–

w imieniu SF – U. Freitas, advogado,

–

w imieniu Instituto da Segurança Social, IP – A. Serrano, advogada,

–

w imieniu rządu portugalskiego – M. Afonso Brigas, P. Barros da Costa, A. De Almeida Morgado, I. Inverno oraz A. Rodrigues, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu hiszpańskiego – A. Ballesteros Panizo, w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – G. Braun, J.L. Buendía Sierra oraz I. Melo Sampaio, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 23 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości) (Dz.U. 2019, L 172, s. 18), a także art. 16 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu pomiędzy SF, osobą fizyczną, która stała się niewypłacalna (zwaną dalej „dłużnikiem”), a MV, Instituto da Segurança Social IP (zakładem ubezpieczeń społecznych, Portugalia), Autoridade Tributária e Aduaneira (organem podatkowym i celnym, Portugalia) i Cofidis SA – Sucursal em Portugal dotyczącego wniosku o umorzenie długów złożonego przez dłużnika w toku dotyczącego go postępowania upadłościowego.

3

Zgodnie z motywami 78 i 81 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości:

[…]

4

Artykuł 2 ust. 1 pkt 10 tej dyrektywy ma następujące brzmienie:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

5

Artykuł 20 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Dostęp do umorzenia długów”, stanowi:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby niewypłacalni przedsiębiorcy mieli dostęp do co najmniej jednego rodzaju postępowania, które może prowadzić do całkowitego umorzenia długów zgodnie z niniejszą dyrektywą.

Państwa członkowskie mogą wymagać zaprzestania prowadzenia działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub zawodowej, której dotyczą długi niewypłacalnego przedsiębiorcy.

2.   Państwa członkowskie, w których warunkiem całkowitego umorzenia długów jest częściowa spłata długu przez przedsiębiorcę, zapewniają, aby obowiązek spłaty związany z tym warunkiem był uzależniony od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy, a w szczególności aby był proporcjonalny do podlegającego zajęciu lub pozostającego do dyspozycji dochodu i majątku przedsiębiorcy w okresie wymaganym dla uzyskania umorzenia długów oraz uwzględniał słuszne interesy wierzycieli.

3.   Państwa członkowskie zapewniają, aby przedsiębiorcy, których długi zostały umorzone, mogli korzystać z krajowych ram zapewniających wsparcie dla przedsiębiorstw skierowane do przedsiębiorców, w tym dostępu do stosownych i aktualnych informacji dotyczących tych ram.

6

Artykuł 23 tej dyrektywy, zatytułowany „Odstępstwa”, przewiduje w ust. 4:

„Państwa członkowskie mogą wyłączyć szczególne kategorie długów z umorzenia długów lub ograniczyć dostęp do umorzenia długów, lub ustanowić dłuższy okres wymagany dla uzyskania umorzenia długów, w przypadku gdy takie wyłączenia, ograniczenia lub dłuższe okresy są należycie uzasadnione, na przykład kategorie długów takie jak:

7

Artykuł 34 ust. 1 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości stanowi:

„Państwa członkowskie przyjmują i publikują do dnia 17 lipca 2021 r. przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy, z wyjątkiem przepisów niezbędnych do wykonania art. 28 lit. a), b) i c), które są przyjmowane i publikowane do dnia 17 lipca 2024 r., oraz przepisów niezbędnych do wykonania art. 28 lit. d), które są przyjmowane i publikowane do dnia 17 lipca 2026 r. Tekst tych przepisów niezwłocznie przekazują Komisji [Europejskiej].

Państwa członkowskie stosują przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy od dnia 17 lipca 2021 r., z wyjątkiem przepisów niezbędnych do wykonania art. 28 lit. a), b) i c), które stosuje się od dnia 17 lipca 2024 r., oraz przepisów niezbędnych do wykonania art. 28 lit. d), które stosuje się od dnia 17 lipca 2026 r.”.

8

Zgodnie z art. 35 tej dyrektywy, który stanowi, że wchodzi ona w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, dyrektywa ta weszła w życie w dniu 16 lipca 2019 r.

9

Artykuł 235 Código da Insolvência e da Recuperação de Empresas (kodeksu postępowania upadłościowego i naprawczego przedsiębiorstw), zatwierdzonego przez Decreto‑Lei n.o 53/2004 (dekret z mocą ustawy nr 53/2004) z dnia 18 marca 2004 r. (Diário da República I, seria I‑A, nr 66, z dnia 18 marca 2004 r.), zmienionego przez Lei n.o 9/2022 (ustawę nr 9/2022), z dnia 11 stycznia 2022 r. (Diário da República, seria 1, nr 7, z dnia 11 stycznia 2022 r.) (zwanego dalej „CIRE”), zatytułowany „Zasada ogólna”, brzmi następująco:

„Jeżeli dłużnik jest osobą fizyczną, może skorzystać ze zwolnienia z wierzytelności wchodzących w skład pasywów masy upadłościowej, które nie zostały spłacone w trakcie postępowania upadłościowego lub w ciągu trzech lat po jego zakończeniu, na warunkach przewidzianych w niniejszym rozdziale”.

10

Artykuł 242 ust. 2 CIRE stanowi:

„Przyznanie wierzycielowi masy upadłości szczególnych korzyści przez dłużnika lub osobę trzecią jest nieważne”.

11

Artykuł 245 ust. 2 lit. d) CIRE przewiduje, że umorzenie długów nie obejmuje w szczególności „wierzytelności podatkowych i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego”.

12

W 2022 r. Republika Portugalska dokonała transpozycji dyrektywy o restrukturyzacji i niewypłacalności za pomocą ustawy nr 9/2022 z dnia 11 stycznia 2022 r., w której nie wprowadzono żadnych zmian do wykazu wierzytelności wyłączonych z umorzenia długów, o którym mowa w art. 245 ust. 2 CIRE, w tym wierzytelności z tytułu podatków i zabezpieczenia społecznego. W ustawie tej nie wprowadzono uzasadnienia co do wyłączenia tych ostatnich wierzytelności.

13

Lei Geral Tributária (ordynacja podatkowa), zatwierdzona przez Decreto‑Lei n.o 398/98 (dekret z mocą ustawy nr 398/98) z dnia 17 grudnia 1998 r. (Diário da República I, seria I‑A, nr 290, z dnia 17 grudnia 1998 r.) (zwana dalej „LGT”), ustanawia i definiuje ogólne zasady rządzące portugalskim prawem podatkowym, uprawnieniami organów podatkowych i gwarancjami przyznanymi podatnikom.

14

Artykuł 5 LGT stanowi:

„1.   Opodatkowanie służy zaspokojeniu potrzeb finansowych Państwa i innych podmiotów publicznych oraz promowaniu sprawiedliwości społecznej, równości szans oraz dokonywania niezbędnych korekt nierówności w podziale dóbr i dochodów.

2.   Opodatkowanie odbywa się z poszanowaniem zasad powszechności, równości, legalizmu oraz sprawiedliwości materialnej”.

15

Zgodnie z art. 30 ust. 2 i 3 LGT:

„2.   Wierzytelności podatkowe są nierozporządzalne, a warunki ich zmniejszenia lub wygaśnięcia mogą być ustanawiane jedynie z poszanowaniem zasady równości oraz legalizmu podatkowego.

3.   Przepisy zawarte w poprzednim ustępie mają pierwszeństwo przed wszelkimi regulacjami szczegółowymi”.

16

Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2018 r., który jest prawomocny, dłużnik został uznany za niewypłacalnego.

17

W dniu 23 stycznia 2019 r. złożony przez dłużnika wniosek o umorzenie niezaspokojonych długów został tymczasowo uwzględniony przez sąd pierwszej instancji.

18

W dniu 29 lipca 2022 r. syndyk w prowadzonym postępowaniu upadłościowym przedstawił sprawozdanie końcowe, w którym uznał, że dłużnik powinien móc skorzystać z umorzenia długów.

19

Orzeczeniem z dnia 3 października 2022 r. dłużnik uzyskał umorzenie długów, z którego zostały wyłączone wierzytelności z tytułu podatków i zabezpieczenia społecznego na podstawie art. 245 ust. 2 lit. d) CIRE.

20

Dłużnik wniósł apelację od tego orzeczenia do Tribunal da Relação do Porto (sądu apelacyjnego w Porto, Portugalia). Na poparcie apelacji dłużnik podniósł, że art. 245 ust. 2 CIRE jest niezgodny z art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i niewypłacalności, jako że wyłączenie wierzytelności podatkowych i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego z umorzenia niezaspokojonych długów nie zostało „należycie uzasadnione”, tak jak to przewiduje ten przepis dyrektywy. Ponadto wyłączenie to stanowiłoby przeszkodę w realizacji celów tej dyrektywy.

21

Sąd ten stwierdza, że ustawa nr 9/2022 z dnia 11 stycznia 2022 r., na mocy której rzeczona dyrektywa została transponowana do prawa portugalskiego, nie zawiera żadnego uzasadnienia dotyczącego tego wyłączenia i że takie uzasadnienie nie zostało również przewidziane w projekcie ustawy. Sąd ten podnosi, że poza wątpliwościami dotyczącymi zgodności art. 245 ust. 2 CIRE z przywołaną dyrektywą ma on również wątpliwości co do tego, czy wyłączenie przewidziane w tym przepisie stanowi przeszkodę w osiągnięciu celów tej dyrektywy, traktatu FUE oraz skuteczności prawa Unii.

22

W tych okolicznościach Tribunal da Relação do Porto (sąd apelacyjny w Porto) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

23

Rząd hiszpański uważa zasadniczo, że wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest niedopuszczalny ze względu na to, że dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości nie miała zastosowania do postępowania leżącego u podstaw sprawy w postępowaniu głównym, ponieważ rozpatrywany wniosek o zwolnienie poprzedzał datę wejścia w życie tej dyrektywy.

24

W tym względzie należy przypomnieć, że w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE współpracy między Trybunałem i sądami krajowymi wyłącznie do sądu krajowego, przed którym zawisł spór i który powinien przyjąć na siebie odpowiedzialność za mające zapaść orzeczenie sądowe, należy dokonanie oceny, w świetle szczególnych okoliczności sprawy, zarówno konieczności wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym po to, aby tenże sąd krajowy był w stanie wydać swoje orzeczenie, jak i znaczenia dla sprawy pytań zadanych Trybunałowi. W konsekwencji jeżeli zadane pytania dotyczą wykładni prawa Unii, Trybunał jest co do zasady zobowiązany do wydania orzeczenia (wyrok z dnia 22 lutego 2024 r., Consejería de Presidencia, Justicia e Interior de la Comunidad de Madrid i in., C‑59/22, C‑110/22 i C‑159/22, EU:C:2024:149, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).

25

Wynika stąd, że pytania dotyczące prawa Unii korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa wydania przez Trybunał odpowiedzi na przedstawione przez sąd krajowy pytanie prejudycjalne jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wniesiono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem postępowania głównego, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego niezbędnymi do udzielenia użytecznej odpowiedzi na postawione mu pytania (wyrok z dnia 22 lutego 2024 r., Consejería de Presidencia, Justicia e Interior de la Comunidad de Madrid i in., C‑59/22, C‑110/22 i C‑159/22, EU:C:2024:149, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

26

Ponadto z art. 35 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości wynika, że wchodzi ona w życie z dniem 16 lipca 2019 r. Z kolei art. 34 ust. 1 tej dyrektywy przewiduje, że państwa członkowskie przyjmują, publikują do dnia 17 lipca 2021 r. i stosują od tej daty przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania w szczególności art. 23 wspomnianej dyrektywy. Wynika stąd, że począwszy od tej daty państwa członkowskie były zobowiązane na mocy art. 288 akapit trzeci TFUE zapewnić pełną skuteczność owego art. 23 [zob. podobnie wyrok z dnia 2 września 2021 r., Komisja/Niemcy (Transpozycja dyrektyw 2009/72 i 2009/73), C‑718/18, EU:C:2021:662, pkt 118 i przytoczone tam orzecznictwo].

27

W niniejszej sprawie orzeczenie o umorzeniu długów będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym zostało wydane w dniu 3 października 2022 r. W związku z tym w tym dniu sąd, który wydał to orzeczenie, powinien był to uczynić z pełnym poszanowaniem celów i obowiązków określonych w dyrektywie o restrukturyzacji i upadłości, aby zastosować się do art. 288 akapit trzeci TFUE.

28

Oceny tej nie podważa fakt, że leżący u podstaw wspomnianego orzeczenia wniosek o umorzenie długów został złożony przed datą wejścia w życie tej dyrektywy. W rzeczywistości bowiem art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości uzależnia możliwość wyłączenia przez państwa członkowskie z umorzenia długów określonych kategorii wierzytelności, ograniczenia możliwości umorzenia długów lub ustanowienia dłuższego terminu umorzenia od warunku, że odstępstwa od umorzenia długów będą należycie uzasadnione. W zakresie, w jakim ów wymóg uzasadnienia ogranicza zakres uznania państw członkowskich w odniesieniu do przyjęcia wspomnianych odstępstw, ma on mieć zastosowanie również wtedy, gdy wnioski o umorzenie długów zostały złożone przed wejściem w życie tej dyrektywy, lecz decyzja w sprawie tych wniosków jest podejmowana po upływie terminu transpozycji wspomnianej dyrektywy.

29

W związku z tym dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości ma zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, a wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest dopuszczalny.

30

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości należy interpretować w ten sposób, że wyłączenie szczególnej kategorii wierzytelności innej niż kategorie wymienione w tym przepisie z umorzenia długu jest możliwe tylko wtedy, gdy jest ono „należycie uzasadnione”.

31

W tym względzie przede wszystkim należy stwierdzić, że wykaz szczególnych kategorii wierzytelności znajdujący się w tym przepisie został wprowadzony wyrażeniem „na przykład”, a terminy mające to samo znaczenie zostały użyte w innych wersjach językowych tego przepisu, w tym w jego wersji portugalskiej. W związku z tym z brzmienia tego przepisu wynika, iż szczególne kategorie wierzytelności wymienione w tym przepisie nie zostały wymienione w sposób wyczerpujący [zob. podobnie wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznoprawnych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 37].

32

Literalna wykładnia art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości, zgodnie z którą wykaz zawarty w tym przepisie nie ma charakteru wyczerpującego, lecz ilustracyjny, znajduje potwierdzenie w motywie 81 tej dyrektywy, z którego wynika, że prawodawca Unii uznał, iż państwa członkowskie „powinny móc wyłączyć dalsze kategorie długu, gdy ma to należyte uzasadnienie” [wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznoprawnych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 38].

33

Wynika z tego, że ów art. 23 ust. 4 należy interpretować w ten sposób, że zawarty w nim wykaz szczególnych kategorii wierzytelności nie ma charakteru wyczerpującego i że państwa członkowskie mają możliwość wyłączenia w należycie uzasadnionych przypadkach szczególnych kategorii wierzytelności innych niż wymienione w tym przepisie z umorzenia długu [wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznoprawnych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 39].

34

Ponadto, z uwagi na to, że prawodawca Unii wyraźnie uzależnił korzystanie z uprawnienia przyznanego w ten sposób w wyżej wspomnianym art. 23 ust. 4 państwom członkowskim od warunku, aby takie wyłączenia były „należycie uzasadnione”, Trybunał orzekł, iż jeżeli prawodawca krajowy ustanawia takie odstępstwa, powody zastosowania tych odstępstw powinny wynikać z prawa krajowego lub z postępowania, które doprowadziło do ich zastosowania, i służyć uzasadnionemu interesowi publicznemu [wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznoprawnych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 42].

35

Następnie zarówno motyw 78 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości, który odnosi się do odstępstw „należycie uzasadnionych względami określonymi w prawie krajowym”, jak i motyw 81 tej dyrektywy, który odnosi się do powodu „należycie uzasadnion[ego] […] zgodnie z prawem krajowym”, pozwalają uznać, że prawodawca Unii uznał, że wystarczające jest przestrzeganie zasad przewidzianych w tym celu w poszczególnych przepisach krajowych [wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznoprawnych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 43].

36

Wreszcie należy uściślić, że – jak wskazał w istocie rzecznik generalny w pkt 42 opinii – dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości nie wymaga, aby uzasadnienie wyłączenia szczególnej kategorii wierzytelności z umorzenia długów zostało przedstawione w samym akcie mającym na celu transpozycję tej dyrektywy.

37

Jak bowiem wskazano w pkt 34 niniejszego wyroku, ze wspomnianej dyrektywy wynika, że uzasadnienie, jakie powinno przedstawić państwo członkowskie na poparcie wyłączenia takiego jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, powinno wynikać albo z postępowania zakończonego tym wyłączeniem, albo z prawa krajowego. W ten sposób, jeżeli chodzi o pierwszą hipotezę, w sytuacji gdy zgodnie z prawem krajowym prace przygotowawcze, preambuła i uzasadnienia aktów ustawodawczych lub wykonawczych stanowią ich integralną część lub są istotne dla ich wykładni i gdy zawierają uzasadnienie wyłączenia szczególnej kategorii wierzytelności z umorzenia długów, należy uznać, że uzasadnienie to jest zgodne z wymogami art. 23 ust. 4 tej dyrektywy [zob. podobnie wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznoprawnych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 54]. Ponadto jeżeli chodzi o hipotezę drugą – wspomniane uzasadnienie może również znaleźć się w przepisach prawa krajowego innych niż te, które zawierają to wyłączenie, takich jak krajowy przepis konstytucyjny, ustawowy lub wykonawczy.

38

Ponadto z akt sprawy znajdujących się w posiadaniu Trybunału wynika, po pierwsze, że art. 103 ust. 1 Constituição da República Portuguesa (konstytucji Republiki Portugalskiej) przewiduje, iż system podatkowy ma służyć zaspokojeniu potrzeb finansowych państwa i innych podmiotów publicznych oraz sprawiedliwej redystrybucji dóbr i dochodów, oraz po drugie, że art. 5 i 30 LGT ustanawiają reguły i zasady uzasadniające to wyłączenie w postaci zaspokojenia potrzeb finansowych państwa i innych podmiotów publicznych oraz promowania sprawiedliwości społecznej, równości szans oraz dokonywania niezbędnych korekt nierówności w podziale dóbr i dochodów z poszanowaniem zasad powszechności, równości, legalizmu oraz sprawiedliwości materialnej oraz nierozporządzalności wierzytelnościami podatkowymi. Wydaje się zatem a priori, że w prawie portugalskim istnieje uzasadnienie tego wyłączenia. Jednakże do sądu odsyłającego, który jako jedyny jest właściwy do dokonywania wykładni i stosowania prawa krajowego, należy ocena, czy wspomniane wyłączenie jest należycie uzasadnione na mocy prawa krajowego.

39

Z uwagi na powyższe na pytanie pierwsze trzeba odpowiedzieć, iż art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości należy interpretować w ten sposób, że wyłączenie z umorzenia długów szczególnej kategorii wierzytelności innej niż kategorie wymienione w tym przepisie jest możliwie tylko wtedy, gdy jest ono należycie uzasadnione na podstawie prawa krajowego.

40

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości należy interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie mają możliwość wyłączenia z umorzenia długów niektórych szczególnych kategorii wierzytelności, takich jak wierzytelności podatkowe i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego, i przyznania im w ten sposób uprzywilejowanego statusu.

41

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy z jednej strony przypomnieć, że jak to wynika z pkt 33 niniejszego wyroku, przepis ten należy interpretować w ten sposób, że zawarty w nim wykaz szczególnych kategorii wierzytelności nie ma charakteru wyczerpującego i że w należycie uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie mogą wykluczyć z umorzenia długów szczególne kategorie wierzytelności inne niż wymienione we wspomnianym przepisie.

42

Jeżeli chodzi, z drugiej strony, o zakres uznania przysługujący państwom członkowskim przy korzystaniu z tego uprawnienia, Trybunał stwierdził, że ani dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości, ani prace przygotowawcze poprzedzające jej przyjęcie nie zawierają elementów, które mogłyby potwierdzić tezę, zgodnie z którą z uwagi na wewnętrzną spójność kategorii wierzytelności wyraźnie wymienionych w art. 23 ust. 4 tej dyrektywy prawodawca Unii zamierzał ograniczyć zakres uznania państw członkowskich w odniesieniu do wyłączenia kategorii wierzytelności innych niż wymienione w tym przepisie, takich jak wierzytelności podatkowe i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego, z możliwości umorzenia długów. Przeciwnie, z tych prac przygotowawczych wynika w szczególności, że prawodawca ten miał wolę pozostawienia państwom członkowskim określonego zakresu uznania w celu umożliwienia im przy dokonywaniu transpozycji wspomnianej dyrektywy do ich prawa krajowego uwzględnienia sytuacji gospodarczej i krajowych struktur prawnych [zob. podobnie wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie długów publicznych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 40].

43

Ponadto wykluczenie wierzytelności takich jak wierzytelności podatkowe i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego z umorzenia długów może być należycie uzasadnione. Nie wszystkie wierzytelności są bowiem tego samego rodzaju, wierzyciele nie mają takiego samego statusu, a ściąganie tych wierzytelności może służyć realizacji szczególnych celów. W ten sposób, z uwagi na charakter wierzytelności podatkowych i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego oraz z uwagi na cel poboru podatków i składek na zabezpieczenie społeczne państwa członkowskie mogą zgodnie z prawem uznać, że wierzytelności instytucji publicznych nie znajdują się z punktu widzenia odzyskiwania odnośnych wierzytelności w sytuacji porównywalnej do wierzytelności sektora handlowego lub prywatnego. W tych okolicznościach możliwość wyłączenia wierzytelności podatkowych i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego z umorzenia długów nie prowadzi do nieuzasadnionego uprzywilejowania wierzytelności instytucji publicznych w stosunku do wierzytelności wierzycieli, którzy nie korzystają z takiego wyłączenia.

44

W związku z tym art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości nie ogranicza zakresu uznania, jakim dysponują państwa członkowskie w odniesieniu do wyboru innych kategorii wierzytelności niż wymienione w tym przepisie, które zamierzają one wyłączyć z umorzenia długów [zob. podobnie wyrok z dnia 11 kwietnia 2024 r., Agencia Estatal de la Administración Tributaria (Wyłączenie wierzytelności publicznych z umorzenia długów), C‑687/22, EU:C:2024:287, pkt 41].

45

Z uwagi na powyższe na pytanie drugie trzeba odpowiedzieć, że art. 23 ust. 4 dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości należy interpretować w ten sposób, że państwa członkowskie mają możliwość wyłączenia z umorzenia długów niektórych szczególnych kategorii wierzytelności, takich jak wierzytelności podatkowe i wierzytelności z tytułu zabezpieczenia społecznego, i przyznania im w ten sposób uprzywilejowanego statusu, pod warunkiem że takie wyłączenie jest należycie uzasadnione na mocy prawa krajowego.

46

Poprzez pytanie trzecie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy badanie uzasadnionego charakteru wyłączenia szczególnej kategorii wierzytelności z umorzenia długów wprowadzonego przez państwo członkowskie do jego krajowego porządku prawnego należy przeprowadzić zwłaszcza w świetle zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową przewidzianej w art. 18 TFUE, wolności prowadzenia działalności gospodarczej ustanowionej w art. 16 Karty oraz podstawowych swobód gospodarczych rynku wewnętrznego.

47

W tym względzie należy przypomnieć, że z idei współpracy, która powinna stanowić podstawę funkcjonowania instytucji odesłania prejudycjalnego, wynika, że sąd krajowy przedstawia w swoim odesłaniu prejudycjalnym dokładne powody, dla których uważa, że odpowiedź na jego pytania dotyczące wykładni niektórych przepisów prawa Unii jest konieczna dla rozstrzygnięcia zawisłego przed nim sporu (wyrok z dnia 28 listopada 2023 r., Commune d’Ans, C‑148/22, EU:C:2023:924, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach współpracy między Trybunałem a sądami krajowymi konieczność dokonania wykładni prawa Unii, która będzie użyteczna dla sądu krajowego, wymaga, aby sąd krajowy skrupulatnie przestrzegał wymogów dotyczących treści wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, które są wyraźnie określone w art. 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem (wyrok z dnia 28 listopada 2023 r., Commune d’Ans, C‑148/22, EU:C:2023:924, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

49

Dlatego też, zgodnie z art. 94 lit. c) regulaminu postępowania, niezbędne jest, by postanowienie odsyłające zawierało omówienie powodów, dla których sąd odsyłający rozpatruje kwestię wykładni określonych przepisów prawa Unii, jak również związku, jaki dostrzega on między tymi przepisami a przepisami krajowymi, które mają zastosowanie w postępowaniu głównym (wyrok z dnia 28 listopada 2023 r., Commune d’Ans, C‑148/22, EU:C:2023:924, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

50

W niniejszej sprawie należy stwierdzić, że postanowienie odsyłające nie zawiera wskazówek pozwalających zrozumieć związek, jaki sąd odsyłający dostrzega między przepisami prawa Unii, o których wykładnię się zwraca, a przepisami krajowymi mającymi zastosowanie w postępowaniu głównym.

51

W tej sytuacji pytanie trzecie jest niedopuszczalne.

52

W świetle odpowiedzi udzielonych na pytania pierwsze i drugie nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie czwarte.

53

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: