Sprawa T‑475/21

Republika Francuska

przeciwko

Komisji Europejskiej

 Wyrok Sądu (dziewiąta izba) z dnia 21 września 2022 r.

EFRG i EFRROW – Wydatki wyłączone z finansowania – Wydatki poniesione przez Francję – Dobrowolne wsparcie związane z produkcją – Warunki kwalifikowalności – Sektory i rodzaje produkcji kwalifikujące się do objęcia wsparciem – Artykuł 52 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013

1.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Systemy wsparcia bezpośredniego – Wspólne zasady – Dobrowolne wsparcie związane z produkcją – Sektory i rodzaje produkcji kwalifikujące się do objęcia wsparciem – Zamknięty i wyczerpujący wykaz

(rozporządzenie Rady nr 1307/2013, art. 52 ust. 2)

(zob. pkt 26, 27)

2.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Systemy wsparcia bezpośredniego – Wspólne zasady – Dobrowolne wsparcie związane z produkcją – Przesłanki stosowania – Zakres uznania, jakim dysponują państwa członkowskie – Zakres

(rozporządzenie Rady nr 1307/2013, art. 52 ust. 2, 3, 5; rozporządzenie Komisji nr 639/2014, art. 52 ust. 3)

(zob. pkt 30–32)

3.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Systemy wsparcia bezpośredniego – Wspólne zasady – Dobrowolne wsparcie związane z produkcją – Cel – Wsparcie związane z produkcją przyznawane na rzecz mieszanek roślin strączkowych i roślin trawiastych – Wyłączenie – Rośliny strączkowe korzystne dla środowiska – Brak wpływu

(rozporządzenie Rady nr 1307/2013, motyw 49, tytuł III rozdział 3, art. 52 ust. 2, 3, 5; rozporządzenie Komisji nr 639/2014, art. 52 ust. 3)

(zob. pkt 38, 39, 44, 48, 49)

4.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Systemy wsparcia bezpośredniego – Wspólne zasady – Dobrowolne wsparcie związane z produkcją – Sektory i rodzaje produkcji kwalifikujące się do objęcia wsparciem – Mieszanki roślin strączkowych i roślin trawiastych – Pojęcie sektora rolnictwa – Definicja – Okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę – Wszystkie powszechne i utrwalone w państwie członkowskim praktyki w zakresie produkcji upraw należących do sektora – Wyłączenie

(rozporządzenie Rady nr 1307/2013, art. 52 ust. 2, 3; rozporządzenie Komisji nr 639/2014, art. 52 ust. 2)

(zob. pkt 50, 51, 56, 58, 59)

Streszczenie

Finansowanie WPR i pomoc dla państw członkowskich: Sąd oddalił skargę Francji kwestionującą zaproponowaną przez Komisję korektę finansową w wysokości 46 mln EUR

W 2016 r. władze francuskie powiadomiły Komisję Europejską o środku wsparcia związanego z produkcją na rzecz sektora roślin wysokobiałkowych. Obszarami kwalifikującymi się do objęcia tym wsparciem były obszary, na których rośliny strączkowe pastewne uprawiano samodzielnie, w mieszance między nimi lub w mieszance z innymi gatunkami, takimi jak rośliny trawiaste, o ile przeważały rośliny strączkowe.

W wyniku przeprowadzonego dochodzenia Komisja stwierdziła, że warunki kwalifikowalności w odniesieniu do wspomnianego wsparcia nie są zgodne z prawem Unii. Komisja uznała, że skoro rośliny trawiaste nie są wymienione w zawartym w art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 1307/2013(1) wykazie sektorów i rodzajów produkcji kwalifikujących się do objęcia wsparciem, mieszanki roślin strączkowych i roślin trawiastych nie mogą korzystać ze wsparcia związanego z produkcją. W związku z tym decyzją wykonawczą (UE) 2021/988(2) (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Komisja wyłączyła z finansowania Unii kwotę 45 869 990,19 EUR odpowiadającą wydatkom poniesionym przez Republikę Francuską z tytułu dobrowolnego wsparcia związanego z produkcją roślin strączkowych pastewnych w odniesieniu do roku składania wniosków 2017.

Sąd oddalił wniesioną przez Republikę Francuską skargę o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji. W tym kontekście Sąd dokonał po raz pierwszy wykładni przepisów rozporządzenia nr 1307/2013 i rozporządzenia nr 639/2014(3), które dotyczą sektorów i rodzajów produkcji kwalifikujących się do objęcia dobrowolnym wsparciem związanym z produkcją.

Ocena Sądu

W oparciu o wykładnię literalną, kontekstualną i celowościową art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 1307/2013 Sąd odpowiedział przecząco na pytanie, czy mieszanki produktów rolnych należących do jednego z sektorów lub jednego z rodzajów produkcji, których wykaz figuruje w tym artykule, takich jak rośliny strączkowe, i produktów rolnych, które nie należą do tych sektorów lub rodzajów produkcji, takich jak rośliny trawiaste, kwalifikują się do objęcia wsparciem związanym z produkcją. W ten sposób Sąd odrzucił popieraną przez Republikę Francuską szeroką wykładnię sektorów i rodzajów produkcji kwalifikujących się do objęcia wsparciem.

Otóż w pierwszej kolejności Sąd wskazał, że art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 1307/2013 ustanawia zamknięty wykaz sektorów i rodzajów produkcji kwalifikujących się do objęcia wsparciem związanym z produkcją i nie wymienia mieszanek produktów objętych sektorami lub rodzajami produkcji wyraźnie wymienionymi w tym wykazie i produktów nieobjętych rzeczonymi sektorami lub rodzajami produkcji.

W drugiej kolejności Sąd stwierdził, że z łącznej lektury przepisów art. 52 rozporządzenia nr 1307/2013 i art. 52 rozporządzenia nr 639 2014 wynika, iż prawodawca zamierzał ograniczyć uprawnienie państw członkowskich do udzielania wsparcia związanego z produkcją poprzez ustanowienie kumulatywnych warunków, które znacznie ograniczają krąg uprawnionych beneficjentów i jego przedmiotowy zakres stosowania. Ponadto wsparcie związane z produkcją jest systemem pomocy stanowiącym odstępstwo od innych systemów pomocy uregulowanych w rozporządzeniu nr 1307/2013, wobec czego przesłanki jego stosowania należy interpretować w sposób ścisły.

W trzeciej kolejności Sąd wskazał, że wsparcie związane z produkcją nie ma na celu wspierania produkcji rolnej w sposób ogólny lub środków mających korzystny wpływ na środowisko, lecz wspieranie produkcji odnoszącej się do niektórych szczególnych sektorów rolnictwa lub rodzajów produkcji, które znajdują się w trudnej sytuacji. W związku z tym, zakładając nawet, że – jak twierdzi Republika Francuska – rośliny strączkowe są korzystne dla środowiska, okoliczność ta nie dowodzi tego, iż cel polegający na wspieraniu produkcji roślin strączkowych pastewnych jest realizowany w skuteczny sposób przez wsparcie związane z produkcją przyznawane na rzecz mieszanek roślin strączkowych i roślin trawiastych.

Wreszcie Sąd odrzucił zaproponowaną przez Republikę Francuską wykładnię, zgodnie z którą przy definiowaniu „sektora” rolnictwa w rozumieniu art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 1307/2013 należy wziąć pod uwagę powszechne i utrwalone w państwie członkowskim praktyki. Taka wykładnia nie pozwala w szczególności na zapewnienie w Unii pewności prawa i jednolitej wykładni przepisów dotyczących wsparcia związanego z produkcją. W konsekwencji owa wykładnia jest niezgodna z wymogami jasności i przewidywalności mającej zastosowanie normy prawnej. W związku z tym nawet przy założeniu, że mieszanki roślin strączkowych i roślin trawiastych stanowią powszechną i utrwaloną we Francji praktykę w sektorze „roślin wysokobiałkowych”, nie należą one do tego sektora w rozumieniu art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 1307/2013.

1      Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 (Dz.U. 2013, L 347, s. 608).

2      Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2021/988 z dnia 16 czerwca 2021 r. wyłączająca z finansowania Unii Europejskiej niektóre wydatki poniesione przez państwa członkowskie z tytułu Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.U. 2021, L 218, s. 9).

3      Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 639/2014 z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie uzupełnienia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 ustanawiającego przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz zmiany załącznika X do tego rozporządzenia (Dz.U. 2014, L 181, s. 1).