UZASADNIENIE

1.           KONTEKST WNIOSKU

Agencje ratingowe są ważnymi uczestnikami rynków finansowych i powinny być przedmiotem odpowiednich ram prawnych. Rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych [1] (rozporządzenie w sprawie agencji ratingowych) weszło w życie, w pełnym zakresie, dnia 7 grudnia 2010. Zgodnie z rozporządzeniem agencje ratingowe zobowiązane są przestrzegać rygorystycznych zasad postępowania w celu złagodzenia ewentualnych konfliktów interesów oraz zapewnienia, że oceny oraz proces ratingowy charakteryzują się wysoką jakością oraz wystarczającą przejrzystością. Istniejące agencje ratingowe musiały złożyć wniosek o rejestrację oraz spełnić wymagania określone w rozporządzeniu do 7 września 2010 r.

1 czerwca 2011 r. została przyjęta poprawka do rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych (rozporządzenie (UE) nr 513/2011), przyznająca Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) wyłączne uprawnienia nadzorcze nad agencjami ratingowymi zarejestrowanymi w UE, celem scentralizowania i uproszczenia ich rejestracji oraz nadzoru na poziomie Unii Europejskiej[2].

Przy jednoczesnym stworzeniu dobrych podstaw, pewna liczba kwestii dotyczących działalności w zakresie ratingu kredytowego oraz wykorzystaniem ratingów nie została jednak w sposób wystarczający uwzględniona w obecnym rozporządzeniu w sprawie agencji ratingowych. Dotyczą one w szczególności ryzyka nadmiernego polegania na ratingach kredytowych przez uczestników rynków finansowych, wysokiego stopnia koncentracji na rynku ratingowym, odpowiedzialności cywilnej agencji ratingowych wobec inwestorów, konfliktów interesów w zakresie modelu „emitent płaci” oraz struktury własnościowej agencji ratingowych. Także specyfika ratingów państw, która stała się ewidentna podczas obecnego kryzysu związanego z długiem państwowym, nie została wyraźnie uwzględniona w obecnym rozporządzeniu w sprawie agencji ratingowych.

Komisja Europejska zwróciła uwagę na te otwarte kwestie w komunikacie z dnia 2 czerwca 2010 r. („Regulacja usług finansowych dla zapewnienia zrównoważonego wzrostu”)[3] oraz w dokumencie konsultacyjnym służb Komisji z 5 listopada 2010 r.[4] zapowiadającym potrzebę ukierunkowanego przeglądu rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych, która została zrealizowana w postaci niniejszego wniosku.

8 czerwca 2011 r. Parlament Europejski przyjął nielegislacyjną rezolucję w sprawie agencji ratingowych[5]. Sprawozdanie to potwierdza potrzebę wzmocnienia ram regulacyjnych agencji ratingowych oraz podjęcia działań zmniejszających ryzyko nadmiernego polegania na ratingach. W szczególności Parlament Europejski popiera, między innymi, zwiększony wymóg ujawniania ratingów państw, ustanowienie europejskiego indeksu ratingowego, zwiększony zakres ujawniania informacji na temat strukturyzowanych instrumentów finansowych oraz odpowiedzialność cywilną agencji ratingowych. Parlament Europejski stwierdził także, że pobudzanie konkurencji jest ważnym zadaniem oraz że Komisja powinna przeanalizować oraz ocenić ustanowienie niezależnej europejskiej agencji ratingowej.

Na nieformalnym posiedzeniu Rady ECOFIN w dniach 30 września i 1 października 2010 r. Rada Unii Europejskiej uznała, że należy podjąć dalsze wysiłki celem rozwiązania szeregu problemów dotyczących działalności w zakresie ratingu kredytowego, co obejmuje ryzyko nadmiernego polegania na ratingach oraz ryzyko konfliktu interesów wynikającego z modelu wynagradzania agencji ratingowych. Podczas obrad Rady Europejskiej w dniu 23 października 2011 r. stwierdzono, że konieczne są postępy w zmniejszaniu zjawiska nadmiernego polegania na ratingach kredytowych.

Ponadto, Europejski Komitet Papierów Wartościowych oraz Europejski Komitet Bankowy składający się z przedstawicieli ministerstw finansów państw członkowskich przedyskutował potrzebę dalszego wzmocnienia ram regulacyjnych agencji ratingowych podczas posiedzeń, które odbyły się w dniach 9 listopada 2010 r. i 19 września 2011 r.

Na poziomie międzynarodowym, Rada Stabilności Finansowej opublikowała w październiku 2010 r. zasady, których celem jest zmniejszenie zakresu polegania organów oraz instytucji finansowych na ocenach agencji ratingowych[6]. W dokumencie tym wezwano do usunięcia z przepisów odniesień do takich ocen lub zastąpienia ich w przypadku istnienia stosownych alternatywnych standardów wiarygodności kredytowej oraz do zobowiązania inwestorów do przeprowadzania własnych ocen wiarygodności kredytowej Zasady te zostały zatwierdzone na szczycie G20 w Seulu w listopadzie 2010 r.

Komisja poruszyła niedawno kwestię nadmiernego polegania instytucji finansowych na ratingach, w kontekście reformy przepisów dotyczących bankowości[7]. Komisja zaproponowała wprowadzenie zasady wymagającej, aby banki i przedsiębiorstwa inwestycyjne same oceniały ryzyko kredytowe podmiotów i instrumentów finansowych, w które inwestują, a nie polegały jedynie na ratingach zewnętrznych. Komisja proponuje wprowadzenie podobnego przepisu do projektu zmiany dyrektywy w sprawie UCITS oraz dyrektywy w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi[8]. Propozycje tych zmian przedstawione są równolegle z niniejszym wnioskiem dotyczącym rozporządzenia.

2.           WYNIKI KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENY SKUTKÓW

Komisja Europejska przeprowadziła w dniach 5 listopada 2010 r. – 7 stycznia 2011 r. konsultacje społeczne, przedstawiając różne propozycje rozwiązania zidentyfikowanych problemów. Do Komisji wpłynęło około 100 uwag od zainteresowanych stron, które zostały uwzględnione przy sporządzaniu niniejszego wniosku. Podsumowanie odpowiedzi uzyskanych podczas konsultacji znajduje się na stronie:

http://ec.europa.eu/internal_market/securities/docs/agencies/summary-responses-cra-consultation-20110704_en.pdf.

W dniu 6 lipca służby Komisji zorganizowały okrągły stół celem uzyskania dalszych opinii dotyczących tych problemów od właściwych zainteresowanych stron. Podsumowanie dyskusji okrągłego stołu znajduje się na stronie:

http://ec.europa.eu/internal_market/securities/docs/agencies/roundtable_en.pdf.

Dla potrzeb niniejszego wniosku sporządzono ocenę skutków. Znajduje się ona na stronie:

http://ec.europa.eu/internal_market/securities/agencies/index_en.htm.

W ramach oceny skutków zidentyfikowano następujące problemy:

– wymogi korzystania z zewnętrznych ratingów kredytowych określone w przepisach, nadmierne poleganie przez inwestorów na ratingach zewnętrznych na potrzeby wewnętrznego zarządzania ryzykiem, strategie inwestycyjne bezpośrednio związane z ratingami oraz niewystarczające informacje o strukturyzowanych instrumentach finansowych powodują nadmierną zależność od zewnętrznych ratingów kredytowych, co prowadzi do procykliczności oraz występowania nagłych spadków (ang. „cliff effects”) [9] na rynkach kapitałowych;

– niewystarczająca obiektywność, kompletność i przejrzystość procedur ratingów państw, wraz z nadmiernym poleganiem na ratingach, prowadzą do wystąpienia zjawiska „cliff effects” oraz efektu domina w zakresie zmian ratingów państwowych;

– wysoka koncentracja na rynku ratingów kredytowych, wysokie bariery wejścia na ten rynek oraz niemożność porównywania ratingów skutkują ograniczeniami wyboru oraz konkurencji na rynku ratingów kredytowych;

– niewystarczające prawo do dochodzenia roszczeń przysługujące podmiotom korzystającym z ratingów i ponoszącym straty w wyniku błędnych ratingów wystawionych przez agencję ratingową, co stanowi naruszenie przepisów rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych;

– potencjalne osłabienie niezależności agencji ratingowych spowodowane konfliktem interesów wynikającym z modelu „emitent płaci”, struktury własnościowej i długiego okresu korzystania z usług tej samej agencji ratingowej; oraz

– niedostatecznie solidne metody oraz procedury przyznawania ratingów kredytowych.

Ogólnym celem projektu jest przyczynienie się do zmniejszenia zagrożeń dla stabilności finansowej oraz przywrócenie zaufania inwestorów i innych uczestników rynku do rynków finansowych i jakości ratingów. Rozważono różne warianty strategiczne w celu rozwiązania zidentyfikowanych problemów, a tym samym osiągnięcia odpowiadających im, konkretnych celów:

– zmniejszenie wpływu zjawiska „cliff effects” na instytucje i rynki finansowe poprzez ograniczenie skali korzystania z ratingów zewnętrznych;

– złagodzenie ryzyka wystąpienia efektu domina powiązanego ze zmianami ratingów państw;

– poprawa warunków na rynku ratingów kredytowych, który cechują ograniczony wybór i mała konkurencja, celem zwiększenia jakości ratingów;

– zagwarantowanie prawa do dochodzenia roszczeń przez inwestorów, gdyż obecnie prawo takie jest niewystarczające w przypadku osób korzystających z ratingów, które poniosły straty z powodu ocen wystawionych przez agencję ratingową, co stanowi naruszenie rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych; oraz

– poprawa jakości ratingów poprzez wzmocnienie niezależności agencji ratingowych i promowanie solidnych procedur i metod wystawiania ratingów kredytowych. Niezależność agencji ratingowych jest obecnie osłabiona w wyniku konfliktów interesów wynikających z modelu „emitent płaci”, struktury własnościowej i długiego okresu korzystania z usług tej samej agencji ratingowej.

Preferowane warianty strategiczne przedstawione są w pkt 3.4. poniżej i znalazły swoje odzwierciedlenie w niniejszym wniosku. Rozwiązania te mają zmniejszyć nadmierne poleganie instytucji finansowych na ratingach zewnętrznych poprzez obniżenie znaczenia tych ratingów w przepisach dotyczących usług finansowych. Ponadto, ujawnianie przez emitentów informacji o pakietach aktywów bazowych strukturyzowanych produktów finansowych ma na celu wspomożenie inwestorów w dokonywaniu własnej oceny ryzyka kredytowego zamiast polegania wyłącznie na ratingach zewnętrznych.

Przejrzystość i jakość ratingów państw zostałaby wzmocniona poprzez weryfikowanie informacji stanowiących ich podstawę oraz publikowanie pełnego raportu z badań towarzyszących wystawieniu oceny ratingowej. Porównywanie ocen różnych agencji ratingowych, ułatwione poprzez wspieranie wprowadzenia wspólnych standardów dla skal ratingowych oraz europejskiego indeksu ratingowego (EURIX), ma zwiększyć wybór oraz zoptymalizować strukturę branży ratingowej. Obowiązkowa rotacja agencji ratingowych nie tylko znacząco zmniejszyłaby zagrożenie dla niezależności agencji wynikające z długiego okresu relacji biznesowych istniejących pomiędzy agencją ratingową a emitentem, ale także miałaby znaczący pozytywny wpływ na zwiększenie wyboru w branży ratingowej poprzez zapewnienie mniejszym agencjom ratingowym szerszych możliwości biznesowych.

W zakresie ochrony inwestorów, ustanowienie prawa inwestorów do dochodzenia roszczeń wobec agencji ratingowych powinno dla tych agencji stanowić silną motywację do wypełniania obowiązków prawnych oraz zapewnienia wysokiej jakości ratingów. Niezależność ratingów zostanie zwiększona poprzez zobowiązanie emitentów do okresowej zmiany agencji ratingowych oraz zwiększenie wymogów niezależności w zakresie struktur własnościowych agencji ratingowych. Agencja ratingowa nie powinna także jednocześnie dostarczać zlecanych ratingów emitenta i ratingów jego produktów.

Ponadto, przejrzystość i jakość ratingów mogłaby zostać zwiększona poprzez wzmocnienie zasad ujawniania metod ratingowych, wprowadzenie procesu tworzenia i zatwierdzania ich metod ratingowych, obejmującego wymóg nałożony na agencje ratingowe dotyczący informowania o zmianach metod ratingowych i uzasadniania ich przyczyn oraz poprzez zobowiązanie agencji do odpowiednio wczesnego informowania emitentów o publikacji oceny ratingowej.

W zakresie kosztów, przedsiębiorstwa finansowe poniosą dodatkowe koszty wynikające z wymogów zwiększenia wewnętrznego zarządzania ryzykiem i stosowania modeli wewnętrznych ocen ratingowych do celów regulacyjnych; dodatkowe koszty poniosą także emitenci w wyniku zwiększonych wymogów dotyczących ujawniania informacji. Agencje ratingowe poniosą także dodatkowe koszty stałe w celu złagodzenia ryzyka wystąpienia efektu domina związanego z ratingami państw. Natomiast działania zwiększające konkurencję nie zwiększyłyby znacznie kosztów dla agencji ratingowych. Wariant strategiczny związany z odpowiedzialnością cywilną agencji ratingowych wobec inwestorów spowoduje powstanie kosztów przestrzegania przepisów w wyniku potrzeby ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lub, w przypadku braku możliwości ubezpieczenia się, stworzenia bufora finansowego na pokrycie ewentualnych roszczeń inwestorów. Wreszcie, preferowane możliwości działań dotyczące niezależności agencji ratingowych nie powinny pociągać za sobą znacznych kosztów.

3.           ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU

3.1.        Podstawa prawna

Podstawę prawną niniejszego wniosku stanowi art. 114 TFEU.

3.2.        Zasada pomocniczości i proporcjonalności

Zgodnie z zasadą pomocniczości (art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej), Unia podejmuje działania tylko wówczas, gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii. Działalność agencji ratingowych jest działalnością globalną. Ratingi wystawione przez agencję ratingową mającą siedzibę w jednym państwie członkowskim są wykorzystywane przez uczestników rynków na całym obszarze UE, a uczestnicy ci polegają na takich ratingach. Niewydolność lub brak ram regulacyjnych dotyczących agencji ratingowych w jednym państwie członkowskim może niekorzystnie wpływać na uczestników rynku i rynki finansowe w całej UE. Dlatego też solidne przepisy regulacyjne obowiązujące na całym terenie UE są niezbędne celem ochrony inwestorów oraz rynków przed ewentualnymi problemami. Dlatego też wszelkie dalsze działania w zakresie agencji ratingowych przyniosą najlepsze efekty przy wspólnym zaangażowaniu całej UE.

Proponowane zmiany są również proporcjonalne, zgodnie z art. 5 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej. Zmiany nie wykraczają poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia ich celów. W szczególności zwiększone zostały warunki zapewniające niezależność agencji ratingowych: emitenci zobowiązani są regularnie zmieniać agencję ratingową, której płacą za wystawienie ratingu kredytowego, oraz wyznaczać różne agencje ratingowe w celu wystawienia ratingu kredytowego samego emitenta i jego instrumentów dłużnych. Zobowiązania te, pomimo że ograniczają wolność działalności gospodarczej, są proporcjonalne do zamierzonych celów oraz biorą pod uwagę środowisko regulacyjne. Mają one zastosowanie tylko w odniesieniu do usług w interesie publicznym (ratingów kredytowych, które mogą być wykorzystywane w celach regulacyjnych) przez określonych instytucji objętych regulacją (agencji ratingowych) pod pewnymi warunkami (model „emitent płaci”) oraz, w przypadku rotacji, tymczasowo. Nie oznacza to jednak, że agencje ratingowe nie mogą świadczyć usług wystawiania ratingów kredytowych na rynku: agencja ratingowa, która musi powstrzymać się od świadczenia usług ratingowych na rzecz konkretnego emitenta, może wciąż wystawiać ratingi kredytowe innym emitentom. W kontekście rynku, na którym bez wyjątku obowiązuje zasada rotacji, możliwości biznesowe muszą się pojawić, gdyż wszyscy emitenci będą zmuszeni do zmiany agencji ratingowej. Agencje ratingowe mogą też zawsze wystawiać niezamówione ratingi kredytowe dotyczące tego samego emitenta, wykorzystując swoje doświadczenie.

Zmiany przewidują także ograniczenie inwestorów oraz dużych agencji ratingowych w zakresie pewnych decyzji inwestycyjnych. Inwestorzy posiadający co najmniej 5 % udziałów w agencji ratingowej nie mogą posiadać więcej niż 5 % udziałów w innej agencji ratingowej. Ograniczenie to jest niezbędne, aby zagwarantować, że agencje ratingowe będą postrzegane jako niezależne, a sytuacja gdy ci sami akcjonariusze lub wspólnicy dokonują znacznych inwestycji w różne agencje kredytowe nienależące do tej samej grupy agencji, nawet jeżeli ci akcjonariusze lub wspólnicy nie mają prawnych możliwości wywierania dominującego wpływu lub sprawowania kontroli, może takiej postrzeganej niezależności zaszkodzić. Ryzyko to rośnie, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że agencje ratingowe w UE to spółki nienotowane na rynku regulowanym, a tym samym mniej przejrzyste. Niemniej jednak, aby zapewnić możliwość czysto ekonomicznych inwestycji w agencje ratingowe, zakaz jednoczesnego inwestowania w więcej niż jedną agencję ratingową nie będzie dotyczył inwestycji dokonywanych za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez strony trzecie niezależne od inwestora i niebędących pod jego wpływem.

3.3.        Zgodność z art. 290 oraz 291 TFUE

W dniu 23 września 2009 r. Komisja przyjęła wnioski dotyczące rozporządzeń ustanawiających Europejski Organ Nadzoru Bankowego (EUNB), Europejski Organ Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EUNUiPPE) i Europejski Organ Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW). W tym względzie Komisja pragnie przypomnieć następujące oświadczenia dotyczące art. 290 i 291 TFUE przedstawione przy przyjmowaniu rozporządzenia ustanawiającego Europejskie Urzędy Nadzoru: „Jeżeli chodzi o proces przyjmowania standardów regulacyjnych, Komisja podkreśla szczególny charakter sektora usług finansowych, wynikający ze struktury Lamfalussy'ego i wyraźnie stwierdzony w deklaracji nr 39 do TFUE. Komisja ma jednak poważne wątpliwości co do tego, czy ograniczenie jej roli w przyjmowaniu aktów delegowanych i środków wykonawczych jest zgodne z art. 290 i 291 TFUE,”.

3.4.        Omówienie wniosku

Artykuł 1 niniejszego wniosku zmienia rozporządzenie w sprawie agencji ratingowych. Odniesienia w poniższych podsekcjach dotyczą zmienionych lub nowych artykułów rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych, chyba że wskazano inaczej.

3.4.1.     Rozszerzenie zakresu zastosowania rozporządzenia celem objęcia perspektyw ratingowych

Oprócz ratingów kredytowych, agencje ratingowe publikują również „perspektywy ratingowe”, przedstawiające opinie dotyczące prawdopodobnego przyszłego rozwoju ratingu kredytowego. Propozycja Komisji rozszerza zakres przepisów dotyczących ratingów kredytowych tak, aby tam gdzie to możliwe, objęły one także „perspektywy ratingowe”. Zmieniony tekst wymaga w szczególności, aby agencje ratingowe podawały okres czasu, w którym spodziewana jest zmiana ratingu kredytowego (por. załącznik I sekcja D część II pkt 2 lit. f). Rozporządzenie w sprawie agencji ratingowych zostało zatem dostosowane w różnych miejscach: art. 3, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 5, art. 8 ust. 2 oraz art. 10 ust. 1 i 2; załącznik I sekcja B pkt 1, 3, i 7; sekcja C pkt 2, 3 i 7; sekcja D część I pkt 1, 2, 4 i 5; sekcja E część I pkt 3. Ponadto, tam gdzie to zasadne, opisane poniżej zmiany zostały także przystosowane do wprowadzenia koncepcji „ perspektywy ratingowej”.

3.4.2.     Zmiany dotyczące wykorzystania ratingów kredytowych

Nowy artykuł 5a wprowadzony do rozporządzenia o agencjach ratingowych wymaga od pewnych instytucji finansowych sporządzania własnych ocen ryzyka kredytowego. Oceniając wiarygodność kredytową aktywów, powinny one zatem unikać wyłącznego lub mechanicznego polegania na zewnętrznych ratingach kredytowych. Właściwe organy powinny nadzorować prawidłowość procedur oceny kredytowej, w tym monitorować, czy przedsiębiorstwa finansowe nie są nadmiernie uzależnione od ratingów kredytowych. Reguła ta wynika z zasad wypracowanych przez Radę Stabilności Finansowej w październiku 2010 r. dotyczących ograniczenia korzystania z ratingów agencji ratingowych.

Ponadto, zgodnie z nowym art. 5b EUNGiPW, EUNB i EUNUiPPE nie powinny w swoich wytycznych, zaleceniach oraz projektach standardów technicznych zawierać odniesień do ratingów kredytowych, jeżeli odniesienia takie mogą potencjalnie prowadzić do mechanicznego polegania na ratingach kredytowych przez właściwe organy lub uczestników rynków finansowych. Powinny one także odpowiednio dostosować swoje obecne wytyczne i zalecenia, najpóźniej do 31 grudnia 2013 r.

Inne zmiany mają na celu rozwiązanie problemu ryzyka nadmiernego polegania uczestników rynków finansowych na ratingach kredytowych w zakresie strukturyzowanych instrumentów finansowych oraz podniesienie jakości ratingów kredytowych takich instrumentów:

– artykuł 8a: ten nowy artykuł zobowiązuje emitentów (jednostki inicjujące lub sponsorujące) do bieżącego ujawniania szczegółowych informacji o strukturyzowanych produktach finansowych, w szczególności o głównych elementach pakietów aktywów bazowych strukturyzowanych produktów finansowych, które są niezbędne, aby inwestorzy mogli sporządzić własne oceny kredytowe, unikając tym samym konieczności polegania na ratingach zewnętrznych. Informacje te mają być ujawniane za pomocą scentralizowanej strony internetowej prowadzonej przez EUNGiPW;

– artykuł 8b: ten nowy artykuł zobowiązuje emitentów (lub powiązane z nimi strony trzecie) zlecających sporządzenie ratingu do zaangażowania dwóch niezależnych od siebie agencji ratingowych w celu równoczesnego sporządzenia niezależnych ratingów kredytowych dotyczących tych samych strukturyzowanych instrumentów finansowych.

Należy również zauważyć, że Komisja proponuje równocześnie zmiany dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS)[10] oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, aby dopilnować, że zasada unikania nadmiernego polegania na ratingach kredytowych została włączona do prawodawstwa krajowego wdrażającego te dyrektywy.

3.4.3.     Zmiany dotyczące niezależności agencji ratingowych

Ta grupa zmian ustanawia bardziej rygorystyczne zasady niezależności, których celem jest rozwiązanie problemu konfliktów interesów związanych z modelem „emitent płaci” oraz strukturą własnościową agencji ratingowych:

– artykuł 6a: ten nowy artykuł uniemożliwia wspólnikom lub akcjonariuszom agencji ratingowej posiadającym co najmniej 5 % udział w tej agencji, posiadać 5 % lub więcej udziałów w innej agencji ratingowej, chyba że agencje ratingowe, o których mowa, są członkami tej samej grupy;

– artykuł 6b: ten nowy artykuł wprowadza zasadę rotacji w odniesieniu do agencji ratingowych zaangażowanych przez emitenta (tj. nie dotyczy on niezamówionych ratingów) do sporządzenia ratingu samego emitenta bądź jego instrumentów dłużnych. Zaangażowane agencje ratingowe nie powinny świadczyć usług przez okres dłuższy niż 3 lata lub dłużej niż rok, jeżeli oceniają one więcej niż dziesięć kolejnych instrumentów dłużnych emitenta. Jednak ta ostatnia zasada nie powinna prowadzić do skrócenia dopuszczalnego okresu zaangażowania do okresu krótszego. W przypadku gdy emitent zamawia więcej niż jeden rating dotyczący samego emitenta lub jego instrumentu finansowego, bez względu na to, czy emitent ten robi to ze względu na obowiązek prawny czy też dobrowolnie, tylko jedna z agencji musi podlegać rotacji. Jednak maksymalny okres zaangażowania każdej z tych agencji ratingowych ustala się na sześć lat. Agencja ratingowa zaangażowana przez emitenta na okres nie dłuższy niż trzy lata (lub inna agencja ratingowa należąca do tej samej grupy lub posiadająca powiązania własnościowe z tą agencją) nie powinna ponownie wystawiać ratingów temu samemu emitentowi lub jego instrumentom do czasu, aż upłynie odpowiednia przerwa. Artykuł ten przewiduje także, że ustępująca agencja ratingowa dostarczy nowej agencji dokumentację przekazania klienta zawierającą odnośne istotne informacje.

Taka zasada rotacji znacząco złagodzi problemy związane z potencjalnymi konfliktami interesów dotyczącymi modelu „emitent płaci”. W związku z tym Komisja będzie nadal monitorować adekwatność modeli wynagradzania agencji ratingowych i do 7 grudnia 2012 r. prześle do Parlamentu Europejskiego i Rady odpowiednie sprawozdanie, zgodnie z art. 39 ust. 1 rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych. W tym kontekście Komisja rozważy także więcej kompleksowych rozwiązań tego problemu ocenianych obecnie w innych państwach, w tym w Stanach Zjednoczonych.

Artykuł 6b nie ma zastosowania do ratingów państw;

– załącznik I sekcja C pkt 8 w związku z przepisami art. 7 ust. 4: przyjęto zasady dotyczące wewnętrznej rotacji pracowników w agencji ratingowej, w celu uwzględnienia nowego art. 6b. Zgodnie z nowymi przepisami główny analityk ratingowy nie powinien uczestniczyć w sporządzaniu ratingów tego samego podmiotu przez okres dłuższy niż 4 lata, co zapobiegnie przechodzeniu tych analityków do innej agencji ratingowej wraz z dokumentacją klienta. Zasady rotacji wewnętrznej obowiązują także w przypadku, gdy agencja ratingowa sporządza ratingi niezamówione lub ratingi państw;

– załącznik I sekcja B pkt 3: rozporządzenie uniemożliwiałoby sporządzanie przez agencję ratingową ratingów kredytowych (lub wymagałoby, aby agencja informowała o możliwym wpływie na rating kredytowy) w sytuacji, gdy istnieje faktyczny lub potencjalny konflikt interesów wywołany uczestnictwem (obok agencji ratingowej i jej pracowników objętych już tymi przepisami) osób, które posiadają więcej niż 10 % kapitału lub praw głosu w agencji ratingowej lub są w inny sposób zdolne do wywierania znacznego wpływu na działalność agencji, w pewnych sytuacjach takich jak inwestowanie w oceniany podmiot, członkostwo w zarządzie takiego podmiotu itp.;

– załącznik I sekcja B pkt 4: osoby, które posiadają więcej niż 5 % kapitału lub praw głosu w agencji ratingowej, lub są w inny sposób zdolne do wywierania znacznego wpływu na działalność agencji ratingowej nie powinny mieć możliwości świadczenia usług konsultacyjnych lub doradczych ocenianemu podmiotowi w zakresie struktury korporacyjnej lub prawnej, aktywów, zobowiązań lub działalności tego podmiotu.

3.4.4.     Zmiany dotyczące ujawniania informacji o metodach agencji ratingowych, ratingach kredytowych i perspektywach ratingowych

Kolejna grupa zmian wzmacnia zasady dotyczące ujawniania metod ratingowych w celu wspierania solidności procedur sporządzania ratingów kredytowych oraz poprawy jakości ratingów:

– art. 8 ust. 5a, art. 8 ust. 6 lit. aa) i art. 22a ust. 3: proponowane przepisy ustanawiają procedury przygotowywania nowych metod ratingowych lub modyfikowania starych. Wymagają one konsultacji z zainteresowanymi stronami w sprawie nowych metod lub proponowanych zmian, a także w sprawie ich uzasadnienia. Agencje ratingowe powinny ponadto przedstawić EUNGiPW proponowane metody celem zbadania ich zgodności z istniejącymi wymogami. Nowe metody mogą być stosowane tylko po ich zatwierdzeniu przez EUNGiPW. Zasady wymagają także publikowania nowych metod wraz ze szczegółowymi objaśnieniami;

– art. 8 ust. 7: każda agencja ratingowa będzie zobowiązana poprawić błędy w swoich metodach lub ich stosowaniu, a także poinformować o tych błędach EUNGiPW, oceniane podmioty oraz opinię publiczną;

– załącznik I sekcja D część I pkt 2a: wymóg zapewnienia wytycznych do metod ratingowych oraz podstawowych założeń ratingów rozszerza się ze strukturyzowanych produktów finansowych na wszystkie klasy aktywów. Wytyczne agencji ratingowych powinny być jasne i zrozumiałe.

Wzmocnione zostają także inne obowiązki dotyczące ujawniania informacji przez agencje ratingowe:

– załącznik I sekcja D część I pkt 3: przepis ten dotyczy informowania emitentów przez agencje ratingowe o najważniejszych podstawach sporządzonych ratingów lub perspektyw ratingowych przed ich publikacją tak, aby oceniany podmiot mógł zidentyfikować błędy w ratingu. Proponowana zasada zobowiązuje agencje ratingowe do informowania emitentów podczas godzin roboczych ocenianego podmiotu oraz na co najmniej jeden pełen dzień roboczy przed publikacją. Zasada ta dotyczy wszelkich ratingów, zamówionych oraz niezamówionych, a także perspektyw ratingowych;

– załącznik I sekcja D część I pkt 6: agencje ratingowe powinny ujawniać informacje o wszystkich podmiotach lub instrumentach dłużnych przedstawionych im w celu sporządzenia wstępnego przeglądu lub ratingu. Nowa zasada rozszerza zatem to zobowiązanie poza ratingi strukturyzowanych produktów finansowych. Zmiana pociąga za sobą odpowiednie skreślenie załącznika I sekcja D część II pkt 4.

3.4.5.     Zmiany dotyczące ratingów państw

Zasady dotyczące w szczególności ratingów państw (ratingi państwa, władz regionalnych lub samorządu terytorialnego państwa lub instrumentu, w przypadku którego emitent długu lub zobowiązania finansowego jest państwem bądź władzami regionalnymi lub samorządem terytorialnym państwa) zostają w znacznym stopniu wzmocnione, celem poprawy jakości tych ratingów:

– art. 8 ust. 5 nowy akapit drugi: agencje ratingowe zobowiązane są częściej dokonywać oceny ratingów państw: co sześć miesięcy, a nie co dwanaście miesięcy;

– załącznik I sekcja D: dodaje się nową część III określającą dodatkowe zobowiązania dotyczące prezentowania ratingów państw. Agencje ratingowe muszą w szczególności publikować pełny raport z badań przy wystawianiu i zmianach ratingów państw, tak aby zwiększyć ich przejrzystość i sprawić, że rating będzie bardziej zrozumiały dla użytkowników. Ratingi państw należy publikować po zakończeniu dnia roboczego oraz co najmniej na godzinę przez otwarciem systemów obrotu w UE;

– załącznik I sekcja E część III pkt 3 i 7: zasady dotyczące publikacji przez agencje ratingowe sprawozdań w sprawie przejrzystości są wzmocnione poprzez wprowadzenie obowiązku przestrzegania przez agencje ratingowe wymogu przejrzystości co do przydzielania pracowników do sporządzania ratingów różnych klas aktywów (tj. korporacyjnych, finansowych strukturyzowanych, państwowych). Agencje ratingowe powinny także dostarczyć danych o ich obrotach w rozbiciu na poszczególne kategorie, w tym danych o opłatach generowanych według różnych klas aktywów. Informacje te powinny pozwolić ocenić, w jakim stopniu agencje ratingowe wykorzystują swoje zasoby do wystawiania ratingów państw.

3.4.6.     Zmiany dotyczące porównywalności ratingów kredytowych i opłat za te ratingi

Kolejnym celem niniejszego wniosku jest zwiększenie konkurencji na rynku ratingów kredytowych oraz podniesienie ich jakości. Cel ten jest w szczególności realizowany poprzez wprowadzenie poniższych zmian wspierających porównywalność ratingów kredytowych oraz przewidujących większy stopień przejrzystości opłat pobieranych za ratingi kredytowe:

– art. 11a: nowy artykuł zobowiązuje agencje ratingowe do informowania EUNGiPW o swoich ratingach, co zapewniłoby publikowanie wszystkich dostępnych ratingów instrumentu dłużnego w formie europejskiego indeksu ratingowego (EURIX), swobodnie dostępnego dla inwestorów;

– art. 21 ust. 4a: nowy akapit upoważnia EUNGiPW do opracowywania projektów standardów technicznych, do zatwierdzenia przez Komisję, z wykorzystaniem zharmonizowanej skali ratingowej, która ma być stosowana przez agencje ratingowe. Wszystkie ratingi musiałyby spełniać te same standardy skali, zapewniające możliwość ich łatwiejszego porównywania przez inwestorów. Przepis ten sprawiłby, że indeks EURIX byłby bardziej użyteczny dla inwestorów i innych zainteresowanych stron.

– załącznik I, sekcja B, punkt 3a: opłaty pobierane przez agencje ratingowe od klientów za sporządzenie ratingów (oraz usługi pomocnicze) powinny być niedyskryminujące (tj. oparte na faktycznych kosztach oraz przejrzystych kryteriach wyceny), a nie bazować na jakichkolwiek ewentualnych zdarzeniach (tj. nie być uzależnione od wyniku lub rezultatu wykonanej pracy). Taki nowy przepis ma także na celu uniknięcie konfliktów interesów (np. sytuacji gdy oceniane podmioty mogłyby uiszczać wyższe opłaty w zamian za nadmiernie korzystne ratingi);

– załącznik I sekcja E część II pkt 2 lit. a) i pkt 2 lit. aa): zmieniony pkt 2 lit. a) zobowiązuje agencje ratingowe, aby co roku przekazywały do EUNGiPW wykaz opłat pobieranych od każdego klienta za poszczególne ratingi oraz wszelkie usługi pomocnicze. Ujawnianie opłat uzupełnione jest nowym, opisanym powyżej przepisem załącznika I sekcja E część III pkt 7. Nowy pkt 2 lit. aa) wymaga od agencji ratingowych, aby informowały EUNGiPW także o swojej polityce cenowej, w tym o kryteriach wyceny w odniesieniu do ratingów różnych klas aktywów.

Proponowane rozporządzenie wymaga ponadto od EUNGiPW podejmowania pewnych czynności kontrolnych dotyczących koncentracji na rynku (por. art. 21 ust. 5), a od Komisji przygotowywania raportu na ten temat (art. 39 ust. 4).

3.4.7.     Zmiany dotyczące odpowiedzialności cywilnej agencji ratingowych wobec inwestorów

Pomimo że niniejszy wniosek dotyczący rozporządzenia zawiera także przepis, którego celem jest zmniejszenie ryzyka nadmiernego polegania na zewnętrznych ratingach kredytowych (zob. pkt 3.4.2 uzasadnienia), ratingi kredytowe, bez względu na to, czy zostały sporządzone w celach regulacyjnych, czy też nie, będą w przewidywanej przyszłości nadal wywierały wpływ na decyzje inwestycyjne. Dlatego też agencje ratingowe ponoszą istotną odpowiedzialność wobec inwestorów w zakresie zapewniania zgodności z przepisami rozporządzenia o agencjach ratingowych. Jest to odzwierciedlone w proponowanym art. 35a rozporządzenia o agencjach ratingowych, który sprawia, że agencja ratingowa ponosi odpowiedzialność w przypadku naruszenia, umyślnego lub w wyniku rażącego niedbalstwa, rozporządzenia o agencjach ratingowych, powodującego szkody dla inwestora, który polegał na ratingu tej agencji, pod warunkiem że naruszenie to miało wpływ na ten rating kredytowy.

3.4.8.     Inne zmiany

Tekst rozporządzenia został także przystosowany w celu wyjaśnienia pewnych zobowiązań dotyczących „certyfikowanych” agencji ratingowych z siedzibą w państwie trzecim. Art. 5 ust. 8, art. 11 ust. 2, art. 19 ust. 1 oraz art. 21 ust. 4 lit. e) rozporządzenia o agencjach ratingowych zostały zatem odpowiednio zmienione.

Wykaz naruszeń zamieszczony w załączniku III i art. 36 ust. 2 rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych także został przystosowany zgodnie z innymi zmianami wprowadzonymi do rozporządzenia.

W celu dostosowania rozporządzenia o agencjach ratingowych do terminologii Traktatu z Lizbony, odniesienia do „Wspólnoty” zostały zastąpione odniesieniami do „Unii”.

3.4.9      Kwestia ustanowienia europejskiej agencji ratingowej

Niniejszy wniosek nie ma na celu utworzenia europejskiej agencji ratingowej. Na wniosek Parlamentu Europejskiego przedstawiony w sprawozdaniu Parlamentu o agencjach ratingowych z dnia 8 czerwca 2011 r., opcja ta została szczegółowo przebadana w ocenie skutków dołączonej do niniejszego wniosku. Według oceny skutków, nawet jeżeli agencja ratingowa finansowana ze środków publicznych mogłaby przynosić pewne korzyści, takie jak zwiększenie różnorodności opinii na rynku ratingowym oraz zapewnienie alternatywy dla modelu „emitent płaci”, trudno by było rozwiązać problemy dotyczące konfliktów interesów oraz wiarygodności takiej agencji, zwłaszcza w przypadku sporządzania przez nią ratingu długu państwa. Wnioski te nie powinny jednak w żaden sposób zniechęcać innych podmiotów od tworzenia nowych agencji ratingowych. Komisja będzie monitorować, w jakim stopniu nowe podmioty na rynku ratingowym przyczyniają się do zwiększonej różnorodności.

Szereg działań określonych w obecnym wniosku powinien przyczynić się do zwiększenia różnorodności i wyboru w branży ratingowej:

– proponowana zasada rotacji będzie wymagała regularnych zmian agencji ratingowych, co powinno otworzyć rynek ratingowy dla nowych podmiotów; oraz

– proponowany, obowiązujący przez dziesięć lat, zakaz przejmowania innych agencji przez duże agencje ratingowe.

Komisja analizuje także, czy i w jakim stopniu można by wykorzystać środki unijne do wsparcia utworzenia sieci mniejszych agencji ratingowych, co umożliwiłoby tym agencjom zgromadzenie zasobów oraz doprowadziłoby do powstania efektów skali.

4.           WPŁYW NA BUDŻET

Wniosek Komisji nie ma wpływu na budżet Unii Europejskiej. W szczególności zadania, które zostałyby powierzone EUNGiPW, zgodnie z tym co ustalono we wniosku, nie wymagałyby dodatkowych funduszy UE.

Należy także podkreślić, że art. 19 rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych[11] stanowi, że wydatki EUNGiPW niezbędne dla rejestrowania i nadzoru agencji ratingowych zgodnie z rozporządzeniem są w pełni pokrywane przez opłaty nakładane na agencje ratingowe.

2011/0361 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego[12],

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego[13],

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie agencji ratingowych[14] zobowiązuje agencje ratingowe do przestrzegania zasad postępowania w celu złagodzenia ewentualnych konfliktów interesów i zapewnienia, że ratingi oraz proces ratingowy charakteryzują się wysoką jakością oraz wystarczającą przejrzystością. W następstwie zmian wprowadzonych rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady[15] (UE) nr 513/2011 Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW) został upoważniony do rejestracji agencji ratingowych i nadzoru nad nimi. Niniejszy akt zmieniający uzupełnia obecnie obowiązujące ramy regulacyjne agencji ratingowych. Niektóre z problemów będących przedmiotem niniejszego rozporządzenia (konflikty interesów spowodowane modelem „emitent płaci”, ujawnienie informacji o strukturyzowanych instrumentach finansowych) zostały wcześniej zidentyfikowane, lecz udało się ich pełni rozwiązać za pomocą istniejących przepisów. Obecny kryzys związany z długiem państwowym ujawnił potrzebę zweryfikowania wymogów dotyczących przejrzystości oraz procedur, w szczególności w przypadku ratingów państw.

(2) Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie agencji ratingowych dnia 8 czerwca 2011 r., wzywając do poprawy rozporządzenia w sprawie agencji ratingowych[16]. Na nieformalnym posiedzeniu Rady ECOFIN w dniach 30 września i 1 października 2010 r. Rada Unii Europejskiej uznała, że należy podjąć dalsze wysiłki celem rozwiązania szeregu problemów dotyczących działalności w zakresie ratingu kredytowego, w tym ryzyka nadmiernego polegania na ratingach oraz ryzyka konfliktu interesów wynikającego z modelu wynagradzania agencji ratingowych. Podczas obrad Rady Europejskiej w dniu 23 października 2011 r. stwierdzono, że konieczne są postępy w zmniejszaniu zjawiska nadmiernego polegania na ratingach kredytowych.

(3) Na szczeblu międzynarodowym, Rada Stabilności Finansowej zatwierdziła 20 października 2010 r. zasady, których celem jest ograniczenie korzystania z ocen agencji ratingowych przez organy oraz instytucje finansowe . Zasady te zostały zatwierdzone na szczycie G20 w Seulu w listopadzie 2010 r.

(4) Znaczenie perspektyw ratingowych dla inwestorów i emitentów oraz ich wpływ na rynki są porównywalne ze znaczeniem i wpływem ratingów kredytowych. Dlatego też wszystkie wymogi rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, których celem jest zapewnienie braku konfliktów interesów oraz prawidłowości i przejrzystości działań związanych ze sporządzaniem ratingów, powinny także mieć zastosowanie do perspektyw ratingowych. Zgodnie z obecną praktyką nadzorczą, szereg wymogów przewidzianych w rozporządzeniu ma zastosowanie do perspektyw ratingowych. Niniejsze rozporządzenie wprowadza definicję perspektyw ratingowych i precyzuje, które przepisy stosują się do tych perspektyw. Powinno to wprowadzić większą jasność przepisów i zapewnić pewność prawną. Definicja perspektyw ratingowych w rozumieniu niniejszego rozporządzenia powinna także obejmować opinie dotyczące prawdopodobnego kierunku rozwoju ratingu kredytowego w krótkim okresie czasu, w języku angielskim określane jako „credit watch” (umieszczenie na liście obserwacyjnej z określonym wskazaniem – pozytywnym lub negatywnym).

(5) Agencje ratingowe to ważni uczestnicy rynków finansowych. W związku z tym niezależność oraz uczciwość agencji ratingowych oraz ich działalności w zakresie ratingu kredytowego mają szczególne znaczenie dla zagwarantowania wiarygodności tych agencji wobec uczestników rynku, w szczególności inwestorów oraz innych użytkowników ratingów. Rozporządzenie 1060/2009 stanowi, że agencje ratingowe muszą podlegać rejestracji i nadzorowi, ponieważ ich usługi mają znaczny wpływ na interes publiczny. Ratingi kredytowe, w przeciwieństwie do badań inwestycyjnych, nie są jedynie opiniami o wartości lub cenie instrumentu lub zobowiązania finansowego. Agencje ratingowe nie są jedynie analitykami finansowymi lub doradcami inwestycyjnymi. Ratingi kredytowe mają wartość regulacyjną dla inwestorów objętych regulacją, takich jak instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń lub inni inwestorzy instytucjonalni. Pomimo ograniczania czynników zachęcających do nadmiernego polegania na ratingach kredytowych, ratingi kredytowe wciąż są podstawą decyzji inwestycyjnych, przede wszystkim z powodu asymetryczności informacji oraz ze względów efektywności. W związku z tym agencje ratingowe muszą być niezależne oraz postrzegane jako niezależne przez uczestników rynków.

(6) Rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 przewidziało już pierwszą serię środków podejmujących kwestie niezależności oraz uczciwości agencji ratingowych oraz ich działalności w zakresie ratingu kredytowego. Cele zapewnienia niezależności agencji ratingowych oraz identyfikowania, zarządzania oraz, w miarę możliwości, unikania wszelkich potencjalnych konfliktów interesów legły u podstaw kilku przepisów tego rozporządzenia w 2009 r. Chociaż zapewniają solidne podstawy, obowiązujące przepisy nie wydają się mieć dostatecznego oddziaływania w tym względzie. Agencje ratingowe wciąż nie są postrzegane jako wystarczająco niezależne podmioty. Wybór oraz wynagradzanie agencji ratingowej przez oceniany podmiot (model „emitent płaci) rodzi nieodłączne konflikty interesów, które są w niewystarczający sposób rozwiązywane za pomocą istniejących przepisów. W ramach tego modelu agencje ratingowe mają motywację do wystawiania zawyżonych ratingów emitenta celem zapewnienia sobie długotrwałych relacji biznesowych gwarantujących przychody lub w celu zabezpieczenia dodatkowych zleceń i przychodów. Ponadto relacje pomiędzy akcjonariuszami agencji ratingowych a ocenianymi podmiotami mogą być źródłem konfliktów interesów, które nie są w wystarczający sposób rozwiązywane za pomocą istniejących przepisów. W rezultacie, ratingi kredytowe wystawiane w ramach modelu „emitent płaci” mogą być postrzegane jako ratingi, które odpowiadają potrzebom emitenta, a nie inwestora. Bez uszczerbku dla wniosków płynących ze sprawozdania Komisji w sprawie modelu „emitent płaci”, który ma być sporządzony do grudnia 2012 r., zgodnie z art. 39 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, konieczne jest wzmocnienie warunków niezależności mających zastosowanie do agencji ratingowych w celu zwiększenia poziomu wiarygodności ratingów kredytowych sporządzanych w ramach modelu „emitent płaci”.

(7) Rynek ratingów kredytowych pokazuje, że agencje ratingowe tradycyjnie nawiązują długotrwałe relacje z ocenianymi podmiotami. Powoduje to zagrożenie nadmiernej zażyłości, ponieważ agencja ratingowa może zbytnio ulegać życzeniom ocenianego podmiotu. W takich okolicznościach bezstronność agencji ratingowych może z czasem stać się wątpliwa. Agencje ratingowe angażowane i opłacane przez emitenta korporacyjnego mają faktycznie motywację do wystawiania zbyt korzystnych ratingów tego ocenianego podmiotu lub jego instrumentów dłużnych w celu podtrzymania relacji biznesowych z emitentem. Emitenci także podlegają czynnikom faworyzującym długotrwałe relacje, takim jak efekt „lock-in” – emitent może rezygnować ze zmiany agencji ratingowej, ponieważ mogłoby to budzić obawy inwestorów dotyczące wiarygodności kredytowej tego emitenta. Problem ten został już zidentyfikowany w rozporządzeniu (WE) nr 1060/2009, które wymagało od agencji ratingowych zastosowania mechanizmu rotacji przewidującego stopniową zmianę składu zespołów analitycznych i komitetów ratingowych, tak aby niezależność analityków ratingowych oraz osób zatwierdzających ratingi kredytowe nie była zagrożona. Skuteczność tych przepisów była jednak w dużym stopniu uzależniona od wewnętrznych zachowań w agencji ratingowej – od faktycznej niezależności oraz profesjonalizmu pracowników agencji ratingowej wobec interesów ekonomicznych samej agencji. Przepisy te nie zostały stworzone z myślą o zapewnieniu stronom trzecim dostatecznej gwarancji, że konflikty interesów wynikające z długotrwałych relacji można skutecznie ograniczyć lub ich zapobiec. Wydaje się zatem konieczne ustanowienie strukturalnego rozwiązania mającego większy wpływ na strony trzecie. Można by to skutecznie osiągnąć poprzez skrócenie okresu, w którym agencja ratingowa może w sposób ciągły sporządzać ratingi kredytowe tego samego emitenta lub jego instrumentów dłużnych. Określenie maksymalnego okresu relacji biznesowych pomiędzy emitentem, który jest przedmiotem ratingu lub który wyemitował oceniane instrumenty dłużne, a agencją ratingową powinno wyeliminować motywację do wystawiania korzystnych ratingów tego emitenta. Ponadto, wprowadzenie wymogu rotacji agencji ratingowych jako normalnej i regularnej praktyki rynkowej powinno także skutecznie rozwiązać problem efektu „lock-in”, występującego gdy emitent rezygnuje ze zmiany agencji ratingowej, ponieważ mogłoby to budzić obawy inwestorów dotyczące jego wiarygodności kredytowej. Rotacja agencji ratingowych powinna mieć także pozytywny wpływ na rynek ratingowy, ponieważ ułatwiłaby wejście na rynek nowym podmiotom oraz zapewniła istniejącym agencjom ratingowym możliwość rozszerzenia swojej działalności na nowe obszary.

(8) Regularna rotacja agencji ratingowych wystawiających ratingi kredytowe emitenta lub jego instrumentów dłużnych powinna skutkować większą różnorodnością oceny wiarygodności kredytowej emitenta, który wybiera agencję i płaci za jej usługi. Mnogość i różnorodność opinii, perspektyw i metod stosowanych przez agencje ratingowe powinny skutkować bardziej zróżnicowanymi ratingami kredytowymi oraz ostatecznie ulepszyć proces oceny wiarygodności kredytowej emitentów. Aby taka różnorodność zyskała znaczenie, oraz aby uniknąć rutyny zarówno ze strony emitentów jak i agencji ratingowych, maksymalny okres relacji biznesowych pomiędzy agencją ratingową a płacącym jej emitentem musi zostać ograniczony do poziomu gwarantującego regularne analizowanie wiarygodności kredytowej emitentów z nowej perspektywy. Dlatego też okres trzech lat wydaje się odpowiedni, także biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia pewnej ciągłości ratingów kredytowych. Ryzyko konfliktu interesów rośnie, gdy agencja ratingowa w krótkim okresie czasu często sporządza ratingi kredytowe instrumentów dłużnych tego samego emitenta. W takich przypadkach, aby zapewnić podobne rezultaty, maksymalny okres relacji biznesowych powinien być krótszy. Dlatego też relacje biznesowe powinny zostać wstrzymane po wystawieniu przez agencję ratingów dla dziesięciu instrumentów dłużnych tego samego emitenta. Jednak aby uniknąć nakładania nieproporcjonalnych obciążeń na emitentów oraz agencje ratingowe, nie należy wprowadzać wymogu zmiany agencji ratingowej w ciągu pierwszych 12 miesięcy trwania relacji biznesowych. W przypadku gdy emitent angażuje więcej niż jedną agencję ratingową, ponieważ jest do tego zobligowany jako emitent strukturyzowanych instrumentów finansowych bądź też na zasadzie dobrowolności, wystarczające powinno być rygorystyczne stosowanie wymogu dotyczącego okresu rotacji tylko jednej z tych agencji. Jednak także w tym przypadku okres relacji biznesowych pomiędzy emitentem a dodatkowymi agencjami ratingowymi nie powinien przekraczać sześciu lat.

(9) Zasada dotycząca rotacji agencji ratingowych, aby działać skutecznie, musi być wprowadzana w sposób wiarygodny. Cele zasady rotacji nie zostaną osiągnięte, jeżeli ustępująca agencja ratingowa będzie mogła ponownie świadczyć usługi ratingowe dla tego samego emitenta po upływie zbyt krótkiego okresu czasu. Dlatego też ważne jest, aby przewidzieć odpowiedni okres czasu, podczas którego taka agencja ratingowa nie będzie mogła otrzymywać zleceń od tego samego emitenta na usługi ratingowe. Okres ten powinien być wystarczająco długi, aby umożliwić nowej agencji ratingowej skuteczne świadczenie usług ratingowych, zapewnić faktyczne poddanie emitenta nowej analizie w ramach innej metody oraz zagwarantować wystarczającą ciągłość ratingów kredytowych wystawionych przez nową agencję. Taki okres czasu powinien zagwarantować, że emitent nie będzie mógł polegać na dogodnych dla niego porozumieniach z tylko dwoma agencjami ratingowymi, które stale by się wymieniały, ponieważ mogłoby to prowadzić do utrzymania groźby nadmiernej zażyłości. Dlatego też okres, podczas którego ustępująca agencja ratingowa nie powinna świadczyć usług ratingowych na rzecz emitenta, powinien z reguły wynosić cztery lata.

(10) Zmiana agencji ratingowej zawsze zwiększa ryzyko utraty wiedzy na temat ocenianego podmiotu nabytej przez ustępującą agencję. W rezultacie nowa agencja ratingowa musiałaby podjąć znaczne wysiłki celem zdobycia wiedzy niezbędnej do wykonywania swojej pracy. Należy jednak zapewnić płynne przejście poprzez ustanowienie wymogu, aby ustępująca agencja ratingowa przekazała nowej agencji odpowiednie informacje o ocenianym podmiocie lub instrumentach.

(11) Zobowiązanie emitentów do regularnych zmian agencji ratingowych, którym zlecają wystawienie ratingów kredytowych, jest proporcjonalne do zamierzonego celu. Wymóg ten ma zastosowanie tylko w przypadku pewnych instytucji objętych regulacją (zarejestrowanych agencji ratingowych), które świadczą usługi mające wpływ na interes publiczny (ratingi kredytowe, które mogą być wykorzystywane w celach regulacyjnych) przy spełnieniu pewnych warunków (model „emitent płaci”). Przywilej uznania ich usług za odgrywające ważną rolę w regulacji rynku usług finansowych oraz zezwolenie na pełnienie takiej funkcji pociąga za sobą potrzebę respektowania pewnych zobowiązań celem zagwarantowania niezależności oraz postrzegania niezależności w każdych okolicznościach. Agencja ratingowa, która nie może świadczyć usług ratingowych dla konkretnego emitenta, może wciąż świadczyć takie usługi na rzecz innych emitentów. W kontekście rynku, na którym zasada rotacji obowiązuje wszystkie podmioty, możliwości biznesowe muszą się pojawić, gdyż wszyscy emitenci będą zmuszeni do zmiany agencji ratingowej. Ponadto, agencje ratingowe mogą zawsze wystawiać niezamówione ratingi kredytowe dotyczące tego samego emitenta, wykorzystując swoje doświadczenie. Ratingi niezamówione są wolne od ograniczeń związanych z modelem „emitent płaci” i tym samym są mniej narażone na potencjalne konflikty interesów. W przypadku emitentów maksymalny okres relacji biznesowych z agencją ratingową czy zasada angażowania więcej niż jednej agencji ratingowej także stanowią ograniczenie ich swobody prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Jednak ograniczenie to jest niezbędne na gruncie interesu publicznego, biorąc pod uwagę niekorzystny wpływ modelu „emitent płaci” na konieczną niezależność agencji ratingowych, ponieważ gwarantuje niezależne ratingi kredytowe, które mogą być wykorzystane przez inwestorów w celach regulacyjnych. Jednocześnie ograniczenia te nie wykraczają poza to, co jest niezbędne, i powinny być raczej postrzegane jako element zwiększający wiarygodność kredytową emitenta wobec innych stron i ostatecznie wobec rynku.

(12) Jednym z elementów specyfiki ratingów państw jest to, że model „emitent płaci” zasadniczo ich nie dotyczy. Większość ratingów to ratingi niezamówione, które stanowią podstawę dla ratingów instytucji finansowych danego państwa, zarówno zamówionych jak i niezamówionych. Wymóg rotacji agencji ratingowych wystawiających ratingi państw nie jest zatem konieczny.

(13) Niezależność agencji ratingowej wobec ocenianego podmiotu może być zagrożona w przypadku wystąpienia potencjalnego konfliktu interesów pomiędzy którymkolwiek z jej znaczących akcjonariuszy a ocenianym podmiotem: akcjonariusz agencji ratingowej mógłby być członkiem zarządu lub rady nadzorczej ocenianego podmiotu lub powiązanej z nim strony trzeciej. Przepisy rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 zajmowały się tego typu sytuacją tylko w odniesieniu do konfliktów interesów spowodowanych przez analityków ratingowych, osób zatwierdzających ratingi kredytowe lub innych pracowników agencji ratingowej. Rozporządzenie nie odnosiło się jednak do potencjalnych konfliktów interesów dotyczących akcjonariuszy lub wspólników w agencjach ratingowych. W celu zwiększenia postrzegania niezależności agencji ratingowych wobec ocenianych podmiotów należy rozszerzyć istniejące przepisy odnoszące się do konfliktów interesów spowodowanych przez pracowników agencji ratingowych na konflikty wywołane przez akcjonariuszy lub wspólników pełniących ważne funkcje w agencji ratingowej. Dlatego też agencja ratingowa powinna powstrzymać się od wystawiania ratingów kredytowych lub powinna poinformować o możliwym wpływie na rating kredytowy w sytuacji, gdy akcjonariusz lub wspólnik posiadający 10 % praw głosu w tej agencji jest także członkiem zarządu lub rady nadzorczej ocenianego podmiotu lub zainwestował w ten podmiot. Ponadto, w sytuacji gdy akcjonariusz lub wspólnik ma możliwość wywierania znacznego wpływu na działalność agencji ratingowej, osoba ta nie powinna świadczyć usług konsultacyjnych lub doradczych dla ocenianego podmiotu lub powiązanej strony trzeciej w zakresie struktury korporacyjnej lub prawnej, aktywów, zobowiązań lub działalności.

(14) Zasady niezależności i zapobiegania konfliktom interesów mogłyby stać się nieskuteczne, jeżeli agencje ratingowe nie będą od siebie niezależne. Zastosowanie tych przepisów w praktyce wymaga wystarczająco dużej liczby agencji ratingowych niepowiązanych ani z ustępującą agencją w przypadku rotacji, ani z agencją ratingową świadczącą w tym samym czasie usługi ratingowe dla tego samego emitenta. W przypadku braku na obecnym rynku wystarczającej możliwości wyboru agencji ratingowych przez emitenta, wdrożenie przepisów mających na celu ulepszenie warunków zapewniających niezależność pociągałoby za sobą ryzyko ich nieskuteczności. Dlatego też należy wymagać ścisłego oddzielenia agencji ustępującej od nowej agencji w przypadku rotacji, a także oddzielenia dwóch agencji ratingowych świadczących jednocześnie usługi dla tego samego emitenta. Zainteresowane agencje ratingowe nie powinny być powiązane ze sobą stosunkiem kontroli lub poprzez przynależność do tej samej grupy agencji ratingowych, bycie jej akcjonariuszem lub wspólnikiem, poprzez możliwość wykonywania praw głosu w którejkolwiek z innych agencji, ani poprzez możliwość mianowania członków organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych jakiejkolwiek innej agencji ratingowej.

(15) Postrzegana niezależność agencji ratingowych mogłaby zostać szczególnie zagrożone, gdyby ci sami akcjonariusze lub wspólnicy inwestowali w różne agencje nienależące do tej samej grupy agencji ratingowych, w każdym razie w przypadku gdy inwestycje te osiągnęłyby określony poziom, umożliwiający takim akcjonariuszom lub wspólnikom wywieranie znacznego wpływu na działalność agencji. Dlatego też, w celu zapewnienia niezależności (i postrzeganej niezależności) agencji ratingowych, należy wprowadzić bardziej rygorystyczne zasady dotyczące relacji pomiędzy agencjami ratingowymi a ich akcjonariuszami. Żadna osoba nie powinna zatem jednocześnie posiadać pięcioprocentowego lub większego udziału w więcej niż jednej agencji ratingowej, chyba że agencje te należą do jednej grupy.

(16) Cel zapewnienia wystarczającej niezależności agencji ratingowych wymaga także, aby inwestorzy nie posiadali jednocześnie pięcioprocentowych lub większych udziałów w więcej niż jednej agencji ratingowej. Dyrektywa 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym[17] wymaga, aby osoby kontrolujące 5 % praw głosu w spółce notowanej na rynku regulowanym publicznie ujawniły ten fakt, ze względu na, między innymi, prawo inwestorów do informacji o zmianach struktury głosów w tej spółce. Uważa się zatem, że 5 % praw głosu stanowi istotny udział umożliwiający wpływanie na strukturę głosów w spółce. Właściwe jest zatem wykorzystanie takiego 5 % poziomu do celów ograniczenia jednoczesnych inwestycji w więcej niż jedną agencję ratingową. Środek ten nie może zostać uznany za nieproporcjonalny, ponieważ wszystkie zarejestrowane agencje ratingowe w Unii to przedsiębiorstwa nienotowane na rynku regulowanym, a zatem niepodlegające zasadom przejrzystości oraz procedurom obowiązującym w przypadku spółek notowanych na rynku regulowanym w UE. Przedsiębiorstwa nienotowane są często zarządzane na mocy protokołów lub umów akcjonariuszy, a liczba akcjonariuszy lub wspólników jest zazwyczaj niewielka. Dlatego też nawet udział mniejszościowy w nienotowanej agencji ratingowej może być wpływowy. Niemniej jednak, aby zapewnić możliwość czysto ekonomicznych inwestycji w agencje ratingowe, zakaz jednoczesnego inwestowania w więcej niż jedną agencję ratingową nie powinien być rozszerzany na inwestycje dokonywane za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez strony trzecie niezależne od inwestora i niebędące pod jego wpływem.

(17) Nowe zasady ograniczające okres trwania relacji biznesowych pomiędzy emitentem a agencją ratingową znacząco zmieniłyby kształt rynku ratingów kredytowych w Unii, na którym panuje obecnie duża koncentracja. Pojawiłyby się nowe możliwości rynkowe dla małych i średnich agencji ratingowych, które, aby podjąć te wyzwania, musiałyby się rozwinąć w ciągu pierwszych lat po wejściu w życie nowych przepisów. Zmiany te prawdopodobnie będą skutkowały pojawieniem się różnorodności na rynku. Jednakże cele i skuteczność nowych przepisów byłyby w dużej mierze zagrożone, jeżeli w ciągu tych pierwszych lat duże, uznane agencje ratingowe uniemożliwiałyby konkurentom stworzenie wiarygodnych alternatyw poprzez przejmowanie tych podmiotów. Dalsza koncentracja na rynku ratingów kredytowych napędzana przez duże, uznane podmioty spowodowałaby zmniejszenie ilości dostępnych, zarejestrowanych agencji, prowadząc tym samym do trudności z wyborem dla emitentów, którzy muszą regularnie wyznaczać jedną lub więcej nowych agencji ratingowych, oraz zakłócając sprawność działania nowych przepisów. Co ważniejsze, dalsza koncentracja napędzana przez duże, uznane agencje ratingowe uniemożliwiłaby w szczególności pojawienie się większej różnorodności na rynku.

(18) Skuteczność przepisów dotyczących niezależności oraz zapobiegania konfliktom interesów, zgodnie z którymi agencje ratingowe nie powinny przez długi okres czasu świadczyć usług ratingowych na rzecz tego samego emitenta, mogłaby zostać osłabiona w sytuacji gdy agencje ratingowe mogłyby być, bezpośrednio lub pośrednio, akcjonariuszami lub wspólnikami innych agencji ratingowych.

(19) Ważne jest, aby dopilnowanie, aby zmiany metod ratingowych nie powodowały, że metody te stają się mniej rygorystyczne. W tym celu emitenci, inwestorzy i inne zainteresowane strony powinni mieć możliwość skomentowania wszelkich zamierzonych zmian metod ratingowych. Pomoże im to zrozumieć przyczyny stojące za nowymi metodami oraz za daną zmianą. Przekazywane przez emitentów i inwestorów uwagi dotyczące nowych metod mogą stanowić cenny wkład dla agencji ratingowych przy opracowywaniu tych metod. Ponadto, przed zastosowaniem nowych metod ratingowych w praktyce, EUNGiPW powinien zweryfikować i potwierdzić ich zgodność z art. 8 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 oraz odpowiednim regulacyjnym standardem technicznym. EUNGiPW powinien sprawdzić, czy proponowane metody są rygorystyczne, systematyczne, zapewniają ciągłość oraz podlegają weryfikacji na podstawie doświadczeń historycznych, w tym weryfikacji ex post. Taki proces weryfikacji nie powinien jednak przyznawać EUNGiPW żadnych praw przeprowadzania oceny adekwatności proponowanej metody lub treści ratingów kredytowych sporządzonych na podstawie zastosowanych metod.

(20) Ze względu na złożoność strukturyzowanych instrumentów finansowych, agencje ratingowe nie zawsze mogły zapewnić wystarczająco wysoką jakość ratingów kredytowych tych instrumentów. Doprowadziło to do utraty zaufania rynków do takich ratingów. Aby odzyskać zaufanie, należałoby zobowiązać emitentów lub powiązane z nimi strony trzecie do zaangażowania dwóch różnych agencji ratingowych na potrzeby wystawiania ratingów kredytowych strukturyzowanych instrumentów finansowych, co może doprowadzić do różnych i konkurencyjnych ocen. Może to również zmniejszyć zjawisko nadmiernego polegania na pojedynczym ratingu kredytowym.

(21) Dyrektywa xxxx/xx/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia […] w sprawie warunków podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi[18] wprowadziła przepis wymagający od banków i firm inwestycyjnych przeprowadzania oceny ryzyka kredytowego podmiotów i instrumentów finansowych, w które same inwestują, i niepolegania jedynie na zewnętrznych ratingach w tym względzie. Zasada ta powinna być rozszerzona na inne przedsiębiorstwa finansowe regulowane przez prawo Unii, w tym na zarządzających inwestycjami. Państwa członkowskie nie powinny być uprawnione do wprowadzania przepisów, które umożliwiają bardziej rygorystyczne poleganie przez tych inwestorów na ratingach zewnętrznych.

(22) Ponadto, możliwości inwestorów w zakresie przeprowadzenia świadomej oceny wiarygodności kredytowej strukturyzowanych instrumentów finansowych zwiększyłyby się, jeżeli inwestorzy ci otrzymywaliby wystarczające informacje o tych instrumentach. Zredukuje to zależność inwestorów od ratingów kredytowych. Ponadto, ujawnianie odpowiednich informacji o strukturyzowanych instrumentach finansowych prawdopodobnie wzmocni konkurencję pomiędzy agencjami ratingowymi, ponieważ może prowadzić do zwiększenia liczby niezamówionych ratingów.

(23) Inwestorzy, emitenci i inne zainteresowane strony powinni mieć dostęp do aktualnych informacji ratingowych na centralnej stronie internetowej. Europejski indeks ratingowy (EURIX) ustanowiony przez EUNGiPW powinien umożliwić inwestorom łatwe porównywanie wszystkich istniejących ratingów konkretnego ocenianego podmiotu oraz dostarczyć im średnią ocen. Aby umożliwić inwestorom porównanie ratingów tego samego podmiotu wydanych przez różne agencje ratingowe, konieczne jest, aby agencje ratingowe używały zharmonizowanej skali ratingowej opracowanej przez EUNGiPW i przyjętej przez Komisję jako regulacyjny standard techniczny. Stosowanie zharmonizowanej skali ratingowej powinno być obowiązkowe tylko w przypadku publikacji ratingów na stronie EURIX, natomiast agencje ratingowe, publikując ratingi na swoich stronach internetowych, powinny mieć możliwość stosowania własnej skali ratingowej. Obowiązkowe wykorzystanie zharmonizowanej skali ratingowej nie powinno skutkować ujednoliceniem metod i procedur agencji ratingowych, lecz powinno ograniczać się do umożliwienia porównywania ratingów. Ważne jest, aby strona EURIX zawierała oprócz zbiorczego indeksu ratingowego wszystkie dostępne ratingi danego instrumentu celem umożliwienia inwestorom zapoznania się z całością opinii przed podjęciem własnej decyzji inwestycyjnej. Zbiorczy indeks ratingowy może pomóc inwestorom uzyskać pierwszą wskazówkę dotyczącą wiarygodności kredytowej jednostki. Indeks EURIX powinien także pomóc mniejszym i nowym agencjom ratingowym zyskać większą widoczność. Europejski indeks ratingowy uzupełniałby informacje o historycznych wynikach publikowanych przez agencje ratingowe w centralnym repozytorium EUNGiPW. Parlament Europejski poparł ustanowienie europejskiego indeksu ratingowego w swojej rezolucji w sprawie agencji ratingowych z dnia 8 czerwca 2011 r.[19].

(24) Ratingi kredytowe mają istotny wpływ na decyzje inwestycyjne, bez względu na to, czy są wystawiane do celów regulacyjnych, czy też nie. Dlatego też agencje ratingowe są zobowiązane zapewnić inwestorów, że działają zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, tak aby ich ratingi były niezależne, obiektywne i odpowiedniej jakości. Jednak w przypadku braku umownych relacji pomiędzy agencją ratingową a inwestorem, inwestorzy nie zawsze są w stanie wyegzekwować odpowiedzialność agencji. Dlatego też ważne jest, aby uwzględnić odpowiednie prawo do dochodzenia roszczeń przez inwestorów, którzy polegali na ratingu kredytowym wydanym z naruszeniem przepisów rozporządzenia (WE) nr 1060/2009. Inwestor powinien mieć możliwość pociągnąć agencję ratingową do odpowiedzialności za wszelkie szkody spowodowane naruszeniem tego rozporządzenia, które miało wpływ na sporządzony rating. Naruszenia, które nie wpływają na sporządzone ratingi, takie jak niewypełnienie obowiązków dotyczących przejrzystości, nie powinny skutkować roszczeniami cywilnymi.

(25) Agencje ratingowe powinny ponosić odpowiedzialność tylko jeżeli naruszą umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa zobowiązania nałożone na nie na mocy rozporządzenia (WE) nr 1060/2009. Taka norma dotycząca zawinienia oznacza, że agencje ratingowe nie powinny spodziewać się roszczeń odszkodowawczych, jeżeli zaniedbają poszczególne zobowiązania wynikające z rozporządzenia bez poważnego lekceważenia swoich obowiązków. Jest to właściwa norma dotycząca zawinienia, ponieważ działalność ratingów kredytowych obejmuje pewien stopień oceny złożonych czynników ekonomicznych, a zastosowanie różnych metod może prowadzić do różnych wyników, z których żaden nie będzie mógł być zakwalifikowany jako błędny.

(26) Ważne jest zapewnienie inwestorom skutecznego prawa do dochodzenia roszczeń wobec agencji ratingowych. Ponieważ inwestorzy nie mają bezpośredniego wglądu w wewnętrzne procedury agencji ratingowych, częściowe odwrócenie ciężaru dowodu co do zaistnienia naruszenia oraz wpływu naruszenia na opracowany rating wydaje się być odpowiednie, jeżeli inwestor przedstawił rozsądne argumenty świadczące o istnieniu takiego naruszenia. Jednak ciężar dowodu co do zaistnienia szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem a szkodą powinien w pełni leżeć po stronie inwestora, gdyż obie te kwestie znajdują się bardziej w sferze działania inwestora.

(27) W sprawach dotyczących odpowiedzialności cywilnej agencji ratingowej nieobjętych niniejszym rozporządzeniem powinny obowiązywać przepisy krajowe określone odpowiednimi przepisami prawa prywatnego międzynarodowego. Sąd właściwy do orzekania w sprawie roszczenia z tytułu odpowiedzialności cywilnej wysuniętego przez inwestora powinien zostać określony na podstawie odpowiednich przepisów dotyczących jurysdykcji międzynarodowej.

(28) Fakt, że inwestorzy instytucjonalni, w tym zarządzający inwestycjami, zobowiązani są przeprowadzać własne oceny wiarygodności kredytowej aktywów, nie powinien uniemożliwiać sądom wydawania decyzji, zgodnie z którymi naruszenie niniejszego rozporządzenia przez agencję ratingową spowodowało szkody dla inwestora, za które agencja ta ponosi odpowiedzialność. Niniejsze rozporządzenie zwiększy wprawdzie możliwości inwestorów w zakresie sporządzania własnych ocen ryzyka, ale wciąż będą oni mieli bardziej ograniczony dostęp do informacji niż agencje ratingowe. Ponadto, zwłaszcza mniejsi inwestorzy często nie będą mieli możliwości dokonania krytycznej weryfikacji ratingu zewnętrznego sporządzonego przez agencję ratingową.

(29) W celu dalszego złagodzenia konfliktów interesów oraz ułatwienia uczciwej konkurencji na rynku ratingów kredytowych, ważne jest, aby zapewnić niedyskryminacyjność opłat pobieranych przez agencje ratingowe od klientów. Różnice w opłatach pobieranych za ten sam rodzaj usługi powinny być uzasadnione jedynie różnicami faktycznie poniesionych kosztów świadczenia tej usługi dla różnych klientów. Ponadto, opłaty pobrane za usługi ratingowe świadczone emitentowi nie powinny zależeć od wyników wykonanej pracy lub świadczenia powiązanych (pomocniczych) usług. Ponadto, celem umożliwienia skutecznego nadzoru nad przestrzeganiem tych zasad, agencje ratingowe powinny informować EUNGiPW o wysokościach opłat otrzymywanych od każdego ze swoich klientów oraz o swojej ogólnej polityce cenowej.

(30) Aby przyczynić się do wystawiania aktualnych i wiarygodnych ratingów państw, a także ułatwić ich zrozumienie przez użytkowników, ważne jest, aby regularnie weryfikować ratingi. Istotne jest również zwiększenie przejrzystości w zakresie przeprowadzonych prac badawczych, pracowników przydzielonych do przygotowania ratingów oraz podstawowych założeń ratingów kredytowych poczynionych przez agencje ratingowe w odniesieniu do długu państwa.

(31) Obecne przepisy przewidują już wymóg przekazania ratingu ocenianemu podmiotowi na 12 godzin przez jego opublikowaniem. Aby uniknąć sytuacji, gdy informacja o ratingu jest przekazywana poza godzinami pracy oraz zapewnić ocenianemu podmiotowi wystarczający okres czasu na zweryfikowanie poprawności danych, na podstawie których sporządzony został rating, należy doprecyzować, że oceniany podmiot powinien zostać poinformowany z wyprzedzeniem jednego pełnego dnia roboczego przed publikacją ratingu lub perspektywy ratingowej.

(32) Ze względu na specyfikę ratingów państw oraz w celu ograniczenia ryzyka niestabilności, należy wymagać od agencji ratingowych, aby publikowały te ratingi tylko po zakończeniu dnia roboczego systemów obrotu mających siedzibę w Unii i co najmniej na godzinę przed ich otwarciem.

(33) Standardy techniczne obowiązujące dla usług finansowych powinny zagwarantować odpowiedni poziom ochrony deponentów, inwestorów i konsumentów w całej Unii. Powierzenie EUNGiPW, organowi dysponującemu wysokim poziomem wiedzy specjalistycznej, opracowania projektów regulacyjnych i wykonawczych standardów technicznych, które nie wymagają podejmowania decyzji politycznych, wydaje się być skuteczne i właściwe. Projekty takie zostaną następnie przedłożone Komisji.

(34) Komisja powinna przyjąć projekt regulacyjnych standardów technicznych opracowanych przez EUNGiPW w zakresie treści dokumentacji przekazania klienta w sytuacji, gdy jedna agencja ratingowa jest zastępowana inną, treści, częstotliwości i sposobu prezentacji przekazywanych przez emitentów informacji o strukturyzowanych instrumentach finansowych, harmonizacji standardowej skali ratingowej, która ma być wykorzystywana przez agencje ratingowe, prezentacji informacji, w tym ich struktury, formatu, metody i okresu raportowania, które agencje ratingowe powinny przekazywać EUNGiPW w zakresie indeksu EURIX, a także treści oraz formatu okresowych raportów o opłatach pobieranych przez agencje ratingowe celem prowadzenia bieżącego nadzoru przez EUNGiPW. Komisja powinna przyjąć te standardy poprzez akty delegowane zgodnie z art. 290 Traktatu oraz zgodnie z art. 10–14 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.

(35) Rozporządzenie (UE) nr 1060/2009 zezwala, aby ratingi wystawione w państwach trzecich można było wykorzystywać do celów regulacyjnych w sytuacji, gdy wystawiane są one przez agencje ratingowe certyfikowane zgodnie z art. 5 lub zatwierdzane przez agencje ratingowe mające siedzibę w Unii, zgodnie z art. 4 ust. 3 tego rozporządzenia. Certyfikacja wymaga przyjęcia przez Komisję decyzji o równoważności systemu regulacyjnego dotyczącego agencji ratingowych w państwie trzecim, natomiast zatwierdzenie wymaga, aby działanie agencji ratingowej państwa trzeciego spełniało wymogi będące co najmniej tak samo rygorystyczne jak odpowiednie przepisy obowiązujące w UE. Niektóre z przepisów wprowadzonych na mocy niniejszego rozporządzenia nie powinny mieć zastosowanie w przypadku oceny równoważności oraz zatwierdzenia: dotyczy to postanowień ustanawiających zobowiązania dla emitentów, lecz nie dla agencji ratingowych. Oprócz tego artykuły, które dotyczą struktury rynku ratingowego w UE, a nie ustanawiania zasad postępowania agencji ratingowych, nie powinne być rozważane w tym kontekście. Aby przyznać państwom trzecim wystarczająco dużo czasu na uaktualnienie ram regulacyjnych dotyczących pozostałych nowych przepisów materialnych, powinny one obowiązywać dla celów przeprowadzenia ocen równoważności i zatwierdzania dopiero od 1 czerwca 2014 r. Należy w tym względzie przypomnieć, że przepisy systemu regulacyjnego państwa trzeciego nie muszą być identyczne z przepisami niniejszego rozporządzenia. Jak już podkreślono w rozporządzeniu nr 1060/2009, aby system regulacyjny państwa trzeciego mógł zostać uznany za równoważny lub równie rygorystyczny jak system regulacyjny UE, wystarczy, gdy w praktyce system ten osiągnie takie same cele oraz skutki.

(36) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie wzmocnienie niezależności agencji ratingowych, wsparcie wiarygodnych procedur i metod, złagodzenie ryzyka związanego z ratingami państw, zmniejszenie ryzyka nadmiernego polegania na ratingach kredytowych przez uczestników rynku, oraz zapewnienie inwestorom prawa do dochodzenia roszczeń, nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte na poziomie państw członkowskich, natomiast możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii ze względu na ogólnoeuropejską strukturę i wpływ nadzorowanej działalności w zakresie ratingu kredytowego, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tych celów.

(37) Należy zatem wprowadzić odpowiednie zmiany do rozporządzenia (WE) nr 1060/2009,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROPORZĄDZENIE:

Artykuł 1 Zmiany do rozporządzenia (WE) nr 1060/2009

W rozporządzeniu (WE) nr 1060/2009 wprowadza się następujące zmiany:

1)           art. 1 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 1

Przedmiot

Niniejsze rozporządzenie wprowadza wspólne podejście regulacyjne w celu zwiększenia uczciwości, przejrzystości, odpowiedzialności, dobrego zarządzania i wiarygodności działalności w zakresie ratingu kredytowego, przyczyniając się do poprawy jakości ratingów kredytowych wystawianych w Unii, a tym samym do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego, przy jednoczesnym osiągnięciu wysokiego poziomu ochrony konsumentów i inwestorów. Określa ono warunki wystawiania ratingów kredytowych oraz zasady organizacji i postępowania agencji ratingowych, w tym ich akcjonariuszy i wspólników, w celu wspierania niezależności agencji ratingowych, unikania konfliktów interesów oraz zwiększenia ochrony konsumentów i inwestorów.

Rozporządzenie określa także obowiązki emitentów, jednostek inicjujących oraz jednostek sponsorujących mających siedzibę w Unii, w zakresie strukturyzowanych instrumentów finansowych.”;

2)           w art. 2 akapit pierwszy słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

3)           w art. 3 ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

a)      w lit. g) słowo „wspólnotowym” zastępuje się słowem „Unii”;

b)      w lit. m) słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

c)      dodaje się następujące litery:

„s)     «emitent» oznacza emitenta w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. h) dyrektywy 2003/71/WE;

t)       «jednostka inicjująca» oznacza jednostkę inicjującą w rozumieniu art. 4 pkt 41 dyrektywy 2006/48/WE;

u)       «jednostka sponsorująca» oznacza jednostkę sponsorującą w rozumieniu art. 4 pkt 42 dyrektywy 2006/48/WE;

v)       «rating państwa» oznacza:

(i)      rating kredytowy, w przypadku którego podmiotem ocenianym jest państwo lub też władze regionalne bądź samorząd terytorialny państwa,

(ii)      rating kredytowy, w przypadku którego emitentem długu lub zobowiązania finansowego, dłużnego papieru wartościowego lub innego instrumentu finansowego jest państwo lub też władze regionalne lub samorząd terytorialny państwa;

w)      «perspektywa ratingowa» oznacza opinię o prawdopodobnej zmianie ratingu kredytowego w perspektywie krótkoterminowej i długoterminowej”;

4)           w art. 4 wprowadza się następujące zmiany:

a)      w ust. 1 akapit drugi słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

b)      w ust. 2 słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

c)      w ust. 3 wprowadza się następujące zmiany:

(i)      w zdaniu wstępnym słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

(ii)      lit. b) otrzymuje brzmienie:

„agencja ratingowa sprawdziła i może w każdej chwili udowodnić Europejskiemu Urzędowi Nadzoru (Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) ustanowionemu rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (*) (zwanemu dalej „Urzędem”), że prowadzenie działalności w zakresie ratingu kredytowego przez agencję ratingową w państwie trzecim, skutkujące wystawieniem ratingu kredytowego, który ma zostać zatwierdzony, spełnia wymogi co najmniej tak rygorystyczne, jak wymogi określone w art. 6–12, z wyjątkiem art. 6a, 8a, 8b i 11a.

(*)           Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 84.”;

d)      w ust. 4 słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

5)           w art. 5 wprowadza się następujące zmiany:

a)      w ust. 1 słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

b)      ust. 6 akapit drugi lit. b) otrzymuje brzmienie:

„b)     agencje ratingowe w tym państwie trzecim podlegają prawnie wiążącym przepisom równoważnym z przepisami art. 6–12 i załącznika I, z wyjątkiem art. 6a, 8a, 8b i 11a; oraz”;

c)      ust. 8 otrzymuje brzmienie:

„Artykuły 20, 23b i 24 stosuje się do certyfikowanych agencji ratingowych i do wystawionych przez nie ratingów kredytowych.”;

6)           dodaje się art. 5a i 5b w brzmieniu:

„Artykuł 5a

Nadmierne poleganie instytucji finansowych na ratingach kredytowych

Instytucje kredytowe, przedsiębiorstwa inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, instytucje pracowniczych programów emerytalnych, zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz partnerzy centralni w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr xx/201x z dnia xx xxx 201x w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, partnerów centralnych i repozytoriów transakcji[20] sporządzają swoje własne oceny ryzyka kredytowego i nie mogą polegać wyłącznie lub mechanicznie na ratingach kredytowych przy przeprowadzaniu oceny wiarygodności kredytowej podmiotu lub instrumentu finansowego. Właściwe organy odpowiedzialne za nadzór nad tymi przedsiębiorstwami ściśle kontrolują poprawność ich procedur przeprowadzania oceny kredytowej.

Artykuł 5b

Korzystanie z ratingów kredytowych przez Europejskie Urzędy Nadzoru oraz Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego

Europejski Urząd Nadzoru (Europejski Urząd Nadzoru Bankowego) ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 (*) (EUNB), Europejski Urząd Nadzoru (Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych) ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1094/2010 (**) (EUNUiPPE) oraz Urząd nie mogą zawierać w swoich wytycznych, zaleceniach oraz projektach standardów technicznych odniesień do ratingów kredytowych, jeżeli odniesienia takie mogą potencjalnie prowadzić do mechanicznego polegania na ratingach kredytowych przez właściwe organy lub uczestników rynków finansowych. W związku z tym, najpóźniej do dnia 31 grudnia 2013 r., EUNB, EUNUiPPE i Urząd są zobowiązane sprawdzić i w razie potrzeby usunąć wszelkie odniesienia do ratingów kredytowych znajdujące się w istniejących wytycznych oraz zaleceniach.

Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (ERRS ) ustanowiona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie unijnego nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (***) nie może zawierać w swoich ostrzeżeniach i zaleceniach odniesień do ratingów kredytowych, jeżeli odniesienia takie mogą potencjalnie prowadzić do mechanicznego polegania na ratingach kredytowych

* Dz.U. L , , s. .

** Dz.U. L 331, 15.12.2010, s. 48.

*** Dz.U. L 331, 15.12.2010, s. 1.”;

7)           art. 6 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.     Agencja ratingowa podejmuje wszelkie niezbędne środki, aby zagwarantować, że na wystawienie ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej nie mają wpływu żadne istniejące lub potencjalne konflikty interesów lub relacje biznesowe, w których uczestniczy agencja ratingowa wystawiająca dany rating kredytowy lub perspektywę kredytową, jej kierownictwo, analitycy ratingowi, pracownicy lub wszelkie inne osoby, z których usług korzysta lub których usługi kontroluje agencja ratingowa, lub inne osoby bezpośrednio lub pośrednio z nią związane poprzez kontrolę.”;

8)           dodaje się art. 6a i 6b w brzmieniu:

„Artykuł 6a

Konflikty interesów dotyczące inwestycji w agencje ratingowe

1. Akcjonariusz lub wspólnik w agencji ratingowej posiadający co najmniej 5 % kapitału lub praw głosu w tej agencji nie może

a)      posiadać 5 % lub więcej kapitału innej agencji ratingowej. Zakaz ten nie dotyczy jednostek uczestnictwa w zdywersyfikowanych programach zbiorowego inwestowania, w tym zarządzanych funduszach takich jak fundusze emerytalne lub ubezpieczenia na życie, pod warunkiem że jednostki uczestnictwa w zdywersyfikowanych programach zbiorowego inwestowania nie umożliwiają im wywierania znacznego wpływu na działalność tych programów;

b)      mieć prawa lub możliwości wykonywania 5 % lub więcej praw głosu w innej agencji ratingowej;

c)      mieć prawa lub możliwości powoływania lub odwoływania członków organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych innej agencji ratingowej;

d)      być członkiem organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych innej agencji ratingowej;

e)      mieć możliwości wywierać ani nie wywiera faktycznie dominującego wpływu na inną agencję ratingową i nie może mieć możliwości sprawować ani nie sprawuje faktycznie kontroli nad inną agencją ratingową;.

2. Niniejszy artykuł nie stosuje się do inwestycji w inne agencje ratingowe należące do tej samej grupy agencji ratingowych.

Artykuł 6b

Maksymalny okres trwania stosunku umownego z agencją ratingową

1. Agencja ratingowa, która zawarła z emitentem lub powiązaną z nim stroną trzecią umowę o wystawianie ratingów kredytowych tego emitenta, nie może wystawiać takich ratingów przez okres dłuższy niż trzy lata.

2. W przypadku zawarcia przez agencję ratingową umowy z emitentem lub powiązaną z nim stroną trzecią o wystawianie ratingów kredytowych tego emitenta, stosują się poniższe warunki:

a)      jeżeli takie ratingi kredytowe są wystawiane przez okres dłuższy niż początkowy okres dwunastu miesięcy lecz krótszy niż trzy lata, agencji ratingowej nie wolno wystawiać dalszych ratingów kredytowych tych instrumentów dłużnych od momentu, gdy oceniła dziesięć instrumentów dłużnych;

b)      jeżeli w początkowym okresie dwunastu miesięcy wystawiono co najmniej dziesięć ratingów kredytowych, po upłynięciu tego okresu danej agencji ratingowej nie wolno wystawiać dalszych ratingów kredytowych tych instrumentów dłużnych;

c)      jeżeli zostało wystawionych mniej niż dziesięć ratingów kredytowych, danej agencji ratingowej nie wolno wystawiać dalszych ratingów kredytowych tych instrumentów dłużnych od momentu upłynięcia okresu 3 lat.

3. W przypadku gdy emitent zawarł umowę o takie same usługi z więcej niż jedną agencją ratingową, ograniczenia ustanowione w ust. 1 i 2 mają zastosowanie tylko do jednej z tych agencji. Żadna z tych agencji nie może jednak wejść w stosunek umowny z emitentem na okres dłuższy niż sześć lat.

4. Agencji ratingowej, o której mowa w ust. 1–3, nie wolno zawierać z emitentem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi umowy o wystawianie ratingów kredytowych emitenta lub jego instrumentów dłużnych przez okres czterech lat od upływu maksymalnego okresu trwania stosunku umownego, o którym mowa w ust. 1–3.

Pierwszy akapit stosuje się również do:

a)      agencji ratingowej należącej do tej samej grupy agencji ratingowych co agencja, o której mowa w ust. 1 i 2;

b)      agencji ratingowej będącej akcjonariuszem lub wspólnikiem w agencji ratingowej, o której mowa w ust. 1 i 2;

c)      agencji ratingowej, w której agencja ratingowa, o której mowa w ust. 1 i 2, jest akcjonariuszem lub wspólnikiem.

5. Przepisy ust. 1–4 nie mają zastosowania do ratingów państw.

6. Gdy po upływie maksymalnego okresu trwania stosunku umownego, zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1 i 2, agencja ratingowa jest zastępowana inną agencją ratingową, dotychczasowa agencja dostarcza nowej agencji dokumentację przekazania klienta. Dokumentacja ta musi zawierać istotne informacje na temat ocenianego podmiotu oraz ocenianych instrumentów dłużnych, które można z rozsądnym prawdopodobieństwem uznać za niezbędne, aby zapewnić porównywalność z ratingami wystawionymi przez ustępującą agencję ratingową.

Ustępująca agencja ratingowa musi być w stanie wykazać wobec Urzędu, że takie informacje zostały przekazane nowej agencji ratingowej.

7. Urząd opracowuje projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia wymagań technicznych dotyczących treści dokumentacji przekazania klienta, o której mowa w ust. 5.

Urząd przedkłada Komisji projekty regulacyjnych standardów technicznych do dnia 1 stycznia 2013 r.

Komisji powierza się uprawnienia do przyjmowania regulacyjnych standardów technicznych, o których mowa w niniejszym ustępie, zgodnie z procedurą określoną w art. 10–14 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.

9)           art. 7 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5.     Wynagrodzenie i ocena pracy analityków ratingowych i osób zatwierdzających ratingi kredytowe lub perspektywy ratingowe nie zależy od wysokości przychodów uzyskiwanych przez agencję ratingową od ocenianych podmiotów lub powiązanych stron trzecich.”;

10)         w art. 8 wprowadza się następujące zmiany:

a)      ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2.        Agencja ratingowa przyjmuje, wdraża i egzekwuje odpowiednie środki w celu zapewnienia, aby wystawiane przez nią ratingi kredytowe i perspektywy ratingowe były oparte na wnikliwej analizie wszystkich dostępnych jej informacji istotnych dla analizy zgodnie z obowiązującymi metodami ratingowymi. Podejmuje ona wszelkie niezbędne środki, aby informacje wykorzystywane przez nią przy wystawianiu ratingów kredytowych i perspektyw ratingowych miały wystarczająco dobrą jakość i pochodziły z wiarygodnego źródła.”;

b)      w ust. 5 dodaje się drugi akapit w brzmieniu:

„Oceny państw podlegają przeglądowi co najmniej raz na sześć miesięcy.”;

c)      dodaje się ust. 5a w brzmieniu:

„5a. Agencja ratingowa, która zamierza zmienić lub wprowadzić nowe metody ratingowe, modele lub podstawowe założenia ratingowa, publikuje proponowane zmiany lub proponowane nowe metody na swojej stronie internetowej, zapraszając zainteresowane strony do przedstawiania uwag przez okres nie krótszy niż jeden miesiąc i zamieszczając szczegółowe wyjaśnienie przyczyn i skutków wprowadzenia proponowanych zmian lub proponowanych nowych metod.

Po upływie okresu konsultacji, o którym mowa w akapicie pierwszym, agencja ratingowa informuje Urząd o zamierzonej zmianie lub proponowanych nowych metodach.”;

d)      w ust. 6 wprowadza się następujące zmiany:

(i)      zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

„6. Jeżeli metody, modele lub podstawowe założenia wykorzystywane w działalności w zakresie ratingu kredytowego ulegają zmianie na skutek decyzji Urzędu, o której mowa w art. 22a ust. 3, agencja ratingowa:”;

(ii)      dodaje się lit. aa) w brzmieniu:

„(aa)  niezwłocznie publikuje na swojej stronie internetowej nowe metody wraz z ich szczegółowym objaśnieniem;”;

e)      dodaje się ust. 7 w brzmieniu:

„7. W przypadku gdy agencja ratingowa dowie się o błędach w swoich metodach lub w ich stosowaniu, niezwłocznie:

a)       powiadamia o tych błędach Urząd i wszystkie zainteresowane oceniane podmioty;

b)      publikuje te błędy na swojej stronie internetowej;

c)       koryguje te błędy w metodach; oraz

d)      stosuje środki, o których mowa w ust. 6 lit a)–c).”;

11)         dodaje się art. 8a i 8b w brzmieniu:

„Artykuł 8a

Informacje na temat strukturyzowanych instrumentów finansowych

1. Emitent, jednostka inicjująca i jednostka sponsorująca strukturyzowanego instrumentu finansowego mający siedzibę w Unii podają do publicznej wiadomości, zgodnie z ust. 4, informacje na temat jakości kredytowej i wyników poszczególnych aktywów bazowych strukturyzowanych instrumentów finansowych, struktury transakcji sekurytyzacyjnych, przepływów pieniężnych oraz zabezpieczeń ekspozycji sekurytyzacyjnych, jak również wszelkie informacje niezbędne do przeprowadzenia kompleksowych i świadomych testów skrajnych warunków dotyczących przepływów pieniężnych i wartości zabezpieczeń ekspozycji bazowych.

2. Obowiązek ujawniania informacji zgodnie z ust. 1 nie obejmuje udzielania informacji, które naruszałoby przepisy ustawowe dotyczące ochrony poufności źródeł informacji lub przetwarzania danych osobowych.

3. Urząd opracowuje projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia:

a)      informacji ujawnianych przez osoby, o których mowa w ust. 1, w celu spełnienia obowiązku wynikającego z ust. 1;

b)      częstotliwości aktualizacji takich informacji;

c)      sposobu przedstawiania informacji za pomocą standardowych szablonów ujawnienia.

Urząd przedkłada Komisji projekty regulacyjnych standardów technicznych do dnia 1 stycznia 2013 r.

Komisji powierza się uprawnienie do przyjmowania regulacyjnych standardów technicznych, o których mowa w akapicie pierwszym, zgodnie z procedurą określoną w art. 10–14 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.

4. Urząd uruchamia stronę internetową do celów publikowania informacji na temat strukturyzowanych instrumentów finansowych, zgodnie z ust. 1.

Artykuł 8b

Podwójny rating strukturyzowanych instrumentów finansowych

1. W przypadku gdy emitent lub powiązana strona trzecia zamierzają zamówić rating strukturyzowanego instrumentu finansowego, muszą zlecić ten rating co najmniej dwóm agencjom ratingowym. Każda agencja ratingowa dostarcza własny, niezależny rating kredytowy.

2. Agencje ratingowe zaangażowane przez emitenta lub powiązane z nim strony trzecie, o których mowa w ust. 1, spełniają następujące warunki:

a)      agencje ratingowe nie mogą należeć do tej samej grupy agencji ratingowych;

b)      żadna z agencji ratingowych nie może być akcjonariuszem lub wspólnikiem w jakiejkolwiek innej agencji ratingowej;

c)      żadna z agencji ratingowych nie ma prawa lub możliwości wykonywania praw głosu w innej agencji ratingowej;

d)      żadna z agencji ratingowych nie ma prawa ani możliwości powoływania lub odwoływania członków organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych innych agencji ratingowych;

e)      żaden z członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego w agencji ratingowej nie może być członkiem organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innej agencji ratingowej;

f)       żadna z agencji ratingowych nie ma możliwości wywierać ani nie wywiera faktycznie dominującego wpływu na inną agencję ratingową i nie ma możliwości sprawować ani nie sprawuje faktycznie kontroli nad inną agencją ratingową .”;

12)         art. 10 ust. 1 i art. 10 ust. 2 otrzymują brzmienie:

„1. Agencja ratingowa nieselektywnie i terminowo ujawnia wszystkie ratingi kredytowe lub perspektywy ratingowe, jak również decyzje o przerwaniu dokonywania ratingu kredytowego. W przypadku decyzji o przerwaniu dokonywania ratingu kredytowego ujawniane informacje obejmują pełne uzasadnienie takiej decyzji.

Akapit pierwszy stosuje się również do ratingów kredytowych rozpowszechnianych w drodze subskrypcji.

2. Agencje ratingowe zapewniają prezentowanie i przetwarzanie ratingów kredytowych i perspektyw ratingowych zgodnie z wymogami określonymi w sekcji D załącznika I.”;

13)         art. 11 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Każda zarejestrowana oraz certyfikowana agencja ratingowa udostępnia w centralnym repozytorium utworzonym przez Urząd informacje na temat jej historycznych wyników, w tym częstotliwości zmian ratingów, oraz informacje o ratingach kredytowych wydanych w przeszłości i o wprowadzonych w nich zmianach. Agencja ratingowa dostarcza do repozytorium informacje w standardowym formacie określonym przez Urząd. Urząd udostępnia publicznie te informacje i corocznie publikuje podsumowanie informacji na temat głównych odnotowanych zmian sytuacji.”;

14)         dodaje się art. 11a w brzmieniu:

„Artykuł 11a

Europejski indeks ratingowy

1. Podczas wystawiania ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej każda zarejestrowana oraz każda certyfikowana agencja ratingowa dostarcza Urzędowi informacje ratingowe, w tym rating oraz perspektywę ratingową ocenianego instrumentu, informacje na temat typu ratingu, rodzaju działań ratingowych, a także dacie i godzinie publikacji. Przedstawiony rating opiera się na zharmonizowanej skali ratingowej, o której mowa w art. 21 ust. 4a lit. a).

2. Urząd ustanawia europejski indeks ratingowy, który obejmuje wszystkie ratingi kredytowe przedstawione Urzędowi, zgodnie z ust. 1, a także zbiorczy indeks ratingowy dla każdego ocenianego instrumentu dłużnego. Indeks ten oraz indywidualne ratingi kredytowe są publikowane na stronie internetowej Urzędu.”;

15)         w art. 14 ust. 1 słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”;

16)         art. 18 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Urząd powiadamia Komisję, EUNB, EUNUiPPE, właściwe organy oraz właściwe organy sektorowe o wszelkich decyzjach przyjętych zgodnie z art. 16, 17 lub 20”.;

17)         art. 19 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Urząd pobiera od agencji ratingowych opłaty zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i rozporządzeniem w sprawie opłat, o którym mowa w ust. 2. Opłaty te w pełni pokrywają wydatki Urzędu niezbędne do rejestracji i certyfikacji agencji ratingowych, a także nadzoru nad nimi oraz zwrotu wszelkich kosztów, jakie mogą ponieść właściwe organy, wykonując prace na mocy niniejszego rozporządzenia, w szczególności w wyniku przekazania zadań zgodnie z art. 30”;

18)         w art. 21 wprowadza się następujące zmiany:

a)      w ust. 4 wprowadza się następujące zmiany:

(i)      zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

„Urząd opracowuje projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia:”

(ii)      lit. e) otrzymuje brzmienie:

„e)     treści i formatu okresowych sprawozdań zawierających dane na temat ratingów, których Urząd może zażądać od zarejestrowanych i certyfikowanych agencji ratingowych na potrzeby bieżącego nadzoru.”

(iii)     po lit. e) dodaje się następujące akapity:

„Urząd przedkłada Komisji projekty regulacyjnych standardów technicznych do dnia 1 stycznia 2012 r.

Komisji powierza się uprawnienie do przyjmowania regulacyjnych standardów technicznych, o których mowa w pierwszym akapicie, zgodnie z procedurą określoną w art. 10–14 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.”;

b)      dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

„4a.Urząd opracowuje projekty regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia:

a)       zharmonizowanej standardowej skali ratingowej, która ma być wykorzystywana, zgodnie z art. 11a, przez zarejestrowane i certyfikowane agencje ratingowe, opartej na systemie metrycznym do pomiaru ryzyka kredytowego, pewnej liczbie kategorii ratingowych oraz wartościach granicznych dla każdej kategorii ratingowej;

b)      treści i prezentacji informacji, w tym struktury, formatu, metody i okresu sprawozdawczości ujawnianych Urzędowi przez agencje ratingowe zgodnie z art. 11a ust. 1; oraz

c)       treści i formy okresowych raportów o opłatach pobieranych przez agencje ratingowe, których Urząd może zażądać od agencji ratingowych na potrzeby bieżącego nadzoru.

Urząd przedkłada Komisji projekty regulacyjnych standardów technicznych do dnia 1 stycznia 2013 r.

Komisji powierza się uprawnienie do przyjmowania regulacyjnych standardów technicznych, o których mowa w pierwszym akapicie, zgodnie z procedurą określoną w art. 10–14 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.”;

c)      w ust. 5 dodaje się nowy akapit:

„Sprawozdanie zawiera również ocenę poziomów koncentracji na rynku, ryzyko związane z wysoką koncentracją oraz wpływ na ogólną stabilność sektora finansowego.”;

19)         w art. 22a wprowadza się następujące zmiany:

a)      tytuł artykułu otrzymuje brzmienie:

„Badanie metod ratingowych”;

b)      dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„3. Urząd sprawdza również, czy wszelkie zamierzone zmiany metod ratingowych zgłoszone przez agencję ratingową zgodnie z art. 8 ust. 5a spełniają kryteria określone w art. 8 ust. 3, zgodnie z regulacyjnym standardem technicznym, o którym mowa w art. 21 ust. 4 lit. d). Agencja ratingowa może stosować nową metodę ratingową dopiero po potwierdzeniu przez Urząd jej zgodności z przepisami art. 8 ust. 3.

[Urząd może korzystać z uprawnień, o których mowa w akapicie pierwszym, od dnia wejścia w życie regulacyjnego standardu technicznego, o którym mowa w art. 21 ust. 4 lit. d) rozporządzenia 1060/2009.]

Jeżeli regulacyjny standard techniczny, o którym mowa w art. 21 ust. 4 lit. d) nie obowiązuje, Urząd nie może korzystać z uprawnień, o których mowa w akapicie pierwszym.”;

20)         po art. 35 dodaje się tytuł IIIa:

„TYTUŁ IIIa

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA AGENCJI RATINGOWYCH

Artykuł 35a

Odpowiedzialność cywilna

1. W przypadku gdy agencja ratingowa dopuści się, umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa, któregokolwiek naruszenia wymienionego w załączniku III, mającego wpływ na rating kredytowy, na którym opierał się inwestor podczas zakupu ocenianego instrumentu, inwestor ten może wnieść powództwo przeciwko tej agencji o naprawienie wyrządzonej mu szkody.

2. Uznaje się, że naruszenie wpływa na rating kredytowy, jeżeli rating kredytowy wystawiony przez agencję różni się od ratingu, który zostałaby wystawiony, gdyby agencja ratingowa nie popełniła tego naruszenia.

3. Agencja ratingowa dopuszcza się rażącego niedbalstwa, jeśli poważnie zaniedbuje obowiązki nałożone na nią na mocy niniejszego rozporządzenia.

4. Jeżeli inwestor ustali fakty, z których można wywnioskować, że agencja ratingowa dopuściła się naruszenia wymienionego w załączniku III, ciężar udowodnienia, że nie dopuściła się ona tego naruszenia lub że naruszenie to nie miało wpływu na wystawiony rating kredytowy, spoczywa na agencji ratingowej.

5. Odpowiedzialność cywilna, o której mowa w ust. 1, nie może zostać z góry wyłączona lub ograniczona w drodze umowy. Wszelkie klauzule umowne, które z góry wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność cywilną, uznaje się za nieważne.”;

21)         w art. 36a wprowadza się następujące zmiany:

a)      ust. 2 lit. a)–e) otrzymuje brzmienie:

„a)     w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 1–5, 11–15, 19, 20, 23, 26a–26d, 28, 30, 32, 33, 35, 41, 43, 50 i 51 sekcji I załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 500 000 EUR i nie przekracza 750 000 EUR;

b)      w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 6–8, 16–18, 21, 22, 24, 25, 27, 29, 31, 34, 37–40, 42, 45–49a, 52 i 54 sekcji I załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 300 000 EUR i nie przekracza 450 000 EUR;

c)       w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 9, 10, 26, 26e, 36, 44 i 53 sekcji I załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 100 000 EUR i nie przekracza 200 000 EUR;

d)      w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 1, 6, 7, 8 i 9 sekcji II załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 50 000 EUR i nie przekracza 150 000 EUR;

e)       w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 2, 3a, 3b, 4, 4a i 5 sekcji II załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 25 000 EUR i nie przekracza 75 000 EUR;

b)      ust. 2 lit. g)–h) otrzymuje brzmienie:

„g)     w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 1–3a oraz 11 sekcji III załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 150 000 EUR i nie przekracza 300 000 EUR;

h)       w przypadku naruszeń, o których mowa w pkt 4, 4a, 4b, 4c, 6, 8 i 10 sekcji III załącznika III, grzywna wynosi przynajmniej 90 000 EUR i nie przekracza 200 000 EUR;”;

22)         art. 38a ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Uprawnienie do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 5 ust. 6 akapit trzeci, art. 19 ust. 2, art. 23e ust. 7 i art. 37, powierza się Komisji na okres czterech lat, począwszy od dnia 1 czerwca 2011 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż sześć miesięcy przed końcem tego czteroletniego okresu. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada odwoła je zgodnie z art. 38b.”;

23)         art. 38b ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 5 ust. 6 akapit trzeci, art. 19 ust. 2, art. 23e ust. 7 i art. 37 może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę.”

24)         w art. 39 wprowadza się następujące zmiany:

a)      ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„Do dnia 7 grudnia 2012 r. Komisja przeprowadza ocenę stosowania niniejszego rozporządzenia, w tym ocenę stopnia polegania na ratingach kredytowych w Unii, wpływu na poziom koncentracji na rynku ratingów kredytowych, analizę kosztów i korzyści związanych z niniejszym rozporządzeniem i odpowiedniego charakteru wynagrodzenia wypłacanego agencji ratingowej przez oceniany podmiot (model „emitent płaci”) oraz przedstawia sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.”;

b)      dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Do dnia 1 lipca 2015 r. Komisja dokonuje oceny sytuacji na rynku ratingów kredytowych, w szczególności pod kątem istnienia wystarczających możliwości wyboru, celem spełnienia wymogów określonych w art. 6b i 8b.W przeglądzie tym należy także ocenić potrzebę rozszerzenia wymogów przewidzianych w art. 8a na inne produkty finansowe, w tym zabezpieczone obligacje.”;

25)         w załączniku I wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem I do niniejszego rozporządzenia;

26)         w załączniku II wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem II do niniejszego rozporządzenia;

27)         w załączniku III wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem III do niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 2  Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Jednakże art. 1 ust. 7, 9, 10, 12, 13 i 25 niniejszego rozporządzenia stosuje się od dnia 1 czerwca 2014 r. do celów przeprowadzania oceny, o której mowa w art. 4 ust. 3 lit) b oraz w art. 5 ust. 6 lit. b) akapit drugi rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, stwierdzającej, czy wymogi obowiązujące w państwie trzecim są co najmniej tak rygorystyczne, jak wymogi określone w art. 6–12 tego rozporządzenia.

Art. 1 pkt 8 niniejszego rozporządzenia odnoszący się do art. 6a ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 stosuje się od [1 rok od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] w odniesieniu do akcjonariuszy lub wspólników w agencji ratingowej, którzy na dzień 15 listopada 2011 r. posiadali 5 % lub więcej kapitału w więcej niż jednej agencji ratingowej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia [...]

W imieniu Parlamentu Europejskiego           W imieniu Rady

Przewodniczący                                             Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK I

W załączniku I do rozporządzenia (WE) 1060/2009 wprowadza się następujące zmiany:

1)           w sekcji B wprowadza się następujące zmiany:

a)      pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1.        Agencja ratingowa wskazuje i eliminuje wszelkie istniejące lub potencjalne konflikty interesów lub zarządza takimi konfliktami i w sposób jasny i wyraźny ujawnia takie konflikty, które mogą mieć wpływ na analizy i oceny analityków ratingowych i pracowników tej agencji lub wszelkich innych osób fizycznych, z których usług korzysta lub której usługi kontroluje agencja ratingowa, biorących bezpośredni udział w działalności w zakresie ratingu kredytowego, oraz osób zatwierdzających ratingi kredytowe i perspektywy ratingowe.”;

b)      w pkt 3 wprowadza się następujące zmiany:

(i)      w akapicie pierwszym zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

„3.           Agencja ratingowa nie wystawia ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej w przypadku zaistnienia poniższych okoliczności, a jeżeli rating kredytowy lub perspektywa ratingowa już istnieją, ujawnia niezwłocznie, że na rating kredytowy lub perspektywę ratingową mogą mieć wpływ poniższe okoliczności:”;

(ii)      po lit. a) dodaje się lit. aa) w brzmieniu:

„(aa)  akcjonariusz lub wspólnik w agencji ratingowej posiadający, bezpośrednio lub pośrednio, 10 % lub więcej kapitału lub praw głosu w tej agencji ratingowej, lub posiadający inną możliwość wywierania, bezpośrednio lub pośrednio, istotnego wpływu na działalność tej agencji ratingowej, posiada, bezpośrednio lub pośrednio, instrumenty finansowe ocenianego podmiotu lub powiązanej strony trzeciej, lub inne bezpośrednie lub pośrednie udziały własnościowe w tym podmiocie lub stronie, inne niż jednostki uczestnictwa w zdywersyfikowanych programach zbiorowego inwestowania, w tym w zarządzanych funduszach takich jak fundusze emerytalne lub ubezpieczenia na życie, które nie umożliwiają mu wywierania istotnego wpływu na działalność programu;”;

(iii)     po lit. b) dodaje się lit. ba) w brzmieniu:

„ba)   wystawiany jest rating kredytowy ocenianego podmiotu lub powiązanej strony trzeciej, który lub która posiada, bezpośrednio lub pośrednio, 10 % lub więcej kapitału lub praw głosu w tej agencji ratingowej;”;

(iv)     po lit. c) dodaje się lit. ca) w brzmieniu:

„ca)   akcjonariusz lub wspólnik w agencji ratingowej posiadający, bezpośrednio lub pośrednio, 10 % lub więcej kapitału lub praw głosu w tej agencji ratingowej lub posiadający inną możliwość wywierania istotnego wpływu na działalność tej agencji ratingowej jest członkiem zarządu lub rady nadzorczej ocenianego podmiotu lub powiązanej strony trzeciej;”;

(v)     akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Agencja ratingowa ocenia również niezwłocznie czy istnieją podstawy do ponownego wystawienia lub wycofania istniejącego ratingu kredytowego lub perspektywy kredytowej.”;

c)      dodaje się pkt 3a w brzmieniu:

„3a.      Agencja ratingowa zapewnia niedyskryminacyjność opłat pobieranych od klientów za świadczenie usług ratingowych i pomocniczych oraz opieranie ich na rzeczywistych kosztach. Opłaty za usługi ratingowe nie mogą zależeć od poziomu ratingu kredytowego wystawionego przez agencję ratingową lub od jakiegokolwiek innego rezultatu lub wyniku wykonanej pracy.”;

d)      pkt 4 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„4.        Agencja ratingowa ani osoba posiadająca, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 5 % kapitału lub praw głosu w agencji ratingowej lub posiadająca inną możliwość wywierania istotnego wpływu na działalność agencji ratingowej nie może świadczyć usług konsultacyjnych lub doradczych na rzecz ocenianego podmiotu lub powiązanej strony trzeciej w odniesieniu do struktury korporacyjnej lub prawnej, aktywów, zobowiązań lub działalności tego ocenianego podmiotu lub powiązanej strony trzeciej.”;

e)      w pkt 7 wprowadza się następujące zmiany:

(i)      lit. a) otrzymuje brzmienie:

„a)     dla każdej decyzji w sprawie ratingu kredytowego i perspektywy ratingowej, tożsamość analityka ratingowego uczestniczącego w ustalaniu ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej, tożsamość osób, które zatwierdziły rating kredytowy lub perspektywę ratingową, informacje na temat tego, czy rating kredytowy był sporządzony na zamówienie, czy nie, a także datę podjęcia działań ratingowych;”;

(ii)      lit. d) otrzymuje brzmienie:

„d)     rejestry dokumentujące ustalone procedury i metody stosowane przez daną agencję ratingową w celu ustalenia ratingów kredytowych i perspektyw ratingowych;”;

(iii)     lit. e) otrzymuje brzmienie:

„e)     wewnętrzne rejestry i dokumenty, łącznie z informacjami niepublicznymi i dokumentami roboczymi wykorzystywanymi w charakterze podstawy dla każdej decyzji podejmowanej w sprawie ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej;”;

2)           w sekcji C wprowadza się następujące zmiany:

a)      w pkt 2 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

„2.        Żadna osoba, o której mowa w pkt 1, nie może uczestniczyć w określaniu ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej danego ocenianego podmiotu ani w inny sposób wpływać na ich określanie, jeśli osoba ta:”;

b)      pkt 3 lit. b) otrzymuje brzmienie:

„b)     nie ujawniały żadnych informacji na temat ratingów kredytowych, możliwych przyszłych ratingów kredytowych lub perspektyw ratingowych agencji ratingowej, z wyjątkiem ujawniania ich ocenianemu podmiotowi i powiązanej z nim stronie trzeciej;”;

c)      pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7.        Osoba, o której mowa w pkt 1, nie może zajmować kluczowych stanowisk kierowniczych w ocenianym podmiocie ani powiązanej z nim stronie trzeciej przed upływem sześciu miesięcy od czasu wystawienia ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej.”;

d)      pkt 8 otrzymuje brzmienie:

„8.        Do celów art. 7 ust. 4:

a)       agencje ratingowe dopilnowują, aby główni analitycy ratingowi nie uczestniczyli w działalności w zakresie ratingu kredytowego związanej z tym samym ocenianym podmiotem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi przez okres dłuższy niż cztery lata;

b)      agencje ratingowe inne niż agencje zaangażowane przez emitenta lub powiązaną z nim stronę trzecią, a także wszystkie agencje ratingowe wystawiające ratingi państw dopilnowują, aby:

(i)      analitycy ratingowi nie uczestniczyli w działalności w zakresie ratingu kredytowego związanej z tym samym ocenianym podmiotem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi przez okres dłuższy niż pięć lat;

(ii)      osoby zatwierdzające ratingi kredytowe nie uczestniczyły w działalności w zakresie ratingu kredytowego związanej z tym samym ocenianym podmiotem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi przez okres dłuższy niż siedem lat.

Osoby, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b), nie mogą uczestniczyć w działalności w zakresie ratingu kredytowego związanej z ocenianym podmiotem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi, o których mowa w tych literach, przez okres dwóch lat, licząc od upływu okresów, o których mowa w tych literach.”;

3)           tytuł sekcji D otrzymuje brzmienie:

„Zasady dotyczące prezentacji ratingów kredytowych i perspektyw ratingowych”;

4)           w sekcji D część I wprowadza się następujące zmiany:

a)      pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1.        Agencja ratingowa zapewnia wskazanie w każdym ratingu kredytowym i perspektywie ratingowej w sposób jasny i wyraźny imienia, nazwiska oraz stanowiska głównego analityka ratingowego uczestniczącego w danej działalności w zakresie ratingu kredytowego, a także imienia, nazwiska oraz funkcji osoby ponoszącej główną odpowiedzialność za zatwierdzenie danego ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej.”;

b)      w pkt 2 wprowadza się następujące zmiany:

(i)      lit. a) otrzymuje brzmienie:

„a)     wskazanie wszystkich istotnych źródeł wykorzystanych do przygotowania ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej, włącznie z ocenianym podmiotem lub, w odpowiednim przypadku, powiązaną z nim stroną trzecią, wraz ze wskazaniem, czy rating kredytowy lub perspektywa ratingowa zostały ujawnione temu ocenianemu podmiotowi lub powiązanej z nim stronie trzeciej i zmienione po takim ujawnieniu, a przed jego wystawieniem;”;

(ii)      lit. d) i e) otrzymują brzmienie:

„d)     jasne i wyraźne wskazanie daty pierwszego wydania ratingu kredytowego do rozpowszechniania i daty jego ostatniej aktualizacji, w tym perspektyw ratingowych;

e)       informację, czy rating kredytowy dotyczy nowo wyemitowanego instrumentu finansowego i czy agencja ratingowa ocenia ten instrument finansowy po raz pierwszy; oraz”;

(iii)     dodaje się lit f) w brzmieniu:

„f)      w przypadku perspektywy ratingowej – podanie horyzontu czasowego, podczas którego spodziewana jest zmiana ratingu kredytowego.”;

c)      dodaje się pkt 2a w brzmieniu:

„2a.      Do ujawnionych metod, modeli i podstawowych założeń ratingowych, agencja ratingowa dołącza wytyczne wyjaśniające założenia, parametry, ograniczenia i niewiadome dotyczące modeli i metod ratingowych stosowanych w ratingach kredytowych, w tym symulacje warunków skrajnych przeprowadzone przez agencję przy opracowywaniu ratingów, informacje w zakresie ratingu kredytowego dotyczące analizy przepływów pieniężnych przeprowadzonej lub wykorzystanej przez agencję oraz, w stosownych przypadkach, informacje o wszelkich spodziewanych zmianach ratingu kredytowego. Wytyczne takie muszą być jasne i łatwo zrozumiałe.”;

d)      pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3.        Agencja ratingowa wystosowuje informację do ocenianego podmiotu, w jego godzinach pracy, z wyprzedzeniem co najmniej jednego pełnego dnia roboczego przed publikacją ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej. Informacja ta obejmuje główne punkty, na podstawie których zostały wystawione rating lub perspektywa, aby umożliwić podmiotowi zwrócenie uwagi agencji ratingowej na ewentualne błędy merytoryczne.”;

e)      pkt 4 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„4.        Ujawniając rating kredytowy lub perspektywę ratingową, agencja ratingowa jasno i wyraźnie określa wszelkie cechy i ograniczenia tego ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej. W szczególności agencja ratingowa wyraźnie określa w chwili ujawnienia wszelkich ratingów kredytowych lub perspektyw ratingowych, czy uznaje jakość dostępnych informacji o ocenianym podmiocie za zadowalającą oraz w jakim stopniu zweryfikowała informacje dostarczone przez oceniany podmiot lub powiązaną z nim stronę trzecią. Jeśli rating kredytowy lub perspektywa ratingowa dotyczy podmiotu lub instrumentu finansowego, w odniesieniu do których dane historyczne są ograniczone, agencja ratingowa podaje wyraźnie i w widocznym miejscu informację o takich ograniczeniach.”;

f)       pkt 5 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„5.        Ogłaszając rating kredytowy lub perspektywę ratingową, agencja ratingowa wyjaśnia w informacji prasowej lub w sprawozdaniu kluczowe elementy stanowiące podstawę ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej.”;

g)      dodaje się pkt 6 w brzmieniu:

„6.        Agencja ratingowa systematycznie ujawnia na swojej stronie internetowej informacje o wszystkich podmiotach lub instrumentach dłużnych zgłoszonych do niej w celu dokonania wstępnej weryfikacji lub wstępnego ratingu. Informacje takie są ujawniane bez względu na to, czy emitenci zawierają z agencją ratingową umowę o wystawienie ostatecznego ratingu.”;

5)           w sekcji D część II skreśla się pkt 3 i 4;

6)           w sekcji D dodaje się część III w brzmieniu:

„III. Dodatkowe obowiązki związane z ratingami państw

1. W przypadku wystawiania przez agencję ratingową ratingu państwa lub powiązanej z nim perspektywy ratingowej, dołącza ona do takiego ratingu lub perspektywy szczegółowy raport z badania wyjaśniający wszelkie założenia, parametry, ograniczenia i niewiadome, a także inne elementy brane pod uwagę przy ustalaniu ratingu lub perspektywy. Raport ten musi być jasny i łatwo zrozumiały.

2. Raport z badań dołączony do zmiany wcześniejszego ratingu państwa lub powiązanej z nim perspektywy ratingowej musi zawierać następujące elementy:

a)      szczegółową ocenę zmian założeń ilościowych uzasadniających przyczyny zmiany ratingu oraz ich względną wagę. Taka szczegółowa ocena powinna zawierać opis następujących elementów: dochodu na mieszkańca, wzrostu PKB, inflacji, salda budżetowego, salda obrotów z zagranicą, zadłużenia zagranicznego, wskaźnika rozwoju gospodarczego, wskaźnika niewykonania zobowiązań i innych istotnych, uwzględnionych elementów. Dane te powinny być uzupełnione o względną wagę każdego czynnika;

b)      szczegółową ocenę zmian założeń jakościowych uzasadniających przyczyny zmiany ratingu oraz ich względną wagę;

c)      szczegółowy opis zagrożeń, ograniczeń i niewiadomych związanych ze zmianą ratingu; oraz

d)      streszczenie protokołów z posiedzeń komisji ratingowej, która zdecydowała o zmianie ratingu.

3. Agencja ratingowa wystawiająca rating państwa lub powiązaną z nim perspektywę ratingową publikuje takie ratingi lub perspektywy dopiero po zakończeniu dnia sesyjnego systemów obrotu mających siedzibę w Unii i co najmniej na jedną godzinę przed ich otwarciem. Przepis ten nie ma wpływu na przepisy sekcji D część I pkt 3.”;

7)           w sekcji E część I wprowadza się następujące zmiany:

a)      pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3.        politykę agencji ratingowej w zakresie publikacji ratingów kredytowych i innych powiązanych komunikatów, w tym perspektyw ratingowych;”;

b)      pkt 6 otrzymuje brzmienie:

„6.        wszelkie istotne zmiany w jej systemach, zasobach lub procedurach;”;

8)           w sekcji E część II pkt 2 akapit pierwszy wprowadza się następujące zmiany:

a)      lit. a) otrzymuje brzmienie:

„a)     wykaz opłat pobieranych od każdego klienta za poszczególne ratingi oraz wszelkie usługi pomocnicze;”;

b)      dodaje się lit. aa) w brzmieniu:

„(aa)  politykę cenową, w tym strukturę opłat i kryteria ustalania cen w odniesieniu do ratingów różnych klas aktywów;”;

9)           w sekcji E część III wprowadza się następujące zmiany:

a)      pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3.        dane statystyczne dotyczące przypisania jej pracowników do nowych ratingów kredytowych, przeglądów ratingów kredytowych, oceny metod lub modeli i wyższej kadry kierowniczej oraz przypisania jej pracowników do działalności ratingowej w odniesieniu do różnych klas aktywów (korporacyjne – finansowe strukturyzowane – państwowe);”;

b)      pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7. informacje finansowe na temat przychodu agencji ratingowej, w tym łącznego obrotu, z podziałem na opłaty za usługi w zakresie ratingu kredytowego i usługi pomocnicze, wraz z ich pełnym opisem zawierającym przychody generowane przez usługi pomocnicze świadczone klientom korzystającym z usług ratingowych oraz przypisanie opłat do ratingów różnych klas aktywów. Informacje na temat łącznego obrotu obejmują również podział geograficzny tego obrotu na przychody uzyskane na terenie Unii oraz przychody światowe;”.

ZAŁĄCZNIK II

W pkt 1 załącznika II do rozporządzenia (WE) 1060/2009 słowa „we Wspólnocie” zastępuje się słowami „w Unii”.

ZAŁĄCZNIK III

W załączniku III do rozporządzenia (WE) 1060/2009 wprowadza się następujące zmiany:

1)           w części I wprowadza się następujące zmiany:

a)      pkt 19, 20 i 21 otrzymują brzmienie:

„19. Agencja ratingowa narusza art. 6 ust. 2 w związku z przepisami załącznika I sekcja B pkt 1, jeżeli nie wskazuje i nie eliminuje wszelkich istniejących lub potencjalnych konfliktów interesów lub nie zarządza takimi konfliktami i nie ujawniania w sposób jasny lub wyraźny takich konfliktów, które mogą wpływać na analizy lub oceny analityków ratingowych i pracowników tej agencji, lub wszelkich innych osób fizycznych, z których usług korzysta lub której usługi kontroluje agencja ratingowa, biorących bezpośredni udział w wystawianiu ratingów kredytowych lub osób zatwierdzających ratingi kredytowe i perspektywy ratingowe.

20. Agencja ratingowa narusza art. 6 ust. 2 w związku z przepisami załącznika I sekcja B pkt 3 akapit pierwszy, jeżeli wystawia rating kredytowy lub perspektywę ratingową w okolicznościach określonych w akapicie pierwszym tego punktu lub, w przypadku gdy rating kredytowy już istnieje, nie ujawnia niezwłocznie, że na rating kredytowy lub perspektywę ratingową mogły mieć wpływ takie okoliczności.

21. Agencja ratingowa narusza art. 6 ust. 2 w związku z przepisami załącznika I sekcja B pkt 3 akapit drugi, jeżeli nie ocenia niezwłocznie, czy istnieją powody do ponownego wystawienia ratingu lub do wycofania istniejącego ratingu kredytowego bądź perspektywy ratingowej.”;

b)      dodaje się nowe pkt 26a–26f w brzmieniu:

„26a. Agencja ratingowa, która zawarła z emitentem lub powiązaną z nim stroną trzecią umowę o wystawianie ratingów kredytowych emitenta, narusza art. 6b ust. 1, jeżeli wystawia ratingi kredytowe tego emitenta przez okres dłuższy niż trzy lata.

26b. Agencja ratingowa, która zawarła z emitentem lub powiązaną z nim stroną trzecią umowę o wystawianie ratingów kredytowych instrumentów dłużnych emitenta, narusza art. 6b ust. 2, jeżeli wystawia ratingi kredytowe co najmniej dziesięciu instrumentów dłużnych tego samego emitenta podczas okresu przekraczającego 12 miesięcy lub jeżeli wystawia ratingi kredytowe instrumentów dłużnych tego emitenta przez okres dłuższy niż 3 lata.

26c. Agencja ratingowa, która zawarła umowę z emitentem, który zawarł jednocześnie taką umowę z co najmniej jeszcze jedną agencją ratingową, narusza art. 6b ust. 3, jeżeli jej stosunki umowne z emitentem trwają dłużej niż sześć lat.

26d. Agencja ratingowa, która zawarła umowę z emitentem lub powiązaną z nim stroną trzecią na wystawianie ratingów kredytowych emitenta lub jego instrumentów dłużnych, narusza art. 6b ust. 4, jeżeli nie przestrzega zakazu wystawiania ratingów kredytowych emitenta lub jego instrumentów dłużnych przez okres czterech lat od upływu maksymalnego okresu trwania stosunku umownego, o którym mowa w art. 6b ust. 1–3.

26e. Agencja ratingowa, która zawarła z emitentem lub powiązaną z nim stroną trzecią umowę o wystawianie ratingów kredytowych emitenta lub jego instrumentów dłużnych, narusza art. 6b ust. 6, jeżeli po upływie maksymalnego okresu trwania stosunku umownego z emitentem lub powiązaną stroną trzecią agencja ta nie udostępnia nowej agencji ratingowej, z którą emitent lub powiązana z nim strona trzecia zawarła umowę o wystawianie ratingów kredytowych emitenta lub jego instrumentów dłużnych, dokumentacji przekazania klienta zawierającej wymagane informacje.

”;

c)      pkt 33 otrzymuje brzmienie:

„Agencja ratingowa narusza art. 7 ust. 3 w związku z przepisami załącznika I sekcja C pkt 2, jeżeli nie dopilnowuje, aby osoby, o których mowa w pkt 1 tej sekcji, nie uczestniczyły w określaniu ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej zgodnie z pkt 2 tej sekcji, ani w inny sposób nie wpływały na ich określenie.”;

d)      pkt 36 otrzymuje brzmienie:

„36. „Agencja ratingowa narusza art. 7 ust. 3 w związku z przepisami załącznika I sekcja C pkt 7, jeżeli nie dopilnowuje, aby osoby, o których mowa w pkt 1 tej sekcji nie zajmowały kluczowych stanowisk kierowniczych w ocenianym podmiocie ani powiązanej z nim stronie trzeciej przed upływem sześciu miesięcy od czasu wystawienia ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej.”;

e)      pkt 38, 39 i 40 otrzymują brzmienie:

„38. Agencja ratingowa narusza art. 7 ust. 4 w związku z przepisami załącznika I sekcja C pkt 8 akapit pierwszy lit. b) ppkt (i), jeżeli nie dopilnowuje, aby w przypadku sporządzania niezamówionych ratingów analitycy ratingowi nie uczestniczyli w działalności w zakresie ratingu kredytowego związanej z tym samym ocenianym podmiotem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi przez okres dłuższy niż pięć lat.

39. Agencja ratingowa narusza art. 7 ust. 4 w związku z przepisami załącznika I sekcja C pkt 8 akapit pierwszy lit. b) ppkt (ii), jeżeli nie dopilnowuje, aby w przypadku sporządzania niezamówionych ratingów kredytowych, osoby zatwierdzające ratingi nie uczestniczyły w działalności w zakresie ratingu kredytowego związanej z tym samym ocenianym podmiotem lub powiązanymi z nim stronami trzecimi przez okres dłuższy niż siedem lat.

40. Agencja ratingowa narusza art. 7 ust. 4 w związku z przepisami załącznika I sekcja C pkt 8 akapit drugi , jeżeli nie dopilnowuje, aby osoby, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b) tego punktu, nie uczestniczyły w działalności w zakresie ratingu kredytowego dotyczącej ocenianego podmiotu lub powiązanych stron trzecich, o których mowa w tych literach, przez okres dwóch lat, licząc od upływu terminów wskazanych w tych literach.”;

f)       pkt 42 otrzymuje brzmienie:

„Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 2, jeżeli nie przyjmuje, nie wdraża lub nie egzekwuje odpowiednich środków w celu dopilnowania, aby wystawiane przez nią ratingi kredytowe i perspektywy ratingowe były oparte na wnikliwej analizie wszystkich dostępnych jej informacji, istotnych dla analizy zgodnie ze stosowanymi przez nią metodami ratingowymi.”;

g)      pkt 46 otrzymuje brzmienie:

„Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 5 akapit pierwszy zdanie pierwsze, jeżeli nie monitoruje swoich ratingów kredytowych innych niż ratingi państw lub nie poddaje przeglądowi swoich ratingów kredytowych innych niż ratingi państw i metod na bieżąco, a co najmniej raz w roku.”;

h)      dodaje się pkt 46a w brzmieniu:

„46a. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 5 akapit drugi w związku z przepisami art. 8 ust. 5 akapit pierwszy zdanie pierwsze, jeżeli nie monitoruje swoich ratingów państw lub nie weryfikuje tych ratingów na bieżąco, a co najmniej raz na 6 miesięcy.”;

i)       dodaje się pkt 49a w brzmieniu:

„49a. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 7 lit. c) w związku z przepisami art. 8 ust. 6 lit. c), jeżeli nie wystawia ponownie ratingu kredytowego w sytuacji, gdy na wystawienie tego ratingu miały wpływ błędy w metodach lub ich stosowaniu.”;

2)           w części II wprowadza się następujące zmiany:

a)      dodaje się pkt 3a i 3b w brzmieniu:

„3a. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 5a akapit drugi, jeżeli nie powiadamia Urzędu o planowanych zmianach w metodach ratingowych, modelach lub kluczowych założeniach lub o proponowanych nowych metodach, modelach lub kluczowych założeniach.

3b. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 7 lit. a), jeżeli nie powiadamia Urzędu o odkrytych błędach w metodach lub w ich zastosowaniu.”;

b)      dodaje się pkt 4a w brzmieniu:

„4a. Agencja ratingowa narusza art. 11a ust. 1, jeżeli nie udostępnia wymaganych informacji lub nie dostarcza tych informacji w wymaganym formacie, zgodnie z przepisami tego ustępu.”;

3)           w części III wprowadza się następujące zmiany:

a)      dodaje się pkt 3a w brzmieniu:

„3a. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 5a akapit pierwszy, jeżeli nie publikuje na swojej stronie internetowej proponowanych zmian metod, modeli lub podstawowych założeń ratingowych lub też proponowanych nowych metod, modeli lub podstawowych założeń ratingowych wraz ze szczegółowym wyjaśnieniem przyczyn i skutków proponowanych zmian.”;

b)      dodaje się pkt 4a, 4b i 4c w brzmieniu:

„4a. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 6 lit. aa), jeżeli zamierza stosować nowe metody i nie publikuje ich niezwłocznie, wraz ze szczegółowymi objaśnieniami, na swojej stronie internetowej.

4b. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 7 lit. a), jeżeli nie powiadamia zainteresowanych ocenianych podmiotów o wykrytych błędach w jej metodach lub w ich stosowaniu.

4c. Agencja ratingowa narusza art. 8 ust. 7 lit. b), jeżeli nie publikuje na swojej stronie internetowej wykrytych błędów w jej metodach lub w ich stosowaniu.”;

c)      pkt 6 i 7 otrzymują brzmienie:

„6. Agencja ratingowa narusza art. 10 ust. 2 w związku z przepisami załącznika I sekcja D część I pkt 1 lub 2, pkt 2a, pkt 4 akapit pierwszy lub pkt 5 lub 6 lub przepisami załącznika I sekcji D część II lub III, jeżeli nie dostarcza informacji wymaganych na mocy tych postanowień, gdy przedstawia rating kredytowy lub perspektywę ratingową.

7. Agencja ratingowa narusza art. 10 ust. 2 w związku z przepisami z załącznika I sekcja D część I pkt 3, jeżeli nie informuje ocenianego podmiotu w godzinach jego pracy oraz z wyprzedzeniem co najmniej jednego pełnego dnia roboczego przed publikacją ratingu kredytowego lub perspektywy ratingowej.”.

[1]               Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie agencji ratingowych, Dz.U. L 302 z 17.11.2009.

[2]               Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 513/2011 z dnia 11 maja 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych, Dz.U. L 145 z 31.5.2011.

[3]               COM(2010)301 wersja ostateczna.

[4]               Dostępne na http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2010/cra_en.htm.

[5]               http://www.europarl.europa.eu/oeil/FindByProcnum.do?lang=en&procnum=INI/2010/2302.

[6]               http://www.financialstabilityboard.org/publications/r_101027.pdf.

[7]               Wniosek Komisji z dnia 20 lipca 2011 dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi i zmieniającej dyrektywę 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego, COM(2011) 453 wersja ostateczna. Zob. art. 77 lit. b).

[8]               Wniosek Komisji z dnia 15 listopada 2011 r. dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) oraz dyrektywę 2011/61/WE w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnym w odniesieniu do nadmiernego polegania na ratingach kredytowych, COM(2011) xxx wersja ostateczna.

[9]               Zjawisko „cliff effects” to gwałtowne działania wywołane obniżeniem oceny ratingowej poniżej określonego progu, w sytuacji gdy spadek wartości pojedynczego papieru wartościowego może wywołać niewspółmierny efekt kaskadowy.

[10]             Dz.U. L 302, 17.11.2009, s. 32.

[11]             „1. Urząd pobiera od agencji ratingowych opłaty zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i rozporządzeniem w sprawie opłat, o którym mowa w ust. 2.      Opłaty te w pełni pokrywają wydatki Urzędu niezbędne do rejestracji agencji ratingowych i nadzoru nad nimi oraz zwrotu wszelkich kosztów, jakie mogą ponieść właściwe organy, wykonując prace na mocy niniejszego rozporządzenia, w szczególności w wyniku przekazania zadań zgodnie z art. 30.”

[12]               Dz.U. C , , s.

[13]               Dz.U. C , , s.

[14]               Dz.U. L 302, 17.11.2009, s.1.

[15]               Dz.U. L 145, 31.5.2011, s. 30.

[16]               2010/2302/INI.

[17]               Dz.U. L 390, 31.12.2004, s. 38.

[18]               Dz.U. C , , s.

[19]               2010/2302(INI).

[20]               Dz.U. L … , s.