15.3.2011   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 81/16


Środa, 5 maja 2010 r.
Europeana – kolejne kroki

P7_TA(2010)0129

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie Europeany – kolejnych kroków (2009/2158 (INI))

2011/C 81 E/04

Parlament Europejski,

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 sierpnia 2009 r. zatytułowany „Europeana – kolejne kroki” (COM(2009)0440),

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2009 r. zatytułowany „Prawa autorskie w gospodarce opartej na wiedzy” (COM(2009)0532),

uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 listopada 2008 r. w sprawie europejskiej biblioteki cyfrowej Europeana (1),

uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 sierpnia 2008 r. zatytułowany „Dostęp do dziedzictwa kulturowego Europy poprzez kliknięcie myszką. Postępy w zakresie digitalizacji i udostępnienia w internecie dorobku kulturowego oraz ochrony zasobów cyfrowych w UE” (COM(2008)0513),

uwzględniając sprawozdanie końcowe grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. bibliotek cyfrowych (podgrupy ds. praw autorskich) z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie ochrony zasobów cyfrowych oraz dzieł osieroconych i dzieł o wyczerpanym nakładzie,

uwzględniając sprawozdanie końcowe grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. bibliotek cyfrowych (podgrupy ds. partnerstw publiczno-prywatnych) z maja 2008 r. w sprawie partnerstw publiczno-prywatnych na rzecz cyfryzacji oraz udostępniania w internecie europejskiego dziedzictwa kulturowego,

uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 września 2007 r. w sprawie i2010: europejska biblioteka cyfrowa (2),

uwzględniając zalecenie Komisji 2006/585/WE z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie digitalizacji i udostępnienia w internecie dorobku kulturowego oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych (3),

uwzględniając dyrektywę 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (4),

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art.167,

uwzględniając art. 48 Regulaminu,

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji oraz opinie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Prawnej (A7-0028/2010),

A.

mając na uwadze, że w środowisku cyfrowym niezwykle ważne jest zapewnienie i ułatwienie powszechnego dostępu do dziedzictwa kulturowego oraz zagwarantowanie jego propagowania i ochrony dla przyszłych pokoleń zarówno w Europie, jak i poza nią,

B.

mając na uwadze, że w odniesieniu do cyfryzacji zasobów europejskiego dziedzictwa kulturowego polityka europejska w obszarze kultury ma istotne znaczenie i jest wyrazem silnego publicznego zaangażowania zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i na poziomie państw członkowskich, aby chronić, szanować i propagować różnorodność kulturową,

C.

mając na uwadze, że bogactwo i różnorodność wspólnego europejskiego dziedzictwa kulturowego powinny być wspierane i dostępne na jak najszerszą skalę, również poza Europą, a państwa członkowskie i instytucje kulturalne, szczególnie biblioteki, muszą odgrywać kluczową rolę w tym przedsięwzięciu na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym,

D.

mając na uwadze, że europejskie dziedzictwo kulturowe składa się głównie z dzieł należących do domeny publicznej i należy zapewnić dostęp do nich w środowisku cyfrowym, na ile to możliwe, w formatach wysokiej jakości,

E.

mając na uwadze, że dostęp do informacji kulturalno-oświatowych musi stanowić priorytet w celu poprawy standardów życia i edukacji,

F.

mając na uwadze potrzebę stworzenia wspólnych norm cyfryzacji europejskiego dziedzictwa kulturowego, a także mając na uwadze, że istnieje bardzo wiele dzieł w zapisie cyfrowym, które znajdują się obecnie w posiadaniu bibliotek, lecz nie są upublicznianie ze względu na niezgodność formatów cyfrowych,

G.

mając na uwadze, że personel bibliotek posiada największe kompetencje, by zarządzać procesem cyfryzacji dzieł i nadzorować jego przebieg,

H.

mając na uwadze, że europejska biblioteka cyfrowa nie powinna ograniczać się do cyfrowej kolekcji i narzędzi zarządzania informacjami, lecz powinna również rozwijać całość zasobów i zdolności technicznych w celu tworzenia, wyszukiwania i wykorzystywania informacji,

I.

mając na uwadze konieczność uwzględnienia szybkiego rozwoju nowych technologii skutkującego zmianami w praktykach kulturalnych i projektów cyfrowych realizowanych poza Europą,

J.

w związku z tym mając na uwadze, że istnieje pilna potrzeba, aby państwa członkowskie zwiększyły wysiłki, zmobilizowały się i pozyskały środki niezbędne do utrzymania ich wkładu i zachęcania do dalszego udziału w Europeanie w celu wyeksponowania roli Europy w świecie,

K.

mając na uwadze, że jedynie niewielka część europejskiego dziedzictwa kulturowego została dotychczas udostępniona w formie cyfrowej, państwa członkowskie nie osiągają jednakowych postępów w tym zakresie, a środki publiczne przeznaczone na masową cyfryzację są niewystarczające; mając na uwadze, że państwa członkowskie powinny zwiększyć wysiłki, aby przyspieszyć proces cyfryzacji dzieł publicznych i prywatnych,

L.

mając na uwadze, że cyfryzacja europejskiego dziedzictwa kulturowego i materiałów naukowych będzie korzystna w szczególności dla takich sektorów, jak oświata, nauka, badania, turystyka, przedsiębiorczość, innowacje i media,

M.

mając na uwadze, że technologia cyfrowa stanowi ponadto doskonałe narzędzie umożliwiające dostęp do europejskiego dziedzictwa kulturowego osobom, które mają utrudniony dostęp do kultury, a w szczególności osobom niepełnosprawnym,

N.

mając na uwadze, że przepisy dotyczące prawa autorskiego różnią się znacząco w poszczególnych państwach członkowskich UE i że status wielu dzieł pod względem tych praw jest nieokreślony,

O.

mając na uwadze, że konieczne są pilne działania celem rozwiązania kwestii „cyfrowej czarnej dziury”, w której marnieją niewykorzystane dzieła z XX i XXI w. o dużej wartości kulturowej; mając na uwadze, że każde rozwiązanie musi należycie uwzględniać interesy wszystkich zainteresowanych stron,

P.

mając na uwadze, że za dzieło osierocone może zostać uznane dzieło chronione i ujawnione, którego właściciel lub właściciele praw autorskich lub praw pokrewnych nie mogą być ustaleni lub odnalezieni mimo przeprowadzonych udokumentowanych poszukiwań,

Q.

mając na uwadze, że niezbędna jest większa ilość informacji dotyczących postępu prac prowadzonych przez Fundację Europejskiej Biblioteki Cyfrowej,

R.

mając na uwadze, że konieczna jest większa przejrzystość działań Unii Europejskiej,

Europeana – kluczowy krok ku ochronie i upowszechnianiu europejskiego dziedzictwa kulturowego

1.

z zadowoleniem przyjmuje otwarcie i rozwój europejskiej biblioteki cyfrowej, muzeum i archiwum treści wysokiej jakości nazwanych Europeana jako jednego, bezpośredniego i wielojęzycznego portalu i punktu dostępu do europejskiego dziedzictwa kulturowego;

2.

przypomina, że rolą biblioteki cyfrowej Europeana powinna być ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego celem zapewnienia następnym pokoleniom możliwości stworzenia europejskiej pamięci zbiorowej oraz zapobiegania degradacji dzieł, które najłatwiej ulegają zniszczeniu w wyniku wielokrotnego użytku;

3.

podkreśla, że europejska biblioteka cyfrowa stanowi narzędzie demokratyzacji kultury z uwagi na jej dostępność dla wszystkich na odległość i umożliwia zatem bardzo szerokim kręgom społeczeństwa dostęp do rzadkich i starych dokumentów należących do dziedzictwa Europy, do których wgląd jest trudny ze względu na ich ochronę;

4.

podkreśla znaczenie przekształcenia Europeany w pełni operacyjną służbę wyposażoną w wielojęzyczny interfejs i sieć semantyczną umożliwiające zachowanie wysokiej jakości dzieł i danych dostępnych na całym świecie;

Cele

5.

domaga się, by do 2015 r. zasoby Europeany osiągnęły poziom co najmniej 15 milionów różnych dzieł w wersji cyfrowej;

6.

wyraża głębokie ubolewanie z powodu nierównego wkładu państw członkowskich w zawartość Europeany i zdecydowanie zachęca te państwa oraz inne instytucje kulturalne do ścisłej współpracy w zakresie cyfryzacji dzieł, a także do kontynuacji wysiłków mających na celu sporządzenie planów cyfryzacji na wszystkich możliwych poziomach, unikając tym samym powielania działań, oraz do przyspieszenia postępu cyfryzacji dzieł kultury celem osiągnięcia wytyczonych celów (10 milionów dokumentów w 2010 r.);

7.

podkreśla konieczność rozważenia możliwości zachęcania instytucji kulturalnych do zawierania z właścicielami praw autorskich umów w sprawie udostępniania dzieł na szerszą skalę już na etapie planowania wydania ich w wersji cyfrowej oraz do wspierania rozwoju konkurencyjnego środowiska z udziałem księgarzy prowadzących działalność online, aby ułatwić rozpowszechnianie dziedzictwa kulturowego w całej Europie;

8.

stwierdza, że dotychczas sama Francja dostarczyła 47 % wszystkich dzieł w wersji cyfrowej dostępnych w Europeanie i w związku z tym konieczne jest jeszcze aktywniejsze zachęcanie wszystkich państw członkowskich do udostępniania zasobów krajowych bibliotek i instytucji kulturalnych, aby zapewnić wszystkim Europejczykom nieograniczony dostęp do ich własnego dziedzictwa kulturowego;

9.

zachęca Komisję do zaangażowania się w poszukiwanie sposobów i środków zwrócenia uwagi państw członkowskich na fakt, że użytkownicy Europeany poszukują ważnych dzieł, które są dostępne w zbiorach krajowych, ale nie w Europeanie;

Korzyści

10.

zwraca uwagę na ewentualne korzyści gospodarcze digitalizacji, ponieważ cyfrowe walory dóbr kultury wywierają istotny wpływ gospodarczy, zwłaszcza na sektory związane z kulturą, i stanowią podstawę gospodarki opartej na wiedzy, jednocześnie mając na uwadze fakt, że dobra kultury nie są dobrami gospodarczymi jak inne dobra i że muszą być chronione przed nadmierną komercjalizacją;

11.

podkreśla, że Europeana powinna stać się jednym z głównych punktów odniesienia dla projektów edukacyjnych i badawczych; uważa, że jeżeli zostanie ona spójnie zintegrowana z systemami edukacyjnymi, może przybliżyć młodym Europejczykom ich dziedzictwo oraz treści kulturowe, literackie i naukowe, stać się obszarem konwergencji i przyczyniać się do międzykulturowej spójności w UE;

Powszechny dostęp

12.

podkreśla, że łatwość w obsłudze, a zwłaszcza przejrzystość i łatwość wyszukiwania treści, powinny stanowić zasadnicze kryteria przy tworzeniu portalu;

13.

podkreśla, że z uwagi na korzyści dla wszystkich obywateli UE wynikające z dostępu do Europeany należy jak najszybciej zaplanować jej udostępnienie we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej.

14.

zauważa, że portal powinien uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych, umożliwiając im pełny dostęp do wspólnej europejskiej wiedzy; dlatego też zachęca wydawców do publikowania większej ilości dzieł w formatach dostępnych dla osób niepełnosprawnych; zaleca Komisji, aby zapewniła jak najszersze udostępnienie osobom niepełnosprawnym specjalnych cyfrowych wersji dzieł, takich jak materiały audio;

15.

podkreśla znaczenie równego dostępu do wspólnego europejskiego dziedzictwa kulturowego i w związku z tym zwraca się do państw członkowskich o usunięcie wewnątrzunijnych przeszkód w dostępie do niektórych materiałów umieszczonych w Europeanie;

16.

podkreśla, że osoby prywatne i instytucje publiczne powinny mieć zapewniony bezpłatny dostęp do portalu Europeana oraz możliwość przeglądania dokumentów bez ich ściągania; podkreśla, że Europeana powinna mieć możliwość pobierania opłat za ściągane dokumentów i wydruki wszelkich materiałów chronionych prawami autorskimi, a takie opłaty powinny być akceptowalne z punktu widzenia społeczeństwa;

17.

wzywa pilnie Komisję i państwa członkowskie do podjęcia wszystkich niezbędnych kroków, aby uniknąć różnic w poziomie wiedzy między Europą a krajami spoza UE oraz aby zagwarantować pełny dostęp Europejczyków do ich własnego dziedzictwa kulturowego w całej jego różnorodności, a także ułatwić ogólnoświatowy dostęp do tego dziedzictwa;

18.

zwraca się do Komisji o kontynuację pracy rozpoczętej przez grupę ekspertów wysokiego szczebla, ponieważ przyczynia się ona do tworzenia wspólnej koncepcji europejskich bibliotek cyfrowych, a także wspiera praktyczne rozwiązania kluczowych kwestii związanych z udostępnianiem dóbr kulturalnych w internecie;

19.

podkreśla, że w odniesieniu do Europeany należy podjąć wszelkie niezbędne kroki on- i offline celem jej propagowania wśród obywateli europejskich, szczególnie tych zaangażowanych w działalność kulturalną w sektorze prywatnym, publicznym i oświaty;

Więcej treści w Europeanie i jej lepsza jakość

20.

zachęca podmioty wnoszące wkład do Europeany do zwiększenia różnorodności rodzajów wprowadzanych treści, szczególnie materiałów audio i wideo, zwracając przy tym szczególną uwagę na te formy wyrazu należące do kultury słowa oraz na dzieła, które łatwo ulegają zniszczeniu, przy jednoczesnym poszanowaniu praw własności intelektualnej, a zwłaszcza praw autorów i artystów wykonawców; w związku z tym podkreśla, że ważne jest przestrzeganie niemajątkowych praw autorskich w celu zapewnienia integralności dzieła oraz uniknięcia wszelkich możliwych zmian (cenzurowanie, przeróbki dzieł itd.);

21.

uważa, że swoboda wyrazu artystycznego jest podstawową wartością; uważa, że instytucje lub agregatory kulturalne nie powinny podlegać kontroli bądź cenzurze w odniesieniu do europejskich treści kulturalnych, literackich, lub naukowych wprowadzanych do Europeany;

Treści należące do domeny publicznej i dostęp do nich

22.

jest przekonany, że treści należące do domeny publicznej w formie analogowej powinny pozostać w domenie publicznej również w środowisku cyfrowym, nawet po zmianie formatu;

23.

przypomina, że głównym celem europejskiej polityki cyfryzacji powinna być ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego i że w związku z tym ważne jest zadbanie o to, by działania w zakresie cyfryzacji nie miały charakteru wyłącznego, tak aby nie doprowadziło to do powstania w następstwie procesu cyfryzacji „nowych praw”, takich jak np. obowiązek płacenia za ponowne korzystanie z dzieł należących do domeny publicznej;

24.

przypomina, że Europeana powinna mieć możliwość korzystania z umów podpisanych w ramach partnerstw publiczno-prywatnych z innymi bibliotekami i dlatego wspomniane biblioteki powinny otrzymać materialną kopię plików już udostępnionych w formie cyfrowej;

25.

przypomina, że materialne pliki zawierające dzieła należące do domeny publicznej udostępnione w formie cyfrowej w ramach partnerstw publiczno-prywatnych muszą pozostać własnością partnerskiej instytucji publicznej i że jeżeli okaże się to niemożliwe, a instytucje kulturalne w państwach członkowskich będą musiały w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego zawrzeć umowy, zawierające klauzule o wyłączności, w sprawie cyfryzacji dzieł należących do ich dziedzictwa narodowego, przed udostępnieniem na portalu Europeana należy upewnić się, że po upływie okresu obowiązywania tych klauzul pliki cyfrowe rzeczywiście staną się ich własnością;

26.

podkreśla fakt, że biblioteka cyfrowa nie powinna odstępować od podstawowego celu, jakim jest zapobieganie rozpowszechnianiu wiedzy w internecie przez przedsiębiorstwa prywatne i komercyjne, aby uniknąć sytuacji, w której cyfryzacja dzieł utożsamiana byłaby z kontrolą nad publicznym dziedzictwem Europy, co doprowadziłoby do sprywatyzowania domeny publicznej;

27.

zaleca Komisji, aby zwróciła się do dostawców treści cyfrowych o certyfikację stron internetowych, do których odsyła Europeana;

28.

wzywa europejskie instytucje kulturalne, które przeprowadzają cyfryzację zawartości swoich domen publicznych, do ich udostępnienia za pośrednictwem Europeany i do nieograniczania ich dostępności do terytorium własnego kraju;

Kwestie dotyczące praw autorskich, w tym dzieł osieroconych

29.

podkreśla, że należy znaleźć dla Europeany rozwiązania umożliwiające udostępnianie dzieł chronionych prawem autorskim, zwłaszcza dzieł o wyczerpanym nakładzie i dzieł osieroconych w ramach podejścia międzysektorowego, przestrzegając jednocześnie przepisów dotyczących własności intelektualnej i chroniąc prawne interesy właścicieli praw; uważa, że należy propagować takie rozwiązania, jak rozszerzone licencje zbiorowe lub inne metody zarządzania zbiorowego;

30.

z zadowoleniem przyjmuje zainicjowanie przez Komisję debaty na temat przepisów UE w zakresie prawa autorskiego, której celem jest uzyskanie równowagi między uprawnieniami podmiotów praw autorskich a prawami konsumentów w globalnie powiązanym świecie, w kontekście szybko zmieniającej się rzeczywistości sieciowej nowych technologii oraz obyczajów społecznych i kulturowych;

31.

domaga się, by w ramach dalszego rozwoju ochrony praw autorskich w Europie Komisja Europejska i państwa członkowskie przyjęły jak najbardziej spójne i kompleksowe przepisy mające na celu uniemożliwienie powstania praw autorskich sui generis w następstwie samego procesu cyfryzacji; uważa, że rozważania te powinny uwzględnić również kwestię tego, czy należy wprowadzić odstępstwa w odniesieniu do cyfryzacji dzieł osieroconych przez instytucje publiczne;

32.

podkreśla znaczenie dzieł osieroconych, tj. dzieł chronionych prawem autorskim, których właściciele praw są nieznani i nie mogą zostać odnalezieni mimo starannego poszukiwania, oraz konieczność dokładnego określenia z podziałem na sektory liczby i rodzaju dzieł, które zostały osierocone, celem znalezienia właściwych rozwiązań;

33.

wzywa Komisję Europejską w ramach działań prowadzonych w związku z jej komunikatem z dnia 19 października 2009 r. w sprawie prawa autorskiego w gospodarce opartej na wiedzy do przedłożenia wniosku ustawodawczego dotyczącego cyfryzacji, ochrony i rozpowszechniania dzieł osieroconych, który położyłby kres obecnej niepewności prawnej, przy poszanowaniu zasad starannego poszukiwania i wynagradzania właścicieli praw autorskich;

34.

popiera zamiar utworzenia przez Komisję Europejską prostego i oszczędnego systemu ustalania praw w związku z cyfryzacją opublikowanych dzieł i ich udostępnianiem w internecie; system ten będzie tworzony w ścisłej współpracy ze wszystkimi zaangażowanymi podmiotami;

35.

w związku z tym przyjmuje z zadowoleniem i wspiera takie inicjatywy, jak projekt ARROW (5), realizowany wspólnie przez podmioty praw autorskich i przedstawicieli biblioteki, szczególnie że służy on określaniu takich podmiotów i ich praw oraz precyzowaniu statusu prawnego dzieł, w tym określaniu, czy są to dzieła osierocone bądź dzieła o wyczerpanym nakładzie;

36.

wzywa Komisje do rozwijania europejskiej bazy danych dotyczących dzieł osieroconych, przy czym dzieło osierocone należy rozumieć jako dzieło chronione, którego właściciele praw są nieznani lub nie mogą być odnalezieni mimo przeprowadzonych udokumentowanych i starannych poszukiwań, która to baza umożliwi wymianę informacji na temat własności intelektualnej i racjonalizację kosztów związanych ze starannym poszukiwaniem podmiotów praw autorskich;

37.

opowiada się za zrównoważonym ogólnoeuropejskim rozwiązaniem w dziedzinie cyfryzacji i rozpowszechniania dzieł osieroconych, począwszy od określenia ich jasnej definicji, poprzez ustanowienie wspólnych norm (w tym zasady zachowania należytej staranności przy poszukiwaniu właścicieli praw do tych dzieł), a skończywszy na rozwiązaniu kwestii ewentualnego naruszenia praw autorskich w związku z wykorzystaniem dzieł osieroconych;

38.

podkreśla, że należy rozwiązać problem dokumentów należących do sfery osobistej (korespondencja, notatki, fotografie, filmy), które stanowią część kolekcji instytucji kulturalnych, lecz nigdy nie zostały opublikowane bądź udostępnione publicznie, i które podnoszą kwestie ochrony prywatności i prawa osobistego;

Technologie

39.

zwraca uwagę na konieczność rozwijania technologii celem zagwarantowania długoterminowej i zrównoważonej cyfrowej ochrony i interoperacyjności systemów dostępu do treści, wielojęzycznej nawigacji, a także dostępności treści oraz zbioru jednolitych norm; z zadowoleniem przyjmuje dalsze wykorzystywanie oprogramowania typu open source przy tworzeniu zbioru Europeany;

40.

zaleca Komisji, aby kopie zapasowe treści cyfrowych dostarczanych przez instytucje krajowe lub partnerów prywatnych były zapisywane na sprzęcie komputerowym należącym do tych instytucji lub partnerów;

41.

zaleca, aby Komisja i instytucje partnerskie sektora prywatnego znalazły rozwiązania informatyczne – takie jak format tylko do odczytu i format zabezpieczony przed kopiowaniem – dla treści cyfrowych dostępnych na stronie internetowej Europeany chronionych prawem autorskim oraz aby strona, na której znajduje się dany plik, zawierała link do strony internetowej dostawcy materiałów cyfrowych, z której możliwe jest pobranie dokumentu na warunkach określonych przez dostawcę;

42.

zaleca Komisji, aby nalegała na stosowanie standardowego formatu elektronicznego dla utworów w zapisie cyfrowym, tak aby zapewnić zgodność dokumentów w postaci cyfrowej z interfejsem internetowym i bazą danych;

43.

zwraca się do grupy ekspertów wysokiego szczebla o zbadanie możliwości wykorzystania aplikacji Web 2.0 w odrębnej przestrzeni online;

Kwestie dotyczące finansowania i zarządzania

44.

podkreśla, że stworzenie zrównoważonego modelu finansowania i zarządzania ma kluczowe znaczenie dla długoletniego istnienia Europeany i że niezwykle istotna jest rola podmiotów bezpośrednio zaangażowanych w proces tworzenia takiego modelu;

Sponsoring a partnerstwa publiczno-prywatne

45.

podkreśla, że w celu pokrycia wysokich kosztów cyfryzacji i sprostania presji czasu należy opracować nowe metody finansowania, takie jak partnerstwa publiczno-prywatne, pod warunkiem, że partnerstwa te będą przestrzegały zasad własności intelektualnej i konkurencji, jednocześnie ułatwiając dostęp do dzieł za pośrednictwem instytucji kulturalnych i gwarantując bibliotekom swobodne dysponowanie plikami cyfrowymi bez ograniczeń czasowych;

46.

podkreśla znaczenie skoordynowanego na poziomie europejskim podejścia do kwestii zasad i warunków zarządzania partnerstwami publiczno-prywatnymi oraz zwraca uwagę na konieczność przeprowadzenia dogłębnej analizy umów partnerskich zawieranych z podmiotami prywatnymi dotyczących planów cyfryzacji, a w szczególności w odniesieniu do okresu obowiązywania klauzul o wyłączności, indeksacji i umieszczania odnośników za pośrednictwem wyszukiwarek plików cyfrowych wykorzystywanych przez biblioteki na ich własny użytek, ciągłości świadczonych usług, jawnego charakteru takich umów i jakości cyfryzacji;

47.

podkreśla, że cyfryzacja dzieł w bibliotekach narodowych jest wynikiem inwestycji finansowej ze strony podatników polegającej na płaceniu podatków; dlatego zwraca uwagę na fakt, że umowy w sprawie partnerstw prywatno-publicznych muszą przewidywać możliwość indeksowania przez wszystkie wyszukiwarki kopii dzieła udostępnionego w formie cyfrowej przez partnera prywatnego na rzecz biblioteki, aby umożliwić dostęp do dzieła również na stronie internetowej biblioteki, a nie jedynie na stronie internetowej partnerskiego przedsiębiorstwa prywatnego;

48.

przypomina, że zaangażowanie partnerów prywatnych w proces cyfryzacji nie powinno prowadzić do powstawania prywatnych monopoli, które zagrażałyby różnorodności kulturowej i pluralizmowi, oraz że przestrzeganie zasad konkurencji jest warunkiem wstępnym zaangażowania przedsiębiorstw prywatnych;

49.

podkreśla, że sponsoring jest atrakcyjną alternatywą dla Europeany o tyle, o ile daje on możliwość finansowania nie tylko działalności związanej z cyfryzacją, lecz również zarządzania opłatami związanymi z prawami autorskimi w odniesieniu do dzieł o wyczerpanym nakładzie, dzieł osieroconych i dzieł chronionych prawem autorskim oraz z ich udostępnianiem w internecie;

Unijne i publiczne wsparcie finansowe

50.

podkreśla, że znaczna część finansowania powinna pochodzić ze środków publicznych, takich jak środki z UE, państw członkowskich oraz organizacji zajmujących się kulturą, i proponuje postrzeganie procesu cyfryzacji jako części strategii lizbońskiej, a także utworzenie osobnej linii budżetowej w następnych wieloletnich ramach finansowych;

51.

podkreśla, że tylko dzięki osobnej linii budżetowej można zagwarantować, iż udostępnione środki finansowe będą wydatkowane w przejrzysty i ekonomiczny sposób zgodnie z wytyczonymi celami;

52.

stwierdza, że dotychczas w ramach programu eContentplus na lata 2009-2011 na projekt Europeana przewidziano zaledwie 6,2 mln EUR;

53.

domaga się, by w następnych wieloletnich ramach finansowych przewidziano zwielokrotnienie środków przeznaczonych dotychczas na Europeanę;

54.

zwraca uwagę na konieczność usunięcia przeszkód prawnych na poziomie UE, aby umożliwić bibliotekom uzyskanie finansowania projektów digitalizacji ze środków unijnych;

55.

wzywa państwa członkowskie i Komisję do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu rocznego sprawozdania na temat wydatków poniesionych na Europeanę i poczynionych postępów;

56.

proponuje, by już w 2011 r. Parlament, wspólnie z Komisją, dokonał przeglądu warunków finansowania Europeany celem opracowania zrównoważonego modelu finansowania projektu od roku 2013; sugeruje, że przejście do struktury finansowania opartej na partnerstwach publiczno-prywatnych zwiększyłoby maksymalnie potencjał strony internetowej;

Informowanie i zwiększanie wiedzy

57.

proponuje zorganizowanie kampanii reklamowej-promocyjnej pod hasłem „Dołącz do Europeany” w celu zwiększenia wiedzy na temat tej kwestii i jej pilności, i zaleca, by część zasobów w ramach projektu Europeana została przeznaczona na promocję tej biblioteki zawierającej możliwie najbardziej zróżnicowane dzieła we wszystkich formatach (teksty, materiały audio-wizualne) wśród jak największej liczby odbiorców;

58.

proponuje kreatywne przeprowadzenie kampanii reklamowej pod hasłem „Dołącz do Europeany” i zwrócenie się za jej pośrednictwem przede wszystkim do młodych ludzi w ramach partnerstw publiczno-prywatnych i sponsoringu, na przykład przy okazji międzynarodowych imprez sportowych lub w ramach wystaw sztuki i konkursów o tematyce kulturalnej;

59.

zwraca się do Komisji, aby uruchomiła kampanię medialną i internetową na rzecz popularyzacji strony internetowej Europeany poprzez kierowanie użytkowników europejskich serwerów na strony zawierające zasoby biblioteki Europeana, będące głównym punktem uzyskania informacji w formacie cyfrowym, oraz zachęcanie państw członkowskich i instytucji kulturalnych do dostarczania materiałów do Europeany; jednocześnie zwraca się o zorganizowanie specjalnej kampanii medialnej skierowanej do studentów i nauczycieli na różnych poziomach nauczania, która skoncentruje się na korzystaniu z zasobów cyfrowych Europeany w celach edukacyjnych;

60.

jest zdania, że taka kampania medialna jest bardzo podobna do działań, które zostały już określone jako niezbędne do zniwelowania tzw. przepaści cyfrowej, która ciągle jeszcze istnieje w całej Europie, umożliwiając w ten sposób każdemu, bez względu na to gdzie się znajduje, dostęp do Europeany, innych treści i informacji udostępnianych w trybie online oraz wynikających z tego potencjalnych korzyści; zaleca, aby kampania ta, a zwłaszcza potencjalne wykorzystanie Europeany w szkołach, opierała się na założeniu, że dostęp do większej ilości treści i informacji udostępnianych w trybie online nie jest celem samym w sobie, oraz aby w związku z tym towarzyszyły jej inicjatywy stymulujące krytyczną analizę treści i informacji udostępnianych w trybie online;

61.

wzywa Komisję do zagwarantowania, że kampanie informacyjne i inne tego typu działania na rzecz zwiększania wiedzy na temat Europeany będą realizowane za pośrednictwem odpowiednich organizacji partnerskich w państwach członkowskich;

Zarządzanie

62.

z zadowoleniem przyjmuje obecne zaangażowanie Fundacji Europejskiej Biblioteki Cyfrowej na rzecz łatwiejszego zawierania między muzeami, archiwami, archiwami audiowizualnymi i bibliotekami oficjalnych porozumień dotyczących sposobów współpracy w zakresie dostarczania treści do wspólnego portalu Europeana i jego zrównoważonego rozwoju;

63.

uważa, że ważne jest, by instytucje kulturalne nadal odgrywały istotną rolę w zarządzaniu projektem Europeana w jak najbardziej demokratyczny sposób; wzywa je do współpracy w celu uniknięcia powielania cyfryzacji dzieł oraz bardziej racjonalnego wykorzystania zasobów;

64.

zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby podniosły jakość zarządzania projektem, i zadbały o to, by na szczeblu krajowym wyznaczono właściwe organy zarządzające procesem cyfryzacji utworów i nadzorujące jego przebieg; zwraca się także o propagowanie wiedzy na temat projektu Europeana wśród bibliotek i dostawców treści kulturalnych oraz gromadzenie bezpośrednio od dostawców utworów istniejących już w zapisie cyfrowym i ich konwertowanie do wspólnego standardowego formatu cyfrowego w celu jak najszybszego umieszczenia nowych treści w bazie danych Europeany; jest zdania, że w perspektywie długoterminowej należy rozważyć nadanie priorytetowego znaczenia gromadzeniu utworów istniejących już w zapisie cyfrowym w ramach projektów współfinansowanych przez Unię Europejską i umieszczaniu ich w bibliotece cyfrowej Europeana;

65.

proponuje ogłoszenie publicznego zaproszenia do składania ofert, aby jak najskuteczniej koordynować zarządzanie Europeaną, określając jasne i realistyczne cele i dokonując w razie konieczności ponownej oceny działania biblioteki;

66.

zaleca Komisji, aby zbadała możliwość powołania organu europejskiego, który koordynowałby udział organów krajowych w monitorowaniu procesu cyfryzacji, płatności z tytułu praw autorskich i innych kwestii dotyczących projektu Europeana;

*

* *

67.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich.


(1)  Dz.U. C 319 z 13.12.2008, s. 18.

(2)  Dz.U. C 219 E z 28.8.2008, s. 296.

(3)  Dz.U. L 236 z 31.8.2006, s. 28.

(4)  Dz.U. L 167 z 22.6.2001, s. 10.

(5)  Dostępne rejestry informacji o prawach autorskich i dziełach osieroconych w ramach projektu Europeana