Sprawa T‑1170/23

Spin Master Toys UK Ltd

przeciwko

Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej

Wyrok Sądu (szósta izba) z dnia 9 lipca 2025 r.

Znak towarowy Unii Europejskiej – Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku – Trójwymiarowy unijny znak towarowy – Kształt sześcianu o ścianach mających strukturę siatki i różniących się kolorami – Bezwzględna podstawa unieważnienia – Oznaczenie tworzone wyłącznie przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego – Artykuł 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94

1. Znak towarowy Unii Europejskiej – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Bezwzględne podstawy unieważnienia – Oznaczenia tworzone wyłącznie przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego – Ustalanie zasadniczych właściwości oznaczenia

   [rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii), art. 51 ust. 1 lit. a)]

   (zob. pkt 24–30)

2. Znak towarowy Unii Europejskiej – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Bezwzględne podstawy unieważnienia – Oznaczenia tworzone wyłącznie przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego – Ocena zasadniczych właściwości w świetle funkcji technicznej towaru

   [rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii), art. 51 ust. 1 lit. a)]

   (zob. pkt 31–34, 38, 40–46, 122)

3. Znak towarowy Unii Europejskiej – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Bezwzględne podstawy unieważnienia – Oznaczenia tworzone wyłącznie przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego – Sześcian o ścianach mających strukturę siatki i różniących się kolorami

   [rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii), art. 51 ust. 1 lit. a)]

   (zob. pkt 48–53, 61–76, 85–89, 114–123, 134–139)

4. Znak towarowy Unii Europejskiej – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Bezwzględne podstawy unieważnienia – Oznaczenia tworzone wyłącznie przez kształt towaru niezbędny do uzyskania efektu technicznego – Pojęcie kształtu – Trójwymiarowy znak towarowy w kolorach – Włączenie

   [rozporządzenie Rady nr 40/94, art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii), art. 51 ust. 1 lit. a)]

   (zob. pkt 84, 90–94, 101)

5. Znak towarowy Unii Europejskiej – Definicja i uzyskanie unijnego znaku towarowego – Określenie towarów lub usług, do których odnosi się znak towarowy – Obowiązek sprecyzowania przez zgłaszającego towarów lub usług objętych zgłoszeniem – Zakres

   (rozporządzenie Komisji nr 2868/95, art. 1 zasada 2 ust. 2)

   (zob. pkt 132, 133)

Streszczenie

W swoim wyroku Sąd oddalił skargę wniesioną przez Spin Master Toys UK Ltd, skarżącą, która domagała się stwierdzenia nieważności decyzji Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z dnia 20 października 2023 r. Sprawa ta umożliwiła Sądowi doprecyzowanie pojęć „kształtu” i „zasadniczej właściwości” w kontekście trójwymiarowego znaku towarowego zarejestrowanego w kolorach.

Skarżąca była właścicielem trójwymiarowego znaku towarowego przedstawiającego wersję 3 × 3 układanki znanej pod nazwą kostki Rubika. Wniosek o unieważnienie prawa do tego znaku towarowego został złożony w EUIPO przez Verdes Innovations SA.

EUIPO uwzględniło wniosek o unieważnienie prawa do spornego znaku towarowego. Decyzja ta została utrzymana w mocy przez Izbę Odwoławczą EUIPO, która uznała, że kolory kwadratów na każdej ścianie sześcianu stanowią zasadniczą właściwość znaku towarowego i są integralną częścią jego kształtu. Ustaliła ona, że kombinacja tych sześciu różnych kolorów jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 40/94 ( 1 ).

W następstwie wydania tej decyzji skarżąca wniosła do Sądu skargę, podnosząc, że sporny znak towarowy wykazuje zasadnicze właściwości, które nie są tworzone wyłącznie przez kształt i które w każdym razie nie są niezbędne do uzyskania efektu technicznego.

Ocena Sądu

Na wstępie Trybunał przypomniał, że podstawa odmowy rejestracji określona w art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 40/94 znajduje zastosowanie, jeżeli wszystkie zasadnicze właściwości danego kształtu mają charakter funkcjonalny, chyba że przynajmniej jedna z zasadniczych właściwości jest pozbawiona funkcjonalności, przy czym nie ma znaczenia, czy właściwość, która nie jest zasadnicza, jest pozbawiona funkcjonalności.

W niniejszej sprawie należy wziąć pod uwagę fakt, że sporny znak towarowy został zgłoszony jako trójwymiarowy lub przestrzenny znak towarowy, a nie jako znak będący wzorem, pozycyjny lub będący kolorem. Należy również zauważyć, że efektem technicznym spornego znaku towarowego jest efekt techniczny przedstawiany jako gra, która polega na odtworzeniu trójwymiarowej kolorowej układanki w kształcie sześcianu poprzez złożenie sześciu ścian o różnych kolorach.

W pierwszej kolejności Sąd wskazał, że wyrażenie „zasadnicze właściwości” należy rozumieć jako odniesienie do najbardziej istotnych elementów oznaczenia, w przeciwieństwie do drugorzędnych elementów będących przejawem inwencji twórczej. W niniejszym wypadku uznał on, podobnie jak Izba Odwoławcza, że sporny znak towarowy prezentuje następujące zasadnicze właściwości:

Stwierdził on natomiast, że sześć określonych kolorów umieszczonych na ścianach sześcianu i ich domniemany „szczególny układ” nie stanowią zasadniczej właściwości spornego znaku towarowego. Elementy te mają bowiem drugorzędne i marginalne znaczenie w stosunku do kształtu sześcianu, struktury siatki i dyferencjacji ścian sześcianu. Wynika to zarówno z badania indywidualnych elementów tego znaku towarowego, jak i z badania wywieranego przez ten znak całościowego wrażenia, przy czym to ostatnie badanie powinno być przeprowadzane w świetle efektu technicznego uzyskanego przez dany kształt i w konkretnym celu umożliwienia zbadania funkcjonalności tego kształtu. Po pierwsze, sześć kolorów podstawowych pełni jedynie funkcję polegającą na rozróżnieniu poszczególnych ścian sześcianu za pomocą efektu kontrastu. Po drugie, podnoszony „szczególny układ” kolorów na ścianach sześcianu nie ukazuje się wyraźnie w przedstawieniu graficznym spornego znaku towarowego. Po trzecie, wbrew temu, co twierdziła skarżąca, ani rodzaj spornego znaku towarowego (trójwymiarowy), ani jego opis nie sugerują, że wystąpiono o ochronę głównie w odniesieniu do wzoru na wierzchniej stronie towaru, czyli określonych kolorów i ich układu na sześcianie.

W drugiej kolejności Sąd zbadał, czy trzecią zasadniczą właściwość, a mianowicie dyferencjację z użyciem sześciu kolorów, można uznać za integralną część kształtu spornego znaku towarowego. Stwierdził on, że w świetle interesu publicznego leżącego u podstaw art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 40/94, a także z konieczności zachowania skuteczności (effet utile) tego przepisu pojęcia „kształtu” nie należy interpretować w sposób nadmiernie wąski, który wykluczałby w szczególności wszelkie kolorowe kształty towaru. Zważywszy na rodzaj tego znaku towarowego oraz jego przedstawienie graficzne i opis, dyferencjacja małych kwadratów na każdej ze ścian sześcianu w sześciu podstawowych kolorach jest właściwa przedstawionemu kształtowi i nierozerwalnie z nim związana oraz stanowi integralną część tego kształtu. W tym względzie dodanie sześciu kolorów podstawowych, dodatkowo w mało jasnym układzie, do trójwymiarowego kształtu, który jest funkcjonalny, jasno zdefiniowany i przedstawiony przez funkcjonalne linie siatki, nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że sporny znak towarowy jest oznaczeniem składającym się wyłącznie z kształtu w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 40/94. Ewentualność, że inne powierzchnie mogłyby uczynić z kostki Rubika coś więcej niż kształt, jest bez znaczenia dla ustalenia, czy w niniejszym przypadku efekt kontrastu wynikający z dyferencjacji ścian sześcianu poprzez podstawowe kolory stanowi zasadniczą właściwość tego znaku towarowego.

Co się tyczy stosowania rozporządzenia nr 40/94 do trójwymiarowych znaków towarowych w kolorach, Sąd zauważył, że wprowadzenie do art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 207/2009 ( 2 ) wyrażenia „innej ich właściwości” nie miało na celu wykazania, że takie znaki towarowe nie będą od tej pory objęte zakresem stosowania tego przepisu w jego wcześniejszej wersji ze względu na to, że zawierają kolory. Ta zmiana legislacyjna była ściśle związana ze zniesieniem wymogu przedstawienia graficznego i z późniejszym wprowadzeniem do systemu unijnych znaków towarowych nowych rodzajów „nietradycyjnych” znaków towarowych. Trójwymiarowe znaki towarowe w kolorach nie zostały wprowadzone przez wspomnianą zmianę legislacyjną, lecz istniały już wcześniej, w związku z czym dodanie wyrażenia „innej ich właściwości” nie ma wpływu na sposób badania funkcjonalności takich znaków towarowych.

W trzeciej kolejności Sąd uznał, że zasadnicza właściwość polegająca na tym, iż każda ściana (i każdy mały kwadrat) sześcianu może zostać odróżniona dzięki sześciu różnym kolorom wywołującym efekt kontrastu, ma charakter funkcjonalny, to znaczy jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego spornego znaku towarowego. Obecność właściwości, które nie są zasadnicze, tworzonych przez paletę sześciu podstawowych kolorów, w zakresie, w jakim kolory te same w sobie nie mają charakteru funkcjonalnego, nie ma wpływu na wniosek, zgodnie z którym sporny znak towarowy składa się wyłącznie z kształtu towaru niezbędnego do uzyskania efektu technicznego.

Wreszcie, w czwartej kolejności Sąd uściślił, że podstawa odmowy rejestracji określona w art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 40/94 ma zastosowanie również do „układanek” („jigsaw puzzles” w języku angielskim), a w rezultacie sporny znak towarowy jest objęty związaną z nią podstawą unieważnienia w odniesieniu do wszystkich towarów objętych rejestracją. O ile bowiem wskazanie „jigsaw puzzles” dla towarów należących do klasy 28 nie jest jednoznaczne i jasne, o tyle nie powinno być interpretowane w ten sposób, że obejmuje ono jedynie, na korzyść skarżącej, „jigsaw puzzles” w dwóch wymiarach, co pozwoliłoby uniknąć objęcia tego oznaczenia podstawą odmowy rejestracji określoną w art. 7 ust. 1 lit. e) ppkt (ii) rozporządzenia nr 40/94 i związaną z nią podstawą unieważnienia. W związku z tym wskazanie to należy interpretować w taki sposób, aby obejmowało ono również trójwymiarowe „jigsaw puzzles”. Są one tymczasem niezbędne do uzyskania efektu technicznego spornego znaku towarowego, ponieważ nic w przedstawieniu spornego znaku towarowego nie wyklucza możliwości rozmontowania kostki i jej ponownego złożenia w celu uzyskania idealnej kombinacji, przy czym struktura siatki jest niezbędna do oddzielenia poszczególnych małych sześcianów, a kolory są niezbędne do wskazania kolejności, w jakiej te małe sześciany powinny być ponownie składane.

( 1 ) Rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1) w związku z art. 51 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia.

( 2 ) Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 2009, L 78, s. 1) zastąpiło rozporządzenie nr 40/94.