–

w imieniu XXX – J. Hardy, avocat,

–

w imieniu rządu belgijskiego – M. Jacobs, C. Pochet, A. Van Baelen i M. Van Regemorter, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu niderlandzkiego – M.K. Bulterman i C.S. Schillemans, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – A. Azema i L. Grønfeldt, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (Dz.U. 2011, L 337, s. 9).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu między XXX, obywatelem państwa trzeciego, a Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides (komisarzem generalnym ds. uchodźców i bezpaństwowców, Belgia; zwanym dalej „komisarzem generalnym”) w przedmiocie decyzji tego organu o cofnięciu statusu uchodźcy XXX.

3

Konwencja dotycząca statusu uchodźców, podpisana w Genewie w dniu 28 lipca 1951 r. [Recueil des traités des Nations unies, t. 189, s. 150, nr 2545 (1954)] (zwana dalej „konwencją genewską”), weszła w życie w dniu 22 kwietnia 1954 r. Konwencja ta została uzupełniona i zmieniona Protokołem dotyczącym statusu uchodźców podpisanym w Nowym Jorku w dniu 31 stycznia 1967 r.

4

Artykuł 1 sekcja F tej konwencji ma następujące brzmienie:

„Postanowienia niniejszej konwencji nie mają zastosowania do osoby, w stosunku do której istnieją poważne podstawy, aby sądzić, że:

[…]

[…]”.

5

Artykuł 33 ust. 2 wspomnianej konwencji przewiduje:

„Nie może powoływać się jednakże na dobrodziejstwo niniejszego postanowienia uchodźca, co do którego istnieją podstawy, aby uznać go za groźnego dla bezpieczeństwa państwa, w którym się on znajduje, lub który będąc skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne zbrodnie, stanowi niebezpieczeństwo dla społeczeństwa tego państwa”.

6

Artykuł 27 ust. 2 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. 2004, L 158, s. 77; sprostowanie Dz.U. 2004, L 229, s. 35) stanowi:

„Środki podjęte ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego muszą być zgodne z zasadą proporcjonalności i opierać się wyłącznie na indywidualnym zachowaniu danej osoby. Wcześniejsza karalność nie może sama w sobie stanowić podstaw do podjęcia takich środków.

Indywidualne zachowanie danej osoby musi stanowić rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie narażające jeden z podstawowych interesów społecznych. Nie są dopuszczalne uzasadnienia, które nie są bezpośrednio związane z danym indywidualnym przypadkiem lub opierają się na względach ogólnej prewencji”.

7

Motyw 12 dyrektywy 2011/95 ma następujące brzmienie:

„Głównym celem niniejszej dyrektywy jest po pierwsze to, by państwa członkowskie stosowały wspólne kryteria identyfikacji osób rzeczywiście potrzebujących ochrony międzynarodowej, a po drugie, by osoby takie miały dostęp do minimalnego poziomu świadczeń we wszystkich państwach członkowskich”.

8

Artykuł 1 tej dyrektywy stanowi:

„Celem niniejszej dyrektywy jest określenie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony”.

9

Artykuł 2 lit. d) wspomnianej dyrektywy przewiduje:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

10

Artykuł 12 ust. 2 lit. b) tej samej dyrektywy stanowi:

„Obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec zostaje wykluczony z możliwości otrzymania statusu uchodźcy, jeżeli istnieją poważne podstawy, aby sądzić, że:

[…]

11

Artykuł 13 dyrektywy 2011/95 przewiduje:

„Państwa członkowskie nadają status uchodźcy obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi, który kwalifikuje się do otrzymania takiego statusu zgodnie z rozdziałem II i III”.

12

Zgodnie z art. 14 ust. 4 i 6 tej dyrektywy:

„4.   Państwa członkowskie mogą cofnąć status, pozbawić lub odmówić przedłużenia ważności statusu nadanego uchodźcy przez organ rządowy, administracyjny, sądowy lub quasi-sądowy, jeżeli:

[…]

6.   Osoby, do których mają zastosowanie ust. 4 lub 5, kwalifikują się do uzyskania praw określonych w art. 3, 4, 16, 22, 31, 32 i 33 konwencji genewskiej lub praw podobnych, o ile osoby te przebywają w państwie członkowskim”.

13

Artykuł 17 ust. 1 lit. b) i d) wspomnianej dyrektywy stanowi:

„Obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec zostaje wykluczony z możliwości otrzymania ochrony uzupełniającej, jeżeli istnieją poważne podstawy, aby sądzić, że:

[…]

[…]

14

Artykuł 21 ust. 2 lit. b) tej samej dyrektywy ma następujące brzmienie:

„Jeżeli zobowiązania międzynarodowe wspomniane w ust. 1 tego nie zabraniają, państwa członkowskie mogą odesłać [wydalić] uchodźcę, bez względu na to, czy jego status został formalnie uznany, jeżeli:

[…]

15

Artykuł 23 ust. 4 dyrektywy 2011/95 stanowi:

„Niezależnie od ust. 1 i 2 państwa członkowskie mogą odmówić, ograniczyć lub cofnąć świadczenia, o których tam mowa, ze względu na bezpieczeństwo narodowe lub porządek publiczny”.

16

Artykuł 24 tej dyrektywy przewiduje:

„1.   Tak szybko jak to możliwe po udzieleniu ochrony międzynarodowej państwa członkowskie wydają beneficjentom statusu uchodźcy zezwolenie na pobyt, które bez uszczerbku dla art. 21 ust. 3 musi być ważne przez co najmniej trzy lata i być odnawialne, o ile nie sprzeciwiają się temu ważne względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego.

[…]

2.   Tak szybko jak to możliwe po udzieleniu ochrony międzynarodowej państwa członkowskie wydają beneficjentom pomocy uzupełniającej i członkom ich rodziny zezwolenie na pobyt, które musi być ważne przez co najmniej rok i w odniesieniu do którego istnieje możliwość przedłużenia na co najmniej dwa lata, o ile nie sprzeciwiają się temu ważne względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego”.

17

Artykuł 25 wspomnianej dyrektywy stanowi:

„1.   Państwa członkowskie wydają beneficjentom statusu uchodźcy dokumenty podróży w formie określonej w wykazie do konwencji genewskiej, służące do podróżowania poza terytoria tych państw członkowskich, o ile nie sprzeciwiają się temu ważne względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego.

2.   Państwa członkowskie wydają beneficjentom ochrony uzupełniającej, którzy nie są w stanie otrzymać paszportu państwa, którego są obywatelami, dokumenty umożliwiające im podróżowanie poza terytorium tych państw członkowskich, o ile nie sprzeciwiają się temu ważne względy bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego”.

18

Artykuł 45 ust. 1 i 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (Dz.U. 2013, L 180, s. 60) stanowi:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadkach, gdy właściwy organ rozważa cofnięcie ochrony międzynarodowej przyznane[j] obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi […], osoba ta korzystała z następujących gwarancji:

[…]

[…]

3.   Państwa członkowskie zapewniają, aby decyzja właściwego organu o cofnięciu ochrony międzynarodowej została wydana na piśmie. Decyzja zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne, a informacja o trybie odwołania się od decyzji jest przedstawiana na piśmie”.

19

Decyzją komisarza generalnego z dnia 23 lutego 2007 r. XXX uzyskał status uchodźcy.

20

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2010 r. Cour d’assises de Bruxelles (sąd przysięgłych w Brukseli, Belgia) skazał XXX na karę 25 lat pozbawienia wolności. Zgodnie z informacjami zawartymi w uwagach rządu belgijskiego ów wyrok skazujący został orzeczony w związku z popełnieniem w ramach zbiegu przestępstw między innymi rozboju celem uzyskania szeregu przedmiotów ruchomych oraz umyślnego zabójstwa w celu ułatwienia kradzieży owych przedmiotów lub zapewnienia bezkarności tego rozboju.

21

Decyzją z dnia 4 maja 2016 r. komisarz generalny cofnął status uchodźcy przysługujący XXX.

22

XXX wniósł do Conseil du contentieux des étrangers (sądu do spraw cudzoziemców, Belgia) skargę na wspomnianą decyzję.

23

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2019 r. sąd ten oddalił ową skargę. Uznał on, że zagrożenie, jakie XXX stanowi dla społeczeństwa, znajduje odzwierciedlenie w skazaniu go za szczególnie poważne przestępstwo. W tym kontekście na komisarzu generalnym nie spoczywał – zgodnie z tym orzeczeniem – obowiązek wykazania, że XXX stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie dla społeczeństwa. W przekonaniu tego sądu to do XXX należało wykazanie, że nie stanowi już, pomimo skazania za szczególnie poważne przestępstwo, zagrożenia dla społeczeństwa.

24

W dniu 26 września 2019 r. XXX wniósł skargę kasacyjną od wspomnianego orzeczenia do Conseil d’État (rady stanu, Belgia), która jest sądem odsyłającym w niniejszej sprawie.

25

Na poparcie tej skargi podnosi on zasadniczo, że to do komisarza generalnego należy wykazanie istnienia rzeczywistego, aktualnego i dostatecznie poważnego zagrożenia dla społeczeństwa oraz że konieczne jest przeprowadzenie kontroli proporcjonalności w celu ustalenia, czy zagrożenie, które XXX ma stanowić, uzasadnia cofnięcie statusu uchodźcy.

26

W tych okolicznościach Conseil d’État (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie i skierować do Trybunału następujące pytania prejudycjalne:

27

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 należy interpretować w ten sposób, że istnienie zagrożenia dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa dany obywatel państwa trzeciego, można uznać za wykazane przez sam fakt, że obywatel ten został skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo.

28

Artykuł 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 przewiduje, że państwa członkowskie mogą cofnąć status nadany uchodźcy, jeżeli został on skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo i stanowi zagrożenie dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego.

29

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część przepis ten stanowi [wyrok z dnia 20 października 2022 r., Centre public d’action sociale de Liège (Cofnięcie lub zawieszenie decyzji nakazującej powrót), C‑825/21, EU:C:2022:810, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo].

30

Co się tyczy najpierw, brzmienia art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95, należy zauważyć, że przepis ten zawiera dwie odrębne przesłanki, dotyczące istnienia, po pierwsze, skazania prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo, a po drugie, zagrożenia dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa dany obywatel państwa trzeciego.

31

Chociaż dokładna relacja tych dwóch współistniejących przesłanek nie została wyraźnie uściślona, występują one, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 63 opinii, we wszystkich wersjach językowych art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95, mimo że prawodawca Unii Europejskiej mógł ograniczyć się wyłącznie do wymogu istnienia takiego skazania, gdyby zgodnie z jego wolą miało to wystarczyć do uzasadnienia przyjęcia środka, o którym mowa w tym przepisie.

32

Następnie, jeśli chodzi o kontekst, w jaki wpisuje się art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95, należy w pierwszej kolejności podkreślić, że przepis ten stanowi odstępstwo od wyrażonej w art. 13 tej dyrektywy zasady, zgodnie z którą państwa członkowskie nadają status uchodźcy obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi, który kwalifikuje się do otrzymania takiego statusu. Przepis ten powinien tym samym podlegać wykładni ścisłej (zob. analogicznie wyrok z dnia 13 września 2018 r., Ahmed, C‑369/17, EU:C:2018:713, pkt 52).

33

W drugiej kolejności – wyboru prawodawcy Unii polegającego na zawarciu w art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 odniesienia do istnienia zarówno skazania na mocy wyroku wydanego w sprawie karnej, jak i zagrożenia dla społeczeństwa – w miejsce ustanowienia jedynie pierwszej z tych przesłanek – nie można zlekceważyć, zważywszy, że w art. 12 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy opowiedział się on za innym brzmieniem, przewidując wyraźnie, że obywatel państwa trzeciego zostaje wykluczony z możliwości otrzymania statusu uchodźcy, jeżeli popełnił poza państwem, które go przyjęło, poważne przestępstwo o charakterze niepolitycznym, zanim został przyjęty jako uchodźca, przy czym przepis ten nie wymaga w żaden sposób, aby ów obywatel państwa trzeciego stanowił zagrożenie dla społeczeństwa państwa, w którym przebywa.

34

W tym względzie różnica w brzmieniu art. 12 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2011/95 i jej art. 14 ust. 4 lit. b) odzwierciedla zasadniczo różnicę istniejącą między art. 1 sekcja F konwencji genewskiej a art. 33 ust. 2 tej konwencji, stanowiącej fundament międzynarodowych regulacji prawnych dotyczących ochrony uchodźców [zob. podobnie wyrok z dnia 14 maja 2019 r., M i in. (Cofnięcie statusu uchodźcy), C‑391/16, C‑77/17 i C‑78/17, EU:C:2019:403, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo].

35

Trybunał zresztą stwierdził już, że sytuacje, o których mowa w art. 14 ust. 4 tej dyrektywy, w których państwa członkowskie mogą cofnąć nadanie statusu uchodźcy, odpowiadają co do istoty sytuacjom, w których państwa członkowskie mogą odesłać uchodźcę na mocy art. 33 ust. 2 konwencji genewskiej [zob. podobnie wyrok z dnia 14 maja 2019 r., M i in. (Cofnięcie statusu uchodźcy), C‑391/16, C‑77/17 i C‑78/17, EU:C:2019:403, pkt 93].

36

Tymczasem art. 33 ust. 2 konwencji genewskiej jest zazwyczaj interpretowany, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 73 opinii, jako wymagający spełnienia dwóch kumulatywnych przesłanek, to jest skazania prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo oraz istnienia zagrożenia dla społeczeństwa państwa, w którym przebywa dana osoba.

37

W trzeciej kolejności należy także podkreślić, że co się tyczy objęcia ochroną uzupełniającą, która może przyznawać uprawnienia bardziej ograniczone niż wynikające ze statusu uchodźcy, art. 17 ust. 1 dyrektywy 2011/95 wymienia, w lit. b), popełnienie poważnego przestępstwa, a w lit. d) – istnienie zagrożenia dla społeczeństwa, przy czym przesłanki te zostały wyraźnie przedstawione jako mające charakter alternatywny, jako że spełnienie każdej z nich z osobna powoduje wykluczenie z możliwości otrzymania ochrony uzupełniającej.

38

W czwartej kolejności – jako że prawodawca Unii postanowił użyć tych samych sformułowań w art. 14 ust. 4 lit. b) i w art. 21 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2011/95, te dwa przepisy należy interpretować w sposób spójny.

39

Tymczasem z orzecznictwa Trybunału dotyczącego art. 21 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy wynika, że stosowanie tego przepisu jest uzależnione od spełnienia dwóch rożnych przesłanek (zob. podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., T., C‑373/13, EU:C:2015:413, pkt 72).

40

W piątej kolejności – nie można uznać, w przeciwieństwie do tego, co twierdzi rząd belgijski, że interpretowanie art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 jako wymagającego spełnienia dwóch odrębnych przesłanek pozbawiałoby ten przepis skuteczności z tego względu, że już art. 14 ust. 4 lit. a) tej dyrektywy pozwala na cofnięcie nadania statusu uchodźcy obywatelowi państwa trzeciego stanowiącemu zagrożenie, nawet jeżeli nie został skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo.

41

Z porównania tych dwóch przepisów wynika bowiem, że art. 14 ust. 4 lit. a) wspomnianej dyrektywy odnosi się do zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa dany obywatel państwa trzeciego, a art. 14 ust. 4 lit. b) tego aktu dotyczy zagrożenia dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego. Co za tym idzie, te dwa przepisy odnoszą się do dwóch różnych rodzajów zagrożenia.

42

Wreszcie należy wskazać, że główny cel dyrektywy 2011/95 – wynikający z jej art. 1 i motywu 12 – a mianowicie zapewnienie, by państwa członkowskie stosowały wspólne kryteria identyfikacji osób rzeczywiście potrzebujących ochrony międzynarodowej oraz by osoby takie miały dostęp do minimalnego poziomu świadczeń we wszystkich państwach członkowskich, również przemawia za ścisłą wykładnią art. 14 ust. 4 lit. b) wspomnianej dyrektywy.

43

Z całości powyższych rozważań wynika, że stosowanie tego ostatniego przepisu jest uzależnione od spełnienia dwóch odrębnych przesłanek, to jest, po pierwsze, by dany obywatel państwa trzeciego został skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo, a po drugie, by zostało wykazane, że stanowi on zagrożenie dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa.

44

Nie można zatem bez naruszenia wyboru dokonanego przez prawodawcę Unii przyjąć, iż okoliczność, że jedna z tych dwóch przesłanek jest spełniona, jest wystarczająca do wykazania, że druga z nich również jest spełniona.

45

W konsekwencji na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 należy interpretować w ten sposób, że istnienia zagrożenia dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa dany obywatel państwa trzeciego, nie można uznać za wykazane przez sam fakt, że obywatel ten został skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo.

46

Poprzez pytania drugie i trzecie, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 należy interpretować w ten sposób, że stosowanie tego przepisu jest uzależnione od wykazania przez właściwy organ, że zagrożenie, jakie stanowi dany obywatel państwa trzeciego dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa, jest rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne i że cofnięcie statusu uchodźcy stanowi środek proporcjonalny do tego zagrożenia.

47

Jak wskazano w pkt 43 niniejszego wyroku, status uchodźcy może zostać cofnięty na mocy art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 wyłącznie wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki, przy czym druga z nich wymaga wykazania, że dany obywatel państwa trzeciego stanowi zagrożenie dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym się znajduje.

48

W celu ustalenia, w pierwszej kolejności, zakresu pojęcia „zagrożenia dla [społeczeństwa]” w rozumieniu tych przepisów, należy przypomnieć, że z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że obywatela Unii, który skorzystał z prawa do swobodnego przemieszczania się, oraz określonych członków jego rodziny można uważać za stwarzających zagrożenie dla porządku publicznego jedynie wówczas, gdy ich indywidualne zachowanie stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie godzące w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa danego państwa członkowskiego [wyrok z dnia 12 grudnia 2019 r., G.S. i V.G. (Zagrożenie dla porządku publicznego), C‑381/18 i C‑382/18, EU:C:2019:1072, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo].

49

Jako że sąd odsyłający rozważa zdefiniowanie pojęcia „zagrożenia dla [społeczeństwa]” w rozumieniu art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 poprzez odniesienie do standardu ustanowionego w tym orzecznictwie, należy podkreślić, że nie można przyjąć w sposób ogólny, iż każde odwołanie się do pojęcia „zagrożenia dla porządku publicznego” lub „zagrożenia dla [społeczeństwa]” należy koniecznie rozumieć w ten sposób, że odsyła ono wyłącznie do indywidualnego zachowania stanowiącego rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie godzące w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa danego państwa członkowskiego [zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 2019 r., G.S. i V.G. (Zagrożenie dla porządku publicznego), C‑381/18 i C‑382/18, EU:C:2019:1072, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo].

50

W celu sprecyzowania pojęcia „zagrożenia dla [społeczeństwa]” w rozumieniu art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 konieczne jest zatem uwzględnienie brzmienia tego przepisu, jego kontekstu, a także celów realizowanych przez regulację, której część on stanowi [zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 2019 r., G.S. i V.G. (Zagrożenie dla porządku publicznego), C‑381/18 i C‑382/18, EU:C:2019:1072, pkt 55 i przytoczone tam orzecznictwo].

51

Jeżeli chodzi najpierw o brzmienie art. 14 ust. 4 dyrektywy 2011/95, należy zauważyć, że w odróżnieniu zwłaszcza od art. 27 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2004/38 nie wymaga on wyraźnie, dla uznania danego obywatela państwa trzeciego za stanowiącego zagrożenie dla społeczeństwa, by jego zachowanie stanowiło rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie godzące w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa.

52

Niemniej, po pierwsze, z samego brzmienia art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 wynika, że przepis ten znajduje zastosowanie, wyłącznie jeżeli dany obywatel państwa trzeciego „stanowi” zagrożenie dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa, co sugeruje, że zagrożenie to powinno być rzeczywiste i aktualne.

53

Po drugie, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 86 opinii, wyraźny wymóg, by ów obywatel państwa trzeciego „stanowił” takie zagrożenie, byłby w znacznym stopniu pozbawiony skuteczności, gdyby potencjalne zagrożenie dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego należało postrzegać za wystarczające dla dopuszczenia zastosowania owego art. 14 ust. 4 lit. b). Istnienie skazania prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo, którego również wymaga wspomniany art. 14 ust. 4 lit. b), może bowiem co do zasady samo w sobie świadczyć o istnieniu co najmniej potencjalnego zagrożenia.

54

Następnie, co się tyczy kontekstu, w jaki wpisuje się art. 14 ust. 4 dyrektywy 2011/95, należy zauważyć, że art. 23 ust. 4, a także art. 24 i 25 tej dyrektywy odnoszą się bezpośrednio – odmiennie niż jej art. 14 ust. 4 lit. b) – do pojęcia „porządku publicznego”, którego dotyczy orzecznictwo przytoczone w pkt 48 niniejszego wyroku.

55

Z orzecznictwa Trybunału wynika, że w świetle między innymi takiego sformułowania art. 24 ust. 1 wspomnianej dyrektywy może pozwolić na odmowę wydania dokumentu pobytowego za względu na nadrzędne wymogi porządku publicznego jedynie wówczas, gdy dany obywatel państwa trzeciego stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie godzące w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa (zob. podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., T., C‑373/13, EU:C:2015:413, pkt 77–79).

56

Niemniej nie można uznać, że zastosowanie wyrażenia „zagrożenie dla społeczeństwa” w miejsce odniesienia do „porządku publicznego” wskazuje na wybór wprowadzenia standardu różnego co do istoty od standardu przyjętego w orzecznictwie wspomnianym w pkt 48 niniejszego wyroku, jako że sformułowania użyte zarówno w art. 14 ust. 4 dyrektywy 2011/95, jak i w jej art. 21 ust. 2 odzwierciedlają, jak zostało wskazane w pkt 34 niniejszego wyroku, sformułowania użyte w art. 33 ust. 2 konwencji genewskiej.

57

Z orzecznictwa Trybunału wynika bowiem, że stosowanie art. 21 ust. 2 dyrektywy 2011/95, który należy – jak wskazuje pkt 38 niniejszego wyroku – interpretować w sposób spójny z jej art. 14 ust. 4, jest poddane rygorystycznym przesłankom daleko bardziej wymagającym niż przesłanki pozwalające na zastosowanie art. 24 ust. 1 wspomnianej dyrektywy (zob. podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., T., C‑373/13, EU:C:2015:413, pkt 72, 74, 75).

58

Ponadto z orzecznictwa Trybunału wynika, że w systemie dyrektywy 2011/95 poważne przestępstwa popełnione przez obywatela państwa trzeciego przed uzyskaniem przez niego statusu uchodźcy uzasadniają zastosowanie klauzuli wykluczenia przewidzianej w art. 12 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy, natomiast jej art. 14 ust. 4 i art. 21 ust. 2 pozwalają na uwzględnienie aktualnego niebezpieczeństwa, jakie stanowi obywatel państwa trzeciego (zob. analogicznie wyrok z dnia 9 listopada 2010 r., B i D, C‑57/09 i C‑101/09, EU:C:2010:661, pkt 101).

59

Wreszcie, jak wynika z pkt 42 niniejszego wyroku, główny cel dyrektywy 2011/95 narzuca ścisłą wykładnię jej art. 14 ust. 4 lit. b).

60

Z całości powyższych rozważań wynika, że środek przewidziany w art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 może zostać przyjęty wyłącznie wówczas, gdy dany obywatel państwa trzeciego stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie godzące w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa.

61

Co się tyczy, w drugiej kolejności, odpowiednich ról właściwego organu i danego obywatela państwa trzeciego w ramach oceny istnienia takiego zagrożenia, z orzecznictwa Trybunału wynika, że w ramach stosowania tego przepisu właściwy organ dokonuje, w odniesieniu do każdego indywidualnego przypadku, oceny wszystkich okoliczności właściwych temu przypadkowi [zob. podobnie wyroki: z dnia 13 września 2018 r., Ahmed, C‑369/17, EU:C:2018:713, pkt 48, 50; a także z dnia 22 września 2022 r., Országos Idegenrendészeti Főigazgatóság i in., C‑159/21, EU:C:2022:708, pkt 72, 92].

62

W tym kontekście, mając w szczególności na uwadze, że art. 45 ust. 3 dyrektywy 2013/32 przewiduje, że decyzja właściwego organu o cofnięciu ochrony międzynarodowej zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne, na którym opiera się ta decyzja, właściwy organ powinien dysponować wszystkimi stosownymi informacjami i przeprowadzić, w świetle tych informacji, własną ocenę okoliczności danej sprawy w celu ustalenia treści wydanej przez siebie decyzji, jak również jej pełnego uzasadnienia [zob. podobnie wyrok z dnia 22 września 2022 r., Országos Idegenrendészeti Főigazgatóság i in., C‑159/21, EU:C:2022:708, pkt 80].

63

Co się tyczy okoliczności, które należy wziąć pod uwagę celem dokonania oceny istnienia zagrożenia dla społeczeństwa, to o ile, co do zasady, stwierdzenie rzeczywistego, aktualnego i dostatecznie poważnego zagrożenia godzącego w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa wymaga istnienia u danej osoby tendencji do utrzymywania w przyszłości zachowania, które stanowi takie zagrożenie, o tyle może się zdarzyć także, że sama okoliczność polegająca na określonym zachowaniu w przeszłości spełnia przesłanki takiego zagrożenia [zob. podobnie wyrok z dnia 2 maja 2018 r., K. i H.F. (Prawo pobytu i zarzuty dotyczące zbrodni wojennych), C‑331/16 i C‑366/16, EU:C:2018:296, pkt 56]. Okoliczność, że dany obywatel państwa trzeciego został skazany prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo ma wyjątkowe znaczenie, ponieważ prawodawca Unii odwołał się konkretnie do istnienia takiego skazania i skazanie takie może – stosownie do okoliczności towarzyszących popełnieniu tego przestępstwa – przyczynić się do stwierdzenia istnienia rzeczywistego i dostatecznie poważnego zagrożenia godzącego w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa zainteresowanego państwa członkowskiego.

64

Niemniej jeśli chodzi w szczególności o aktualny charakter takiego zagrożenia, zarówno z odpowiedzi na pytanie pierwsze, jak i z orzecznictwa Trybunału wynika, że z uprzedniej karalności danego obywatela państwa trzeciego nie można wyciągać automatycznie wniosku, że może on zostać objęty środkiem, o którym mowa w art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 (zob. podobnie wyrok z dnia 13 września 2016 r., CS, C‑304/14, EU:C:2016:674, pkt 41). Co za tym idzie, im bardziej wydanie decyzji na podstawie tego przepisu jest oddalone w czasie od skazania prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo, tym bardziej właściwy organ powinien uwzględnić okoliczności po popełnieniu takiego przestępstwa celem ustalenia, czy rzeczywiste i dostatecznie poważne zagrożenie istnieje w dniu, w którym organ ten ma rozstrzygnąć w przedmiocie ewentualnego cofnięcia statusu uchodźcy.

65

Kierując się tą logiką, zważywszy, że art. 45 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2013/32 przewiduje jedynie, że obywatel państwa trzeciego, w odniesieniu do którego właściwy organ rozważa cofnięcie ochrony międzynarodowej, powinien mieć „możliwość” przedstawienia powodów, dla których owa ochrona nie powinna zostać cofnięta, nie można przyjąć, że w braku udzielenia przez tego obywatela państwa trzeciego informacji co do powodów, dla których nie stanowi on już zagrożenia dla społeczeństwa, właściwy organ może założyć, że ze skazania prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo wynika, że obywatel ten stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie godzące w jeden z podstawowych interesów społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym obywatel ten przebywa.

66

W trzeciej kolejności należy zauważyć, że w sytuacji, w której zainteresowane państwo członkowskie ustaliło, że obie przesłanki, o których mowa w art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95, są spełnione, owemu państwu członkowskiemu przysługuje uprawnienie do przyjęcia środka przewidzianego w tym przepisie, przy czym nie jest ono zobowiązane do wykonania tego uprawnienia [zob. analogicznie wyroki: z dnia 24 czerwca 2015 r., T., C‑373/13, EU:C:2015:413, pkt 72; a także z dnia 22 września 2022 r., Országos Idegenrendészeti Főigazgatóság i in., C‑159/21, EU:C:2022:708, pkt 81].

67

Uprawnienie to powinno być wykonywane z poszanowaniem, między innymi, zasady proporcjonalności, która wymaga wyważenia z jednej strony zagrożenia, jakie dany obywatel państwa trzeciego stanowi dla podstawowych interesów społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa, a z drugiej strony praw, jakie należy zagwarantować, zgodnie z tą dyrektywą, osobom, które spełniają materialne przesłanki z art. 2 lit. d) tej dyrektywy [zob. podobnie wyroki: z dnia 2 maja 2018 r., K. i H.F. (Prawo pobytu i zarzuty dotyczące zbrodni wojennych), C‑331/16 i C‑366/16, EU:C:2018:296, pkt 62; z dnia 12 grudnia 2019 r., G.S. i V.G. (Zagrożenie dla porządku publicznego), C‑381/18 i C‑382/18, EU:C:2019:1072, pkt 64; z dnia 9 lutego 2023 r., Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid i in. (Cofnięcie prawa pobytu pracownika tureckiego), C‑402/21, EU:C:2023:77, pkt 72].

68

W ramach tej oceny właściwy organ musi również wziąć pod uwagę prawa podstawowe gwarantowane przez prawo Unii, a w szczególności sprawdzić możliwość przyjęcia innych środków – w mniejszym stopniu naruszających prawa przyznane uchodźcom i prawa podstawowe – które są tak samo skuteczne dla zapewnienia ochrony społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa dany obywatel państwa trzeciego [zob. podobnie wyrok z dnia 2 maja 2018 r., K. i H.F. (Prawo pobytu i zarzuty dotyczące zbrodni wojennych), C‑331/16 i C‑366/16, EU:C:2018:296, pkt 63, 64].

69

Do celów tej oceny właściwy organ będzie musiał wziąć pod uwagę okoliczność, że w razie cofnięcia statusu uchodźcy dani obywatele państw trzecich zostają pozbawieni wspomnianego statusu i nie dysponują już zatem wszystkimi prawami i korzyściami przewidzianymi w dyrektywie 2011/95, jednakże nadal korzystają – zgodnie z art. 14 ust. 6 tej dyrektywy – z pewnych praw przewidzianych w konwencji genewskiej [zob. podobnie wyrok z dnia 14 maja 2019 r., M i in. (Cofnięcie statusu uchodźcy), C‑391/16, C‑77/17 i C‑78/17, EU:C:2019:403, pkt 99].

70

W związku z tym art. 14 ust. 6 dyrektywy 2011/95 należy, zgodnie z art. 78 ust. 1 TFUE i art. 18 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie, które korzysta z możliwości przewidzianych w art. 14 ust. 4 tej dyrektywy, powinno przyznać uchodźcy objętemu jedną z hipotez wymienionych w tym ostatnim przepisie i znajdującemu się na terytorium wspomnianego państwa członkowskiego co najmniej prawa zapisane w konwencji genewskiej, do których wyraźnie odwołuje się ten art. 14 ust. 6, a także prawa przewidziane we wspomnianej konwencji, z których korzystanie nie wymaga legalnego zamieszkiwania, bez uszczerbku dla ewentualnych zastrzeżeń złożonych przez to państwo członkowskie [zob. podobnie wyrok z dnia 14 maja 2019 r., M i in. (Cofnięcie statusu uchodźcy), C‑391/16, C‑77/17 i C‑78/17, EU:C:2019:403, pkt 107].

71

W konsekwencji na pytania drugie i trzecie należy odpowiedzieć, że art. 14 ust. 4 lit. b) dyrektywy 2011/95 należy interpretować w ten sposób, że stosowanie tego przepisu jest uzależnione od wykazania przez właściwy organ, że zagrożenie, jakie stanowi dany obywatel państwa trzeciego dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa państwa członkowskiego, w którym przebywa, jest rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne i że cofnięcie statusu uchodźcy stanowi środek proporcjonalny do tego zagrożenia.

72

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje: