(1)

Zagrożenie egzystencjalne, które stwarza zmiana klimatu, wymaga od Unii i państw członkowskich zwiększenia poziomu ambicji i zintensyfikowania działań w dziedzinie klimatu. Unia zobowiązała się zintensyfikować wysiłki zmierzające do zaradzenia zmianie klimatu oraz wdrażać porozumienie paryskie przyjęte na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu („porozumienie paryskie”) (4), w oparciu o zapisane w nim zasady oraz najlepszą dostępną wiedzę naukową w kontekście długoterminowego celu dotyczącego temperatury określonego w porozumieniu paryskim.

(2)

W swoim komunikacie z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowanym „Europejski Zielony Ład” (zwanym dalej „Europejskim Zielonym Ładem”) Komisja przedstawiła nową strategię na rzecz wzrostu gospodarczego mającą na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, którego gospodarka będzie nowoczesna, zasobooszczędna i konkurencyjna i w którym w 2050 r. nie będzie emisji netto gazów cieplarnianych, a wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Celem Europejskiego Zielonego Ładu jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Jednocześnie transformacja musi być sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu, tak by nikt nie był pozostawiony samemu sobie.

(3)

Raport specjalny Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z 2018 r. na temat wpływu globalnego ocieplenia o 1,5 °C w porównaniu z poziomem sprzed epoki przemysłowej i związanych z nim globalnych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych w kontekście wzmocnienia globalnej reakcji na zagrożenie zmianą klimatu, zrównoważonego rozwoju i działań na rzecz likwidacji ubóstwa stanowi solidną podstawę naukową do przeciwdziałania zmianom klimatu i wskazuje, że należy szybko zintensyfikować działania w dziedzinie klimatu i kontynuować przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu. Raport ten potwierdza, że należy jak najszybciej ograniczyć emisje gazów cieplarnianych i że ocieplanie klimatu należy ograniczyć do 1,5 °C, w szczególności z myślą o zmniejszeniu prawdopodobieństwa wystąpienia ekstremalnych zdarzeń pogodowych i osiągnięcia punktów krytycznych. W swoim r. raporcie z globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych z 2019 r. Międzyrządowa Platforma Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES) wskazała na to, że na całym świecie dochodzi do utraty różnorodności biologicznej, a zmiana klimatu jest trzecią w kolejności najważniejszą przyczyną tego zjawiska.

(4)

Aby przyczynić się do transformacji gospodarczej i społecznej, wysokiej jakości zatrudnienia, zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak również do tego, by w sposób sprawiedliwy, zrównoważony społecznie, uczciwy i racjonalny pod względem kosztów osiągnąć długoterminowy cel dotyczący temperatury przewidziany w porozumieniu paryskim, pierwszorzędne znaczenie ma ustalony długoterminowy cel.

(5)

Koniecznie należy się również zająć związanymi z klimatem coraz większymi zagrożeniami dla zdrowia, w tym coraz częstszymi i coraz bardziej intensywnymi falami upałów, pożarami lasów i powodziami, zagrożeniami dla bezpieczeństwa żywności i wody oraz bezpieczeństwa żywnościowego i wodnego, a także pojawianiem się i rozprzestrzenianiem chorób zakaźnych. Zgodnie z zapowiedzią zawartą w komunikacie z 24 lutego 2021 r. zatytułowanym „Budując Europę odporną na zmianę klimatu – nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu” Komisja uruchomiła europejskie obserwatorium ds. klimatu i zdrowia w ramach europejskiej platformy przystosowania się do zmiany klimatu Climate-ADAPT, aby lepiej zrozumieć, przewidywać i minimalizować zagrożenia dla zdrowia spowodowane zmianą klimatu.

(6)

Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 37 mającym na celu wspieranie uwzględniania w politykach Unii gwarancji wysokiego poziomu ochrony środowiska i poprawy jego jakości zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

(7)

Działania na rzecz klimatu powinny stanowić dla wszystkich sektorów gospodarki w Unii okazję do tego, aby pomóc jej zapewnić wiodącą pozycję w przemyśle światowym w zakresie innowacji. Dzięki unijnym ramom regulacyjnym i działaniom podejmowanym przez przemysł możliwe jest oddzielenie wzrostu gospodarczego od emisji gazów cieplarnianych. Na przykład w latach 1990–2019 emisje gazów cieplarnianych zmniejszyły się o 24 %, podczas gdy w tym samym okresie gospodarka wzrosła o 60 %. Bez uszczerbku dla wiążących przepisów i innych inicjatyw przyjętych na poziomie Unii, wszystkie sektory gospodarki – w tym energetyka, przemysł, transport, sektor ciepłowniczy i chłodniczy, a także budownictwo, rolnictwo, gospodarka odpadami i gruntami, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo – powinny odgrywać rolę w dążeniach do osiągnięcia neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r. niezależnie od tego, czy sektory te są objęte systemem handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii („EU ETS”). Aby zwiększyć zaangażowanie wszystkich podmiotów gospodarczych, Komisja powinna ułatwiać prowadzenie dialogu i tworzenie partnerstw w poszczególnych sektorach poprzez zbliżenie do siebie kluczowych zainteresowanych stron w sposób pluralistyczny i reprezentatywny, tak by zachęcić same sektory do opracowania orientacyjnych dobrowolnych planów działania i zaplanowania ich transformacji w kierunku osiągnięcia unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r. Takie plany działania mogłyby wnieść cenny wkład we wspieranie sektorów w planowaniu inwestycji niezbędnych do przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu, a także mogłyby przyczynić się do większego zaangażowania sektorów w poszukiwanie rozwiązań neutralnych dla klimatu. Takie plany działania mogłyby również uzupełniać istniejące inicjatywy, w tym europejski sojusz na rzecz baterii i europejski sojusz na rzecz czystego wodoru, które wspierają współpracę przemysłową w procesie przechodzenia na neutralność klimatyczną.

(8)

W porozumieniu paryskim, w art. 2 ust. 1 lit. a), wyznaczono długofalowy cel dotyczący temperatury, a celem tego porozumienia jest wzmocnienie światowej reakcji na zagrożenie zmianą klimatu poprzez zwiększenie zdolności przystosowania się do negatywnych skutków zmiany klimatu, jak określono w jego art. 2 ust. 1 lit. b), oraz poprzez zapewnienie spójności przepływów finansowych z kierunkiem działań na rzecz niskiego poziomu emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu, jak określono w jego art. 2 ust. 1 lit. c). Niniejsze rozporządzenie, stanowiące ogólne ramy wkładu Unii w realizację porozumienia paryskiego, powinno zapewnić, aby zarówno Unia, jak i państwa członkowskie wniosły wkład w światową reakcję na zmianę klimatu, zgodnie z porozumieniem paryskim.

(9)

Podejmowane przez Unię i państwa członkowskie działania w dziedzinie klimatu powinny mieć na celu ochronę ludzi i naszej planety, dobrobytu, dostatku, gospodarki, zdrowia, integralności ekosystemów i różnorodności biologicznej przed zagrożeniem wynikającym ze zmiany klimatu, w kontekście Agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i w ramach dążenia do realizacji celów porozumienia paryskiego, a także osiągnięcie jak największego dobrobytu z uwzględnieniem ograniczeń planety oraz zwiększenie odporności i zmniejszenie podatności społeczeństwa na skutki zmiany klimatu. W związku z tym działania Unii i państw członkowskich powinny opierać się na zasadzie ostrożności i zasadzie „zanieczyszczający płaci”, ustanowionych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także powinny uwzględniać zasadę „efektywność energetyczna przede wszystkim”, określoną w przepisach dotyczących unii energetycznej, oraz zasadę „nie szkodzić”, określoną w Europejskim Zielonym Ładzie.

(10)

Osiągnięcie neutralności klimatycznej powinno wymagać wkładu ze strony wszystkich sektorów gospodarki, w których emisje lub pochłanianie gazów cieplarnianych są uregulowane prawem Unii.

(11)

Z uwagi na istotny wpływ produkcji i zużycia energii na poziom emisji gazów cieplarnianych niezbędne jest przejście na bezpieczne, zrównoważone, przystępne cenowo i chronione systemy energetyczne oparte na wykorzystaniu źródeł odnawialnych, sprawnie działającym wewnętrznym rynku energii oraz poprawie efektywności energetycznej, przy zmniejszeniu ubóstwa energetycznego. Ważnymi czynnikami napędzającymi realizację celu neutralności klimatycznej są również transformacja cyfrowa, innowacje technologiczne oraz badania i rozwój.

(12)

Unia dysponuje ramami regulacyjnymi, które umożliwiają osiągnięcie unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., uzgodnionego w 2014 r., przed wejściem w życie porozumienia paryskiego. W skład prawodawstwa realizującego ten cel wchodzą między innymi dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE (5), w której ustanawia się EU ETS, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (6), na podstawie którego wprowadzono krajowe cele w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 (7) zawierające wymóg, by państwa członkowskie osiągnęły równowagę między emisjami gazów cieplarnianych a ich pochłanianiem w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem.

(13)

EU ETS jest zasadniczym elementem unijnej polityki klimatycznej i stanowi jej kluczowe narzędzie ograniczania emisji gazów cieplarnianych w opłacalny sposób.

(14)

W swoim komunikacie z dnia 28 listopada 2018 r. zatytułowanym „Czysta planeta dla wszystkich: Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki” Komisja przedstawiła wizję osiągnięcia zerowych emisji gazów cieplarnianych netto w Unii do 2050 r. w drodze sprawiedliwej społecznie i racjonalnej pod względem kosztów transformacji.

(15)

Za pośrednictwem pakietu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” z dnia 30 listopada 2016 r. Unia realizuje ambitny program dekarbonizacji, w szczególności poprzez budowanie silnej unii energetycznej w oparciu o cele na 2030 r. w zakresie efektywności energetycznej i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych określone w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE (8) i (UE) 2018/2001 (9) oraz poprzez wzmocnienie odnośnego ustawodawstwa, w tym dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE (10).

(16)

Unia jest światowym liderem w przechodzeniu na neutralność klimatyczną i zdecydowanie dąży do wsparcia w wyznaczeniu ambitniejszych celów dla reszty świata oraz wzmocnienia globalnej reakcji na zmiany klimatu, wykorzystując do tego celu wszelkie narzędzia, jakimi dysponuje, w tym dyplomację klimatyczną.

(17)

Unia powinna kontynuować swoje działania w dziedzinie klimatu i utrzymać wiodącą na świecie pozycję w tej dziedzinie po roku 2050, aby chronić ludzi i planetę przed zagrożeniami związanymi ze zmianą klimatu, dążąc do osiągnięcia długoterminowego celu dotyczącego temperatury określonego w porozumieniu paryskim i działając w oparciu o oceny naukowe IPCC, IPBES i Europejskiego naukowego komitetu doradczego ds. zmiany klimatu, a także oceny innych organów międzynarodowych.

(18)

W przypadku partnerów międzynarodowych, którzy nie mają takich samych standardów ochrony klimatu jak Unia, wciąż istnieje ryzyko ucieczki emisji. Komisja zamierza zatem zaproponować mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 dla wybranych sektorów, aby ograniczyć takie ryzyko w sposób zgodny z zasadami Światowej Organizacji Handlu. Ważne jest ponadto utrzymanie skutecznych zachęt politycznych, które wspierają innowacje i rozwiązania technologiczne umożliwiające przejście na konkurencyjną, neutralną dla klimatu gospodarkę Unii, przy jednoczesnym zapewnieniu pewności inwestycji.

(19)

W swojej rezolucji z dnia 15 stycznia 2020 r. Parlament Europejski wezwał do niezbędnej transformacji społeczeństwa w społeczeństwo neutralne dla klimatu najpóźniej do 2050 r., tak by przemiana ta stała się przykładem europejskiego sukcesu, zaś w rezolucji z dnia 28 listopada 2019 r. ogłosił, że na świecie panuje kryzys klimatyczny i środowiskowy. Wzywał on również wielokrotnie Unię do podwyższenia celu klimatycznego na 2030 r. oraz do objęcia tego podwyższonego celu niniejszym rozporządzeniem. W swoich konkluzjach z dnia 12 grudnia 2019 r. Rada Europejska zatwierdziła cel polegający na osiągnięciu przez Unię neutralności klimatycznej do 2050 r., zgodnie z celami porozumienia paryskiego, a jednocześnie uznała, że niezbędne jest wprowadzenie ram wspomagających, które przysłużą się wszystkim państwom członkowskim i obejmą odpowiednie instrumenty, zachęty, wsparcie i inwestycje, tak by transformacja była racjonalna kosztowo, sprawiedliwa, wyważona społecznie i uczciwa oraz uwzględniała różnorodną sytuację wyjściową poszczególnych krajów. Odnotowała ona również, że transformacja będzie wymagała znacznych inwestycji publicznych i prywatnych. W dniu 6 marca 2020 r., Unia przedłożyła swoją długoterminową strategię rozwoju niskoemisyjnego, a w dniu 17 grudnia 2020 r. – swój ustalony na poziomie krajowym wkład, do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), po ich przyjęciu przez Radę.

(20)

Unia powinna dążyć do osiągnięcia do 2050 r. równowagi w całej gospodarce między antropogenicznymi emisjami gazów cieplarnianych przez źródła a pochłanianiem przez pochłaniacze, a następnie, w razie potrzeby, do osiągnięcia ujemnych emisji. Cel ten powinien obejmować emisje i pochłanianie gazów cieplarnianych w całej Unii, uregulowane przez prawo Unii. Przegląd takich emisji i pochłaniania powinien być możliwy w kontekście rewizji odpowiednich przepisów dotyczących klimatu i energii. Pochłaniacze obejmują rozwiązania naturalne i technologiczne zgłoszone do UNFCCC w unijnych wykazach gazów cieplarnianych. Rozwiązania oparte na technologiach wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) oraz technologiach wychwytywania i utylizacji dwutlenku węgla (CCU) mogą odegrać rolę w dekarbonizacji, zwłaszcza w zakresie łagodzenia emisji procesowych w przemyśle, w przypadku państw członkowskich, które wybiorą takie technologie. Do osiągnięcia ogólnounijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r. powinny wspólnie dążyć wszystkie państwa członkowskie, oraz państwa członkowskie, Parlament Europejski, Rada i Komisja powinny wprowadzić środki niezbędne do realizacji tego celu. Działania na poziomie Unii będą stanowić istotną część działań potrzebnych do osiągnięcia tego celu.

(21)

W konkluzjach z dni 8 i 9 marca 2007 r. oraz z dni 23 i 24 października 2014 r. Rada Europejska zatwierdziła odpowiednio unijny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2020 i ramy polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030. Przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące określenia unijnego celu klimatycznego na rok 2040 pozostają bez uszczerbku dla przewidzianej w Traktatach roli Rady Europejskiej dotyczącej określania ogólnego kierunku politycznego Unii oraz jej priorytetów w zakresie rozwoju unijnej polityki klimatycznej.

(22)

Pochłaniacze dwutlenku węgla odgrywają zasadniczą rolę w procesie transformacji w kierunku neutralności klimatycznej w Unii, a istotny wkład wnoszą w szczególności sektory rolnictwa, leśnictwa i użytkowania gruntów. Zgodnie z zapowiedzią zawartą w swoim komunikacie z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowanym „Strategia »Od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego” Komisja będzie promować nowy ekologiczny model biznesowy, aby nagradzać zarządzających gruntami za redukcję emisji gazów cieplarnianych i pochłanianie dwutlenku węgla w ramach planowanej inicjatywy dotyczącej upraw sprzyjających pochłanianiu dwutlenku węgla przez glebę. Ponadto w swoim komunikacie z dnia 11 marca 2020 r. zatytułowanym „Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy” Komisja zobowiązała się do opracowania ram regulacyjnych dotyczących certyfikacji usuwania dwutlenku węgla w oparciu o solidne i przejrzyste rozliczanie emisji dwutlenku węgla w celu monitorowania i weryfikacji autentyczności pochłaniania dwutlenku węgla, przy jednoczesnym zapewnieniu braku negatywnego wpływu na środowisko, w szczególności na różnorodność biologiczną, na zdrowie publiczne lub na cele społeczne lub gospodarcze.

(23)

Odtwarzanie ekosystemów pomogłoby utrzymać naturalne pochłaniacze, zarządzać nimi i je wzmacniać, a także propagować różnorodność biologiczną i jednocześnie walczyć ze zmianą klimatu. Ponadto dzięki potrójnej roli, jaką pełnią, a mianowicie pochłanianiu, magazynowaniu i zastępowaniu, lasy przyczyniają się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, a jednocześnie zapewniają dalszy wzrost lasów i świadczenie wielu innych usług.

(24)

Wiedza naukowa i najlepsze dostępne, aktualne dane, wraz z opartymi na faktach i przejrzystymi informacjami na temat zmiany klimatu, są niezbędne i muszą stanowić podstawę działań Unii w dziedzinie klimatu oraz dążeń do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Należy ustanowić Europejski Naukowy Komitet Doradczy ds. Zmiany Klimatu (zwany dalej „komitetem doradczym”), który – ze względu na swoją niezależność oraz wiedzę naukową i techniczną – będzie służyć jako punkt odniesienia w zakresie wiedzy naukowej związanej ze zmianą klimatu. Komitet doradczy powinien uzupełniać prace Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), a jednocześnie niezależnie wykonywać swoje zadania. Jego misja nie powinna pokrywać się z misją IPCC na poziomie międzynarodowym. Należy zatem zmienić rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 401/2009 (11), aby ustanowić komitet doradczy. W państwach członkowskich, w których istnieją, krajowe organy doradcze ds. klimatu, mogą odegrać ważną rolę, między innymi udzielając właściwym organom krajowym specjalistycznych porad naukowych w zakresie polityki klimatycznej zgodnie z zaleceniem danego państwa członkowskiego. W związku z tym zachęca się państwa członkowskie do ustanowienia krajowego organu doradczego ds. klimatu, jeśli jeszcze tego nie zrobiły.

(25)

Transformacja w kierunku neutralności klimatycznej wymaga zmian w całym spektrum polityki oraz wspólnego działania we wszystkich sektorach gospodarki i ze strony wszystkich grup społeczeństwa, co podkreśla Europejski Zielony Ład. W swoich konkluzjach z dnia 12 grudnia 2019 r. Rada Europejska stwierdziła, że wszystkie istotne unijne przepisy i polityki muszą być spójne z celem neutralności klimatycznej i muszą przyczyniać się do jego osiągnięcia, przy jednoczesnym poszanowaniu równych warunków, i zwróciła się do Komisji o zbadanie, czy wymaga to dostosowania istniejących przepisów.

(26)

Zgodnie z zapowiedzią zawartą w Europejskim Zielonym Ładzie Komisja w swoim komunikacie z 17 września 2020 r. zatytułowanym „Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r. – Inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli” oceniła unijny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. Komisja dokonała tego na podstawie kompleksowej oceny skutków i z uwzględnieniem analizy zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przedłożonych jej na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 (12). W świetle celu osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. należy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych do 2030 r. i zwiększyć pochłanianie, tak aby emisje gazów cieplarnianych netto, to znaczy emisje po odliczeniu pochłaniania, zostały zmniejszone w całej gospodarce i na poziomie Unii o co najmniej 55 % do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. Rada Europejska zatwierdziła ten cel w swoich konkluzjach z dni 10 i 11 grudnia 2020 r. Przedstawiła ona również wstępne wytyczne dotyczące jego wdrażania. Ten nowy cel Unii na rok 2030 w dziedzinie klimatu jest kolejnym celem zgodnym z art. 2 pkt 11 rozporządzenia (UE) 2018/1999, a zatem zastępuje ogólnounijny cel w zakresie emisji gazów cieplarnianych na 2030 r. określony w tym punkcie. Ponadto Komisja powinna do dnia 30 czerwca 2021 r. ocenić, w jaki sposób należałoby zmienić stosowne unijne akty prawne wdrażające cel Unii na rok 2030 w dziedzinie klimatu, aby osiągnąć taką redukcję emisji. Z uwagi na to Komisja zapowiedziała przegląd odpowiednich przepisów dotyczących klimatu i energii, które zostaną przyjęte w pakiecie obejmującym między innymi odnawialne źródła energii, efektywność energetyczną, użytkowanie gruntów, opodatkowanie energii, normy emisji CO2 dla pojazdów lekkich, wspólny wysiłek redukcyjny i system EU ETS.

Komisja zamierza przeanalizować skutki wprowadzenia dodatkowych środków unijnych, które mogłyby uzupełniać dotychczasowe środki, takie jak środki rynkowe obejmujące silny mechanizm solidarności.

(27)

Zgodnie z ocenami Komisji istniejące zobowiązania na mocy art. 4 rozporządzenia (UE) 2018/841 skutkują pochłanianiem dwutlenku węgla netto, które w 2030 r. wyniesie 225 mln ton ekwiwalentu CO2. Aby zapewnić, że do 2030 r. zostaną podjęte wystarczające działania łagodzące, należy ograniczyć wkład pochłaniania netto w osiąganie unijnego celu klimatycznego na rok 2030 do tego poziomu. Pozostaje to bez uszczerbku dla przeglądu odnośnego prawodawstwa unijnego w celu umożliwienia osiągnięcia tego celu.

(28)

Wydatki z budżetu Unii i Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy ustanowionego rozporządzeniem Rady (UE) 2020/2094 (13) przyczyniają się do osiągnięcia celów klimatycznych, ponieważ co najmniej 30 % całkowitej kwoty wydatków przeznacza się na wspieranie celów klimatycznych, w oparciu o skuteczną metodykę i zgodnie z przepisami sektorowymi.

(29)

Ze względu na cel, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., oraz w związku z międzynarodowymi zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia paryskiego konieczne są dalsze wysiłki na rzecz stopniowego wycofywania dotacji w energetyce niezgodnych z tym celem, w szczególności w odniesieniu do paliw kopalnych, bez uszczerbku dla działań służących ograniczeniu ubóstwa energetycznego.

(30)

Aby zapewnić przewidywalność i pewność wszystkim podmiotom gospodarczym, w tym firmom, pracownikom, inwestorom i konsumentom, i zapewnić stopniową redukcję emisji gazów cieplarnianych z upływem czasu oraz nieodwracalność przejścia na neutralność klimatyczną, Komisja powinna, w razie potrzeby, zaproponować unijny pośredni cel klimatyczny na rok 2040, najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od pierwszego globalnego przeglądu przeprowadzonego w ramach porozumienia paryskiego. Komisja może przedstawiać wnioski dotyczące zmiany celu pośredniego, z uwzględnieniem ustaleń płynących z ocen postępów i środków Unii oraz środków krajowych, a także wyników globalnego przeglądu i rozwoju sytuacji międzynarodowej, w tym w zakresie wspólnych ram czasowych dla ustalonych na poziomie krajowym wkładów. Przy okazji przedstawiania wniosku ustawodawczego dotyczącego celu klimatycznego Unii na 2040 r. Komisja powinna opublikować – jako narzędzie służące zwiększeniu przejrzystości i rozliczalności unijnej polityki przeciwdziałania zmianie klimatu – przewidywany orientacyjny budżet emisyjny Unii na lata 2030–2050, określony jako orientacyjna całkowita ilość emisji netto gazów cieplarnianych, które najprawdopodobniej zostaną wyemitowane w tym okresie, bez ryzyka niedotrzymania przez Unię zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego, a także metodę opracowywania tego budżetu orientacyjnego.

(31)

Dostosowanie się do zmiany klimatu jest kluczowym elementem długoterminowej, światowej reakcji na tę zmianę. Negatywne skutki zmiany klimatu mogą przekroczyć zdolności przystosowawcze państw członkowskich. Dlatego państwa członkowskie i Unia powinny zwiększyć swoje zdolności przystosowawcze, wzmocnić odporność i zmniejszyć podatność na skutki zmiany klimatu zgodnie z art. 7 porozumienia paryskiego, jak również zmaksymalizować korzyści płynące z innych polityk i przepisów. Komisja powinna przyjąć unijną strategię w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu zgodnie z porozumieniem paryskim. Państwa członkowskie powinny przyjąć kompleksowe krajowe strategie i plany przystosowawcze w oparciu o rzetelne analizy dotyczące zmiany klimatu i wrażliwości, oceny postępów i wskaźniki, oraz bazując na najlepszych dostępnych i najbardziej aktualnych dowodach naukowych. Unia powinna dążyć do stworzenia korzystnego otoczenia regulacyjnego dla krajowych polityk i środków wdrażanych przez państwa członkowskie w celu przystosowania się do zmiany klimatu. Poprawa odporności na zmianę klimatu i zdolności przystosowania się do niej wymaga wspólnych wysiłków wszystkich sektorów gospodarki i społeczeństwa, a także spójnej i konsekwentnej polityki we wszystkich właściwych aktach prawnych i strategiach politycznych.

(32)

Ekosystemy, ludzie i gospodarki we wszystkich regionach Unii będą narażone na poważne skutki zmiany klimatu, takie jak ekstremalne upały, powodzie, susze, niedobory wody, podnoszenie się poziomu mórz i oceanów, topnienie lodowców, pożary lasów, wiatrołomy i straty w rolnictwie. Ostatnie zdarzenia ekstremalne spowodowały już istotne skutki dla ekosystemów, wpływając na sekwestrację dwutlenku węgla oraz zdolności lasów i gruntów rolnych do magazynowania go. Zwiększenie zdolności przystosowawczych i odporności, z uwzględnieniem celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, pomaga zminimalizować wpływ zmiany klimatu, stawić czoła nieuniknionym skutkom w sposób zrównoważony pod względem społecznym oraz poprawić warunki życia na dotkniętych obszarach. Wczesne przygotowanie się na tego rodzaju skutki jest opłacalne i może być bardzo korzystne dla ekosystemów, zdrowia i gospodarki. Szczególnie rozwiązania oparte na zasobach przyrody mogą przynieść korzyści w zakresie łagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do niej i ochrony różnorodności biologicznej.

(33)

Określone programy ustanowione na mocy wieloletnich ram finansowych przewidują przegląd projektów w celu zapewnienia, aby projekty takie były odporne na potencjalne negatywne skutki zmiany klimatu, poprzez ocenę podatności na zmianę klimatu i ocenę ryzyka, w tym za pomocą odpowiednich środków przystosowawczych, oraz aby uwzględniały one koszty emisji gazów cieplarnianych i pozytywne skutki środków łagodzenia zmiany klimatu w analizie kosztów i korzyści. Przyczynia się to do uwzględnienia ryzyka związanego ze zmianą klimatu oraz ocen podatności na zmianę klimatu i przystosowania do niej w decyzjach dotyczących inwestycji i planowania działań w ramach budżetu Unii.

(34)

Przy wprowadzaniu na poziomie Unii i na poziomie krajowym środków odpowiednich do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej państwa członkowskie oraz Parlament Europejski, Rada i Komisja powinny uwzględnić między innymi: wkład transformacji, która wiedzie do neutralności klimatycznej, w zdrowie publiczne, jakość środowiska, dobrostan obywateli, dobrobyt społeczeństwa, zatrudnienie i konkurencyjność gospodarki; transformację energetyczną, wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego i zwalczanie ubóstwa energetycznego; bezpieczeństwo żywnościowe i przystępność cenową żywności; rozwój systemów zrównoważonej i inteligentnej mobilności i transportu; sprawiedliwość i solidarność pomiędzy państwami członkowskimi i wewnątrz nich, w świetle ich możliwości ekonomicznych, okoliczności krajowych, takich jak szczególna sytuacja wysp, oraz potrzeby stopniowej konwergencji; potrzebę zadbania o to, by transformacja była sprawiedliwa i uczciwa społecznie, za pomocą odpowiednich programów edukacyjnych i szkoleniowych; najlepszą dostępną i najbardziej aktualną wiedzę naukową, w szczególności ustalenia zgłoszone przez IPCC; potrzebę uwzględnienia ryzyka związanego ze zmianą klimatu w decyzjach dotyczących inwestycji i planowania; efektywność pod względem kosztów i neutralność technologiczną w dążeniu do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia pochłaniania oraz zwiększenia odporności; oraz z upływem czasu dalszy rozwój integralności środowiskowej i wzrost poziomu ambicji.

(35)

Zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem dnia 9 grudnia 2020 r. Komisja przyjęła komunikat zatytułowany „Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski transport na drodze ku przyszłości”. W strategii tej określono plan na rzecz zrównoważonej i inteligentnej przyszłości transportu europejskiego oraz plan działania zmierzający do ograniczenia emisji z sektora transportu o 90 % do 2050 r.

(36)

Dla zapewnienia, aby Unia i państwa członkowskie pozostały na właściwej drodze do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej i postępu w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, Komisja powinna regularnie oceniać poczynione postępy w oparciu o informacje określone w niniejszym rozporządzeniu, w tym informacje przedkładane i zgłaszane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1999. Aby umożliwić terminowe przygotowanie globalnego przeglądu, o którym mowa w art. 14 porozumienia paryskiego, wyniki takiej oceny powinny być publikowane do dnia 30 września, co pięć lat, począwszy od roku 2023. Oznacza to, że sprawozdania przygotowywane na mocy art. 29 ust. 5 i art. 35 tego rozporządzenia oraz, w stosownych latach, powiązane sprawozdania na mocy art. 29 ust. 1 i art. 32 tego rozporządzenia należy przedkładać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie równocześnie z wynikami tej oceny. W przypadku gdy zbiorowe postępy poczynione przez państwa członkowskie w dążeniu do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej lub w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu będą niewystarczające lub jeżeli unijne środki będą niespójne z celem neutralności klimatycznej lub nieadekwatne pod względem zwiększania zdolności adaptacyjnych, wzmacniania odporności lub zmniejszania podatności na zmianę klimatu, Komisja powinna wprowadzić niezbędne środki zgodnie z Traktatami. Komisja powinna również regularnie oceniać odpowiednie środki krajowe i wydawać zalecenia, jeżeli stwierdzi, że środki zastosowane przez państwo członkowskie są niespójne z celem neutralności klimatycznej lub nieadekwatne pod względem zwiększania zdolności adaptacyjnych, wzmacniania odporności lub zmniejszania podatności na zmianę klimatu.

(37)

Komisja powinna zapewnić solidną i obiektywną ocenę w oparciu o najnowsze dane naukowe, techniczne i społeczno-gospodarcze, uwzględniającą szeroki zakres niezależnej wiedzy specjalistycznej, oraz powinna oprzeć tę ocenę na odpowiednich informacjach, w tym na informacjach przedłożonych i zgłoszonych przez państwa członkowskie, sprawozdaniach EEA, komitetu doradczego i i działającego w ramach Komisji Wspólnego Centrum Badawczego, najlepszej dostępnej i najbardziej aktualnej wiedzy naukowej, w tym ostatnich raportach IPCC, IPBES i innych organów międzynarodowych oraz na danych z obserwacji Ziemi pochodzących z unijnego programu obserwacji i monitorowania Ziemi Copernicus. Komisja powinna ponadto oprzeć swoją ocenę na orientacyjnej, liniowej trajektorii łączącej unijne cele klimatyczne na rok 2030 i rok 2040, gdy zostaną one przyjęte, z unijnym celem neutralności klimatycznej i służącej jako orientacyjne narzędzie wykorzystywane do szacowania i oceny zbiorowych postępów na drodze do osiągnięcia unijnego celu neutralności klimatycznej. Orientacyjna, liniowa trajektoria pozostaje bez uszczerbku dla jakichkolwiek decyzji służących wyznaczeniu unijnego celu klimatycznego na rok 2040. Z uwagi na to, że Komisja zobowiązała się sama sprawdzić, w jaki sposób sektor publiczny może wykorzystać unijną systematykę dotyczącą zrównoważonego rozwoju w kontekście Europejskiego Zielonego Ładu, powinno to obejmować informacje o zrównoważonych środowiskowo inwestycjach Unii lub państw członkowskich spójnych z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (14), kiedy takie informacje staną się dostępne. Komisja powinna w miarę możliwości korzystać z europejskich i globalnych danych i statystyk oraz dążyć do fachowego nadzoru. EEA powinna wspomagać Komisję, w stosownych przypadkach i zgodnie ze swoim rocznym programem pracy.

(38)

Ponieważ w stymulowaniu transformacji w kierunku neutralności klimatycznej znaczącą rolę do odegrania mają obywatele i społeczności, należy propagować i wspierać duże zaangażowanie publiczne i społeczne na wszystkich poziomach, w tym na poziomach krajowym, regionalnym i lokalnym, w drodze inkluzywnego i dostępnego procesu. Komisja powinna zatem współpracować ze wszystkimi grupami społeczeństwa, w tym z zainteresowanymi stronami reprezentującymi różne sektory gospodarki, aby umożliwić im podejmowanie działań na rzecz neutralności klimatycznej i budowania odpornego na zmianę klimatu społeczeństwa, oraz wzmocnić ich pozycję, w tym za pomocą Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu.

(39)

Zgodnie z zobowiązaniem Komisji do stosowania zasad lepszego stanowienia prawa należy dążyć do tego, by instrumenty Unii w odniesieniu do redukcji emisji gazów cieplarnianych były spójne. System służący do pomiaru postępów na drodze do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej, jak również spójności środków wprowadzanych z myślą o jego realizacji, powinien być oparty na ramach zarządzania określonych w rozporządzeniu (UE) 2018/1999 i spójny z tymi ramami, a także uwzględniać wszystkie pięć wymiarów unii energetycznej. W szczególności system regularnej sprawozdawczości oraz podział na etapy procesu oceny i działań podejmowanych przez Komisję na podstawie sprawozdawczości powinny zostać dostosowane do wymogów przedkładania przez państwa członkowskie informacji i sprawozdań określonych w rozporządzeniu (UE) 2018/1999. Należy zatem zmienić rozporządzenie (UE) 2018/1999, aby włączyć cel neutralności klimatycznej do odpowiednich przepisów.

(40)

Ponieważ zmiana klimatu jest z definicji wyzwaniem międzynarodowym, działania krajowe należy uzupełniać i wzmacniać za pomocą skoordynowanych działań na poziomie Unii. Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie osiągnięcie neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r., nie może zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,