23.2.2013   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 52/11

(1)

Należy stworzyć ramy obejmujące przepisy dotyczące obowiązku rozliczania, jego stosowania i możliwych wyłączeń z tego obowiązku, a także technik ograniczania ryzyka, które muszą być stosowane w przypadku, gdy nie można przeprowadzić rozliczenia poprzez kontrahenta centralnego (CCP). W celu zapewnienia spójności między tymi przepisami, które powinny wejść w życie jednocześnie, oraz ułatwienia uzyskania ich kompleksowego obrazu oraz zapewnienia sprawnego dostępu do nich zainteresowanym stronom, a w szczególności osobom podlegającym wspomnianym obowiązkom, pożądane jest umieszczenie większości regulacyjnych standardów technicznych wymaganych na podstawie tytułu II rozporządzenia (UE) nr 648/2012 w jednym rozporządzeniu.

(2)

Zważywszy na globalny charakter rynku instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, w niniejszym rozporządzeniu należy uwzględnić odpowiednie, uzgodnione na forum międzynarodowym wytyczne i zalecenia w zakresie reform tego rynku i w zakresie obowiązkowego rozliczania, jak również powiązane przepisy opracowane w innych jurysdykcjach. Ramy służące stwierdzeniu istnienia obowiązku rozliczania uwzględniają w szczególności wymogi dotyczące obowiązkowego rozliczania opublikowane przez Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych. Dzięki temu utrzymana zostanie, w miarę możliwości, spójność z podejściem przyjętym w innych jurysdykcjach.

(3)

W celu doprecyzowania pewnej liczby pojęć wynikających z rozporządzenia (UE) nr 648/2012 oraz określenia terminów technicznych koniecznych do opracowania niniejszego standardu technicznego należy zdefiniować szereg terminów.

(4)

Pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe nie powinny narażać CCP, członka rozliczającego, klienta ani klienta pośredniego na dodatkowe ryzyko kontrahenta, a aktywa i pozycje kontrahenta pośredniego powinny mieć zapewniony odpowiedni poziom ochrony. Konieczne jest zatem, aby wszelkie pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe odpowiadały minimalnym warunkom zapewniającym ich bezpieczeństwo. W tym celu na strony zaangażowane w pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe zostają nałożone szczegółowe obowiązki. Porozumienia te wykraczają poza stosunek umowny pomiędzy klientami pośrednimi a klientem członka rozliczeniowego świadczącego pośrednie usługi rozliczeniowe.

(5)

Rozporządzenie (UE) nr 648/2012 wymaga, aby CCP był systemem wskazanym na mocy dyrektywy 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie zamknięcia rozliczeń w systemach płatności i rozrachunku papierów wartościowych (3). Oznacza to, że członkowie rozliczający CCP powinni być uznawani za uczestników w rozumieniu tej dyrektywy. W związku z tym w celu zapewnienia klientom pośrednim poziomu ochrony równoważnego z ochroną udzieloną klientom na mocy rozporządzenia (UE) nr 648/2012 konieczne jest zapewnienie, aby klienci świadczący pośrednie usługi rozliczeniowe byli instytucjami kredytowymi, przedsiębiorstwami inwestycyjnymi lub też równoważnymi instytucjami kredytowymi lub równoważnymi przedsiębiorstwami inwestycyjnymi z państw trzecich.

(6)

Należy ustanowić pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe, aby w przypadku niewykonania zobowiązania zapewnić klientom pośrednim poziom ochrony równoważny z ochroną udzielaną klientom bezpośrednim. W przypadku upadłości członka rozliczającego, który umożliwia pośrednie uzgodnienie rozliczeniowe, należy objąć klientów pośrednich operacją przenoszenia pozycji klientów do alternatywnego członka rozliczającego zgodnie z wymogami dotyczącymi przenoszenia ustanowionymi na mocy art. 39 i 48 rozporządzenia (UE) nr 648/2012. W ramach pośrednich uzgodnień rozliczeniowych powinny również istnieć odpowiednie zabezpieczenia na wypadek upadłości klienta, które powinny zapewniać przenoszenie pozycji klientów pośrednich do alternatywnego podmiotu oferującego usługi rozliczeniowe.

(7)

Ponieważ pośrednie uzgodnienia rozliczeniowe mogą być źródłem szczególnych ryzyk, wszystkie strony pośredniego uzgodnienia rozliczeniowego, w tym członkowie rozliczeniowi i CCP, powinni stale identyfikować i monitorować istotne ryzyka wynikające z tego uzgodnienia oraz zarządzać tymi ryzykami. Szczególnie ważna w tym kontekście jest odpowiednia wymiana informacji pomiędzy klientami świadczącymi pośrednie usługi rozliczeniowe a członkami rozliczającymi umożliwiającymi te usługi. Członkowie rozliczający powinni wykorzystywać udostępnione przez klientów informacje wyłącznie do celów zarządzania ryzykiem i powinni zapobiegać niewłaściwemu wykorzystywaniu szczególnie chronionych informacji handlowych, w tym poprzez tworzenie barier skutecznie oddzielających poszczególne oddziały instytucji finansowej w celu zapobiegania konfliktom interesów.

(8)

Po udzieleniu CCP zezwolenia na rozliczanie danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym właściwy organ ma obowiązek powiadomić o tym zezwoleniu Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW). Powiadomienie to powinno zawierać szczegółowe informacje konieczne EUNGiPW do przeprowadzenia procedury oceny, w tym informacje na temat płynności i wolumenu danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Chociaż informacje wpływają do EUNGiPW od właściwego organu, to jednak wymagane informacje powinny najpierw zostać dostarczone właściwemu organowi przez CCP występującego o zezwolenie, a właściwy organ może te informacje następnie uzupełnić.

(9)

Nie zawsze wszystkie informacje, które powinny być zawarte w powiadomieniach kierowanych do EUNGiPW przez właściwy organ w związku z obowiązkiem rozliczania, mogą być dostępne, zwłaszcza w przypadku nowych produktów; należy jednak wówczas przedstawiać dostępne dane szacunkowe, w tym wyraźne informacje na temat dokonanych założeń. Powiadomienie powinno także zawierać informacje dotyczące kontrahentów, takie jak ich typ i liczba, działania wymagane przed rozpoczęciem rozliczania poprzez CCP, zdolność prawna i operacyjna kontrahentów lub ich ramy zarządzania ryzykiem, tak aby umożliwić EUNGiPW ocenę zdolności aktywnych kontrahentów do wywiązywania się z obowiązku rozliczania w sposób niepowodujący zakłóceń na rynku.

(10)

Powiadomienie kierowane do EUNGiPW przez właściwy organ powinno zawierać informacje na temat stopnia standaryzacji, płynności i dostępności informacji cenowych, aby EUNGiPW mógł ocenić, czy dana klasa instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym powinna podlegać obowiązkowi rozliczania. Kryteria związane ze standaryzacją warunków umownych i procesów operacyjnych danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym stanowią wskaźnik standaryzacji warunków ekonomicznych dotyczących tej klasy instrumentów pochodnych, ponieważ warunki umowne i procesy mogą być standaryzowane tylko wówczas, gdy te warunki ekonomiczne są ustandaryzowane. Kryteria dotyczące płynności i dostępności informacji o cenach są oceniane przez EUNGiPW pod kątem innych czynników niż przyjęte na potrzeby oceny dokonywanej przez właściwy organ w ramach procesu wydawania zezwolenia dla CCP. Płynność w tym kontekście ocenia się w szerszej perspektywie i różni się ona od płynności, która istniałaby po wprowadzeniu obowiązku rozliczania. W szczególności fakt, że kontrakt ma wystarczającą płynność, aby być rozliczanym przez CCP, nie oznacza automatycznie, że powinien on podlegać obowiązkowi rozliczania. Ocena EUNGiPW nie powinna powielać analizy już przeprowadzonej przez właściwy organ.

(11)

Informacje, które ma przedstawiać właściwy organ w związku z obowiązkiem rozliczania, powinny umożliwić EUNGiPW ocenę dostępności informacji o cenach. W tym kontekście fakt posiadania przez CCP w danym momencie dostępu do informacji o wycenach nie oznacza, że uczestnicy rynku będą mieć w przyszłości dostęp do tych informacji. W związku z tym fakt posiadania przez CCP dostępu do informacji o cenach niezbędnych do zarządzania ryzykiem wiążącym się z rozliczaniem kontraktów pochodnych należących do danej klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym nie oznacza automatycznie, że dana klasa instrumentów pochodnych powinna podlegać obowiązkowi rozliczania.

(12)

Poziom szczegółowości informacji dostępnych w rejestrze klas kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które podlegają obowiązkowi rozliczania, zależy od znaczenia szczegółowości tych informacji dla identyfikacji każdej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. W związku z tym poziom szczegółowości informacji zawartych w rejestrze może się różnić w przypadku różnych klas kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.

(13)

Umożliwienie dostępu do systemu obrotu większej liczbie CCP mogłoby poszerzyć dostęp uczestników do tego systemu i zwiększyć w ten sposób ogólną płynność. W tej sytuacji konieczne jest jednak określenie pojęcia fragmentacji płynności w ramach systemu obrotu na wypadek, gdyby zagrażała ona sprawnemu i prawidłowemu funkcjonowaniu rynków, na których prowadzony jest obrót klasą instrumentów finansowych, której dotyczy składany wniosek.

(14)

Ocena organu właściwego dla systemu obrotu, o dostęp do którego wnioskuje CCP, oraz ocena organu właściwego dla CCP powinny opierać się na dostępnych mechanizmach zapobiegających fragmentacji płynności w ramach systemu obrotu.

(15)

Aby zapobiec fragmentacji płynności, wszyscy uczestnicy systemu obrotu powinni być w stanie rozliczać wszystkie zawarte pomiędzy nimi transakcje. Nałożenie na wszystkich członków rozliczających dotychczasowego CCP wymogu, aby zostali członkami rozliczającymi także każdego nowego CCP obsługującego dany system obrotu, nie byłoby jednak proporcjonalne. Jeżeli istnieją podmioty będące jednocześnie członkami rozliczającymi obu CCP, mogą one umożliwiać przenoszenie i rozliczanie transakcji zawieranych przez uczestników rynku, z których każdy obsługiwany jest przez innego z tych dwóch CCP, aby ograniczyć ryzyko fragmentacji płynności. Niemniej jednak ważne jest, aby wniosek CCP o dostęp do systemu obrotu nie prowadził do fragmentacji płynności w sposób zwiększający ryzyko, na które jest narażony dotychczasowy CCP.

(16)

Zgodnie z art. 8 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 648/2012 wniosek CCP o dostęp do systemu obrotu nie powinien wymagać interoperacyjności, zatem przepisy niniejszego rozporządzenia nie powinny nakazywać interoperacyjności jako jedynej metody rozwiązania problemu fragmentacji płynności. Z drugiej strony, niniejsze rozporządzenie nie powinno jednak uniemożliwiać CCP dobrowolnego zawierania takich porozumień, o ile spełnione są warunki konieczne do ustanowienia interoperacyjności.

(17)

W celu ustalenia, które kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym przyczyniają się w sposób obiektywnie mierzalny do zmniejszenia ryzyka bezpośrednio związanego z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami, kontrahenci niefinansowi powinni stosować jedno z kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu, w tym definicję na gruncie rachunkowości opierającą się na przepisach międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (MSSF). Definicja na gruncie rachunkowości może być stosowana przez kontrahentów nawet jeżeli nie stosują oni przepisów MSSF. W przypadku kontrahentów niefinansowych, którzy mogą stosować lokalne reguły rachunkowości, zakłada się, że większość kontraktów sklasyfikowanych zgodnie z lokalnymi regułami rachunkowości jako zabezpieczenie będzie się pokrywać z ogólną definicją kontraktów zmniejszających ryzyko bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami określoną w niniejszym rozporządzeniu.

(18)

W pewnych okolicznościach może nie być możliwe zabezpieczenie ryzyka za pomocą bezpośrednio z nim związanego kontraktu pochodnego, tzn. kontraktu mającego dokładnie takie same aktywa bazowe i termin rozliczenia jak pokrywane ryzyko. W takim przypadku kontrahent niefinansowy może zastosować w celu pokrycia swojej ekspozycji zabezpieczenie zastępcze w postaci innego, silnie skorelowanego instrumentu takiego jak instrument z innymi, ale bardzo zbliżonymi pod względem zachowania ekonomicznego aktywami bazowymi. Oprócz tego pewne grupy kontrahentów niefinansowych, które zawierają kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym za pośrednictwem jednego podmiotu, mogą stosować w celu ochrony przez ryzykiem związanym z ogólnym ryzykiem grupy zabezpieczenia w skali makro lub zabezpieczenia portfela. Takie zabezpieczenia w skali makro, zabezpieczenia portfela lub zabezpieczenia zastępcze dotyczące kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą stanowić zabezpieczenie do celów niniejszego rozporządzenia i powinny być analizowane pod kątem kryteriów służących do oceny, które kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym w obiektywny sposób ograniczają ryzyko.

(19)

Ryzyko może zmieniać się z czasem i w celu dostosowania do zmian ryzyka kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które zostały pierwotnie zawarte w celu ograniczenia ryzyka związanego z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami, mogą wymagać kompensowania za pomocą dodatkowych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Zabezpieczenie ryzyka można zatem osiągnąć za pomocą pewnej kombinacji kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, w tym pozycji przeciwstawnych w kontraktach zamykających pozycje w kontraktach, które straciły związek z ryzykiem dotyczącym działalności gospodarczej lub działalności w zakresie zarządzania aktywami i pasywami.

(20)

Zakres ryzyk bezpośrednio związanych z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami jest bardzo szeroki i różni się w zależności od sektora gospodarki. Ryzyka związane z działalnością gospodarczą dotyczą zwykle nakładów na funkcję produkcyjną przedsiębiorstwa oraz produktów i usług przez nie sprzedawanych lub świadczonych. Działalność w zakresie zarządzania aktywami i pasywami jest zwykle związana z zarządzaniem finansowaniem podmiotu w krótkim i długim okresie, w tym jego długiem, oraz metodami inwestowania środków finansowych uzyskiwanych lub posiadanych przez podmiot, w tym zarządzaniem środkami pieniężnymi. Na działalność w zakresie zarządzania aktywami i pasywami oraz działalność gospodarczą mogą wpływać zwykłe źródła ryzyka, takie jak ryzyko walutowe, ryzyko związane z cenami towarów, inflacją czy też ryzyko kredytowe. Ponieważ celem instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jest ochrona przed określonym ryzykiem, na potrzeby analizy ryzyk bezpośrednio związanych z działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami należy zdefiniować te ryzyka w spójny sposób, uwzględniając oba rodzaje działalności. Oprócz tego rozdzielenie tych dwóch rodzajów działalności może mieć niezamierzone konsekwencje z uwagi na fakt, że – w zależności od sektora, w którym działają kontrahenci niefinansowi – określone ryzyko może być zabezpieczone w ramach działalności związanej z zarządzaniem aktywami i pasywami lub w ramach działalności gospodarczej.

(21)

Chociaż progi wiążące się z obowiązkiem rozliczania mogą zostać ustalone na podstawie znaczenia systemowego powiązanych ryzyk, należy uwzględnić fakt, że instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które ograniczają ryzyko, są wyłączone z obliczeń progów rozliczeniowych i że te progi rozliczeniowe dopuszczają wyjątek od obowiązku rozliczania w przypadku kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które mogą być uznane za zawarte w celach innych niż zabezpieczenie. W szczególności wartość progu rozliczeniowego powinna podlegać okresowym przeglądom i należy ją określać dla poszczególnych klas kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym określone do celów progów rozliczeniowych mogą różnić się od klas instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym określonych do celów obowiązku rozliczania. Określając wartość progów rozliczeniowych, należy uwzględnić w należytym stopniu potrzebę określenia jednolitego wskaźnika odzwierciedlającego znaczenie systemowe sumy pozycji i ekspozycji netto w podziale na kontrahentów i na klasy aktywów, do których są zaliczane instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Ponadto progi rozliczeniowe stosowane przez kontrahentów niefinansowych powinny być łatwe do wdrożenia.

(22)

Podczas określania wartości progowych rozliczania należy brać pod uwagę znaczenie systemowe sumy pozycji i ekspozycji netto w podziale na kontrahentów i na klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012. Należy jednak przyjąć, że te pozycje i ekspozycje netto są różne od ekspozycji netto dla wszystkich kontrahentów i dla wszystkich klas aktywów. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 648/2012 te pozycje netto powinny być sumowane w celu określenia danych uwzględnianych do celów ustalenia progów rozliczania. Przy ustalaniu progów wiążących się z obowiązkiem rozliczania należy zatem uwzględniać łączną sumę brutto będącą wynikiem sumowania tych pozycji netto. Wartość referencyjna brutto będąca wynikiem tego sumowania powinna być stosowana jako wskaźnik referencyjny na potrzeby ustalania progów rozliczania.

(23)

Co więcej, struktura działalności kontrahentów niefinansowych w zakresie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym zazwyczaj prowadzi do niskiego poziomu nettingu, ponieważ pozycje zajmowane na kontraktach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mają ten sam kierunek. W rezultacie różnica pomiędzy sumą pozycji i ekspozycji netto w rozbiciu na kontrahentów i na klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym byłaby bardzo zbliżona do wartości brutto kontraktów. W związku z powyższym oraz w celu uproszczenia regulacji, wartość brutto kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym należy stosować jako dopuszczalny wskaźnik zastępczy środka, który jest brany pod uwagę podczas ustalania progu rozliczania.

(24)

Z uwagi na fakt, że kontrahenci niefinansowi, którzy nie przekraczają progu rozliczeniowego, nie mają obowiązku wyceniać swoich kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym według wartości rynkowej, stosowanie tej wyceny na potrzeby ustalania progów rozliczeniowych nie byłoby celowe, ponieważ nakładałoby na kontrahentów niefinansowych duże obciążenie, nieproporcjonalne do ryzyka, któremu by w ten sposób zapobiegano. Stosowanie zamiast tego wartości referencyjnej kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym umożliwiłoby proste podejście, które nie jest obciążone ryzykiem związanym ze zdarzeniami zewnętrznymi w przypadku kontrahentów niefinansowych.

(25)

Przekroczenie jednej z wartości określonych dla klasy instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym powinno powodować przekroczenie progu rozliczeniowego dla wszystkich klas, z uwagi na następujące fakty: ograniczające ryzyko kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym są wyłączone z obliczeń progu rozliczania; konsekwencje przekroczenia progu rozliczania są związane nie tyko z obowiązkiem rozliczania, ale dotyczą także technik ograniczania ryzyka; podejście przyjęte w odniesieniu do odpowiednich obowiązków na mocy rozporządzenia (UE) nr 648/2012 mających zastosowanie do kontrahentów niefinansowych powinno być proste, ponieważ większość kontrahentów niefinansowych nie ma charakteru profesjonalnego.

(26)

W przypadku kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które nie podlegają rozliczaniu, powinny mieć zastosowanie techniki ograniczania ryzyka takie jak potwierdzenie w odpowiednim czasie. Potwierdzenie kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym może dotyczyć umowy ramowej, umowy ramowej w zakresie zatwierdzania kontraktów lub innych warunków standardowych, lub większej liczby tych umów lub warunków. Potwierdzenie to może nastąpić w formie umowy zawieranej drogą elektroniczną lub dokumentu podpisanego przez obu kontrahentów.

(27)

Niezwykle ważne jest, aby kontrahenci potwierdzali warunki swoich transakcji jak najszybciej po zawarciu transakcji, zwłaszcza w przypadku gdy transakcja jest zawierana lub przetwarzana elektronicznie, w celu zapewnienia obustronnego porozumienia i pewności prawa w zakresie warunków transakcji. W szczególności kontrahenci zawierający niestandardowe lub złożone kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą potrzebować wdrożyć specjalne instrumenty w celu wywiązania się z obowiązku terminowego potwierdzania swoich kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Terminowe potwierdzanie przewidywałoby również rozwój odpowiednich praktyk rynkowych w tym obszarze.

(28)

W celu dalszego ograniczenia ryzyka uzgadnianie portfela umożliwia każdemu kontrahentowi dokonanie kompleksowego przeglądu portfela transakcji z punktu widzenia jego kontrahenta, tak aby móc szybko zidentyfikować wszelkie nieporozumienia dotyczące najważniejszych warunków transakcji. Warunki te obejmują wycenę każdej transakcji i mogą również obejmować inne istotne informacje, takie jak datę wejścia w życie, wyznaczony termin zapadalności, ewentualne daty płatności lub rozrachunku, wartość referencyjną kontraktu i walutę transakcji, instrument bazowy, pozycję kontrahentów, porozumienie odnośnie do płatności w dni robocze i wszelkie odpowiednie stałe lub zmienne stopy oprocentowania kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.

(29)

Z uwagi na różne profile ryzyka oraz aby uzgadnianie portfela stanowiło proporcjonalną technikę ograniczania ryzyka, częstotliwość uzgadniania i wielkość uwzględnianego portfela powinny być różne w zależności od charakteru kontrahentów. Bardziej rygorystyczne wymogi powinny mieć zastosowanie do kontrahentów, zarówno finansowych, jak i niefinansowych, którzy przekraczają próg rozliczenia, natomiast w przypadku kontrahentów niefinansowych, którzy nie przekroczą progu rozliczenia, uzgadnianie powinno być wymagane rzadziej, niezależnie od kategorii ich kontrahenta, który jednocześnie korzystałby z takiego rzadszego uzgadniania w odniesieniu do odpowiedniej części jego portfela.

(30)

Kompresja portfela może także stanowić skuteczne narzędzie ograniczania ryzyka, w zależności od czynników takich, jak wielkość portfela związanego z danym kontrahentem, zapadalność, cel i stopień standaryzacji kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Kontrahenci finansowi i niefinansowi posiadający portfele nierozliczanych przez CCP kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które przekraczają poziom określony w niniejszym rozporządzeniu, powinni posiadać procedury mające na celu badanie możliwości dokonania kompresji portfela, która pozwoliłaby im zmniejszyć ich ryzyko kredytowe kontrahenta.

(31)

Celem procedury rozstrzygania sporów jest ograniczanie ryzyka wynikającego z kontraktów niepodlegających centralnemu rozliczaniu. Kontrahenci, którzy zawierają pomiędzy sobą transakcje na instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, powinni uzgodnić wcześniej ramy rozstrzygania ewentualnych sporów. Ramy te powinny odwoływać się do mechanizmów rozstrzygania sporów takich jak arbitraż przez osobę trzecią czy mechanizm badania opinii uczestników rynku. Ich celem jest zapobieganie narastaniu nierozstrzygniętych sporów i narażaniu kontrahentów na dodatkowe ryzyko. Spory należy identyfikować, zarządzać nimi i odpowiednio je ujawniać.

(32)

W celu określenia warunków rynkowych, które uniemożliwiają wycenę według wartości rynkowej, konieczne jest zdefiniowanie nieaktywnych rynków. Może istnieć wiele powodów nieaktywności rynku, w tym brak regularnie przeprowadzanych transakcji na warunkach rynkowych, przy czym „zawarcie transakcji na warunkach rynkowych” należy rozumieć zgodnie z przepisami dotyczącymi rachunkowości.

(33)

Niniejsze rozporządzenie stosuje się do kontrahentów finansowych i kontrahentów niefinansowych przekraczających próg rozliczania i opracowano je z uwzględnieniem przepisów dyrektywy 2006/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych (4), które określają także wymogi do spełnienia w przypadku dokonywania wyceny w oparciu o model.

(34)

Chociaż koncepcja modelu stosowanego do wyceny w oparciu o model może zostać opracowana wewnętrznie lub zewnętrznie, to w celu zapewnienia wymaganego stopnia odpowiedzialności za ten model wymagane jest jego zatwierdzenie przez radę dyrektorów lub komisję delegowaną rady dyrektorów.

(35)

W przypadku gdy kontrahenci mogą stosować wyłączenie wewnątrzgrupowe po wystosowaniu powiadomienia do właściwych organów, ale przed upływem terminu, w którym właściwe organy mogą zgłosić swój sprzeciw, ważne jest zapewnienie, aby właściwe organy otrzymywały we właściwym terminie odpowiednie i wystarczające informacje umożliwiające im ocenę, czy powinny sprzeciwić się zastosowaniu wyłączenia.

(36)

Przewidywane wielkości, wolumeny i częstotliwości wewnątrzgrupowych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą zostać określone na podstawie historycznych transakcji wewnątrzgrupowych kontrahentów oraz przewidywanego modelu i działalności planowanej w przyszłości.

(37)

Jeżeli kontrahenci stosują wyłączenie wewnątrzgrupowe, powinni podawać do wiadomości publicznej informacje zapewniające przejrzystość wobec uczestników rynku i potencjalnych wierzycieli. Ma to szczególne znaczenie na potrzeby oceny ryzyka przez potencjalnych wierzycieli kontrahentów. Celem ujawniania informacji jest zapobieganie powstawaniu błędnego przekonania, że kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym podlegają centralnemu rozliczaniu lub że stosowane są wobec nich techniki ograniczania ryzyka, gdy w rzeczywistości nie ma to miejsca.

(38)

Ramy czasowe, w których ma zostać wdrożony wymóg potwierdzania w odpowiednim czasie, wymagają działań dostosowawczych, w tym zmian praktyk rynkowych i systemów informatycznych. Z uwagi na fakt, że wymagane tempo dostosowań mających na celu przestrzeganie przepisów może być różne w zależności od kategorii kontrahentów i od klasy aktywów, do której są zaliczane instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, określenie terminów stopniowego wdrażania, które uwzględniałyby te różnice, umożliwiłoby optymalizację ram czasowych potwierdzeń dla tych kontrahentów i produktów, które mogą osiągnąć gotowość szybciej.

(39)

Standardy określone w odniesieniu do uzgadniania i kompresji portfeli czy też rozstrzygania sporów wymagałyby od kontrahentów ustanowienia procedur, polityk, procesów oraz zmian dokumentów, które zajmą pewien czas. Wejście w życie powiązanych wymogów powinno zostać opóźnione, aby dać kontrahentom czas na podjęcie działań koniecznych do zastosowania się do przepisów.

(40)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów wartościowych.

(41)

Zgodnie z art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (5) EUNGiPW przeprowadził otwarte konsultacje społeczne na temat projektu regulacyjnych standardów technicznych, przeanalizował związane z nimi potencjalne koszty i korzyści oraz zwrócił się o ich zaopiniowanie do Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych utworzonej zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010,

a)

„klient pośredni” oznacza klienta będącego klientem członka rozliczającego;

b)

„pośrednie uzgodnienie rozliczeniowe” oznacza ogół stosunków umownych pomiędzy kontrahentem centralnym (CCP), członkiem rozliczającym, klientem członka rozliczającego i klientem pośrednim, które umożliwiają klientowi członka rozliczającego świadczenie usług rozliczeniowych na rzecz klienta pośredniego;

c)

„potwierdzenie” oznacza dokumentację zgody kontrahentów na wszystkie warunki kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.

a)

prowadzenie oddzielnych ewidencji i rachunków, które umożliwiają każdemu klientowi odróżnienie na rachunkach prowadzonych u członka rozliczającego własnych aktywów i pozycji tego klienta od aktywów i pozycji utrzymywanych na rachunek jego klientów pośrednich;

b)

prowadzenie oddzielnych ewidencji i rachunków, które umożliwiają każdemu klientowi odróżnienie na rachunkach prowadzonych u członka rozliczającego aktywów i pozycji utrzymywanych na rachunek klienta pośredniego od aktywów i pozycji utrzymywanych na rachunek innych klientów pośrednich.

a)

oznaczenie klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

b)

oznaczenie kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym w obrębie klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

c)

inne informacje, które powinny być zawarte w rejestrze publicznym zgodnie z art. 8;

d)

wszelkie dodatkowe cechy charakterystyczne konieczne do odróżnienia kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które należą do danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem, od kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które do tej klasy nie należą;

e)

dowody potwierdzające stopień standaryzacji warunków umownych i procesów operacyjnych mających zastosowanie do danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

f)

dane dotyczące wolumenu danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

g)

dane dotyczące płynności danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

h)

dowody potwierdzające dostępność dla uczestników rynku rzetelnych, wiarygodnych i powszechnie akceptowanych informacji o wycenach kontraktów należących do danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

i)

dowody potwierdzające wpływ obowiązku rozliczania na dostępność informacji o cenach dla uczestników rynku.

a)

dane istotne dla oszacowania przewidywanego wolumenu danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, jeżeli zaczęłaby ona podlegać obowiązkowi rozliczania;

b)

dowody potwierdzające zdolność danego CCP do obsługi przewidywanego wolumenu danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, jeżeli zaczęłaby ona podlegać obowiązkowi rozliczania, oraz do zarządzania ryzykiem wynikającym z rozliczania danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, w tym za pośrednictwem uzgodnień rozliczeniowych z klientami lub klientami pośrednimi;

c)

rodzaj i liczbę kontrahentów, którzy są i prawdopodobnie pozostaną aktywni na rynku danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, jeżeli zaczęłaby ona podlegać obowiązkowi rozliczania;

d)

opis poszczególnych zadań, które muszą zostać wykonane, aby można było rozpocząć rozliczanie poprzez CCP, oraz określenie czasu wymaganego do wykonania każdego zadania;

e)

informacje dotyczące zdolności do zarządzania ryzykiem oraz zdolności prawnej i operacyjnej grupy kontrahentów, którzy są aktywni na rynku danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, jeżeli zaczęłaby ona podlegać obowiązkowi rozliczania.

a)

liczbę transakcji;

b)

łączny wolumen;

c)

pozycje otwarte ogółem;

d)

liczbę otwartych kontraktów z danej klasy, w tym średnią liczbę zleceń i zapytań o kwotowanie;

e)

szerokość spreadu;

f)

miary płynności w skrajnych warunkach rynkowych;

g)

miary płynności na potrzeby realizacji procedur na wypadek niewykonania zobowiązania;

a)

warunki umowne dotyczące odpowiedniej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym obejmują wspólną dokumentację prawną, w tym umowy ramowe o wzajemnej kompensacie zobowiązań, definicje, standardowe warunki i potwierdzenia, które zawierają specyfikacje kontraktu zwykle stosowane przez kontrahentów;

b)

czy procesy operacyjne dotyczące danej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym podlegają automatycznemu przetwarzaniu w zakresie rozliczania i rozrachunku kontraktów oraz procesom związanym z cyklem życia kontraktu, które są zarządzane w jednolity sposób, zgodnie z harmonogramem powszechnie przyjętym wśród kontrahentów.

a)

czy depozyty zabezpieczające lub wymogi finansowe CCP będą proporcjonalne do ryzyka, które ma ograniczyć wprowadzenie obowiązku rozliczania;

b)

czy wielkość i głębokość rynku produktu są stabilne w dłuższym horyzoncie czasowym;

c)

prawdopodobieństwo utrzymania dostatecznego zróżnicowania rynku w przypadku niewykonania zobowiązania przez członka rozliczającego;

d)

liczbę i wartość transakcji.

a)

klasę aktywów, do której zaliczają się kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

b)

typ kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, które należą do danej klasy;

c)

aktywa bazowe kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem należących do danej klasy;

d)

w przypadku aktywów bazowych będących instrumentami finansowymi – wskazanie, czy instrument bazowy stanowi pojedynczy instrument finansowy, emitent czy też indeks lub portfel;

e)

w przypadku innych aktywów bazowych – wskazanie kategorii aktywów bazowych;

f)

walutę referencyjną i rozrachunkową kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym należących do danej klasy;

g)

zakres terminów zapadalności kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym należących do danej klasy;

h)

warunki rozrachunku kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym należących do danej klasy;

i)

zakres częstotliwości płatności kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym należących do danej klasy;

j)

identyfikator produktu dla odpowiedniej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

k)

wszelkie cechy charakterystyczne konieczne do odróżnienia pojedynczych kontraktów w obrębie odpowiedniej klasy kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym.

a)

kod identyfikacyjny zgodnie z art. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1247/2012 (6);

b)

pełną nazwę;

c)

państwo siedziby;

d)

właściwy organ wyznaczony zgodnie z art. 22 rozporządzenia (UE) nr 648/2012.

a)

wskazanie kategorii kontrahentów, do których ma zastosowanie każdy okres stopniowego wdrażania;

b)

każdy inny warunek wymagany zgodnie z technicznymi standardami regulacyjnymi przyjętymi na mocy art. 5 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 648/2012, który musi zostać spełniony, aby miał zastosowanie okres stopniowego wdrażania.

a)

oznaczenie CCP;

b)

klasę aktywów, do której zaliczają się zgłaszane kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

c)

typ kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

d)

datę zgłoszenia;

e)

oznaczenie właściwego organu dokonującego zgłoszenia.

a)

poprzez co najmniej jednego wspólnego CCP;

b)

za pomocą uzgodnień rozliczeniowych zawartych pomiędzy CCP.

a)

pokrywa ryzyka wynikające z potencjalnej zmiany wartości aktywów, usług, nakładów, produktów, towarów lub zobowiązań, które kontrahent niefinansowy lub jego grupa posiada, produkuje, wytwarza, przetwarza, świadczy, nabywa, którymi handluje, które wynajmuje, dzierżawi lub leasinguje, sprzedaje lub zaciąga, lub też w sposób uzasadniony przewiduje ich posiadanie, produkowanie, wytwarzanie, przetwarzanie, świadczenie, nabywanie, handlowanie nimi, ich wynajmowanie, dzierżawienie lub leasing, sprzedaż lub zaciąganie w toku normalnej działalności;

b)

pokrywa ryzyka związane z potencjalnym pośrednim wpływem wahań stóp procentowych, wskaźników inflacji, kursów walutowych lub ryzyka kredytowego na wartość aktywów, usług, nakładów, produktów, towarów lub zobowiązań, o których mowa w lit. a);

c)

kwalifikuje się jako umowa zabezpieczenia zgodnie z międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej (MSSF) przyjętymi zgodnie z art. 3 rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (7).

a)

1 mld EUR wartości referencyjnej brutto w przypadku kredytowych instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

b)

1 mld EUR wartości referencyjnej brutto w przypadku akcyjnych instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

c)

3 mld EUR wartości referencyjnej brutto w przypadku instrumentów pochodnych stopy procentowej będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

d)

3 mld EUR wartości referencyjnej brutto w przypadku walutowych instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

e)

3 mld EUR wartości referencyjnej brutto w przypadku towarowych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym i innych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym niewymienionych w lit. a)–d).

a)

w przypadku swapów ryzyka kredytowego i swapów stóp procentowych zawartych do dnia 28 lutego 2014 r. włącznie – do końca drugiego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

b)

w przypadku swapów ryzyka kredytowego i swapów stóp procentowych zawartych po dniu 28 lutego 2014 r. – do końca pierwszego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

c)

w przypadku swapów akcyjnych, walutowych, towarowych i wszelkich innych kontraktów pochodnych niewymienionych w lit. a), zawartych do dnia 31 sierpnia 2013 r. włącznie – do końca trzeciego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego;

d)

w przypadku swapów akcyjnych, walutowych, towarowych i wszelkich innych kontraktów pochodnych niewymienionych w lit. a), zawartych po dniu 31 sierpnia 2013 r. i do dnia 31 sierpnia 2014 r. włącznie – do końca drugiego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego;

e)

w przypadku swapów akcyjnych, walutowych, towarowych i wszelkich innych kontraktów pochodnych niewymienionych w lit. a), zawartych po dniu 31 sierpnia 2014 r. – do końca pierwszego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego.

a)

w przypadku swapów ryzyka kredytowego i swapów stóp procentowych zawartych do dnia 31 sierpnia 2013 r. włącznie – do końca piątego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

b)

w przypadku swapów ryzyka kredytowego i swapów stóp procentowych zawartych po dniu 31 sierpnia 2013 r. i do dnia 31 sierpnia 2014 r. włącznie – do końca trzeciego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

c)

w przypadku swapów ryzyka kredytowego i swapów stóp procentowych zawartych po dniu 31 sierpnia 2014 r. – do końca drugiego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym;

d)

w przypadku swapów akcyjnych, walutowych, towarowych i wszelkich innych kontraktów pochodnych niewymienionych w lit. a), zawartych do dnia 31 sierpnia 2013 r. włącznie – do końca siódmego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego;

e)

w przypadku swapów akcyjnych, walutowych, towarowych i wszelkich innych kontraktów pochodnych niewymienionych w lit. a), zawartych po dniu 31 sierpnia 2013 r. i do dnia 31 sierpnia 2014 r. włącznie – do końca czwartego dnia roboczego po dniu zawarcia kontraktu pochodnego;

f)

w przypadku swapów akcyjnych, walutowych, towarowych i wszelkich innych kontraktów pochodnych niewymienionych w lit. a), zawartych po dniu 31 sierpnia 2014 r. – do końca drugiego dnia roboczego po dniu ich zawarcia.

a)

w przypadku kontrahenta finansowego lub kontrahenta niefinansowego, o którym mowa w art. 10 rozporządzenia (UE) nr 648/2012:

b)

w przypadku kontrahenta niefinansowego innego niż określony w art. 10 rozporządzenia (UE) nr 648/2012:

a)

identyfikowania, rejestrowania i monitorowania sporów dotyczących uznania lub wyceny kontraktu oraz wymiany zabezpieczeń pomiędzy kontrahentami. Procedury te przewidują co najmniej rejestrowanie czasu, przez jaki spór pozostaje nierozstrzygnięty, kontrahenta będącego stroną sporu i spornej kwoty;

b)

szybkiego rozstrzygania sporów i specjalnej ścieżki postępowania w przypadku sporów, które nie zostaną rozstrzygnięte w ciągu pięciu dni roboczych.

a)

rynek jest nieaktywny;

b)

zakres racjonalnych wartości godziwych jest duży i niemożliwa jest racjonalna ocena prawdopodobieństwa poszczególnych szacunków.

a)

uwzględnia wszystkie czynniki, które byłyby brane pod uwagę przez kontrahentów przy wyznaczaniu ceny, w tym jak najwięcej informacji dotyczących wyceny według wartości rynkowej;

b)

jest zgodny z przyjętymi ekonomicznymi metodami wyceny instrumentów finansowych;

c)

jest kalibrowany i sprawdzany za pomocą testów, które wykorzystują ceny z obserwacji bieżących transakcji rynkowych na takich samych instrumentach finansowych lub inne dostępne zaobserwowane dane rynkowe;

d)

podlega niezależnym procesom walidacji i monitorowania przez jednostkę organizacyjną inną niż jednostka ponosząca ryzyko;

e)

jest należycie udokumentowany i podlega zatwierdzeniu przez radę dyrektorów tak często, jak jest to konieczne – po każdej istotnej zmianie, a co najmniej raz w roku. Zadanie zatwierdzania modelu może zostać przekazane komitetowi.

a)

prawne strony transakcji, w tym ich identyfikatory zgodnie z art. 3 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1247/2012;

b)

relację pomiędzy stronami w ramach grupy;

c)

szczegółowe informacje na temat dodatkowych relacji pomiędzy stronami w ramach grupy;

d)

kategorię transakcji wewnątrzgrupowej zgodnie z art. 3 ust. 1 i art. 3 ust. 2 lit. a)–d) rozporządzenia (UE) nr 648/2012;

e)

szczegółowe informacje na temat transakcji, o których wyłączenie ubiega się kontrahent, w tym:

a)

w terminie jednego miesiąca od otrzymania powiadomienia – w przypadku powiadomienia wystosowanego na podstawie art. 11 ust. 7 lub art. 11 ust. 9 rozporządzenia (UE) nr 648/2012;

b)

w terminie jednego miesiąca od przedłożenia kontrahentowi decyzji – w przypadku decyzji właściwego organu wydanej na podstawie art. 11 ust. 6, art. 11 ust. 8 lub art. 11 ust. 10 rozporządzenia (UE) nr 648/2012.

a)

informacje wymienione w art. 18;

b)

informację o istnieniu pozytywnej lub odmownej decyzji;

c)

w przypadku decyzji pozytywnej:

d)

w przypadku decyzji odmownej:

a)

strony transakcji z prawnego punktu widzenia, w tym ich identyfikatory zgodnie z art. 3 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1247/2012;

b)

relację pomiędzy kontrahentami;

c)

informację, czy zwolnienie ma charakter pełny czy też częściowy;

d)

łączną nominalną kwotę kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, do których ma zastosowanie zwolnienie wewnątrzgrupowe.