2.7.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 172/18

(1)

Artykuł 2 lit. b) Traktatu przewiduje utworzenie jednolitych norm bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia pracowników i ludności.

(2)

Artykuł 30 Traktatu przewiduje ustanowienie w ramach Wspólnoty podstawowych norm ochrony zdrowia pracowników i ludności przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego.

(3)

Dyrektywa Rady 96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego (3) ustanawia podstawowe normy bezpieczeństwa. Przepisy tej dyrektywy zostały uzupełnione bardziej szczegółowymi przepisami.

(4)

Europejski Trybunał Sprawiedliwości (dalej zwany „Trybunałem Sprawiedliwości”) uznał w swoim orzecznictwie (4), że Wspólnota dzieli kompetencje ze swoimi państwami członkowskimi w obszarach objętych Konwencją bezpieczeństwa jądrowego (5).

(5)

Trybunał Sprawiedliwości uznał w swoim orzecznictwie, że postanowienia rozdziału 3 Traktatu, dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, stanowią spójną całość przekazującą Komisji uprawnienia w dość znacznym zakresie, w celu ochrony ludności i środowiska przed ryzykiem skażenia promieniotwórczego.

(6)

Trybunał Sprawiedliwości uznał w swoim orzecznictwie, że nałożone na Wspólnotę na mocy art. 2 lit. b) Traktatu zadanie utworzenia jednolitych norm bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia ludności i pracowników, nie oznacza, że po ustanowieniu takich norm państwa członkowskie nie mogą zapewniać bardziej rygorystycznych środków ochrony.

(7)

Decyzja Rady 87/600/Euratom z dnia 14 grudnia 1987 r. w sprawie wspólnotowych warunków wczesnej wymiany informacji w przypadku zdarzenia radiacyjnego (6) ustanowiła ramy dla powiadamiania i przekazywania informacji, które będą wykorzystywane przez państwa członkowskie w celu ochrony ludności w przypadku zdarzenia radiacyjnego. Dyrektywa Rady 89/618/Euratom z dnia 27 listopada 1989 r. w sprawie informowania ogółu społeczeństwa o środkach ochrony zdrowia, które będą stosowane, oraz działaniach, jakie należy podjąć w przypadku zdarzenia radiacyjnego (7), nałożyła na państwa członkowskie obowiązek informowania ludności w przypadku zdarzenia radiacyjnego.

(8)

Odpowiedzialność krajowa państw członkowskich za bezpieczeństwo jądrowe obiektów jądrowych jest podstawową zasadą leżącą u podstaw regulacji dotyczących bezpieczeństwa jądrowego, opracowanych na poziomie międzynarodowym, ustanowioną w Konwencji bezpieczeństwa jądrowego. Zasada odpowiedzialności krajowej oraz zasada pierwotnej odpowiedzialności posiadacza zezwolenia za bezpieczeństwo jądrowe obiektów jądrowych podlegające nadzorowi właściwego krajowego organu regulacyjnego powinny zostać wzmocnione, a rola i niezależność właściwych organów regulacyjnych powinna zostać wzmocniona niniejszą dyrektywą.

(9)

Każde z państw członkowskich może decydować o swoim koszyku energetycznym zgodnie z odpowiednimi politykami krajowymi.

(10)

Przy opracowywaniu odpowiednich ram krajowych na mocy niniejszej dyrektywy należy wziąć pod uwagę warunki krajowe.

(11)

Państwa członkowskie wdrożyły już środki umożliwiające im osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa jądrowego we Wspólnocie.

(12)

Mimo że niniejsza dyrektywa dotyczy przede wszystkim bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, ważne jest również zapewnienie bezpiecznej gospodarki wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi, w tym w obiektach do ich przechowywania i składowania.

(13)

Państwa członkowskie powinny dokonać, w stosownych przypadkach, oceny odpowiednich zasad bezpieczeństwa ustanowionych przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (8), które powinny stanowić ramy postępowania, które państwa członkowskie powinny uwzględniać podczas wdrażania niniejszej dyrektywy.

(14)

Przydatne jest wykorzystanie procesu, podczas którego krajowe organy odpowiedzialne za bezpieczeństwo w państwach członkowskich posiadających na swoim terytorium elektrownie jądrowe współpracowały w ramach Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organów Nadzoru Instalacji Jądrowych (WENRA) i określiły wiele referencyjnych poziomów bezpieczeństwa dla jądrowych reaktorów energetycznych.

(15)

Po wezwaniu przez Radę do ustanowienia grupy wysokiego szczebla na poziomie UE, co zawarto w jej konkluzjach z dnia 8 maja 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa jądrowego oraz bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi, decyzją Komisji 2007/530/Euratom z 17 lipca 2007 r. dotyczącą powołania Europejskiej Grupy Wysokiego Szczebla ds. Bezpieczeństwa Jądrowego i Gospodarowania Odpadami (9) ustanowiono europejską grupę organów regulacyjnych ds. bezpieczeństwa jądrowego (ENSREG), która ma przyczynić się do osiągnięcia celów Wspólnoty w zakresie bezpieczeństwa jądrowego.

(16)

Przydatne jest ustanowienie jednolitej struktury sprawozdań państw członkowskich dla Komisji w sprawie wdrażania niniejszej dyrektywy. Z uwagi na znaczne doświadczenie członków ENSREG grupa ta mogłaby wnieść istotny wkład w tym zakresie, ułatwiając tym samym konsultacje i współpracę krajowych organów regulacyjnych.

(17)

Na 5-tym posiedzeniu w dniu 15 października 2008 r. ENSREG przyjął dziesięć zasad, które mają być stosowane podczas przygotowywania dyrektywy o bezpieczeństwie jądrowym, jak podano w protokole posiedzenia z dnia 20 listopada 2008 r.

(18)

Postępy w technologii jądrowej, doświadczenia zdobyte podczas eksploatacji i badań nad bezpieczeństwem oraz doskonalenie ram regulacyjnych mogłyby mieć wpływ na dalszą poprawę bezpieczeństwa. Państwa członkowskie powinny brać te czynniki pod uwagę przy wypełnianiu zobowiązania do utrzymywania i poprawy bezpieczeństwa, rozszerzając swój program jądrowy lub podejmując decyzje o wykorzystaniu energii jądrowej po raz pierwszy.

(19)

Przygotowanie silnej kultury bezpieczeństwa obiektów jądrowych jest jedną z podstawowych zasad zarządzania bezpieczeństwem koniecznych do zapewnienia bezpiecznej eksploatacji tych obiektów.

(20)

Utrzymanie i dalsze rozwijanie fachowej wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa jądrowego powinno być oparte, między innymi, na lekcji z doświadczeń eksploatacyjnych w przeszłości oraz, w stosownych przypadkach, na wykorzystaniu postępów w metodologii i nauce.

(21)

W przeszłości państwa członkowskie przeprowadzały samooceny w ścisłym powiązaniu z międzynarodowymi przeglądami zewnętrznymi pod auspicjami MAEA w ramach misji IRRT (International Regulatory Review Team) i IRRS (Integrated Regulatory Review Service). Te samooceny i misje prowadzone były z inicjatywy państw członkowskich na zasadzie dobrowolności w duchu otwartości i przejrzystości. Samooceny i towarzyszące im zewnętrzne przeglądy infrastruktury prawnej, regulacyjnej i organizacyjnej powinny mieć na celu wzmocnienie i poprawę krajowych ram państw członkowskich, uznając jednocześnie ich kompetencje w zapewnianiu bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych na ich terytorium. Samooceny i następujące po nich międzynarodowe zewnętrzne przeglądy nie są ani inspekcją, ani audytem, lecz mechanizmem wzajemnego uczenia się, który dopuszcza różne podejścia do organizacji i praktyk właściwego organu regulacyjnego, uwzględniając jednocześnie uwarunkowania regulacyjne, techniczne i polityczne państwa członkowskiego, które przyczyniają się do zapewnienia silnego systemu bezpieczeństwa jądrowego. Międzynarodowy przegląd zewnętrzny powinien być postrzegany jako możliwość wymiany profesjonalnych doświadczeń i dzielenia się naukami i dobrymi wzorcami w duchu otwartości i współpracy, raczej na zasadzie rad partnerów, a nie kontroli lub osądu. Uznając potrzebę elastyczności i dostosowania w odniesieniu do różnych systemów istniejących w państwach członkowskich, państwo członkowskie powinno móc samo określać, które części jego systemu zostaną poddane przeglądowi zewnętrznemu, mającemu na celu ciągłą poprawę bezpieczeństwa jądrowego.

(22)

Zgodnie z pkt 34 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa (10) zachęca się państwa członkowskie do sporządzania, dla ich własnych celów i w interesie Wspólnoty, własnych tabel, które w możliwie najszerszym zakresie odzwierciedlają korelacje pomiędzy niniejszą dyrektywą a środkami transpozycji, oraz do podawania ich do wiadomości publicznej,

a)

ustanowienie ram wspólnotowych w celu utrzymania ciągłej poprawy i promowania bezpieczeństwa jądrowego i jego regulacji;

b)

zapewnienie wprowadzenia przez państwa członkowskie odpowiednich rozwiązań krajowych zapewniających wysoki poziom bezpieczeństwa jądrowego, aby chronić pracowników i ludność przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego z obiektów jądrowych.

1)

„obiekty jądrowe” oznaczają:

2)

„bezpieczeństwo jądrowe” oznacza osiągnięcie odpowiednich warunków eksploatacji, zapobieganie awariom i łagodzenie ich skutków, czego wynikiem jest ochrona pracowników i ludności przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego z obiektów jądrowych;

3)

„właściwy organ regulacyjny” oznacza organ lub system organów wyznaczonych w państwie członkowskim w dziedzinie regulacji bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, o czym mowa w art. 5;

4)

„zezwolenie” oznacza każdy dokument wydany na mocy jurysdykcji państwa członkowskiego w celu przyznania odpowiedzialności za lokalizację, projektowanie, budowę, rozruch i eksploatację lub likwidację obiektów jądrowych;

5)

„posiadacz zezwolenia” oznacza osobę prawną lub fizyczną odpowiedzialną za całość obiektu jądrowego na podstawie zezwolenia.

a)

przyjęcie krajowych wymogów bezpieczeństwa jądrowego. W gestii państw członkowskich pozostaje określanie sposobu ich przyjmowania oraz instrumentów ich realizacji;

b)

zapewnienie systemu wydawania zezwoleń i zakazu eksploatacji obiektów jądrowych bez zezwolenia;

c)

zapewnienie systemu nadzoru nad bezpieczeństwem jądrowym;

d)

działania na rzecz egzekwowania przepisów, w tym zawieszenie eksploatacji oraz zmianę lub cofnięcie zezwolenia.

a)

wymaganie od posiadacza zezwolenia zgodności z krajowymi wymogami bezpieczeństwa jądrowego i warunkami stosownego zezwolenia;

b)

wymaganie wykazania tej zgodności, w tym z wymogami art. 6 ust. 2–5;

c)

zweryfikowanie tej zgodności przez oceny i inspekcje regulacyjne; oraz

d)

przeprowadzanie działań na rzecz egzekwowania przepisów, w tym zawieszenia eksploatacji obiektu jądrowego zgodnie z warunkami określonymi w ramach krajowych, o których mowa w art. 4 ust. 1.