–

przedstawienie przez skarżącego nowego dowodu, złożonego w sekretariacie Sądu w dniu 5 grudnia 2023 r.,

–

uwagi Parlamentu z dnia 21 grudnia 2023 r. w przedmiocie tego nowego dowodu,

–

odpowiedzi stron na pytania zadane przez Sąd w dniu 27 listopada 2023 r. na piśmie, złożone w sekretariacie Sądu w dniu 19 grudnia 2023 r.,

1

W swojej skardze, opartej na art. 270 TFUE, skarżący TU wnosi, po pierwsze, o stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 22 lutego 2022 r. o nieprzedłużeniu z nim umowy akredytowanego asystenta parlamentarnego (zwanego dalej „AAP”) (zwanej dalej „decyzją z dnia 22 lutego 2022 r.”) i dorozumianej decyzji odmawiającej – w odpowiedzi na jego wniosek złożony w dniu 10 stycznia 2022 r. o przyznanie mu statusu informatora i o udzielenie mu ochrony na podstawie art. 22a–22c Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) – przyznania mu statusu informatora i przyjęcia innych środków ochrony, uzupełniających w stosunku do środka polegającego na zwolnieniu go z wykonywania obowiązków (zwanej dalej „dorozumianą decyzją”) oraz, po drugie, o zasądzenie odszkodowania z tytułu szkody oszacowanej na 200000 EUR, jaką miał ponieść na skutek nieprzestrzegania art. 22a-22c regulaminu pracowniczego i wewnętrznych przepisów wykonawczych do art. 22c regulaminu pracowniczego (zwanych dalej „przepisami wewnętrznymi”).

2

Skarżący został zatrudniony w charakterze AAP ugrupowania posłów [poufne] ( 1 ) (zwanego dalej „ugrupowaniem”) w celu wspierania posłanki [poufne] (zwanej dalej „posłanką, której sprawa dotyczy”), na okres od dnia 26 sierpnia 2019 r. do dnia 28 lutego 2022 r.

3

Chociaż jego obowiązkiem było wspieranie w ramach tego ugrupowania posłanki, której sprawa dotyczy, jego bezpośrednią przełożoną i posłanką odpowiedzialną w ramach ugrupowania była A (zwana dalej „posłanką odpowiedzialną”), wybrana przez członków ugrupowania – na podstawie art. 1 pkt 5 przepisów wykonawczych do tytułu VII warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej, przyjętych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 14 kwietnia 2014 r. i zmienionych decyzjami prezydium Parlamentu: z dnia 2 października 2017 r. i z dnia 5 lipca 2021 r. (zwanych dalej „przepisami wykonawczymi do tytułu VII WZIP”) – na przedstawicielkę.

4

W wiadomości poczty elektronicznej z dnia 12 lipca 2021 r. skarżący złożył wniosek o udzielenie wsparcia i ochrony na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego w związku z czynami stanowiącymi mobbing ze strony posłanki, której sprawa dotyczy, których miał być obiektem. W treści tejże wiadomości poczty elektronicznej skarżący wskazał również, że pragnie chronić interesy finansowe Unii, przedstawiając w tym wniosku informacje dotyczące nieprawidłowości finansowych, których miała dopuścić się posłanka, której sprawa dotyczy.

5

W dniu 20 lipca 2021 r. dyrektor generalny Dyrekcji Generalnej ds. Personelu (zwany dalej „dyrektorem generalnym”), będący w Parlamencie organem właściwym do rozpatrywania wniosków o udzielenie wsparcia, składanych na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego, przyjął środek ochrony tymczasowej mający na celu powierzenie skarżącego – począwszy od dnia 22 lipca 2021 r. – B, będącemu przewodniczącym delegatury [poufne] oraz członkiem ugrupowania (zwanych dalej odpowiednio „delegaturą” i „przewodniczącym delegatury”), (zwany dalej „środkiem polegającym na przeniesieniu”).

6

W dniu 23 sierpnia 2021 r. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) poinformował Parlament, że otrzymał pewne informacje mające związek ze złożonym przez skarżącego – na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego – wnioskiem o udzielenie wsparcia, że przewidywane jest wszczęcie dochodzenia oraz że owo dochodzenie ma charakter poufny.

7

W wiadomości poczty elektronicznej z dnia 3 września 2021 r. OLAF poinformował Parlament, że skarżący złożył mu doniesienia o nieprawidłowościach finansowych.

8

W dniu 4 listopada 2021 r. skarżący złożył uzupełniony wniosek o udzielenie wsparcia, dołączając do niego w dniu 8 listopada 2021 r. nową listę załączników wraz z dowodami. Dokumenty te zawierały również aktualizację doniesień o nieprawidłowościach finansowych, których miała dopuścić się posłanka, której sprawa dotyczy, oraz dowody na poparcie tych doniesień.

9

W dniu 10 stycznia 2022 r. skarżący zawiadomił dyrektora generalnego o działaniach odwetowych, których miał doświadczyć – w następstwie swoich doniesień o nieprawidłowościach finansowych i mobbingu – ze strony dyrekcji delegatury oraz wniósł o udzielenie mu ochrony na podstawie przysługującego mu statusu informatora. W owym piśmie skarżący zwrócił się z wnioskiem o zwolnienie go z wykonywania obowiązków w ramach delegatury i o przeniesienie go na jakiekolwiek inne stanowisko w Parlamencie. Zgłosił również, że nie powierzono mu żadnych zadań i został zastąpiony przez nowego pracownika w czasie, gdy przygotowywał swój wniosek o przedłużenie umowy oraz zwrócił się do Parlamentu z wnioskiem o rozważenie przedłużenia z nim umowy w celu umożliwienia mu współpracy z tą instytucją i z OLAF‑em w zakresie będących w toku dochodzeń, przy jednoczesnym zapewnieniu mu pełnej ochrony.

10

W dniu 13 stycznia 2022 r. dyrektor generalny poinformował skarżącego, w wiadomości poczty elektronicznej, że zwalnia go z wykonywania obowiązków do końca okresu, na jaki została zawarta jego umowa (zwany dalej „środkiem polegającym na zwolnieniu”). Kopia tej wiadomości poczty elektronicznej została wysłana jednocześnie do przewodniczącego delegatury.

11

W dniu 24 stycznia 2022 r. skarżący skierował do posłanki odpowiedzialnej wniosek o przedłużenie z nim umowy, która to posłanka w dniu 4 lutego 2022 r. udzieliła mu odpowiedzi, iż posłanka, której sprawa dotyczy, nie wnosiła o to przedłużenie oraz że żaden inny poseł ugrupowania nie wyraził zamiaru zatrudnienia go w charakterze AAP.

12

W dniu 27 stycznia 2022 r. skarżący ponownie wystąpił z wnioskiem o przedłużenie z nim umowy do kierowniczki wydziału Dyrekcji Generalnej ds. Personelu, będącej organem właściwym w sprawach zatrudniania AAP, wyjaśniając jej swoją szczególną sytuację.

13

W dniu 3 lutego 2022 r. organ Parlamentu upoważniony do zawierania umów o pracę (zwany dalej „OUZU”) wysłuchał skarżącego, który w dniu 17 lutego 2022 r. przekazał mu uzupełniające uwagi na piśmie.

14

W dniu 22 lutego 2022 r. OUZU wydał decyzję o nieprzedłużeniu umowy ze skarżącym na tej podstawie, że art. 22a–22c regulaminu pracowniczego nie pozwalają na odstępstwo od przepisów regulaminu pracowniczego lub warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej (zwanych dalej „WZIP”) polegające na wymaganiu dalszego trwania umowy AAP po upływie okresu, na jaki została zawarta lub zawarcia nowej umowy o innym charakterze w ramach Parlamentu.

15

W dniu 28 lutego 2022 r. skarżący zawiadomił OLAF o działaniach odwetowych, których miał doświadczyć. W tym samym dniu zwrócił się również do sekretarza generalnego oraz do C, odpowiedzialnego za rozpatrzenie jego sprawy w gabinecie rzeczonego sekretarza generalnego, o ponowne skontaktowanie się z nim w przedmiocie jego wniosku z dnia 10 stycznia 2022 r. o przyznanie mu statusu informatora i o udzielenie mu ochrony na podstawie art. 22a–22c regulaminu pracowniczego oraz naprawienia szkody poniesionej przez niego w następstwie ujawnienia jego statusu informatora.

16

W dniu 13 kwietnia 2022 r. OLAF zakończył dochodzenie dotyczące nieprawidłowości finansowych uznając, że należy ono do właściwości Prokuratury Europejskiej. W dniu 4 czerwca 2022 r. ta ostatnia wszczęła w tym zakresie dochodzenie, które w dacie złożenia rozpatrywanej skargi oraz w dacie przeprowadzenia rozprawy wciąż było w toku.

17

W wiadomości poczty elektronicznej z dnia 20 maja 2022 r. skarżący – na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego – złożył zażalenie żądając stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 22 lutego 2022 r. i dorozumianej decyzji oraz zapłaty mu odszkodowania w wysokości 200000 EUR.

18

Decyzją z dnia 13 września 2022 r. sekretarz generalny oddalił zażalenie skarżącego. W odniesieniu do wniosku skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r. sekretarz generalny wyjaśnił, że status informatora został nabyty z chwilą spełnienia przesłanek określonych w art. 22a ust. 1 regulaminu pracowniczego, bez konieczności wydania przez administrację wyraźnej decyzji w tym przedmiocie. Podkreślił, że skarżący otrzymał wsparcie C oraz że dyrektor generalny przyjął środek ochrony w postaci środka zwolnienia z wykonywania obowiązków. Co się tyczy decyzji z dnia 22 lutego 2022 r. sekretarz generalny potwierdził stanowisko OUZU, zgodnie z którym ani ochrona przyznana informatorom na podstawie art. 22a–22c regulaminu pracowniczego, ani obowiązek dbałości „nie mogą nakładać na OUZU obowiązku działania z naruszeniem obowiązujących przepisów”, w rozpatrywanym przypadku tych regulujących zatrudnienie AAP. Uznał zatem, że OUZU słusznie poinformował skarżącego, że ochrona przyznana na mocy tych artykułów nie powoduje powstania po jego stronie prawa do „przedłużenia lub do jakiegokolwiek stanowiska w Parlamencie”.

19

Co się tyczy żądań odszkodowawczych skarżącego Parlament uznał, że należy je oddalić jako bezzasadne, w szczególności ze względu na brak zawinionego działania zarówno w odniesieniu do decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., jak i do środka polegającego na zwolnieniu oraz do zarzucanego naruszenia obowiązku zachowania poufności. Ponadto Parlament zakwestionował istnienie związku przyczynowego między tym ostatnim a domniemaną szkodą poniesioną przez skarżącego.

20

Skarżący wnosi do Sądu o:

21

Skarżący wnosi również do Sądu, w razie potrzeby, o przesłuchanie OLAF‑u na podstawie art. 89 regulaminu postępowania przed Sądem na okoliczność sposobu wdrażania przepisów mających zastosowanie do informatorów.

22

Parlament wnosi do Sądu o:

23

W ramach żądania piątego skarżący domaga się, aby Sąd stwierdził, że Parlament jest winny naruszenia przepisów mających zastosowanie do statusu informatora i do ochrony związanej z tymże statutem. Jednakże, jak wynika utrwalonego orzecznictwa, do Sądu – w ramach przeprowadzanej przez niego kontroli zgodności z prawem – nie należy dokonywanie oświadczeń co do prawa (postanowienia: z dnia 9 listopada 2011 r., ClientEarth i in./Komisja, T‑449/10, niepublikowane, EU:T:2011:647, pkt 26 i z dnia 5 lipca 2017 r., EEB/Komisja, T‑448/15, niepublikowane, EU:T:2017:503, pkt 40). Wynika z tego, że żądanie mające na celu dokonanie oświadczenia co do prawa należy odrzucić.

24

W skardze skarżący podnosi, po pierwsze, zarzut autonomiczny dotyczący postępowania poprzedzającego wniesienie skargi oraz nieprzestrzegania art. 22c regulaminu pracowniczego.

25

Po drugie, skarżący podnosi szereg zarzutów odrębnych skierowanych przeciwko dorozumianej decyzji.

26

Po trzecie, skarżący powołuje dwa zarzuty odrębne skierowane przeciwko decyzji z dnia 22 lutego 2022 r.

27

Wynika z tego, że żądania stwierdzenia nieważności dotyczą, po pierwsze, dorozumianej decyzji, po drugie, decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., a po trzecie, w razie potrzeby, decyzji z dnia 13 września 2022 r. oddalającej jego zażalenie. W tym ostatnim skarżący domagał się stwierdzenia nieważności dorozumianej decyzji i decyzji z dnia 22 lutego 2022 r. oraz zapłaty odszkodowania.

28

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądanie stwierdzenia nieważności formalnie skierowane przeciwko decyzji o oddaleniu zażalenia skutkuje poddaniem ocenie Sądu aktu, na który wniesione zostało zażalenie, jeśli jest ono jako takie pozbawione autonomicznej treści (zob. wyrok z dnia 13 lipca 2018 r., Curto/Parlament,T‑275/17, EU:T:2018:479, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo). Decyzja oddalająca zażalenie, czy to dorozumiana, czy wyraźna, jeżeli nie wnosi nic nowego, potwierdza bowiem jedynie akt lub zaniechanie, na które składający zażalenie się żali, i nie stanowi, w osobnym ujęciu, aktu podlegającego zaskarżeniu (zob. wyrok z dnia 12 września 2019 r., XI/Komisja, T‑528/18, niepublikowany, EU:T:2019:594, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo).

29

Biorąc natomiast pod uwagę charakter stopniowy postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, przy ocenie zgodności z prawem niekorzystnej decyzji należy wziąć pod uwagę uzasadnienie zawarte w decyzji oddalającej zażalenie (zob. podobnie wyrok z dnia 9 grudnia 2009 r., Komisja/Birkhoff,T‑377/08 P, EU:T:2009:485, pkt 55–59).

30

W rozpatrywanej sprawie, zważywszy że oddalająca zażalenie skarżącego decyzja z dnia 13 września 2022 r. potwierdza jedynie dorozumianą decyzję oraz decyzję z dnia 22 lutego 2022 r., wskazując podstawy, na których są one oparte, należy stwierdzić, że żądanie stwierdzenia nieważności oddalającej zażalenie skarżącego decyzji z dnia 13 września 2022 r. nie ma autonomicznej treści, w związku z czym nie ma potrzeby rozpoznawania go osobno. Jednakże, przy badaniu zgodności z prawem dorozumianej decyzji oraz decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., należy wziąć pod uwagę uzasadnienie zawarte w decyzji oddalającej zażalenie skarżącego.

31

W pierwszej kolejności należy zbadać zarzuty podniesione przez skarżącego na poparcie swojego żądania trzeciego zmierzającego do stwierdzenia nieważności dorozumianej decyzji.

32

We wniosku z dnia 10 stycznia 2022 r. skarżący domagał się, po pierwsze, przyznania mu statusu informatora, a po drugie, udzielenia związanych z tym statusem ochrony i wsparcia.

33

Na poparcie tego żądania skarżący podnosi trzy zarzuty. W ramach zarzutu pierwszego podnosi on naruszenie przepisów ochronnych związanych z przysługującym mu statusem informatora. W ramach zarzutu drugiego podnosi on naruszenie przepisów wewnętrznych, niezgodną z prawem wykładnię tych przepisów dokonaną przez Parlament oraz niewłaściwy i niewystarczający charakter rzeczonych przepisów, przy założeniu, że należy je interpretować w sposób zaproponowany przez Parlament, uniemożliwiający AAP korzystanie ze wspomnianej ochrony. Wreszcie, w ramach zarzutu trzeciego, skarżący podnosi naruszenie poufności i ochrony jego tożsamości jako informatora.

34

Skarżący wskazuje dwie części zarzutu, z których pierwsza oparta jest na złożeniu wniosku na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego w celu przyznania mu statusu informatora i udzielenia mu z tego tytułu ochrony, zaś druga – na nieprawidłowym przebiegu procedury, o której mowa w art. 22a–22c regulaminu pracowniczego, mającej na celu ochronę przyznaną informatorowi, oraz na naruszeniu art. 3 przepisów wewnętrznych.

35

Skarżący argumentuje, że w dniu 10 stycznia 2022 r. złożył do dyrektora generalnego – na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego – wniosek, na mocy którego domagał się przyznania mu statusu informatora i możliwości korzystania z wynikającej z niego ochrony. Skarżący wskazał, że doświadczył działań odwetowych ze strony dyrekcji delegatury z powodu złożenia przez niego wniosku o udzielenie wsparcia i ochrony przed posłanką, której sprawa dotyczy. Ponadto zwrócił się o wsparcie Parlamentu w procedurze dotyczącej przedłużenia z nim umowy.

36

W tym samym dniu poinformowano go, że osobą właściwą do rozpatrzenia jego wniosku jest C, członek gabinetu sekretarza generalnego. Zaproponował mu on zwolnienie go z wykonywania obowiązków, to jest środek, wobec którego nie wyraził on sprzeciwu. Następnie, w dniu 17 lutego 2022 r., uczestniczył on w spotkaniu z C, nie podjęto jednak w sprawie jego wniosku żadnej decyzji. Nie otrzymał żadnej informacji od OUZU co do jego statusu informatora ani co do okoliczności wszczęcia dochodzenia w sprawie jego zarzutów dotyczących działań odwetowych. Wszystko to miało potwierdzać jego stanowisko, zgodnie z którym Parlament nie odpowiedział w odpowiednim czasie na jego wniosek złożony na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego.

37

W replice skarżący uściśla, że środek polegający na zwolnieniu nie był środkiem zgodnym z art. 4 przepisów wewnętrznych oraz że był on źródłem szkody, której doznał w kontekście jego wniosku o przedłużenie umowy. Nie zakwestionował tego środka, ponieważ gdyby wiązała się z nim skuteczna ochrona, nie miałby żadnego interesu w jego kwestionowaniu. W swoim zażaleniu podkreślił zatem, że był to jedyny środek przyjęty w następstwie złożenia przez niego w dniu 10 stycznia 2022 r. wniosku o udzielenie wsparcia, że był on uzasadniony w ramach rozpatrywania jego skargi dotyczącej mobbingu oraz że nie wyczerpał on obowiązków ochrony wynikających z przysługującego mu statusu informatora. Okoliczność, że w dniu 28 lutego 2022 r. zarzucał, iż nie był chroniony przed głównym działaniem odwetowym podjętym przeciw niemu przez ugrupowanie, a mianowicie przed nieprzedłużeniem z nim umowy, dowodzi, że przysługujący mu status informatora nie został należycie uwzględniony.

38

Parlament uważa, że dokonane przez skarżącego rozróżnienie między, z jednej strony, wdrożeniem ochrony przed działaniami odwetowymi na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego a, z drugiej strony, wdrożeniem ochrony ze względu na przysługujący mu – na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego – status informatora, nie może być skuteczne.

39

Parlament uważa, że wniosek skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r. należy uznać za nowy wniosek o udzielenie wsparcia odnoszący się do podnoszonych działań odwetowych ze strony dyrekcji delegatury. Tymczasem, przyjęcie środków ochrony informatorów, o których mowa w art. 4 przepisów wewnętrznych, wchodzi w zakres stosowania art. 24 regulaminu pracowniczego, który ustanawia spoczywający na instytucji ogólny obowiązek wspomagania i który należy do kompetencji dyrektora generalnego ds. personelu.

40

W związku z tym, gdy do dyrektora generalnego złożono wniosek o udzielenie wsparcia z uwagi na podnoszone działania odwetowe, doświadczone na skutek doniesień na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego, przyjął on, za zgodą skarżącego – w ramach środków, o których mowa w art. 4 przepisów wewnętrznych – środek polegający na zwolnieniu w celu zapewnienia mu ochrony na podstawie przysługującego mu statusu informatora.

41

Wreszcie, uprawniony do udzielenia odpowiedzi na wniosek skarżącego o zapewnienie mu ochrony był dyrektor generalny, nie zaś członek gabinetu sekretarza generalnego, który jest odpowiedzialny za stosunki z OLAF‑em i który jest uprawniony jedynie do udzielenia porady i wsparcia w sprawach dotyczących doniesień o poważnych nieprawidłowościach na podstawie art. 3 przepisów wewnętrznych. Ponadto, wspomniany członek gabinetu współpracował z doradcami dyrektora generalnego w celu znalezienia najlepszego sposobu ochrony skarżącego z uwagi na jego status informatora.

42

W konsekwencji Parlament uważa, że na wniosek skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r. o udzielenie mu ochrony na podstawie statusu informatora odpowiedział właściwy organ, wobec czego nie wydano żadnej dorozumianej decyzji odmownej.

43

W duplice Parlament uściślił, że środek polegający na zwolnieniu miał na celu ochronę skarżącego przed podnoszonymi działaniami odwetowymi ze strony dyrekcji delegatury, zarówno z uwagi na jego doniesienia o nieprawidłowościach finansowych na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego, jak i z uwagi na jego doniesienia dotyczące mobbingu.

44

Parlament podnosi, że skarżący nie może twierdzić, że nie wiedział, iż środek polegający na zwolnieniu był jedynym środkiem przyjętym na podstawie przysługującego mu statusu informatora. Został on bowiem poinformowany, że żaden inny środek nie był możliwy do zastosowania w celu udzielenia mu ochrony z tego tytułu oraz że przedłużenie z nim umowy z inicjatywy OUZU nie było możliwe. Ponadto zakładając, że dopiero w momencie doręczenia mu decyzji o nieprzedłużeniu z nim umowy dowiedział się o szkodliwym skutku środka polegającego na zwolnieniu, nadal mógł on zaskarżyć ten środek w terminie przewidzianym w art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego.

45

W ramach tejże części drugiej zarzutu skarżący podnosi nieprawidłowy przebieg procedury, o której mowa w art. 22a–22c regulaminu pracowniczego, dotyczącej ochrony przyznanej informatorowi oraz naruszenie art. 3 przepisów wewnętrznych.

46

Po pierwsze, skarżący powołuje się na brak reakcji Parlamentu zgodnej z art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego, który przewiduje, że informator nie ponosi żadnych negatywnych skutków ze strony instytucji. Uważa on, że wykazał związek przyczynowy między nieprzedłużeniem nim umowy a okolicznością, że ujawnił nadużycia finansowe oraz czynami stanowiącymi mobbing.

47

Zarzuca on Parlamentowi, że nie przyznał mu formalnie statusu informatora, że nie przedłużył z nim umowy oraz że ujawnił jego tożsamość większej liczbie osób niż było to konieczne. Jedynymi środkami ochrony na podstawie jego skargi dotyczącej mobbingu było odsunięcie go, a następnie pozbawienie go stanowiska. Parlament natomiast nigdy nie przyznał mu statusu informatora i nie zareagował w sposób odpowiedni i sumienny po rozpatrzeniu jego skargi na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego.

48

Prowadzący dochodzenie urzędnicy OLAF‑u wskazali również, że Parlament nadal nie skontaktował się z nimi w tej sprawie. Odpowiedź od osoby, która miała być właściwa do rozpatrzenia jego wniosku w tym zakresie, po raz pierwszy otrzymał dopiero w dniu 4 lipca 2022 r. To do OUZU należy jednak wykazanie, że przestrzegał ochrony przyznanej informatorowi oraz że powiadomił zainteresowanego – zgodnie z art. 22b ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego – o terminie rozpatrzenia jego wniosku, co nie miało miejsca w rozpatrywanym przypadku.

49

Po drugie, skarżący podnosi, że – wbrew temu, co przewiduje art. 3 przepisów wewnętrznych – nie uzyskał żadnej porady ani żadnego wsparcia w obliczu podejmowanych wobec niego działań odwetowych. Ponadto okoliczność, że nowy AAP został zatrudniony przed zakończeniem okresu, na jaki została zawarta jego umowa sprawiła, że nieprzedłużenie z nim umowy stało się nieuchronne. Do dnia wniesienia rozpatrywanej skargi nie otrzymał żadnej odpowiedzi na swój wniosek o udzielenie wsparcia. Wynika z tego, że doszło do naruszenia obowiązków przewidzianych w art. 3 przepisów wewnętrznych i regulaminie pracowniczym.

50

W replice skarżący argumentuje, że nawet jeżeli status informatora jest przyznawany automatycznie z chwilą spełnienia przesłanek określonych w regulaminie pracowniczym, Parlament powinien był przynajmniej potwierdzić ów statut informatora już w lipcu 2021 r. i poinformować go, czy zamierza podjąć działania w związku z jego skargą, a jeśli tak, to jakie oraz udzielić mu z tego tytułu wsparcia.

51

W pierwszej kolejności Parlament kwestionuje zarzut cząstkowy oparty na braku podjęcia działania zgodnego z art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego.

52

W tym względzie, po pierwsze, kwestionuje on jakąkolwiek bezczynność w zakresie przyjęcia środków ochrony związanych z przysługującym skarżącemu statusem informatora. Uściśla, że podczas gdy środek polegający na przeniesieniu został przyjęty w celu ochrony skarżącego w ramach jego wniosku o udzielenie wsparcia dotyczącego mobbingu, to środek polegający na zwolnieniu został przyjęty w celu udzielenia mu ochrony z tytułu jego statusu informatora. Skarżący nie zaskarżył jednak tego środka w terminie przewidzianym w art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego. W związku z tym zarzut cząstkowy oparty na szkodliwym skutku środka polegającego na zwolnieniu jest niedopuszczalny.

53

W każdym razie tenże środek polegający na zwolnieniu został przyjęty za zgodą skarżącego. Ten ostatni nie może twierdzić, że ów środek uniemożliwił przedłużenie z nim umowy zważywszy na okoliczność, że o ewentualne przedłużenie mogli wnioskować jedynie posłowie z jego ugrupowania, z którymi, jak wskazał, nie chciał już pracować.

54

Po drugie, w odniesieniu do zarzucanego braku przyznania skarżącemu statusu informatora, Parlament podnosi przede wszystkim, że nie można wymagać, aby ów status był formalnie przyznany przez administrację, lecz że jest on nabywany przez zainteresowanego z chwilą spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 22a ust. 1 regulaminu pracowniczego.

55

W rozpatrywanej sprawie, zdaniem Parlamentu, skarżący nabył status informatora z chwilą, gdy administracja Parlamentu lub OLAF stwierdzili, że dowiedzieli się o okolicznościach, o których mowa w art. 22a regulaminu pracowniczego. Skarżący zaś był traktowany przez administrację Parlamentu jak informator i uzyskał z tego tytułu ochronę.

56

Po trzecie, Parlament podnosi, że skarżący kontaktował się z OLAF‑em już w sierpniu 2021 r., podczas gdy doradcy dyrektora generalnego byli w trakcie badania dokumentów przedłożonych przy jego wniosku z dnia 12 lipca 2021 r. zawierającym doniesienia o nieprawidłowościach finansowych. W tych okolicznościach Parlament uważa, że art. 22b ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego, który przewiduje, że instytucja, której informator miał ujawnić bezprawne działania musi wyznaczyć termin na podjęcie odpowiednich działań oraz musi w należyty sposób powiadomić o nim informatora w terminie 60 dni, nie znajduje już zastosowania.

57

W drugiej kolejności, Parlament kwestionuje twierdzenie, że naruszył art. 3 przepisów wewnętrznych dotyczący spoczywającego na nim obowiązku udzielenia porady i wsparcia. To na tej podstawie bowiem członek gabinetu sekretarza generalnego udzielił skarżącemu odpowiedzi w dniu 11 stycznia 2022 r., a następnie omówił z nim możliwe opcje udzielenia mu ochrony z tytułu jego statusu informatora. Następnie, w dniu 17 lutego 2022 r., wspomniany członek gabinetu poinformował go, że nie było możliwe przyjęcie żadnego innego środka ochrony poza środkiem polegającym na zwolnieniu oraz że przedłużenie z nim umowy nie było możliwym środkiem ochrony na podstawie tego statusu.

58

W duplice Parlament stwierdza, że z art. 6 ust. 2 przepisów wewnętrznych wynika, że w terminie dwóch miesięcy administracja musi powiadomić informatorów o dalszych działaniach, jakie zamierza podjąć w sprawie ich wniosków o udzielenie wsparcia. Zauważa on jednak, że – przyjmując środek polegający na zwolnieniu – administracja podjęła działania w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia z dnia 10 stycznia 2022 r.

59

W ramach rozpatrywanego zarzutu, którego dwie części należy zbadać łącznie, skarżący w istocie podnosi trzy odrębne zarzuty cząstkowe, z których pierwszy oparty jest na braku formalnego przyznania mu statusu informatora, drugi – na niepoinformowaniu go o działaniach podjętych w związku z jego doniesieniami oraz trzeci – na niewystarczającym charakterze środków przyjętych z tego tytułu przez Parlament.

60

Na wstępie należy zbadać dopuszczalność niektórych załączników, ponieważ jest ona kwestionowana przez Parlament.

61

W załączniku C.7 do repliki skarżący przedstawił nagranie rozmowy odbytej z dyrektorem generalnym w dniu 15 lutego 2023 r., z której wynikało, po pierwsze, że nie wszczęto żadnego dochodzenia w sprawie rozpatrzenia doniesień, których dokonał jako informator, po drugie, że środek polegający na zwolnieniu zastąpił środek polegający na przeniesieniu, który nie był wystarczający do udzielenia skarżącemu ochrony i po trzecie, że dyrektor generalny nigdy nie uznawał się za podmiot właściwy w sprawie ochrony, którą należało mu przyznać w następstwie zarzucanych działań odwetowych.

62

Pisemny protokół z tego spotkania został przedstawiony w załączniku C.6 do repliki.

63

Parlament utrzymuje, że załączniki C.6 i C.7 zostały uzyskane w nieprawidłowy sposób. W konsekwencji żąda ich usunięcia z akt sprawy.

64

Należy zauważyć, że zgodnie z orzecznictwem nie istnieje przepis przewidujący wyraźny zakaz uwzględniania dowodów uzyskanych w sposób bezprawny. W takich sytuacjach należy, ważąc podlegające ochronie interesy, dokonać oceny, czy wyjątkowe okoliczności, takie jak decydujący charakter przedstawienia dokumentów w celu zapewnienia kontroli zgodności z prawem procedury wydania zaskarżonego aktu, uzasadniają brak wycofania dokumentu (zob. podobnie wyrok z dnia 12 maja 2015 r., Dalli/KomisjaT‑562/12, EU:T:2015:270, pkt 47 i 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

65

Załączniki C.6 i C.7 dotyczą spotkania, które miało miejsce w lutym 2023 r., to jest po złożeniu skargi (złożonej w dniu 22 grudnia 2022 r.). Nie jest konieczne zachowanie ich w aktach sprawy, ponieważ po pierwsze, skarżący nie podnosi wyjątkowych okoliczności w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 64 powyżej, a po drugie, ich treść, dotycząca okoliczności późniejszych niż wniesienie skargi, nie jest decydująca dla zbadania podniesionych przez niego zarzutów cząstkowych.

66

W dniu 5 grudnia 2023 r. skarżący przedstawił – w załączniku E.1 – fragmenty sprawozdania z dochodzenia administracyjnego, przyjętego w dniu 17 czerwca 2022 r. przez komitet doradczy odpowiedzialny za rozpatrywanie skarg w sprawach mobbingu dotyczących posłów do Parlamentu, wraz z pismem przedstawiającym jego uwagi.

67

Parlament podnosi, że załącznik E.1 jest niedopuszczalny, ponieważ został przedstawiony z opóźnieniem. Wskazuje on również, że ten załącznik został uzyskany w nieprawidłowy sposób.

68

Po pierwsze należy przypomnieć, że zgodnie z art. 85 §§ 1 i 2 regulaminu postępowania:

„1.   Dowody i wnioski dowodowe przedstawia się w ramach pierwszej wymiany pism procesowych.

2.   Strony główne mogą przedstawiać na poparcie swojej argumentacji nowe dowody lub wnioski dowodowe w replice i duplice, o ile opóźnienie w ich złożeniu jest uzasadnione”.

69

W rozpatrywanej sprawie przedstawienie załącznika E.1 z opóźnieniem nie może obciążać skarżącego, ponieważ, jak wynika z rozprawy, jest to dokument, który uzyskał on w inny sposób, po bezskutecznym domaganiu się go od Parlamentu. Po drugie, z orzecznictwa przypomnianego w pkt 64 powyżej wynika, że ani ewentualny poufny charakter dokumentu, ani okoliczność, że mógł on być uzyskany w nieprawidłowy sposób, nie wymagają usunięcia go z akt sprawy.

70

Nie jest jednak konieczne zachowanie w aktach sprawy załącznika E.1 i załączonego do niego pisma, ponieważ ich treść nie jest decydująca dla zbadania podniesionych przez skarżącego zarzutów cząstkowych. Sprawozdanie z dochodzenia administracyjnego z dnia 17 czerwca 2022 r. dotyczy bowiem rozpatrzenia skargi skarżącego dotyczącej mobbingu, podczas gdy przedmiotowa skarga dotyczy rozpatrzenia jego statusu informatora.

71

W załączniku F.1 do jego odpowiedzi z dnia 19 grudnia 2023 r. na pytania Sądu z dnia 27 listopada 2023 r., skarżący przedstawił korespondencję z listopada i z grudnia 2023 r. między dyrekcją generalną ds. personelu a innymi AAP, którzy złożyli wniosek o udzielenie wsparcia. W załączniku F.2 przedstawił on przepisy wewnętrzne dotyczące wdrożenia art. 22b regulaminu pracowniczego, przyjęte przez Parlament w dniu 20 listopada 2023 r.

72

Na rozprawie Parlament podniósł, że załączniki F.1 i F.2 są niedopuszczalne, ponieważ zostały one przedłożone w odpowiedzi na dotyczący innej kwestii środek organizacji postępowania przed Sądem.

73

Zgodnie z art. 89 §1 regulaminu postępowania celem środków organizacji postępowania jest zapewnienie, w jak najlepszy sposób, przygotowania spraw do rozpoznania, prawidłowego przebiegu postępowania oraz rozstrzygania sporów.

74

Z samego brzmienia art. 88 regulaminu postępowania wynika, że decyzja o zadaniu pytań stronom wchodzi w zakres swobodnej oceny Sądu oraz że temu ostatniemu pozostawia się swobodę w dokonaniu suwerennej oceny wartości, jaką należy przypisać poszczególnym elementom stanu faktycznego i prawnego, które zostały mu przedstawione (zob. podobnie postanowienie z dnia 31 stycznia 2017 r., Universal Protein Supplements/EUIPO, C‑485/16 P, niepublikowane, EU:C:2017:72, pkt 15 i przytoczone tam orzecznictwo).

75

W rozpatrywanej sprawie, chociaż Sąd formalnie nie zażądał ich przedstawienia, załączniki F.1 i F.2 ilustrują odpowiedź skarżącego na pytanie nr 3, zadane przez Sąd w ramach środka organizacji postępowania, w którym wezwał on strony do przedstawienia ich ewentualnych uwag w przedmiocie skutków, jakie dla niniejszej sprawy można wywieść z wyroku z dnia 15 listopada 2023 r., PL/Komisja (T‑790/21, EU:T:2023:724). W konsekwencji, złożenie załączników F.1 i F.2, załączonych jako uzupełnienie do odpowiedzi na środki organizacji postępowania, może zostać uznane za uzasadnione, wobec czego owe załączniki należy uznać za dopuszczalne.

76

Skarżący zarzuca Parlamentowi, że nie przyznał mu formalnie statutu informatora.

77

Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 22a ust. 1–3 regulaminu pracowniczego, mającym zastosowanie w drodze analogii do AAP na podstawie art. 127 WZIP:

„1.   Każdy urzędnik, który w trakcie lub w związku z wykonywanymi przez niego obowiązkami dowiaduje się o faktach, które mogą wzbudzić podejrzenie co do nielegalnej działalności, w tym nadużyć finansowych lub korupcji, szkodzącym interesom Unii, lub o postępowaniu związanym z wykonywaniem obowiązków służbowych, które może stanowić poważne zaniedbanie w wypełnianiu zobowiązań urzędników unijnych, niezwłocznie powiadamia swojego bezpośredniego przełożonego lub dyrektora generalnego lub, jeżeli uznaje to za właściwe, Sekretarza Generalnego, albo osoby zajmujące równorzędne stanowiska lub Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF).

Wszystkie informacje, o których mowa w akapicie pierwszym, składa się na piśmie.

Niniejszy ustęp ma zastosowanie również w przypadku poważnego zaniedbania wypełniania podobnego zobowiązania ze strony członka instytucji lub innej osoby pełniącej służbę lub wykonującej pracę na rzecz instytucji.

2.   Każdy urzędnik uzyskujący informacje określone w ust. 1 niezwłocznie przekazuje OLAF‑owi wszelkie posiadane dowody, które mogą stanowić podstawę domniemania o naruszeniach określonych w ust. 1.

3.   Urzędnik nie ponosi żadnych negatywnych skutków ze strony instytucji wynikających z przekazania informacji określonych w ust. 1 i 2, pod warunkiem że działał w dobrej wierze”.

78

Jak wynika z art. 22a ust. 1 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego, mającego zastosowanie w drodze analogii do AAP na podstawie art. 127 WZIP, wspomniany ustęp ma zastosowanie do urzędnika, który dowiaduje się o faktach, „które mogą wzbudzić podejrzenie” co do nielegalnej działalności lub poważnego zaniedbania w wypełnianiu zobowiązań urzędników.

79

Przesłanka ta jest spełniona, gdy dany urzędnik przekazuje konkretne fakty, które są prawdziwe lub przynajmniej prawdopodobne i których wstępna ocena mogła u niego wzbudzić uzasadnione podejrzenia co do istnienia nielegalnej działalności lub poważnego zaniedbania (zob. wyrok z dnia 20 października 2021 r., ZU/Komisja, T‑671/18 i T‑140/19, niepublikowany, EU:T:2021:715, pkt 267 i przytoczone tam orzecznictwo).

80

Wynika z tego, że ujawnienie musi dotyczyć konkretnych faktów. Ponadto użycie wyrażenia „wzbudzić podejrzenie” oraz określony w art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego warunek, aby urzędnik będący informatorem działał „w dobrej wierze”, to znaczy, zgodnie z wersjami tego przepisu: hiszpańską, angielską, niderlandzką i portugalską, mógł żywić „szczere i uzasadnione” przekonanie, że jego doniesienia są „zasadniczo prawdziwe”, oznacza, że ma on obowiązek dokonania – przed każdym ujawnieniem – minimalnej oceny mogącej przekonać go w sposób uzasadniony o istotności danych okoliczności faktycznych w świetle możliwego naruszenia lub poważnego zaniedbania (zob. podobnie wyrok z dnia 13 stycznia 2011 r., Nijs/Trybunał Obrachunkowy,F‑77/09, EU:F:2011:2, pkt 65).

81

Wynika z tego, że Parlament nie był zobowiązany do wydania decyzji, na mocy której przyznałby skarżącemu status informatora. Ochrona przewidziana w art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego jest bowiem przyznawana urzędnikom, którzy przekazali informacje o faktach wzbudzających podejrzenia co do istnienia nielegalnej działalności, bez żadnej formalności, przez sam fakt przekazania rzeczonych informacji (wyrok z dnia 12 grudnia 2014 r., AN/Komisja,T‑512/13 P, EU:T:2014:1073, pkt 31).

82

W rozpatrywanej sprawie, jak przyznał Parlament na rozprawie, skarżący nabył status informatora z chwilą, gdy administracja została powiadomiona w formie pisemnej o faktach, o których mowa w art. 22a regulaminu pracowniczego, o których skarżący powiadomił również OLAF, to jest w dniu 23 sierpnia 2021 r. (zob. pkt 6 powyżej) lub najpóźniej w dniu 3 września 2021 r., gdy OLAF zawiadomił Parlament, że skarżący poinformował go o naruszeniach, o których mowa w art. 22a ust. 1 regulaminu pracowniczego.

83

Z powyższego wynika, że skarżący nie może skutecznie podnosić, że jego wniosek z dnia 10 stycznia 2022 r. został w sposób dorozumiany oddalony w zakresie, w jakim dotyczył przyznania mu statusu informatora, ponieważ Parlament nie był zobowiązany do wydania aktu prawnego przyznającego lub odmawiającego przyznania skarżącemu rzeczonego statusu. W konsekwencji, w zakresie, w jakim odnoszą się one do aktu, który nie został wydany, żądania stwierdzenia nieważności dorozumianej decyzji w zakresie, w jakim ta ostatnia oddala wniosek skarżącego z dnia 10 marca 2022 r. dotyczący przyznania mu statusu informatora, należy odrzucić jako niedopuszczalne.

84

Stwierdzenie to pozostaje bez uszczerbku dla konieczności poszanowania przez Parlament przeanalizowanych poniżej praw skarżącego wynikających z przysługującego mu statusu informatora.

85

Skarżący argumentuje, że to na OUZU spoczywa obowiązek wykazania, że powiadomił o terminie rozpatrzenia jego wniosku, zgodnie z art. 22b ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego, co nie miało miejsca w rozpatrywanym przypadku. Podnosi on również, że Parlament nie zareagował w sposób odpowiedni i sumienny po rozpatrzeniu jego skargi na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego. W swojej replice, powołując się na art. 5 ust. 3 przepisów wewnętrznych, skarżący podnosi, że Parlament powinien był poinformować go, czy zamierzał podjąć działania w związku z jego skargą i jakiego to miały być działania.

86

Zgodnie z art. 22b ust. 1 regulaminu pracowniczego, mającego zastosowanie – na podstawie art. 127 WZIP – w drodze analogii do AAP:

„Urzędnik, który ujawnia informacje określone w art. 22a przewodniczącemu Komisji lub Trybunałowi Obrachunkowemu albo przewodniczącemu Rady lub przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego albo Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, nie ponosi konsekwencji ze strony instytucji, do której przynależy, pod warunkiem że spełnione są dwa poniższe warunki:

87

Zgodnie z brzmieniem art. 22a ust. 1 akapity pierwszy i drugi regulaminu pracowniczego, każdy urzędnik, który „dowiaduje się o faktach, które mogą wzbudzić podejrzenie” co do nielegalnej działalności, szkodząc[ej] interesom Unii lub o postępowaniu związanym z wykonywaniem obowiązków służbowych, które może stanowić poważne zaniedbanie w wypełnianiu zobowiązań urzędników, niezwłocznie powiadamia o tym na piśmie „swojego bezpośredniego przełożonego lub dyrektora generalnego lub, jeżeli uznaje to za właściwe, Sekretarza Generalnego, albo osoby zajmujące równorzędne stanowiska lub [OLAF]”. W przypadku niepodjęcia przez instytucję lub OLAF działań, po upływie określonego terminu urzędnik może, na podstawie art. 22b ust. 1 regulaminu pracowniczego, przekazać informację przewodniczącemu Komisji lub Trybunałowi Obrachunkowemu albo przewodniczącemu Rady lub Parlamentu albo Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich (wyrok z dnia 5 grudnia 2012 r., Z/Trybunał Sprawiedliwości, F‑88/09 i F‑48/10, EU:F:2012:171, pkt 250).

88

Artykuł 22c regulaminu pracowniczego, również mający zastosowanie – na podstawie art. 127 WZIP – w drodze analogii do AAP, przewiduje ponadto co następuje:

„Zgodnie z art. 24 i 90 każda instytucja ustanawia procedurę rozpatrywania skarg urzędników dotyczących sposobu, w jaki są traktowani po wypełnieniu lub w następstwie wypełnienia przez nich obowiązków wynikających z art. 22a lub art. 22b. Dana instytucja zapewnia, aby takie skargi były rozpatrywane w sposób poufny oraz, w przypadku gdy uzasadniają to okoliczności, przed upływem terminów określonych w art. 90.

Organ powołujący każdej instytucji określa przepisy wewnętrzne dotyczące między innymi:

89

Wprowadzający w życie art. 22c regulaminu pracowniczego, art. 5 przepisów wewnętrznych, zatytułowany „Prawo do informacji”, przewiduje co następuje:

„1.   Przełożony potwierdza otrzymanie złożonych przez informatora doniesień w terminie 5 dni roboczych od dnia ich otrzymania.

2.   Zgodnie z art. 22b regulaminu pracowniczego informatora powiadamia się – w terminie 60 dni – o okresie niezbędnym do podjęcia odpowiednich działań. W przypadku złożenia doniesienia do OLAF‑u jest on zawiadamiany w możliwie najkrótszym możliwym terminie.

3.   Po upływie wyznaczonego przez administrację niezbędnego okresu, informatora powiadamia się, w odpowiednim zakresie i uwzględnieniem okoliczności sprawy oraz poszanowania praw osób trzecich, o działaniach podjętych przez instytucję w sprawie jego doniesień, w szczególności o wnioskach z przeprowadzonych dochodzeń i/lub o charakterze zamierzonych i/lub o podjętych działań”.

90

W rozpatrywanym przypadku, jak wskazano w pkt 82 powyżej, Parlament uznaje, że otrzymał informacje dotyczące konkretnych faktów w rozumieniu orzecznictwa i na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego, w dniu 23 sierpnia 2021 r. lub najpóźniej w dniu 3 września 2021 r.

91

W każdym razie, niezależnie od ustalonej daty, z akt sprawy ani z rozprawy nie wynika, że Parlament potwierdził otrzymanie złożonych przez skarżącego doniesień w terminie 5 dni roboczych, że powiadomił go – w terminie 60 dni – o okresie niezbędnym do podjęcia odpowiednich działań ani że powiadomił go o działaniach podjętych przez instytucję w sprawie jego doniesień, jak to przewiduje art. 5 ust. 1, 2 i 3 przepisów wewnętrznych przytoczonych w pkt 89 powyżej.

92

Parlament uważa, że przepisy te stały się „bezskuteczne”, gdyż skarżący ujawnił nieprawidłowości finansowe OLAF‑owi, powiadamiając o nich bezpośrednio tego ostatniego.

93

Tymczasem ani z art. 22a–22c regulaminu pracowniczego, ani z art. 5 przepisów wewnętrznych nie wynika, że obowiązek informowania przez Parlament ustaje, gdy informator równolegle ujawnił nieprawidłowości OLAF‑owi.

94

Wręcz przeciwnie, art. 22a ust. 1 regulaminu pracowniczego przewiduje, że każdy urzędnik lub pracownik, który dowiaduje się o faktach, które mogą wzbudzić podejrzenie co do nielegalnej działalności szkodzącej interesom Unii niezwłocznie powiadamia swojego bezpośredniego przełożonego lub dyrektora generalnego lub, jeżeli uznaje to za właściwe, Sekretarza Generalnego, albo osoby zajmujące równorzędne stanowiska lub OLAF. Informator posiadający informacje, o których mowa w tym przepisie, może zatem powiadomić bezpośrednio OLAF, jeżeli uznaje to za właściwe, co nie prowadzi do bardziej ograniczonej ochrony lub stosowania innego reżimu prawnego.

95

Powyższe znajduje potwierdzenie w okoliczności, że – jak to wynika z art. 22a ust. 2 regulaminu pracowniczego – w przypadku gdy informator sam nie przekazuje informacji, o których się dowiedział, bezpośrednio OLAF‑owi, na urzędniku uzyskującym informacje określone w ust. 1 tego przepisu spoczywa obowiązek niezwłocznego przekazania OLAF‑owi wszelkich posiadanych dowodów, które mogą stanowić podstawę domniemania o naruszeniach określonych w ust. 1.

96

Ponadto z art. 22b ust. 1 regulaminu pracowniczego wynika, że aby posiadający takie informacje urzędnik lub pracownik mógł korzystać z ochrony przed ewentualnymi działaniami odwetowymi, informacje, o których mowa w art. 22a regulaminu pracowniczego muszą zostać wcześniej udostępnione przez niego OLAF‑owi lub własnej instytucji. Artykuł 22b ust. 1 lit. b) regulaminu pracowniczego przewiduje ponadto, że urzędnika lub pracownika w należyty sposób powiadamia się o okresie wymaganym przez OLAF lub instytucję w celu podjęcia odpowiednich działań.

97

Prawdą jest, jak podnosi Parlament, że z art. 5 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczącego dochodzeń prowadzonych przez OLAF oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. 2013, L 248, s. 1) wynika, co następuje:

„Dopóki dyrektor generalny [OLAF‑u] rozważa, czy wszcząć dochodzenie wewnętrzne na wniosek, o którym mowa w ust. 2, lub dopóki [OLAF] prowadzi dochodzenie wewnętrzne, zainteresowane instytucje, organy, urzędy lub agencje nie wszczynają równoległych dochodzeń dotyczących tych samych faktów, chyba że wspólnie z [OLAF‑em] postanowiono inaczej”.

98

Ponadto, zgodnie z art. 5 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia nr 883/2013, w przypadku gdy urzędnik, inny pracownik, członek instytucji lub organu, szef urzędu lub agencji lub członek personelu, działając zgodnie z art. 22a regulaminu pracowniczego, przekazuje OLAF‑owi informacje dotyczące podejrzenia nadużycia finansowego lub nieprawidłowości, OLAF informuje tę osobę, czy postanowił wszcząć dochodzenie dotyczące odnośnych faktów.

99

Parlament wywodzi z tego, że ponieważ zgłoszono nieprawidłowości OLAF‑owi, to na tym urzędzie spoczywa obowiązek powiadomienia skarżącego o terminie, w jakim zostaną podjęte odpowiednie działania.

100

Niemniej, niezależnie od obowiązków OLAF‑u w zakresie informowania skarżącego, na Parlamencie, będącym organem właściwym do zapewnienia ochrony pracownikom instytucji, którzy ujawniają, zgodnie z art. 22a i 22b regulaminu pracowniczego, poważne naruszenia, również spoczywa – w sytuacji, gdy powiadomiono go o faktach, o których mowa w art. 22a regulaminu pracowniczego – w pierwszej kolejności, obowiązek potwierdzenia otrzymania tego doniesienia, a następnie, w drugiej kolejności, powiadomienia skarżącego, w terminie 60 dni, o czasie niezbędnym do podjęcia odpowiednich działań, jak to przewiduje art. 5 ust. 1 i 2 przepisów wewnętrznych.

101

Prawdą jest, że zgodnie z rozporządzeniem nr 883/2013, począwszy od chwili, w której Parlament został powiadomiony, w dniu 23 sierpnia 2021 r. lub najpóźniej w dniu 3 września 2021 r., iż skarżący skierował sprawę bezpośrednio do OLAF-u (zob. pkt 6 i 82 powyżej), nie mógł on prowadzić równoległego dochodzenia dotyczącego tych samych faktów. Jednakże Parlament – zarówno zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem dbałości, jak i na podstawie art. 5 ust. 3 przepisów wewnętrznych, z których wynika jego obowiązek powiadomienia informatora o działaniach podjętych przez instytucję w sprawie jego doniesień – powinien był poinformować o tym skarżącego.

102

W świetle powyższego Parlament naruszył art. 5 przepisów wewnętrznych.

103

W ramach tego zarzutu cząstkowego skarżący zasadniczo zarzuca Parlamentowi, że ograniczając się do zwolnienia go z wykonywania obowiązków, nie przyjął wystarczających środków ochrony wynikających z jego statusu informatora.

104

Skarżący podnosi, że ciężar udowodnienia, że wdrożone zostały wymagane środki ochrony w celu zapewnienia mu ochrony jako informatora spoczywa na Parlamencie.

105

Należy zatem na wstępie ustalić, na której ze stron spoczywa ciężar dowodu co do wystarczającego charakteru środków ochrony w rozpatrywanej sprawie.

106

Skarżący powołuje się na dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.U. 2019, L 305, s. 17). Celem tej dyrektywy jest poprawa egzekwowania prawa i polityk Unii w określonych dziedzinach poprzez ustanowienie wspólnych minimalnych norm zapewniających wysoki poziom ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.

107

Artykuł 21 dyrektywy 2019/1937, zatytułowany „Środki ochrony przed działaniami odwetowymi”, stanowi w ust. 5, co następuje:

„W postępowaniach przed sądem lub innym organem dotyczących szkody poniesionej przez osobę dokonującą zgłoszenia, jeżeli osoba ta twierdzi, iż w wyniku zgłoszenia lub dokonania ujawnienia publicznego poniosła szkodę, przyjmuje się, że szkoda została wyrządzona w ramach działań odwetowych za zgłoszenie lub ujawnienie publiczne. W takich przypadkach na osobie, która podjęła działania powodujące szkodę, spoczywa ciężar udowodnienia, że działania te przeprowadziła z należycie uzasadnionych powodów”.

108

Motyw 93 dyrektywy 2019/1937 określa rację bytu tego przepisu w następujący sposób:

„Działania odwetowe mogą być przedstawiane jako uzasadnione względami innymi niż zgłoszenie, a osobom dokonującym zgłoszenia może być bardzo trudno udowodnić związek między zgłoszeniem a działaniami odwetowymi, podczas gdy sprawcy działań odwetowych mogą dysponować większymi uprawnieniami i zasobami, aby udokumentować podjęte działania i ich uzasadnienie. W związku z tym, jeżeli osoba dokonująca zgłoszenia przedstawi dowód prima facie, że zgłosiła naruszenia lub dokonała ujawnienia publicznego zgodnie z niniejszą dyrektywą i poniosła szkodę, ciężar dowodu powinien zostać przeniesiony na osobę, która dopuściła się szkodliwego działania, a następnie osoba ta powinna wykazać, że podjęte działanie nie było w żaden sposób powiązane ze zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym”.

109

Prawdą jest, że dyrektywa 2019/1937 jest skierowana do państw członkowskich i jako taka nie wiąże instytucji Unii.

110

Niemniej, zgodnie z orzecznictwem, okoliczność, że dyrektywa jako taka nie wiąże instytucji nie może wykluczać tego, że w pewnych szczególnych przypadkach może ona wiązać instytucje pośrednio w zakresie ich stosunków z ich urzędnikami i pracownikami (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2012 r., Komisja/Strack,T‑268/11 P, EU:T:2012:588, pkt 42–44 i przytoczone tam orzecznictwo).

111

W sytuacji gdy, tak jak w rozpatrywanym przypadku, Parlament jest zobowiązany do wdrożenia przepisów przewidzianych w art. 22a–22c regulaminu pracowniczego, które mają na celu w szczególności zapewnienie ochrony informatorów przed ewentualnymi działaniami odwetowymi, Parlament nie może ustanowić przepisów zapewniających ochronę bardziej ograniczoną niż zapewniona przez przepisy, które zostały specjalnie przyjęte w tym względzie przez prawodawcę Unii w zakresie ochrony informatorów przez państwa członkowskie.

112

W rozpatrywanej sprawie skarżący opisuje sytuację izolacji i poczucia stygmatyzacji w swojej pracy, ponieważ nie otrzymał żadnej informacji zwrotnej w przedmiocie powierzonego mu zadania, a wyniki jego pracy nie były brane pod uwagę. Wreszcie, skarżący przedstawia wiadomość poczty elektronicznej z dnia 7 stycznia 2022 r., z której wynika, że jeszcze przed przyjęciem środka polegającego na zwolnieniu i jeszcze przed zakończeniem okresu, na jaki została zawarta jego umowa, inna osoba została już zatrudniona jako AAP w celu wykonywania wcześniej powierzanych mu zadań.

113

Ponadto, ponad dwa lata po zaistnieniu faktów ujawnionych przez skarżącego, jego doniesienia w przedmiocie podnoszonych działań odwetowych podejmowanych przez dyrekcję delegatury są nadal rozpatrywane, wobec czego Parlament nie był w stanie wypowiedzieć się w tej kwestii na rozprawie.

114

Ponadto z opisu wydarzeń przedstawionego przez skarżącego w załączniku do jego wniosku o udzielenie wsparcia z dnia 10 stycznia 2022 r. wynika w szczególności, że po tym, jak zaczął podlegać przewodniczącemu delegacji, ten ostatni odpowiadał na jego wiadomości poczty elektronicznej w sposób oschły, nie pytając go nigdy o jego stan w następstwie mobbingu, którego doświadczył.

115

W tych okolicznościach skarżący twierdzi, w sposób wiarygodny, że poniósł szkodę nie tylko ze strony posłanki, której sprawa dotyczy, lecz również ze strony przewodniczącego delegatury.

116

W sytuacji takiej jak ta w rozpatrywanej sprawie, w której skarżący przedstawia wiarygodne poszlaki świadczące o tym, że poniósł szkodę w następstwie przyjęcia środka polegającego na przeniesieniu i w której doniesienia o podnoszonych działaniach odwetowych podejmowanych przez dyrekcję delegatury są ponadto nadal rozpatrywane, to do Parlamentu należy wykazanie, że wypełnił on – przyjmując w tym celu wystarczające środki – spoczywający na nim obowiązek zapewnienia ochrony informatora.

117

Artykuł 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego, którego brzmienie przypomniano w pkt 77 powyżej, ustanawia zasadę, zgodnie z którą urzędnik, który powiadomił przełożonych o faktach, o których dowiedział się w trakcie lub w związku z wykonywanymi przez niego obowiązkami, a które mogą wzbudzić podejrzenie albo co do nielegalnej działalności, albo co do postępowania związanego z wykonywaniem jego obowiązków służbowych, które może stanowić poważne zaniedbanie w wypełnianiu zobowiązań urzędników unijnych, nie ponosi żadnych negatywnych skutków ze strony instytucji, pod warunkiem że działał w dobrej wierze.

118

W rozpatrywanym przypadku Parlament przyjął dwa środki ochrony. Pierwszy środek, to jest środek polegający na przeniesieniu, był bezpośrednim następstwem skargi skarżącego dotyczącej mobbingu oraz załączonego do niej wniosku o udzielenie wsparcia. We wniosku z dnia 12 lipca 2021 r. skarżący podnosił bowiem, że potrzebuje natychmiastowej ochrony oraz że nie może kontynuować pracy dla posłanki, której sprawa dotyczy. Drugi środek, a mianowicie środek polegający na zwolnieniu, był następstwem jego skargi z dnia 10 stycznia 2022 r., w której zgłosił działania odwetowe doznane przez niego ze strony dyrekcji delegatury w następstwie jego doniesień. W tej ostatniej skardze skarżący domagał się możliwości zaprzestania pracy na rzecz delegatury i przeniesienia go na inne stanowisko.

119

Tak więc, wbrew temu, co podnosi skarżący, Parlament przyjął środek ochrony w odpowiedzi na jego wniosek z dnia 10 stycznia 2022 r., przyjmując, w dniu 13 stycznia 2022 r., środek polegający na zwolnieniu.

120

Należy jednak ustalić, czy ów środek był wystarczającym środkiem ochrony w celu zapewnienia skarżącemu ochrony z tytułu jego statusu informatora.

121

Argumentację skarżącego należy bowiem rozumieć w ten sposób, że nie ma ona na celu zakwestionowania środka polegającego na zwolnieniu jako takiego. Argumenty Parlamentu polegające na twierdzeniu, że środek ten stał się ostateczny z powodu niezaskarżenia go w przewidzianym w tym celu terminie, należy zatem oddalić jako bezskuteczne (zob. pkt 52 powyżej).

122

W celu dokonania oceny, czy środek polegający na zwolnieniu był wystarczającym środkiem ochrony, należy przypomnieć, że kontekst charakteryzowały następujące okoliczności.

123

Po pierwsze, Parlament nie kwestionuje tego, że w chwili złożenia wniosku o przedłużenie z nim umowy AAP, skarżący przekazał informacje na podstawie art. 22a ust. 1–2 regulaminu pracowniczego ani tego, że działał on w dobrej wierze, wobec czego korzystał, na podstawie samego tego faktu, ze statusu informatora i z ochrony przed ewentualnymi działaniami odwetowymi z tego tytułu (zob. pkt 55 i 82 powyżej).

124

Po drugie, Parlament podniósł na rozprawie, że doniesienia skarżącego w przedmiocie zarzucanych działań odwetowych, które miały być podejmowane przez dyrekcję delegatury, były nadal rozpatrywane.

125

Po trzecie, skarżący zajmował stanowisko AAP, które to stanowisko charakteryzuje się istnieniem szczególnych zasad wynikających z art. 130 ust. 1 WZIP, ograniczających czas, na jaki umowy są zawierane i przysługującą posłom swobodą wyboru oraz wzajemnym zaufaniem, które musi cechować profesjonalne stosunki pracy między nimi a ich AAP, o których mowa odpowiednio w art. 21 ust. 1 decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 28 września 2005 r. w sprawie przyjęcia statutu posła do Parlamentu Europejskiego (2005/684/WE, Euratom) (Dz.U. 2005, L 262, s. 1, zwanej dalej „statutem posła”) oraz w art. 127 WZIP (zob. pkt 129–132 poniżej).

126

Po czwarte, umowa skarżącego miała ulec rozwiązaniu i uległa rozwiązaniu w dniu 22 lutego 2022 r. wobec braku wniosku o przedłużenie tej umowy ze strony jednego lub większej liczby posłów z ugrupowania.

127

Wreszcie, skarżący wyraził wolę kontynuowania pracy w Parlamencie. W skardze z dnia 10 stycznia 2022 r. domagał się on bowiem nie tylko zwolnienia z wykonywania obowiązków w ramach delegatury, lecz również przeniesienia go na jakikolwiek inne stanowisko w Parlamencie (zob. pkt 9 powyżej).

128

Z art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego wynika, że Parlament musi przyjąć wszelkie środki konieczne do zapewnienia informatorom zrównoważonej i skutecznej ochrony przed wszelkimi formami działań odwetowych, w tym groźbami i próbami podejmowania działań odwetowych. W przypadku, gdy pracownicy instytucji dokonują – zgodnie z art 22a i 22b regulaminu pracowniczego – doniesień dotyczących poważnych naruszeń, na Parlamencie spoczywa obowiązek ochrony ich prawnie uzasadnionych interesów.

129

W odniesieniu do możliwości przeniesienia AAP z inicjatywy administracji – w celu zapewnienia mu ochrony z tytułu jego statusu informatora – do innego posła należy przypomnieć, że zgodnie z art. 130 ust. 1 WZIP:

„Umowy akredytowanych asystentów parlamentarnych zawierane są na czas określony; w umowie określa się grupę zaszeregowania, do której został zaklasyfikowany asystent. Umowa nie podlega przedłużeniu więcej niż dwa razy podczas kadencji Parlamentu. Jeśli w samej umowie nie przewidziano inaczej oraz bez uszczerbku dla art. 139 ust. 1 lit. c), umowa ulega rozwiązaniu z końcem kadencji Parlamentu, podczas której została zawarta”.

130

Artykuł 18 ust. 3 przepisów wykonawczych do tytułu VII WZIP przewiduje w tym względzie, że wniosek o przedłużenie umowy AAP należy przekazać OUZU najpóźniej na miesiąc przed rozwiązaniem umowy.

131

Artykuł 21 ust. 1 statutu posła przewiduje ponadto, że „[p]osłowie mają prawo do pomocy osobistych współpracowników, których sami sobie dobierają”.

132

Artykuł 127 WZIP stanowi:

„Artykuły 11–26a [regulaminu pracowniczego] stosuje się przez analogię. Biorąc pod uwagę zwłaszcza szczególny charakter funkcji i obowiązków akredytowanych asystentów parlamentarnych oraz wzajemne zaufanie, które musi charakteryzować profesjonalne stosunki pracy między akredytowanymi asystentami parlamentarnymi a posłem lub posłami do Parlamentu Europejskiego, których ci asystenci wspierają, środki wykonawcze odnoszące się do tego obszaru przyjęte zgodnie z art. 125 ust. 1 uwzględniają szczególny profesjonalny charakter stosunku pracy między posłami a ich akredytowanymi asystentami parlamentarnymi”.

133

Z przepisów tych wynika zatem, że inicjatywa przedłużenia umowy AAP należy wyłącznie do jednego lub większej liczby posłów, którym nie można narzucić współpracy lub kontynuowania współpracy z AAP, których sami sobie nie dobrali. AAP pozostaje z jednym lub większą liczbą posłów, których wspiera, w stosunku pracy charakteryzującym się istnieniem więzi zaufania.

134

W rozpatrywanym przypadku z przepisów tych wynika, że jak słusznie podnosi Parlament, wobec braku wyraźnego wniosku ze strony jednego lub większej liczby posłów z ugrupowania, nie miał on możliwości przedłużenia ze skarżącym umowy AAP.

135

Parlament uzasadnił zatem nieprzedłużenie ze skarżącym umowy brakiem wniosku w tym zakresie ze strony posła z ugrupowania. Stwierdzenie to pozostaje bez uszczerbku dla spoczywającego na Parlamencie obowiązku podjęcia wszelkich środków niezbędnych do zapewnienia skarżącemu zrównoważonej i skutecznej ochrony przed wszelkimi formami działań odwetowych.

136

Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych:

„Administracja przyjmuje racjonalne środki w celu udzielenia informatorowi, jeżeli ten sobie tego życzy, pomocy w zakresie zmiany przydzielonego mu stanowiska […]”

137

W odpowiedzi na skargę Parlament wskazał, że poinformował skarżącego, iż środek polegający na zwolnieniu jest jedynym możliwym środkiem ochrony. Na rozprawie Parlament przyznał jednak, że art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych ma zastosowanie do AAP oraz że środek ochrony polegający na przeniesieniu mającego status informatora AAP do innej służby Parlamentu, mógł, co do zasady, zostać przyjęty, pod warunkiem że status AAP zostałby utrzymany i zachowana zostałaby data zakończenia okresu, na jaki umowa była zawarta. W tym względzie wymiana korespondencji z listopada i z grudnia 2023 r. między dyrekcją generalną ds. personelu a innymi AAP, którzy złożyli wniosek o udzielenie wsparcia, przedstawiona przez skarżącego w załączniku F.1 do jego odpowiedzi z dnia 19 grudnia 2023 r. na pytania Sądu z dnia 27 listopada 2023 r., wskazuje na istnienie możliwości przeniesienia do innych służb Parlamentu, dostępnej dla AAP, którzy wnieśli skargi dotyczące mobbingu.

138

Uwzględniając przysługujący skarżącemu status informatora oraz na podstawie art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego, Parlament powinien był – oprócz przyjęcia środka polegającego na zwolnieniu – udzielić mu wsparcia, starając się pomóc mu w znalezieniu rozwiązania.

139

Skarżący podnosi również, że nie otrzymał – wbrew temu co przewiduje art. 3 przepisów wewnętrznych – żadnej porady ani wsparcia w obliczu działań odwetowych, które miały być wobec niego podjęte (zob. pkt 49 powyżej).

140

Artykuł 3 przepisów wewnętrznych, zatytułowany „Porada i wsparcie”, stanowi, co następuje:

„1.   Każdy informator, który wyrazi taką wolę, może skorzystać w sposób poufny z porady i wsparcia w sprawach doniesień dotyczących poważnych naruszeń.

2.   Poradę i wsparcie zapewnia przełożony i/lub członek gabinetu sekretarza generalnego odpowiedzialny za relacje z OLAF‑em”.

141

W tym względzie Parlament podnosi jedynie, że członek gabinetu sekretarza generalnego poinformował skarżącego, że poza zwolnieniem go z wykonywania obowiązków, żaden inny środek nie był możliwy do przyjęcia w celu zapewnienia mu ochrony z tytułu jego statusu informatora oraz że przedłużenie z nim umowy nie było środkiem możliwym do przyjęcia z tego tytułu (zob. pkt 57 powyżej).

142

Ograniczając się do przekazania mu takich informacji Parlament nie wykazał, że udzielił skarżącemu porady i wsparcia przewidzianych w art. 3 przepisów wewnętrznych.

143

Z powyższego wynika, że Parlament nie wykazał, że przyjął wszelkie niezbędne środki w celu upewnienia się, że skarżący – zgodnie z art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego – nie poniósł żadnych negatywnych skutków ze strony instytucji wynikających z jego statusu informatora.

144

W tym względzie należy zauważyć, że to nie do Sądu, lecz do Parlamentu należy ustalenie, w okolicznościach rozpatrywanej sprawy, jakie konkretne środki ochrony mogły zostać przyjęte.

145

W konsekwencji naruszenie art. 22a regulaminu pracowniczego oraz art. 4 ust. 2 i art. 3 przepisów wewnętrznych zostało w rozpatrywanej sprawie wykazane.

146

Zarzut cząstkowy oparty na niewystarczającym charakterze środków ochrony przyjętych przez Parlament na podstawie art. 22a–22c regulaminu pracowniczego należy zatem w części uwzględnić.

147

Wynika z tego, że zarzuty cząstkowe oparte, odpowiednio, na niepoinformowaniu skarżącego o działaniach podjętych w związku z jego doniesieniami (zob. pkt 102 powyżej) i na niewystarczającym charakterze środków ochrony przyjętych na podstawie art. 22a-22c regulaminu pracowniczego należy częściowo uwzględnić. Zarzut pierwszy, oparty na naruszeniu przepisów ochronnych związanych z przysługującym skarżącemu statusem informatora, należy w pozostałym zakresie oddalić.

148

W pierwszej kolejności skarżący argumentuje, że po złożeniu zażalenia został poinformowany, że zostanie ono rozpatrzone przez służbę prawną. Jego zdaniem było to sprzeczne z art. 22c regulaminu pracowniczego, który przewiduje szczególne zasady rozpatrywania zażaleń wnoszonych przez informatorów.

149

W drugiej kolejności skarżący zarzuca Parlamentowi naruszenie ochrony, jaką należy zapewnić informatorom zgodnie z art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych, który przewiduje, że Parlament musi przyjąć racjonalne środki w celu udzielenia informatorowi, jeżeli ten sobie tego życzy, pomocy w zakresie zmiany przydzielonego mu stanowiska. Parlament błędnie uznał, że przepis ten nie ma zastosowania do AAP.

150

Wykluczając skarżącego z możliwości skorzystania z tej ochrony ze względu na jego status AAP, Parlament przyznał, że nie przyjął względem skarżącego środków szczególnej ochrony, naruszając art. 22c regulaminu pracowniczego.

151

Wreszcie, zdaniem skarżącego, gdyby Parlament miał podstawy, aby powoływać się na brak możliwości ochrony skarżącego jako informatora ze względu na jego status AAP, oznaczałoby to, że nie wdrożono żadnej ochrony oprócz tej, o której mowa w art. 24 regulaminu pracowniczego. Parlament nie przewidział nawet zrekompensowania skarżącemu poniesienia skutków wykonania spoczywających na nim obowiązków z tytułu art. 22a regulaminu pracowniczego. Parlament nigdy nie dostosował swoich przepisów w taki sposób, aby były one zgodne ze spoczywającymi na nim obowiązkami.

152

Parlament uważa, że art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych jest trudny do zastosowania wobec AAP i należy go pogodzić z przestrzeganiem obowiązujących przepisów. Artykuł 4 przepisów wewnętrznych nie pozwala bowiem administracji na przeniesienie AAP na stanowisko w sekretariacie generalnym bez obejścia przepisów mających zastosowanie do zatrudniania pracowników i urzędników, takich jak określone w regulaminie pracowniczym i w WZIP.

153

Podobnie, wykluczone jest przeniesienie – z inicjatywy administracji – AAP do innego posła. W tym względzie Parlament przypomina o szczególnym charakterze umów zawieranych między AAP a posłem lub ugrupowaniem posłów, które wiążą AAP osobiście ze wspieranym przez niego posłem lub ugrupowaniem posłów. W świetle tegoż stosunku zaufania między AAP i jego posłem oraz przysługującej posłom swobody w zakresie wyboru, o której mowa w art. 21 ust. 1 statutu posła, przeniesienie byłoby możliwe wyłącznie z inicjatywy jednego lub większej liczby posłów.

154

Co się tyczy sytuacji skarżącego, to zastosowanie art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych było ograniczone ze względu na okoliczność, że podlegał on – w ramach ugrupowania – przewodniczącemu delegatury oraz że wyraził wolę zaprzestania współpracy z posłami ze swojego ugrupowania i bycia przeniesionym na inne stanowisko. Dlatego też, po skonsultowaniu się ze skarżącym, dyrektor generalny postanowił, że środkiem umożliwiającym zapewnienie mu najlepszej ochrony ze względu na jego status informatora będzie zwolnienie go z wykonywania obowiązków.

155

Jeżeli chodzi o możliwość przeniesienia AAP – na podstawie art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych – do innej służby Parlamentu w celu zapewnienia mu ochrony ze względu na jego status informatora, ten zarzut cząstkowy zasadniczo pokrywa się z trzecim zarzutem cząstkowym, zbadanym w ramach zarzutu pierwszego powyżej. Należy zatem odwołać się w tym względzie do analizy zawartej w pkt 136–138 powyżej.

156

Jeżeli chodzi o możliwość przeniesienia AAP – w celu zapewnienia mu ochrony ze względu na jego status informatora – z inicjatywy administracji do innego posła, została ona zbadana w pkt 129–135 powyżej.

157

Skarżący podnosi również niewłaściwy i niewystarczający charakter przepisów wewnętrznych mających zastosowanie do AAP.

158

Zgodnie z art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych Parlament musi przyjąć racjonalne środki w celu udzielenia informatorowi, jeżeli ten sobie tego życzy, pomocy w zakresie zmiany przydzielonego mu stanowiska. Należy zauważyć, że przepis ten nie określa środków, jakie muszą lub mogą zostać przyjęte, lecz pozostawia Parlamentowi w tym względzie pewien zakres swobody. Z pkt 136–138 poniżej wynika, po pierwsze, że przepis ten ma zastosowanie do AAP, a po drugie, że Parlament nie przyjął wystarczających środków, wobec czego w rozpatrywanej sprawie nie zastosował tego przepisu prawidłowo. W konsekwencji, niewystarczający charakter przyjętych przez Parlament środków ochrony nie wynika z przepisów wewnętrznych, lecz ze sposobu ich stosowania przez Parlament w rozpatrywanej sprawie.

159

W odniesieniu do zarzucanego naruszenia art. 22c regulaminu pracowniczego polegającego na tym, że skarżący miał nie korzystać podczas rozpatrywania jego zażalenia ze szczególnej ochrony mającej zastosowanie do informatorów, zarówno w odniesieniu do poufności, jak i terminu rozpatrywania, należy przypomnieć, że ten przepis przewiduje, że dana instytucja musi zapewniać, aby skargi urzędników dotyczące sposobu, w jaki są traktowani po wypełnieniu przez nich obowiązków wynikających z art. 22a lub art. 22b regulaminu pracowniczego, były rozpatrywane w sposób poufny oraz, w przypadku gdy uzasadniają to okoliczności, przed upływem terminów określonych w art. 90 regulaminu pracowniczego.

160

W niniejszej sprawie, po pierwsze, skarżący nie wskazuje, w jaki sposób rozpatrywanie jego zażalenia przez służbę prawną nie pozwoliło na zapewnienie poufnego sposobu jego rozpatrzenia. Ponadto, wbrew temu, co sugeruje skarżący, okoliczność, że art. 22c regulaminu pracowniczego przewiduje, iż każda instytucja ustanawia procedurę rozpatrywania takich skarg nie wyklucza, by były one rozpatrywane przez tę samą służbę, która rozpatruje inne skargi.

161

Po drugie, art. 6 ust. 3 przepisów wewnętrznych stanowi, że terminy udzielenia odpowiedzi na takie skargi „za wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków, skraca się do dwóch miesięcy”. W niniejszej sprawie Parlament rozpatrzył zażalenie skarżącego w terminie 3 miesięcy i 24 dni (zob. pkt 17 i 18 powyżej). Wydaje się to uzasadnione złożonością sprawy z powodu okoliczności, że skarżący poinformował, po pierwsze, o nieprawidłowościach finansowych na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego, a po drugie, o czynach stanowiących mobbing, a także ze względu na obszerność skargi, do której dołączono niemal 120 stron załączników.

162

Wynika z tego, że zarzut drugi, w zakresie, w jakim dotyczy naruszenia art. 22c regulaminu pracowniczego i przepisów wewnętrznych oraz niewłaściwego i niewystarczającego charakteru powyższych przepisów, należy oddalić.

163

Skarżący uważa, że jego wniosek o udzielenie wsparcia i złożone przez niego doniesienia nie zostały rozpatrzone w sposób zapewniający poufność jego danych i ochronę jego tożsamości.

164

W rozpatrywanej sprawie nie było konieczne, aby przewodniczący delegatury znał powody, dla których skarżący został do niego przeniesiony. Ponadto OUZU nie zapytał skarżącego o zgodę na ujawnienie temu posłowi jego statusu informatora. Tymczasem, po ujawnieniu jego tożsamości, żaden poseł nie chciał wnioskować o przedłużenie jego umowy.

165

W replice skarżący podnosi, że to na Parlamencie spoczywa ciężar udowodnienia, że wymagane w sprawie poufność oraz zasady ochrony zostały wdrożone w celu zapewnienia mu – jako informatorowi – ochrony. Ponadto, wbrew temu, co podnosi Parlament, przewodniczący delegatury nie musiał znać powodów, dla których skarżący został zwolniony z wykonywania swoich obowiązków, tym bardziej że doniesienia skarżącego w sprawie działań odwetowych, których ten ostatni doświadczył, dotyczyły również jego.

166

Ponadto skarżący argumentuje, że Parlament nie może utrzymywać, iż nie ma dowodów na działania odwetowe, które miały miejsce po ujawnieniu jego statusu informatora, ponieważ OLAF wszczął dochodzenie właśnie w tej sprawie. Związek przyczynowy na tym etapie można zatem przynajmniej domniemywać, a do Parlamentu należałoby wykazanie, że jest inaczej.

167

Wreszcie, skarżący uważa, że należy dokonać rozróżnienia między, z jednej strony, okolicznością, że zwrócił on uwagę przewodniczącego delegatury na naruszenia i mobbing, których dopuściła się posłanka, której sprawa dotyczy w maju 2021 r., a z drugiej strony, okolicznością, że wspomniany przewodniczący dowiedział się od dyrektora generalnego, iż skarżący złożył owe doniesienia poza ugrupowaniem, rzeczonemu dyrektorowi generalnemu i OLAF‑owi, na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego. Parlament nie może zatem twierdzić, że skarżący sam ujawnił swój status informatora w ramach delegatury.

168

Parlament stwierdza, po pierwsze, że skarżący zarzuca mu, iż powiadomił przewodniczącego delegatury o powodach, dla których skarżący został do niego przeniesiony. Tymczasem z akt sprawy nie wynika, że administracja poinformowała przewodniczącego delegatury o przysługującym skarżącemu statusie informatora.

169

Po drugie, Parlament stwierdza, że wiadomość poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r. została wysłana do przewodniczącego delegatury w celu poinformowania go o sytuacji, ponieważ skarżący miał zostać zwolniony z wykonywania u niego obowiązków. Ponadto, ponieważ rozpatrywany środek ochrony został przyjęty w ramach art. 6 ust. 1 przepisów wewnętrznych, przewodniczący delegatury był związany obowiązkiem zachowania poufności, o którym mowa w art. 6 ust. 4 wspomnianych przepisów.

170

W każdym razie Parlament kwestionuje przedstawiony przez skarżącego zarzut – który nie został udowodniony – że po ujawnieniu jego statusu informatora żaden poseł nie chciał wnioskować o przedłużenie jego umowy. Ponadto Parlament zauważa, że na spotkaniu w dniu 31 maja 2021 r. skarżący sam poinformował niektórych posłów, w tym przewodniczącego delegatury, o podnoszonym mobbingu i nieprawidłowościach finansowych, których dopuściła się posłanka, której sprawa dotyczy.

171

Parlament kwestionuje twierdzenie, że można było domniemywać istnienie związku przyczynowego między nieprzedłużeniem ze skarżącym umowy a przekazaniem przez Parlament informacji o jego statusie informatora przewodniczącemu delegatury.

172

Kwestionuje on ponadto twierdzenie, że przewodniczący delegatury dowiedział się w drodze wysłanej przez dyrektora generalnego wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r., że skarżący złożył doniesienia poza swoim ugrupowaniem. Z wysłanej przez skarżącego wiadomości poczty elektronicznej z dnia 10 stycznia 2022 r. wynika bowiem wyraźnie, że zgłosił on działania odwetowe, jakich doświadczył nie tylko z powodu doniesień, które złożył w ramach swojego ugrupowania, lecz również z powodu doniesień, które złożył dyrekcji generalnej ds. personelu i OLAF‑owi.

173

Artykuł 4 ust. 1 przepisów wewnętrznych stanowi, co następuje:

„Informator nie może działać w sposób anonimowy. Należy zagwarantować poufność jego tożsamości. Informator może zezwolić na ujawnienie swojej tożsamości określonym osobom lub organom”.

174

Po pierwsze, w skardze skarżący podnosi, że przewodniczący delegatury nie musiał być poinformowany o powodach, dla których został on do niego przeniesiony. Jednakże w replice argumentuje on, że „poufność jego statusu informatora nie została natychmiast naruszon[a], biorąc pod uwagę, że w lipcu 2021 r. został on przeniesiony na podstawie środka tymczasowego »oficjalnie« wyłącznie ze względu na swój status ofiary potencjalnych czynów stanowiących mobbing ze strony [posłanki, której sprawa dotyczy]”.

175

W tym względzie należy zauważyć, że na etapie przyjmowania środka polegającego na przeniesieniu, który został przyjęty w odpowiedzi na skargę dotyczącą mobbingu, skarżący nie miał jeszcze statusu informatora. Poinformowanie przewodniczącego delegatury o powodach, dla których skarżący został w tamtym czasie do niego przeniesiony, nie mogło zatem stanowić naruszenia przepisów wewnętrznych chroniących informatorów. Wynika z tego, że ów zarzut cząstkowy należy oddalić.

176

Po drugie, skarżący podnosi, że w wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r. przewodniczący delegatury został poinformowany o powodach, dla których został on zwolniony z wykonywania swoich obowiązków, tym bardziej że doniesienia skarżącego w sprawie działań odwetowych, których ten ostatni miał doświadczyć, dotyczyły również przewodniczącego delegatury.

177

Należy przypomnieć, że w swojej decyzji oddalającej zażalenie skarżącego sekretarz generalny w tym względzie uznał, co następuje:

„[…] jeżeli chodzi o wiadomość poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r. stwierdzam, że była ona skierowana do – oprócz administratorów DG PERS – [przewodniczącego delegatury], do którego Państwa klient został tymczasowo przeniesiony. Jeśli opieracie Państwo swoją argumentację na art. 4 ust. 1 przepisów wewnętrznych zapewniających poufność tożsamości waszego klienta, zauważam, że istotne było, aby [przewodniczący delegatury] został poinformowany o sytuacji, skoro Państwa klient miał zostać zwolniony z wykonywania u niego obowiązków. Informacja taka była konieczna tym bardziej, że doniesienia w sprawie naruszeń nie dotyczyły [przewodniczącego delegatury] i że on sam był związany obowiązkiem zachowania poufności, o którym mowa w art. 6 ust. 4 tych samych przepisów […]”.

178

Jednakże Parlament niesłusznie utrzymuje, że doniesienia zawarte w wiadomości poczty elektronicznej skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r. nie dotyczyły przewodniczącego delegatury.

179

Chociaż bowiem doniesienia skarżącego początkowo dotyczyły posłanki, której sprawa dotyczy, środek polegający na zwolnieniu został przyjęty w następstwie doniesień skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r., dotyczących podnoszonych działań odwetowych, których miał doświadczyć ze strony dyrekcji delegatury, w tym przewodniczącego delegatury. Prawdą jest, że te nowe doniesienia skarżącego dotyczyły działań odwetowych, za których ofiarę się uważał i nie odnosiły się do nieprawidłowości finansowych, zgłoszonych przez niego wcześniej. Niemniej, w decyzji oddalającej zażalenie, Parlament nie mógł się ograniczyć do wskazania, że doniesienia złożone przez skarżącego w sprawie naruszeń nie dotyczyły przewodniczącego delegatury, ponieważ doniesienia w sprawie działań odwetowych przedstawione w wysłanej przez skarżącego wiadomości poczty elektronicznej z dnia 10 stycznia 2022 r. dotyczyły owego przewodniczącego.

180

W związku z tym, informując przewodniczącego delegatury w wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r., że skarżący zostanie zwolniony z wykonywania u niego obowiązków ze względu na złożony przez skarżącego wniosek o udzielenie wsparcia, ale także ze względu na jego status informatora, bez uzyskania zgody skarżącego na ujawnienie jego statusu, Parlament naruszył art. 4 ust. 1 przepisów wewnętrznych.

181

W świetle powyższego, zarzut trzeci, oparty na naruszeniu poufności oraz przysługującego skarżącemu statusu informatora, należy uwzględnić.

182

Z powyższego wynika, że Parlament naruszył art. 22a–22c regulaminu pracowniczego poprzez ograniczenie się do przyjęcia środka polegającego na zwolnieniu i poprzez niezapewnienie skarżącemu – na podstawie tych przepisów – wystarczającej ochrony.

183

Wynika z tego, że żądanie stwierdzenia nieważności skierowane przeciwko dorozumianej decyzji w zakresie, w jakim na jej mocy Parlament odmówił przyjęcia – w odpowiedzi na wniosek skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r. – środków ochrony na podstawie 22a–22c regulaminu pracowniczego, wykraczających poza jedyny środek polegający na zwolnieniu, należy uwzględnić.

184

W ramach zarzutu pierwszego, skierowanego przeciwko decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., skarżący podnosi „naruszenie zasady równego traktowania i niedyskryminacji, niezgodną z prawem pozytywną dyskryminację niektórych AAP i niezgodną z prawem negatywną dyskryminację innych informatorów, naruszenie art. 24a–[22]c regulaminu pracowniczego, naruszenie art. 24 regulaminu pracowniczego oraz obowiązku dbałości, naruszenie ochrony udzielanej informatorom, a także prawa do postępowania, które zachowuje przynajmniej pozory obiektywizmu”. W ramach tego zarzutu skarżący podnosi zasadniczo zarzuty cząstkowe oparte, odpowiednio, na naruszeniu art. 22a–22c i art. 24 regulaminu pracowniczego, na naruszeniu zasady równego traktowania oraz na naruszeniu obowiązku dbałości.

185

W ramach zarzutu drugiego, skierowanego przeciwko decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., skarżący podnosi „nadużycie proceduralne w celu uchylenia się administracji od ciążących na niej obowiązków”.

186

Skarżący argumentuje, że nie kwestionuje jako takiej zgodności z prawem przepisów regulujących stosunki między wszystkimi AAP a posłem, lecz zarzuca Parlamentowi, że nie przyjął przepisów umożliwiających zapewnienie ochrony AAP na takich samych zasadach jak innym pracownikom i urzędnikom pracującym w Parlamencie, którzy zgłaszają niezgodne z prawem zachowania. Zarzuca również Parlamentowi, że traktował go w taki sam sposób jak innych AAP, którzy nie zgłosili naruszeń. Doszło zatem do nierównego traktowania sprzecznego z art. 20 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Na Parlamencie spoczywa ciężar wykazania, że skarżący nie był obiektem dyskryminacji lub uzasadnienia takiej dyskryminacji.

187

W każdym razie Parlament nie może uzasadnić całkowitego braku ochrony wynikającej z przysługującego skarżącemu statusu informatora i powinien w szczególności przewidzieć zapewnienie innego rodzaju ochrony lub przynajmniej wdrożenie mechanizmów kompensacyjnych, w braku których skuteczność ochrony przyznanej informatorom przez regulamin pracowniczy jest ograniczona. Zauważa, że jedyny przyjęty środek ochrony przed mobbingiem, którego był ofiarą, sprawił jedynie, że znalazł się on w niekorzystnej sytuacji, ponieważ przewodniczący delegatury, do którego został przeniesiony, nie współpracował z nim aktywnie.

188

Zdaniem skarżącego odpowiednia ochrona powinna była polegać na przeniesieniu go na inne stanowisko w taki sposób, aby nie pozbawić go prawa do możliwości ubiegania się – jak każdy inny AAP – o przedłużenie z nim umowy lub ewentualnie, na umożliwieniu mu skorzystania ze specjalnej procedury przedłużenia, która w większym stopniu chroniłaby interesy związane z jego statusem informatora. Ten brak odpowiednich ram dla AAP skutkował tym, że ponieważ nie był pod nadzorem żadnego posła przez wystarczająco długi czas, żaden poseł nie wnioskował o przedłużenie jego umowy.

189

W replice skarżący uściśla, że nie twierdzi, że ma prawo do tego, aby przedłużono z nim umowę ani że wystąpił o zawarcie nowej umowy innego rodzaju w ramach Parlamentu. Uważa on jedynie, że należało wdrożyć procedurę umożliwiającą zbadanie jego sytuacji i ewentualnego przedłużenia z nim umowy.

190

Parlament kwestionuje argumentację skarżącego.

191

Skarżący podnosi w istocie, że powodem nieprzedłużenia z nim umowy były działania odwetowe podjęte przez kierownictwo delegatury w następstwie jego skargi dotyczącej mobbingu i jego doniesień o naruszeniach, które złożył na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego. Przyjmując stanowisko, zgodnie z którym umowa nie może zostać z nim przedłużona w braku wniosku jednego lub większej liczby posłów, Parlament naruszył zasadę równego traktowania, art. 22a–22c i art. 24 regulaminu pracowniczego oraz obowiązek dbałości.

192

Na wstępie należy przypomnieć, że skarżący zawarł z ugrupowaniem umowę jako AAP na okres od dnia 26 sierpnia 2019 r. do dnia 28 lutego 2022 r.

193

Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 1 przepisów wykonawczych do tytułu VII WZIP „posłowie mogą tworzyć ugrupowania w celu wspólnego korzystania z usług jednego lub większej liczby asystentów”. Biorąc pod uwagę wnioski sformułowane w pkt 133–134 powyżej, prawo Unii nie przewiduje przedłużenia umowy AAP w braku wniosku ze strony ugrupowania lub jednego z jego członków.

194

W rozpatrywanej sprawie, ponieważ umowa AAP została zawarta ze skarżącym na wniosek ugrupowania, a nie wyłącznie na wniosek posłanki, której sprawa dotyczy, co do zasady nic nie stało na przeszkodzie, aby umowa ta została przedłużona na wniosek ugrupowania lub jednego z jego członków, a skarżący kontynuował wykonywanie obowiązków AAP na rzecz innego członka ugrupowania.

195

Jednakże, jak podnosi Parlament, OUZU nie otrzymał żadnego wniosku w tej sprawie ze strony ugrupowania ani ze strony żadnego z jego członków, wobec czego umowa ze skarżącym nie mogła zostać przedłużona bez naruszenia art. 21 statutu posła.

196

Ponieważ żaden poseł nie złożył wniosku o przedłużenie ze skarżącym umowy AAP, OUZU słusznie uznał, że nie może jej przedłużyć bez naruszenia obowiązujących przepisów, w szczególności art. 21 ust. 1 statutu posła (pkt 129–134 powyżej).

197

Stwierdzenie to pozostaje bez uszczerbku dla spoczywającego na Parlamencie obowiązku podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia – zgodnie z art. 22a ust. 3 regulaminu pracowniczego – aby skarżący nie poniósł żadnych negatywnych skutków ze strony instytucji wynikających z jego statusu informatora (zob. pkt 143 powyżej).

198

Jeżeli chodzi o zarzut cząstkowy oparty na naruszeniu zasady równego traktowania, skarżący zarzuca Parlamentowi, że traktował go w taki sam sposób jak innych AAP, którzy nie zgłosili naruszeń.

199

Należy przypomnieć, że zasada równego traktowania, ustanowiona w art. 20 Karty praw podstawowych, stanowi ogólną zasadę prawa Unii, która wymaga, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób, a sytuacje odmienne nie były traktowane w sposób jednakowy, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione. Odmienne traktowanie jest uzasadnione, jeżeli jest ono oparte na kryterium obiektywnym i racjonalnym, to znaczy w sytuacji gdy pozostaje ono w związku z prawnie dopuszczalnym celem realizowanym przez dane przepisy, oraz gdy jest proporcjonalne do celu realizowanego za pomocą danego traktowania (zob. wyrok z dnia 30 listopada 2023 r., MG/EBI,C‑173/22 P, EU:C:2023:932, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo).

200

W tym względzie prawdą jest, że skarżący i AAP, którzy nie zgłosili nieprawidłowości finansowych, chociaż znajdują się w odmiennych sytuacjach, są traktowani w ten sam sposób w odniesieniu do przedłużenia z nimi umów. Jednakże okoliczność, że te odmienne sytuacje są traktowane w sposób jednakowy jest uzasadniona więzią zaufania, która musi istnieć między AAP a posłem, dla którego on pracuje, oraz niezależnością, jaką dysponują ugrupowania polityczne w zakresie ich wewnętrznej organizacji (zob. pkt 131–133, 153 i 193 powyżej).

201

Ten zarzut cząstkowy należy zatem oddalić.

202

W odniesieniu do zarzutu cząstkowego opartego na naruszeniu obowiązku dbałości, obowiązek ten nie może oznaczać, że Parlament, z naruszeniem zasady zawartej w art. 21 statutu posła, zgodnie z którą posłowie sami sobie dobierają swoich osobistych współpracowników, przedłuża umowę z AAP, nawet jeśli ten uzyskał status informatora.

203

Należy zatem oddalić zarzut pierwszy oparty na naruszeniu zasady równego traktowania, art. 22a–22c i art. 24 regulaminu pracowniczego oraz obowiązku dbałości.

204

Skarżący uważa, że uznając, iż nie przedstawił on dowodu na istnienie związku przyczynowego między działaniami odwetowymi a decyzją o nieprzedłużeniu z nim umowy, Parlament nie wypowiedział się co do jego argumentu zawartego w pkt 118 zażalenia, zgodnie z którym informator nie musi przedstawiać dowodu na nadużycie proceduralne, lecz to do administracji należy wykazanie, że decyzja o nieprzedłużeniu z nim umowy nie była związana z jego statusem informatora. Parlament wolał zastosować wobec skarżącego standardową procedurę dotyczącą przedłużenia.

205

W replice skarżący uściśla, że Parlament nie przedstawia dowodu na okoliczność, że wszczęto wewnętrzne dochodzenie w sprawie zgłoszonych naruszeń i doświadczonych przez niego działań odwetowych. Ponadto do Parlamentu należy wykazanie, że nie ma związku między decyzją o nieprzedłużeniu z nim umowy a jego statusem informatora, tym bardziej że w rozpatrywanej sprawie skarżący przedstawił wystarczające dowody, a działania odwetowe, których doświadczył, są przedmiotem dochodzenia OLAF‑u.

206

Parlament kwestionuje argumentację skarżącego.

207

W ramach swojej argumentacji skarżący krytykuje w istocie okoliczność, że Parlament nie wykazał, iż nieprzedłużenie z nim umowy nie było dotknięte wadą nadużycia proceduralnego zaistniałego w następstwie doniesień, które złożył jako informator, na podstawie art. 22a–22c regulaminu pracowniczego.

208

Tymczasem ten zarzut cząstkowy, co do zasady, pokrywa się z tym badanym w ramach zarzutu pierwszego skierowanego przeciwko decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., o którym mowa powyżej.

209

Zakładając, że skarżący rzeczywiście podnosi nadużycie proceduralne, taki zarzut cząstkowy należy oddalić.

210

Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem, nadużycie proceduralne stanowi szczególny wyraz pojęcia nadużycia władzy, którego dokładny zakres odnosi się do użycia uprawnień przez organ administracji w celu innym niż cel, w którym te uprawnienia zostały temu organowi przyznane. Dany akt jest dotknięty wadą nadużycia władzy jedynie wówczas, gdy z obiektywnych, właściwych dla danej sprawy i spójnych przesłanek wynika, że został on przyjęty wyłącznie lub w znacznej mierze w celu innym niż wskazany albo w celu obejścia procedury przewidzianej w regulaminie pracowniczym dla okoliczności danej sprawy (zob. wyrok z dnia 16 czerwca 2021 r., CE/ Komitet Regionów,T‑355/19, EU:T:2021:369, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo).

211

Tymczasem w rozpatrywanej sprawie skarżący nie uściśla, w jaki sposób decyzja z dnia 22 lutego 2022 r., podjęta zgodnie z art. 21 statutu posła i z poszanowaniem procedury przedłużania umów, miała zostać wydana w celu innym niż ten przewidziany w owej procedurze.

212

Wynika z tego, że zarzut drugi, oparty na nadużyciu proceduralnym – przy założeniu, że może być rozpatrywany odrębnie od zarzutu pierwszego skierowanego przeciwko decyzji z dnia 22 lutego 2022 r. – należy oddalić.

213

Żądania stwierdzenia nieważności skierowane przeciwko decyzji z dnia 22 lutego 2022 r. należy zatem oddalić.

214

Skarżący podnosi, że jego żądanie odszkodowawcze jest związane ze wszystkimi uchybieniami popełnionymi przez Parlament z powodu naruszenia art. 22a–22c regulaminu pracowniczego, wynikającymi z braku wystarczających środków ochrony, niewystarczających środków towarzyszenia i wsparcia w ramach postępowania w sprawie przedłużenia z nim umowy oraz z naruszenia poufnego charakteru jego skargi.

215

Po pierwsze, jeżeli chodzi o oddalenie żądania odszkodowawczego w zakresie, w jakim dotyczy on środka polegającego na zwolnieniu, skarżący uściśla, że nie zaskarżył tego ostatniego, ponieważ nie miał interesu w przywróceniu go do wykonywania obowiązków, jako że jego wiadomość poczty elektronicznej z dnia 10 stycznia 2022 r. dotyczyła osoby, do której został przydzielony. Kwestionował on natomiast przed dyrektorem generalnym i sekretarzem generalnym niewystarczający charakter środka przyjętego na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego. Środek polegający na zwolnieniu nie może zostać uznany z mocą wsteczną za środek ochrony informatora, w sytuacji gdy wiarygodność jego zarzutów nie została jeszcze zweryfikowana (zob. pkt 37 powyżej).

216

Po drugie, skarżący odsyła do okoliczności dotyczących żądań stwierdzenia nieważności w zakresie naruszenia poufności związanej z jego statusem informatora, które miało doprowadzić do nieprzedłużenia z nim umowy, a także zaszkodzić jego ambicjom zawodowym w jego państwie pochodzenia.

217

W tym względzie skarżący domaga się odszkodowania w wysokości 200000 EUR ex aequo et bono z tytułu nieodwracalnych skutków dla jego zdrowia psychicznego, reputacji zawodowej, małżeństwa i kontynuacji jego kariery.

218

Po trzecie, w odniesieniu do skutków decyzji z dnia 22 lutego 2022 r., skarżący zastrzegł sobie w swoim zażaleniu prawo do dochodzenia w terminie późniejszym odszkodowania za szkodę poniesioną w wyniku niezgodności z prawem tej decyzji, jeżeli nie zostałaby ona naprawiona w wystarczającym stopniu przez stwierdzenie nieważności tej ostatniej. Skarżący przypomina w tym względzie, że nie domagał się automatycznego przedłużenia z nim umowy, lecz że podnosił, że został pozbawiony prawa do wnioskowania o takie przedłużenie.

219

Parlament odsyła do rozważań, dotyczących żądań stwierdzenia nieważności, co do bezzasadności zarzutów skarżącego dotyczących podnoszonego braku skutecznego wykonania obowiązku ochrony i podnoszonego naruszenia obowiązku poufności. W konsekwencji pierwsza przesłanka powstania odpowiedzialności Unii, odnosząca się do bezprawności zachowania Parlamentu, nie została spełniona.

220

W każdym razie, po pierwsze, skarżący nie przedstawił żadnego dowodu na szkodę, na którą się powołuje, w zakresie zdrowia psychicznego, reputacji zawodowej, małżeństwa i kariery. Ponadto, odsyłając do wszystkich szkód opisanych w skardze, skarżący nie spełnił wymogów określonych w art. 76 lit. d) regulaminu postępowania.

221

Parlament dodaje, że dowody przedstawione przez skarżącego w tym względzie w replice są niedopuszczalne, ponieważ opóźnienie w ich złożeniu – wbrew temu, co przewiduje art. 85 § 2 regulaminu postępowania – nie jest uzasadnione.

222

Po drugie, skarżący nie przedstawia żadnego dowodu na związek przyczynowy między podnoszoną szkodą a ewentualnym bezprawnym zachowaniem administracji. Jeżeli chodzi w szczególności o zarzucane naruszenie obowiązku zachowania poufności, skarżący sam przekazał kilku osobom informacje dotyczące nieprawidłowości finansowych. To zarzucane naruszenie miało zresztą miejsce po złożeniu przez skarżącego wniosku, na mocy którego zgłosił podnoszone działania odwetowe mające na celu uniemożliwienie przedłużenia z nim umowy.

223

Wreszcie, co się tyczy szkody, którą skarżący miał ponieść z powodu nieprzedłużenia z nim umowy, Parlament interpretuje żądanie odszkodowawcze w ten sposób, że nie odnosi się ono do tej decyzji w ramach rozpatrywanej skargi.

224

Należy przypomnieć, że odpowiedzialność instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii jest uzależniona od spełnienia szeregu przesłanek, czyli bezprawności zachowania, które jest mu zarzucane, rzeczywistej szkody i istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem a podnoszoną szkodą, przy czym te trzy przesłanki muszą być spełnione łącznie (zob. wyrok z dnia 3 października 2019 r., DQ i in./Parlament, T‑730/18, EU:T:2019:725, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

225

Parlament podnosi, że żądanie odszkodowawcze skarżącego związane z podnosznymi bezprawnymi zachowaniami o charakterze niedecyzyjnym jest niedopuszczalne, ponieważ skarżący nie złożył wcześniej – na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego – wniosku o odszkodowanie, a następnie ewentualnego zażalenia w przypadku decyzji odmownej co do tego wniosku.

226

Z orzecznictwa wynika, że w przypadku gdy istnieje bezpośredni związek między skargą o stwierdzenie nieważności a skargą o odszkodowanie, ta ostatnia jest dopuszczalna jako skarga dodatkowa w stosunku do skargi o stwierdzenie nieważności, bez konieczności poprzedzenia jej złożeniem wniosku do administracji o naprawienie podnoszonej szkody i zażalenia kwestionującego zasadność dorozumianego lub wyraźnego rozstrzygnięcia odmownego w sprawie wniosku [zob. wyrok z dnia 22 listopada 2018 r., Brahma/Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, T‑603/16, EU:T:2018:820, pkt 227 (niepublikowany) przytoczone tam orzecznictwo].

227

W rozpatrywanej sprawie skarżący domagał się odszkodowania za poniesioną szkodę z powodów przedstawionych w pkt 214 powyżej. Niezgodne z prawem zachowania Parlamentu, na które powołuje się skarżący na poparcie swoich żądań odszkodowawczych, są bezpośrednio związane z dorozumianą decyzją i z decyzją z dnia 22 lutego 2022 r. Ponadto skarżący złożył zażalenie na dorozumianą decyzję i na decyzję z dnia 22 lutego 2022 r. (zob. pkt 17 powyżej).

228

W konsekwencji, należy oddalić zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Parlament.

229

Jeżeli chodzi o pierwszą przesłankę, dotyczącą bezprawności zachowania Parlamentu, skarżący powołuje się w istocie na wszystkie uchybienia, których dopuścił się Parlament z powodu naruszenia art. 22a–22c regulaminu pracowniczego.

230

Tymczasem z badania żądań stwierdzenia nieważności wynika, że Parlament naruszył pewne przepisy ochronne związane z przysługującym skarżącemu statusem informatora, a mianowicie art. 5 przepisów wewnętrznych, dotyczący obowiązku informacji (zob. pkt 85-102 powyżej), art. 22a regulaminu pracowniczego oraz art. 3 i art. 4 ust. 2 przepisów wewnętrznych, dotyczące, odpowiednio, ochrony przed działaniami odwetowymi, obowiązku udzielenia porady i wsparcia oraz prawa do wnioskowania o zmianę miejsca przydzielenia (zob. pkt 103–145 powyżej) i wreszcie, art. 4 ust. 1 przepisów wewnętrznych dotyczący prawa do poufności (zob. pkt 173–181 powyżej).

231

Pierwsza przesłanka dotycząca bezprawności zachowania Parlamentu została zatem spełniona.

232

Skarżący powołuje się na szkodę w zakresie zdrowia psychicznego, reputacji zawodowej, małżeństwa i kariery, której wysokość szacuje na 200000 EUR ex æquo et bono.

233

Należy jednak zauważyć, podobnie jak uczynił to Parlament, że w skardze skarżący nie przedstawił żadnych dowodów pozwalających ustalić rzeczywisty charakter lub zakres podnoszonej przez niego szkody majątkowej. W szczególności owa szkoda majątkowa, taka jak zarzucana przez skarżącego szkoda w zakresie kariery, nie jest wystarczająco udowodniona. W związku z tym badanie Sądu zostanie ograniczone do krzywdy. Ponadto, odsyłając do wszystkich szkód opisanych w zażaleniu, skarżący nie spełnia wymogów art. 76 lit. d) regulaminu postępowania.

234

W replice skarżący przedstawił nowe dowody w celu wykazania rzeczywistego charakteru podnoszonej przez niego szkody. Jednakże, jak argumentuje Parlament, nie przedstawił on żadnego uzasadnienia w odniesieniu do opóźnienia w złożeniu tych dowodów, wbrew temu, co przewiduje art. 85 regulaminu postępowania (zob. pkt 68 powyżej). Należy zatem odrzucić te dowody jako niedopuszczalne.

235

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, stwierdzenie nieważności aktu niezgodnego z prawem może stanowić samo w sobie stosowne i co do zasady wystarczające zadośćuczynienie za wszelką krzywdę, jaką ów akt może wyrządzić, chyba że strona skarżąca wykaże, iż doznała krzywdy, która nie może być w całości naprawiona poprzez owo stwierdzenie nieważności (zob. podobnie postanowienie z dnia 3 września 2019 r., FV/Rada, C‑188/19 P, niepublikowane, EU:C:2019:690, pkt 26 i wyrok z dnia 28 kwietnia 2021 r., Correia/EKES,T‑843/19, EU:T:2021:221, pkt 86).

236

Jednakże z orzecznictwa wynika, że w celu zapewnienia, w interesie strony skarżącej, pełnej skuteczności (effet utile) wyroku stwierdzającego nieważność, sąd Unii może skorzystać z nieograniczonego prawa orzekania w sporach o charakterze majątkowym i zasądzić, nawet z urzędu, od pozwanej instytucji odszkodowanie za szkodę spowodowaną jej niezgodnym z prawem działaniem. W takim przypadku do Sądu należy oszacowanie ex æquo et bono – w świetle wszystkich okoliczności sprawy – szkody poniesionej osobę, której sprawa dotyczy (zob. wyrok z dnia 28 maja 2020 r., Cerafogli/EBC, T‑483/16 RENV, niepublikowany, EU:T:2020:225, pkt 447 i przytoczone tam orzecznictwo).

237

W tym względzie w orzecznictwie przyjmuje się, że poczucie niesprawiedliwości i niepokoju wywołane u danej osoby koniecznością prowadzenia postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, a następnie postępowania sądowego, w celu dochodzenia swoich praw, może stanowić szkodę, która może zostać wywiedziona z samego faktu, że administracja dopuściła się działania niezgodnego z prawem. Odszkodowanie za taką szkodę przysługuje wówczas, gdy nie została ona wyrównana poprzez stwierdzenie nieważności danego aktu (zob. wyrok z dnia 28 maja 2020 r., Cerafogli/EBC, T‑483/16 RENV, niepublikowany, EU:T:2020:225, pkt 448 i przytoczone tam orzecznictwo).

238

W rozpatrywanej sprawie, w odniesieniu do krzywdy doznanej przez skarżącego, należy wziąć pod uwagę następujące okoliczności.

239

Po pierwsze, Parlament nie kwestionuje, że skarżący mógł odczuwać znaczny niepokój z powodu złożonych przez niego doniesień.

240

Po drugie, stwierdzenie nieważności dorozumianej decyzji w zakresie, w jakim na mocy tej ostatniej Parlament odmówił przyznania skarżącemu, w odpowiedzi na jego wniosek z dnia 10 stycznia 2022 r., środka ochrony innego niż środek polegający na zwolnieniu, nie może samo w sobie stanowić wystarczającego zadośćuczynienia. Skutki różnych naruszeń prawa, których dopuścił się Parlament w wyniku nieprzyjęcia wystarczających środków ochrony wynikających z przysługującego skarżącemu statusu informatora, w szczególności dla jego zdrowia, reputacji zawodowej i przyszłości zawodowej w polityce europejskiej, nie mogą bowiem zostać łatwo naprawione (zob. podobnie wyrok z dnia 16 grudnia 2020 r., VP/Cedefop, T‑187/18, niepublikowany, EU:T:2020:613, pkt 205 i przytoczone tam orzecznictwo).

241

Należy zatem stwierdzić, że skarżący doznał krzywdy, której nie można naprawić poprzez samo stwierdzenie nieważności dorozumianej decyzji w zakresie, w jakim na mocy tej ostatniej Parlament odmówił przyznania mu, w odpowiedzi na jego wniosek z dnia 10 stycznia 2022 r., środka ochrony innego niż środek polegający na zwolnieniu.

242

W odniesieniu do istnienia związku przyczynowego, w rozpatrywanej sprawie bezsporne jest, że różne naruszenia prawa, których dopuścił się Parlament, stanowią główną przyczynę doznanej przez skarżącego krzywdy. Parlament nie kwestionuje bowiem tego, że skarżący mógł odczuwać znaczny niepokój z powodu złożonych przez niego doniesień.

243

Jeżeli chodzi ścisłej rzecz biorąc o naruszenie obowiązku zachowania poufności wynikającego z wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r. Parlament argumentuje, że nie może ono stanowić źródła wyrządzonej skarżącemu szkody, ponieważ skarżący przekazał informacje dotyczące nieprawidłowości finansowych osobom niepodlegającym art. 22a regulaminu pracowniczego, w szczególności na spotkaniu w dniu 31 maja 2021 r.

244

Należy jednak dokonać rozróżnienia, podobnie jak uczynił to skarżący, między, z jednej strony, okolicznością, że zwrócił on uwagę przewodniczącego delegatury na naruszenia i mobbing, których dopuściła się posłanka, której sprawa dotyczy, w maju 2021 r., a z drugiej strony, okolicznością, że wspomniany przewodniczący dowiedział się za pośrednictwem wysłanej przez dyrektora generalnego wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r., iż skarżący złożył doniesienia poza ugrupowaniem, rzeczonemu dyrektorowi generalnemu i OLAF‑owi (zob. pkt 167 powyżej). Parlament nie może zatem twierdzić, że skarżący ujawnił swój status informatora w ramach ugrupowania.

245

Prawdą jest, jak argumentuje Parlament, że z wysłanej przez skarżącego wiadomości poczty elektronicznej z dnia 10 stycznia 2022 r. wynika, iż zgłosił on działania odwetowe, których doświadczył nie tylko z powodu doniesień złożonych przez niego w ramach ugrupowania, lecz również doniesień, które złożył dyrekcji generalnej i pracownikom OLAF‑u. Można zatem z tego wywieść, że zgłoszone przez skarżącego działania odwetowe miały miejsce przed wysłaniem wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r.

246

Niemniej – jak stwierdzono w pkt 180 powyżej – wysłanie do przewodniczącego delegatury wiadomości poczty elektronicznej z dnia 13 stycznia 2022 r., bez zgody skarżącego, było sprzeczne z art. 4 ust. 1 przepisów wewnętrznych.

247

W świetle powyższego, związek przyczynowy między doznaną przez skarżącego krzywdą a naruszeniami prawa, których dopuścił się Parlament, został wykazany w wystarczający sposób.

248

W okolicznościach rozpatrywanej sprawy krzywdę doznaną przez skarżącego w wyniku różnych naruszeń prawa, których dopuścił się Parlament, należy oszacować ex aequo et bono na kwotę 10000 EUR.

249

Biorąc pod uwagę całość powyższych rozważań, należy stwierdzić nieważność dorozumianej decyzji w zakresie, w jakim na mocy tej ostatniej Parlament odmówił, w odpowiedzi na wniosek skarżącego z dnia 10 stycznia 2022 r., przyjęcia środka ochronnego innego niż środek polegający na zwolnieniu, częściowo uwzględnić żądania odszkodowawcze przyznając kwotę 10000 EUR, zaś w pozostałym zakresie skargę oddalić.

250

Skarżący wnosi do Sądu – na wypadek, gdyby nie był on przekonany o niezgodności z prawem przyjętej przez Parlament wykładni zawężającej art. 22a–22c regulaminu pracowniczego – o wezwanie OLAF‑u, na podstawie art. 89 regulaminu postępowania, do sprecyzowania sposobu stosowania tych przepisów, w szczególności w odniesieniu do potwierdzenia otrzymania wniosku złożonego na podstawie art. 22a, kontaktów, jakie należy nawiązać z OLAF‑em oraz sposobu ochrony pracownika przekazującego takie informacje.

251

Skarżący proponuje ponadto podjęcie następujących środków – tytułem środków dowodowych opartych na art. 88 i 91 lit. b) regulaminu postępowania – w celu włączenia do akt sprawy:

252

Parlament uważa, że wniosek skarżącego powinien zostać oddalony.

253

Należy przypomnieć, że do Sądu należy ocena konieczności skorzystania z przysługujących mu uprawnień do podjęcia środków organizacji postępowania lub środków dowodowych w celu uzupełnienia zgromadzonego materiału dowodowego, przy czym walor dowodowy materiału zgromadzonego w sprawie podlega jego swobodnej ocenie (zob. wyrok z dnia 7 września 2022 r., WT/Komisja, T‑91/20, niepublikowany, EU:T:2022:510, pkt 183 i przytoczone tam orzecznictwo).

254

Jeżeli chodzi o wniosek przedstawiony w pkt 250 powyżej, jego uwzględnienie nie jest konieczne, ponieważ to nie do OLAF‑u, lecz do Sądu lub Trybunału należy określenie – w drodze dokonania wykładni odpowiednich przepisów regulaminu pracowniczego – sposobu stosowania przepisów chroniących informatorów.

255

Ponadto żaden z dokumentów wymienionych w pkt 251 powyżej nie jest konieczny do rozstrzygnięcia rozpatrywanego sporu.

256

Należy zatem oddalić wnioski skarżącego o zastosowanie środków organizacji postępowania i środków dowodowych.

257

Zgodnie z art. 134 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań każdej ze stron każda z nich pokrywa własne koszty. Jednakże na podstawie art. 135 § 1 tego samego regulaminu postępowania Sąd może zdecydować, jeżeli wymagają tego względy słuszności, że strona przegrywająca sprawę pokrywa własne koszty i zostaje obciążona tylko częścią kosztów poniesionych przez stronę przeciwną, a nawet, że nie zostaje nimi obciążona w ogóle.

258

W rozpatrywanym przypadku, uwzględniając szczególne okoliczności sprawy, a w szczególności naruszenia przepisów dotyczących ochrony statusu informatora, których dopuścił się Parlament, dokonując słusznej oceny sprawy należy orzec, że ten ostatni pokryje własne koszty oraz te poniesione przez skarżącego.

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba w składzie powiększonym)

orzeka, co następuje:

Okoliczności powstania sporu

Żądania stron

Co do prawa

W przedmiocie żądania dokonania oświadczenia co do prawa

W przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności

W przedmiocie przedmiotu żądań stwierdzenia nieważności

W przedmiocie zgodności z prawem dorozumianej decyzji

– W przedmiocie zarzutu pierwszego opartego na naruszeniu przepisów ochronnych związanych z przysługującym skarżącemu statusem informatora

1) W przedmiocie przedstawionych przez strony argumentów dotyczących części pierwszej zarzutu pierwszego, opartej na złożeniu przez skarżącego – na podstawie art. 22a regulaminu pracowniczego – wniosku o przyznanie mu statusu informatora i udzielenie mu z tego tytułu ochrony

2) W przedmiocie przedstawionych przez strony argumentów dotyczących części drugiej zarzutu pierwszego, opartej na nieprawidłowym przebiegu procedury, o której mowa w art. 22a-22c regulaminu pracowniczego oraz na naruszeniu art. 3 przepisów wewnętrznych

3) W przedmiocie dopuszczalności niektórych załączników

i) W przedmiocie dopuszczalności załączników C.6 i C.7

ii) W przedmiocie dopuszczalności załącznika E.1 i towarzyszącego mu pisma

iii) W przedmiocie dopuszczalności załączników F.1 i F.2

4) W przedmiocie braku formalnego przyznania skarżącemu statusu informatora

5) W przedmiocie niepoinformowania skarżącego o działaniach podjętych w związku z jego doniesieniami

6) W przedmiocie niewystarczającego charakteru środków ochrony przyjętych na podstawie art. 22a-22c regulaminu pracowniczego

i) W przedmiocie ciężaru udowodnienia niewystarczającego charakteru środków ochrony

ii) W przedmiocie wystarczającego charakteru środków ochrony

– W przedmiocie środka polegającego na zwolnieniu

– W przedmiocie możliwości przedłużenia ze skarżącym umowy AAP

– W przedmiocie możliwości przeniesienia skarżącego na inne stanowisko w Parlamencie

– W przedmiocie obowiązku udzielenia porady i wsparcia

iii) Wnioski w przedmiocie zarzutu cząstkowego opartego na niewystarczającym charakterze przyjętych przez Parlament środków ochrony

– W przedmiocie zarzutu drugiego opartego zasadniczo, po pierwsze, na naruszeniu art. 22c regulaminu pracowniczego i przepisów wewnętrznych, a po drugie, na niewłaściwym i niewystarczającym charakterze powyższych przepisów

– W przedmiocie zarzutu trzeciego opartego na naruszeniu poufności i ochrony tożsamości skarżącego jako informatora

W przedmiocie zgodności z prawem decyzji z dnia 22 lutego 2022 r.

– W przedmiocie zarzutu pierwszego, opartego na naruszeniu zasady równego traktowania, art. 22a-22c i art. 24 regulaminu pracowniczego oraz obowiązku dbałości

– W przedmiocie zarzutu drugiego opartego na nadużyciu proceduralnym

W przedmiocie żądania odszkodowawczego

W przedmiocie dopuszczalności żądania odszkodowawczego

W przedmiocie bezprawności zachowania Parlamentu

W przedmiocie szkody

W przedmiocie związku przyczynowego

W przedmiocie wniosków o zastosowanie środków organizacji postępowania lub środków dowodowych

W przedmiocie kosztów