ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE, EURATOM) NR 966/2012

z dnia 25 października 2012 r.

w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002

SPIS TREŚCI

Wspólne oświadczenie w sprawie kwestii związanych z wieloletnimi ramami finansowymi

Wspólne oświadczenie w sprawie wydatków dotyczących nieruchomości w odniesieniu do art. 203

Wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie art. 203 ust. 3

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 322, w związku z Traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 106a,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Trybunału Obrachunkowego (1),

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

CZĘŚĆ PIERWSZA

PRZEPISY WSPÓLNE

TYTUŁ I

PRZEDMIOT, ZAKRES I DEFINICJE

Artykuł 1

Przedmiot

1.   Niniejsze rozporządzenie ustanawia zasady regulujące uchwalanie i wykonywanie budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz sposób prezentacji i badania sprawozdań finansowych.

2.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do wykonywania budżetu Agencji Dostaw Euratomu.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia:

Artykuł 3

Zgodność prawa wtórnego z niniejszym rozporządzeniem

1.   Przepisy dotyczące wykonania dochodów i wydatków budżetowych zawarte w akcie podstawowym są zgodne z zasadami budżetowymi ustanowionymi w części pierwszej tytuł II.

2.   Bez uszczerbku dla przepisów ust. 1 w każdym wniosku lub zmianie do wniosku przedkładanych władzy ustawodawczej, a zawierających odstępstwa od przepisów innych niż te zawarte w części pierwszej tytułu II lub aktów delegowanych przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem wyraźnie wskazuje się te odstępstwa oraz podaje w preambule i w uzasadnieniu konkretne, uzasadniające je powody.

Artykuł 4

Okresy, daty i terminy

Jeżeli nie przewidziano inaczej, do terminów określonych w niniejszym rozporządzeniu zastosowanie ma rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r. określające zasady mające zastosowanie do okresów, dat i terminów (10).

Artykuł 5

Ochrona danych osobowych

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla wymogów dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (11) oraz rozporządzenia (WE) nr 45/2001.

TYTUŁ II

ZASADY BUDŻETOWE

Artykuł 6

Poszanowanie dla zasad budżetowych

Budżet uchwala się i wykonuje zgodnie z zasadami jedności, rzetelności budżetowej, jednoroczności, równowagi, jednostki rozliczeniowej, uniwersalności, specyfikacji, zasadą należytego zarządzania finansami, która wymaga skutecznej i wydajnej kontroli wewnętrznej, oraz zasadą przejrzystości, jak określono w niniejszym rozporządzeniu.

ROZDZIAŁ 1

Zasady jedności i rzetelności budżetowej

Artykuł 7

Zakres budżetu

1.   Budżet obejmuje:

2.   W budżecie zapisuje się gwarancje na prowadzone przez Unię operacje udzielania i zaciągania pożyczek, w tym operacje Europejskiego Mechanizmu Stabilizacji Finansowej oraz instrumentu wsparcia bilansu płatniczego, zgodnie z art. 49 ust. 1 lit. d).

Artykuł 8

Reguły szczególne dotyczące zasad jedności i rzetelności budżetowej

1.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 83 nie pobiera się dochodów ani nie dokonuje wydatków, chyba że są one zapisane w odpowiedniej linii budżetowej.

2.   Nie można zaciągać żadnych zobowiązań ani zatwierdzać żadnych wydatków przekraczających poziom zatwierdzonych środków.

3.   Środki mogą zostać zapisane w budżecie tylko jeżeli są przeznaczone na pozycję wydatków uznaną za niezbędną.

4.   Odsetki narosłe od płatności zaliczkowych wypłaconych z budżetu nie są należne Unii, chyba że umowy o delegowaniu zadań stanowią inaczej, z wyjątkiem tych umów, które zostały zawarte z krajami trzecimi lub organami, które te kraje wyznaczyły. W przypadkach, w których zostało to przewidziane, odsetki takie są albo ponownie wykorzystywane na dane działanie po odpisaniu ich od wniosków o płatność zgodnie z art. 23 ust. 1 lit. c) akapit pierwszy albo odzyskiwane.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad ujmowania na rachunkach odsetek narosłych od płatności zaliczkowych, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 2

Zasada jednoroczności

Artykuł 9

Definicja

Środki zapisane w budżecie są zatwierdzane na okres jednego roku budżetowego, który trwa od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia.

Artykuł 10

Rodzaje środków

1.   Budżet zawiera środki zróżnicowane – na które składają się środki na zobowiązania oraz środki na płatności – oraz środki niezróżnicowane.

2.   Środki na zobowiązania pokrywają łączny poziom zobowiązań prawnych zaciągniętych w roku budżetowym, z zastrzeżeniem art. 86 ust. 4 i art. 189 ust. 2.

3.   Środki na płatności pokrywają płatności z tytułu zobowiązań prawnych zaciągniętych w roku budżetowym lub w poprzednich latach budżetowych.

4.   Ustępy 1 i 2 niniejszego artykułu pozostają bez uszczerbku dla przepisów szczególnych części drugiej tytułów I, IV i VI oraz nie stanowią one przeszkody dla zaciągania zobowiązań globalnych ani też dla zaciągania zobowiązań budżetowych w rocznych ratach.

Artykuł 11

Rachunkowość dla dochodów i środków

1.   Dochody danego roku budżetowego zapisuje się w księgach rachunkowych na ten rok budżetowy na podstawie kwot pobranych w ciągu tego roku budżetowego. Zasoby własne za styczeń kolejnego roku budżetowego mogą jednak zostać wypłacone z góry na podstawie rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1150/2000 z dnia 22 maja 2000 r. wykonującego decyzję 2007/436/WE, Euratom w sprawie systemu zasobów własnych Wspólnot Europejskich (12).

2.   Zapisy odnoszące się do zasobów własnych z tytułu podatku od wartości dodanej, zasobów dodatkowych opartych na dochodzie narodowym brutto oraz wszelkich wkładów finansowych można korygować zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr 1150/2000.

3.   Środki zatwierdzone na dany rok budżetowy są wykorzystywane jedynie do pokrycia zobowiązań zaciągniętych i wydatków zrealizowanych w tym roku budżetowym oraz do pokrycia kwot należnych z tytułu zobowiązań z poprzednich lat budżetowych.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do środków na dany rok budżetowy, zgodnie z art. 210.

4.   Zobowiązania zapisuje się w księgach rachunkowych na podstawie zobowiązań prawnych zaciągniętych do dnia 31 grudnia. W drodze wyjątku globalne zobowiązania budżetowe, o których mowa w art. 86 ust. 4, oraz zawarte z państwami trzecimi umowy w sprawie finansowania, o których mowa w art. 189 ust. 2, zapisuje się w księgach rachunkowych na podstawie zobowiązań budżetowych zaciągniętych do dnia 31 grudnia.

5.   Płatności zapisuje się w księgach rachunkowych na dany rok budżetowy na podstawie płatności dokonanych przez księgowego do dnia 31 grudnia tego roku.

6.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 3, 4 i 5 wydatki Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji zapisuje się w księgach rachunkowych na dany rok budżetowy zgodnie z przepisami części drugiej tytuł I.

Artykuł 12

Zaciąganie zobowiązań

Ze środków zapisanych w budżecie można zaciągać zobowiązania ze skutkiem od dnia 1 stycznia, gdy tylko budżet zostanie ostatecznie przyjęty, chyba że przepisy części drugiej tytuł I i VI stanowią inaczej.

Artykuł 13

Anulowanie i przenoszenie środków

1.   Środki niewykorzystane na koniec roku budżetowego, na który zostały zapisane, zostają anulowane.

Środki te mogą jednak zostać przeniesione, lecz tylko na kolejny rok budżetowy, decyzją podjętą przez zainteresowaną instytucję do dnia 15 lutego, zgodnie z ust. 2 i 3, lub mogą zostać przeniesione automatycznie zgodnie z ust. 4.

2.   Zróżnicowane środki na zobowiązania oraz środki niezróżnicowane niewykorzystane do zaciągnięcia zobowiązań na koniec roku budżetowego mogą zostać przeniesione w odniesieniu do:

3.   Środki na płatności mogą zostać przeniesione w odniesieniu do kwot potrzebnych do pokrycia istniejących zobowiązań lub zobowiązań powiązanych z przeniesionymi środkami na zobowiązania, jeżeli środki na płatności przewidziane w odpowiednich liniach budżetowych na kolejny rok budżetowy nie są wystarczające na pokrycie potrzeb.

Zainteresowana instytucja najpierw wykorzystuje środki zatwierdzone na bieżący rok budżetowy i do czasu ich wyczerpania nie wykorzystuje środków przeniesionych.

4.   Środki niezróżnicowane odpowiadające zobowiązaniom będącym przedmiotem należycie zawartych umów według stanu na koniec roku budżetowego są przenoszone automatycznie, wyłącznie na kolejny rok budżetowy.

5.   Zainteresowana instytucja do dnia 15 marca powiadamia Parlament Europejski i Radę o podjętej przez siebie decyzji w sprawie przeniesienia i dla każdej linii budżetowej określa, w jaki sposób do każdego przeniesienia zastosowano kryteria określone w ust. 2 i 3.

6.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 14 nie przenosi się środków umieszczonych w rezerwie i środków na wydatki na personel. Do celów niniejszego artykułu wydatki na personel obejmują wynagrodzenia i dodatki dla członków i pracowników instytucji, do których zastosowanie ma regulamin pracowniczy.

7.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad anulowania i przenoszenia środków, zgodnie z art. 210.

Artykuł 14

Zasady dotyczące przenoszenia dochodów przeznaczonych na określony cel

Przenoszenie dochodów przeznaczonych na określony cel, o których mowa w art. 21, oraz niewykorzystanych środków dostępnych na dzień 31 grudnia wynikających z takich dochodów jest zgodne z następującymi zasadami:

Artykuł 15

Umorzenie środków

Bez uszczerbku dla przepisów art. 178 i 182, jeżeli środki są umarzane w którymkolwiek roku budżetowym następującym po roku, w którym zostały one zapisane w budżecie, w wyniku całkowitego lub częściowego niewykonania działań, na które zostały przeznaczone, środki te zostają anulowane.

Artykuł 16

Zasady mające zastosowanie w przypadku opóźnionego przyjęcia budżetu

1.   Jeżeli budżet nie zostanie ostatecznie przyjęty na początku roku budżetowego, zastosowanie ma procedura określona w art. 315 ust. 1 TFUE (system dwunastych części środków tymczasowych). Zobowiązania i płatności mogą być dokonywane w ramach limitów ustanowionych w ust. 2 niniejszego artykułu.

2.   Zobowiązania można zaciągać w poszczególnych rozdziałach do wysokości jednej czwartej łącznej kwoty środków zatwierdzonych w odpowiednim rozdziale na poprzedni rok budżetowy, powiększonych o jedną dwunastą dla każdego upływającego miesiąca.

Nie można przekroczyć limitu środków przewidzianych w projekcie budżetu.

Płatności można dokonywać miesięcznie w poszczególnych rozdziałach do wysokości jednej dwunastej kwoty środków zatwierdzonych w odpowiednim rozdziale na poprzedni rok budżetowy. Suma ta nie może jednak przekraczać jednej dwunastej kwoty środków przewidzianych w odpowiednim rozdziale w projekcie budżetu.

3.   Przez środki zatwierdzone w odpowiednim rozdziale na poprzedni rok budżetowy, o których mowa w ust. 1 i 2, rozumie się środki przyjęte w głosowaniu nad budżetem, w tym nad budżetami korygującymi, po skorygowaniu o przesunięcia dokonane w tym roku budżetowym.

4.   Jeżeli wymaga tego zapewnienie ciągłości działania Unii oraz potrzeby w zakresie zarządzania, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może zatwierdzić wydatki przekraczające jedną dwunastą kwoty środków tymczasowych, ale, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, nieprzekraczające łącznie czterech dwunastych kwoty środków tymczasowych, zarówno w zakresie zobowiązań, jak i płatności, wykraczające poza środki udostępnione automatycznie zgodnie z ust. 1 i 2. Rada bezzwłocznie przekazuje Parlamentowi Europejskiemu decyzję o zatwierdzeniu środków.

Decyzja wchodzi w życie 30 dni po jej przyjęciu, chyba że Parlament Europejski:

Dodatkowe dwunaste części są zatwierdzane w całości i są niepodzielne.

5.   Jeżeli w danym rozdziale zatwierdzenie czterech dwunastych części środków tymczasowych zgodnie z ust. 4, nie wystarcza do pokrycia wydatków niezbędnych do zapobieżenia przerwaniu ciągłości działalności Unii w obszarze objętym tym rozdziałem, to w drodze wyjątku można zatwierdzić przekroczenie kwoty środków zapisanych w odpowiednim rozdziale budżetu na poprzedni rok budżetowy. Parlament Europejski i Rada stanowią zgodnie z procedurami przewidzianymi w ust. 4. W żadnym wypadku nie można jednak przekroczyć łącznej kwoty środków dostępnych w budżecie na poprzedni rok budżetowy lub w przedstawionym projekcie budżetu.

ROZDZIAŁ 3

Zasada równowagi

Artykuł 17

Definicja i zakres

1.   Dochody i środki na płatności muszą znajdować się w równowadze.

2.   Unia oraz organy, o których mowa w art. 208, nie mogą zaciągać pożyczek w ramach budżetu.

Artykuł 18

Saldo roku budżetowego

1.   Saldo danego roku budżetowego zapisuje się w budżecie na kolejny rok budżetowy jako dochody, w przypadku nadwyżki, lub jako środki na płatności, w przypadku deficytu.

2.   Szacunki takich dochodów lub środków na płatności zapisuje się w budżecie w trakcie procedury budżetowej oraz w liście w sprawie poprawek przedkładanym na podstawie art. 39. Szacunki te przygotowuje się zgodnie z rozporządzeniem (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

3.   Po prezentacji wstępnych sprawozdań rachunkowych za dany rok budżetowy wszelkie rozbieżności między tymi sprawozdaniami rachunkowymi a szacunkami zapisuje się w budżecie na kolejny rok budżetowy w formie budżetu korygującego dotyczącego wyłącznie tej rozbieżności. W takim przypadku Komisja przedstawia projekt budżetu korygującego jednocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w ciągu 15 dni po przedłożeniu wstępnych sprawozdań rachunkowych.

ROZDZIAŁ 4

Zasada jednostki rozliczeniowej

Artykuł 19

Stosowanie euro

1.   Wieloletnie ramy finansowe i budżet sporządza się i wykonuje w euro, w euro prezentuje się również sprawozdania rachunkowe. Jednakże do celów przepływów pieniężnych, o których mowa w art. 68 ust. 1, księgowy, w przypadku rachunków zaliczkowych – administratorzy rachunków zaliczkowych, a dla potrzeb zarządzania administracyjnego Komisji i ESDZ – właściwy urzędnik zatwierdzający są upoważnieni do dokonywania operacji w innych walutach, zgodnie z aktami delegowanymi przyjętymi zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kursu wymiany euro do innych walut, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 5

Zasada uniwersalności

Artykuł 20

Definicja i zakres

Bez uszczerbku dla przepisów art. 21 suma dochodów pokrywa sumę środków na płatności. Bez uszczerbku dla przepisów art. 23 wszystkie dochody i wydatki zapisuje się w pełnej wysokości, nie wprowadzając żadnych korekt między nimi.

Artykuł 21

Dochody przeznaczone na określony cel

1.   Zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel oraz wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel wykorzystuje się do finansowania szczególnych pozycji wydatków.

2.   Zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel stanowią:

3.   Wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel stanowią:

4.   Dochody można przypisać określonym pozycjom wydatków także na podstawie aktu podstawowego. Takie dochody stanowią wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, chyba że akt podstawowy stanowi inaczej.

5.   Budżet zawiera linie pozwalające uwzględnić zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel i wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel oraz, jeżeli to możliwe, wskazuje ich kwotę.

Dochody przeznaczone na określony cel można uwzględnić w projekcie budżetu tylko w odniesieniu do kwot, które są pewne w dniu uchwalania projektu budżetu.

6.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących ustalenia sposobu uwzględniania zewnętrznych i wewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel oraz przepisów dotyczących sposobu ujmowania związanych z tym środków, a także zasady wnoszenia wkładu państw członkowskich w programy badawcze, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących wpływów z sankcji nałożonych zgodnie z art. 126 ust. 11 TFUE, oraz odnoszących się do dochodów przeznaczonych na określony cel pochodzących z udziału państw EFTA w niektórych programach Unii, zgodnie z art. 210.

Artykuł 22

Darowizny

1.   Komisja może przyjąć wszelkie darowizny na rzecz Unii, takie jak fundacje, subwencje, dary i zapisy na cele dobroczynne.

2.   Przyjęcie darowizny o wartości nie mniejszej niż 50 000 EUR, które pociąga za sobą obciążenia finansowe, w tym koszty następcze, przekraczające 10 % wartości darowizny, wymaga uzyskania zgody Parlamentu Europejskiego i Rady, które stanowią w tej sprawie w terminie dwóch miesięcy od daty otrzymania wniosku od Komisji. Jeżeli w tym okresie nie zostanie zgłoszony sprzeciw, Komisja podejmuje ostateczną decyzję w sprawie przyjęcia darowizny.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad przyjmowania darowizn na rzecz Unii, zgodnie z art. 210.

Artykuł 23

Zasady dotyczące odpisów oraz korekt z tytułu różnic kursowych

1.   Od wniosków o płatność, które następnie stanowią podstawę do wypłaty kwoty netto, można odpisać następujące kwoty:

Korekt, o których mowa w lit. d) akapit pierwszy, można dokonywać, odpisując odpowiednie kwoty bezpośrednio od kolejnej płatności okresowej lub od wypłaty salda dla tego samego odbiorcy płatności, w rozdziale, artykule i roku budżetowym, którego dotyczy nadpłata.

Do odpisów, o których mowa w lit. c) i d) akapit pierwszy, zastosowanie mają reguły rachunkowości Unii.

2.   Koszty dostarczanych Unii produktów lub świadczonych na jej rzecz usług, zawierające podatki zwracane przez państwa członkowskie na mocy Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, pokrywane są z budżetu w kwocie pomniejszonej o kwotę podatku.

3.   Koszty dostarczanych Unii produktów lub świadczonych na jej rzecz usług, zawierające podatki zwracane przez państwa trzecie na podstawie odpowiednich umów, mogą być pokrywane z budżetu:

4.   Można dokonywać korekt z tytułu różnic kursowych występujących przy wykonywaniu budżetu. Końcowy zysk lub stratę uwzględnia się w saldzie za dany rok.

5.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do ujęcia na rachunkach kont odzyskiwanych podatków, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 6

Zasada specyfikacji

Artykuł 24

Przepisy ogólne

Środki przeznaczane są na określone cele według tytułów i rozdziałów. Rozdziały następnie dzielą się na artykuły i pozycje.

Artykuł 25

Przesunięcia dokonywane przez instytucje inne niż Komisja

1.   Każda instytucja inna niż Komisja może w ramach własnej sekcji budżetu dokonywać przesunięć środków:

2.   W terminie trzech tygodni przed dokonaniem przesunięć, o których mowa w ust. 1, dana instytucja powiadamia Parlament Europejski i Radę o zamiarze dokonania przesunięcia. Jeżeli w tym terminie Parlament Europejski albo Rada przedstawi należycie uzasadnione powody, zastosowanie ma procedura określona w art. 27.

3.   Każda instytucja inna niż Komisja może w ramach własnej sekcji budżetu przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek w sprawie przesunięć między tytułami przekraczających limit 10 % środków zapisanych na dany rok budżetowy w linii budżetowej, z której ma zostać dokonane przesunięcie. Do przesunięć tych zastosowanie ma procedura określona w art. 27.

4.   Każda instytucja inna niż Komisja może w ramach własnej sekcji budżetu dokonywać przesunięć środków w ramach artykułów bez wcześniejszego powiadamiania o tym Parlamentu Europejskiego i Rady.

5.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad obliczania procentowych kwot przesunięć dokonywanych przez instytucje inne niż Komisja, zgodnie z art. 210.

Artykuł 26

Przesunięcia dokonywane przez Komisję

1.   Komisja może, w ramach własnej sekcji budżetu, w sposób niezależny:

Trzy tygodnie przed dokonaniem przesunięć, o których mowa w lit. b) akapit pierwszy, Komisja powiadamia Parlament Europejski i Radę o zamiarze dokonania przesunięć. Jeżeli w tym terminie Parlament Europejski lub Rada przedstawi należycie uzasadnione powody, zastosowanie ma procedura określona w art. 27.

W drodze wyjątku od akapitu drugiego Komisja może – w dwóch ostatnich miesiącach roku budżetowego – w sposób niezależny dokonywać między tytułami przesunięć środków dotyczących wydatków na personel, personel zewnętrzny i innych pracowników, do wysokości łącznie 5 % środków na dany rok. W ciągu dwóch tygodni od podjęcia decyzji w sprawie tych przesunięć Komisja powiadamia o niej Parlament Europejski i Radę.

2.   W ramach własnej sekcji budżetu Komisja może decydować o następujących przesunięciach środków między tytułami, pod warunkiem że bezzwłocznie informuje o tej decyzji Parlament Europejski i Radę:

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad obliczania procentowych kwot przesunięć wewnętrznych dokonywanych przez Komisję oraz uzasadniania wniosków o przesunięcie, zgodnie z art. 210.

Artykuł 27

Wnioski w sprawie przesunięcia przedkładane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie przez instytucje

1.   Każda instytucja przedkłada swój wniosek w sprawie przesunięcia jednocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

2.   Parlament Europejski i Rada podejmują decyzje w sprawie przesunięć środków zgodnie z ust. 3–6 niniejszego artykułu, chyba że przepisy części drugiej tytuł I stanowią inaczej.

3.   Z wyjątkiem pilnych sytuacji Parlament Europejski i Rada, która stanowi większością kwalifikowaną, rozpatrują każdy wniosek w sprawie przesunięcia środków w ciągu sześciu tygodni, licząc od dnia, w którym obie instytucje otrzymały wniosek.

4.   Wniosek w sprawie przesunięcia środków zostaje zatwierdzony, jeżeli w ciągu sześciu tygodni zaistnieje jedna z poniższych sytuacji:

5.   Jeżeli ani Parlament Europejski, ani Rada nie zwrócą się z odmiennym wnioskiem, okres sześciu tygodni, o którym mowa w ust. 3, skraca się do trzech tygodni w następujących przypadkach:

6.   Jeżeli Parlament Europejski albo Rada dokona zmian w kwocie przesunięcia, a druga instytucja je zatwierdzi lub wstrzyma się od działania, bądź gdy zarówno Parlament Europejski, jak i Rada dokonają zmian w kwocie przesunięcia, za zatwierdzoną uznaje się niższą z dwóch kwot, chyba że zainteresowana instytucja wycofa swój wniosek w sprawie przesunięcia.

Artykuł 28

Zasady szczególne dotyczące przesunięć

1.   Przesunięcia środków można dokonywać tylko do tych linii budżetowych, w których zatwierdzono środki lub które oznaczono jako „pro memoria” (p.m.).

2.   Środki odpowiadające dochodom przeznaczonym na określony cel można przesuwać tylko pod warunkiem wykorzystania tych dochodów na cel, na który zostały przeznaczone.

Artykuł 29

Przesunięcia podlegające zasadom szczególnym

1.   Przesunięcia środków w ramach tytułów budżetu dotyczących Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz badań naukowych podlegają przepisom szczególnym części drugiej tytułu I, II i III.

2.   Decyzje w sprawie przesunięć środków mających umożliwić wykorzystanie rezerwy na pomoc nadzwyczajną podejmuje Parlament Europejski i Rada na wniosek Komisji. Każde działanie w sytuacjach nadzwyczajnych wymaga przedłożenia odrębnego wniosku.

Do celów niniejszego ustępu zastosowanie ma procedura, o której mowa w art. 27 ust. 3 i 4. Jeżeli Parlament Europejski i Rada nie wyrażą zgody na wniosek Komisji i nie osiągną wspólnego stanowiska w sprawie wykorzystania tej rezerwy, wstrzymują się od stanowienia w sprawie wniosku Komisji o przesunięcie środków.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do wniosków o przesunięcie środków z rezerwy na pomoc nadzwyczajną, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 7

Zasada należytego zarządzania finansami

Artykuł 30

Zasady oszczędności, wydajności i skuteczności

1.   Środki wykorzystuje się zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami, czyli zgodnie z zasadami oszczędności, wydajności i skuteczności.

2.   Zgodnie z zasadą oszczędności zasoby wykorzystywane przez instytucję w celu wykonywania jej działalności powinny być udostępniane w odpowiednim czasie, we właściwej ilości i jakości oraz po najlepszej cenie.

Zasada wydajności wiąże się z jak najkorzystniejszą relacją pomiędzy wykorzystanymi zasobami a osiągniętymi wynikami.

Zasada skuteczności wiąże się z osiągnięciem określonych celów oraz zamierzonych rezultatów.

3.   We wszystkich obszarach działalności objętych budżetem wyznacza się konkretne, wymierne, osiągalne, odpowiednie i określone w czasie cele. Dla każdego działania osiągnięcie tych celów monitorowane jest wskaźnikami wydajności, a organy dokonujące wydatków dostarczają Parlamentowi Europejskiemu i Radzie informacje, o których mowa w art. 38 ust. 3 lit. e). Informacje te dostarczane są corocznie, nie później niż w momencie składania dokumentów załączanych do projektu budżetu.

4.   W celu usprawnienia procesu podejmowania decyzji instytucje prowadzą zarówno oceny ex ante, jak i ex post, zgodnie ze wskazówkami dostarczonymi przez Komisję. Oceny takie mają zastosowanie do wszystkich programów i działań, które pociągają za sobą znaczne wydatki, a o wynikach tych ocen informuje się Parlament Europejski, Radę oraz organy administracyjne dokonujące wydatków.

5.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do ocen ex ante, śródokresowych i ex post, zgodnie z art. 210.

Artykuł 31

Obowiązkowa ocena skutków finansowych

1.   Do każdego wniosku lub inicjatywy przedkładanych władzy ustawodawczej przez Komisję, Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa („Wysoki Przedstawiciel”) lub państwo członkowskie, a mogących mieć wpływ na budżet, włącznie ze zmianami liczby stanowisk, musi być dołączona ocena skutków finansowych oraz ocena ex-ante przewidziana w art. 30 ust. 4.

Do każdej zmiany we wniosku lub inicjatywie przedłożonych władzy ustawodawczej, a mogących mieć znaczny wpływ na budżet, włącznie ze zmianami liczby stanowisk, musi być dołączona ocena skutków finansowych przygotowana przez instytucję proponującą daną zmianę.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad regulujących wymogi, jakie powinna spełniać ocena skutków finansowych, zgodnie z art. 210.

2.   W czasie procedury budżetowej Komisja dostarcza informacje niezbędne do porównania zmian w poziomie wymaganych środków z pierwotnymi prognozami przedstawionymi w ocenie skutków finansowych, w świetle postępów w pracach nad wnioskiem lub inicjatywą przedłożonymi władzy ustawodawczej.

3.   W celu ograniczenia ryzyka nadużyć finansowych i nieprawidłowości ocena skutków finansowych, o której mowa w ust. 1, zawiera informacje dotyczące utworzonego systemu kontroli wewnętrznej oraz szacunki kosztów i korzyści związanych z kontrolami wprowadzonymi w tym systemie, a także ocenę spodziewanego poziomu ryzyka błędu oraz informacje na temat istniejących i planowanych środków zapobiegania nadużyciom finansowym i środków ochronnych.

Analiza ta uwzględnia prawdopodobną skalę i rodzaj błędów oraz specyfikę danego obszaru polityki i mające zastosowanie przepisy.

Artykuł 32

Wewnętrzna kontrola wykonania budżetu

1.   Budżet wykonuje się przy zapewnieniu skutecznej i wydajnej kontroli wewnętrznej dostosowanej do danej metody wykonywania oraz zgodnie ze stosownymi przepisami sektorowymi.

2.   Do celów wykonania budżetu kontrolę wewnętrzną definiuje się jako proces stosowany na wszystkich szczeblach zarządzania i mający zapewnić wystarczającą pewność co do osiągnięcia następujących celów:

3.   Skuteczna kontrola wewnętrzna opiera się na najlepszej praktyce międzynarodowej i obejmuje w szczególności:

4.   Wydajna kontrola wewnętrzna opiera się na następujących elementach:

5.   Jeżeli w czasie realizacji działania utrzymuje się wysoki poziom błędów, to Komisja wskazuje słabe punkty systemów kontroli, analizuje koszty i korzyści ewentualnych środków naprawczych oraz podejmuje lub proponuje stosowne działania, takie jak uproszczenie mających zastosowanie przepisów, udoskonalenie systemów kontroli i modyfikacja programu lub systemów realizacji.

Artykuł 33

Opłacalne systemy kontroli

Przedstawiając zmienione lub nowe wnioski w sprawie wydatkowania środków, Komisja szacuje koszty i korzyści wiążące się z systemami kontroli oraz poziom ryzyka błędu, o których mowa w art. 31 ust. 3.

ROZDZIAŁ 8

Zasada przejrzystości

Artykuł 34

Publikacja sprawozdań rocznych, budżetów i sprawozdań

1.   Budżet uchwala się i wykonuje, a sprawozdania roczne prezentuje zgodnie z zasadą przejrzystości.

2.   Przewodniczący Parlamentu Europejskiego nakazuje opublikowanie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej budżetu i wszelkich budżetów korygujących w formie, w jakiej zostały ostatecznie przyjęte.

Budżety publikuje się w terminie trzech miesięcy od daty stwierdzenia ich ostatecznego przyjęcia.

Skonsolidowane roczne sprawozdania rachunkowe oraz sporządzane przez poszczególne instytucje sprawozdania z zarządzania budżetem i finansami publikowane są w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad tymczasowej publikacji budżetu, zgodnie z art. 210.

Artykuł 35

Publikacja informacji o odbiorcach i innych informacji

1.   Informacje dotyczące operacji zaciągania i udzielania pożyczek prowadzonych przez Unię na rzecz osób trzecich zamieszcza się w załączniku do budżetu.

2.   Komisja w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie udostępnia posiadane informacje o odbiorcach oraz o charakterze i celu działania finansowanego z budżetu, w przypadku bezpośredniego wykonywania budżetu zgodnie z art. 58 ust. 1 lit a), a także informacje o odbiorcach dostarczane przez podmioty, osoby i państwa członkowskie, którym powierzono zadania związane z wykonywaniem budżetu innymi metodami wykonywania.

Obowiązek określony w akapicie pierwszym ma zastosowanie również do pozostałych instytucji w odniesieniu do ich odbiorców.

3.   Informacje te są udostępniane z należytym przestrzeganiem wymogów poufności i bezpieczeństwa, w szczególności w zakresie ochrony danych osobowych.

W przypadku osób fizycznych publikacja ogranicza się do ujawnienia nazwiska odbiorcy, miejscowości, przyznanej kwoty i celu, na jaki została przyznana Decyzja o ujawnienie tych danych jest podejmowana w oparciu o odpowiednie kryteria, takie jak okresowość przyznawania środków, ich rodzaj lub znaczenie. Kryteria ujawniania informacji i poziom ich szczegółowości uwzględniają specyfikę danego sektora i poszczególnych metod wykonywania.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących ustalenia szczegółowych zasad publikowania informacji o odbiorcach, zgodnie z art. 210. W stosownych przypadkach poziom szczegółowości i kryteria określa się w odpowiednich przepisach sektorowych.

TYTUŁ III

UCHWALANIE I STRUKTURA BUDŻETU

ROZDZIAŁ 1

Uchwalanie budżetu

Artykuł 36

Preliminarz dochodów i wydatków

1.   Każda instytucja inna niż Komisja sporządza preliminarz swoich dochodów i wydatków, który do dnia 1 lipca każdego roku przesyła Komisji, a równocześnie przekazuje do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

2.   Wysoki Przedstawiciel przeprowadza konsultacje z członkami Komisji odpowiedzialnymi za politykę rozwojową, politykę sąsiedztwa i współpracę międzynarodową, pomoc humanitarną i reagowanie kryzysowe, stosownie do zakresu kompetencji każdego z nich.

3.   Komisja sporządza swój preliminarz, który przesyła także, bezpośrednio po przyjęciu do Parlamentu Europejskiego i Rady.

Przygotowując preliminarz Komisja korzysta z informacji, o których mowa w art. 37.

Artykuł 37

Preliminarze budżetowe organów, o których mowa w art. 208

Do dnia 31 marca każdego roku każdy organ, o którym mowa w art. 208, zgodnie ze swoim aktem ustanawiającym, przesyła Komisji, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie preliminarz dochodów i wydatków wraz ze swoim planem zatrudnienia oraz projektem programu prac.

Artykuł 38

Projekt budżetu

1.   Komisja przedkłada wniosek zawierający projekt budżetu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 1 września roku poprzedzającego rok, w którym budżet ma zostać wykonany. Wniosek ten jest również przekazywany przez Komisję do wiadomości parlamentom narodowym.

Projekt budżetu zawiera skrócone ogólne zestawienie dochodów i wydatków Unii oraz stanowi konsolidację preliminarzy, o których mowa w art. 36. Może również zawierać preliminarze inne niż te, które sporządziły instytucje.

Struktura i prezentacja projektu budżetu są zgodne z zasadami określonymi w art. 44-49.

Każda sekcja projektu budżetu poprzedzona jest wprowadzeniem sporządzonym przez daną instytucję.

Komisja sporządza ogólne wprowadzenie do projektu budżetu. Ogólne wprowadzenie zawiera tabele finansowe obejmujące najważniejsze dane według tytułów oraz uzasadnienie zmian wysokości środków w porównaniu z poprzednim rokiem budżetowym według kategorii wydatków zapisanych w wieloletnich ramach finansowych.

2.   Aby zapewnić bardziej precyzyjne i wiarygodne prognozy skutków budżetowych obowiązujących przepisów i rozpatrywanych wniosków ustawodawczych, Komisja załącza do projektu budżetu programowanie finansowe na kolejne lata.

Po przyjęciu budżetu programowanie finansowe jest aktualizowane w celu uwzględnienia wyników procedury budżetowej i wszelkich innych stosownych decyzji.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do programowania finansowego, zgodnie z art. 210.

3.   Komisja załącza do projektu budżetu:

4.   Jeżeli Komisja powierza wykonanie budżetu partnerstwom publiczno-prywatnym (PPP), załącza do projektu budżetu dokument roboczy przedstawiający:

Jeżeli PPP korzystają z instrumentów finansowych, informacje dotyczące tych instrumentów zawarte są w dokumencie roboczym, o którym mowa w ust. 5.

5.   Jeżeli Komisja wykorzystuje instrumenty finansowe, to załącza do projektu budżetu dokument roboczy przedstawiający następujące elementy:

6.   Komisja załącza również do projektu budżetu wszelkie inne dokumenty robocze, które jej zdaniem mogą uzasadniać jej wnioski budżetowe.

7.   Zgodnie z art. 8 ust. 5 decyzji Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r. określającej organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (14) oraz aby zapewnić przejrzystość budżetową w obszarze działań zewnętrznych Unii, Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, wraz z projektem budżetu, dokument roboczy kompleksowo przedstawiający:

8.   Dokument roboczy, o którym mowa w ust. 7, przedstawia również:

Artykuł 39

List w sprawie poprawek do projektu budżetu

Na podstawie wszelkich nowych informacji, które nie były dostępne w chwili uchwalania projektu budżetu, Komisja może z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej z pozostałych instytucji, w odniesieniu do dotyczących ich sekcji, przedłożyć równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie listy w sprawie poprawek do projektu budżetu, zanim zwołany zostanie komitet pojednawczy, o którym mowa w art. 314 TFUE. Listy mogą obejmować list w sprawie poprawek aktualizujący, w szczególności preliminarz wydatków na rolnictwo.

Artykuł 40

Obowiązki państw członkowskich wynikające z przyjęcia budżetu

1.   Przewodniczący Parlamentu Europejskiego ogłasza ostateczne przyjęcie budżetu zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 314 ust. 9 TFUE i w art. 106a Traktatu Euratom.

2.   Po ogłoszeniu ostatecznego przyjęcia budżetu każde państwo członkowskie – od dnia 1 stycznia kolejnego roku budżetowego lub od dnia ogłoszenia ostatecznego przyjęcia budżetu, jeżeli nastąpiło to po dniu 1 stycznia – ma obowiązek przekazać Unii należności wymienione w rozporządzeniu (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

Artykuł 41

Projekty budżetów korygujących

1.   Komisja może przedłożyć projekty budżetów korygujących dotyczące przede wszystkim dochodów w następujących okolicznościach:

W przypadku niemożliwych do uniknięcia, wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności, zwłaszcza w przypadku uruchomienia środków na Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, Komisja może przedstawiać projekty budżetów korygujących o charakterze wydatkowym.

2.   Wnioski w sprawie budżetów korygujących przedkładane przez instytucje inne niż Komisja w takich samych okolicznościach jak te, o których mowa w ust. 1, są przesyłane Komisji.

Przed przedłożeniem projektu budżetu korygującego Komisja i pozostałe instytucje analizują możliwość realokacji stosownych środków, ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich spodziewanych przypadków niepełnej realizacji środków.

Do budżetów korygujących zastosowanie ma art. 40. Budżety korygujące są uzasadniane poprzez odniesienie do budżetu, którego preliminarze zmieniają.

3.   Z wyjątkiem należycie uzasadnionych wyjątkowych okoliczności lub w przypadku uruchomienia środków na Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, dla którego można przedstawić budżet korygujący w dowolnym terminie w ciągu roku, Komisja przedkłada projekty budżetów korygujących równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 1 września każdego roku budżetowego. Do wniosków w sprawie budżetów korygujących od pozostałych instytucji Komisja może załączyć opinię.

4.   Parlament Europejski i Rada poddają pod dyskusję projekty budżetów korygujących, z należytym uwzględnieniem pilności działań.

5.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do projektów budżetów korygujących, zgodnie z art. 210.

Artykuł 42

Wcześniejsze przekazanie preliminarzy i projektów budżetów

Komisja oraz Parlament Europejski i Rada mogą porozumieć się w sprawie przyspieszenia niektórych terminów przekazania preliminarzy oraz przyjęcia i przekazania projektu budżetu. Porozumienie to nie może jednak powodować skrócenia ani wydłużenia okresów przewidzianych na analizę tych tekstów na mocy art. 314 TFUE i art. 106a Traktatu Euratom.

ROZDZIAŁ 2

Struktura i prezentacja budżetu

Artykuł 43

Struktura budżetu

Budżet składa się z:

Artykuł 44

Nomenklatura budżetowa

1.   Parlament Europejski i Rada klasyfikują dochody Komisji oraz dochody i wydatki pozostałych instytucji zgodnie z ich rodzajem lub przeznaczeniem w ramach tytułów, rozdziałów, artykułów i pozycji.

2.   Zestawienie wydatków w sekcji dotyczącej Komisji sporządza się na podstawie nomenklatury przyjętej przez Parlament Europejski i Radę i klasyfikuje według celu.

Każdy tytuł odpowiada obszarowi polityki, a każdy rozdział co do zasady odpowiada danej działalności.

Każdy tytuł może zawierać środki operacyjne i środki na wydatki administracyjne.

Środki na wydatki administracyjne na dany tytuł grupuje się w jednym rozdziale.

3.   Jeżeli środki na wydatki administracyjne w poszczególnych tytułach są przedstawiane w podziale na cele, należy je klasyfikować następująco:

Wydatki administracyjne Komisji o charakterze wspólnym dla kilku tytułów są klasyfikowane według rodzaju i ujmowane w odrębnym skróconym zestawieniu.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad klasyfikacji budżetu, zgodnie z art. 210.

Artykuł 45

Zakaz dotyczący dochodów ujemnych

1.   Budżet nie zawiera dochodów ujemnych.

2.   Zasoby własne wypłacane na mocy decyzji Rady 2007/436/WE, Euratom z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawie systemu zasobów własnych Wspólnot Europejskich (15) są kwotami netto i w takiej postaci wykazuje się je w skróconym zestawieniu dochodów w budżecie.

Artykuł 46

Środki tymczasowe

1.   Każda sekcja budżetu może zawierać tytuł „środki tymczasowe”. Środki zapisuje się w tym tytule, jeżeli:

Środki w tym tytule mogą być wykorzystane dopiero po dokonaniu przesunięcia zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 26 ust. 1 lit. c) akapit pierwszy niniejszego rozporządzenia, jeżeli przyjęcie aktu podstawowego podlega procedurze ustanowionej w art. 294 TFUE, a w pozostałych przypadkach zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 27 niniejszego rozporządzenia.

2.   W przypadku poważnych trudności z wykonaniem Komisja może zaproponować przesunięcie środków do tytułu „środki tymczasowe” w czasie trwania roku budżetowego. Decyzję w sprawie tych przesunięć podejmują Parlament Europejski i Rada zgodnie z art. 27.

Artykuł 47

Rezerwa ujemna

Sekcja budżetu dotycząca Komisji może obejmować „rezerwę ujemną” wynoszącą maksimum 200 000 000 EUR. Rezerwa ta, którą zapisuje się w oddzielnym tytule, zawiera wyłącznie środki na płatności.

Ta rezerwa ujemna musi być wykorzystana przed końcem roku budżetowego w drodze przesunięcia środków zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 26 i 27.

Artykuł 48

Rezerwa na pomoc nadzwyczajną

1.   Sekcja budżetu dotycząca Komisji obejmuje rezerwę na pomoc nadzwyczajną dla państw trzecich.

2.   Rezerwa, o której mowa w ust. 1, wykorzystywana jest przed końcem roku budżetowego w drodze przesunięcia środków zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 27 i 29.

Artykuł 49

Prezentacja budżetu

1.   W budżecie wykazuje się:

2.   Oprócz dokumentów określonych w ust. 1 Parlament Europejski i Rada mogą załączyć do budżetu wszelkie inne stosowne dokumenty.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących prezentacji budżetu, w tym definicji faktycznie poniesionych wydatków w ostatnim roku budżetowym, za który zamknięto rozliczenia, uwag do budżetu i planów zatrudnienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł 50

Zasady dotyczące planów zatrudnienia personelu

1.   Plany zatrudnienia, o których mowa w art. 49 ust. 1 lit. c), określają bezwzględny limit dla każdej instytucji lub organu; poza ustalonym limitem nie można zatrudniać dodatkowego personelu.

Z wyjątkiem grup zaszeregowania AD 16, AD 15 i AD 14 każda instytucja lub organ może jednak zmienić plany zatrudnienia o maksymalnie 10 % zatwierdzonych stanowisk, pod następującymi warunkami:

W terminie trzech tygodni przed dokonaniem zmian, o których mowa w akapicie drugim, instytucje powiadamiają Parlament Europejski i Radę o zamiarze dokonania takich zmian. Jeżeli w tym terminie Parlament Europejski lub Rada przedstawi należycie uzasadnione powody, instytucje powstrzymują się od dokonywania zmian, a zastosowanie ma procedura, o której mowa w art. 41.

2.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 akapit pierwszy skutki zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin zatwierdzonego przez organ powołujący zgodnie z regulaminem pracowniczym mogą być kompensowane zatrudnieniem dodatkowego personelu.

ROZDZIAŁ 3

Dyscyplina budżetowa

Artykuł 51

Zgodność z wieloletnimi ramami finansowymi

Budżet jest zgodny z wieloletnimi ramami finansowymi.

Artykuł 52

Zgodność aktów Unii z budżetem

Jeżeli wykonanie postanowień aktu Unii wiąże się z przekroczeniem kwoty środków dostępnych w budżecie, wykonanie tego aktu pod względem finansowym jest możliwe dopiero po dokonaniu odpowiedniej korekty budżetu.

TYTUŁ IV

WYKONANIE BUDŻETU

ROZDZIAŁ 1

Przepisy ogólne

Artykuł 53

Wykonywanie budżetu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami

1.   Komisja wykonuje dochody i wydatki budżetowe zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, na własną odpowiedzialność i w granicach zatwierdzonych środków.

2.   Państwa członkowskie współpracują z Komisją w taki sposób, aby środki były wykorzystywane zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad wykonywania budżetu zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz dotyczących informacji o przekazywaniu danych osobowych do celów kontroli, zgodnie z art. 210.

Artykuł 54

Akt podstawowy oraz wyjątki

1.   Środki przewidziane w budżecie na jakiekolwiek działanie Unii mogą zostać wykorzystane dopiero po przyjęciu aktu podstawowego.

2.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 następujące środki można wykorzystać bez aktu podstawowego, pod warunkiem że działania, które mają one finansować, podlegają kompetencji Unii:

Przedstawiając projekt budżetu, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z działań, o których mowa w lit. a) i b) akapit pierwszy, zawierające także ocenę wyników oraz opis planowanych działań następczych.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do aktu podstawowego i wyjątków wymienionych w ust. 2 niniejszego artykułu, zgodnie z art. 210.

Artykuł 55

Wykonywanie budżetu przez instytucje inne niż Komisja

Komisja przyznaje pozostałym instytucjom uprawnienia wymagane do wykonywania ich sekcji budżetu.

W celu ułatwienia wydatkowania środków na wydatki administracyjne delegatur Unii ESDZ i Komisja mogą uzgodnić szczegółowe zasady. Zasady te nie zawierają żadnych odstępstw od przepisów niniejszego rozporządzenia ani od aktów delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 56

Delegowanie uprawnień do wykonywania budżetu

1.   Komisja i każda z pozostałych instytucji może, w ramach swoich służb, delegować swoje uprawnienia do wykonywania budżetu zgodnie z warunkami przewidzianymi w niniejszym rozporządzeniu oraz w ich przepisach wewnętrznych, w granicach, które zostaną określone w akcie o delegowaniu uprawnień. Podmioty, którym zostały delegowane uprawnienia mogą działać wyłącznie w ich granicach.

2.   Komisja może jednak delegować na szefów delegatur Unii swoje uprawnienia w kwestii wykonywania budżetu w odniesieniu do środków operacyjnych ujętych w jej sekcji. Jednocześnie informuje o tym Wysokiego Przedstawiciela. Szefowie delegatur Unii, działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających Komisji, stosują przepisy Komisji dotyczące wykonania budżetu i podlegają tym samym obowiązkom i zasadom rozliczalności, co wszyscy inni subdelegowani urzędnicy zatwierdzający Komisji.

Komisja może wycofać delegowane uprawnienia zgodnie z własnymi przepisami.

Do celów akapitu pierwszego Wysoki Przedstawiciel podejmuje środki niezbędne do ułatwienia współpracy między delegaturami Unii a służbami Komisji.

Artykuł 57

Konflikt interesów

1.   Wszystkim podmiotom upoważnionym do działań finansowych oraz wszystkim innym osobom uczestniczącym w wykonywaniu budżetu oraz zarządzaniu budżetem, w tym w działaniach przygotowawczych, a także w audycie lub kontroli budżetu zakazuje się podejmowania jakichkolwiek działań, które mogą spowodować powstanie konfliktu ich interesów z interesami Unii.

W razie wystąpienia takiego zagrożenia dana osoba rezygnuje z wykonywania tych działań i przekazuje sprawę delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, który stwierdza na piśmie, czy istnieje konflikt interesów. Dana osoba informuje również swojego przełożonego. W razie stwierdzenia istnienia konfliktu interesów, dana osoba zaprzestaje wszelkich działań w danej sprawie. Delegowany urzędnik zatwierdzający osobiście podejmuje dalsze właściwe działania.

2.   Do celów ust. 1 konflikt interesów istnieje wówczas, gdy bezstronne i obiektywne pełnienie funkcji podmiotu upoważnionego do działań finansowych lub innej osoby, o których mowa w ust. 1, jest zagrożone z uwagi na względy rodzinne, emocjonalne, sympatie polityczne lub przynależność państwową, interes gospodarczy lub jakiekolwiek inne interesy wspólne z odbiorcą.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących określenia działań mogących stanowić konflikt interesów oraz procedury, jaką należy stosować w takich przypadkach, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 2

Metody wykonywania

Artykuł 58

Metody wykonywania budżetu

1.   Komisja wykonuje budżet według następujących metod:

2.   Komisja pozostaje odpowiedzialna za wykonanie budżetu zgodnie z art. 317 TFUE i informuje Parlament Europejski i Radę o operacjach prowadzonych przez podmioty i osoby, którym powierzono zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu. Jeżeli podmiot lub osoba, którym powierza się wykonanie zadań, są wskazane w akcie podstawowym, to ocena skutków finansowych, o której mowa w art. 31, zawiera pełne uzasadnienie wyboru tego konkretnego podmiotu lub osoby.

3.   Podmioty i osoby, którym powierza się zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, w pełni współpracują w celu zapewnienia ochrony interesów finansowych Unii. Umowy o delegowaniu zadań przewidują prawo Trybunału Obrachunkowego i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) do pełnego wykonywania uprawnień zapisanych w TFUE w odniesieniu do audytu zarządzanych przez te podmioty środków finansowych.

Komisja powierza zadania związane z wykonywaniem budżetu podmiotom i osobom wymienionym w ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, pod warunkiem istnienia przejrzystych, niedyskryminacyjnych, wydajnych i skutecznych procedur przeglądu faktycznej realizacji tych zadań.

4.   Wszelkie umowy o delegowaniu zadań są udostępniane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie na ich wniosek.

5.   Podmioty i osoby, którym powierzono zadania, zgodnie z ust. 1 lit. c) niniejszego artykułu, zapewniają zgodnie z art. 35 ust. 2 odpowiednią coroczną publikację ex post informacji na temat odbiorców. Komisję powiadamia się o podjętych działaniach w tym zakresie.

6.   Podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z ust. 1 lit. c) nie mają statusu delegowanego urzędnika zatwierdzającego.

7.   Komisja może nie powierzyć osobom trzecim uprawnień wykonawczych, jeżeli uprawnienia te wiążą się z dużym zakresem swobody w podejmowaniu decyzji politycznych.

8.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących metody wykonywania budżetu, w tym zarządzania bezpośredniego, a także wykonywania uprawnień delegowanych na agencje wykonawcze oraz przepisów szczególnych w sprawie zarządzania pośredniego z udziałem organizacji międzynarodowych, organów, o których mowa w art. 208 i 209, organów prawa publicznego lub organów podlegających prawu prywatnemu świadczących usługi publiczne, organów podlegających prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego, oraz osób, którym powierzono wykonywanie szczególnych zadań WPZiB.

Artykuł 59

Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

1.   W przypadku wykonywania przez Komisję budżetu w trybie zarządzania dzielonego zadania wykonawcze delegowane są na państwa członkowskie. Komisja i państwa członkowskie przestrzegają zasad należytego zarządzania finansami, przejrzystości i niedyskryminacji, a zarządzając unijnymi środkami finansowymi zapewniają widoczność działań Unii na zewnątrz. W tym celu Komisja i państwa członkowskie wypełniają swoje odpowiednie obowiązki kontroli i audytu oraz przyjmują wynikające z tych obowiązków zadania określone w niniejszym rozporządzeniu. Przepisy uzupełniające ustanawia się w przepisach sektorowych.

2.   Wypełniając zadania związane z wykonywaniem budżetu, państwa członkowskie podejmują wszelkie niezbędne środki, w tym środki ustawodawcze, wykonawcze i administracyjne, by chronić interesy finansowe Unii, w szczególności poprzez:

W celu ochrony interesów finansowych Unii państwa członkowskie – zgodnie z zasadą proporcjonalności oraz niniejszym artykułem i właściwymi przepisami sektorowymi – prowadzą kontrole ex ante i ex post, w tym, w stosownych przypadkach, kontrole na miejscu na reprezentatywnych lub wybranych na podstawie oceny stopnia ryzyka próbkach transakcji. Odzyskują również nienależnie wypłacone środki finansowe, a w razie konieczności wszczynają postępowanie sądowe w tym zakresie.

Państwa członkowskie nakładają na odbiorców skuteczne, odstraszające i proporcjonalne kary, jeżeli zostały one przewidziane w przepisach sektorowych i w szczegółowych przepisach krajowych.

W ramach oceny ryzyka i zgodnie z przepisami sektorowymi Komisja monitoruje systemy zarządzania i kontroli wprowadzone w państwach członkowskich. W prowadzonych badaniach Komisja przestrzega zasady proporcjonalności i uwzględnia poziom ocenionego ryzyka zgodnie z przepisami sektorowymi.

3.   Zgodnie z kryteriami i procedurami określonymi w przepisach sektorowych państwa członkowskie wyznaczają na odpowiednim szczeblu organy, które mają być odpowiedzialne za zarządzanie unijnymi środkami finansowymi i ich kontrolę. Organy te mogą również wykonywać zadania niezwiązane z zarządzaniem unijnymi środkami finansowymi i powierzać niektóre ze swoich zadań innym organom.

Państwa członkowskie mogą opierać decyzję o wyznaczeniu organów na tym, czy systemy zarządzania i kontroli są zasadniczo takie same jak systemy już istniejące w poprzednim okresie i czy funkcjonowały one skutecznie.

Jeżeli wyniki audytów i kontroli wykazują, że wyznaczone organy nie spełniają już kryteriów ustalonych w przepisach sektorowych, państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do zapewnienia naprawienia uchybień we wdrażaniu zadań tych organów, w tym przez odwołanie ich wyznaczenia zgodnie z przepisami sektorowymi.

Przepisy sektorowe określają rolę Komisji w procesie określonym w niniejszym ustępie.

4.   Organy wyznaczone zgodnie z ust. 3:

5.   Do dnia 15 lutego kolejnego roku budżetowego organy wyznaczone zgodnie z ust. 3 przekazują Komisji:

Zestawieniu, o którym mowa w lit. a) akapit pierwszy, oraz podsumowaniu, o którym mowa w lit. b) akapit pierwszy, towarzyszy opinia niezależnego organu kontrolnego, sporządzona zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu. W opinii tej stwierdza się, czy rachunki przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji, czy wydatki, w odniesieniu do których zwrócono się do Komisji o zwrot kosztów, są legalne i prawidłowe oraz czy wprowadzone systemy kontroli funkcjonują prawidłowo. Opinia ta wskazuje również, czy przeprowadzone badanie podaje w wątpliwość stwierdzenia zawarte w deklaracji zarządczej, o której mowa w lit. a) akapit pierwszy.

W wyjątkowych przypadkach Komisja może na wniosek zainteresowanego państwa członkowskiego przesunąć termin ustalony na dzień 15 lutego do dnia 1 marca.

Państwa członkowskie mogą na odpowiednim szczeblu publikować informacje, o których mowa w niniejszym ustępie.

Ponadto państwa członkowskie mogą przedstawiać oświadczenia podpisane na odpowiednim szczeblu i oparte na informacjach, o których mowa w niniejszym ustępie.

6.   W celu zapewnienia wykorzystywania środków finansowych zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami Komisja:

Komisja kończy lub w części wstrzymuje bieg terminów płatności lub zawieszenie płatności po przedstawieniu uwag przez państwo członkowskie i niezwłocznie po podjęciu przez nie wszelkich niezbędnych środków. Roczne sprawozdanie z działalności, o którym mowa w art. 66 ust. 9 zawiera informacje o wszystkich obowiązkach wymienionych w niniejszym akapicie.

7.   Przepisy sektorowe uwzględniają specyfikę programów europejskiej współpracy terytorialnej, zwłaszcza jeśli chodzi o treść deklaracji zarządczych, proces, o którym mowa w ust. 3 oraz funkcję audytu.

8.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi, w tym opracowania rejestru organów odpowiedzialnych za zarządzanie i kontrolę środków Unii, a także środków mających na celu propagowanie najlepszych praktyk, zgodnie z art. 210.

Artykuł 60

Zarządzanie pośrednie

1.   Podmioty i osoby, którym powierzono zadania wykonywania budżetu, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), przestrzegają zasad należytego zarządzania finansami, przejrzystości i niedyskryminacji, a zarządzając unijnymi środkami finansowymi zapewniają widoczność działań Unii na zewnątrz. Zarządzając unijnymi środkami finansowymi, gwarantują one poziom ochrony interesów finansowych Unii równoważny z poziomem wymaganym na mocy niniejszego rozporządzenia, z należytym uwzględnieniem:

2.   W celu ochrony interesów finansowych Unii podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zgodnie z zasadą proporcjonalności:

Osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (viii), przyjmują swoje przepisy finansowe za uprzednią zgodą Komisji. W terminie sześciu miesięcy od początku ich mandatu spełniają one wymogi ustanowione w lit. a)-e) niniejszego ustępu. Jeżeli po upływie tego terminu spełniają one wspomniane wymogi tylko częściowo, Komisja podejmuje odpowiednie środki naprawcze w celu nadzorowania i wspierania wykonywania powierzonych im zadań.

3.   Wypełniając zadania związane z wykonywaniem budżetu, podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zapobiegają nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, wykrywają je i korygują. W tym celu przeprowadzają – zgodnie z zasadą proporcjonalności – kontrole ex ante i ex post, w tym, w stosownych przypadkach, kontrole na miejscu na reprezentatywnych lub wybranych na podstawie oceny stopnia ryzyka próbkach transakcji, w celu zapewnienia faktycznego i prawidłowego wykonywania działań finansowanych z budżetu. Odzyskują również nienależnie wypłacone środki finansowe, a w razie konieczności wszczynają postępowanie sądowe w tym zakresie.

4.   Komisja może zawiesić płatności na rzecz podmiotów i osób, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), zwłaszcza w przypadku wykrycia błędów systemowych podważających wiarygodność systemów kontroli wewnętrznej danego podmiotu lub danej osoby lub legalność i prawidłowość operacji podstawowych.

Niezależnie od przepisów art. 92 właściwy urzędnik zatwierdzający może w całości lub w części przerwać płatności na rzecz takich podmiotów lub osób w celu przeprowadzenia dalszych weryfikacji, jeżeli:

5.   Bez uszczerbku dla przepisów ust. 7 podmioty i osoby, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), przekazują Komisji:

Dokumentom, o których mowa w akapicie pierwszym, towarzyszy opinia niezależnego organu kontrolnego, sporządzona zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami audytu. Opinia ta wskazuje, czy rachunki przedstawiają prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji, czy wprowadzone systemy kontroli funkcjonują prawidłowo i czy operacje podstawowe są legalne i prawidłowe. Opinia ta wskazuje również, czy przeprowadzone badanie podaje w wątpliwość stwierdzenia zawarte w deklaracji zarządczej, o której mowa w lit. b) akapit pierwszy.

Dokumenty, o których mowa w akapicie pierwszym są przedstawiane Komisji do dnia 15 lutego kolejnego roku budżetowego. Opinię, o której mowa w akapicie drugim, przedstawia się Komisji do dnia 15 marca.

Obowiązki określone w niniejszym ustępie pozostają bez uszczerbku dla umów zawartych z organizacjami międzynarodowymi oraz państwami trzecimi. W umowach tych uwzględnia się co najmniej spoczywający na takich podmiotach obowiązek przekazania co roku Komisji oświadczenia, że w danym roku budżetowym wkład Unii został wykorzystany i rozliczony zgodnie z wymogami określonymi w ust. 2 oraz z obowiązkami ustanowionymi w takich umowach.

6.   Bez uszczerbku dla ust. 7 Komisja:

7.   Ustępy 5 i 6 nie mają zastosowania do środków przekazanych przez Unię podmiotom, które podlegają odrębnej procedurze udzielania absolutorium na mocy art. 208.

8.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad zarządzania pośredniego, w tym ustalenia warunków zarządzania pośredniego, zgodnie z którym systemy, zasady i procedury danych podmiotów i osób mają odpowiadać systemom, zasadom i procedurom Komisji, deklaracji zarządczych i oświadczeń o zgodności, a także procedur badania i zatwierdzania sprawozdań finansowych oraz wyłączania z finansowania Unii wydatków poniesionych z naruszeniem mających zastosowanie przepisów.

Artykuł 61

Ocena ex ante i umowy o delegowaniu zadań

1.   Zanim Komisja powierzy zadania związane z wykonywaniem budżetu podmiotom lub osobom, zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), uzyskuje ona dowody potwierdzające, że spełnione są wymogi określone w art. 60 ust. 2 lit. a)–d) akapit pierwszy.

Dany podmiot lub dana osoba, której powierza się zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) bezzwłocznie informuje Komisję o istotnych zmianach w swoich systemach, zasadach lub procedurach, które dotyczą zarządzania powierzonymi temu podmiotowi lub tej osobie środkami. Komisja dokonuje przeglądu umów o delegowaniu zadań, zawartych z danym podmiotem lub daną osobą, aby zapewnić ciągłość przestrzegania wymogów określonych w art. 60 ust. 2 lit. a)–d) akapit pierwszy.

2.   Jeżeli podmiot, któremu powierza się zadania, nie został określony w akcie podstawowym, Komisja wybiera podmiot z katalogu podmiotów wskazanego w art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (v), (vi) i (vii), należycie uwzględniając charakter zadań, jakie ma zamiar mu powierzyć, a także doświadczenie oraz możliwości operacyjne i finansowe danych podmiotów. Wybór jest przejrzysty, uzasadniony obiektywnymi względami i nie może prowadzić do powstania konfliktu interesów.

3.   Umowy o delegowaniu zadań zawierają wymogi ustanowione w art. 60 ust. 2 lit. a)–d) akapit pierwszy. W umowach tych jasno definiuje się powierzane zadania oraz zawiera się zobowiązanie danych podmiotów lub osób do wypełniania obowiązków ustanowionych w art. 60 ust. 2 lit. e)–f) akapit pierwszy oraz do niepodejmowania żadnych działań mogących prowadzić do powstania konfliktu interesów.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, dotyczących szczegółowych zasad oceny ex ante w odniesieniu do zasad i procedur funkcjonujących w trybie zarządzania pośredniego oraz treści umów o delegowaniu zadań zgodnie z art. 210.

Artykuł 62

Agencje wykonawcze

1.   Komisja może delegować uprawnienia na agencje wykonawcze w celu realizacji całości lub części programu lub projektu Unii w imieniu Komisji i na jej odpowiedzialność zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 58/2003 dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiającym statut agencji wykonawczych, którym zostaną powierzone niektóre zadania w zakresie zarządzania programami wspólnotowymi (16). Agencje wykonawcze są ustanawiane na mocy decyzji Komisji i są osobami prawnymi na mocy prawa Unii.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad wykonywania uprawnień delegowanych na agencje wykonawcze, zgodnie z art. 210.

2.   Odpowiednie środki operacyjne wykonuje dyrektor agencji wykonawczej w trybie zarządzania bezpośredniego.

Artykuł 63

Ograniczenia w delegowaniu uprawnień

1.   Komisja nie powierza zadań związanych z wykonaniem środków finansowych Unii, w tym płatności i odzyskiwania środków, zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, z wyjątkiem sytuacji, o których mowa w art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (v), (vi) i (vii), lub szczególnych przypadków, gdy dane płatności:

2.   Komisja może powierzyć następujące zadania w drodze umowy zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, niemającym obowiązku świadczenia usługi publicznej: zadania związane ze specjalistyczną wiedzą techniczną oraz zadania administracyjne, przygotowawcze lub pomocnicze niewiążące się ze sprawowaniem władzy publicznej ani z korzystaniem ze swobody decyzyjnej.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad powierzania zadań niektórym zewnętrznym podmiotom lub organom sektora prywatnego, zgodnie z zasadami udzielania zamówień określonymi w części pierwszej tytuł V, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 3

Podmioty upoważnione do działań finansowych

Sekcja 1

Zasada rozdzielenia obowiązków

Artykuł 64

Rozdzielenie obowiązków

1.   Obowiązki urzędnika zatwierdzającego i księgowego są rozdzielone i nie mogą być łączone.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad regulujących prawa i obowiązki wszelkich podmiotów upoważnionych do działań finansowych, zgodnie z art. 210.

Sekcja 2

Urzędnik zatwierdzający

Artykuł 65

Urzędnik zatwierdzający

1.   Każda instytucja wykonuje obowiązki urzędnika zatwierdzającego.

2.   Do celów niniejszego tytułu termin „pracownicy” odnosi się do osób, do których ma zastosowanie regulamin pracowniczy.

3.   Każda instytucja deleguje, zgodnie ze swoimi przepisami wewnętrznymi, obowiązki urzędnika zatwierdzającego na pracowników odpowiedniego szczebla. W swoich wewnętrznych przepisach administracyjnych wskazuje pracowników, na których deleguje wspomniane obowiązki, zakres delegowanych uprawnień oraz możliwość subdelegowania tych uprawnień przez osobę, na którą je delegowano.

4.   Uprawnienia urzędnika zatwierdzającego są delegowane lub subdelegowane jedynie na pracowników.

5.   Właściwi urzędnicy zatwierdzający działają w granicach ustanowionych w akcie o delegowaniu lub subdelegowaniu uprawnień. Właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu mogą pomagać pracownik lub pracownicy, którym na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego powierzono prowadzenie niektórych operacji niezbędnych do wykonania budżetu i przedstawiania sprawozdań rachunkowych.

6.   Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii podlegają Komisji jako instytucji odpowiedzialnej za określanie, wykonywanie, monitorowanie i ocenę zadań i obowiązków spoczywających na nich jako na subdelegowanych urzędnikach zatwierdzających. Komisja jednocześnie informuje o tym Wysokiego Przedstawiciela.

7.   Właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu mogą pomagać pracownicy, którym na jego odpowiedzialność powierzono wykonywanie niektórych zadań wymaganych do wykonania budżetu i przedstawienia informacji dotyczących finansów i zarządzania. Pracownicy pomagający właściwym urzędnikom zatwierdzającym podlegają przepisom art. 57.

8.   Każda instytucja informuje Trybunał Obrachunkowy, Parlament Europejski i Radę o powołaniu lub zwolnieniu z obowiązków delegowanych urzędników zatwierdzających, audytorów wewnętrznych i księgowych oraz o wszelkich przepisach wewnętrznych przyjętych w odniesieniu do spraw finansowych.

9.   Każda instytucja informuje Trybunał Obrachunkowy o powołaniu administratorów rachunków zaliczkowych i o decyzjach o delegowaniu uprawnień zgodnie z art. 69 ust. 1 i art. 70.

10.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210 w odniesieniu do szczegółowych zasad wspierania właściwych urzędników zatwierdzających oraz przepisów wewnętrznych regulujących delegowanie uprawnień.

Artykuł 66

Uprawnienia i obowiązki urzędnika zatwierdzającego

1.   Urzędnik zatwierdzający w każdej z instytucji jest odpowiedzialny za wykonanie dochodów i wydatków zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz za zapewnienie przestrzegania wymogów legalności i prawidłowości.

2.   Do celów ust. 1 delegowany urzędnik zatwierdzający – zgodnie z art. 32 i minimalnymi normami przyjętymi przez poszczególne instytucje oraz z należytym uwzględnieniem ryzyka związanego ze środowiskiem zarządzania i charakterem finansowanych działań – wprowadza strukturę organizacyjną i systemy kontroli wewnętrznej odpowiednie do wykonywanych przez niego obowiązków. Ustanowienie takiej struktury i takich systemów opiera się na kompleksowej analizie ryzyka uwzględniającej ich opłacalność.

3.   W celu wykonania wydatków właściwy urzędnik zatwierdzający zaciąga zobowiązania budżetowe i prawne, poświadcza zasadność wydatków, zatwierdza płatności i podejmuje działania wstępne niezbędne do realizacji środków.

4.   Na wykonanie dochodów składa się sporządzanie prognoz należności, ustalanie należności do odzyskania i wystawianie nakazów odzyskania środków. Obejmuje ono także odstąpienie, w stosownych przypadkach, od odzyskania ustalonych należności.

5.   Każda operacja podlega co najmniej kontroli ex ante na podstawie przeglądu dokumentów oraz na podstawie dostępnych wyników już przeprowadzonych kontroli, dotyczących operacyjnych i finansowych aspektów operacji.

Kontrole ex ante obejmują zainicjowanie i sprawdzenie operacji.

Sprawdzenia danej operacji dokonują pracownicy inni niż ci, którzy zainicjowali tę operację. Pracownicy którzy dokonują sprawdzenia nie mogą podlegać pracownikom którzy zainicjowali operację.

6.   Delegowany urzędnik zatwierdzający może wprowadzić kontrole ex post w celu sprawdzenia operacji już zatwierdzonych w wyniku kontroli ex ante. Takie kontrole mogą być przeprowadzane na wybranych próbach w zależności od występującego ryzyka.

Kontrole ex ante przeprowadzają pracownicy, którzy nie są odpowiedzialni za kontrole ex post. Pracownicy odpowiedzialni za kontrole ex post nie podlegają pracownikom odpowiedzialnym za kontrole ex ante.

Jeżeli delegowany urzędnik zatwierdzający prowadzi audyty finansowe beneficjentów jako kontrole ex post, to odpowiednie zasady audytu są jasne, spójne i przejrzyste oraz zapewniają poszanowanie praw zarówno Komisji, jak i podmiotów poddanych audytowi.

7.   Pracownicy odpowiedzialni za kontrolowanie zarządzania operacjami finansowymi mają niezbędne umiejętności zawodowe. Pracownicy ci postępują zgodnie ze specjalnym kodeksem standardów zawodowych ustanowionym przez każdą z instytucji.

8.   Jeżeli pracownik uczestniczący w zarządzaniu finansami i kontroli transakcji uzna, że decyzja, którą jego przełożony nakazuje mu wykonać lub na którą nakazuje mu on wyrazić zgodę, jest nieprawidłowa lub sprzeczna z zasadami należytego zarządzania finansami lub zasadami zawodowymi, których ten pracownik ma przestrzegać, powiadamia on o tym odpowiednio swojego przełożonego. Jeżeli pracownik dokonuje powiadomienia w formie pisemnej, przełożony odpowiada w formie pisemnej. Jeżeli przełożony nie podejmie żadnych działań lub potwierdzi pierwotną decyzję lub polecenie, a pracownik uważa, że potwierdzenie to nie stanowi wystarczającej reakcji na jego obawy, pracownik powiadamia delegowanego urzędnika zatwierdzającego w formie pisemnej. Jeżeli urzędnik ten nie podejmie żadnych działań, pracownik powiadamia odpowiedni zespół, o którym mowa w art. 73 ust. 6.

W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, pracownik powiadamia władze i organy określone w mających zastosowanie przepisach. Umowy z audytorami zewnętrznymi prowadzącymi audyty zarządzania finansowego Unii nakładają na audytorów zewnętrznych obowiązek informowania delegowanego urzędnika zatwierdzającego o wszelkich podejrzeniach nielegalnej działalności, nadużyć finansowych lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii.

9.   Delegowany urzędnik zatwierdzający składa swojej instytucji sprawozdanie z wykonywanych obowiązków w postaci rocznego sprawozdania z działalności, zawierającego informacje finansowe oraz informacje dotyczące zarządzania, w tym wyniki kontroli, zapewniając, że o ile w ewentualnych zastrzeżeniach co do określonych dochodów i wydatków nie wskazano inaczej, ma on wystarczającą pewność, że:

W sprawozdaniu z działalności wskazuje się wyniki operacji w odniesieniu do ustalonych celów, ryzyka związanego z tymi operacjami, wykorzystania przekazanych zasobów oraz skuteczności i wydajności systemów kontroli wewnętrznej, w tym ogólnej oceny kosztów i korzyści z kontroli.

Do dnia 15 czerwca każdego roku Komisja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie podsumowanie sprawozdań rocznych z działalności za poprzedni rok. Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udostępniane są również roczne sprawozdania z działalności każdego z delegowanych urzędników zatwierdzających.

10.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad kontroli ex ante i ex post, przechowywania dokumentów potwierdzających, kodeksu standardów zawodowych, niepodjęcia działań przez urzędnika zatwierdzającego, przekazywania informacji księgowemu oraz sprawozdań z procedur negocjacyjnych.

Artykuł 67

Uprawnienia i obowiązki szefów delegatur Unii

1.   Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii ściśle współpracują z Komisją w odniesieniu do właściwego wykonania środków finansowych, by zapewnić w szczególności legalność i prawidłowość transakcji finansowych, poszanowanie zasady należytego zarządzania finansami w zarządzaniu środkami finansowymi oraz skuteczną ochronę interesów finansowych Unii.

W tym celu podejmują oni środki niezbędne do zapobiegania wszelkim sytuacjom, które mogłyby narazić Komisję na odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie subdelegowanego na nich budżetu, a także wszelkim konfliktom priorytetów mogącym mieć wpływ na wykonanie subdelegowanych na nich zadań związanych z zarządzaniem finansami.

Jeżeli wystąpi sytuacja lub konflikt, o których mowa w akapicie drugim, szefowie delegatur Unii niezwłocznie informują o tym odpowiedzialnych w tych kwestiach dyrektorów generalnych Komisji i ESDZ. Dyrektorzy generalni podejmują odpowiednie kroki w celu przeciwdziałania tej sytuacji.

2.   Jeżeli szefowie delegatur Unii znajdą się w sytuacji, o której mowa w art. 66 ust. 8, przekazują sprawę wyspecjalizowanemu zespołowi do spraw nieprawidłowości finansowych, powołanemu na podstawie art. 73 ust. 6. W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, powiadamiają oni władze i organy, określone w mających zastosowanie przepisach.

3.   Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii składają sprawozdania właściwemu delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, by mógł on włączyć je do swojego rocznego sprawozdania z działalności, o którym mowa w art. 66 ust. 9. Sprawozdania szefów delegatur Unii zawierają informacje dotyczące wydajności i skuteczności systemów kontroli wewnętrznej wprowadzonych w ich delegaturze, a także zarządzania operacjami, które zostały na nich subdelegowane, i poświadczenie, o którym mowa w art. 73 ust. 5 akapit trzeci. Sprawozdania te załącza się do rocznego sprawozdania z działalności delegowanego urzędnika zatwierdzającego oraz udostępnia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, w stosownych przypadkach z należytym uwzględnieniem ich poufnego charakteru.

Szefowie delegatur Unii w pełni współpracują z instytucjami uczestniczącymi w procedurze udzielania absolutorium i w stosownych przypadkach dostarczają wszelkich dodatkowych niezbędnych informacji. W tym kontekście może być od nich wymagany udział w posiedzeniach stosownych organów i wspieranie właściwego delegowanego urzędnika zatwierdzającego.

4.   Działając w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, szefowie delegatur Unii odpowiadają na wszelkie pytania kierowane przez delegowanego urzędnika zatwierdzającego Komisji na jej wniosek lub – w kontekście udzielania absolutorium – na wniosek Parlamentu Europejskiego.

5.   Komisja dba o to, by subdelegowanie uprawnień nie wpływało ujemnie na procedurę udzielania absolutorium zgodnie z art. 319 TFUE.

Sekcja 3

Księgowy

Artykuł 68

Uprawnienia i obowiązki księgowego

1.   Każda z instytucji wyznacza księgowego, który jest odpowiedzialny w tej instytucji za:

Zakres odpowiedzialności księgowego ESDZ obejmuje wyłącznie sekcję „ESDZ” budżetu, którą wykonuje ESDZ. Za całą sekcję budżetu dotyczącą Komisji, włącznie z operacjami księgowymi dotyczącymi środków subdelegowanych na szefów delegatur Unii, odpowiedzialny pozostaje księgowy Komisji.

Księgowy Komisji działa również jako księgowy ESDZ w odniesieniu do wykonania sekcji „ESDZ” budżetu, z zastrzeżeniem art. 213.

2.   Księgowy Komisji odpowiada za określanie reguł rachunkowości i ujednoliconego planu kont zgodnie z częścią pierwszą tytuł IX.

3.   Księgowi uzyskują od urzędników zatwierdzających wszelkie informacje niezbędne do sporządzania sprawozdań finansowych dających prawdziwy obraz sytuacji finansowej instytucji oraz wykonania budżetu. Urzędnicy zatwierdzający gwarantują wiarygodność tych informacji.

4.   Księgowy podpisuje sprawozdania przed ich przyjęciem przez instytucję lub organ, o którym mowa w art. 208, zaświadczając tym samym, że ma wystarczającą pewność co do prawdziwości i rzetelności zawartych w nich informacji na temat sytuacji finansowej instytucji lub organu, o którym mowa w art. 208.

W tym celu księgowy sprawdza, czy sprawozdania rachunkowe zostały przygotowane zgodnie z regułami rachunkowości, o których mowa w art. 143, i z procedurami księgowymi, o których mowa w ust. 1 lit. d) niniejszego artykułu oraz czy w sprawozdaniach rachunkowych ujęto wszystkie dochody i wydatki.

Delegowani urzędnicy zatwierdzający przekazują księgowemu wszelkie informacje niezbędne do wypełniania jego obowiązków.

Urzędnicy zatwierdzający ponoszą pełną odpowiedzialność za właściwe wykorzystanie zarządzanych przez nich środków finansowych, za legalność i prawidłowość kontrolowanych przez nich wydatków oraz za kompletność i rzetelność informacji przekazywanych księgowemu.

5.   Księgowy jest upoważniony do sprawdzania otrzymanych informacji, jak również do przeprowadzania wszelkich innych weryfikacji, które uzna za niezbędne do podpisania sprawozdań.

W razie potrzeby księgowy zgłasza zastrzeżenia, szczegółowo wyjaśniając ich charakter i zakres.

6.   Jeżeli przepisy niniejszego rozporządzenia nie stanowią inaczej, tylko księgowy jest upoważniony do zarządzania środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami. Księgowy jest odpowiedzialny za ich bezpieczne przechowywanie.

7.   W ramach realizacji programu lub działania można otwierać w imieniu Komisji i na jej rzecz rachunki powiernicze, by umożliwić zarządzanie nimi jednemu z podmiotów, którym powierzono zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c) ppkt (ii), (iii), (v) lub (vi).

Rachunki te otwiera się na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego odpowiedzialnego za realizację programu lub działania, w porozumieniu z księgowym Komisji.

Zarządzanie takimi rachunkami odbywa się na odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego.

8.   Księgowy Komisji określa zasady otwierania rachunków powierniczych, zarządzania nimi, zamykania ich i korzystania z nich.

9.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących uprawnienia i obowiązki księgowego, w tym powołania go i zwolnienia z obowiązków, opinii o systemie księgowym i ewidencyjnym, zarządzania środkami pieniężnymi i rachunkami bankowymi, podpisywania rachunków, zarządzania saldami rachunków, przelewów i operacji przeliczeniowych, form płatności, danych dotyczących podmiotów prawnych oraz przechowywania dokumentów potwierdzających.

Artykuł 69

Uprawnienia, które mogą być delegowane przez księgowego

1.   Księgowy może przy wykonywaniu swoich obowiązków delegować niektóre zadania na podlegających mu pracowników.

Zadania te określa akt o delegowaniu uprawnień.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do osób uprawnionych do zarządzania rachunkami w jednostce lokalnej, zgodnie z art. 210.

Sekcja 4

Administrator rachunków zaliczkowych

Artykuł 70

Rachunki zaliczkowe

1.   W celu poboru dochodów innych niż zasoby własne i wypłaty niewielkich kwot określonych w akcie delegowanym przyjętym na mocy niniejszego rozporządzenia, można tworzyć rachunki zaliczkowe.

W przypadku operacji związanych z pomocą w zakresie zarządzania kryzysowego i pomocą humanitarną w rozumieniu art. 128 rachunki zaliczkowe można jednak wykorzystywać bez żadnych ograniczeń co do kwoty, przy jednoczesnym przestrzeganiu poziomu środków przyjętego przez Parlament Europejski i Radę w odpowiedniej linii budżetowej na bieżący rok budżetowy.

2.   Rachunki zaliczkowe zasila księgowy instytucji, a odpowiedzialność za nie ponoszą administratorzy rachunków zaliczkowych wyznaczani przez księgowego instytucji.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210, dotyczących warunków odnoszących się do rachunków zaliczkowych, w tym maksymalnych kwot wypłacanych przez administratorów rachunków zaliczkowych, a także zasad dotyczących działań zewnętrznych, w tym zasad wyboru administratorów rachunków zaliczkowych, zasilania rachunków zaliczkowych, weryfikacji dokonywanych przez urzędników zatwierdzających i księgowych oraz przestrzegania procedur udzielania zamówień. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad tworzenia rachunków zaliczkowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych w delegaturach Unii, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 4

Odpowiedzialność podmiotów upoważnionych do działań finansowych

Sekcja 1

Zasady ogólne

Artykuł 71

Wycofanie uprawnień delegowanych na podmioty upoważnione do działań finansowych i ich zawieszenie w wykonywaniu obowiązków

1.   Organ, który wyznaczył właściwych urzędników zatwierdzających, może w dowolnym czasie wycofać, czasowo lub na stałe, delegowane na nich uprawnienia.

2.   Organ, który wyznaczył księgowego lub administratora rachunków zaliczkowych, może w dowolnym czasie, czasowo lub na stałe, zawiesić ich w wykonywaniu obowiązków.

3.   Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla jakiegokolwiek postępowania dyscyplinarnego wszczętego wobec podmiotów upoważnionych do działań finansowych, o których w ust. 1 i 2.

Artykuł 72

Odpowiedzialność urzędnika zatwierdzającego za nielegalną działalność, nadużycia finansowe lub korupcję

1.   Niniejszy rozdział pozostaje bez uszczerbku dla wszelkiego rodzaju odpowiedzialności na mocy prawa karnego, jaką mogą ponosić podmioty upoważnione do działań finansowych, o których mowa w art. 71, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym oraz z obowiązującymi przepisami w sprawie ochrony interesów finansowych Unii oraz zwalczania korupcji wśród urzędników Unii lub urzędników państw członkowskich.

2.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 73, 74 i 75 niniejszego rozporządzenia, każdy właściwy urzędnik zatwierdzający, księgowy lub administrator rachunków zaliczkowych podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania, ustanowionym w regulaminie pracowniczym,. W przypadku jakiejkolwiek nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, które mogą zaszkodzić interesom Unii, sprawa jest przedkładana władzom i organom wyznaczonym w mających zastosowanie przepisach, w szczególności OLAF.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności urzędników zatwierdzających, księgowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych w przypadku nielegalnej działalności, nadużycia finansowego lub korupcji, zgodnie z art. 210.

Sekcja 2

Zasady mające zastosowanie do właściwych urzędników zatwierdzających

Artykuł 73

Zasady mające zastosowanie do urzędników zatwierdzających

1.   Właściwy urzędnik zatwierdzający jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania zgodnie z przepisami regulaminu pracowniczego.

2.   Obowiązek zapłaty odszkodowania ma zastosowanie w szczególności, gdy właściwy urzędnik zatwierdzający, umyślnie lub w wyniku rażącego zaniedbania ze swojej strony:

3.   Delegowany lub subdelegowany urzędnik zatwierdzający, który uzna, że decyzja, do której podjęcia jest zobowiązany, jest nieprawidłowa lub sprzeczna z zasadami należytego zarządzania finansami, powiadamia na piśmie organ, który delegował na niego uprawnienia. Jeżeli organ, który delegował uprawnienia, wyda wówczas delegowanemu lub subdelegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu uzasadnione polecenie na piśmie, aby podjął tę decyzję, to urzędnik zatwierdzający nie jest pociągany do odpowiedzialności.

4.   W przypadku subdelegowania uprawnień w ramach swoich służb delegowany urzędnik zatwierdzający pozostaje odpowiedzialny za wydajność i skuteczność wprowadzonych wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli oraz za wybór subdelegowanego urzędnika zatwierdzającego.

5.   W przypadku subdelegowania uprawnień na szefów delegatur Unii odpowiedzialność za określenie wprowadzanych wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli oraz za ich wydajność i skuteczność ponosi delegowany urzędnik zatwierdzający. Szefowie delegatur Unii są odpowiedzialni za odpowiednie uruchomienie i funkcjonowanie tych systemów zgodnie z instrukcjami delegowanego urzędnika zatwierdzającego, a także za zarządzanie środkami finansowymi oraz operacjami, które wykonują oni w obrębie delegatury Unii, za którą ponoszą odpowiedzialność. Przed objęciem funkcji muszą oni ukończyć specjalne szkolenia dotyczące zadań i obowiązków urzędników zatwierdzających oraz wykonywania budżetu.

Zgodnie z art. 67 ust. 3 szefowie delegatur Unii składają sprawozdania z wykonania swoich obowiązków określonych w akapicie pierwszym niniejszego ustępu.

Co roku szefowie delegatur Unii przekazują delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu Komisji poświadczenie dotyczące wewnętrznych systemów zarządzania i kontroli wprowadzonych w ich delegaturach, a także zarządzania subdelegowanymi na nich operacjami i ich wyników, aby umożliwić urzędnikowi zatwierdzającemu sporządzenie poświadczenia wiarygodności zgodnie z art. 66 ust. 9.

6.   Każda instytucja powołuje wyspecjalizowany zespół do spraw nieprawidłowości finansowych lub bierze udział w pracach wspólnego zespołu ustanowionego przez kilka instytucji. Zespoły te działają w sposób niezależny i stwierdzają wystąpienie nieprawidłowości finansowych oraz określają, jakie powinny być ewentualne konsekwencje.

Na podstawie opinii tego zespołu instytucja podejmuje decyzję w sprawie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub obowiązku zapłaty odszkodowania. Jeżeli zespół stwierdzi problemy systemowe, przesyła sprawozdanie wraz z zaleceniami urzędnikowi zatwierdzającemu i delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu, chyba że ten ostatni ma związek z daną sprawą, a także audytorowi wewnętrznemu.

7.   Jeżeli szefowie delegatur Unii działają w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2, to w sprawach, o których mowa w art. 56 ust. 2, właściwy jest wyspecjalizowany zespół do spraw nieprawidłowości finansowych powołany przez Komisję na podstawie ust. 6 niniejszego artykułu.

Jeżeli zespół stwierdzi problemy systemowe, przesyła sprawozdanie wraz z zaleceniami urzędnikowi zatwierdzającemu, Wysokiemu Przedstawicielowi oraz delegowanemu urzędnikowi zatwierdzającemu Komisji, chyba że ten ostatni ma związek z daną sprawą, a także audytorowi wewnętrznemu.

Na podstawie opinii zespołu Komisja może zwrócić się do Wysokiego Przedstawiciela, by jako organ powołujący wszczął przeciwko subdelegowanym urzędnikom zatwierdzającym postępowanie w celu ustalenia odpowiedzialności dyscyplinarnej lub obowiązku zapłaty odszkodowania, jeżeli nieprawidłowości dotyczą subdelegowanych na nich uprawnień Komisji. W takim przypadku Wysoki Przedstawiciel podejmuje stosowne działania zgodnie z regulaminem pracowniczym w celu wykonania decyzji w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej lub obowiązku zapłaty odszkodowania, zgodnie z zaleceniem Komisji.

Państwa członkowskie w pełni wspierają Unię w egzekwowaniu wszelkich zobowiązań nałożonych na podstawie art. 22 regulaminu pracowniczego na pracowników czasowych, do których ma zastosowanie art. 2 lit. e). Warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich.

8.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad mających zastosowanie do delegowanych urzędników zatwierdzających, w tym potwierdzania poleceń i roli zespołu do spraw nieprawidłowości finansowych, zgodnie z art. 210.

Sekcja 3

Zasady mające zastosowanie do księgowych oraz administratorów rachunków zaliczkowych

Artykuł 74

Zasady mające zastosowanie do księgowych

1.   Księgowy podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania ustanowionym w regulaminie pracowniczym, zgodnie z określonymi w nim procedurami. Księgowy może w szczególności zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli dopuszcza się któregokolwiek z następujących uchybień:

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności księgowych w przypadku innego rodzaju uchybień, zgodnie z art. 210.

Artykuł 75

Zasady mające zastosowanie do administratorów rachunków zaliczkowych

1.   Administrator rachunków zaliczkowych podlega postępowaniu dyscyplinarnemu i obowiązkowi zapłaty odszkodowania ustanowionym w regulaminie pracowniczym, zgodnie z określonymi w nim procedurami. Administrator rachunków zaliczkowych może w szczególności zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli dopuszcza się któregokolwiek z następujących uchybień:

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odpowiedzialności administratorów rachunków zaliczkowych w przypadku innego rodzaju uchybień, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 5

Operacje po stronie dochodów

Sekcja 1

Udostępnianie zasobów własnych

Artykuł 76

Zasoby własne

1.   Prognozę dochodów pochodzących z zasobów własnych, o których mowa w decyzji 2007/436/WE, Euratom, zapisuje się w budżecie w euro. Są one udostępniane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr. 1150/2000.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad mających zastosowanie do zasobów własnych, zgodnie z art. 210.

Sekcja 2

Prognoza należności

Artykuł 77

Prognoza należnej kwoty

1.   Kiedy właściwy urzędnik zatwierdzający dysponuje wystarczającymi i wiarygodnymi informacjami na temat środka lub sytuacji, które mogą doprowadzić do powstania kwoty należnej Unii, sporządza prognozę należności.

2.   Właściwy urzędnik zatwierdzający dokonuje korekty prognozy należności, gdy tylko uzyska wiedzę o zdarzeniu skutkującym zmianą środka lub sytuacji, które były podstawą sporządzenia prognozy.

Sporządzając nakaz odzyskania środków w odniesieniu do środka lub sytuacji, na podstawie których wcześniej sporządzono prognozę należności, właściwy urzędnik zatwierdzający odpowiednio koryguje tę prognozę.

Jeżeli nakaz odzyskania środków sporządza się na taką samą kwotę jak w pierwotnej prognozie, prognozę tę obniża się do zera.

3.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 prognozy należności nie sporządza się, zanim państwa członkowskie udostępnią Komisji kwoty zasobów własnych określonych w decyzji 2007/436/WE, Euratom, wpłacane w ustalonych odstępach czasowych przez państwa członkowskie. Właściwy urzędnik zatwierdzający wystawia nakaz odzyskania środków w odniesieniu do tych kwot.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad prognozowania należności, zgodnie z art. 210.

Sekcja 3

Ustalanie należności

Artykuł 78

Ustalanie należności

1.   Ustalanie należności to czynność polegająca na tym, że urzędnik zatwierdzający:

2.   Zasoby własne udostępniane Komisji oraz wszelkie należności uznane za pewne, o określonej wartości i wymagalne są ustalane nakazem odzyskania środków przekazywanym księgowemu, a następnie notą debetową przesyłaną dłużnikowi, przy czym oba te dokumenty sporządza właściwy urzędnik zatwierdzający.

3.   Kwoty wypłacone nienależnie podlegają odzyskaniu.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad ustalania należności, w tym procedury i dokumentów potwierdzających, oraz odsetek za zwłokę, zgodnie z art. 210.

Sekcja 4

Zezwolenie na odzyskanie środków

Artykuł 79

Zezwolenie na odzyskanie środków

1.   Zezwolenie na odzyskanie środków to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający zleca księgowemu, wystawiając nakaz odzyskania środków, odzyskanie kwoty należnej ustalonej przez właściwego urzędnika zatwierdzającego.

2.   Instytucja może formalnie ustalić, że dana kwota jest należna od osób innych niż państwa członkowskie, w drodze decyzji, która stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu artykułu 299 TFUE.

Jeżeli wymaga tego wydajna i terminowa ochrona interesów finansowych Unii, Komisja może również w wyjątkowych okolicznościach przyjąć tego rodzaju decyzję stanowiącą tytuł egzekucyjny na rzecz innych instytucji na ich wniosek w odniesieniu do roszczeń powstających w związku z pracownikami, do których zastosowanie ma regulamin pracowniczy. Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad dotyczących ustanawiania nakazów odzyskiwania środków, zgodnie z art. 210.

Sekcja 5

Odzyskiwanie środków

Artykuł 80

Zasady dotyczące odzyskiwania środków

1.   Księgowy działa na podstawie nakazów odzyskania środków na należne kwoty należycie ustalone przez właściwego urzędnika zatwierdzającego. Księgowy z należytą starannością zapewnia pobór dochodów Unii i ochronę jej praw.

Księgowy odzyskuje środki przez kompensowanie roszczeń Unii wobec dłużnika z roszczeniami dłużnika wobec Unii. Roszczenia te muszą być pewne, o określonej wartości i wymagalne.

2.   Jeżeli delegowany urzędnik zatwierdzający zamierza odstąpić lub częściowo odstąpić od odzyskania ustalonej należności, upewnia się, że odstąpienie to jest prawidłowe i zgodne z zasadą należytego zarządzania finansami i zasadą proporcjonalności. Decyzja o odstąpieniu musi być uzasadniona. Urzędnik zatwierdzający może delegować uprawnienia związane z decyzją o odstąpieniu.

Delegowany urzędnik zatwierdzający może anulować ustaloną należność w części lub w całości. Częściowe anulowanie ustalonej należności nie oznacza odstąpienia od ustalonego prawa Unii do należności.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad regulujących sposób odzyskiwania środków, w tym odzyskiwania przez kompensowanie, procedury odzyskiwania środków w razie braku dobrowolnej płatności, dodatkowego terminu płatności, odzyskiwania grzywien i innych kar, odstąpienia od odzyskania środków i anulowania ustalonej należności.

3.   Państwa członkowskie są w pierwszej kolejności odpowiedzialne za prowadzenie kontroli i audytów oraz za odzyskiwanie kwot wypłaconych nienależnie, zgodnie z przepisami sektorowymi. W zakresie, w jakim państwa członkowskie same wykryją i skorygują nieprawidłowości, są zwolnione z nakładanych przez Komisję korekt finansowych w odniesieniu do danych nieprawidłowości.

4.   Komisja stosuje wobec państw członkowskich korekty finansowe w celu wykluczenia z finansowania przez Unię wydatków dokonanych z naruszeniem mających zastosowanie przepisów. Komisja opiera korekty finansowe na wskazaniu kwot wypłaconych nienależnie i na ich skutkach finansowych dla budżetu. Jeżeli kwot tych nie można dokładnie ustalić, Komisja może zastosować ekstrapolację korekty lub korekty ryczałtowe zgodnie z przepisami sektorowymi.

Podejmując decyzję w sprawie kwoty korekty finansowej Komisja uwzględnia charakter i wagę naruszenia mających zastosowanie przepisów oraz skutki finansowe dla budżetu, także w przypadku uchybień w systemach zarządzania i kontroli.

Kryteria ustalania korekt finansowych i stosowaną procedurę, określa się w przepisach sektorowych.

5.   Metodologię ekstrapolacji korekt lub korekt ryczałtowych określa się zgodnie z przepisami sektorowymi w celu umożliwienia Komisji ochrony interesów finansowych Unii.

Artykuł 81

Okres przedawnienia

1.   Bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych oraz zastosowania decyzji 2007/436/WE, Euratom okres przedawnienia kwot należnych Unii od osób trzecich oraz kwot należnych osobom trzecim od Unii wynosi pięć lat.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do okresu przedawnienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł 82

Traktowanie należności Unii na szczeblu krajowym

W przypadku postępowania upadłościowego należności Unii traktowane są na tych samych preferencyjnych zasadach, co należności tego samego rodzaju wobec organów publicznych w państwach członkowskich, w których prowadzona jest procedura odzyskiwania środków.

Artykuł 83

Grzywny, kary i narosłe odsetki nałożone przez Komisję

1.   Kwoty uzyskane z tytułu grzywien, kar i sankcji oraz wszelkie narosłe odsetki lub inne dochody przez nie wygenerowane nie są ujmowane jako dochody budżetowe, dopóki decyzja o ich nałożeniu może zostać uchylona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

2.   Kwoty, o których mowa w ust. 1, są ujmowane jako dochody budżetowe jak najszybciej, nie później niż w roku następującym po wyczerpaniu wszelkich środków prawnych. Kwoty zwracane zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej podmiotowi, który je wpłacił, nie są ujmowane jako dochody budżetowe.

3.   Ustęp 1 nie ma zastosowania do decyzji dotyczących rozliczeń rachunków lub korekt finansowych.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kwot uzyskanych z tytułu grzywien, kar i narosłych odsetek, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 6

Operacje po stronie wydatków

Artykuł 84

Decyzja w sprawie finansowania

1.   Na każdą pozycję wydatków zaciągane jest zobowiązanie, poświadcza się zasadność tego wydatku, zatwierdza się go i realizuje.

2.   Z wyjątkiem środków, które można wykorzystać bez aktu podstawowego zgodnie z art. 54 ust. 2 lit. e) akapit pierwszy zaciągnięcie zobowiązań na wydatki poprzedza decyzja w sprawie finansowania przyjęta przez instytucję lub organy, na które instytucja ta delegowała uprawnienia.

3.   W decyzji o finansowaniu, o której mowa w ust. 2, określa się realizowany cel, spodziewane wyniki, metody wykonania i łączną kwotę. Decyzja ta zawiera również opis działań, które mają być finansowane, wskazanie kwot przeznaczonych na poszczególne działania oraz orientacyjny harmonogram wykonania.

W przypadku zarządzania pośredniego w decyzji o finansowaniu określa się również podmiot lub osobę, której powierza się zadania zgodnie z art. 58 ust. 1 lit. c), kryteria zastosowane przy wyborze tego podmiotu lub osoby i powierzone im zadania.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do decyzji w sprawie finansowania, zgodnie z art. 210.

Sekcja 1

Zaciąganie zobowiązań na wydatki

Artykuł 85

Rodzaje zobowiązań

1.   Zobowiązanie budżetowe to operacja polegająca na rezerwacji środków niezbędnych do pokrycia płatności dokonywanych następnie w celu wywiązania się ze zobowiązań prawnych.

Zobowiązanie prawne to czynność polegająca na tym, że urzędnik zatwierdzający zaciąga lub stwierdza zobowiązanie, którego skutkiem jest obciążenie finansowe.

Zobowiązania budżetowe i zobowiązania prawne zaciąga ten sam urzędnik zatwierdzający, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków przewidzianych w aktach delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów zobowiązań, przyjmowania zobowiązań globalnych, zasady jedności podpisu, a także wydatków administracyjnych pokrywanych ze zobowiązań tymczasowych.

3.   Zobowiązania budżetowe należą do jednej z poniższych kategorii:

4.   Zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można rozbić na kilka rocznych rat tylko wtedy, gdy przewiduje to akt podstawowy, lub w przypadku, gdy dotyczą one wydatków administracyjnych.

Artykuł 86

Zasady mające zastosowanie do zobowiązań

1.   W odniesieniu do wszelkich środków, które mogą spowodować powstanie wydatków obciążających budżet, właściwy urzędnik zatwierdzający musi zaciągnąć zobowiązanie budżetowe, zanim zaciągnie zobowiązanie prawne wobec osób trzecich lub przekaże środki do funduszu powierniczego na podstawie art. 187.

2.   Obowiązek zaciągnięcia zobowiązania budżetowego przed zaciągnięciem zobowiązania prawnego przewidziany w ust. 1 nie ma zastosowania do zobowiązań prawnych zaciągniętych po ogłoszeniu sytuacji kryzysowej w ramach planu ciągłości działania, zgodnie z procedurami przyjętymi przez Komisję lub jakąkolwiek inną instytucję w ramach jej autonomii administracyjnej.

3.   W przypadku operacji w dziedzinie pomocy humanitarnej, ochrony ludności i pomocy w zakresie zarządzania kryzysowego obowiązek określony w ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli zapewnienie skutecznej interwencji Unii wymaga, aby Unia natychmiast zaciągnęła zobowiązanie prawne wobec osób trzecich, a nie jest możliwe wcześniejsze zaciągnięcie indywidualnego zobowiązania budżetowego. Zobowiązanie budżetowe jest zaciągane niezwłocznie po zaciągnięciu zobowiązania prawnego wobec osób trzecich.

4.   Z zastrzeżeniem przepisów szczególnych części drugiej tytuł IV globalne zobowiązania budżetowe pokrywają łączny koszt odpowiadających im indywidualnych zobowiązań prawnych zaciągniętych do dnia 31 grudnia roku n + 1.

Z zastrzeżeniem art. 85 ust. 4 i art. 203 ust. 2 indywidualne zobowiązania prawne odnoszące się do indywidualnych lub tymczasowych zobowiązań budżetowych zaciągane są do dnia 31 grudnia roku n.

Pod koniec okresów, o których mowa w akapicie pierwszym i drugim, właściwy urzędnik zatwierdzający umarza niewykorzystane saldo tych zobowiązań budżetowych.

Kwota każdego indywidualnego zobowiązania prawnego przyjętego w następstwie globalnego zobowiązania budżetowego jest przed podpisaniem ujmowana przez właściwego urzędnika zatwierdzającego na kontach budżetowych i w globalnym zobowiązaniu budżetowym.

5.   Ostateczny termin wykonania zobowiązań budżetowych i prawnych zaciągniętych z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy, z wyjątkiem wydatków na personel, ustala się zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

Wszelkie części takich zobowiązań, które nie zostały wykonane w ciągu sześciu miesięcy po tym terminie, zostają umorzone zgodnie z art. 15.

Kwota zobowiązania budżetowego odpowiadającego zobowiązaniu prawnemu, w odniesieniu do którego nie dokonano płatności w rozumieniu art. 90 w ciągu dwóch lat od podpisania zobowiązania prawnego, zostaje umorzona, z wyjątkiem przypadku, gdy kwota ta wynika ze spraw będących przedmiotem sporu przed sądami lub organami arbitrażowymi lub gdy istnieją szczególne przepisy sektorowe.

6.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zobowiązań budżetowych i prawnych, w tym ujmowania zobowiązań indywidualnych, zgodnie z art. 210.

Artykuł 87

Weryfikacje mające zastosowanie do zobowiązań

1.   Przyjmując zobowiązanie budżetowe, właściwy urzędnik zatwierdzający zapewnia aby:

2.   Ujmując zobowiązanie prawne przez potwierdzenie go podpisem własnoręcznym lub elektronicznym, urzędnik zatwierdzający zapewnia, aby:

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad weryfikacji mających zastosowanie do zobowiązań, zgodnie z art. 210.

Sekcja 2

Poświadczanie zasadności wydatków

Artykuł 88

Poświadczanie zasadności wydatków

1.   Poświadczanie zasadności wydatków to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający:

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących ustalania szczegółowych zasad poświadczania zasadności wydatków, w tym dopuszczenia płatności wydatków na personel i płatności okresowej oraz płatności salda w ramach umów o udzielenie zamówienia i dotacji, potwierdzenia za zgodność płatności zaliczkowych, a także form ‘dopuszczenia płatności’ i ‘potwierdzenia za zgodność’.

Sekcja 3

Zatwierdzanie wydatków

Artykuł 89

Zatwierdzanie wydatków

1.   Zatwierdzenie wydatku to czynność polegająca na tym, że właściwy urzędnik zatwierdzający, po sprawdzeniu dostępności środków i przez wystawienie zlecenia płatniczego, poleca księgowemu dokonanie płatności z tytułu wydatku, którego zasadność poświadczył właściwy urzędnik zatwierdzający.

Jeżeli okresowo dokonywane są płatności z tytułu świadczonych usług, w tym usług najmu, lub z tytułu dostaw towarów, to urzędnik zatwierdzający może, na podstawie przeprowadzonej przez siebie analizy ryzyka, zarządzić stosowanie systemu bezpośredniego polecenia zapłaty.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad zatwierdzania wydatków, w tym określenia informacji umieszczanych obowiązkowo na zleceniach płatniczych oraz weryfikowania zleceń płatniczych przez urzędnika zatwierdzającego.

Sekcja 4

Realizacja wydatków

Artykuł 90

Rodzaje płatności

1.   Płatności dokonuje się po przedłożeniu dowodu, że dane działanie jest zgodne z przepisami aktu podstawowego lub z postanowieniami umowy; płatność obejmuje co najmniej jedną z następujących operacji:

2.   W momencie dokonywania każdej z płatności w rachunkowości budżetowej dokonuje się rozróżnienia na poszczególne rodzaje płatności, o których mowa w ust. 1.

3.   Reguły rachunkowości, o których mowa w art. 152, obejmują reguły rozliczania płatności zaliczkowych w księgach rachunkowych oraz uznawania kwalifikowalności kosztów.

4.   Właściwy urzędnik zatwierdzający regularnie rozlicza płatności zaliczkowe zgodnie z ekonomicznym charakterem projektu, którego dotyczą, i jego harmonogramem.

Jeżeli właściwy urzędnik zatwierdzający uzna za niewydajne żądanie od beneficjentów i wykonawców sprawozdania finansowego, w przypadku dotacji lub zamówień na kwotę ponad 5 000 000 EUR uzyskuje on od nich informacje na temat skumulowanych wydatków co najmniej raz w roku.

Do celów akapitu drugiego zawiera się odpowiednie postanowienia w zamówieniach, decyzjach o udzieleniu dotacji i umowach o udzielenie dotacji oraz w umowach o delegowaniu zadań.

Niniejszy ustęp pozostaje bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych ustanowionych w części drugiej tytuł IV.

5.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów płatności oraz dokumentów potwierdzających, zgodnie z art. 210.

Artykuł 91

Płatność ograniczona do dostępnych środków

Księgowy realizuje wydatki w granicach dostępnych środków.

Sekcja 5

Terminy operacji po stronie wydatków

Artykuł 92

Terminy

1.   Płatności dokonywane są w terminie:

2.   Właściwy urzędnik zatwierdzający może zawiesić termin płatności, jeżeli

Jeżeli do właściwego urzędnika zatwierdzającego dotarła informacja podająca w wątpliwość kwalifikowalność wydatków figurujących we wniosku o płatność, może on zawiesić termin płatności w celu sprawdzenia, w tym kontroli na miejscu, że wydatki są faktycznie kwalifikowalne.

3.   Danych wierzycieli informuje się pisemnie o powodach tego zawieszenia.

4.   Jeżeli okres zawieszenia przekracza dwa miesiące, wierzyciel może zwrócić się do właściwego urzędnika zatwierdzającego o wydanie decyzji o konieczności kontynuowania zawieszenia.

5.   Z wyjątkiem przypadku państw członkowskich, po wygaśnięciu terminów określonych w ust. 1 wierzyciel jest uprawniony do otrzymania odsetek.

6.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do terminów płatności oraz do określenia okoliczności, w jakich wierzyciele, którzy otrzymali płatności ze zwłoką, są uprawnieni do otrzymania odsetek za zwłokę, uwzględnianych w linii budżetowej, z której dokonano płatności kwoty głównej.

ROZDZIAŁ 7

Systemy informatyczne i e-Administracja

Artykuł 93

Zarządzanie operacjami przy użyciu systemów elektronicznych

1.   Jeżeli do zarządzania operacjami po stronie dochodów i wydatków wykorzystuje się systemy komputerowe, to podpisy na dokumentach można składać z wykorzystaniem procedur skomputeryzowanych lub elektronicznych.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zarządzania operacjami przy użyciu systemów elektronicznych, zgodnie z art. 210.

Artykuł 94

Przekazywanie dokumentów

Z zastrzeżeniem uprzedniej zgody zainteresowanych instytucji i państw członkowskich przekazywanie wszelkich dokumentów między nimi może odbywać się drogą elektroniczną.

Artykuł 95

e- Administracja

1.   W trybie zarządzania dzielonego wszelka oficjalna wymiana informacji między państwami członkowskimi a Komisją odbywa się przy użyciu środków wskazanych w przepisach sektorowych. Przepisy te przewidują interoperacyjność danych zgromadzonych lub otrzymanych i przekazanych w ramach zarządzania budżetem.

2.   Instytucje i agencje wykonawcze, a także organy, o których mowa w art. 208, ustanawiają i stosują jednolite normy elektronicznej wymiany informacji z osobami trzecimi uczestniczącymi w procedurach udzielania zamówień i udzielania dotacji. W szczególności w jak największym zakresie opracowują one i stosują rozwiązania z zakresu dostarczania, przechowywania i przetwarzania danych przedłożonych w ramach procedur udzielania dotacji i udzielania zamówień, i wyznaczają w tym celu jeden „elektroniczny obszar wymiany danych” dla wnioskodawców, kandydatów i oferentów.

3.   Komisja regularnie przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów we wdrażaniu e-administracji.

ROZDZIAŁ 8

Zasady zarządzania

Artykuł 96

Dobra administracja

1.   Właściwy urzędnik zatwierdzający podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości informacje o konieczności przedstawienia dowodów lub dokumentacji, ich formie i wymaganej treści, a w stosownych przypadkach także o orientacyjnym terminie ukończenia procedury udzielania dotacji lub zamówienia

2.   Jeżeli z powodu oczywistego błędu pisarskiego popełnionego przez wnioskodawcę lub oferenta wnioskodawca lub oferent nie przedstawił dowodów lub nie złożył oświadczeń, komitet oceniający lub – w stosownych przypadkach – właściwy urzędnik zatwierdzający zwraca się do wnioskodawcy lub oferenta o dostarczenie brakujących informacji lub wyjaśnienie dokumentów potwierdzających, za wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków. Tego rodzaju informacje lub wyjaśnienia nie mogą zasadniczo zmieniać wniosku ani warunków oferty.

Artykuł 97

Wskazanie środków odwoławczych

Jeżeli decyzja podjęta zgodnie z procedurą przez urzędnika zatwierdzającego negatywnie wpływa na prawa wnioskodawcy lub oferenta, beneficjenta lub wykonawcy, to wskazuje się w nim dostępne administracyjne lub sądowe środki odwoławcze umożliwiające zaskarżenie tego aktu.

W szczególności wskazuje się charakter odwołania, organ lub organy, do których można wnieść odwołanie, a także terminy składania odwołań.

ROZDZIAŁ 9

Audytor wewnętrzny

Artykuł 98

Powoływanie audytora wewnętrznego

1.   Każda instytucja ustanawia funkcję audytu wewnętrznego, która musi być wykonywana zgodnie z odpowiednimi standardami międzynarodowymi. Audytor wewnętrzny powołany przez instytucję odpowiada przed nią za sprawdzenie właściwego działania systemów i procedur wykonywania budżetu. Audytorem wewnętrznym nie może być ani urzędnik zatwierdzający, ani księgowy.

2.   Na potrzeby audytu wewnętrznego ESDZ działalność szefów delegatur Unii w charakterze subdelegowanych urzędników zatwierdzających zgodnie z art. 56 ust. 2 jest przedmiotem wykonywania uprawnień kontrolnych przez audytora wewnętrznego Komisji w odniesieniu do subdelegowanego na nich zarządzania finansami.

Audytor wewnętrzny Komisji działa również jako audytor wewnętrzny ESDZ w odniesieniu do wykonania sekcji „ESDZ” budżetu, z zastrzeżeniem art. 213.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad powoływania audytora wewnętrznego, zgodnie z art. 210.

Artykuł 99

Uprawnienia i obowiązki audytora wewnętrznego

1.   Audytor wewnętrzny doradza swojej instytucji w kwestii postępowania w obszarach ryzyka, wydając niezależne opinie na temat jakości systemów zarządzania i kontroli oraz zalecenia służące poprawie warunków wykonywania operacji oraz propagowania należytego zarządzania finansami.

Audytor wewnętrzny jest odpowiedzialny w szczególności za:

2.   Audytor wewnętrzny wykonuje swoje obowiązki w odniesieniu do wszystkich działań i służb instytucji. Korzysta z pełnego i nieograniczonego dostępu do wszystkich informacji niezbędnych do wykonywania swoich obowiązków, w razie potrzeby na miejscu, także w państwach członkowskich oraz w państwach trzecich.

Audytor wewnętrzny bierze pod uwagę sprawozdania roczne urzędników zatwierdzających i wszelkie inne określone informacje.

3.   Audytor wewnętrzny składa instytucji sprawozdanie dotyczące swoich ustaleń i zaleceń. Instytucja zapewnia podjęcie działań w sprawie zaleceń wynikających z audytów. Audytor wewnętrzny składa instytucji również sprawozdanie roczne dotyczące audytu wewnętrznego, wykazując liczbę i rodzaj przeprowadzonych audytów wewnętrznych, przedstawione zalecenia i działania podjęte na ich podstawie.

4.   Instytucja udostępnia dane kontaktowe audytora wewnętrznego każdej osobie fizycznej lub prawnej uczestniczącej w operacjach po stronie wydatków do celów kontaktowania się z nim z zachowaniem poufności.

5.   Co roku instytucja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie zawierające zestawienie liczby i rodzajów przeprowadzonych audytów wewnętrznych, przedstawionych zaleceń i działań podjętych na ich podstawie.

6.   Sprawozdania i ustalenia audytora wewnętrznego oraz sprawozdanie instytucji są udostępniane publicznie dopiero po zatwierdzeniu przez audytora wewnętrznego działań podjętych w celu wykonania zawartych w nich zaleceń.

7.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do uprawnień i obowiązków audytora wewnętrznego, zgodnie z art. 210.

Artykuł 100

Niezależność audytora wewnętrznego

1.   Szczegółowe zasady mające zastosowanie do audytora wewnętrznego są ustanawiane przez instytucję w taki sposób, aby gwarantowały całkowitą niezależność audytora wewnętrznego w wykonywaniu jego obowiązków oraz określały zakres odpowiedzialności audytora wewnętrznego.

Jeżeli audytor wewnętrzny jest pracownikiem instytucji, zachowuje on pełną niezależność w wykonywaniu swoich wyłącznych funkcji audytorskich i ponosi odpowiedzialność określoną w regulaminie pracowniczym i aktach delegowanych, przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do niezależności i odpowiedzialności audytora wewnętrznego, w tym prawa audytora wewnętrznego do wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TYTUŁ V

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

ROZDZIAŁ 1

Przepisy ogólne

Sekcja 1

Zakres i zasady udzielania

Artykuł 101

Definicja zamówień publicznych

1.   Zamówienia publiczne są umowami o charakterze odpłatnym zawieranymi na piśmie między co najmniej jednym podmiotem gospodarczym a co najmniej jedną instytucją zamawiającą w rozumieniu art. 117 i 190, w celu uzyskania, w zamian za zapłatę ceny wypłacanej w całości lub w części z budżetu, dostaw ruchomości lub nieruchomości, wykonania robót budowlanych lub świadczenia usług.

Takie zamówienia obejmują:

2.   Umowy ramowe są umowami zawartymi między co najmniej jednym podmiotem gospodarczym a co najmniej jedną instytucją zamawiającą w celu ustanowienia warunków regulujących zamówienia, które mają zostać udzielone w danym okresie, w szczególności w odniesieniu do cen i – w stosownych przypadkach – przewidywanej ilości. Do umów tych zastosowanie mają przepisy niniejszego tytułu odnoszące się do procedury udzielania zamówień, w tym publikacji ogłoszenia.

3.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 106–109 niniejszy tytuł nie ma zastosowania do dotacji ani do zamówień dotyczących pomocy technicznej zawartych z EBI lub Europejskim Funduszem Inwestycyjnym.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do definicji i zakresu umów dotyczących zamówień, w tym umów ramowych i umów szczegółowych, zgodnie z art. 210.

Artykuł 102

Zasady mające zastosowanie do zamówień publicznych

1.   Wszystkie zamówienia publiczne finansowane w całości lub części z budżetu są zgodne z zasadami przejrzystości, proporcjonalności, równego traktowania i niedyskryminacji.

2.   Wszystkie zamówienia publiczne podlegają procedurze przetargowej w jak najszerszym zakresie, z wyjątkiem sytuacji, w których stosuje się procedurę negocjacyjną, o której mowa w art. 104 ust. 1 lit. d).

Instytucje zamawiające nie mogą w sposób nienależyty wykorzystywać umów ramowych ani wykorzystywać ich w taki sposób, aby celem lub skutkiem było uniemożliwianie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji.

Sekcja 2

Publikacja

Artykuł 103

Publikacja zamówień publicznych

1.   Wszystkie zamówienia o wartości przekraczającej progi przewidziane w art. 118 lub 190 są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej przez instytucje zamawiające.

Ogłoszenia o zamówieniach publikowane są z wyprzedzeniem, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 104 ust. 2, oraz zamówień na usługi objętych załącznikiem II B do dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (17).

Od opublikowania niektórych informacji po udzieleniu zamówienia można odstąpić, jeżeli utrudniłoby to stosowanie prawa, byłoby sprzeczne z interesem publicznym, mogłoby zaszkodzić uzasadnionym interesom gospodarczym przedsiębiorstw publicznych lub prywatnych, lub zakłócić uczciwą konkurencję między tymi przedsiębiorstwami.

2.   Zamówienia o wartości poniżej progów przewidzianych w art. 118 lub 190 oraz zamówienia na usługi, o których mowa w załączniku II B do dyrektywy 2004/18/WE, ogłaszane są przy użyciu właściwych środków.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do wymogów związanych z ogłaszaniem zamówień i publikowaniem ogłoszeń, zgodnie z art. 210.

Sekcja 3

Procedury udzielania zamówień

Artykuł 104

Procedury udzielania zamówień

1.   Procedury udzielania zamówień przyjmują jedną z następujących form:

Jeżeli zamówienie publiczne lub umowa ramowa są przedmiotem zainteresowania co najmniej dwóch instytucji, agencji wykonawczych lub organów, o których mowa w art. 208 i 209, i gdy istnieje możliwość osiągnięcia większej wydajności, to dane instytucje zamawiające dążą do przeprowadzenia procedury udzielania zamówień w trybie międzyinstytucjonalnym.

Jeżeli realizacja wspólnego działania jednej z instytucji i co najmniej jednej instytucji zamawiającej z państwa członkowskiego wymaga zamówienia publicznego lub umowy ramowej, to procedurę udzielania zamówienia może przeprowadzić wspólnie dana instytucja i wspomniane instytucje zamawiające w niektórych sytuacjach, które zostaną określone w aktach delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia.

Wspólne procedury udzielania zamówienia można prowadzić wraz z państwami EFTA i krajami kandydującymi Unii, jeżeli możliwość taka została wyraźnie przewidziana w umowach dwu- lub wielostronnych.

2.   W przypadku zamówień o wartości przekraczającej progi przewidziane w art. 118 lub 190 zastosowanie procedury negocjacyjnej jest dozwolone tylko w przypadkach przewidzianych w aktach delegowanych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do rodzajów procedur udzielania zamówień, wspólnych zamówień, zamówień o niskiej wartości oraz płatności na podstawie faktur, zgodnie z art. 210.

Artykuł 105

Zawartość dokumentacji przetargowej

Dokumentacja przetargowa zawiera pełny, jasny i precyzyjny opis przedmiotu zamówienia oraz określa kryteria wykluczenia, wyboru i udzielenia mające zastosowanie do danego zamówienia.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do treści dokumentacji przetargowej, w tym możliwości i warunków korekty cen oraz specyfikacji technicznych, zgodnie z art. 210.

Artykuł 106

Kryteria wykluczenia z udziału w procedurach udzielania zamówień

1.   Kandydaci lub oferenci są wykluczani z udziału w procedurach udzielania zamówień, jeżeli:

Litery a)–d) akapit pierwszy nie mają zastosowania do zakupu dostaw na szczególnie korzystnych warunkach od dostawcy ostatecznie likwidującego swoją działalność gospodarczą lub od syndyka masy upadłościowej lub likwidatora, na podstawie układu z wierzycielami lub innej podobnej procedury na mocy prawa krajowego.

Litery b) i e) akapit pierwszy nie mają zastosowania, jeżeli kandydaci lub oferenci są w stanie wykazać, że przyjęto odpowiednie środki przeciwko osobom posiadającym w stosunku do nich uprawnienia reprezentacyjne, decyzyjne lub kontrolne, wobec których wydano wyrok, o którym mowa w lit. b) lub e) akapit pierwszy.

2.   W przypadku procedury negocjacyjnej, w której z przyczyn technicznych lub artystycznych lub z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych zamówienia można udzielić tylko określonemu podmiotowi gospodarczemu, instytucja może zdecydować o niewykluczeniu tego podmiotu gospodarczego na podstawie przesłanek, o których mowa w ust. 1 lit. a), c) i d) akapit pierwszy, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania instytucji. W takich przypadkach instytucja należycie uzasadnia swoją decyzję.

3.   Kandydaci lub oferenci oświadczają, że nie znajdują się w żadnej z sytuacji wymienionych w ust. 1. Instytucja zamawiająca może jednak odstąpić od żądania takiego zaświadczenia w przypadku zamówień o bardzo niskiej wartości.

Do celów prawidłowego stosowania ust. 1 kandydat lub oferent na każde wezwanie instytucji zamawiającej ma obowiązek:

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do:

Artykuł 107

Kryteria wykluczenia mające zastosowanie do udzielania zamówień

1.   Zamówienia nie udziela się kandydatom lub oferentom, którzy w trakcie trwania procedury udzielania zamówień:

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do kryteriów wykluczenia z udziału w procedurze udzielania zamówienia oraz ustalenia dowodów, które mogą przekonująco wykazywać, że nie występuje sytuacja prowadząca do wykluczenia. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących okresu wykluczenia.

Artykuł 108

Centralna baza danych o wykluczeniach

1.   Komisja tworzy i prowadzi centralną bazę danych o wykluczeniach. Baza ta zawiera szczegółowe informacje o kandydatach i oferentach znajdujących się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 106, art. 109 ust. 1 lit. b) akapit pierwszy i art. 109 ust. 2 lit. a). Baza ta jest wspólna dla instytucji, agencji wykonawczych oraz organów, o których mowa w art. 208. Parlament Europejski i Rada są co roku informowane o liczbie nowych przypadków i o łącznej liczbie przypadków wprowadzonych do bazy danych.

2.   Władze państw członkowskich i państw trzecich oraz organy inne niż te, o których mowa w ust. 1, uczestniczące w wykonaniu budżetu zgodnie z art. 58 i 61, przekazują właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu informacje o kandydatach i oferentach, którzy znajdują się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 106 ust. 1 lit. e) akapit pierwszy, jeżeli postępowanie danego podmiotu naruszyło interesy finansowe Unii. Ten urzędnik zatwierdzający odbiera te informacje i zwraca się do księgowego o wprowadzenie ich do bazy danych.

Władze i organy, o których mowa w akapicie pierwszym, mają dostęp do informacji zawartych w bazie danych, a w stosownych przypadkach mogą na własną odpowiedzialność uwzględnić je przy udzielaniu zamówień związanych z wykonywaniem budżetu.

3.   EBC, EBI i Europejski Fundusz Inwestycyjny mają dostęp do informacji zawartych w bazie danych na potrzeby ochrony własnych środków finansowych, a w stosownych przypadkach mogą na własną odpowiedzialność uwzględnić je przy udzielaniu zamówień zgodnie z własnymi zasadami udzielania zamówień.

Przekazują one Komisji informacje o kandydatach i oferentach znajdujących się w jednej z sytuacji, o których mowa w art. 106 ust. 1 lit. e) akapit pierwszy, jeżeli postępowanie danych podmiotów naruszyło interesy finansowe Unii.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do centralnej bazy danych o wykluczeniach, zgodnie z art. 210, wraz z definicją dotyczącą znormalizowanych procedur oraz specyfikacji technicznych odnoszących się do funkcjonowania bazy danych.

5.   Organom państw trzecich można przyznać dostęp tylko wtedy, gdy spełnione są zasady określone w art. 9 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 i po dokonaniu oceny danego indywidualnego przypadku.

Artykuł 109

Kary administracyjne i finansowe

1.   Instytucja zamawiająca może nałożyć kary administracyjne lub finansowe na:

We wszystkich przypadkach instytucja zamawiającą musi jednak najpierw umożliwić zainteresowanej osobie przedstawienie uwag.

2.   Kary, o których mowa w ust. 1, są proporcjonalne do znaczenia zamówienia oraz powagi uchybienia i mogą polegać na:

3.   W celu zapewnienia lepszej ochrony interesów finansowych Unii instytucje mogą, zgodnie z zasadą proporcjonalności, podjąć decyzję o opublikowaniu swoich decyzji o nałożeniu kar administracyjnych lub finansowych, o których mowa w ust. 1, po dopełnieniu procedury określonej w ust. 1.

Decyzja o publikacji decyzji o nałożeniu kar administracyjnych lub finansowych, o którym mowa w akapicie pierwszym, uwzględnia w szczególności wagę uchybienia, w tym jego wpływ na interesy finansowe Unii i jej wizerunek, czas, jaki upłynął od momentu zaistnienia uchybienia, czas trwania i powtarzalność danego uchybienia, umyślność bądź stopień zaniedbania, jakiego dopuścił się dany podmiot i podjęte przez niego środki naprawcze.

Decyzję o publikacji włącza się do decyzji o nałożeniu kar administracyjnych lub finansowych, przy czym wyraźnie przewiduje ona publikację decyzji o nałożeniu kar lub jej streszczenia na stronie internetowej instytucji.

Aby zapewnić skutek odstraszający, w opublikowanym streszczeniu podaje się nazwisko osoby odpowiedzialnej za uchybienie, krótki opis uchybienia, program, którego ono dotyczyło, oraz czas trwania wykluczenia lub wysokość kar finansowych.

Publikacja decyzji następuje po wyczerpaniu prawnych środków odwoławczych od tej decyzji lub po upływie terminów przewidzianych na złożenie odwołania, a jej treść pozostaje na danej stronie internetowej do końca okresu wykluczenia lub przez sześć miesięcy od uiszczenia kar finansowych, jeżeli kary te są jedynym wymierzonym środkiem.

W odniesieniu do osób fizycznych decyzja o publikacji jest podejmowana z należytym uwzględnieniem prawa do prywatności i przy należytym poszanowaniu praw, o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001.

4.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do różnych kar administracyjnych i finansowych nakładanych na oferentów lub kandydatów, którzy złożyli fałszywe oświadczenia, popełnili poważne błędy, dopuścili się nieprawidłowości lub nadużyć finansowych lub zostali uznani za winnych poważnego naruszenia zobowiązań umownych.

Artykuł 110

Kryteria udzielania zamówień

1.   Zamówienia udzielane są na podstawie kryteriów mających zastosowanie do treści danej oferty po sprawdzeniu – zgodnie z kryteriami wyboru określonymi w dokumentach dotyczących zaproszenia do składania ofert – zdolności podmiotów gospodarczych niewykluczonych na mocy art. 106 i 107 oraz art. 109 ust. 2 lit. a).

2.   Zamówienia są udzielane w drodze procedury automatycznego udzielania zamówień lub w drodze procedury przyjęcia oferty najbardziej korzystnej ekonomicznie.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych dotyczących określenia kryteriów wyboru i udzielania zamówień, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących dokumentów dowodzących możliwości gospodarczych i finansowych oraz stanowiących dowód zdolności technicznej i zawodowej, a także szczegółowych zasad odnoszących się do aukcji elektronicznych oraz rażąco niskich ofert.

Artykuł 111

Składanie ofert

1.   Zasady składania ofert gwarantują prawdziwą konkurencję oraz poufność treści ofert do momentu równoczesnego otwarcia wszystkich ofert.

2.   Za pomocą właściwych środków i przy zastosowaniu art. 95 Komisja zapewnia oferentom możliwość przedłożenia treści ofert oraz wszelkich dokumentów potwierdzających w formie elektronicznej („elektroniczne zamówienia publiczne”).

W terminie z dnia 28 października 2014 r. oraz w regularnych odstępach czasu po tym terminie Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów we wdrażaniu niniejszego przepisu.

3.   Instytucja zamawiająca może, o ile uzna to za właściwe i proporcjonalne, zażądać od oferentów złożenia z wyprzedzeniem wadium gwarantującego, że złożone oferty nie zostaną wycofane.

4.   Z wyjątkiem zamówień o niskiej wartości, o których mowa w art. 104 ust. 3 wnioski i oferty otwiera specjalnie wyznaczona w tym celu komisja otwierająca. Wszystkie oferty i wnioski uznane przez komisję za niespełniające ustanowionych warunków są odrzucane.

5.   Wszystkie wnioski o dopuszczenie do udziału lub oferty uznane przez komisję otwierającą za spełniające ustanowione warunki podlegają ocenie na podstawie kryteriów przewidzianych w dokumentach odnoszących się do zaproszeń do składania ofert, w celu zaproponowania instytucji zamawiającej udzielenia zamówienia lub w celu przeprowadzenia aukcji elektronicznej.

6.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących szczegółowych zasad składania ofert oraz ustalania terminów przyjmowania ofert i wniosków o dopuszczenie do udziału, czasu, przez jaki można się zapoznawać z dokumentacją zaproszenia do składania ofert, i terminów mających zastosowanie w przypadkach pilnych. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących poszczególnych metod komunikacji oraz szczegółowych zasad odnoszących się do możliwości wnoszenia wadium, otwierania ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału oraz komitetu oceniającego oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału.

Artykuł 112

Zasady równego traktowania i przejrzystości

1.   Podczas trwania procedury udzielania zamówienia wszelkie kontakty między instytucją zamawiającą a kandydatami lub oferentami muszą spełniać warunki gwarantujące przejrzystość i równe traktowanie. Nie mogą one prowadzić do zmiany warunków zamówienia lub treści pierwotnej oferty.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do zasad równego traktowania i przejrzystości, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących dozwolonych kontaktów między instytucjami zamawiającymi a oferentami podczas procedury udzielania zamówienia, minimalnych wymogów w kwestii pisemnego zapisu oceny oraz minimalnych informacji na temat decyzji podjętej przez instytucję zamawiającą.

Artykuł 113

Decyzja o udzieleniu zamówienia

1.   Urzędnik zatwierdzający decyduje o tym, komu ma być udzielone zamówienie, zgodnie z kryteriami wyboru i udzielenia zamówienia ustanowionymi z wyprzedzeniem w dokumentach odnoszących się do zaproszeń do składania ofert i zasadach udzielania zamówień.

2.   Instytucja zamawiająca powiadamia wszystkich kandydatów lub oferentów, których wnioski lub oferty zostały odrzucone, o podstawach podjęcia tej decyzji oraz o okresie zawieszenia, o którym mowa w art. 118 ust. 2. Instytucja zamawiająca powiadamia wszystkich oferentów, którzy spełniają kryteria wykluczenia i wyboru i którzy złożyli stosowny wniosek na piśmie, o charakterystyce i czynnikach decydujących o relatywnej przewadze wybranej oferty oraz imieniu i nazwisku lub nazwie oferenta, któremu udzielono zamówienia.

Niektórych szczegółowych informacji nie trzeba jednak ujawniać, jeżeli ich ujawnienie utrudniłoby stosowanie prawa, byłoby sprzeczne z interesem publicznym lub zaszkodziłoby uzasadnionym interesom gospodarczym przedsiębiorstw publicznych lub prywatnych albo zakłóciłoby uczciwą konkurencję między tymi przedsiębiorstwami.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do decyzji o udzieleniu zamówienia oraz do podpisania i wykonania zamówienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł 114

Unieważnienie procedury udzielenia zamówienia

Instytucja zamawiająca może przed podpisaniem umowy zrezygnować z zamówienia lub unieważnić procedurę udzielenia zamówienia, przy czym oferenci ani kandydaci nie są uprawnieni do dochodzenia odszkodowania.

Decyzja musi być uzasadniona i przekazana kandydatom lub oferentom.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad unieważnienia procedury udzielania zamówienia, zgodnie z art. 210.

Sekcja 4

Zabezpieczenia i działania naprawcze

Artykuł 115

Zabezpieczenia

Za wyjątkiem zamówień o niskiej wartości instytucja zamawiająca może, jeżeli uzna to za właściwe i proporcjonalne w poszczególnych przypadkach i w oparciu o analizę ryzyka, zażądać od wykonawców złożenia zabezpieczenia w celu:

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad, w tym kryteriów analizy ryzyka, odnoszących się do zabezpieczeń wymaganych od wykonawców, zgodnie z art. 210.

Artykuł 116

Błędy, nieprawidłowości i nadużycia finansowe w toku procedury

1.   W przypadku ustalenia, że w procedurze udzielania zamówień popełniono istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe, instytucja zamawiająca zawiesza procedurę i może podjąć wszelkie niezbędne środki, łącznie z unieważnieniem procedury.

Jeżeli po udzieleniu zamówienia okaże się, że w procedurze udzielania zamówień lub przy jego realizacji popełniono istotne błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe, instytucja zamawiająca może, w zależności od tego, na jakim etapie znajduje się procedura, odstąpić od zawarcia umowy na wykonanie zamówienia, zawiesić jej wykonanie lub, w stosownych przypadkach, rozwiązać ją.

Jeżeli te błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe powstały po stronie wykonawcy, instytucja zamawiająca może dodatkowo odmówić dokonania płatności, odzyskać już zapłacone kwoty albo rozwiązać wszystkie umowy zawarte z tym wykonawcą, proporcjonalnie do wagi błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad zawieszania zamówienia w razie błędów, nieprawidłowości lub nadużyć finansowych, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 2

Przepisy mające zastosowanie do zamówień udzielanych przez instytucje na własny rachunek

Artykuł 117

Instytucja zamawiająca

1.   Instytucje uznawane są za instytucje zamawiające w przypadku zamówień udzielanych na ich własny rachunek. Delegują one, zgodnie z art. 65, uprawnienia niezbędne do sprawowania funkcji instytucji zamawiającej.

2.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad delegowania funkcji instytucji zamawiającej, w tym określenia odpowiednich poziomów do obliczania progów, zgodnie z art. 210.

Artykuł 118

Obowiązujące progi

1.   Z zastrzeżeniem części drugiej tytuł IV w dyrektywie 2004/18/WE ustanawia się progi decydujące o:

2.   Z zastrzeżeniem wyjątków i warunków określonych w aktach delegowanych przyjętych na mocy niniejszego rozporządzenia, instytucja zamawiająca, w przypadku zamówień objętych zakresem dyrektywy 2004/18/WE, podpisuje daną umowę lub umowę ramową z wybranym oferentem nie wcześniej niż po upływie okresu zawieszenia.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do mających zastosowanie progów, zamówień odrębnych i zamówień dzielonych na części, szacowania wartości niektórych zamówień oraz okresu zawieszenia przed podpisaniem zamówienia, zgodnie z art. 210.

Artykuł 119

Zasady udziału w procedurach przetargowych

1.   Uczestniczyć w procedurach przetargowych mogą na jednakowych warunkach wszystkie osoby fizyczne i prawne objęte zakresem stosowania Traktatów oraz wszystkie osoby fizyczne i prawne z państw trzecich, które zawarły specjalne porozumienie z Unią w dziedzinie zamówień publicznych, na warunkach określonych w tym porozumieniu.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych, zgodnie z art. 210 dotyczących szczegółowych zasad w sprawie dowodów wymaganych w odniesieniu do dopuszczenia do udziału w zamówieniach.

2.   OLAF wykonuje przyznane Komisji w rozporządzeniu Rady (WE, Euratom) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (18) uprawnienie do prowadzenia inspekcji i kontroli na miejscu, a zgodnie z obowiązującymi porozumieniami w sprawie współpracy i wzajemnej pomocy – w państwach trzecich i w pomieszczeniach organizacji międzynarodowych.

Artykuł 120

Zasady zamówień Światowej Organizacji Handlu

Jeżeli zastosowanie ma Wielostronne Porozumienie w sprawie Zamówień Publicznych zawarte w ramach Światowej Organizacji Handlu, zamówienia są również otwarte dla obywateli państw, które ratyfikowały to porozumienie, na warunkach w nim ustanowionych.

TYTUŁ VI

DOTACJE

ROZDZIAŁ 1

Zakres i formy dotacji

Artykuł 121

Zakres dotacji

1.   Dotacje są bezpośrednimi wkładami finansowymi przyznawanymi z budżetu na zasadzie darowizny na finansowanie dowolnego spośród następujących rodzajów działań:

Dotacje udzielane są na podstawie pisemnej umowy albo decyzji Komisji przekazanej wnioskodawcy otrzymującemu dotację.

Komisja może wprowadzić bezpieczne elektroniczne systemy wymiany informacji z beneficjentami.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowego określenia zakresu dotacji, a także zasad określających, czy należy zastosować umowę o udzielenie dotacji, czy decyzję o udzieleniu dotacji, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do elektronicznych systemów wymiany informacji, w tym warunków, na jakich dokumenty złożone za pomocą takich systemów, w tym umowy w sprawie udzielenia dotacji, są uznawane za oryginały i podpisane, a także stosowania ramowych umów o partnerstwie, zgodnie z art. 210.

2.   W rozumieniu niniejszego tytułu dotacjami nie są:

3.   Obniżone stopy oprocentowania i subwencje na opłaty gwarancyjne traktuje się jak dotacje, pod warunkiem że nie zostały połączone w jeden środek z instrumentami finansowymi, o czym mowa w części pierwszej tytuł VIII.

Tego rodzaju obniżone stopy i subwencje podlegają przepisom niniejszego tytułu z następującymi wyjątkami:

4.   Każda instytucja może udzielać dotacje na działania w zakresie komunikacji, jeżeli z należycie uzasadnionych powodów skorzystanie z procedury udzielania zamówień publicznych nie jest właściwe.

Artykuł 122

Beneficjenci

1.   Jeżeli kilka osób podmiotów spełnia kryteria udzielania dotacji, a razem tworzą one jeden podmiot, podmiot ten można traktować jak pojedynczego beneficjenta, również w przypadku gdy podmiot ten został utworzony specjalnie w celu realizacji działania finansowanego w drodze dotacji.

2.   Do celów niniejszego tytułu następujące podmioty uznaje się za podmioty stowarzyszone z beneficjentem:

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 210, dotyczących minimalnej treści umów lub decyzji o udzieleniu dotacji, zwłaszcza jeżeli dotację udzielono kilku podmiotom, a także szczególnych obowiązków ewentualnego koordynatora oraz pozostałych beneficjentów, mającego zastosowanie systemu odpowiedzialności i warunków dodawania lub usuwania beneficjenta.

Artykuł 123

Formy dotacji

1.   Dotacje mogą mieć następujące formy:

2.   Określając odpowiednią formę dotacji, w jak największym możliwym stopniu uwzględnia się interesy i metody rachunkowości potencjalnych beneficjentów.

3.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących zasad odnoszących się do poszczególnych form dotacji, w tym dotacji o niskiej wartości, zgodnie z art. 210.

Artykuł 124

Płatności ryczałtowe, koszty jednostkowe i finansowanie według stawek zryczałtowanych

1.   Bez uszczerbku dla przepisów aktu podstawowego zezwala się na stosowanie płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych oraz finansowania według stawek zryczałtowanych w drodze decyzji Komisji przy poszanowaniu zasady równego traktowania beneficjentów w tej samej kategorii działań lub programów prac.

Jeżeli maksymalna kwota pojedynczej dotacji nie przekracza kwoty dotacji o niskiej wartości, to zatwierdzić ją może właściwy urzędnik zatwierdzający.

2.   Zatwierdzenie opiera się co najmniej na następujących elementach:

3.   W przypadku zatwierdzenia odniesienia do zwyczajowej praktyki księgowania kosztów przez beneficjenta właściwy urzędnik zatwierdzający może dokonać oceny ex ante zgodności tych praktyk z warunkami określonymi w ust. 2 lub zastosować odpowiednią strategię kontroli ex post.

Jeżeli zgodność zwyczajowej praktyki księgowania kosztów przez beneficjenta z warunkami, o których mowa w ust. 2, ustalono ex ante, to kwot płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych lub finansowania według stawek zryczałtowanych określonych przez zastosowanie tej praktyki nie podważa się w kontrolach ex post.

Właściwy urzędnik zatwierdzający może uznać, że zwyczajowa praktyka księgowania kosztów przez beneficjenta jest zgodna z warunkami, o których mowa w ust. 2, jeżeli jest ona akceptowana przez organy krajowe w porównywalnych systemach finansowania.

4.   Umowa lub decyzja o udzieleniu dotacji mogą dopuszczać lub wymagać finansowania kosztów pośrednich beneficjenta na podstawie stawek zryczałtowanych maksymalnie do wysokości 7 % łącznych kwalifikowalnych bezpośrednich kosztów danego działania, chyba że beneficjent otrzymał dotację na działalność finansowaną z budżetu. Pułap wynoszący 7 % można przekroczyć na mocy uzasadnionej decyzji Komisji.

5.   Właściciele MŚP i inne osoby fizyczne nieotrzymujące wynagrodzenia mogą zadeklarować kwalifikowalne koszty na personel za pracę wykonaną w ramach danego działania lub programu prac w oparciu o koszty jednostkowe określone w drodze decyzji Komisji.

6.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących szczegółowych zasad odnoszących się do płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych i finansowania według stawek zryczałtowanych, zgodnie z art. 210.

ROZDZIAŁ 2

Zasady

Artykuł 125

Ogólne zasady mające zastosowanie do dotacji

1.   Dotacje podlegają zasadom przejrzystości i równego traktowania.

2.   Bez uszczerbku dla przepisów art. 130 dotacje nie mogą być kumulatywne ani przyznawane z mocą wsteczną.

3.   Dotacje wiążą się ze współfinansowaniem, bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych ustawionych w części drugiej tytuł IV.

Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, przepisy regulujące funkcjonowanie partii politycznych na szczeblu europejskim i zasady dotyczące ich finansowania określa rozporządzenie (WE) nr 2004/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad ich finansowania (20).

4.   Celem ani skutkiem dotacji nie może być osiągnięcie zysku w ramach działania lub programu prac beneficjenta („zasada niedochodowości”).

Przepisów akapitu pierwszego nie stosuje się do:

W przypadku wypracowania zysku Komisja jest uprawniona do odzyskania odsetka zysku odpowiadającego wkładowi Unii w koszty kwalifikowalne faktycznie poniesione przez beneficjenta w celu realizacji działania lub programu prac.

5.   Do celów niniejszego tytułu zysk definiuje się jako nadwyżkę wpływów w stosunku do kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjenta, w momencie złożenia wniosku o płatność salda.

Wpływy, o których mowa w akapicie pierwszym, są ograniczone do przychodów wygenerowanych przez dane działanie lub program prac oraz do wkładów finansowych przeznaczonych wyraźnie przez darczyńców na finansowanie kosztów kwalifikowalnych.

W przypadku dotacji na działalność kwot przeznaczonych na tworzenie rezerw nie uwzględnia się do celów sprawdzenia zgodności z zasadą niedochodowości (non-profit).

6.   Jeżeli partia polityczna na szczeblu Unii na koniec roku budżetowego, na który udzielono jej dotację na działalność, osiągnie nadwyżkę dochodów nad wydatkami, to w drodze odstępstwa od zasady niedochodowości ustanowionej w ust. 4 część tej nadwyżki odpowiadającą maksimum 25 % łącznych przychodów w danym roku można przenieść na kolejny rok, pod warunkiem że zostanie ona wykorzystana przed końcem pierwszego kwartału tego kolejnego roku.

Przy sprawdzaniu zgodności z zasadą niedochodowości (non-profit) nie są uwzględniane zasoby własne, w szczególności darowizny i składki członkowskie, ujęte łącznie w rocznych operacjach partii politycznych na szczeblu Unii, których wysokość przekracza 15 % kosztów kwalifikowalnych ponoszonych przez beneficjenta.

Akapit drugi nie ma zastosowania, jeżeli rezerwa finansowa partii politycznej na szczeblu Unii przekracza 100 % jej średnich rocznych dochodów.

7.   Dotacje mogą być udzielane EBI lub Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu na działania z zakresu pomocy technicznej bez zaproszenia do składania wniosków. W takich przypadkach nie ma zastosowania art. 131 ust. 2 do 5 oraz art. 132 ust. 1.

8.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących uzupełnienia zasad ogólnych mających zastosowanie do dotacji, w tym zasad niedochodowości (non-profit) i współfinansowania, zgodnie z art. 210. Ponadto Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących definicji pomocy technicznej, zgodnie z art. 210.

Artykuł 126

Koszty kwalifikowalne

1.   Dotacje nie przekraczają ogólnego pułapu wyrażonego jako wartość bezwzględna ustanowiona na podstawie szacunkowych kosztów kwalifikowalnych.

Dotacje nie przekraczają kosztów kwalifikowalnych.

2.   Koszty kwalifikowalne to faktycznie poniesione przez beneficjenta dotacji koszty spełniające wszystkie poniższe kryteria: