Sprawa T‑171/22

OR
oraz
OS

przeciwko

Komisji Europejskiej

Wyrok Sądu (dziewiąta izba) z dnia 6 września 2023 r.

Służba publiczna – Urzędnicy – Emerytura – Uprawnienia emerytalne nabyte przed wstąpieniem do służby Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Okres służby krótszy niż 10 lat – Śmierć – Odmowa zwrotu wartości kapitałowej przeniesionych uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym i uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE – Artykuł 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 lit. b) załącznika VIII do regulaminu pracowniczego – Bezpodstawne wzbogacenie

Urzędnicy – Emerytury i renty – Uprawnienia emerytalne nabyte przed wstąpieniem do służby Unii – Przeniesienie do systemu Unii – Rezygnacja i śmierć urzędnika – Odmowa zwrotu jego następcom prawnym wartości kapitałowej przeniesionych uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym i uprawnień emerytalnych nabytych w systemie Unii – Zmarły urzędnik, który nie złożył wniosku o przeniesienie swoich praw do emerytury do innego systemu emerytalnego po swojej rezygnacji, a przed swoja śmiercią – Istnienie bezpodstawnego wzbogacenia Unii – Brak

[regulamin pracowniczy urzędników, załącznik VIII, art. 11 ust. 1, 2, art. 12 ust. 1 lit. b)]

(zob. pkt 33, 46–52, 54–56)

Streszczenie

Skarżący, OR i OS, są dziećmi i jedynymi spadkobiercami zmarłego urzędnika A, który rozpoczął służbę w Unii Europejskiej w dniu 16 lipca 2003 r.

We wrześniu 2005 r. zmarły dokonał przeniesienia do systemu emerytalnego instytucji Unii Europejskiej (zwanego dalej „SERUE”) wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przed podjęciem służby w Unii. Następnie otrzymał on urlop z przyczyn osobistych w okresie od dnia 17 września 2008 r. trwający do chwili jego rezygnacji w dniu 16 września 2020 r.

W dniu złożenia rezygnacji zmarły urzędnik zwrócił się do Urzędu Administracji i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) Komisji Europejskiej z pytaniem dotyczącym procedury, jaką należy zastosować w celu skorzystania z przeniesienia uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE do innego systemu emerytalnego. Zmarł on jednak w dniu 5 stycznia 2021 r., nie składając formalnego wniosku w tym zakresie.

W dniu 18 marca 2021 r. skarżący, jako następcy prawni złożyli wniosek o zwrot, po pierwsze, wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przez zmarłego urzędnika przed podjęciem służby w Unii i przeniesionych do SERUE, a po drugie, wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych przez tego ostatniego w SERUE przed jego śmiercią.

Decyzją z dnia 12 lipca 2021 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) PMO oddaliło ten wniosek, wskazując, że zmarły urzędnik nie mógł ubiegać się o emeryturę Unii, ponieważ pełnił służbę krócej niż dziesięć lat, oraz że żaden przepis regulaminu pracowniczego nie zezwala na zwrot wartości kapitałowej uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE, w tym uprawnień przeniesionych do SERUE przez byłego urzędnika.

Skarżący wnieśli skargę do Sądu skargę, którą to Sąd oddalił, przedstawiając jednocześnie wyjaśnienia dotyczące procedur przenoszenia do SERUE uprawnień emerytalnych nabytych w systemie krajowym przed podjęciem służby w Unii, a także uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE do innego systemu emerytalnego w kontekście śmierci byłego urzędnika lub pracownika.

Ocena Sądu

Sąd oddalił jedyny zarzut nieważności oparty na bezpodstawnym wzbogaceniu Unii, przypominając na wstępie, że aby skarga o zwrot oparta na bezpodstawnym wzbogaceniu Unii mogła zostać uwzględniona, konieczne jest spełnienie dwóch kumulatywnych przesłanek, a mianowicie wykazanie, po pierwsze, wzbogacenia Unii bez ważnej podstawy prawnej, a po drugie, zubożenia skarżącego związanego z tym wzbogaceniem.

W odniesieniu do pierwszej przesłanki Sąd zauważył, że przepisy regulaminu pracowniczego przewidują dla urzędników lub pracowników, którzy rozpoczynają służbę w Unii, możliwość przeniesienia do SERUE uprawnień emerytalnych nabytych z tytułu ich wcześniejszej działalności zawodowej (zwanego dalej „przeniesieniem »in«”) ( 1 ), a także możliwość przeniesienia przez tych, którzy kończą służbę w Unii, uprawnień nabytych w SERUE do innego funduszu emerytalnego lub prywatnego zakładu ubezpieczeń, który zapewnia konkretne, szczególne gwarancje (zwanego dalej „przeniesieniem »out«”) ( 2 ). Składki urzędników i pracowników do SERUE, niezależnie od tego, czy chodzi o składki wynikające z obowiązków w służbie Unii, czy o składki wynikające z przeniesienia „in”, mają na celu finansowanie SERUE w celu przyszłej wypłaty emerytury i nie stanową zatem kapitału, którym dany urzędnik lub pracownik mógłby dysponować.

Ponadto żaden przepis regulaminu pracowniczego, załączników do niego lub ogólnych przepisów wykonawczych ( 3 ) nie przewiduje możliwości ani obowiązku zwrotu całości lub części składek odpowiadających uprawnieniom emerytalnym nabytym w SERUE – w tym składek wynikających z transferu „in”, zważywszy, że przeniesienie takie ma ze swej natury nieodwołalny charakter ( 4 ) – urzędnikowi lub pracownikowi, który złożył rezygnację przed upływem dziesięciu lat służby, lub, w przypadku śmierci, jego następcom prawnym. Jedyny obowiązek ciążący na administracji w takich okolicznościach polega, w chwili ostatecznego zakończenia służby przez urzędnika lub pracownika, na poinformowaniu go o kwocie ekwiwalentu, która odpowiada ogółowi uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE ( 5 ). Jedynie wniosek o przeniesienie „out” pozwala wspomnianemu urzędnikowi lub pracownikowi przenieść ekwiwalent aktuarialny jego uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE do innego systemu emerytalnego.

W niniejszej sprawie Sąd zauważył, że zmarły urzędnik nie przepracował dziesięciu lat przed swoją rezygnacją ani nie ukończył 66 lat, które to warunki są wymagane dla ubiegania się o przyznanie emerytury, oraz że nie złożył wniosku o przeniesienie „out” ekwiwalentu aktuarialnego swoich uprawnień emerytalnych nabytych w SERUE przed swoją śmiercią.

Wynika z tego, że w braku wypłaty emerytury zmarłego urzędnika i złożenia przez niego wniosku o przeniesienie „out” nie można uznać, że wzbogacenie Unii wynikające z zatrzymania, w następstwie jego śmierci, składek wniesionych przez niego do SERUE jest pozbawione ważnej podstawy prawnej.

Ponieważ nie wykazano istnienia wzbogacenia bez podstawy prawnej, Sąd oddalił skargę w całości, bez konieczności badania, czy spełniona jest druga przesłanka, od której zależy stwierdzenie istnienia bezpodstawnego wzbogacenia.

( 1 ) Artykuł 11 ust. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”).

( 2 ) Artykuł 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 lit. b) załącznika VIII do regulaminu pracowniczego.

( 3 ) Decyzja Komisji C(2011) 1278 z dnia 3 marca 2011 r. w sprawie ogólnych przepisów wykonawczych do art. 11 i 12 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego dotyczących przenoszenia uprawnień emerytalnych, opublikowana w Informacjach Administracyjnych nr 17–2011 z dnia 28 marca 2011 r. (zwanych dalej „OPW”).

( 4 ) Artykuł 8 ust. 5 OPW.

( 5 ) Artykuł 3 ust. 1 OPW.