu oraz zwiększenia dobrobytu zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej.

5.

Z zadowoleniem przyjmuje cel programu „Horyzont 2020”, który zmierza do zwiększenia innowacji uzyskiwanych w wyniku badań naukowych, a jednocześnie uwzględnia potencjał innowacji. Dlatego też jest niezbędne, by – jeszcze przed rozpoczęciem nowego okresu programowania – regionalni decydenci polityczni i działające na danym obszarze uniwersytety i instytuty badawcze zaczęły aktywnie rozwijać wspólne regionalne strategie dotyczące innowacji i programy wdrażania, które byłyby strategicznie oparte na inteligentnej specjalizacji oraz wspólnie finansowane z różnych źródeł, w tym z budżetów gminnych, wkładów przedsiębiorstw oraz szeregu instrumentów finansowych UE. Istotne jest przy tym, aby europejski program badań naukowych i innowacji oraz krajowe i regionalne strategie innowacji były do siebie wzajemnie dostosowane.

6.

Apeluje o to, by plany w ramach programu „Horyzont 2020” (jeśli chodzi o treść, przeznaczenie środków i narzędzia) były oceniane pod kątem ich wpływu, a w szczególności oddziaływania stymulującego, jako elementu całości działań w zakresie badań, rozwoju i innowacji (BRI) prowadzonych w Europie. „Horyzont 2020” to program o ogromnym budżecie (80 mld EUR na lata 2014–2020). W przypadku działań programu Marie Curie obserwuje się jednak redukcję środków z niemal 1 mld w 2013 r. do zaledwie 0,7 mld w 2014 r. Zważywszy na płynące z tego programu pożytki, nakłady finansowe na te działania powinny być bardziej zbliżone do nakładów związanych z ERBN. Ponadto program „Horyzont 2020” stanowi jedynie kilka procent całości działań w zakresie BRI w Europie; przy podejmowaniu decyzji powinno się mieć na uwadze cały europejski system BRI oraz powinno się wyznaczać jednoznaczne priorytety dotyczące wykorzystania środków przeznaczonych na ten program.

7.

Ponownie podkreśla (1), że należy poczynić odważne kroki w praktyce i przekazać wszystkim szczeblom władzy w państwach członkowskich – władzy lokalnej i regionalnej, a także centralnej – większą odpowiedzialność oraz zaangażować wszystkie inne zainteresowane podmioty. W krajowych programach reform należy uznać ważną rolę władz regionalnych i lokalnych w definiowaniu i wdrażaniu strategii „Europa 2020”. Ponadto istotne jest poczucie współodpowiedzialności wszystkich kluczowych podmiotów skupiających się na działaniach regionalnych w zakresie BRI za pośrednictwem paktów terytorialnych.

8.

Wzywa miasta i regiony, by odgrywały zasadniczą rolę w tworzeniu nowych rodzajów wspólnych przedsięwzięć ukierunkowanych na partnerstwa publiczno-prywatne z udziałem obywateli oraz w podkreślaniu silniejszej roli użytkowników, otwartych innowacji i wykorzystywaniu doskonałej wiedzy w stymulowaniu BRI potrzebnych do tworzenia innowacyjnych rozwiązań dla wyzwań społecznych. Przy wyznaczaniu celu dotyczącego objęcia przez Europę roli światowego lidera w pokonywaniu głównych wyzwań społecznych, o czym jest już mowa w programie „Horyzont 2020”, należy zwrócić uwagę na to, aby działania w zakresie BRI miały charakter wielodyscyplinarny, wielosektorowy, wielowymiarowy i wielokulturowy, co z kolei wymaga silnego uczestnictwa na poziomie życia codziennego. Laboratoria nie są już tradycyjnymi obiektami uniwersyteckimi, lecz regionalnymi ekosystemami innowacji, działającymi jako poligony doświadczalne służące szybkiemu prototypowaniu wielu rodzajów innowacji wynikających z potrzeb użytkowników: nowych produktów, procesów, struktur i systemów mających transformacyjny i skalowalny charakter. Nie można ich utworzyć ani utrzymać bez aktywnego udziału władz lokalnych i regionalnych.

9.

Podkreśla, że do osiągnięcia celu polegającego na zapewnieniu synergii między polityką regionalną i polityką w zakresie badań naukowych niezbędny jest komponent regionalny w programie „Horyzont 2020”. Komitet wnosi zatem, aby w programie tym zachowano takie instrumenty i programy, jak regiony wiedzy i żywe laboratoria, które charakteryzują się silnym wymiarem i uczestnictwem regionalnym, wywierają znaczny wpływ na poziomie regionalnym, wzmacniają regionalny potencjał innowacji i wykraczają poza samą tylko „wymianę wiedzy”.

10.

Apeluje, by nie likwidować programu „Regiony wiedzy” – nawet jeśli podobne działania są organizowane i finansowane w znacznej mierze ze środków polityki spójności. Wręcz przeciwnie, program „Regiony wiedzy” powinien być stosowany jako instrument służący rozwojowi regionalnej doskonałości, a jego zasięg powinien zostać znacznie zwiększony. Regiony wiedzy mogą mieć zasadnicze znaczenie dla zachęcania regionów do wdrażania inteligentnej specjalizacji oraz wspierania ich w tych działaniach, a także mogą przyczynić się do pogłębienia współpracy europejskiej i wzmocnienia bench-learningu – procesu skupiającego się ma współtworzeniu zmian systemowych dzięki benchmarkingowi i wspólnemu uczeniu się.

11.

Proponuje, by regiony wiedzy odgrywały szczególną rolę w finansowaniu badań mających na celu określenie sposobów włączenia działań regionalnych do różnych inicjatyw przewodnich na rzecz owocnej współpracy europejskiej. W związku z tym jednym z celów regionów wiedzy powinno być zwiększenie konkurencyjności regionalnych ekosystemów badawczych w dziedzinach objętych agendą cyfrową i w zakresie technologii zasobooszczędnych, zarówno na szczeblu europejskim, jak i globalnym, co stworzyłoby nowe możliwości gospodarcze dla uczestniczących MŚP, które odgrywają kluczową rolę we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań i ich wprowadzaniu na rynek.

12.

Wyraża zaniepokojenie faktem, iż ani w wieloletnich ramach finansowych Unii Europejskiej na lata 2014–2020, ani w programie „Horyzont 2020” nie wspomina się o przyszłości programu „Inteligentna energia dla Europy”, który w obecnym okresie programowania jest niezbędny dla innowacji w takich dziedzinach, jak: sprawowanie władzy na szczeblu lokalnym, inżynieria finansowa, przyciąganie podmiotów lokalnych i obywateli, długofalowa wizja czy tworzenie sieci kontaktów, i dzięki któremu możliwa stała się realizacja takich inicjatyw, jak Porozumienie Burmistrzów. Apeluje zatem o uwzględnienie w programie „Horyzont 2020” odrębnej pozycji budżetowej przeznaczonej na rozwiązania nietechnologiczne – w duchu kontynuacji programu „Inteligentna energia dla Europy”.

13.

W celu zwiększenia regionalnego oddziaływania europejskich działań w zakresie BRI należy uwzględnić szereg aspektów:

14.

Podkreśla, że kwestie kluczowe odnoszące się do BRI w regionach europejskich to:

15.

Podkreśla, że trójfilarowa struktura programu „Horyzont 2020” umożliwia osiągnięcie celów strategii „Europa 2020”. Mając na uwadze to, że program „Horyzont 2020” skupia się na BRI na szczeblu UE, które powinny stymulować BRI w państwach członkowskich i regionach, przy ponownym określaniu regulacji i praktyk odnoszących się do programu „Horyzont 2020” należy uwzględnić następujące zalecenia:

16.

Regiony muszą zwiększyć swą gotowość do czerpania korzyści z wyników badań. Trzeba położyć na to większy nacisk i przeznaczyć na ten cel większe środki. Wypracowane kompetencje, praktyki i narzędzia należy następnie wykorzystać, by przygotować wyniki badań do zastosowania w całej Europie. Można to osiągnąć jedynie poprzez intensyfikację synergii w zakresie wykorzystywania wszystkich instrumentów finansowych, tj. programu „Horyzont 2020”, polityki spójności oraz zasobów krajowych, regionalnych i lokalnych. Wspólne korzystanie z zasobów jest jednak niewystarczające, a oprócz tego wymaga zmiany kultury operacyjnej i praktyk administracyjnych. W szczególności należy wzmocnić współpracę regionalną oraz procesy wspólnego uczenia się w zakresie skutecznego wykorzystania strategii RIS3 (krajowych lub regionalnych strategii badań i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji).

17.

Niemniej jednak komplementarność programu „Horyzont 2020” z innymi programami finansowymi UE, w tym z funduszami strukturalnymi, wymaga tego, by również regiony i miasta, które nie zostały objęte środkami z tych funduszy, uzyskały wsparcie w ramach rozwoju tzw. koncepcji „potrójnej spirali” (stosowanej w odniesieniu do władz regionalnych i lokalnych, instytutów wiedzy i przemysłu) w zakresie innowacji i waloryzacji wiedzy. Z tego powodu, jak i ze względu na wagę programu „Horyzont 2020” dla całej UE, w budżecie programu należy przewidzieć konkretne środki na badania i rozwój powiązań opartych na współpracy.

18.

Aby osiągnąć wyznaczone cele, trzeba również zmienić sposób myślenia. KR „zachęca pionierskie regiony do tworzenia europejskich konsorcjów łączących różne zdolności w celu opracowywania nowatorskich innowacji społecznych o zastosowaniu ogólnoeuropejskim. Apeluje również o zwiększenie możliwości regionów i miast w zakresie korzystania z programu »Horyzont 2020« oraz innych podobnych inicjatyw. Szczególny nacisk należy położyć na pełne wykorzystanie cyfryzacji i nowych kluczowych technologii wspomagających w celu modernizacji regionalnej polityki innowacyjności”. „Oprócz tego KR zachęca regiony do dążenia do otwartych innowacji w ramach zorientowanej na człowieka wizji partnerstw między podmiotami sektora publicznego i prywatnego a uniwersytetami i innymi ośrodkami wiedzy, które odgrywają kluczową rolę.

19.

Podkreśla uzupełniającą rolę programu „Horyzont 2020” w odniesieniu do BRI w państwach członkowskich. Wdrożenie programu „Horyzont 2020” powinno doprowadzić w szczególności do rozwoju programów i innych instrumentów finansowych, które pełniłyby funkcję katalizatora europejskich polityk innowacji, zachęcały do działań o charakterze pionierskim oraz zwiększały udział przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP. Potrzebne są zachęty do podejmowania ryzyka, które często towarzyszy poważnym innowacjom. Konieczne jest także zwiększenie funduszy dla MŚP, przeznaczonych zwłaszcza na szybkie wykonywanie prototypów, wprowadzanie na rynek i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań.

20.

Wzywa do zmiany roli Wspólnego Centrum Badawczego w celu wsparcia procesu podejmowania decyzji na szczeblu regionalnym i lokalnym za pomocą najnowszych wyników w zakresie BRI. Należy tego dokonać w sposób skoordynowany z nowym kierunkiem rozwoju Platformy Inteligentnej Specjalizacji. Jeśli chodzi o wyniki, większą uwagę należy poświęcać nie sprawozdaniom i innym publikacjom, ale finansowaniu doświadczeń i szybkiego wykonywania prototypów, a także wykorzystywaniu wiedzy naukowej w procesach wprowadzania praktycznych zmian w całej Europie, co powinno przyczynić się do zwiększenia kapitału odnowy na szczeblu regionalnym i lokalnym.

21.

Zwraca szczególną uwagę na sposoby zapewnienia rozwoju i wykorzystania nowych skutecznych instrumentów o silnym wymiarze regionalnym. Polityczne wytyczne są dostępne w ramach programu „Horyzont 2020”. W programie szczegółowym wdrażającym program „Horyzont 2020” wyraźnie wspomina się o elementach ważnych dla regionów oraz o koordynacji z finansowaniem z Funduszu Spójności. Priorytet dotyczący wyzwań społecznych obejmuje wyeliminowanie różnic w dostępie do badań naukowych i innowacji w Europie, na przykład poprzez połączenie w zespoły instytutów badawczych o doskonałej jakości badań i słabiej rozwiniętych regionów, uznawanie wysokiej jakości w słabiej rozwiniętych regionach i ułatwienie edukacji w dziedzinie polityki na poziomie regionalnym.

22.

Przekazuje wyraźny komunikat samorządom lokalnym i regionalnym, aby zachęcić je do odgrywania aktywnej roli w realizacji programu „Horyzont 2020”. Aby osiągnąć jak największe korzyści z tego programu, samorządy lokalne i regionalne muszą rozbudować międzyregionalną i paneuropejską współpracę. W tym celu powinny wykorzystać również potencjał europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) (2). W szczególności muszą być w stanie tworzyć wspólne platformy (takie jak fora innowacji i laboratoria współpracy poprzez łączenie świata rzeczywistego i wirtualnego), aby promować ekosystemy innowacji otwartych i regionalnych. Aktywna współpraca w Europie przyniosłaby korzyści skali, umożliwiła tworzenie większych rynków dla lokalnych przedsiębiorstw oraz na jeszcze inne sposoby wsparła rozwój lokalny. Inteligentna specjalizacja – jako główna idea przewodnia zarówno w programie „Horyzont 2020”, jak i w polityce spójności – stwarza po temu nowe możliwości.

23.

Podkreśla, że wdrożenie programu „Horyzont 2020” powinno uwydatnić systemowy charakter łańcucha BRI oraz jego końcowych etapów, tzn. komercjalizację wyników badań naukowych na rynkach. Intensyfikacja działań w zakresie otwartych innowacji wymaga częstszego podejmowania działań badawczych związanych z innowacyjnością i ekosystemami innowacji. W związku z tym multidyscyplinarność BRI powinna koncentrować się przede wszystkim na czynnikach umożliwiających wprowadzanie innowacyjnych zmian, w tym na prognozowaniu, kapitale ludzkim, zdolnościach odnowy i systemach oceny innowacji.

24.

Proponuje wyznaczenie strategicznego celu programu „Horyzont 2020”, dotyczącego wykształcenia kultury otwartych innowacji za pośrednictwem specjalnych programów i innych instrumentów, np. na rzecz zaangażowania użytkowników końcowych, obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w opracowywanie opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych metod i narzędzi otwartych innowacji. Cel ten powinien obejmować działania ukierunkowane na tworzenie skalowalnych doświadczeń w zakresie zarządzania otwartymi innowacjami, ich metod i narzędzi oraz środowiska ich stosowania. Konieczne jest przyjęcie podejścia eksperymentalnego, szczególnie w dziedzinach, w których innowacje związane z digitalizacją mogą mieć ogromny wpływ; na przykład w takich dziedzinach, jak inteligentne miasta i inteligentna mobilność.

25.

Uproszczenie praktyk administracyjnych jest jednym z najpoważniejszych oczekiwań co do programu „Horyzont 2020”. Powinno się położyć nacisk na tematy badawcze oraz na elastyczne, przejrzyste systemy finansowania, które byłyby atrakcyjne w takim zakresie, by uniwersytety, instytuty badawcze i przedsiębiorstwa uznały, że warto poszukiwać możliwości nawiązania zakrojonej na szeroką skalę współpracy europejskiej oraz przeznaczyć na te wysiłki znaczne środków ze swoich własnych budżetów. Za odpowiedni i wystarczający środek kontroli można by uznać monitorowanie wydatkowania środków finansowych, w przypadku gdy jego podstawą są stosowane przez dany podmiot zgodne z prawem procedury księgowe i procedury rutynowej kontroli. Przyczyniłoby się to do znacznego – nawet większego niż planowano – zmniejszenia liczby kontroli przeprowadzanych przez UE i urzędników administracji jej państw członkowskich.

26.

Apeluje o uproszczenie praktyk administracyjnych i podkreśla, że praktyki te zawsze powinny służyć realizacji faktycznych celów wynikających z treści projektów oraz wspierać ich realizację. Utworzenie pojedynczego punktu kontaktowego w Komisji Europejskiej mogłoby zapobiec rozproszeniu koordynacji innowacyjnych projektów. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w przypadku projektów wielodyscyplinarnych lub finansowanych za pomocą różnych funduszy europejskich.

27.

Uważa, że niezbędna jest zmiana art. 24 projektu rozporządzenia w sprawie zasad uczestnictwa (COM(2011) 810 final), dotyczącego kosztów pośrednich. W obecnie proponowanym modelu („ryczałtowym”) koszty pośrednie określane są przez zastosowanie zryczałtowanej stawki 20 % całkowitych kwalifikowalnych kosztów bezpośrednich. Tworzyłoby to często nieuzasadnione trudności w pokrywaniu faktycznych kosztów pośrednich. Należy znacznie podnieść tę stawkę lub umożliwić przyjmowanie faktycznych kosztów również w odniesieniu do kosztów pośrednich.

28.

Z zadowoleniem przyjmuje dostosowanie do siebie programu „Horyzont 2020” i polityki spójności oraz połączenie różnych unijnych programów i instrumentów finansowych. Aby jednak zapewnić wprowadzenie niezbędnych zmian, powinno się jeszcze dopracowywać plany w ramach programu „Horyzont 2020”. Oznacza to, że w ramach każdego programu powinno się przyjąć kryteria służące osiągnięciu celów danego programu, lecz wszystkie programy powinny kierować się wspólną zasadą, zgodnie z którą projekt powinien obejmować skuteczne środki transferu jego wyników badawczych, tak by mogły one być wykorzystywane przez podmioty niezwiązane z projektem. W celu zwiększenia oddziaływania projektu należy również zwiększyć elastyczność wykorzystania środków finansowych w trakcie trwania projektu. Liczy się wynik, a nie administracja.

29.

Wyraża ponownie poparcie dla podejścia zaproponowanego przez Parlament Europejski, opartego na „nauce i technologii” lub na „nauce i innowacji”, na naukowych i technicznych kryteriach jakości, na realistycznych praktykach zarządzania, na uznaniu cech wspólnych i różnic, które łączą i dzielą naukę, rozwój technologii oraz rozpowszechnianie ich osiągnięć na rynku (3).

30.

Podkreśla znaczenie ścisłej współpracy w zakresie działań finansowanych ze środków przeznaczonych na program „Horyzont 2020” i na politykę spójności. W nowym okresie programowania finansowanie polityki spójności powinno być wykorzystywane do celów określonych przez KR w opinii „Uproszczenia w realizacji programów ramowych w zakresie badań naukowych”. KR wezwał do utworzenia nowych mechanizmów, za pośrednictwem których można by przyznawać fundusze władzom lokalnym i regionalnym, tak aby te ostatnie mogły kupować wyniki udanych projektów badawczych w celu zaspokojenia zapotrzebowania na umiejętności w innowacyjnym rozwoju regionalnym (4).

31.

Proponuje stosowanie następujących środków w odniesieniu do większości programów w ramach programu „Horyzont 2020”, przy czym każdy program powinien skupiać się na tematach, które mają największy związek z jego celami:

32.

W ramach programu „Horyzont 2020” trzeba zadbać o to, by zaawansowane metody i procesy dotyczące partnerstwa między uniwersytetami a przedsiębiorstwami były stosowane w całej Europie. Należy skupić się na zwiększeniu potencjału w zakresie osiągania wyników, które pozwalają uzyskać więcej innowacji z badań naukowych, oraz na dochodowych przedsiębiorstwach, w tym tych z sektora publicznego.

33.

Produkty mające powodzenie na całym świecie – czy będą to produkty sensu stricto, czy systemy, usługi lub szersze układy funkcjonalne – są wynikiem światowej klasy wiedzy, której podstawą są łańcuchy wartości i ekosystemy. Program „Horyzont 2020” musi być w stanie stworzyć warunki do powstania sprawnych łańcuchów innowacji. Tylko wtedy można będzie odpowiednio zareagować na duże wyzwania społeczne i potrzebę odnowy przemysłu.

34.

Podkreśla rolę kluczowych technologii wspomagających w realizacji programu „Horyzont 2020”. Jednak technologii tych nie należy rozwijać jedynie w ramach oddzielnych programów na rzecz nauki i technologii, ale raczej powinno się już na etapie działań badawczo-rozwojowych (B+R) powiązać je z łańcuchami wartości w przemyśle i światowymi sieciami wartości innowacyjnej oraz z działaniami mającymi na celu rozwój regionalnych ekosystemów i klastrów innowacyjnych i wzmocnienie specjalistycznej wiedzy. Przyczynić się do tego może rozwój kampusów akademickich na poziomie regionalnym. Jest to ważne, ponieważ pozwala na to, by działania małych oraz większych przedsiębiorstw w zakresie rozwoju produktów mogły wyjść poza trudne pierwsze etapy.

35.

Apeluje o to, by w maksymalnie wykorzystać zapotrzebowanie sektora publicznego na nowe usługi, produkty i technologie i posłużyć się nim jako dźwignią służącą tworzeniu większego zapotrzebowania na innowacje za pośrednictwem zamówień publicznych. KR dostrzegł (5) znaczącą siłę nabywczą zamówień publicznych, które odpowiadają 17 % PKB UE-27 oraz fakt, że zamówienia publiczne w zasadniczym stopniu stymulują innowacje i w sposób oczywisty przyczyniają się do podniesienia standardów (społecznych, środowiskowych itp.). Ich potencjał powinien być wykorzystywany na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim, a także powinien być wspierany odpowiednimi środkami budowania potencjału.

36.

Ponownie wyraża przekonanie, że europejska przestrzeń badawcza mogłaby zostać umocniona, gdyby zakup usług w zakresie badań i rozwoju był włączony do procedur zamówień publicznych; odwołuje się do opinii KR-u w sprawie zielonej księgi w sprawie zamówień publicznych (6) i do opinii w sprawie zamówień przedkomercyjnych (7); zaznacza przy tym, że nie powinno to prowadzić do wystawienia tych usług na działanie konkurencji.

37.

Uznaje kluczową rolę miast w kontekście zakrojonych na szeroką skalę innowacji, zmieniających system i mających duży potencjalny wpływ na sprostanie trudnym wyzwaniom środowiskowym, społecznym i gospodarczym naszych czasów. Instytucje polityczne i ośrodki wiedzy powinny w większym stopniu wspierać proces transformacji, za pomocą którego możliwe jest opracowywanie, pilotaż i zwiększanie zakresu innowacji zmieniających system w kontekście miejskim.

38.

Zwraca uwagę, że pełny udział władz regionalnych i lokalnych jest niezbędny do tego, by poprzez działania dostosowane do konkretnych potrzeb regionów osiągnąć cele strategii „Europa 2020” na rzecz wzrostu i zatrudnienia, zwłaszcza zaś cele Unii innowacji. Podkreśla w tym kontekście, że władze te odgrywają ważną rolę w inicjowaniu współpracy przedsiębiorstw, uczelni wyższych, ośrodków badawczych oraz instytucji publicznych (w ramach „potrójnej spirali” lub podobnych koncepcji).

39.

Podkreśla znaczenie inwestycji w paneuropejskie infrastruktury badawcze. Aby włączyć podmioty lokalne i regionalne w realizację celów strategii „Europa 2020”, wymiar dotyczący innowacji powinien być odpowiednio obecny we wszystkich aspektach ram europejskiej przestrzeni badawczej (EPB), tzn. należy rozwijać EPB tak, by stała się europejską przestrzenią badań i innowacji. Infrastruktury badawcze stanowią ważne zasoby, które uzupełniają zaplecze badawcze i wyposażenie wyższych uczelni i innych podmiotów. Przyciągają także świetnych badaczy z całego świata i powinny być uznawane za wspólne platformy dla badaczy z różnych dziedzin, które są też niezbędne do współpracy między naukowcami, specjalistami z przedsiębiorstw publicznych i prywatnych oraz innymi podmiotami społeczeństwa.

40.

Komisja podkreśla (8), że ośrodki kolokacji EIT odgrywają ważną rolę w umacnianiu łączliwości lokalno-globalnej w odniesieniu do wspólnot wiedzy i innowacji (WWiI) jako całości, dzięki bliskiej współpracy z władzami regionalnymi, w szczególności tymi, które uczestniczą w opracowaniu i realizacji regionalnych strategii innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3). Znakomitym przykładem rozwoju tej koncepcji są regionalne wspólnoty innowacji i realizacji objęte inicjatywą dotyczącą łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej (WWiI – Klimat). Stanowią one oryginalny, ogólnoeuropejski model innowacji regionalnych, wykorzystujący regiony jako poligony doświadczalne, w ramach których rozwój zdolności zarządzania i mocne strony regionów łączone są ze światowymi wyzwaniami.

41.

Z zadowoleniem przyjmuje plany ustanowienia, zgodnie z propozycją Komisji, nowych WWiI w następujących obszarach tematycznych: w ramach pierwszej fali – innowacje na rzecz zdrowego stylu życia oraz aktywnego starzenia się, surowce i żywność na przyszłość; oraz w ramach drugiej fali – mobilność w miastach, produkcja oferująca wartość dodaną i inteligentne i bezpieczne społeczeństwa. WWiI odgrywają szczególną rolę w zachęcaniu do otwartych innowacji oraz w wspieraniu ich za pomocą zaawansowanej digitalizacji, co powinno przyczynić się do zwiększenia innowacyjności w całej Europie.

42.

Wzywa EIT do kontynuowania swojej misji mającej zasadnicze znaczenie dla aktywnego rozwoju i wsparcia upowszechniania dobrych praktyk w dziedzinie integracji trójkąta wiedzy w celu wypracowania wspólnej kultury innowacji i wymiany wiedzy. W przyszłości EIT powinien promować użyteczność doświadczeń WWiI we wszystkich regionach europejskich oraz powinien wykształcić kulturę współpracy, która mogłaby być wzorem do naśladowania zarówno w Europie, jak i poza nią.

43.

Popiera plany rozwoju struktury zarządzania EIT. Szczególne znaczenie ma propozycja Komisji zawarta we wniosku dotyczącym rozporządzenia (9), by EIT współpracował bezpośrednio z krajowymi i regionalnymi przedstawicielami i zainteresowanymi stronami funkcjonującymi w całym łańcuchu innowacji, co miałoby korzystne skutki dla obu stron. Aby uczynić taki dialog i wymianę bardziej systematycznymi, należy zorganizować forum zainteresowanych stron EIT, gromadzące szerszą społeczność zainteresowanych stron wokół zagadnień o charakterze przekrojowym. KR powinien odgrywać rolę pomostu pomiędzy tym forum i regionami.

44.

Proponuje, by wspólnoty wiedzy i innowacji działające w ramach EIT podjęły się organizacji szkoleń w zakresie zarządzania na najwyższym poziomie dla decydentów regionalnych, tak aby nauczyli się oni wykorzystywać istniejące możliwości wykorzystywania BRI jako istotnego elementu procesu decyzyjnego na szczeblu obywatelskim oraz procesu wspólnego uczenia się (bench-learning) regionów europejskich w ramach sieci. Ma to szczególne znaczenie, biorąc pod uwagę to, że sieć EIT jest europejskim motorem innowacji, jednoczącym główne podmioty działające w dziedzinie szkolnictwa, badań naukowych i biznesu.