–

w imieniu Minister for Justice and Equality i Irlandii – M. Browne, Chief State Solicitor, D. Curley, S. Finnegan i A. Joyce, w charakterze pełnomocników, które wspierali J. Fitzgerald, SC, i A. Hanrahan, BL,

–

w imieniu MA – S. Brittain, BL, M. Lynam, SC, C. Mulholland, solicitor, i R. Munro, SC,

–

w imieniu rządu węgierskiego – Z. Biró-Tóth i M.Z. Fehér, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa – S. Fuller, w charakterze pełnomocnika, którego wspierali V. Ailes, J. Pobjoy, barristers, i J. Eadie, KC,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – H. Leupold, F. Ronkes Agerbeek i J. Vondung, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony (Dz.U. 2021, L 149, s. 10, zwanej dalej „umową o handlu i współpracy”), w związku z art. 49 ust. 1 i art. 52 ust. 3 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”).

2

Wniosek ten został przedłożony w ramach wykonania w Irlandii czterech nakazów aresztowania wydanych przez organy sądowe Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w celu przeprowadzenia postępowania karnego przeciwko MA.

3

Artykuł 7 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „EKPC”), stanowi:

„Nikt nie może być uznany za winnego popełnienia czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu działania, który według prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił czynu zagrożonego karą w czasie jego popełnienia. Nie będzie również wymierzona kara surowsza od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zagrożony karą został popełniony”.

4

Motyw 6 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. 2002, L 190, s. 1) określa:

„Europejski nakaz aresztowania, przewidziany w niniejszej decyzji ramowej stanowi pierwszy konkretny środek w dziedzinie prawa karnego wprowadzający zasadę wzajemnego uznawania, którą Rada Europejska określa jako »kamień węgielny« współpracy sądowej”.

5

Artykuł 1 ust. 1 tej decyzji ramowej stanowi:

„Europejski nakaz aresztowania stanowi decyzję sądową wydaną przez państwo członkowskie w celu aresztowania i przekazania przez inne państwo członkowskie osoby, której dotyczy wniosek, w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności bądź środka zabezpieczającego”.

6

Artykuł 126 Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.U. 2020, L 29, s. 7) stanowi:

„Obowiązuje okres przejściowy lub okres wdrażania, który rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej umowy i kończy się w dniu 31 grudnia 2020 r.”.

7

Motyw 23 umowy o handlu i współpracy ma następujące brzmienie:

„MAJĄC NA UWADZE, że współpraca między Zjednoczonym Królestwem a Unią [Europejską] w zakresie zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania lub ścigania czynów zabronionych oraz wykonywania sankcji karnych, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom, umożliwi wzmocnienie bezpieczeństwa Zjednoczonego Królestwa i Unii”.

8

Artykuł 1 umowy o handlu i współpracy przewiduje:

„W niniejszej umowie ustanowiono podstawę dla szeroko zakrojonych stosunków między stronami w obszarze dobrobytu i dobrego sąsiedztwa charakteryzującego się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy, z poszanowaniem autonomii i suwerenności stron”.

9

Artykuł 3 ust. 1 tej umowy ma następujące brzmienie:

„Strony, w duchu pełnego wzajemnego poszanowania oraz w dobrej wierze, wspierają się wzajemnie w realizacji zadań wynikających z niniejszej umowy i wszelkich umów uzupełniających”.

10

Artykuł 522 ust. 1 wspomnianej umowy stanowi:

„Celem niniejszej części jest zapewnienie współpracy organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości między państwami członkowskimi i instytucjami, organami i jednostkami organizacyjnymi Unii, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony, w odniesieniu do zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych, a także zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz ich zwalczania”.

11

W art. 524 umowy o handlu i współpracy uściślono:

„1.   Współpraca przewidziana w niniejszej części opiera się na długotrwałym poszanowaniu przez strony i państwa członkowskie demokracji i praworządności, ochronie praw podstawowych i wolności osób fizycznych, w tym na zasadach określonych w Powszechnej deklaracji praw człowieka [przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 10 grudnia 1948 r.] i w [EKPC], oraz skutecznego włączenia do prawa krajowego praw i wolności określonych w tej konwencji.

2.   Żadne z postanowień niniejszej części nie zmienia obowiązku poszanowania praw podstawowych i zasad prawnych odzwierciedlonych w szczególności w [EKPC] oraz, w przypadku Unii i jej państw członkowskich, w [Karcie]”.

12

Artykuł 596 tej umowy stanowi:

„Celem niniejszego tytułu jest zapewnienie, aby system ekstradycji między państwami członkowskimi, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony, był oparty na mechanizmie przekazywania osób na podstawie nakazu aresztowania zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym tytule”.

13

Artykuł 599 ust. 3 wspomnianej umowy brzmi następująco:

„Z zastrzeżeniem art. 600, art. 601 ust. 1 lit. b)–h) oraz art. 602, 603 i 604 państwo nie może odmówić wykonania nakazu aresztowania wydanego w związku z następującym zachowaniem, w przypadku gdy takie zachowanie jest zagrożone karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej 12 miesięcy:

14

Artykuły 600 i 601 umowy o handlu i współpracy wymieniają, odpowiednio, podstawy obligatoryjnej odmowy wykonania nakazu aresztowania i inne podstawy odmowy wykonania nakazu aresztowania.

15

Artykuł 602 ust. 1 i 2 tej umowy stanowi:

„1.   Nie można odmówić wykonania nakazu aresztowania na podstawie tego, że przestępstwo może być uznawane przez państwo wykonujące nakaz za przestępstwo polityczne, za przestępstwo związane z przestępstwem politycznym lub za przestępstwo popełnione z pobudek politycznych.

2.   Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą jednak powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiaru Sprawiedliwości o tym, że ust. 1 będzie miał zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do:

16

Artykuł 603 ust. 1 i 2 wspomnianej umowy stanowi:

„1.   Nie można odmówić wykonania nakazu aresztowania na podstawie tego, że osoba, której dotyczy nakaz, jest obywatelem państwa wykonującego nakaz.

2.   Zarówno Zjednoczone Królestwo, jak i Unia, działająca w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiaru Sprawiedliwości, że ich obywatele nie będą przekazywani lub że zezwolenie na ich przekazanie będzie udzielane wyłącznie po spełnieniu określonych warunków. Powiadomienie musi opierać się na przesłankach związanych z podstawowymi zasadami lub praktyką wewnętrznego porządku prawnego Zjednoczonego Królestwa lub państwa, w którego imieniu dokonano powiadomienia. W takiej sytuacji Unia, w imieniu któregokolwiek z jej państw członkowskich, lub Zjednoczone Królestwo – w zależności od przypadku – mogą powiadomić Specjalny Komitet ds. Współpracy Organów Ścigania i Wymiaru Sprawiedliwości w rozsądnym terminie po otrzymaniu powiadomienia drugiej strony, że organy sądowe wykonujące nakaz państwa członkowskiego lub Zjednoczonego Królestwa – w zależności od przypadku – mogą odmówić przekazania swoich obywateli temu państwu lub że przekazanie jest dozwolone wyłącznie po spełnieniu określonych warunków”.

17

Artykuł 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy stanowi:

„Wykonanie nakazu aresztowania przez organ sądowy wykonujący nakaz może podlegać następującym gwarancjom:

[…]

18

W art. 613 ust. 2 tej umowy uściślono:

„Jeśli organ sądowy wykonujący nakaz uzna informacje przekazane przez państwo wydające nakaz za niewystarczające do podjęcia decyzji o przekazaniu, występuje o pilne przekazanie niezbędnych informacji uzupełniających, w szczególności w odniesieniu do art. 597, art. 600–602, art. 604 i art. 606, a także może ustalić termin ich otrzymania […]”.

19

District Judge of the Magistrates’ Courts of Northern Ireland (sędzia okręgowy sądu pierwszej instancji w Irlandii Północnej, Zjednoczone Królestwo) wydał przeciwko MA cztery nakazy aresztowania w związku z przestępstwami związanymi z terroryzmem, popełnionymi w okresie od 18 do 20 lipca 2020 r., z których niektóre mogą uzasadniać orzeczenie kary dożywotniego pozbawienia wolności.

20

Wyrokiem z dnia 24 października 2022 r. oraz postanowieniami z tego samego dnia i z dnia 7 listopada 2022 r. High Court (wysoki trybunał, Irlandia) zarządził przekazanie MA do Zjednoczonego Królestwa i nie udzielił mu zgody na wniesienie środka odwoławczego do Court of Appeal (sądu apelacyjnego, Irlandia).

21

Orzeczeniem z dnia 17 stycznia 2023 r. Supreme Court (sąd najwyższy, Irlandia), który jest sądem odsyłającym w niniejszej sprawie, udzielił MA zgodę na zaskarżenie tego wyroku i tych postanowień High Court (wysokiego trybunału).

22

MA podnosi przed sądem odsyłającym, że jego przekazanie do Zjednoczonego Królestwa jest niezgodne z zasadą ustawowej określoności czynów zabronionych i kar.

23

W tym względzie sąd ten zauważa, że umowa o handlu i współpracy przewiduje mechanizm przekazywania mający zastosowanie między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi. Wobec identyczności między tym mechanizmem a mechanizmem ustanowionym w decyzji ramowej 2002/584, a także w świetle uregulowania irlandzkiego transponującego tę decyzję ramową i umowę o handlu i współpracy sąd ten uważa, że na podstawie tego uregulowania irlandzkiego i wspomnianej decyzji ramowej Zjednoczone Królestwo powinno być traktowane tak, jakby było państwem członkowskim.

24

Sąd ten wyjaśnia, że w przypadku przekazania MA do Zjednoczonego Królestwa i skazania go na karę pozbawienia wolności ewentualne warunkowe zwolnienie MA będzie regulowane przepisami Zjednoczonego Królestwa wydanymi po domniemanym popełnieniu przestępstw, za które jest on ścigany.

25

System umożliwiający warunkowe zwolnienie w Irlandii Północnej (Zjednoczone Królestwo) został bowiem zmieniony z dniem 30 kwietnia 2021 r. Przed tą zmianą osoba skazana za określone przestępstwa związane z terroryzmem mogła skorzystać z automatycznego zwolnienia warunkowego po odbyciu połowy kary. Zgodnie z systemem obowiązującym od tego dnia warunkowe zwolnienie takiej osoby wymaga zatwierdzenia przez wyspecjalizowany organ i może nastąpić dopiero po odbyciu przez tę osobę dwóch trzecich kary.

26

W tym względzie sąd odsyłający wyjaśnia, że Europejski Trybunał Praw Człowieka oddalił argument, zgodnie z którym retroaktywne zmiany w systemach darowania kary lub przedterminowego zwolnienia stanowią naruszenie art. 7 EKPC. Jednakże Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał w wyroku z dnia 21 października 2013 r. w sprawie Del Río Prada przeciwko Hiszpanii (CE:ECHR:2013:1021JUD004275009), że przepisy przyjęte w trakcie wykonywania kary mogą wpłynąć na jej zakres. Dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym kluczowe jest zatem ustalenie, czy wyrok ten stanowi zmianę wcześniejszego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

27

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2023 r. Supreme Court of the United Kingdom (sąd najwyższy Zjednoczonego Królestwa) orzekł, że stosowanie nowego systemu warunkowego zwolnienia od dnia 30 kwietnia 2021 r. do przestępstw popełnionych przed jego wejściem w życie nie jest niezgodne z art. 7 EKPC w zakresie, w jakim system ten zmienia jedynie zasady wykonywania orzeczonych kar pozbawienia wolności poszczególnych osób bez wydłużenia czasu trwania tych kar.

28

W tym kontekście, w szczególności w świetle gwarancji oferowanych przez system sądowy Zjednoczonego Królestwa w odniesieniu do stosowania EKPC, braku wykazania istnienia systemowej nieprawidłowości, która pozwalałaby założyć w przypadku przekazania MA prawdopodobne i rażące naruszenie praw zagwarantowanych przez EKPC, a także możliwości wniesienia przez MA skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, sąd odsyłający nie uwzględnił argumentacji MA opartej na ryzyku naruszenia art. 7 EKPC.

29

Sąd odsyłający zastanawia się jednak, czy do podobnego wniosku można dojść w odniesieniu do ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty.

30

Sąd ten zauważa w tym względzie, że w zakresie, w jakim art. 49 ust. 1 Karty odpowiada art. 7 ust. 1 EKPC, tym dwóm postanowieniom należy co do zasady nadać ten sam zakres, zgodnie z art. 52 ust. 3 Karty. Można by zatem rozważyć, bez przeprowadzenia dodatkowych weryfikacji, oparcie się na rozumowaniu przyjętym w odniesieniu do art. 7 ust. 1 EKPC.

31

Jednak Trybunał nie wypowiedział się jeszcze w przedmiocie następstw art. 49 Karty w przypadku zmiany przepisów krajowych dotyczących warunkowego zwolnienia.

32

Ponadto z uwagi na to, że państwo wykonujące nakaz jest zobowiązane do przekazania osoby, której dotyczy nakaz, należałoby ocenić, czy państwo to jest właściwe do wypowiedzenia się w przedmiocie argumentacji opartej na niezgodności z art. 49 ust. 1 Karty przepisów dotyczących kar, które mogą być stosowane w państwie wydającym nakaz, mimo że to ostatnie państwo nie jest zobowiązane do przestrzegania Karty, a Trybunał ustanowił wysokie wymogi w zakresie uwzględniania ryzyka naruszenia praw podstawowych w wydającym nakaz państwie członkowskim.

33

Sąd odsyłający uważa w konsekwencji, że powinien zwrócić się do Trybunału o wyjaśnienie kryteriów, jakie wykonujący nakaz organ sądowy powinien zastosować w celu oceny ewentualnego istnienia ryzyka naruszenia zasady legalności kar w okolicznościach, w których ani konstytucja krajowa, ani EKPC nie wykluczają przekazania.

34

W tych okolicznościach Supreme Court (sąd najwyższy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Jeżeli wnosi się, na podstawie [umowy o handlu i współpracy] o przekazanie osoby na potrzeby ścigania karnego przestępstw terrorystycznych, zaś osoba próbuje zapobiec takiemu przekazaniu, utrzymując, iż będzie ono naruszało art. 7 [EKPC] i art. 49 ust. [1] [Karty] z tego powodu, że wprowadzony został środek legislacyjny zmieniający część kary pozbawienia wolności, która musi zostać odbyta, oraz uzgodnienia dotyczące warunkowego zwolnienia, przyjęty po dacie, w którym miało zostać popełnione zarzucane przestępstwo, w związku z którym wystąpiono o przekazanie osoby, a także jeżeli zachodzą następujące okoliczności:

czy sąd, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu w rozumieniu art. 267 akapit trzeci TFUE, jest uprawniony do stwierdzenia, mając na uwadze art. 52 ust. 3 Karty oraz obowiązek lojalności w stosunkach między państwami członkowskimi i podmiotami zobowiązanymi do dokonania przekazania na podstawie przepisów decyzji ramowej 2002/584 oraz postanowień umowy o handlu i współpracy, iż osoba, której dotyczy wniosek, nie wykazała, że istnieje jakiekolwiek rzeczywiste ryzyko, iż jej przekazanie stanowiłoby naruszenie art. 49 ust. [1] Karty, czy też taki sąd jest zobowiązany przeprowadzić dalsze badanie, a jeżeli tak, to jaki jest charakter i zakres takiego badania?”.

35

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2024 r., Alchaster (C‑202/24, EU:C:2024:343), prezes Trybunału postanowił o zastosowaniu przyspieszonego trybu prejudycjalnego przewidzianego w art. 105 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

36

Na wstępie, ponieważ zarówno w uzasadnieniu postanowienia odsyłającego, jak i w treści swojego pytania, sąd odsyłający odnosi się do decyzji ramowej 2002/584, należy przypomnieć, że – jak podkreślił rzecznik generalny w pkt 33 opinii – z jej art. 1 ust. 1 wynika, iż zakres stosowania tej decyzji ramowej ogranicza się do wykonywania europejskich nakazów aresztowania wydawanych przez państwa członkowskie. Stąd też wspomniana decyzja ramowa nie reguluje wykonywania nakazów aresztowania takich jak ten, którego dotyczy postępowanie główne, wydawanych przez Zjednoczone Królestwo po upływie okresu przejściowego, który nastąpił – zgodnie z art. 126 Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej – w dniu 31 grudnia 2020 r.

37

Tak więc należy stwierdzić, że poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy umowę o handlu i współpracy w związku z art. 49 ust. 1 Karty należy interpretować w ten sposób, że wykonujący nakaz organ sądowy powinien – w przypadku gdy osoba, której dotyczy nakaz aresztowania wydany na podstawie tej umowy, powołuje się w razie przekazania jej do Zjednoczonego Królestwa na ryzyko naruszenia tego art. 49 ust. 1 z powodu niekorzystnej dla tej osoby zmiany warunków skorzystania z warunkowego zwolnienia, która to zmiana nastąpiła po domniemanym popełnieniu przestępstwa, za które osoba ta jest ścigana – ocenić istnienie tego ryzyka przed wydaniem orzeczenia w sprawie wykonania nakazu aresztowania, w sytuacji gdy ów organ sądowy wykluczył już ryzyko naruszenia art. 7 EKPC, opierając się na gwarancjach oferowanych generalnie przez Zjednoczone Królestwo w zakresie poszanowania EKPC oraz na możliwości wniesienia przez tę osobę skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

38

W tym względzie, chociaż formalnie sąd odsyłający nie odniósł się w swoim pytaniu do żadnego konkretnego postanowienia umowy o handlu i współpracy, to okoliczność tego rodzaju nie stoi na przeszkodzie temu, by Trybunał udzielił mu odpowiedzi dotyczącej prawa Unii we wszystkich aspektach wykładni, które mogą być użyteczne przy rozstrzyganiu zawisłej przed tym sądem sprawy, bez względu na to, czy ten ostatni odniósł się do nich w treści swojego pytania, czy też nie [zob. analogicznie wyrok z dnia 18 kwietnia 2023 r., E.D.L. (Podstawa odmowy związana z chorobą), C‑699/21, EU:C:2023:295, pkt 29].

39

Artykuł 1 umowy o handlu i współpracy stanowi, że w tej umowie ustanowiono podstawę dla szeroko zakrojonych stosunków między Unią a Zjednoczonym Królestwem w obszarze dobrobytu i dobrego sąsiedztwa charakteryzującego się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy, z poszanowaniem autonomii i suwerenności stron.

40

W tym celu umowa o handlu i współpracy zmierza w szczególności, jak wynika z jej motywu 23, do wzmocnienia bezpieczeństwa Unii i Zjednoczonego Królestwa poprzez umożliwienie współpracy w zakresie zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych oraz wykonywania sankcji karnych, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom.

41

Ten szczególny cel, który wpisuje się w ogólny cel umowy o handlu i współpracy wytyczony w art. 1 tej umowy (zob. podobnie wyrok z dnia 16 listopada 2021 r., Governor of Cloverhill Prison i in., C‑479/21 PPU, EU:C:2021:929, pkt 67), jest realizowany w części trzeciej owej umowy, na co wskazuje jej art. 522 ust. 1.

42

Jeśli chodzi o ogólne warunki stosowania tej części trzeciej, art. 524 ust. 1 umowy o handlu i współpracy przewiduje, że współpraca przewidziana w tej części trzeciej opiera się na długotrwałym przestrzeganiu przez Unię, Zjednoczone Królestwo i państwa członkowskie demokracji i praworządności oraz ochronie praw podstawowych i wolności osób fizycznych, w tym na zasadach określonych w Powszechnej deklaracji praw człowieka i w EKPC, a także na skutecznym włączeniu do prawa krajowego praw i wolności określonych w tej konwencji.

43

W ramach tej współpracy tytuł VII owej części trzeciej ma na celu, zgodnie z art. 596 umowy o handlu i współpracy zapewnienie, aby system ekstradycji między państwami członkowskimi, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem, z drugiej strony, był oparty na mechanizmie przekazywania osób na podstawie nakazu aresztowania zgodnie z warunkami określonymi w tym tytule.

44

Artykuły 600 i 601 umowy o handlu i współpracy określają przypadki, w których należy lub można odmówić wykonania nakazu aresztowania wydanego na podstawie tej umowy.

45

Ponadto art. 602 i 603 umowy o handlu i współpracy przewidują zasady dotyczące, odpowiednio, przestępstw politycznych i wyjątku ze względu na obywatelstwo, natomiast art. 604 tej umowy definiuje gwarancje, jakich w szczególnych przypadkach powinno udzielić państwo wydające nakaz.

46

O ile żaden przepis umowy o handlu i współpracy nie przewiduje wyraźnie, że państwa członkowskie są zobowiązane do wykonania nakazu aresztowania wydanego przez Zjednoczone Królestwo na podstawie tej umowy, o tyle ze struktury tytułu VII części trzeciej tej umowy, a w szczególności z funkcji, jaką pełnią, odpowiednio, art. 600–604 tej umowy, wynika, że – jak podkreślił rzecznik generalny w pkt 69 opinii – państwo członkowskie może odmówić wykonania takiego nakazu aresztowania wyłącznie z powodów wynikających z umowy o handlu i współpracy [zob. analogicznie wyrok z dnia 14 września 2023 r., Sofiyska gradska prokuratura (Kolejne nakazy aresztowania), C‑71/21, EU:C:2023:668, pkt 48].

47

Co się tyczy bardziej szczegółowo sytuacji takiej jak ta omawiana w postępowaniu głównym, art. 599 ust. 3 umowy o handlu i współpracy przewiduje ponadto w sposób wyraźny, że z zastrzeżeniem art. 600, art. 601 ust. 1 lit. b)–h) oraz art. 602, 603 i 604 tej umowy państwo nie może odmówić wykonania nakazu aresztowania wydanego między innymi w związku z terroryzmem, w przypadku gdy takie zachowanie jest zagrożone karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej 12 miesięcy.

48

O ile z powyższego wynika, że wykonujący nakaz organ sądowy jest co do zasady zobowiązany do wykonania nakazu aresztowania takiego jak ten rozpatrywany w postępowaniu głównym, o tyle art. 524 ust. 2 umowy o handlu i współpracy uściśla, że żadne z postanowień części trzeciej tej umowy nie zmienia obowiązku poszanowania praw podstawowych i zasad prawnych odzwierciedlonych w szczególności w EKPC oraz, w przypadku Unii i jej państw członkowskich, w Karcie.

49

Obowiązek przestrzegania Karty, przypomniany w tym art. 524 ust. 2, ciąży na państwach członkowskich, gdy podejmują one decyzję o przekazaniu osoby do Zjednoczonego Królestwa, ponieważ decyzja o takim przekazaniu stanowi stosowanie prawa Unii w rozumieniu art. 51 ust. 1 Karty. Wykonujące nakaz organy sądowe państw członkowskich są zatem zobowiązane do zagwarantowania przy wydawaniu tej decyzji poszanowania praw podstawowych przyznanych w Karcie osobie, której dotyczy nakaz aresztowania wydany na podstawie umowy o handlu i współpracy, przy czym okoliczność, że Karta nie stosuje się do Zjednoczonego Królestwa, jest w tym względzie pozbawiona znaczenia (zob. analogicznie wyrok z dnia 6 września 2016 r., Petruhhin,C‑182/15, EU:C:2016:630, pkt 52, 53).

50

Wśród tych praw znajdują się w szczególności prawa wynikające z art. 49 ust. 1 Karty, który stanowi między innymi, że nie wymierza się kary surowszej od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zabroniony pod groźbą kary został popełniony.

51

W konsekwencji istnienie ryzyka naruszenia wspomnianych praw może pozwolić wykonującemu nakaz organowi sądowemu na powstrzymanie się, po przeprowadzeniu odpowiedniego badania, od wykonania nakazu aresztowania wydanego na podstawie umowy o handlu i współpracy [zob. analogicznie wyroki: z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality (Nieprawidłowości w systemie sądownictwa), C‑216/18 PPU, EU:C:2018:586, pkt 59; z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 72; a także z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 43].

52

Co się tyczy szczegółowych zasad takiego badania, z orzecznictwa Trybunału dotyczącego decyzji ramowej 2002/584 wynika, że ocena w postępowaniu w sprawie wykonania europejskiego nakazu aresztowania rzeczywistego charakteru ryzyka naruszenia praw podstawowych zagwarantowanych w art. 4, 7, 24 i 47 Karty powinna co do zasady zostać przeprowadzona w drodze dwuetapowego badania, które to etapy nie mogą się na siebie nakładać, ponieważ wymagają analizy na podstawie odrębnych kryteriów, i powinny w związku z tym być przeprowadzane kolejno po sobie [zob. podobnie wyroki: z dnia 5 kwietnia 2016 r., Aranyosi i Căldăraru, C‑404/15 i C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198, pkt 89–94; z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality (Nieprawidłowości w systemie sądownictwa), C‑216/18 PPU, EU:C:2018:586, pkt 60, 61, 68; z dnia 18 kwietnia 2023 r., E.D.L. (Podstawa odmowy związana z chorobą), C‑699/21, EU:C:2023:295, pkt 55; a także z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo].

53

W tym celu wykonujący nakaz organ sądowy powinien w ramach pierwszego etapu ustalić, czy istnieją obiektywne, wiarygodne, dokładne i należycie zaktualizowane dane świadczące o istnieniu rzeczywistego ryzyka naruszenia w wydającym nakaz państwie członkowskim jednego z tych praw podstawowych ze względu albo na nieprawidłowości systemowe lub ogólne, albo na nieprawidłowości dotykające szczególnie obiektywnie możliwej do zidentyfikowania grupy osób [zob. podobnie wyroki: z dnia 5 kwietnia 2016 r., Aranyosi i Căldăraru, C‑404/15 i C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198, pkt 89; z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 102; a także z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 47].

54

W ramach drugiego etapu badania wykonujący nakaz organ sądowy powinien zbadać, w sposób konkretny i dokładny, w jakim zakresie nieprawidłowości stwierdzone w ramach pierwszego etapu badania, o którym mowa w poprzednim punkcie niniejszego wyroku, mogą mieć wpływ na sytuację osoby wskazanej w europejskim nakazie aresztowania oraz czy z uwagi na jej sytuację osobistą istnieją poważne i sprawdzone podstawy, aby uznać, że ta osoba będzie narażona na rzeczywiste ryzyko naruszenia wspomnianych praw podstawowych w przypadku przekazania jej do wydającego nakaz państwa członkowskiego [zob. podobnie wyroki: z dnia 5 kwietnia 2016 r., Aranyosi i Căldăraru, C‑404/15 i C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198, pkt 94; z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 106; a także z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 48].

55

Jednakże, jak zauważył w istocie rzecznik generalny w pkt 76 opinii, wymóg przeprowadzenia takiego dwuetapowego badania nie może zostać przeniesiony na grunt przeprowadzania oceny ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty w ramach postępowania w sprawie wykonania nakazu aresztowania wydanego na podstawie umowy o handlu i współpracy.

56

Uproszczony i skuteczny system przekazywania osób skazanych lub podejrzanych ustanowiony decyzją ramową 2002/584 opiera się bowiem na wysokim stopniu zaufania, jakie powinno istnieć między państwami członkowskimi, oraz na zasadzie wzajemnego uznawania, która zgodnie z motywem 6 tej decyzji ramowej stanowi „kamień węgielny” współpracy sądowej między państwami członkowskimi w sprawach karnych [zob. podobnie wyroki: z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality (Nieprawidłowości w systemie sądownictwa), C‑216/18 PPU, EU:C:2018:586, pkt 40, 41; a także z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 35, 36].

57

Zasada wzajemnego zaufania wymaga, w szczególności w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, aby każde z tych państw uznawało – z zastrzeżeniem wyjątkowych okoliczności – że wszystkie inne państwa członkowskie przestrzegają prawa Unii, a zwłaszcza praw podstawowych uznanych w tym prawie [zob. podobnie opinia 2/13 (Przystąpienie Unii do EKPC) z dnia 18 grudnia 2014 r., EU:C:2014:2454, pkt 191; a także wyrok z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 93].

58

A zatem przy wykonywaniu prawa Unii państwa członkowskie mogą być zobowiązane na mocy tegoż właśnie prawa przyjmować domniemanie co do przestrzegania praw podstawowych przez inne państwa członkowskie, tak że nie tylko nie mogą one żądać od innego państwa członkowskiego wyższego poziomu ochrony krajowej praw podstawowych od poziomu zapewnionego w prawie Unii, lecz także – z zastrzeżeniem wyjątkowych przypadków – nie mogą one sprawdzać, czy to inne państwo członkowskie rzeczywiście przestrzegało w konkretnym wypadku praw podstawowych zagwarantowanych przez Unię [zob. podobnie opinia 2/13 (Przystąpienie Unii do EKPC) z dnia 18 grudnia 2014 r., EU:C:2014:2454, pkt 192; a także wyrok z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 94].

59

W tym kontekście obowiązek stwierdzenia istnienia nieprawidłowości takich jak te, o których mowa w pkt 53 niniejszego wyroku, przed zweryfikowaniem w sposób konkretny i precyzyjny, czy osoba, wobec której wydano europejski nakaz aresztowania, jest narażona na rzeczywiste ryzyko naruszenia prawa podstawowego, ma właśnie na celu uniknięcie sytuacji, w której taka weryfikacja mogłaby być przeprowadzana w przypadkach innych niż wyjątkowe, i stanowi w ten sposób konsekwencję domniemania poszanowania praw podstawowych przez wydające nakaz państwo członkowskie, które to domniemanie wynika z zasady wzajemnego zaufania (zob. podobnie wyrok z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 114–116).

60

Dochowanie tego obowiązku pozwala w szczególności zapewnić podział obowiązków między wydającym nakaz państwem członkowskim a wykonującym nakaz państwem członkowskim w zakresie spełnienia wymogów związanych z prawami podstawowymi, który wynika z pełnego stosowania zasad wzajemnego zaufania i wzajemnego uznawania stanowiących podstawę funkcjonowania mechanizmu europejskiego nakazu aresztowania [zob. podobnie wyroki: z dnia22 lutego 2022 r., Openbaar Ministerie (Sąd ustanowiony ustawą w wydającym nakaz państwie członkowskim), C‑562/21 PPU i C‑563/21 PPU, EU:C:2022:100, pkt 46; z dnia 31 stycznia 2023 r., Puig Gordi i in., C‑158/21, EU:C:2023:57, pkt 72, 96; a także z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 43].

61

Tymczasem zasada wzajemnego zaufania w sposób szczególny kształtuje stosunki między państwami członkowskimi.

62

Zasada ta opiera się bowiem na zasadniczym założeniu, zgodnie z którym każde państwo członkowskie dzieli z wszystkimi innymi państwami członkowskimi – i uznaje, że państwa te dzielą z nim – szereg wspólnych wartości, na których opiera się Unia, co zostało sprecyzowane w art. 2 TUE [zob. podobnie opinia 2/13 (Przystąpienie Unii do EKPC) z dnia 18 grudnia 2014 r., EU:C:2014:2454, pkt 168].

63

Powyższa zasada ma ponadto fundamentalne znaczenie dla Unii i jej państw członkowskich, gdyż umożliwia utworzenie i utrzymywanie europejskiej przestrzeni bez granic wewnętrznych [zob. podobnie opinia 2/13 (Przystąpienie Unii do EKPC) z dnia 18 grudnia 2014 r., EU:C:2014:2454, pkt 191].

64

Trybunał wyjaśnił ponadto, że ograniczenie do wyjątkowych przypadków możliwości sprawdzenia, czy inne państwo członkowskie rzeczywiście przestrzegało w konkretnym przypadku praw podstawowych ustanowionych w Karcie, jest związane ze specyficznym charakterem Unii i przyczynia się do równowagi, na jakiej się ona opiera [zob. podobnie opinia 2/13 (Przystąpienie Unii do EKPC) z dnia 18 grudnia 2014 r., EU:C:2014:2454, pkt 193, 194].

65

Oczywiście nie można wykluczyć, że umowa międzynarodowa mogłaby ustanowić wysoki poziom zaufania między państwami członkowskimi a niektórymi państwami trzecimi.

66

Trybunał uznał na przykład, że było tak w odniesieniu do stosunków między państwami członkowskimi a Królestwem Norwegii [zob. podobnie wyrok z dnia 14 września 2023 r., Sofiyska gradska prokuratura (Kolejne nakazy aresztowania), C‑71/21, EU:C:2023:668, pkt 32, 39].

67

To państwo trzecie znajduje się jednak w szczególnej sytuacji, utrzymując z Unią uprzywilejowane stosunki, wykraczające poza ramy współpracy gospodarczej i handlowej, ponieważ jest stroną Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uczestniczy we wspólnym europejskim systemie azylowym, wprowadza w życie i stosuje dorobek Schengen, a także zawarło z Unią umowę w sprawie procedury przekazywania osób między państwami członkowskimi Unii a Islandią i Norwegią, która weszła w życie w dniu 1 listopada 2019 r. [zob. podobnie wyrok z dnia 17 marca 2021 r., JR (Nakaz aresztowania – Skazanie w państwie trzecim będącym członkiem EOG), C‑488/19, EU:C:2021:206, pkt 60].

68

Trybunał podkreślił ponadto, po pierwsze, że w preambule tej ostatniej umowy umawiające się strony wyraziły wzajemne zaufanie do struktury i funkcjonowania swoich systemów prawnych, a także co do swojej zdolności do zagwarantowania rzetelnego procesu sądowego, a po drugie, że postanowienia rzeczonej umowy są bardzo podobne do odpowiadających im przepisów decyzji ramowej 2002/584 (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2020 r., Ruska Federacija,C‑897/19 PPU, EU:C:2020:262, pkt 73, 74).

69

Przywołanego w pkt 66 niniejszego wyroku stwierdzenia, które opiera się na szczególnych stosunkach między Unią a niektórymi państwami członkowskimi EOG, nie można jednak rozszerzyć na wszystkie państwa trzecie.

70

Co się tyczy bardziej dokładnie systemu wprowadzonego przez umowę o handlu i współpracy, należy przede wszystkim stwierdzić, że umowa ta nie ustanawia między Unią a Zjednoczonym Królestwem stosunków równie uprzywilejowanych jak te opisane w orzecznictwie przytoczonym w pkt 67 i 68 niniejszego wyroku. W szczególności Zjednoczone Królestwo nie jest częścią europejskiej przestrzeni bez granic wewnętrznych, na której utworzenie zezwala między innymi zasada wzajemnego zaufania.

71

Następnie, o ile z brzmienia art. 524 ust. 1 umowy o handlu i współpracy, o którym mowa w pkt 42 niniejszego wyroku, wynika, że współpraca między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi opiera się na długotrwałym poszanowaniu ochrony podstawowych praw i wolności osób fizycznych, o tyle współpraca ta nie jest przedstawiana jako oparta na zachowaniu między zainteresowanymi państwami wzajemnego zaufania, które istniało przed wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z Unii w dniu 31 stycznia 2020 r.

72

Wreszcie istnieją znaczące różnice między postanowieniami umowy o handlu i współpracy dotyczącymi mechanizmu przekazywania ustanowionego w tej umowie a odpowiadającymi im przepisami decyzji ramowej 2002/584.

73

W tym względzie należy w szczególności podkreślić, że decyzja ramowa nie zawiera wyjątków dotyczących politycznego charakteru przestępstw lub obywatelstwa osoby, której dotyczy nakaz, pozwalających na odstąpienie od wykonania europejskiego nakazu aresztowania w sytuacjach porównywalnych z tymi, o których mowa w art. 602 ust. 2 i art. 603 ust. 2 umowy o handlu i współpracy. Tymczasem takie wyjątki ilustrują granice zaufania ustanowionego między stronami tej umowy.

74

Jednocześnie wspomniana decyzja ramowa nie zawiera przepisu, który byłby porównywalny z art. 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy, a który przewiduje wyraźnie, że jeżeli istnieją istotne podstawy, by sądzić, że występuje rzeczywiste ryzyko dla ochrony jednego lub więcej praw podstawowych osoby, której dotyczy nakaz, niezależnie od tego, o jakie prawo chodzi, organ sądowy wykonujący nakaz, zanim podejmie decyzję o wykonaniu nakazu aresztowania, może w stosownych przypadkach wymagać dodatkowych gwarancji dotyczących traktowania osoby, której dotyczy nakaz, po jej przekazaniu.

75

Ten art. 604 lit. c) pozwala zatem na zwrócenie się o dodatkowe gwarancje w celu rozwiania wątpliwości dotyczących poszanowania praw podstawowych w wydającym nakaz państwie, których nie można wykluczyć, opierając się na zaufaniu istniejącym między Zjednoczonym Królestwem a państwami członkowskimi, przy czym wdrożenie tego mechanizmu nie jest uzależnione od uprzedniego stwierdzenia istnienia albo systemowych lub ogólnych nieprawidłowości, albo nieprawidłowości dotykających szczególnie obiektywnie możliwą do zidentyfikowania grupę osób.

76

Prawdą jest, że art. 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy nie przewiduje wyraźnie, że wykonujący nakaz organ sądowy będzie mógł nie wykonać nakazu aresztowania, w sytuacji gdy nie otrzyma dodatkowych gwarancji lub gdy dodatkowe gwarancje będą niewystarczające, aby wykluczyć powody, które pierwotnie skłoniły go do uznania, że istnieje rzeczywiste ryzyko dla ochrony praw podstawowych osoby, której dotyczy nakaz.

77

Niemniej odmienna wykładnia tego przepisu pozbawiałaby przewidziany w nim mechanizm wszelkiej skuteczności (effet utile).

78

Wynika z tego, że wykonujący nakaz organ sądowy, który ma orzec w przedmiocie nakazu aresztowania wydanego na podstawie umowy o handlu i współpracy, nie może nakazać przekazania osoby, której dotyczy nakaz, jeżeli w wyniku konkretnego i dokładnego zbadania sytuacji tej osoby uzna, że istnieją istotne podstawy, by sądzić, iż w przypadku przekazania tej osoby do Zjednoczonego Królestwa wystąpiłoby rzeczywiste ryzyko dla ochrony jej praw podstawowych.

79

W związku z tym, w sytuacji gdy osoba, której dotyczy nakaz aresztowania wydany na podstawie umowy o handlu i współpracy, powołuje się przed tym wykonującym nakaz organem sądowym na istnienie – w wypadku przekazania tej osoby Zjednoczonemu Królestwu – ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty, wspomniany wykonujący nakaz organ sądowy nie może, nie naruszając przy tym obowiązku poszanowania praw podstawowych ustanowionego w art. 524 ust. 2 tej umowy, nakazać tego przekazania bez konkretnego ustalenia, w wyniku odpowiedniego badania w rozumieniu pkt 51 niniejszego wyroku, czy istnieją istotne podstawy, by sądzić, że wspomniana osoba jest narażona na rzeczywiste ryzyko takiego naruszenia.

80

Do celów tego ustalenia należy w pierwszej kolejności podkreślić, że o ile istnienie oświadczeń i przyjęcie traktatów międzynarodowych gwarantujących co do zasady poszanowanie praw podstawowych nie wystarcza samo w sobie do zapewnienia odpowiedniej ochrony przed ryzykiem naruszenia praw podstawowych i wolności (zob. podobnie wyrok z dnia 6 września 2016 r., Petruhhin,C‑182/15, EU:C:2016:630, pkt 57), wykonujący nakaz organ sądowy musi jednak wziąć pod uwagę długotrwałe poszanowanie przez Zjednoczone Królestwo ochrony podstawowych praw i wolności osób fizycznych, w tym na zasadach określonych w Powszechnej deklaracji praw człowieka i EKPC, o którym wyraźnie przypomniano w art. 524 ust. 1 umowy o handlu i współpracy, a także przepisy przewidziane w prawie Zjednoczonego Królestwa i do niego inkorporowane w celu zapewnienia poszanowania praw podstawowych określonych w EKPC (zob. analogicznie wyrok z dnia 19 września 2018 r., RO,C‑327/18 PPU, EU:C:2018:733, pkt 52).

81

Decydująca sama w sobie nie może być jednak okoliczność, że wykonujący nakaz organ sądowy wykluczył już ryzyko naruszenia art. 7 EKPC, opierając się na gwarancjach oferowanych w sposób ogólny przez Zjednoczone Królestwo w zakresie poszanowania EKPC i możliwości wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez osobę, której dotyczy nakaz.

82

Z pkt 78 niniejszego wyroku wynika bowiem, że art. 524 ust. 2 i art. 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy w związku z art. 49 ust. 1 Karty nakładają na wykonujący nakaz organ sądowy obowiązek zbadania wszystkich okoliczności istotnych dla oceny przewidywalnej sytuacji osoby, której dotyczy nakaz, w przypadku przekazania jej do Zjednoczonego Królestwa, co zakłada, w odróżnieniu od dwuetapowego badania, o którym mowa w pkt 52–54 niniejszego wyroku, jednoczesne uwzględnienie zarówno przepisów i praktyk stosowanych ogólnie w tym państwie, jak i – w braku zastosowania zasad wzajemnego zaufania i wzajemnego uznawania – specyfiki indywidualnej sytuacji tej osoby.

83

W związku z tym, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 78 i 79 opinii, wykonujący nakaz organ sądowy powinien dokonać niezależnej oceny w świetle postanowień Karty, bez możliwości poprzestania na wzięciu pod uwagę orzecznictwa Supreme Court of the United Kingdom (sądu najwyższego Zjednoczonego Królestwa), o którym mowa w pkt 27 niniejszego wyroku, lub ogólnych gwarancji oferowanych przez istniejący w tym państwie system sądownictwa, o których mowa w pkt 28 tego wyroku.

84

W tym kontekście ewentualne stwierdzenie istnienia – w wypadku przekazania danej osoby do Zjednoczonego Królestwa – rzeczywistego ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty musi opierać się na wystarczających okolicznościach faktycznych [zob. analogicznie wyrok z dnia 22 lutego 2022 r., Openbaar Ministerie (Sąd ustanowiony ustawą w wydającym nakaz państwie członkowskim), C‑562/21 PPU i C‑563/21 PPU, EU:C:2022:100, pkt 60, 61].

85

W konsekwencji wykonujący nakaz organ sądowy będzie mógł odmówić wykonania nakazu aresztowania na podstawie art. 524 ust. 2 i art. 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy w związku z art. 49 ust. 1 Karty wyłącznie wtedy, gdy w świetle indywidualnej sytuacji osoby, której dotyczy nakaz, będzie posiadał obiektywne, wiarygodne, dokładne i należycie zaktualizowane dane wykazujące istotne podstawy, by sądzić, że występuje rzeczywiste ryzyko naruszenia tego art. 49 ust. 1 (zob. analogicznie wyroki: z dnia 6 września 2016 r., Petruhhin,C‑182/15, EU:C:2016:630, pkt 59; z dnia 19 września 2018 r., RO,C‑327/18 PPU, EU:C:2018:733, pkt 61).

86

W drugiej kolejności zgodnie z obowiązkiem wzajemnego wspierania się w dobrej wierze, o którym mowa w art. 3 ust. 1 umowy o handlu i współpracy, wykonujący nakaz organ sądowy przy badaniu ewentualnego istnienia ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty powinien w pełni wykorzystać przewidziane w tej umowie instrumenty służące wspieraniu współpracy między nim a wydającym nakaz organem sądowym.

87

W tym względzie, po pierwsze, art. 613 ust. 2 umowy o handlu i współpracy przewiduje, że jeśli wykonujący nakaz organ sądowy uzna informacje przekazane przez państwo wydające nakaz za niewystarczające do podjęcia decyzji o przekazaniu, występuje o pilne przekazanie niezbędnych informacji uzupełniających, w szczególności w związku z art. 604 tej umowy.

88

Organ ten jest zatem zobowiązany zwrócić się o pilne przekazanie wszelkich informacji uzupełniających, które uzna za niezbędne do podjęcia decyzji o przekazaniu osoby, której dotyczy nakaz aresztowania wydany na podstawie umowy o handlu i współpracy.

89

W związku z tym, ponieważ stwierdzenie poważnego ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty opiera się w sposób konieczny na analizie prawa państwa wydającego nakaz, wykonujący nakaz organ sądowy nie może, bez naruszenia obowiązku wzajemnego wspierania się w dobrej wierze przewidzianego w art. 3 ust. 1 umowy o handlu i współpracy, dokonać takiego stwierdzenia bez uprzedniego wystąpienia do wydającego nakaz organu sądowego o przekazanie informacji dotyczących przepisów tego prawa i sposobu, w jaki przepisy te mogą zostać zastosowane do indywidualnej sytuacji osoby, której dotyczy nakaz.

90

Po drugie, zgodnie z art. 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy wykonujący nakaz organ sądowy powinien zwrócić się o udzielenie dodatkowych gwarancji, jeżeli uzna, że istnieją istotne podstawy, by sądzić, że występuje rzeczywiste ryzyko naruszenia art. 49 ust. 1 Karty.

91

W związku z tym wykonujący nakaz organ sądowy będzie mógł odmówić wykonania nakazu aresztowania wydanego na podstawie umowy o handlu i współpracy ze względu na istnienie takiego ryzyka wyłącznie w sytuacji, gdy zwróci się on o dodatkowe gwarancje i gdy nie uzyska on gwarancji wystarczających do wykluczenia ryzyka naruszenia art. 49 ust. 1 Karty, które wcześniej zidentyfikował.

92

W trzeciej kolejności, co się tyczy ściślej zakresu art. 49 ust. 1 Karty, z orzecznictwa Trybunału wynika, że art. 49 Karty ustanawia co najmniej te same gwarancje co gwarancje przewidziane w art. 7 EKPC, które na podstawie art. 52 ust. 3 Karty należy przyjąć jako minimalny próg ochrony (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 marca 2017 r., Rosneft,C‑72/15, EU:C:2017:236, pkt 164; z dnia 5 grudnia 2017 r., M.A.S. i M.B., C‑42/17, EU:C:2017:936, pkt 54; z dnia 2 lutego 2021 r., Consob,C‑481/19, EU:C:2021:84, pkt 37; a także z dnia 10 listopada 2022 r., DELTA STROY 2003,C‑203/21, EU:C:2022:865, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

93

W tym względzie sąd odsyłający wskazuje, że na mocy uregulowania Zjednoczonego Królestwa przyjętego po domniemanym popełnieniu przestępstw będących przedmiotem postępowania głównego sprawcy niektórych przestępstw związanych z terroryzmem, takich jak te, o które podejrzany jest MA, mogą skorzystać z warunkowego zwolnienia tylko pod warunkiem, że zostanie ono zatwierdzone przez wyspecjalizowany organ, i po odbyciu dwóch trzecich kary, podczas gdy poprzedni system przewidywał automatyczne zwolnienie warunkowe po odbyciu przez skazanego połowy kary.

94

Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, że do celów stosowania art. 7 EKPC należy dokonać rozróżnienia między środkiem stanowiącym w istocie „karę” a środkiem dotyczącym „wykonania” lub „stosowania” kary. I tak, jeżeli charakter i cel środka dotyczą darowania kary lub zmiany w systemie warunkowego zwolnienia, środek ten nie stanowi integralnej części „kary” w rozumieniu tego art. 7 (wyrok ETPC z dnia 21 października 2013 r. w sprawie Del Río Prada przeciwko Hiszpanii, CE:ECHR:2013:1021JUD004275009, § 83).

95

Ponieważ rozróżnienie między środkiem stanowiącym „karę” a środkiem dotyczącym „wykonania” kary nie zawsze jest wyraźne w praktyce, w celu rozstrzygnięcia kwestii, czy środek przyjęty w trakcie wykonywania kary dotyczy wyłącznie zasad jej wykonania, czy też przeciwnie, ma on wpływ na jej zakres, należy zbadać w każdym konkretnym przypadku, z czym wymierzona „kara” rzeczywiście wiązała się w prawie wewnętrznym w rozpatrywanym okresie lub, innymi słowy, jaki był jej swoisty charakter (wyrok ETPC z dnia 21 października 2013 r. w sprawie Del Río Prada przeciwko Hiszpanii, CE:ECHR:2013:1021JUD004275009, §§ 85, 90).

96

W tym względzie Europejski Trybunał Praw Człowieka potwierdził niedawno, że okoliczność, iż podwyższenie progu dopuszczalności ubiegania się o warunkowe zwolnienie, które nastąpiło po skazaniu, mogło doprowadzić do zaostrzenia sytuacji pozbawienia wolności, dotyczyła wykonania kary, a nie samej kary, i że w związku z tym z takiej okoliczności nie można wywieść, iż wykonana kara byłaby surowsza od kary wymierzonej przez sąd orzekający co do istoty (wyrok ETPC z dnia 31 sierpnia 2021 r. w sprawie Devriendt przeciwko Belgii, CE:ECHR:2021:0831DEC003556719, § 29).

97

W związku z tym środek dotyczący wykonania kary będzie niezgodny z art. 49 ust. 1 Karty tylko wtedy, gdy prowadzi on do zmiany z mocą wsteczną samego zakresu kary grożącej w dniu popełnienia danego przestępstwa, skutkując w ten sposób wymierzeniem kary surowszej niż kara, którą pierwotnie dany czyn zabroniony był zagrożony. Chociaż w żadnym wypadku nie ma to miejsca, gdy środek ten ogranicza się do podwyższenia progu dopuszczalności ubiegania się o warunkowe zwolnienie, inaczej może być w szczególności wówczas, gdy wspomniany środek w swej istocie znosi możliwość warunkowego zwolnienia lub gdy stanowi część szeregu środków prowadzących do zaostrzenia swoistego charakteru pierwotnie grożącej kary.

98

W świetle powyższego odpowiedź na przedstawione pytanie winna brzmieć: art. 524 ust. 2 i art. 604 lit. c) umowy o handlu i współpracy w związku z art. 49 ust. 1 Karty należy interpretować w ten sposób, że wykonujący nakaz organ sądowy powinien – w przypadku gdy osoba, której dotyczy nakaz aresztowania wydany na podstawie tej umowy, powołuje się w razie przekazania jej do Zjednoczonego Królestwa na ryzyko naruszenia tego art. 49 ust. 1 z powodu niekorzystnej dla tej osoby zmiany warunków skorzystania z warunkowego zwolnienia, która to zmiana nastąpiła po domniemanym popełnieniu przestępstwa, za które osoba ta jest ścigana – przeprowadzić niezależne badanie istnienia tego ryzyka przed wydaniem orzeczenia w sprawie wykonania tego nakazu aresztowania, także w sytuacji gdy ów organ sądowy wykluczył już ryzyko naruszenia art. 7 EKPC, opierając się na gwarancjach oferowanych generalnie przez Zjednoczone Królestwo w zakresie poszanowania EKPC oraz na możliwości wniesienia przez tę osobę skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W wyniku tego badania ów wykonujący nakaz organ sądowy będzie mógł odmówić wykonania wspomnianego nakazu aresztowania wyłącznie wtedy, gdy po zwróceniu się do wydającego nakaz organu sądowego o dodatkowe informacje i gwarancje będzie posiadał obiektywne, wiarygodne, dokładne i należycie zaktualizowane dane wykazujące, że istnieje rzeczywiste ryzyko zmiany samego zakresu kary grożącej w dniu popełnienia danego przestępstwa, skutkującej wymierzeniem kary surowszej niż kara, którą pierwotnie dany czyn zabroniony był zagrożony.

99

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 524 ust. 2 i art. 604 lit. c) Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, w związku z art. 49 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

należy interpretować w ten sposób, że:

wykonujący nakaz organ sądowy powinien – w przypadku gdy osoba, której dotyczy nakaz aresztowania wydany na podstawie tej umowy, powołuje się, w razie przekazania jej do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, na ryzyko naruszenia tego art. 49 ust. 1 z powodu niekorzystnej dla tej osoby zmiany warunków skorzystania z warunkowego zwolnienia, która to zmiana nastąpiła po domniemanym popełnieniu przestępstwa, za które osoba ta jest ścigana – przeprowadzić niezależne badanie istnienia tego ryzyka przed wydaniem orzeczenia w sprawie wykonania tego nakazu aresztowania, także w sytuacji gdy ów organ sądowy wykluczył już ryzyko naruszenia art. 7 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., opierając się na gwarancjach oferowanych generalnie przez Zjednoczone Królestwo w zakresie poszanowania tej konwencji oraz na możliwości wniesienia przez tę osobę skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W wyniku tego badania ów wykonujący nakaz organ sądowy będzie mógł odmówić wykonania wspomnianego nakazu aresztowania wyłącznie wtedy, gdy po zwróceniu się do wydającego nakaz organu sądowego o dodatkowe informacje i gwarancje będzie posiadał obiektywne, wiarygodne, dokładne i należycie zaktualizowane dane wykazujące, że istnieje rzeczywiste ryzyko zmiany samego zakresu kary grożącej w dniu popełnienia danego przestępstwa, skutkującej wymierzeniem kary surowszej niż kara, którą pierwotnie dany czyn zabroniony był zagrożony.