Rozporządzenie Rady (WE) nr 550/97

z dnia 24 marca 1997 r.

w sprawie działań związanych z HIV/AIDS w krajach rozwijających się

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 130w,

uwzględniając wniosek Komisji [1],

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 189c Traktatu [2],

a także mając na uwadze, co następuje:

organ budżetowy zdecydował o stworzeniu, w ramach budżetu na 1988 r., pozycji budżetowej określonej w celu wsparcia walki przeciwko epidemii HIV/AIDS, według której będzie ona starała się wypracować innowacyjne środki uzupełniające już wdrożone na innych poziomach;

Komisja, w swoim komunikacie do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 7 stycznia 1994 r. w sprawie HIV/AIDS w krajach rozwijających się, przedstawiła zasady polityki i priorytetowe strategie niezbędne dla wzmocnienia skuteczności działań Wspólnoty i Państw Członkowskich w tej dziedzinie;

HIV/AIDS nie jest już nowo ujawniającą się epidemią, lecz przybrała rozmiar pandemii rozprzestrzeniającej się na całym świecie, której rozwój wiąże się ze zróżnicowanymi społecznymi i politycznymi konsekwencjami w zależności od regionów i/lub danych państw, i wymaga wobec tego właściwej strukturalnej i wielosektorowej odpowiedzi, która wykracza poza zasoby finansowe i ludzkie większości krajów rozwijających się;

Rada, w swojej rezolucji z dnia 6 maja 1994 r., podkreśliła wagę problemu, jakim jest epidemia HIV/AIDS oraz potrzebę podjęcia wysiłków w celu udzielenia większego wsparcia na rzecz krajowych strategii krajów rozwijających się; Rada, jako priorytetowe w ramach takiego wsparcia, wskazała strategie stawiające sobie za cel bardziej skuteczne zapobieganie przenoszenia choroby poprzez edukację, propagowanie zdrowia seksualnego i rozrodczego oraz bezpieczeństwo transfuzji, obok strategii pomocy osobom będącym nosicielami wirusa HIV i chorym, w szczególności poprzez wzmocnienie systemów ochrony zdrowia, zwalczania dyskryminacji i wykluczenia społecznego;

Parlament Europejski i Wspólne Zgromadzenie WE-AKP, w swoich rezolucjach przyjętych odpowiednio w dniu 14 kwietnia 1986 r. i w dniu 15 lutego 1993 r., również podkreślili potrzebę większego uwzględnienia przyczyn i czynników takich jak ubóstwo sprzyjających rozprzestrzenianiu się epidemii, oraz ekonomicznych i społecznych skutków HIV/AIDS, przede wszystkim poprzez stosowanie środków zmierzających do wzmocnienia sytuacji kobiet i pomoc lokalnym społecznościom w opiece nad rodzinami i osobami dotkniętymi pandemią;

zarówno Parlament Europejski, jak i Rada wezwały do większego zaangażowania się Wspólnoty w tej dziedzinie;

skuteczność programów na rzecz wsparcia krajowych strategii zwalczania HIV/AIDS jest uzależniona od lepszej koordynacji pomocy zarówno na poziomie europejskim, jak i innych dawców oraz agend ONZ, w szczególności UNAIDS, i wykorzystania elastycznych procedur specjalnie dostosowanych do szczególnego charakteru działań i rodzaju partnerów; rezolucje Parlamentu Europejskiego i Rady wzywają do podejmowania wysiłków w tym kierunku;

powinny zostać ustanowione przepisy administracyjne i procedury dla współpracy w dziedzinie HIV/AIDS;

finansowe kwoty referencyjne, w rozumieniu pkt 2 deklaracji Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji z dnia 6 marca 1995 r. [3], są włączone do niniejszego rozporządzenia na okres 1997–1999 r., bez uszczerbku dla uprawnień organów budżetowych zdefiniowanych w Traktacie,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

1. Wspólnota realizuje program na rzecz pomocy krajom rozwijającym się (zwany dalej "programem") w ich wysiłkach zmierzających do ograniczenia do minimum rozprzestrzeniania się epidemii HIV/AIDS i pomocy w radzeniu sobie z jej wpływem na zdrowie oraz rozwój społeczny i gospodarczy.

Program jest przede wszystkim skierowany do najuboższych i najmniej rozwiniętych państw oraz tych części społeczeństw krajów rozwijających się, które znajdują się w najbardziej niekorzystnej sytuacji.

Wspólnota za priorytetową uznaje realizację następujących celów:

a) ograniczenie przenoszenia się HIV/AIDS i rozprzestrzeniania się innych chorób, które mogą być przenoszone drogą płciową lub w drodze zarażenia okołoporodowego;

b) wzmocnienie służby zdrowia i służb socjalnych, tak aby były one zdolne sprostać rosnącym wymaganiom w związku z rozprzestrzenianiem się epidemii;

c) udzielanie pomocy rządom i społecznościom przy ocenie wpływu epidemii na różne sektory gospodarki i grupy społeczne, oraz przy określeniu i wdrażaniu strategii mających na celu radzenie sobie z tym;

d) rozwijanie wiedzy naukowej na temat epidemii oraz wpływu środków, w celu poprawy ich jakości, poza podstawowymi badaniami naukowymi;

e) zwalczenie dyskryminacji oraz społecznego i ekonomicznego wykluczenia osób zarażonych HIV/AIDS.

2. Do osiągnięcia celów określonych w ust. 1, Wspólnota wspiera środki uwzględniające następujące podstawowe zasady polityki, czyli takie środki, które:

a) są dostosowane do zagrożenia, wynikającego ze społeczno-gospodarczego otoczenia, i dla potrzeb grup wrażliwych, określonych przez indywidualne zachowania i czynniki społeczno-ekonomiczne oraz demograficzne;

b) są dostosowane do szczególnych potrzeb mężczyzn i kobiet;

c) są oparte na poszanowaniu praw jednostki i umożliwiają edukację społeczną zainteresowanych osób;

d) przyczyniają się do większej motywacji jednostek i społeczności oraz umożliwiają im podjęcie obowiązków i kształtowanie postawy polegania na sobie;

e) są zintegrowane z polityką w zakresie zdrowia, edukacji i z innymi politykami;

f) są dostosowane do różnych etapów rozwoju epidemii;

g) zachęcają zarówno do politycznego, jak i finansowego angażowania się rządów w odpowiedzi na HIV/AIDS.

Artykuł 2

Środki, które należy zastosować dla osiągnięcia priorytetowych celów wymienionych w art. 1 stanowią wsparcie dla strategii rozwiniętych na poziomie międzynarodowym, regionalnym i krajowym państw będących ich beneficjentami i, w odniesieniu do każdego celu, obejmują:

1. obniżenie przenoszenia się HIV/AIDS oraz rozprzestrzeniania się innych chorób, które mogą być przenoszone droga płciową lub w drodze zarażenia okołoporodowego, poprzez:

a) informację i edukację w zakresie zdrowia seksualnego i rozrodczego oraz praw w odniesieniu do prokreacji; należy przede wszystkim zwrócić uwagę na to, by środki były szczególnie dostosowane do potrzeb grup docelowych i dla nich dostępne, w szczególności osób ze środowisk o wysokim stopniu zagrożenia i najbardziej społecznie i gospodarczo wrażliwych jednostek i społeczności, w szczególności kobiet i ludzi młodych. Takie środki powinny również obejmować dialog ze wspólnotami wyznaniowymi;

b) większą skuteczność w obniżaniu przenoszenia się HIV i chorób przenoszonych drogą płciową (STD), między innymi poprzez propagowanie lepszych metod regularnych badań w celu wykrycia i leczenia tych chorób;

c) zwiększoną dostępność i wykorzystanie różnych środków i metod ochrony, włącznie z bezpieczeństwem transfuzji krwi i innych rodzajów iniekcji;

d) wsparcie na rzecz uwzględniania problemów HIV/AIDS przy opracowywaniu polityk i strategii;

e) wsparcie środków mających na celu zwiększenie praw kobiet do decydowania we wszystkich sferach życia seksualnego i zdrowia rozrodczego, by stworzyć im możliwości i zachęcać do powszechnego stosowania różnych środków ochrony przeciw zakażeniu i przenoszeniu HIV/STD, a także środków mających na celu stosowne działania i ochronę zdrowia dzieci nienarodzonych oraz zwiększenie świadomości i odpowiedzialności za te problemy wśród społeczeństwa, w szczególności jego męskiej części;

2. wzmocnienie służby zdrowia i służb socjalnych, by mogły radzić sobie z rosnącymi wymaganiami w związku z rozprzestrzenianiem się epidemii, poprzez:

a) zapewnienie lepszych usług zdrowotnych, szczególnie podstawowych usług zdrowotnych, w drodze podejmowania kroków mających na celu zwiększenie krajowych, regionalnych i lokalnych możliwości w rozwoju działań profilaktycznych i opieki i poprawę dostępu do nich dla osób najbardziej narażonych;

b) badanie sposobów i środków poprawy dostępu do leczenia dla osób zarażonych HIV w najuboższych krajach. Takie badanie powinno być prowadzone w ścisłej współpracy z agendami Narodów Zjednoczonych, zainteresowanych organizacji pozarządowych, laboratoriów farmaceutycznych i Państw Członkowskich Unii Europejskiej;

c) zwiększenie możliwości w zakresie bezpieczeństwa transfuzji krwi i wewnątrzszpitalnego;

d) poprawienie warunków szkolenia personelu medycznego i paramedycznego;

e) poprawienie systemu powiadamiania i statystycznego do celów monitorowania epidemiologicznego;

3. udzielanie pomocy rządom i społecznościom przy ocenie wpływu epidemii na różne sektory gospodarki i grupy społeczne oraz określanie i wdrażanie strategii w celu radzenia sobie z tym, poprzez:

a) udostępnienie zaplecza technicznego służącego pomocą rządom w analizie wpływu społecznego i gospodarczego epidemii oraz w opracowywaniu i wdrażaniu odpowiednich strategii w danym sektorze;

b) udzielenie wsparcia technicznego i finansowego w celu umożliwienia organizacjom pozarządowym i lokalnym społecznościom optymalizacji ich wkładu na rzecz zapobiegania i opieki, przede wszystkim poprzez pomoc w tworzeniu sieci przeznaczonej do poprawy skuteczności wysiłków i wzmocnienia informacji, koordynacji i współpracy wszystkich zaangażowanych osób i instytucji;

c) zachęcanie lokalnych społeczności do uczestnictwa w rozwoju lokalnych strategii informacji, programów edukacji seksualnej i finansowania;

4. rozwijanie wiedzy naukowej na temat epidemii oraz wpływu środków, w celu poprawy ich jakości, poza podstawowymi badaniami naukowymi, poprzez:

a) rozwój szkoleń naukowych poprzez lepsze monitorowanie programów opartych o odpowiednie wskaźniki oraz wzmocnienie stosowanych badań medycznych, socjologicznych i antropologicznych;

b) wspieranie wymiany informacji w zakresie zdobytych doświadczeń;

5. zwalczanie dyskryminacji oraz społecznego i ekonomicznego wykluczenia osób zarażonych HIV/AIDS poprzez:

a) propagowanie poszanowania praw jednostki, w szczególności praw w odniesieniu do prokreacji;

b) zachęcanie do niedyskryminacji i zwalczania napiętnowania osób żyjących z wirusem, w szczególności poprzez kampanie informacyjne i określanie właściwych ram legislacyjnych.

Artykuł 3

Do instytucji współpracujących, kwalifikujących się do wsparcia finansowego na podstawie niniejszego rozporządzenia należą:

- rządowe departamenty i agencje krajowe, regionalne i lokalne,

- władze lokalne i inne organy zdecentralizowane, włącznie z tradycyjnymi strukturami społecznymi,

- organizacje regionalne i organizacje międzynarodowe,

- instytuty badawcze i uniwersytety.

- lokalne społeczności i sektor prywatny, łącznie z organizacjami pozarządowymi, organizacjami i ugrupowaniami kobiet i stowarzyszeń działających w ramach ruchu obywatelskiego, dysponujące możliwościami wniesienia wkładu, bez względu na zakres posiadanej wiedzy specjalistycznej, w budowanie, wdrażanie i monitorowanie strategii priorytetowych w dziedzinie HIV/AIDS, opisanych w art. 2.

Artykuł 4

1. Instrumenty, które mają być zastosowane w trakcie działań określonych w art. 2, obejmują badania, pomoc techniczną, szkolenia lub inne usługi, dostawy oraz prace budowlane, jak również audyt i misje mające na celu ocenę i kontrolę. Jako priorytet przyjmuje się rozszerzanie krajowego potencjału w związku z potrzebą uzyskania opłacalności w długofalowej perspektywie.

2. Finansowanie przez Wspólnotę może obejmować zarówno nakłady inwestycyjne, z wyjątkiem nabycia budynków oraz, ponieważ projekty muszą, na tyle, na ile jest możliwe, dotyczyć perspektywy średnioterminowej, stałych wydatków (na które składają się wydatki administracyjne, koszty utrzymania i bieżące).

3. Dąży się do pozyskania udziału finansowego partnerów określonych w art. 3 dla każdego działania w ramach współpracy. Ich udział jest uzależniony od ich środków i charakteru danego projektu.

4. Można poszukiwać możliwości współfinansowania z innymi darczyńcami, w szczególności z Państwami Członkowskimi.

5. Podejmuje się niezbędne środki w celu podkreślenia wspólnotowego charakteru pomocy udzielanej na podstawie niniejszego rozporządzenia.

6. Aby osiągnąć cele spójności i komplementarności określone w Traktacie, oraz mając na celu zagwarantowanie optymalnej skuteczności ogółu tych przedsięwzięć, Komisja podejmie wszelkie niezbędne działania koordynujące, w szczególności polegające na:

a) ustanowieniu systemu regularnej wymiany i analizy informacji na temat finansowanych działań oraz tych, których finansowanie proponuje Wspólnota i Państwa Członkowskie;

b) koordynacji działań na miejscu poprzez regularne spotkania i wymianę informacji między przedstawicielami Komisji i Państw Członkowskich w kraju będącym beneficjentem.

7. W celu uzyskania możliwie największego wpływu w skali ogólnoświatowej i krajowej, Komisja, w powiązaniu z Państwami Członkowskimi, podejmuje wszelkie inicjatywy niezbędne dla zapewnienia właściwej koordynacji i ścisłej współpracy z krajami będącymi beneficjentami oraz wszystkimi osobami i instytucjami, od których pochodzą fundusze, a także innymi zaangażowanymi agencjami międzynarodowymi, w szczególności tymi, które są częścią systemu Narodów Zjednoczonych, w szczególności UNAIDS.

Artykuł 5

Wsparcie finansowe w ramach niniejszego rozporządzenia udzielane jest w formie dotacji.

Artykuł 6

Finansowa kwota referencyjna na wykonanie niniejszego programu w okresie 1997–1999 r. wynosi 45 milionów ECU.

Wartość środków przyznanych na rok jest zatwierdzana przez organy budżetowe w ramach limitów perspektywy finansowej.

Artykuł 7

1. Komisja jest odpowiedzialna za ocenianie, decydowanie i zarządzanie działaniami objętymi niniejszym rozporządzeniem, zgodnie z obowiązującymi procedurami budżetowymi i innymi, w szczególności procedurami ustanowionymi w rozporządzeniu finansowym mającym zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich.

2. Decyzje odnoszące się do dotacji przekraczających 2 miliony ECU na poszczególne działania finansowane na mocy niniejszego rozporządzenia są podejmowane zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 8.

Komisja w krótkiej formie powiadamia Komitet określony w art. 8 o wszelkich decyzjach finansowych, które zamierza podjąć w odniesieniu do projektów i programów o wartości poniżej 2 milionów ECU. Te informacje zostają udostępnione nie później niż tydzień przed podjęciem decyzji.

3. Komisja jest upoważniona do zatwierdzenia, bez zasięgania opinii Komitetu określonego w art. 8, wszelkich dodatkowych zobowiązań, które są niezbędne do pokrycia przewidywanych przekroczeń zakładanych kosztów lub przekroczeń, które w ramach tych działań już miały miejsce, pod warunkiem że przekroczenie lub dodatkowe zapotrzebowanie jest mniejsze lub równe 20 % początkowego zaangażowania ustalonego w decyzji finansowej.

4. Wszystkie finansowe porozumienia lub kontrakty zawarte na podstawie niniejszego rozporządzenia, przewidują przeprowadzenie w imieniu Komisji i Trybunału Obrachunkowego kontroli na miejscu, zgodnie ze zwykłymi procedurami ustanowionymi przez Komisję na podstawie obowiązujących przepisów, w szczególności tych stosowanych w rozporządzeniu finansowym dotyczącym budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich.

5. W przypadku gdy działania są przedmiotem porozumień finansowych między Wspólnotą a krajami będącymi beneficjentami, takie porozumienia przewidują, że zapłata podatków, ceł i innych opłat nie jest pokrywana przez Wspólnotę.

6. Udział w zaproszeniach do przetargu i udzielaniu zamówień jest otwarty na równych warunkach dla wszystkich osób fizycznych i prawnych z Państw Członkowskich i z kraju będącego odbiorcą. Może on być rozszerzony na inne kraje rozwijające się oraz, w należycie usprawiedliwionych wyjątkowych przypadkach, na inne państwa trzecie.

7. Dostawy pochodzą z Państw Członkowskich, z kraju będącego odbiorcą lub z innych krajów rozwijających się. W należycie usprawiedliwionych wyjątkowych przypadkach dostawy mogą pochodzić z innego miejsca.

8. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

- poszukiwanie właściwej proporcji między efektywnością kosztów i trwałością jego efektów w czasie tworzenia projektu,

- jasne określenie i nadzorowanie osiąganych celów i wskaźników dla wszystkich projektów.

9. Pomoc dostarczana na podstawie niniejszego rozporządzenia uzupełnia i wzmacnia pomoc dostarczaną przez inne instrumenty współpracy rozwoju.

Artykuł 8

1. Komisję wspiera Komitet ds. Rozwoju, właściwy pod względem geograficznym, odpowiedzialny za rozwój.

2. Przedstawiciel Komisji przedkłada Komitetowi projekt środków, które maja być podjęte. Komitet wydaje swoją opinię w sprawie projektu w terminie, który może ustalić przewodniczący w zależności od pilności sprawy. Opinię wydaje się większością ustanowioną w art. 148 ust. 2 Traktatu, w przypadku decyzji, które Rada jest zobowiązana przyjąć na wniosek Komisji. Głosy przedstawicieli Państw Członkowskich w ramach Komitetu są ważone w sposób określony w tym artykule. Przewodniczący nie bierze udziału w głosowaniu.

Komisja przyjmie przewidziane środki, jeżeli są one zgodne z opinią Komitetu.

Jeżeli proponowane środki nie są zgodne z opinią Komitetu, lub jeżeli taka opinia nie zostaje przedstawiona, Komisja niezwłocznie przedkłada Radzie propozycję odnoszącą się do środków, które mają być podjęte. Rada stanowi większością kwalifikowaną.

Jeżeli po upływie okresu trzech miesięcy od daty przedstawienia sprawy Radzie, Rada nie podjęła decyzji, zaproponowane środki zostają przyjęte przez Komisję.

Artykuł 9

W ramach wspólnych posiedzeń Komitetu określonego w art. 8 ust. 1, raz do roku ma miejsce wymiana poglądów na podstawie prezentacji przez przedstawiciela Komisji ogólnych wytycznych dla działań, które mają zostać przeprowadzone w następnych latach.

Artykuł 10

1. Po upływie każdego roku budżetowego Komisja składa Parlamentowi Europejskiemu i Radzie roczne sprawozdanie podsumowujące działania sfinansowane w ciągu tego roku oraz ocenę wykonania niniejszego rozporządzenia w tym okresie.

Podsumowanie zawiera w szczególności informacje o podmiotach, z którymi zawarto umowy.

2. Komisja przeprowadza regularnie oceny działań finansowanych przez Wspólnotę, aby stwierdzić, czy zostały osiągnięte cele działań, oraz aby ustalić wytyczne dotyczące poprawy skuteczności przyszłych działań. Komisja przedkłada Komitetowi określonemu w art. 8, podsumowanie przeprowadzonych ocen, które w razie potrzeby może zbadać ten Komitet. Sprawozdania z ocen są udostępniane każdemu Państwu Członkowskiemu na żądanie.

3. Komisja, nie później niż miesiąc po jej decyzji, informuje Państwa Członkowskie o zatwierdzonych działaniach i projektach, określając ich koszt i charakter, jak również kraj będący odbiorcą i partnerów.

Artykuł 11

Trzy lata po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie ogólną ocenę działań finansowanych przez Wspólnotę w ramach niniejszego rozporządzenia, wraz z sugestiami dotyczącymi przyszłości rozporządzenia oraz, w miarę potrzeby, propozycje dla jego zmiany.

Artykuł 12

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie trzeciego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 24 marca 1997 r.

W imieniu Rady

H. Van Mierlo

Przewodniczący

[1] Dz.U. C 252 z 28.9.1995, str. 4.

[2] Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 9 maja 1996 r. (Dz.U. C 152 z 27.5.1996, str. 44), wspólne stanowisko Rady z dnia 27 czerwca 1996 r. (Dz.U. C 264 z 11.9.1996, str. 21) oraz decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 listopada 1996 r. (Dz.U. C 362 z 2.12.1996, str. 43).

[3] Dz.U. C 102 z 4.4.1996, str. 4.

--------------------------------------------------