52011DC0417

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Reforma wspólnej polityki rybołówstwa /* KOM/2011/0417 wersja ostateczna */


SPIS TREŚCI

1........... Wprowadzenie............................................................................................................... 3

2........... Cele reformy.................................................................................................................. 5

2.1........ Więcej ryb dla zrównoważonych połowów..................................................................... 5

2.2........ Przyszłość sektora rybołówstwa i akwakultury oraz miejsc pracy..................................... 6

2.3........ Dobrobyt społeczności obszarów przybrzeżnych............................................................. 8

2.4........ Zaspokojenie rzeczywistych potrzeb świadomych konsumentów...................................... 8

2.5........ Lepsze zarządzanie dzięki regionalizacji........................................................................... 8

2.6........ Inteligentniejsze finansowanie........................................................................................ 10

2.7........ Międzynarodowe oddziaływanie zasad WPRyb............................................................. 10

1. Wprowadzenie

W zielonej księdze w sprawie reformy wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb)[1] stwierdza się, że polityka ta nie osiąga swoich głównych celów: stada ryb są nadmiernie eksploatowane, sytuacja gospodarcza części floty jest niestabilna mimo korzystania z wysokich poziomów dotacji, miejsca pracy w sektorze rybołówstwa są nieatrakcyjne, a sytuacja wielu społeczności obszarów przybrzeżnych utrzymujących się z rybołówstwa jest niepewna. Wynik zakrojonego na szeroką skalę procesu konsultacji, przeprowadzonego po opublikowaniu zielonej księgi, potwierdził tę analizę[2].

Biorąc pod uwagę tę sytuację, Komisja proponuje ambitną reformę tej polityki. Celem tej reformy jest wprowadzenie warunków pozwalających na zapewnienie lepszej przyszłości zarówno zasobom ryb jak i łowiskom, a także środowisku morskiemu, bez którego nie byłoby ani tych zasobów ani łowisk. WPRyb ma olbrzymi potencjał w zakresie tworzenia fundamentów zrównoważonego rybołówstwa uwzględniającego ekosystemy i jednocześnie dostarczającego Europejczykom zdrowe produkty rybne wysokiej jakości, przyczyniając się do rozkwitu społeczności obszarów przybrzeżnych, rentowności przedsiębiorstw produkujących i przetwarzających ryby, a także zwiększając atrakcyjność i stabilność zatrudnienia.

Reforma przyczyni się do realizacji strategii Europa 2020[3] poprzez dążenie do zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, wzmocnionej spójności w regionach przybrzeżnych i solidnych wyników gospodarczych sektora. Dążąc do zapewnienia, by żywe zasoby morskie były eksploatowane w sposób zrównoważony, reforma ta jest również kluczowym elementem przewodniej inicjatywy „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”[4].

Najważniejszy element proponowanej reformy stanowi zrównoważone zarządzanie rybołówstwem. Zrównoważenie połowów oznacza takie natężenie połowów, które nie zagraża reprodukcji stad i zapewnia wysokie połowy w perspektywie długoterminowej. Wymaga to kontroli ilości ryb poławianych na morzu. Komisja proponuje, aby do 2015 r. stada zaczęto obowiązkowo eksploatować zgodnie z poziomami gwarantującymi zrównoważenie, zapewniającymi „maksymalny podtrzymywalny połów”. Komisja proponuje również zaprzestanie do 2016 r. stosowania praktyki wyrzucania niepożądanych ryb do morza. Takie odrzuty to niedopuszczalne marnotrawstwo zasobów.

Według najdokładniejszych szacunków[5], gdyby stada były eksploatowane na poziomie maksymalnego podtrzymywalnego połowu, ich wielkość zwiększyłaby się o około 70 %. Ogólne połowy zwiększyłyby się o ok. 17 %, marże zysku można by pomnożyć przez trzy, rentowność inwestycji wzrosłaby sześciokrotnie, a wartość dodana brutto dla sektora połowów wzrosłaby o prawie 90 %.

Poławianie w sposób zrównoważony uniezależniłoby sektor połowów od wsparcia ze środków publicznych. Ułatwiłoby również osiągnięcie stabilnych cen na przejrzystych warunkach, co przyniosłoby wyraźne korzyści konsumentom. Silny, wydajny i rentowny sektor dobrze funkcjonujący w warunkach rynkowych odgrywałby ważniejszą i aktywniejszą rolę uczestniczyć w gospodarowaniu zasobami. Mógłby również przyczynić się do zmniejszenia nadmiernych zdolności połowowych floty, jednej z głównych przyczyn przełowienia w obecnym czasie.

Prowadzenie połowów w sposób zrównoważony jest niezbędne dla przyszłości społeczności obszarów przybrzeżnych. W niektórych przypadkach trzeba będzie przewidzieć w odniesieniu do tych społeczności szczególne środki w celu udzielenia im pomocy w zarządzaniu ich flotami łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego. Komisja proponuje włączenie WPRyb do szerzej pojętej gospodarki morskiej. Umożliwiłoby to opracowanie spójniejszej polityki dla mórz i oceanów UE jak również dla obszarów przybrzeżnych oraz przyczynienie się w większym stopniu do wsparcia regionów przybrzeżnych w dywersyfikacji ich źródeł dochodu, tak aby zapewnić im lepszą jakość życia.

Ryby stanowią podstawowe zasoby sektora. Są one także źródłem zdrowego białka spożywanego przez ludzi. Dlatego też zapewnienie zrównoważonego rybołówstwa i akwakultury w obszarach przybrzeżnych i wiejskich leży w interesie ogółu społeczeństwa, a ponadto pomoże zaspokoić rosnący popyt konsumentów na wysokiej jakości ryby i żywność pochodzącą z morza.

Pakiet dotyczący reformy wspólnej polityki rybołówstwa składa się z następujących części:

· wniosku ustawodawczego dotyczącego rozporządzenia podstawowego (zastępującego rozporządzenie Rady (WE) nr 2371/2002),

· wniosku ustawodawczego dotyczącego polityki rynkowej (zastępującego rozporządzenie Rady (WE) nr 104/2000),

· komunikatu w sprawie wymiaru zewnętrznego WPRyb,

· sprawozdania na temat rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002, w odniesieniu do rozdziałów „Ochrona i zrównoważenie” oraz „Dostosowanie zdolności połowowej”, i art. 17 ust. 2 dotyczącego ograniczenia dostępu floty do 12 mil morskich.

W kontekście wieloletnich ram finansowych oraz perspektyw finansowych Komisja zaplanowała przedłożenie wniosku ustawodawczego dotyczącego przyszłego instrumentu finansowego na lata 2014-2020 w celu wsparcia WPRyb; wniosek ten powinien zostać przyjęty jeszcze w 2011 r.

2. Cele reformy 2.1. Więcej ryb dla zrównoważonych połowów

Celem jest odbudowa i utrzymanie zdrowych stad ryb. Należy je eksploatować na poziomach gwarantujących maksymalny podtrzymywalny połów. Poziomy te można zdefiniować jako największą ilość, jaką można bezpiecznie odławiać rok po roku i jaka pozwala na utrzymanie wielkości populacji ryb na poziomie maksymalnej produktywności. Cel ten jest określony w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza i został przyjęty w 2002 r. na Światowym Szczycie w sprawie zrównoważonego rozwoju jako światowy cel, który należy zrealizować do 2015 r. Ponadto, mając na względzie ten cel, zreformowana WPRyb mogłaby w większym stopniu przyczynić się do osiągnięcia dobrego stanu środowiska morskiego, zgodnie z przepisami dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej[6]. Cel, jakim jest osiągnięcie poziomów zgodnych z maksymalnym podtrzymywalnym połowem do 2015 r., jest obecnie wyraźnie zawarty we wniosku dotyczącym rozporządzenia podstawowego.

Koniec tolerowania odrzutów ryb. Odrzuty są źródłem negatywnego obrazu sektora i mają niekorzystne skutki dla zrównoważonej eksploatacji stad, ekosystemów morskich i finansowej opłacalności rybołówstwa, a także mogą wpływać na jakość doradztwa naukowego. Wyeliminowanie odrzutów musi stanowić część celów zreformowanej WPRyb. Wniosek dotyczący rozporządzenia podstawowego wprowadza zobowiązanie dla podmiotów sektora do wyładowywania połowów gatunków objętych regulacjami. Obowiązek ten wejdzie w życie według grup gatunków w ramach ambitnego, ale realistycznego harmonogramu, i będzie uzupełniony środkami towarzyszącymi. Gatunki o spodziewanym wysokim wskaźniku przeżywalności po wrzuceniu z powrotem do wody po uprzednim złowieniu nie powinny zostać objęte obowiązkiem wyładunku.

Wieloletnie plany zarządzania nadal są narzędziem długoterminowego zobowiązania politycznego na rzecz zrównoważonej eksploatacji zasobów. Plany te zastąpią obecne podejście oparte na poszczególnych stadach, co pozwoli na objęcie zdecydowanej większości stad planami zarządzania dotyczącymi wielu stad. Państwa członkowskie z regionu Morza Śródziemnego muszą opracować krajowe plany zarządzania dla połowów prowadzonych na ich wodach terytorialnych. Inicjatywa ta powinna doprowadzić do opracowania unijnych planów dla tych połowów na Morzu Śródziemnym, które mają wymiar międzynarodowy. UE powinna dążyć do wprowadzenia podobnych długoterminowych zobowiązań w relacjach z partnerami niebędącymi członkami UE.

Zarządzanie rybołówstwem musi opierać się na rzetelnym doradztwie naukowym i być zgodne z podejściem ekosystemowym i zasadą ostrożnego zarządzania. Komisja nadal będzie zasięgać porad naukowych wydawanych przez organy doradcze zgodnie z gwarantowanymi normami jakości. Częściowe pokrywanie się prac naukowych organów doradczych zostanie wyeliminowane w celu racjonalizacji i optymalizacji synergii w procesie doradczym.

Partnerstwa między środowiskiem naukowym a branżą mogą poprawić jakość i dostępność danych i wiedzy. Mogą one również wspierać wspólne i wzajemne zrozumienie między przedsiębiorcami i naukowcami, nie naruszając przy tym niezależności tych ostatnich. Dlatego też należy popierać takie partnerstwa.

Kompletne, wiarygodne dane są niezbędne dla kształtowania polityki, zarówno w fazie przygotowawczej, jak i w fazie wdrażania i egzekwowania[7]. Zreformowana polityka ustanowi nowe jasne obowiązki państw członkowskich dotyczące gromadzenia i udostępniania danych. Komisja przewiduje utworzenie zintegrowanego europejskiego systemu informacji w zakresie zarządzania rybołówstwem. System ten skutecznie zaspokoi potrzeby użytkowników, poprawi jakość danych i umożliwi lepsze zarządzanie rybołówstwem. Tam, gdzie jest to możliwe, uprości zasady i obowiązki w zakresie sprawozdawczości oraz obniży koszty. Państwa członkowskie będą musiały przyjąć i koordynować gromadzenie danych krajowych w zakresie rybołówstwa oraz programy naukowo-badawcze i innowacyjne w celu jak najlepszego wykorzystania unijnych programów ramowych w dziedzinie badań.

2.2. Przyszłość sektora rybołówstwa i akwakultury oraz miejsc pracy

WPRyb musi zapewnić warunki dla silnego, rentownego i konkurencyjnego sektora rybołówstwa i akwakultury, który oferuje atrakcyjne miejsca pracy. Sektor ten musi sprawnie funkcjonować i mieć stabilne podstawy finansowe, nie wymagając wsparcia publicznego.

Wraz z przekazywalnymi koncesjami połowowymi, które umożliwią sektorowi zwiększenie wydajności w warunkach pewności prawnej, wniosek dotyczący rozporządzenia podstawowego wprowadza rynkowy mechanizm zachęcający sprzyjającym rozwojowi silnego i opłacalnego sektora rybołówstwa. Systemy przekazywalnych koncesji mogą zmniejszyć zdolność połowową i zwiększyć rentowność bez uruchamiania publicznych środków finansowych, jak pokazuje doświadczenie zdobyte w niektórych państwach członkowskich i w państwach trzecich. Zgodnie z wnioskiem Komisji koncesje te byłyby przekazywalne, ale tylko w obrębie danego państwa członkowskiego. Państwa członkowskie mogą zdefiniować kryteria zgodne z prawem unijnym w celu ustanowienia rzeczywistego związku gospodarczego pomiędzy działalnością połowową statku a społecznościami zależnymi od rybołówstwa i sektorów pokrewnych. Państwa członkowskie mogą regulować przekazywalne koncesje połowowe, aby zagwarantować ścisły związek między tymi koncesjami a społecznościami rybackimi (np. ograniczając możliwości przenoszenia koncesji w obrębie segmentów floty) oraz zapobiegać spekulacjom. Określone cechy flot łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, ich szczególny związek ze społecznościami obszarów przybrzeżnych oraz wrażliwość niektórych z tych małych lub średnich przedsiębiorstw uzasadniają ograniczenie obowiązkowego stosowania przekazywalnych koncesji połowowych do większych statków. Państwa członkowskie mogą wyłączyć z systemu statki o długości co najmniej 12 metrów z wyjątkiem statków używających narzędzi ciągnionych.

Nadmierna zdolność połowowa floty pozostaje jedną z głównych przeszkód na drodze do zrównoważonego rybołówstwa. Nowy system, w którym zmniejszenie floty będzie odbywać się z inicjatywy sektora za pomocą przekazywalnych koncesji połowowych, nie będzie wymagać finansowania publicznego i wyeliminuje czynniki nadmiernej zdolności połowowej. Przedsiębiorcy będą zachęcani do zwiększenia swoich koncesji, podczas gdy dla innych będzie to bodziec do wycofania się z sektora. Zgodnie z przewidywaniami system ten powinien przyczynić się do zwiększenia dochodów o ponad 20 %, a wynagrodzeń załogi od 50 % do ponad 100 % do roku 2022 r. Restrukturyzacja sektora połowów zgodnie z tymi wytycznymi poprawi wydajność sektora przetwórczego, spowoduje istotny wzrost wartości dodanej brutto oraz stworzy nowe możliwości zatrudnienia[8]. Celem reformy jest również pobudzenie rozwoju przemysłu rybnego w przyszłości i ograniczanie utraty miejsc pracy. Spowoduje ona restrukturyzację przemysłu rybnego, która sprawi, że konieczne będzie przyjęcie środków mających na celu sprostanie kwestii zatrudnienia w związku z tą restrukturyzacją. Z tego względu niezmiernie istotny będzie udział partnerów społecznych na wszystkich poziomach.

Ponadto przekazywalne koncesje połowowe oferują rozwiązanie socjalne dla tych, którzy chcą wycofać się z sektora, ponieważ mogą oni sprzedać swoje prawa innym przedsiębiorcom po cenie rynkowej.

Atrakcyjność zatrudnienia i godne warunki pracy to pilne kwestie, którymi należy się zająć w odniesieniu do wszystkich flot, przy czym są one szczególnie ważne dla wielu flot łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego. Wraz z rozwijaniem dialogu społecznego na wszystkich poziomach przywrócenie rentowności sektora połowów jest z pewnością najbardziej skutecznym sposobem na to, by statki rybackie stały się bezpieczniejszym i przyjemniejszym miejscem pracy[9], a rybołówstwo atrakcyjnym i stabilnym sposobem zarabiania na życie. Zreformowana WPRyb powinna przyczynić się do unowocześnienia warunków pracy na pokładzie statków oraz zapewnienia, że spełnione są nowoczesne normy bezpieczeństwa i higieny pracy. Komisja i Rada zachęcały państwa członkowskie do ratyfikowania Konwencji dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r. Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). W związku z powyższym Komisja będzie aktywnie współpracować z partnerami społecznymi.

Promowanie zrównoważonego rozwoju akwakultury ma zasadnicze znaczenie dla zaspokojenia rosnącego globalnego zapotrzebowania na ryby i żywność pochodzącą z morza. Akwakultura w UE jest bardzo zróżnicowana i obejmuje działalność od ekstensywnej i tradycyjnej hodowli na obszarach przybrzeżnych i w stawach po bardzo zaawansowaną technologicznie działalność, w szczególności akwakulturę morską. Akwakultura to także ważna działalność gospodarcza wspierająca trwały wzrost gospodarczy w społecznościach obszarów wiejskich i przybrzeżnych, a działalność w dziedzinie akwakultury może przyczynić się do zachowania i ochrony cech środowiskowych, takich jak np. ekstensywna akwakultura na terenach podmokłych.

Zrównoważenie akwakultury jak również jakość i bezpieczeństwo jej produktów są zasadniczymi czynnikami, od których będzie zależeć potencjał sektora oraz zwiększenie jego konkurencyjności[10]. UE musi promować rozwój zrównoważonej, konkurencyjnej i zróżnicowanej akwakultury, przy wsparciu najnowszych prac badawczych i technologii, pokonując problemy związane z dostępem i bariery administracyjne.

Istnieje tu wyraźny wymiar unijny, ponieważ strategiczne wybory na poziomie krajowym mogą mieć wpływ na rozwój w sąsiadujących państwach członkowskich. Reforma zobowiąże państwa członkowskie do przygotowania krajowych planów strategicznych na podstawie zestawu strategicznych wytycznych unijnych w celu stworzenia warunków sprzyjających działalności gospodarczej i poprawy jej konkurencyjności, wspierania jej zrównoważonego rozwoju oraz innowacji, a także pobudzania dywersyfikacji. Otwarte metody koordynacji mogłyby posunąć o krok naprzód wymianę informacji i najlepsze praktyki wśród państw członkowskich (dotyczące np. dostępu do przestrzeni i wód lub licencji).

2.3. Dobrobyt społeczności obszarów przybrzeżnych

Komisja zobowiązała się do prowadzenia aktywnych działań na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w społecznościach obszarów przybrzeżnych zależnych od rybołówstwa i akwakultury. Sektor rybołówstwa często odgrywa kluczową rolę w obszarach przybrzeżnych kontynentalnej UE i jej regionach najbardziej oddalonych.

Społeczne i gospodarcze znaczenie flot łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego i akwakultury w niektórych regionach wymaga przyjęcia szczególnych środków w odniesieniu do tych flot. Środki te powinny wspierać ekologiczny, inteligentny wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i przyczyniający się do zagwarantowania zrównoważonych rybołówstwa i akwakultury, mających ograniczony wpływ na środowisko, innowacji, zróżnicowania dochodów, restrukturyzacji, rozwoju wiedzy naukowej i kultury przestrzegania prawa.

2.4. Zaspokojenie rzeczywistych potrzeb świadomych konsumentów

Przy wprowadzaniu do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury należy bardziej brać pod uwagę interesy konsumentów oraz zwiększyć zaufanie do tych produktów. Wniosek będzie wspierać publikację informacji przeznaczonych dla konsumentów, dotyczących właściwości produktów i produkcji oraz, tam gdzie to konieczne, ułatwi praktyki w zakresie dobrowolnego etykietowania, umożliwiając na przykład umieszczenie na etykietach twierdzeń dotyczących ekologiczności lub zastosowania specjalnych metod produkcji.

Organizacje producentów będą mogły lepiej planować swoją produkcję dzięki rocznym planom, które godzą zrównoważoną działalność połowową z dokładniejszym dostosowaniem podaży do popytu, zarówno pod względem ilości, jak i jakości. Dzięki temu możliwe będzie spełnienie określonych wymogów i poprawa jakości produktów. Poprawa gromadzenia i rozpowszechniania informacji pochodzących z badań rynkowych przyczyni się do większego zrozumienia rynków rybołówstwa i akwakultury oraz wymogów konsumentów.

2.5. Lepsze zarządzanie dzięki regionalizacji

Scentralizowane odgórne podejście utrudnia dostosowanie WPRyb do specyfiki basenów różnych mórz w UE. Państwa członkowskie i zainteresowane strony będą ponosić większą odpowiedzialność za zarządzanie zasobami na poziomie łowisk, jak również za spójność takiego zarządzania z innymi działaniami podejmowanymi w basenach poszczególnych mórz.

Komisja proponuje ambitny program dotyczący regionalizacji i uproszczenia. Prawodawstwo UE w zakresie rybołówstwa przyjęte na poziomie centralnym powinno skoncentrować się na celach ogólnych i szczegółowych, wspólnych normach minimalnych i wynikach a także terminach realizacji. Kluczowe decyzje nadal będą podejmowane na poziomie UE, państwa członkowskie będą jednak mogły przyjmować inne środki dotyczące zarządzania rybołówstwem, pod nadzorem Komisji i ściśle przestrzegając przepisów prawa unijnego.

Aby zapewnić skuteczne zarządzanie państwa członkowskie mogłyby przyjąć, na przykład, techniczne środki ochronne i środki zapobiegania odrzutom w zależności od wybranej przez nie kombinacji. Następnie dokonałyby transpozycji poszczególnych środków do ich prawa krajowego. Regionalizacja byłaby obecna na wszystkich poziomach i umożliwiłaby zwiększenie samozarządności w sektorze rybołówstwa poprzez zwiększenie udziału rybaków w polityce, i dzięki temu jej akceptacji, przyczyniając się w ten sposób do lepszego przestrzegania przepisów. Komisja proponuje zwiększenie roli organizacji rybaków oraz zapewnienie im dodatkowych instrumentów do celów zrównoważonej eksploatacji zasobów, zarówno na poziomie planowania, jak i realizacji. Organizacje producentów staną się aktywnymi podmiotami przy planowaniu działalności połowowej swoich członków i stabilizacji rynków, zarządzaniu ich kwotami, nakładem połowowym i flotami, optymalizując wykorzystanie ich kwot i rozwiązując problem odrzutów i niepożądanych przyłowów poprzez wymianę i dzierżawę kwot.

Na podstawie zdobytego doświadczenia Komisja zamierza utrzymać i rozszerzyć rolę komitetów doradczych przy opracowywaniu polityki ochrony zasobów w ramach modelu regionalizacji. Podobnie komitety doradcze mogłyby rozszerzyć swoją działalność na inne obszary zarządzania środowiskiem morskim, które mają wpływ na działalność połowową. Z uwagi na specyfikę Morza Czarnego, zamkniętego basenu morskiego dzielonego z czterema państwami niebędącymi członkami UE, Komisja proponuje ustanowienie Komitetu Doradczego ds. Morza Czarnego. Organ ten mógłby doradzać Komisji w zakresie polityki ochrony zasobów, badań, gromadzenia danych i innowacji oraz zacieśnić współpracę między Rumunią, Bułgarią i państwami sąsiadującymi z nimi w tym samym basenie morskim. Mógłby on odgrywać zasadniczą rolę, promując regionalny model współpracy dostosowany do specyfiki Morza Czarnego.

Szczególny charakter akwakultury wymaga specjalnego organu do celów konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz wydawania opinii na temat określonych elementów polityki mających wpływ na akwakulturę. W tym celu Komisja proponuje utworzenie nowego Komitetu Doradczego ds. Akwakultury.

W odniesieniu do kwestii nieobjętych komitetami doradczymi Komisja pragnie zapewnić możliwie najszerszy, ale efektywny pod względem kosztów, udział wszystkich zainteresowanych stron. Zostanie również opracowany elastyczny i usprawniony mechanizm w celu zapewnienia Komisji porad i opinii specjalistów.

Powodzenie proponowanej reformy WPRyb zależy w znacznym stopniu od zagwarantowania, w odpowiednich proporcjach, jednoczesnego przestrzegania prawa przez podmioty oraz skutecznego egzekwowania prawa przez organy władzy publicznej. Propozycje reform opierają się na nowych rozporządzeniach dotyczących kontroli oraz nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów[11]. Ponadto proponowane rozporządzenie podstawowe wprowadza zasadę warunkowości, zgodnie z którą dostępność niektórych zasobów finansowych lub innych dla państw członkowskich lub poszczególnych podmiotów jest uzależniona od przestrzegania zasad WPRyb.

2.6. Inteligentniejsze finansowanie

W przyszłości finansowe wsparcie UE, obejmując jednocześnie całą gamę działań – od produkcji podstawowej po przetwórstwo i wprowadzanie do obrotu – będzie musiało być ściśle ukierunkowane na osiągnięcie celów zreformowanej WPRyb. Przyszłe finansowanie ze środków publicznych dla sektora zostanie całkowicie zreformowane i uproszczone, tak aby odzwierciedlić cele proponowanej nowej WPRyb. Zostanie ono w pełni dostosowane do celów strategii „Europa 2020”. Komisja zamierza również zmodernizować system interwencji w ramach wspólnej organizacji rynków. System ten nie odzwierciedla już zmieniającej się równowagi podaży i popytu. Wydawanie publicznych pieniędzy na niszczenie ryb nie jest już uzasadnione. Obecny system zostanie zastąpiony uproszczonym mechanizmem przechowywania, aby zapewnić minimalny poziom stabilności rynku.

2.7. Międzynarodowe oddziaływanie zasad WPRyb

Zewnętrzne działania UE muszą być spójne z zasadami i celami WPRyb, a mianowicie zrównoważeniem oraz koniecznością ochrony ekosystemów morskich. Podejmowane działania będą opierać się na rozwijaniu i wykorzystaniu najlepszej dostępnej wiedzy naukowej oraz ściślejszej współpracy w celu zapewnienia lepszego przestrzegania przepisów. Komisja przedstawiła nowe wytyczne dotyczące zewnętrznego wymiaru zreformowanej WPRyb w odrębnym komunikacie.

UE będzie odgrywać większą rolę w ramach regionalnych organizacji ds. rybołówstwa w celu ich wzmocnienia. To samo dotyczy instytucji wielostronnych, takich jak ONZ lub Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa. UE będzie również promować zrównoważone zarządzanie zasobami poprzez wzmocniony dialog z kluczowymi partnerami oraz większe zaangażowanie w krajach spoza UE. Nasili również niektóre działania, w szczególności w odniesieniu do zwalczania nielegalnej, nierejestrowanej i nieregulowanej działalności i zmniejszenia zdolności połowowej floty.

Porozumienia w sprawie zrównoważonego zarządzania rybołówstwem (SFAs) zawarte z krajami spoza UE należy ukierunkować na osiągnięcie bardziej zrównoważonego zarządzania zasobami ryb poprzez wprowadzenie klauzuli przejrzystości zapewniającej, że statki unijne poławiają jedynie zasoby ryb, których kraj partnerski nie może lub nie chce poławiać. SFAs muszą w większym stopniu skupić się na nauce, monitorowaniu, kontroli i nadzorze. We wszystkich porozumieniach należy w przyszłości zawrzeć klauzulę dotyczącą praw człowieka.

UE będzie nadal promować i stosować cele WPRyb w odniesieniu do tzw. porozumień północnych, które przewidują podział zarządzania zasobami między UE i kraje spoza UE, z którymi UE dzieli stada w Północnym Atlantyku, Oceanie Arktycznym, Bałtyku i Morzu Północnym.

Podsumowanie nowych środków zaproponowanych w ramach reformy WPRyb

Ochrona i zrównoważenie || Cel ochrony zasobów: połowy na poziomie maksymalnego podtrzymywalnego połowu, termin: 2015 r.

|| Wyeliminowanie odrzutów dzięki obowiązkowi wyładunku i niezbędnym zasadom zarządzania wraz z określeniem harmonogramu wprowadzenia przepisów

|| Plany wieloletnie skoncentrowane na celach ogólnych i szczegółowych, zakresie i ramach czasowych, w oparciu o podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem

|| Zezwolenie państwom członkowskim na podejmowanie środków zgodnie z prawem UE dotyczącym planów wieloletnich i technicznych środków ochronnych

|| Przyspieszone procedury przyjmowania środków w zakresie rybołówstwa koniecznych w ramach zarządzania środowiskiem (Natura 2000)

Dane i nauka || Obowiązek państw członkowskich polegający na gromadzeniu i udostępnianiu danych oraz na przygotowaniu wieloletnich programów gromadzenia danych (na poziomie regionalnym)

|| Krajowe programy badawcze w zakresie rybołówstwa z koordynacją regionalną między państwami członkowskimi

|| Ukierunkowanie prac STECF na kwestie zasadnicze

Dostęp do zasobów i zdolność połowowa floty || Obowiązkowe przekazywalne koncesje połowowe dla dużych flot – z możliwością przenoszenia na poziomie krajowym

|| Zrezygnowanie z dotacji związanych z flotą

Akwakultura || Krajowe plany strategiczne na lata 2014 – 2020 dotyczące promowania akwakultury

|| Utworzenie nowego komitetu doradczego ds. akwakultury

Polityka rynkowa || Wzmocnienie pozycji organizacji producentów i organizacji międzybranżowych w celu zwiększenia ich roli i odpowiedzialności w zakresie planowania produkcji i wprowadzania do obrotu, z naciskiem na zrównoważone zarządzanie zasobami ryb i zmniejszenie wpływu działalności w dziedzinie akwakultury

|| Zmiana systemu interwencji poprzez ustanowienie jednego mechanizmu interwencyjnego dla przechowywania

|| Ustalenie cen interwencyjnych na zdecentralizowanym i właściwym poziomie

|| Poprawa informacji przeznaczonej dla konsumentów i przegląd norm handlowych

Zarządzanie || Rozszerzenie roli komitetów doradczych we wdrażaniu WPRyb na poziomie regionalnym

|| Nowe podejście do udziału zainteresowanych stron w kwestiach horyzontalnych, które nie są objęte komitetami doradczymi

Instrument finansowy || Pełna zgodność ze strategią „Europa 2020”

|| Przepisy dotyczące warunków w zakresie przestrzegania zasad, dotyczące zarówno państw członkowskich, jak i poszczególnych podmiotów gospodarczych

Wymiar zewnętrzny || Regionalne organizacje ds. rybołówstwa – zwiększony udział UE w ramach regionalnych organizacji ds. rybołówstwa w celu zwiększenia ich skuteczności poprzez poprawę jakości danych naukowych, kontroli i przestrzegania zasad w tych organizacjach.

|| Poziom wielostronny – wspólne działania z najważniejszymi partnerami UE mające na celu zwalczanie nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów i zmniejszenie nadmiernej zdolności połowowej.

|| Większa spójność między polityką UE dotyczącą rybołówstwa, rozwoju, handlu i ochrony środowiska.

|| Porozumienia w sprawie zrównoważonego zarządzania rybołówstwem – wzmocnienie bazy naukowej i jasne określenie nadwyżki zasobów w krajach partnerskich w celu zapewnienia zrównoważonych praktyk połowowych w tych krajach przez naszą flotę. Większy wkład finansowy pochodzący z sektora oraz ustanowienie wysokiej jakości ram zarządzania. We wszystkich porozumieniach należy w przyszłości zawrzeć klauzulę dotyczącą praw człowieka.

[1]               COM(2009) 163 wersja ostateczna z dnia 22 kwietnia 2009 r.

[2]               Zob. również SEC(2010)428 wersja ostateczna z dnia 16 kwietnia 2010 r. Podsumowanie konsultacji dotyczących reformy wspólnej polityki rybołówstwa.

[3]               Komunikat Komisji „Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM (2010) 2020 z dnia 3 marca 2010 r.) ustanawia strategię, która sprawi, że UE wyjdzie z kryzysu silniejsza i przekształci się w inteligentną, zrównoważoną i sprzyjającą włączeniu społecznemu gospodarkę z wysokimi wskaźnikami zatrudnienia, wydajności i spójności społecznej. Europa 2020 to wizja społecznej gospodarki rynkowej dla Europy XXI wieku.

[4]               Komunikat Komisji „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” – inicjatywa przewodnia strategii „Europa 2020”, COM (2011)21 z dnia 26 stycznia 2011 r.

[5]               Dokument roboczy służb Komisji – Ocena skutków towarzysząca wnioskowi dotyczącemu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa (uchylającego rozporządzenie (WE) nr 2371/2001).

[6]               Jak określono w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej).

[7]               SPRAWOZDANIE SPECJALNE nr 7/2007 w sprawie systemów kontroli, inspekcji i sankcji dotyczących zasad ochrony wspólnotowych zasobów rybnych, wraz z odpowiedziami Komisji.

[8]               Dokument roboczy służb Komisji – Ocena skutków towarzysząca wnioskowi dotyczącemu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa (uchylającego rozporządzenie (WE) nr 2371/2001).

[9]               Szybka ratyfikacja przez państwa członkowskie Międzynarodowej Organizacji Pracy w 2007 r. Konwencji o pracy w sektorze rybołówstwa jest kolejnym ważnym krokiem w kierunku zapewnienia godnych warunków pracy na pokładzie statków rybackich. Konwencja ta wejdzie w życie po jej ratyfikacji przez 10 z 180 państw członkowskich MOP (w tym przez osiem państw przybrzeżnych). Konwencja ma na celu poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy oraz opieki medycznej na morzu, wystarczająco długie okresy odpoczynku gwarantujące bezpieczeństwo i zdrowie rybaków, ochronę umowy o pracę i takie samo zabezpieczenie społeczne, jakim objęci są inni pracownicy.

[10]             Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady: Budowa zrównoważonej przyszłości dla akwakultury – Nowy impuls dla strategii zrównoważonego rozwoju europejskiej akwakultury – COM (2009)162 wersja ostateczna z dnia 8 kwietnia 2009 r.

[11]             Rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa i rozporządzenie Rady (WE) nr 1005/2008 z dnia 29 września 2008 r. ustanawiające wspólnotowy system zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania.