FORMULARZ WNIOSKU O PRZYZNANIE POMOCY PRAWNEJ

1.   Ramy prawne

Przepisy odnoszące się do pomocy w zakresie kosztów postępowania są zawarte w regulaminie postępowania przed Sądem (art. 146–150) oraz w Praktycznych przepisach wykonawczych do regulaminu postępowania przed Sądem (pkt 1, 17–19, 33, 51, 57, 120, 121 i 198–207).

Regulamin postępowania przed Sądem oraz praktyczne przepisy wykonawcze są dostępne na stronie internetowej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (http://curia.europa.eu) w zakładce Sąd/Procedura.

2.   Zasady reprezentacji przed Sądem

W celu wniesienia skargi do Sądu każda osoba fizyczna lub prawna powinna być reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego uprawnionego do występowania przed sądami jednego z państw członkowskich lub innego państwa będącego stroną porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (art. 51 regulaminu postępowania). Norma ta ustanawia zasadę obowiązkowego zastępstwa procesowego strony skarżącej przez adwokata lub radcę prawnego.

Jeżeli osoba ta, ze względu na swoją sytuację materialną, nie jest w stanie w całości lub w części ponieść kosztów postępowania, to zgodnie z regulaminem postępowania jest ona uprawniona do uzyskania pomocy prawnej (art. 146 § 1 regulaminu postępowania). W odróżnieniu od skargi, która powinna zostać złożona przez adwokata lub radcę prawnego reprezentującą stronę skarżącą, wniosek o przyznanie pomocy prawnej może zostać złożony również bez udziału adwokata lub radcy prawnego.

3.   Właściwość Sądu i przesłanki dopuszczalności

Pomocy prawnej nie przyznaje się, jeżeli Sąd jest oczywiście niewłaściwy do rozpoznania czynności, dla której wnosi się o jej przyznanie (art. 146 § 2 regulaminu postępowania).

Na mocy traktatów oraz Protokołu w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Sąd jest właściwy do orzekania w przedmiocie:

Wynika z tego, że wniosek o przyznanie pomocy prawnej nie zostanie uwzględniony z powodu braku właściwości Sądu do rozpoznania skargi, jeżeli zostanie ona wniesiona w celu:

Pomocy prawnej nie przyznaje się również, jeżeli czynność, dla której wnosi się o jej przyznanie, jest oczywiście niedopuszczalna lub prawnie oczywiście bezzasadna (art. 146 § 2 regulaminu postępowania).

Wynika z tego również, że wniosek złożony przed wniesieniem skargi, do której się odnosi, ale po upływie terminu do jej wniesienia zostanie odrzucony, ponieważ zamierzona skarga również podlegałaby odrzuceniu jako niedopuszczalna z uwagi na złożenie jej po terminie.

4.   Obowiązkowy formularz wniosku o przyznanie pomocy prawnej

Formularz wniosku o przyznanie pomocy prawnej, opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, jest dostępny na stronie internetowej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakładce Sąd/Procedura.

Korzystanie z tego formularza przy składanie wniosku o przyznanie pomocy prawnej jest obowiązkowe zarówno przed wniesieniem skargi, jak i w ramach toczącego się postępowania. Wniosek o przyznanie pomocy prawnej, który nie został wniesiony na formularzu, pozostawia się bez rozpoznania (art. 147 regulaminu postępowania i pkt 198 praktycznych przepisów wykonawczych).

Wniosek o przyznanie pomocy prawnej złożony po wydaniu przez Sąd orzeczenia w sprawie ze skargi, której wniosek ten dotyczy, pozostawia się bez rozpoznania.

5.   Zawartość wniosku o przyznanie pomocy prawnej i materiały o charakterze dowodowym

Formularz wniosku o przyznanie pomocy prawnej ma na celu, zgodnie z art. 147 § 3 i 4 regulaminu postępowania, dostarczenie Sądowi informacji niezbędnych w celu użytecznego rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o przyznanie pomocy prawnej. Chodzi tu o:

a)   Sytuacja materialna wnioskodawcy

Do wniosku o przyznanie pomocy prawnej załącza się wszelkie informacje i dokumenty pozwalające ocenić sytuację materialną wnioskodawcy, na przykład zaświadczenie właściwych organów krajowych potwierdzające tę sytuację (art. 147 § 3 regulaminu postępowania).

Możliwości finansowe wnioskodawcy są oceniane na podstawie elementów potwierdzających jego sytuację materialnego niedostatku:

Solenne oświadczenia, wypełnione i podpisane przez samego wnioskodawcę, nie mogą stanowić dowodu potwierdzającego sytuację materialnego niedostatku.

Zawarte w formularzu informacje dotyczące sytuacji majątkowej wnioskodawcy oraz materiały złożone na ich poparcie mają na celu przedstawienie pełnego obrazu jego sytuacji majątkowej.

Wniosek, w którym niemożność sprostania przez wnioskodawcę kosztom postepowania nie zostanie wykazana w sposób wystarczający pod względem prawnym, zostanie oddalony.

b)   Przedmiot przyszłej skargi

Jeżeli wniosek o przyznanie pomocy prawnej zostaje złożony przed wniesieniem skargi, wnioskodawca musi przedstawić zwięźle przedmiot tej skargi, stan faktyczny sprawy oraz argumentację, którą zamierza powołać na poparcie skargi. Formularz zawiera przewidzianą do tego celu rubrykę.

Należy załączyć kopie wszelkich materiałów istotnych dla oceny dopuszczalności i zasadności skargi. Za przykład może służyć korespondencja prowadzona z przyszłą stroną pozwaną, lub, w przypadku skargi o stwierdzenie nieważności, decyzja, której zgodność z prawem jest kwestionowana.

Należycie wypełniony formularz wniosku o przyznanie pomocy prawnej oraz materiały o charakterze dowodowym powinny być zrozumiałe bez dodatkowych wyjaśnień.

c)   Uzupełnienia

Wniosek o przyznanie pomocy prawnej nie może zostać uzupełniony przez późniejsze złożenie dodatkowych materiałów. Takie dodatkowe materiały, o ile nie zostały złożone na żądanie Sądu, nie zostaną przyjęte. Konieczne jest zatem zawarcie wszystkich niezbędnych informacji w formularzu i załączenie kopii każdego dokumentu, który może stanowić dowód prawdziwości tych informacji.

W wyjątkowych przypadkach materiały służące wykazaniu sytuacji materialnego niedostatku wnioskodawcy mogą jednakże zostać dopuszczone w terminie późniejszym, pod warunkiem odpowiedniego wytłumaczenia opóźnienia w ich złożeniu (pkt 205 praktycznych przepisów wykonawczych).

6.   Złożenie wniosku

a)   Przez samego wnioskodawcę

Osoba składająca wniosek o przyznanie pomocy prawnej, której nie reprezentuje adwokat lub radca prawny, powinna przesłać do sekretariatu sądu lub złożyć w nim papierową wersję należycie wypełnionego i podpisanego formularza, jak również wymienione w nim materiały dowodowe. Adres sekretariatu Sądu jest następujący:

Formularz powinien być własnoręcznie podpisany przez wnioskodawcę (art. 147 § 6 regulaminu postępowania oraz pkt 199 praktycznych przepisów wykonawczych). Formularz, który nie zawiera własnoręcznego podpisu, nie będzie rozpatrywany.

b)   Przez adwokata lub radcę prawnego wnioskodawcy

Jeżeli w chwili składania wniosku o przyznanie pomocy prawnej wnioskodawca jest reprezentowany przez adwokata lub radcę prawnego, adwokat lub radca prany powinien złożyć formularz za pomocą aplikacji e-Curia, z uwzględnieniem wymogów zawartych w „Warunkach korzystania z aplikacji e-Curia” (pkt 200 praktycznych przepisów wykonawczych).

7.   Zawieszenie i dalszy bieg terminu do wniesienia skargi

Złożenie wniosku o przyznanie pomocy prawnej powoduje zawieszenie w odniesieniu do wnioskodawcy biegu terminu na wniesienie skargi do dnia doręczenia postanowienia rozstrzygającego w przedmiocie tego wniosku lub, w przypadkach gdy w postanowieniu tym nie został wyznaczony adwokat lub radca prawny do reprezentowania osoby składającej wniosek o przyznanie pomocy prawnej, postanowienia o wyznaczeniu adwokata lub radcy prawnego, który będzie reprezentował wnioskodawcę (art. 147 § 7 regulaminu postępowania).

Przez okres rozpatrywania przez Sąd wniosku o przyznanie pomocy prawnej nie biegnie zatem termin do wniesienia skargi.

Po doręczeniu postanowienia rozstrzygającego w przedmiocie wniosku o przyznanie pomocy prawnej lub, jeżeli w postanowieniu tym nie został wyznaczony adwokat lub radca prawny do reprezentowania osoby składającej wniosek o przyznanie pomocy prawnej, postanowienia o wyznaczeniu adwokata lub radcy prawnego, który będzie reprezentował tego wnioskodawcę, pozostały termin do wniesienia skargi może być nadzwyczaj krótki. Zaleca się zatem, by osoba, której przyznano pomoc prawną, należycie reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego, zwróciła szczególną uwagę na dochowanie prawem przepisanego terminu (pkt 207 praktycznych przepisów wykonawczych).

8.   Informacja dodatkowa

Oryginały złożonych materiałów o charakterze dowodowym nie zostaną zwrócone. Zaleca się zatem, by przedkładać kserokopie materiałów złożonych na poparcie wniosku.

(1)  Z wyjątkiem skarg, które Statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zastrzega do właściwości Trybunału.