[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 6.11.2006

KOM(2006) 663 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Końcowa ocena wdrożenia wieloletniego planu działań Wspólnoty w zakresie promowania bezpieczniejszego korzystania z Internetu poprzez zwalczanie sprzecznych z prawem i szkodliwych treści w światowych sieciach komputerowych

KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Końcowa ocena wdrożenia wieloletniego planu działań Wspólnoty w zakresie promowania bezpieczniejszego korzystania z Internetu poprzez zwalczanie sprzecznych z prawem i szkodliwych treści w światowych sieciach komputerowych (Tekst mający znaczenie dla EOG)

1. WPROWADZENIE

Niniejszy komunikat dotyczy oceny końcowej wieloletniego planu działań „Bezpieczniejszy Internet” za lata 2003-2004. Ocenę przeprowadził trzyosobowy panel niezależnych ekspertów wspierany przez zespół profesjonalnych ewaluatorów z firmy[1] odpowiadającej za określenie struktury i wspomaganie oceny, zebranie materiałów oraz sporządzenie sprawozdania. Ocenę przeprowadzono w okresie od lutego do maja 2006 r., działając w bliskiej współpracy z zainteresowanymi służbami Komisji[2]. Streszczenie sprawozdania z oceny[3] stanowi załącznik do niniejszego komunikatu.

2. INFORMACJE OGÓLNE

Celem planu działań „Bezpieczniejszy Internet” (SIAP) (zwanego dalej „programem”), o którym mowa w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady[4], było promowanie bezpieczniejszego korzystania z Internetu oraz budowanie na szczeblu europejskim bardziej korzystnego otoczenia dla rozwoju branży internetowej.

Program w początkowym kształcie realizowany był przez cztery lata od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 grudnia 2002 r., a jego budżet wynosił 25 mln EUR. Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady program został przedłużony na kolejne dwa lata od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2004 r. Łączny budżet na okres 1999-2004 ustalono na poziomie 38,3 mln EUR.

Program był realizowany poprzez działania reprezentujące trzy kierunki:

1. stworzenie bezpieczniejszego otoczenia (stworzenie europejskiej sieci numerów interwencyjnych, za pośrednictwem których użytkownicy mogliby informować o nielegalnych treściach w Internecie, a także zachęcanie do samoregulacji i przyjmowania kodeksów postępowania);

2. opracowanie systemów filtrowania i ocen;

3. zachęcanie do działań podnoszących świadomość.

W okresie 2003-2004 zasięgiem programu objęto nowe technologie sieciowe, w tym treści dostępne dzięki łączności komórkowej i szerokopasmowej, gry online, systemy wymiany plików peer-to-peer oraz wszystkie rodzaje komunikacji w czasie rzeczywistym takie jak platformy dyskusyjne („czaty”) i komunikatory, mając na uwadze przede wszystkim poprawę stanu ochrony dzieci i osób niepełnoletnich. Za pośrednictwem Forum „Bezpieczniejszy Internet” wspierano również tworzenie sieci współpracy pomiędzy wszystkimi zaangażowanymi podmiotami w państwach członkowskich i uczestnikami projektów reprezentujących poszczególne kierunki działań w ramach programu, przy czym szczególny nacisk kładziono na współpracę w dziedzinie numerów interwencyjnych i podnoszenia świadomości. Celem programu było również wspieranie współpracy i wymiany doświadczeń oraz najlepszych praktyk na szczeblu europejskim i międzynarodowym, w tym z nowymi państwami członkowskimi, krajami kandydującymi i krajami przystępującymi do UE.

Głównym mechanizmem realizacji programu było współfinansowanie projektów wybieranych na podstawie otwartych zaproszeń do składania wniosków. W latach 2003-2004 współfinansowaniem objęto pięćdziesiąt dwa projekty, w które zaangażowane było łącznie 105 organizacji i które objęły 22 państwa członkowskie oraz Islandię, Norwegię i Bułgarię. Dwadzieścia dwa projekty dotyczyły numerów interwencyjnych (ośrodek koordynacyjny i 21 numerów obejmujących swym zasięgiem 20 krajów), dwadzieścia pięć projektów dotyczyło podnoszenia świadomości (2 ośrodki koordynujące i 23 ośrodki zajmujące się działaniami w zakresie podnoszenia świadomości w 21 krajach), jeden projekt dotyczył badań stosowanych w dziedzinie edukacji medialnej, jeden systemu oznaczeń jakości, jeden planu samoregulacyjnego w zakresie zwalczania spamu i jeden systemu ocen gier online. Na podstawie kontraktu ramowego przeprowadzono sondaż Eurobarometru. Ponadto w następstwie przetargu nieograniczonego zawarto umowę o świadczeniu usług dotyczącą przeprowadzenia analizy porównawczej usług filtrowania treści i programów filtrujących. Łączne wydatki w ramach budżetu na 2003 r. i 2004 r., wliczając finansowanie wszystkich projektów realizowanych na zasadzie podziału kosztów, umowy o świadczeniu usług dotyczących analizy porównawczej oraz sondażu Eurobarometru, a także koszty ocen, przeglądów i spotkań, wyniosły ok. 13,7 mln EUR.

3. CELE OCENY

Ocenie poddano następujące kwestie szczegółowe: stosowność przyjętych w ramach programu celów, priorytetów i środków wdrażających, skuteczność i rezultaty programu, wydajność i racjonalność wydatków, użyteczność i trwałość, związki przyczynowe między zastosowaniem określonych zasobów, działaniami i oczekiwanymi rezultatami (logika interwencji), a także wnioski do wykorzystania przy okazji ewentualnych podobnych interwencji w przyszłości.

4. USTALENIA Z OCENY

Osoby przeprowadzające ocenę uznały, że plan działań „Bezpieczniejszy Internet” został wdrożony z powodzeniem i że przydział dotacji oraz zarządzanie programem były generalnie przejrzyste, wydajne i zadowalające.

Wszystkie zainteresowane strony postrzegały SIAP jako istotny i skuteczny program, który powinien być kontynuowany. Unię Europejską postrzegano jako pioniera, który na wczesnym etapie zauważył, że problem sprzecznych z prawem i szkodliwych treści w Internecie jest poważnym i istotnym zagadnieniem politycznym o globalnym wymiarze.

Za jedno z głównych osiągnięć programu uznano uruchomienie krajowych numerów interwencyjnych. Ocena działających numerów interwencyjnych koordynowana przez INHOPE dostarczyła dowodów na to, że większość z nich oferuje użyteczne, istotne i skuteczne usługi, i że nie będą one mogły kontynuować działalności bez finansowania ze środków publicznych. Jedyny istotny problem polega na tym, że większość użytkowników Internetu posiada niewielką wiedzę lub wcale nie posiada wiedzy na temat istnienia numerów interwencyjnych. Poziom współpracy pomiędzy podmiotami prowadzącymi numery interwencyjne a pozostałymi zainteresowanymi stronami, w tym władzami krajowymi, ośrodkami koordynacyjnymi, a także policją i organami ścigania, mógłby być lepszy.

Powstanie ośrodków zajmujących się podnoszeniem świadomości w prawie wszystkich państwach członkowskich UE uznano za kolejne osiągnięcie SIAP. Wszystkie podmioty, których opinii zasięgano w tej sprawie, uznały podnoszenie świadomości za niezbędnie konieczne. Jednak sieć na rzecz świadomości w dziedzinie bezpiecznego Internetu, którą koordynuje INSAFE, wciąż znajduje się na wczesnym etapie rozwoju. W wielu przypadkach działania służące podnoszeniu świadomości docierają tylko do niewielkiej liczby grup docelowych; dotyczy to w szczególności innych zainteresowanych stron takich jak media lokalne i ogólnokrajowe, organizacje rodziców, szkoły i inne grupy. Bardzo często działaniom tym nie nadaje się wystarczająco wysokiego priorytetu w realizowanych przez rządy krajowe programach dotyczących spraw publicznych.

Technologie filtrowania są zdaniem wszystkich zainteresowanych stron istotnym elementem, którego znaczenie stale rośnie. Jednak wśród rodziców wiedza na temat obsługi oprogramowania filtrującego na poziomie końcowego użytkownika wciąż jest zbyt skromna. Wszystkie zainteresowane strony zgadzają się również co do tego, że oznaczenia zawartości i systemy oceny nadal pozostają ważnym elementem wysiłków na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa Internetu, w szczególności w odniesieniu do osób niepełnoletnich. Postęp osiągnięty w tej dziedzinie jest jednak niezadowalający. Odnotowano natomiast kilka zachęcających posunięć w dziedzinie samoregulacji branży, kodeksów postępowania i sprawdzonych praktyk, między innymi jeśli chodzi o gry wideo i treści udostępniane w sieciach komórkowych.

Za ważne zagadnienie uznano ujednolicenie prawodawstwa krajowego, w szczególności w odniesieniu do sprzecznych z prawem i szkodliwych treści oraz ochrony młodzieży.

W miarę upowszechniania się nowych urządzeń internetowych takich jak telefony komórkowe nowej generacji, oraz nowych zachowań, takich jak społeczne kontakty przez sieć (w tym czaty połączone z wykorzystaniem kamer internetowych), blogi internetowe i wymiana plików, pojawiają się również nowe problemy.

5. ZALECENIA

Sprawozdanie z oceny zawiera siedem zaleceń ogólnych oraz szereg podzleceń szczegółowych[5]:

Numery interwencyjne

4. Należy zwiększyć widoczność numerów interwencyjnych:

5. poprzez upowszechnianie wiedzy na temat numerów interwencyjnych wśród użytkowników końcowych i w mediach.

6. Należy poprawić współpracę instytucjami prowadzącymi numery interwencyjne a innymi zainteresowanymi stronami, zwłaszcza policją i dostawcami usług internetowych, poprzez:

7. zachęcanie do ujednolicania procedur między instytucjami prowadzącymi numery interwencyjne a policją w całej Europie;

8. przygotowanie podręcznika wyjaśniającego procedury wymiany informacji oraz zawierającego wskazówki na temat sprawdzonych rozwiązań wyraźnie określające strategię, zasady etyczne i procedury dla osób zaangażowanych w te działania;

9. koordynowanie prac nad europejską czarną listą nielegalnych treści i promowanie korzystania z niej na szeroką skalę przez dostawców usług internetowych.

Podnoszenie świadomości

10. Działania w dziedzinie podnoszenia świadomości powinny skupiać się na konkretnych grupach docelowych oraz powinny mieć szerszy zasięg, dlatego należy:

11. wymagać od ośrodków zajmujących się podnoszeniem świadomości realizowania strategii dostosowanych do potrzeb poszczególnych grup, skierowanych do dzieci, rodziców czy nauczycieli;

12. ułatwiać dyskusje pomiędzy krajowymi organami administracji (np. ministerstwami edukacji) służące zbadaniu możliwości wprowadzenia w szkołach praktyki bezpieczniejszego korzystania z Internetu (szkolenie nauczycieli, programy nauczania, tworzenie rad młodzieżowych i organów samoregulacyjnych w szkołach);

13. zachęcać media do bardziej aktywnego udziału w kampaniach służących podnoszeni świadomości;

14. przeznaczyć większą część budżetu programu na działania w dziedzinie podnoszenia świadomości.

15. Należy angażować dzieci i młodzież w prace służące określeniu problemów i znalezieniu rozwiązań poprzez:

16. pozyskanie informacji zwrotnych od dzieci i zaangażowanie ich w prace służące określeniu właściwych komunikatów i rozwiązań w ramach podnoszenia świadomości.

17. Zwiększanie wiedzy użytkowników końcowych na temat dostępnych możliwości filtrowania szkodliwych treści;

18. zachęcanie ośrodków zajmujących się podnoszeniem świadomości do upowszechniania wiedzy na temat narzędzi do filtrowania, zwłaszcza wśród rodziców i w szkołach;

19. przeprowadzenie oceny skuteczności różnych rozwiązań z zakresu filtrowania.

20. Należy na szczeblu europejskim zachęcać branżę do stosowania samoregulacji poprzez:

21. zachęcanie do stosowania systemów weryfikacji wieku;

22. wspieranie wymiany sprawdzonych rozwiązań, w tym między innymi kodeksów postępowania, oznaczeń treści i systemów oceny.

23. Należy zbadać możliwości wprowadzenia w przyszłości nowych rozwiązań technologicznych i opcji dla użytkowników poprzez:

24. przeanalizowanie wpływu konwergentnych usług i nowych rodzajów komunikacji na bezpieczeństwo dzieci i zachowania użytkowników, a następnie upowszechnienie wyników tej analizy.

6. PODSUMOWANIE

Komisja w pełni przyjmuje do wiadomości ustalenia z oceny końcowej planu działań „Bezpieczniejszy Internet” i uwzględni przedstawione zalecenia podczas wdrażania programu Bezpieczniejszy Internet Plus oraz planowania kolejnego programu w omawianej dziedzinie. Wzmocnione zostaną działania w obszarach określonych w zaleceniach, w których osiągnięto już postępy.

W ramach programu Bezpieczniejszy Internet Plus wsparta zostanie działalność instytucji prowadzących numery interwencyjne zmierzająca to stworzenia wspólnych wykazów nielegalnych treści w zakresie objętym programem (zwłaszcza jeśli chodzi o obrazy dotyczące seksualnego wykorzystywania dzieci). Przekazanie takich wykazów dostawcom usług internetowych odbędzie się z poszanowaniem stosownych przepisów prawa dotyczących ich roli, w szczególności przepisów dyrektywy o handlu elektronicznym[6].

Mając na uwadze swoją opinię na temat sprawozdania z oceny, Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społeczny i Komitetu Regionów o:

25. odnotowanie, że plan działań „Bezpieczniejszy Internet” został z powodzeniem wdrożony;

26. wsparcie Komisji w prowadzonych przez nią pracach zmierzających do zwiększenia widoczności programu „Bezpieczniejszy Internet” i zainicjowania debaty publicznej na temat bezpiecznego korzystania z Internetu;

27. wsparcie Komisji w jej działaniach zmierzających do poznania opinii wszystkich zainteresowanych stron i zbadania możliwości podjęcia dalszych działań w omawianej dziedzinie, w szczególności działań dotyczących nowych technologii i nowych rodzajów treści cyfrowych, mających wpływ na bezpieczeństwo korzystania z Internetu.

Załącznik

Streszczenie

Wnioski zawarte w niniejszym dokumencie, stanowiące część oceny końcowej planu działań „Bezpieczniejszy Internet” (2003-2004), zostały sformułowane przez niezależny trzyosobowy panel ekspertów. Panel kierował procesem oceny i sprawował nadzór nad nim oraz nad zastosowaną metodologią, przy wsparciu ze strony IDATE, firmy specjalizującej się w przeprowadzaniu ocen, której zadaniem było zgromadzenie i przeanalizowanie danych potrzebnych do oceny. Niniejszy dokument oparty jest na wynikach kwestionariusza online, wywiadach telefonicznych, analizie dostępnych informacji oraz rezultatach spotkań grupy fokusowej, a także na opiniach panelu ekspertów.

Wnioski

1. Plan działań „Bezpieczniejszy Internet” (SIAP) uruchomiony w 1999 r. jest postrzegany przez wszystkie zainteresowane strony jako istotny i skuteczny program, który powinien być kontynuowany . Unię Europejską postrzega się jako pioniera, który na wczesnym etapie zauważył, że problem nielegalnych i szkodliwych treści w Internecie jest poważnym i istotnym zagadnieniem politycznym o globalnym wymiarze. Obecnie struktura i koncepcja SIAP są wykorzystywane w wielu innych krajach, zarówno w regionie Azji i Pacyfiku jak i w Ameryce Północnej i Południowej, jako wzorzec postępowania z problemem szkodliwych i nielegalnych treści w Internecie przy jednoczesnym poszanowaniu prawa do wolności wypowiedzi.

2. W początkowej wersji program obejmował działania reprezentujące cztery główne kierunki :

A. numery interwencyjne (finansowanie UE w wys. 4,6 mln EUR);

B. podnoszenie świadomości (finansowanie UE w wys. 7,4 mln EUR);

C. filtrowania, oznaczanie i ocena treści (finansowanie UE w wys. 0,875 mln EUR);

D. samoregulacja branży i kodeksy postępowania (finansowanie UE w wys. 0,493 mln EUR).

W okresie 2003-2004 finansowanie skupiało się na numerach interwencyjnych i podnoszeniu świadomości. Filtrowanie, oznaczanie i oceny treści, samoregulację i kodeksy postępowania uważano przeważnie za obszar, za który odpowiada sama branża. W ramach SIAP w latach 2003-2004 UE wydała łącznie 13,7 mln EUR. Około 13,4 mln EUR wydano na ponad 50 projektów, dotyczących przede wszystkim numerów interwencyjnych i podnoszenia świadomości. Finansowanie trafiło do 22 państw członkowskich EU a także do Norwegii, Islandii i Bułgarii. Około 0,3 mln EUR wydano na pokrycie kosztów ocen, przeglądów, spotkań oraz sondażu Eurobarometru. Przydział dotacji oraz zarządzanie planem działań były generalnie przejrzyste, wydajne i zadowalające.

3. Za jedno z głównych osiągnięć programu uważa się uruchomienie krajowych numerów interwencyjnych . W ramach SIAP zbudowano w całej Europie, tj. w prawie wszystkich państwach członkowskich i krajach kandydujących, rozległy system numerów interwencyjnych koordynowany przez INHOPE, Międzynarodowego Stowarzyszenia Internetowych Numerów Interwencyjnych. Numery interwencyjne to punkty kontaktowe, w których użytkownicy mogą zgłaszać nielegalne treści zamieszczane w Internecie. Instytucje prowadzące numery interwencyjne współpracują między innymi z policją, organami ścigania, ośrodkami zajmującymi się podnoszeniem świadomości, a także z dostawcami usług internetowych, organizacjami branżowymi i innymi instytucjami. Ocena istniejących numerów interwencyjnych dowiodła, że większość z nich zapewnia użyteczne, istotne i skuteczne usługi. Jednak większość z nich nie jest w stanie utrzymać się bez finansowania z funduszy publicznych. Jedyny istotny problem polega na tym, że mimo iż numery interwencyjne udostępniają wartościowe usługi, większość użytkowników Internetu posiada niewielką wiedzę lub nie posiada żadnej wiedzy na temat ich istnienia. W większości krajów o istnieniu numerów interwencyjnych wiedziało mniej niż 10 procent spośród wszystkich użytkowników Internetu. Poziom współpracy pomiędzy podmiotami prowadzącymi numery interwencyjne a pozostałymi zainteresowanymi stronami, w tym władzami krajowymi, ośrodkami koordynacyjnymi, a także policją i organami ścigania, mógłby być lepszy.

4. Powstanie ośrodków zajmujących się podnoszeniem świadomości w prawie wszystkich państwach członkowskich UE uznawane jest za kolejne osiągnięcie SIAP. Wszystkie podmioty, których opinii zasięgano w tej sprawie, uznały podnoszenie świadomości za niezbędnie konieczne. Opracowano liczne techniki, narzędzia i materiały dostosowane do lokalnych potrzeb. „Dzień Bezpiecznieszego Internetu” organizowany przez tę sieć jest coraz szerzej uznawany za cenną sposobność by poprawić komunikację pomiędzy zainteresowanymi stronami oraz dotrzeć do ogółu społeczeństwa. Sieć instytucji zajmujących się podnoszeniem świadomości w dziedzinie bezpiecznego Internetu koordynowana jest przez INSAFE. Znajduje się ona wciąż na wczesnym etapie rozwoju. W wielu przypadkach działania w tym obszarze docierają tylko do niewielkiej liczby grup docelowych; dotyczy to w szczególności innych zainteresowanych stron takich jak media lokalne i ogólnokrajowe, organizacje rodziców, szkoły i inne grupy. Bardzo często działania te nie otrzymują właściwego wsparcia ze strony władz krajowych i mediów, ani nie przypisuje się im wystarczająco wysokiego priorytetu w realizowanych przez rządy krajowe programach dotyczących porządku publicznego. Działania w zakresie podnoszenia świadomości często nie są wystarczająco dostosowane do szczególnych potrzeb konkretnych grup docelowych takich jak nauczyciele, rodzice i dzieci. Poziom i jakość szkoleń dla nauczycieli w tej dziedzinie różni się w poszczególnych krajach, przy czym generalnie szkolenia takie nie są postrzegane jako zadanie o wysokim priorytecie. Do dzieci i młodzieży należy docierać na bardzo wczesnym etapie, ale edukacja internetowa nie jest w wystarczającym stopniu uwzględniania w standardowych szkolnych programach nauczania. Często niedostatecznie uwzględnia się doświadczenia samych dzieci.

5. Technologie filtrowania są zdaniem wszystkich zainteresowanych stron istotnym elementem, którego znaczenie stale rośnie. W tej dziedzinie nastąpił znaczny postęp technologiczny i obecnie użytkownicy mogą wybierać spośród różnych rozwiązań. Dostępne są technologie filtrowania umożliwiające użytkownikom, a w szczególności rodzicom, ograniczenie dzieciom dostępu do stron internetowych zawierających szkodliwe treści. Niektórzy dostawcy usług internetowych również oferują użytkownikom usługi blokowania niektórych rodzajów szkodliwych treści. Jednak wśród rodziców wiedza na temat obsługi oprogramowania filtrującego na poziomie końcowego użytkownika wciąż jest zbyt skromna. Wszystkie zainteresowane strony zgadzają się również co do tego, że oznaczenia zawartości i systemy oceny nadal pozostają ważnym elementem wysiłków na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa Internetu, w szczególności w odniesieniu do osób niepełnoletnich. Postęp osiągnięty w tej dziedzinie jest jednak niezadowalający. Systemy oparte w znacznej mierze na samoocenie nie przyczynią się raczej w dużym stopniu do osiągnięcia wyznaczonych celów. Odnotowano jednak kilka zachęcających posunięć w dziedzinie samoregulacji branży, kodeksów postępowania i sprawdzonych praktyk, między innymi jeśli chodzi o gry wideo i treści udostępniane w sieciach komórkowych.

6. Za ważne zagadnienie uznano ujednolicenie prawodawstwa krajowego, w szczególności w odniesieniu do nielegalnych i szkodliwych treści oraz ochrony młodzieży. Niezbędne jest wprowadzenie reguł, ponieważ indywidualne, odizolowane działania podejmowane przez państwa członkowskie obciążone są ryzykiem niskiej skuteczności czy wręcz spowodowania skutków odwrotnych do zamierzonych. Problem ten sięga daleko poza granice Unii Europejskiej i stanowi wyzwanie ogólnoświatowe.

7. W miarę upowszechniania się nowych urządzeń internetowych takich jak telefony komórkowe nowej generacji, oraz nowych zachowań, takich jak społeczne kontakty przez sieć (w tym czaty połączone z wykorzystaniem kamer sieciowych), blogi internetowe i wymiana plików, pojawiają się również nowe problemy. [pic][pic][pic]

[1] IDATE, firma otrzymała zlecenie na podstawie przetargu ograniczonego ogłoszonego przez Dyrekcję Generalną ds. Społeczeństwa Informacyjnego jesienią 2005 r.

[2] Działy C3 i E6 DG INFSO.

[3] Końcowa ocena planu działań „Bezpieczny Internet” (2003-2004): Sprawozdanie końcowe, maj 2006 r. , IDATE, http://ec.europa.eu/information_society/activities/sip/programme/evaluations/index_en.htm

[4] Decyzja nr 276/1999/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 stycznia 1999 r. dotycząca przyjęcia wieloletniego planu działań Wspólnoty w zakresie promowania bezpieczniejszego korzystania z Internetu poprzez zwalczanie sprzecznych z prawem i szkodliwych treści w światowych sieciach komputerowych (Dz.U. L 33 z 6.2.1999, str. 1) zmieniona decyzją nr 1151/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 czerwca 2003 r. (Dz.U. L 162 z 1.7.2003).

[5] Zob. załączone streszczenie oraz str. 42 i nast. sprawozdania z oceny.

[6] Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego, Dz.U L 178 z 17.7.2000, str. 1.