Wydanie tymczasowe

WYROK SĄDU (ósma izba w składzie powiększonym)

z dnia 17 lipca 2024 r.(*)

Unia gospodarcza i walutowa – Unia bankowa – Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych (SRM) – Jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF) – Decyzja SRB w sprawie obliczenia składek ex ante za 2021 r. – Obowiązek uzasadnienia – Równość traktowania – Proporcjonalność – Zakres uznania, jakim dysponuje SRB – Oczywisty błąd w ocenie – Zarzut niezgodności z prawem – Zakres uznania, jakim dysponuje Komisja – Ograniczenie w czasie skutków wyroku

W sprawie T‑403/21

Norddeutsche Landesbank – Girozentrale, z siedzibą w Hanowerze (Niemcy), którą reprezentowali J. Seitz i C. Marx, adwokaci,

strona skarżąca,

przeciwko

Jednolitej Radzie ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB), którą reprezentowali J. Kerlin, T. Wittenberg i C. De Falco, w charakterze pełnomocników, których wspierali G. Coppo, S. Reinart i K. Bongs, adwokaci,

strona pozwana,

popieranej przez

Komisję Europejską, którą reprezentowali D. Triantafyllou i A. Steiblytė, w charakterze pełnomocników,

interwenient,

SĄD (ósma izba w składzie powiększonym),

w składzie: A. Kornezov, prezes, G. De Baere, D. Petrlík (sprawozdawca), K. Kecsmár i S. Kingston, sędziowie,

sekretarz: L. Ramette, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 marca 2023 r.,

wydaje następujący

Wyrok(1)

1        W skardze wniesionej na podstawie art. 263 TFUE skarżąca, Norddeutsche Landesbank – Girozentrale wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) SRB/ES/2021/22 z dnia 14 kwietnia 2021 r. w sprawie obliczania składek ex ante za 2021 r. na poczet jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”) w zakresie, w jakim decyzja ta dotyczy skarżącej jako następcy prawnego Deutsche Hypothekenbank AG (zwanej dalej „Deutsche Hypo”).

[…]

III. Żądania stron

20      Strona skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji wraz z załącznikami w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżącej jako następcy prawnego Deutsche Hypo;

–        obciążenie SRB kosztami postępowania.

21      SRB wnosi w istocie do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie strony skarżącej kosztami postępowania;

–        tytułem żądania ewentualnego, w przypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, utrzymanie jej skutków w mocy aż do momentu jej zastąpienia inną decyzją lub, co najmniej, na okres sześciu miesięcy, począwszy od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

22      Komisja Europejska wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie strony skarżącej kosztami postępowania.

IV.    Co do prawa

[…]

A.      W przedmiocie zarzutów niezgodności z prawem art. 7 oraz załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63

[…]

3.      W przedmiocie zarzutu jedenastego, dotyczącego niezgodności z prawem tytułu „Krok 2” załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63 w zakresie, w jakim przewidziana w nim metoda binningu narusza normy wyższego rzędu

101    Skarżąca podnosi niezgodność z prawem tytułu „Krok 2” załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63 w zakresie, w jakim przewidziana w nim metoda binningu narusza „zasadę ukierunkowania na profil ryzyka” wynikającą z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59.

102    W szczególności metoda binningu przewiduje, że, o ile to możliwe, przedziały powinny obejmować taką samą liczbę instytucji rozłożonych według wartości ryzyka każdej z nich. Tymczasem taka metoda odzwierciedla w błędny sposób indywidualny profil ryzyka zainteresowanych instytucji. Metoda ta może bowiem prowadzić do sortowania w tym samym przedziale instytucji mających wartości dla rozpatrywanego wskaźnika ryzyka świadczące o różnych profilach ryzyka. Na przykład w przypadku Deutsche Hypo doprowadziłoby to, w odniesieniu do wskaźnika ryzyka [poufne](2), do przypisania go do przedziałów [poufne], pomimo zadeklarowanej wartości w ramach tego wskaźnika niższej od średniej wartości wszystkich instytucji.

103    SRB i Komisja kwestionują tę argumentację.

104    Podobnie jak stwierdzono w pkt 66 powyżej, nie ma potrzeby wypowiadania się w kwestii, czy w prawie Unii istnieje „zasada ukierunkowania na profil ryzyka”. Skarżąca podnosi bowiem w ramach tego zarzutu, jak wyjaśniono na rozprawie, że Komisja popełniła błąd w ocenie, przewidując metodę binningu, jako że metoda ta nie pozwalała SRB na skorygowanie, w odpowiedni sposób, podstawowych składek rocznych o rzeczywisty profil ryzyka instytucji.

105    W tym względzie z pkt 47–53 powyżej wynika, że Komisji przysługuje szeroki zakres uznania w odniesieniu do wykonania art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59, w związku z czym do skarżącej należy wykazanie, że przewidując w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 metodę binningu, Komisja dopuściła się oczywistego błędu w ocenie.

106    W ramach stosowania tej metody SRB powinna obliczyć, w pierwszej kolejności, liczbę przedziałów, aby porównać instytucje z uwzględnieniem różnych wskaźników i wskaźników składowych ryzyka. W drugiej kolejności SRB powinna, co do zasady, zaklasyfikować, do każdego przedziału taką samą liczbę instytucji, zaczynając od przypisania do pierwszego przedziału instytucji o najniższych wartościach surowego wskaźnika. W trzeciej kolejności SRB powinna przypisać wszystkim instytucjom ujętym w określonym przedziale taki sam wynik zwany „wskaźnikiem zdyskretyzowanym”, który musi uwzględnić przy pozostałych obliczeniach właściwy dla nich mnożnik korekty.

107    Z pewnością nie jest wykluczone, jak wynika z załącznika II do zaskarżonej decyzji, że zastosowanie tej metody może w rzeczywistości prowadzić do sytuacji, w których instytucje mające dla danego wskaźnika ryzyka wartości świadczące o tym, że ich profile są mniej ryzykowne dla tego wskaźnika niż średnia wartość danych instytucji, są jednak przypisane, w odniesieniu do rozpatrywanego wskaźnika, do jednego z przedziałów, w  którego skład wchodzą instytucje obarczone relatywnie większym ryzykiem. Wynika to w szczególności z faktu, że – jak wyjaśniła SRB – niektóre instytucje mają tak zwane wartości „skrajne”, czyli wartości wykazujące duże odchylenie od średniej.

108    Podobnie, ze względu na istnienie tych skrajnych wartości, nie jest wykluczone, że stosowanie metody „binningu” – a w szczególności zastosowanie zasady przewidzianej w pkt 3 tytułu „Krok 2” załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63, zgodnie z którą SRB przypisuje co do zasady taką samą liczbę instytucji do każdego przedziału – może prowadzić w praktyce do sytuacji, w jakich instytucje, których wartości dla danego wskaźnika ryzyka są bliskie analogicznym wartościom instytucji przypisanych do poprzedniego przedziału, są mimo to zaklasyfikowane do kolejnego przedziału, w którym znajdują się instytucje, dla których wartości tego samego wskaźnika ryzyka mogą czasem być istotnie wyższe.

109    Jednakże wystąpienie sytuacji opisanych w pkt 107 i 108 powyżej nie oznacza, że metoda binningu jest dotknięta oczywistym błędem w ocenie.

110    W tym względzie w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 przewidziano, zgodnie z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59, metodę korekty składek ex ante o profil ryzyka instytucji, która to metoda opiera się na porównaniu ich profilów ryzyka. Bezsporne jest, po pierwsze, że taka metoda oznacza porównanie znacznej liczby danych pochodzących od danych instytucji na podstawie wartości, które instytucje te uzyskują dla szeregu wskaźników ryzyka, a po drugie, że dane te mogą obejmować wartości ekstremalne dla niektórych instytucji.

111    Tymczasem, jak wynika z badania empirycznego przeprowadzonego przed przyjęciem rozporządzenia delegowanego 2015/63, którego wyniki podsumowano w analizie technicznej JRC, metoda binningu znajduje się wśród metod, które mogą pozwolić na dokonanie takiego porównania, a nawet jest uważana za najwłaściwszą metodę do tego celu.

112    Metoda binningu jest bowiem metodą statystyczną uznaną do celów przetwarzania wartości skrajnych, ponieważ w miarę możliwości zapobiega ona temu, by obecność tych wartości prowadziła do przeinaczonych porównań. W niniejszej sprawie, jak wynika z analizy technicznej JRC, metoda ta pozwala uniknąć sytuacji, w której instytucje o wysokich wartościach niektórych wskaźników ryzyka otrzymywały jednak punktację, która wskazuje na niski profil ryzyka w odniesieniu do tych wskaźników, ponieważ istnieją pewne instytucje o wartościach skrajnych.

113    W drugiej kolejności metoda binningu jest łatwą metodą porównywania dużej liczby danych zgłaszanych przez instytucje, których składki ex ante są dostosowane do ich profilu ryzyka.

114    W tym względzie należy uściślić, że pkt 2 tytułu „Krok 2” załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63 przewiduje zasadę, zgodnie z którą liczba przedziałów jest obliczana na podstawie określonego w nim wzoru. Następnie pkt 3 tytułu „Krok 2” załącznika I do tego rozporządzenia delegowanego przewiduje zasadę, zgodnie z którą SRB przypisuje co do zasady taką samą liczbę instytucji do każdego przedziału, zaczynając od przypisania do pierwszego przedziału instytucji, dla których wartości wskaźnika brutto są najniższe.

115    Wynika stąd, że metoda binningu przewiduje obiektywne zasady, które mogą być łatwo stosowane przez SRB, co stanowi zresztą cel, który może być zgodnie z prawem realizowany przez przepisy Unii (zob. podobnie wyroki: z dnia 24 lutego 2015 r., Sopora, C‑512/13, EU:C:2015:108, pkt 33; z dnia 7 marca 2017 r., RPO, C‑390/15, EU:C:2017:174, pkt 60).

116    W trzeciej kolejności konsekwencje wystąpienia sytuacji opisanych w pkt 107 i 108 powyżej są zrelatywizowane przez cztery następujące okoliczności. Po pierwsze, korekta składek ex ante może być dokonana jedynie w zakresie współczynnika między 0,8–1,5 zgodnie z art. 9 ust. 3 rozporządzenia delegowanego 2015/63. Podstawowa składka roczna pozostaje zatem decydującym elementem ustalania składek ex ante w oparciu o profil ryzyka instytucji.

117    Po drugie, jak wynika w istocie z analizy technicznej JRC, ilość tych sytuacji jest ograniczona, ponieważ występują przede wszystkim w ostatnich przedziałach, a nie w zdecydowanej większości przedziałów.

118    Po trzecie, jest normą, że instytucje znajdujące się w tych ostatnich przedziałach mają wyższe wartości dla danego wskaźnika ryzyka niż instytucje przypisane do niższych przedziałów.

119    Po czwarte, metoda korekty składek ex ante o profil ryzyka bierze pod uwagę wiele wskaźników ryzyka, jak wynika to z art. 6 rozporządzenia delegowanego 2015/63. Instytucja jest zatem ostatecznie przypisana do wielu przedziałów w zależności od właściwych jej i innym instytucjom wartości dla każdego ze wskaźników ryzyka.

120    Jak wynika przy tym z analizy technicznej JRC instytucje znajdują się zwykle w różnych przedziałach dla różnych wskaźników ryzyka. W związku z tym, o ile instytucja znajduje się w ostatnim przedziale dla określonego wskaźnika ryzyka i, tym samym, jest traktowana na równi z instytucjami, dla których odpowiednie wartości są znacznie wyższe, o tyle inaczej jest w przypadku pozostałych wskaźników ryzyka, co pozwala na dokonanie ogólnego porównania danych instytucji.

121    Ponadto sytuacja opisana powyżej w pkt 119 i 120 pokazana została na przykładzie obliczeń składki ex ante dla Deutsche Hypo za okres składkowy 2021, jak wskazano w jej nocie indywidualnej. W odniesieniu do części jej składki ex ante obliczonej na podstawie krajowej, Deutsche Hypo znajduje się w przedziale [poufne] w odniesieniu do [poufne]. Natomiast w odniesieniu do żadnego ze wskaźników [poufne] nie znajduje się ona w przedziale [poufne], podczas gdy [poufne]. Ponadto znajduje się ona w przedziale [poufne] w odniesieniu do [poufne].

122    W tych okolicznościach skarżąca nie może twierdzić, że Komisja, ustanawiając w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 metodę binningu dopuściła się oczywistego błędu w ocenie.

123    Wniosku tego nie podważają argumenty skarżącej, zgodnie z którymi w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 należało przewidzieć trzy korekty metody binningu. Po pierwsze, należało w nim pozostawić SRB możliwość ustanowienia dodatkowych, a zatem bardziej ograniczonych przedziałów lub umożliwić jej przypisanie do każdego z przedziałów różnej liczby instytucji. Po drugie, w ramach metody binningu w odniesieniu do elementu ryzyka III należało wziąć pod uwagę inne wskaźniki ryzyka, takie jak wielkość instytucji, suma bilansowa instytucji lub indywidualny model biznesowy. Po trzecie, ponieważ na modele biznesowe instytucji decydujący wpływ mają krajowe ramy prawne, należałoby dokonać rozróżnienia w zależności od państwa członkowskiego w ramach elementu ryzyka „stabilność i dywersyfikacja finansowania” przewidzianego w art. 6 ust. 1 lit. b) rozporządzenia delegowanego 2015/63 (zwanego dalej „elementem ryzyka II”) i w ramach elementu ryzyka IV.

124    W argumentach wymienionych w pkt 123 powyżej skarżąca twierdzi zatem w rzeczywistości, że istnieją metody alternatywne wobec metody binningu przewidzianej w rozporządzeniu delegowanym 2015/63, które są bardziej odpowiednie niż ta metoda, zamiast wykazać, że metoda binningu jest dotknięta oczywistymi błędami w ocenie. Tymczasem, nawet przy założeniu, że istnieją takie metody alternatywne, z orzecznictwa wynika, że to nie do Sądu należy ustalenie, czy metoda binningu przewidziana w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 jest jedyną lub najlepszą z możliwych, lecz czy jest ona dotknięta oczywistym błędem w ocenie (zob. podobnie wyrok z dnia 12 lipca 2001 r., Jippes i in., C‑189/01, EU:C:2001:420, pkt 83).

125    Ponadto w każdym razie skarżąca nie wykazała, że elementy wymienione w pkt 123 powyżej pozwoliłyby lepiej uwzględnić rzeczywisty profil ryzyka instytucji w ramach metody binningu.

126    Co się tyczy, po pierwsze, argumentu dotyczącego tworzenia dodatkowych przedziałów, wystarczy zauważyć, że pkt 2 tytułu „Krok 2” załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63 określa liczbę przedziałów na podstawie formuły matematycznej, która ma zastosowanie w sposób obiektywny i niezróżnicowany, i która opiera się, jak wynika z analizy technicznej JRC, na danych naukowych w dziedzinie statystyki mających na celu wcześniejsze ustalenie odpowiedniej liczby przedziałów. Tymczasem skarżąca nie sformułowała żadnej konkretnej krytyki w odniesieniu do tego sformułowania. Nie wykazała ona również, że utworzenie dodatkowych przedziałów w poszczególnych przypadkach byłoby w oczywisty sposób bardziej odpowiednie niż przyjęta metoda.

127    Co się tyczy, po drugie, argumentu skarżącej dotyczącego rzekomej konieczności uwzględnienia niektórych dodatkowych wskaźników ryzyka, w pkt 116 powyżej wskazano już, że metoda obliczania składek ex ante przywiązuje znaczną wagę do podstawowej składki rocznej, przy czym składka ta odzwierciedla również wielkość instytucji.

128    Podobnie skarżąca niesłusznie utrzymuje, że Komisja powinna była w większym stopniu uwzględnić indywidualny model biznesowy poszczególnych instytucji. W tym względzie z art. 6 ust. 6 rozporządzenia delegowanego 2015/63 wynika, że SRB jest zobowiązana do uwzględnienia tego elementu za pomocą wskaźnika ryzyka „działalność handlowa i ekspozycje pozabilansowe, instrumenty pochodne, stopień złożoności oraz możliwość restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji”. Tymczasem skarżąca nie przedstawiła żadnego konkretnego elementu wchodzącego w zakres indywidualnego modelu biznesowego instytucji, który Komisja powinna była uwzględnić.

129    Co się tyczy, po trzecie, argumentu dotyczącego rzekomej konieczności dokonania rozróżnienia pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi w ramach elementów ryzyka II i IV, z orzecznictwa wynika, że przyjęcie przepisów w konkretnej dziedzinie działania może mieć, nie będąc dyskryminującym, różne skutki dla niektórych podmiotów gospodarczych w kontekście ich indywidualnej sytuacji lub przepisów krajowych, którym podlegają, pod warunkiem że uregulowanie to jest oparte na obiektywnych kryteriach dostosowanych do realizowanych przez nie celów (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 19 września 2013 r., Panellinios Syndesmos Viomichanion Metapoiisis Kapnou, C‑373/11, EU:C:2013:567, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

130    W niniejszej sprawie skarżąca nie przedstawiła Sądowi żadnego dowodu, który pozwoliłby stwierdzić, że wskaźniki ryzyka należące do elementów ryzyka II i IV nie są oparte na tego rodzaju obiektywnych kryteriach lub nie są dostosowane do celów realizowanych przez rozporządzenie delegowane 2015/63. W tych okolicznościach nie może ona opierać się na rzekomych różnicach między państwami członkowskimi w celu wykazania oczywistego błędu w ocenie dotyczącego wspomnianych elementów ryzyka.

131    W świetle całości powyższych rozważań należy oddalić zarzut jedenasty.

B.      W przedmiocie zarzutów dotyczących zgodności z prawem zaskarżonej decyzji

1.      W przedmiocie uzasadnienia rocznego poziomu docelowego

132    Należy przypomnieć, że brak uzasadnienia lub niewystarczające uzasadnienie stanowią zarzut oparty na normie porządku publicznego, który może, a nawet powinien zostać uwzględniony z urzędu przez sąd Unii (zob. wyrok z dnia 2 grudnia 2009 r., Komisja/Irlandia i in., C‑89/08 P, EU:C:2009:742, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

133    W drodze środka organizacji postępowania i na rozprawie Sąd z urzędu zwrócił się do stron z pytaniem o ewentualne braki w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji w odniesieniu do określenia rocznego poziomu docelowego.

134    W celu zbadania, czy zaskarżona decyzja jest dotknięta tego rodzaju brakiem, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 69 ust. 1 rozporządzenia nr 806/2014 po upływie początkowego ośmioletniego okresu, licząc od dnia 1 stycznia 2016 r. (zwanego dalej „okresem początkowym”), dostępne środki finansowe SRF muszą osiągnąć ostateczny poziom docelowy, który odpowiada co najmniej 1 % kwoty depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM (zwany dalej „ostatecznym poziomem docelowym”).

135    Zgodnie z art. 69 ust. 2 rozporządzenia nr 806/2014 w okresie początkowym składki ex ante powinny być rozłożone w czasie możliwie równomiernie, aż do osiągnięcia wspomnianego w pkt 134 powyżej rocznego poziomu docelowego, jednak przy należytym uwzględnieniu fazy cyklu koniunkturalnego oraz wpływu, jaki procykliczne składki mogą mieć na sytuację finansową instytucji je wpłacających.

136    W art. 70 ust. 2 rozporządzenia nr 806/2014 wyjaśniono, że w każdym roku składki należne od wszystkich instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM, nie przekraczają 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego.

137    Zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 SRB oblicza składkę ex ante – dla wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM – na podstawie rocznego poziomu docelowego, który należy ustalić przy uwzględnieniu ostatecznego poziomu docelowego, oraz na podstawie obliczanej kwartalnie średniej kwoty depozytów gwarantowanych z poprzedniego roku.

138    W niniejszej sprawie, jak wynika z motywu 48 zaskarżonej decyzji, SRB ustaliła dla okresu składkowego 2021 kwotę rocznego poziomu docelowego na 11 287 677 212,56 EUR.

139    W motywach 36 i 37 zaskarżonej decyzji SRB wyjaśniła w istocie, że ten roczny poziom docelowy powinien zostać określony na podstawie analizy dotyczącej zmian, jakim podlegały depozyty gwarantowane w poprzednich latach, wszelkich istotnych zmian sytuacji gospodarczej, a także analizy dotyczącej wskaźników odnoszących się do fazy cyklu koniunkturalnego oraz wpływu procyklicznych składek na sytuację finansową charakteryzującą instytucje. Następnie SRB uznała za właściwe, aby ustalić współczynnik, którego wartość opiera się na tej analizie i na środkach finansowych dostępnych w SRF (zwany dalej „współczynnikiem”). W celu uzyskania rocznego poziomu docelowego SRB zastosowała ten współczynnik do jednej ósmej średniej kwoty depozytów gwarantowanych w 2020 r.

140    To podejście przyjęte przez SRB w celu ustalenia współczynnika zostało przedstawione w motywach 38–47 zaskarżonej decyzji.

141    W motywie 38 zaskarżonej decyzji SRB odnotowała stałą tendencję wzrostową depozytów gwarantowanych w przypadku wszystkich instytucji w państwach członkowskich uczestniczących w SRM. Konkretnie rzecz ujmując, obliczana kwartalnie średnia kwota tych depozytów w 2020 r. wynosiła 6,689 bln EUR.

142    W motywach 40 i 41 zaskarżonej decyzji SRB przedstawiła prognozę tego, jak będą ewoluować depozyty gwarantowane w przypadku pozostałych trzech lat okresu początkowego, a mianowicie w latach 2021–2023. Oszacowała ona, że roczne stopy wzrostu depozytów gwarantowanych do końca okresu początkowego wyniosą od 4 % do 7 %.

143    W motywach 42–45 zaskarżonej decyzji SRB przedstawiła ocenę fazy cyklu gospodarczego i przewidywanego efektu procyklicznego, jakie składki ex ante mogą wywierać na sytuację finansową instytucji finansowych. W tym względzie SRB wskazała, że uwzględniła szereg informacji, takich jak sporządzona przez Komisję prognoza dotycząca wzrostu produktu krajowego brutto, podobna prognoza sporządzona przez EBC czy też przepływ kredytów w sektorze prywatnym wyrażony jako odsetek produktu krajowego brutto.

144    W motywie 46 zaskarżonej decyzji SRB stwierdziła, że nawet gdyby można było racjonalnie oczekiwać dalszego wzrostu depozytów gwarantowanych w ramach unii bankowej, tempo tego wzrostu byłoby niższe niż w 2020 roku. W tym względzie w motywie 47 zaskarżonej decyzji SRB wskazała, że przyjęła „ostrożne podejście” w odniesieniu do stóp wzrostu depozytów gwarantowanych na nadchodzące lata aż do 2023 roku.

145    Uwzględniając powyższe, SRB ustaliła w motywie 48 zaskarżonej decyzji wartość współczynnika na 1,35 %. Następnie obliczyła ona kwotę rocznego poziomu docelowego, mnożąc średnią kwotę depozytów gwarantowanych w 2020 r. przez ten współczynnik i dzieląc wynik tego obliczenia przez osiem, zgodnie z następującym wzorem matematycznym, który został zawarty w motywie 48 tej decyzji:

„Cel0 [kwota rocznego poziomu docelowego] = Łączna kwota depozytów gwarantowanych2020 * 0,0135 * ⅛ = EUR 11 287 677 212,56”.

146    Na rozprawie SRB wskazała jednak, że ustaliła ten roczny poziom docelowy dla okresu składkowego 2021 w następujący sposób:

147    Po pierwsze, po przeprowadzeniu analizy prospektywnej SRB ustaliła kwotę depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM, prognozowaną na koniec okresu początkowego, na około 7,5 bln EUR. W celu ustalenia tej kwoty SRB uwzględniła średnią kwotę depozytów gwarantowanych w 2020 r., a mianowicie 6,689 bln EUR, wynoszącą 4 % roczną stopę wzrostu depozytów gwarantowanych, a także liczbę pozostałych okresów składkowych do końca okresu początkowego, wynoszącą trzy.

148    Po drugie, zgodnie z art. 69 ust. 1 rozporządzenia nr 806/2014 SRB obliczyła 1 % z tych 7,5 bln EUR, aby uzyskać szacunkową kwotę ostatecznego poziomu docelowego, który miał zostać osiągnięty do dnia 31 grudnia 2023 r., czyli około 75 mld EUR.

149    Po trzecie, SRB odjęła od tej ostatniej kwoty zasoby finansowe dostępne w SRF już w 2021 r., tj. około 42 mld EUR, aby uzyskać w ten sposób kwotę, jaka pozostawała do pobrania w okresach składkowych pozostałych do końca okresu początkowego, a mianowicie w latach 2021–2023. Kwota ta wynosiła około 33 mld EUR.

150    Po czwarte, SRB podzieliła tę ostatnią kwotę na trzy, aby rozdzielić ją równomiernie między te trzy pozostałe okresy składkowe. Roczny poziom docelowy dla okresu składkowego 2021 został zatem ustalony na kwotę, o której mowa w pkt 138 powyżej, tj. około 11,287 mld EUR.

151    Na rozprawie SRB stwierdziła również, że upubliczniła informacje, na których została oparta metoda opisana w pkt 147–150 powyżej i które umożliwiają skarżącej zrozumienie metody, za pomocą której został ustalony roczny poziom docelowy. W szczególności SRB wyjaśniła, że w maju 2021 r., czyli już po wydaniu zaskarżonej decyzji, lecz jeszcze przed wniesieniem skargi, opublikowała na swojej stronie internetowej notę informacyjną o nazwie „Fact Sheet 2021” (zwaną dalej „notą informacyjną”), w której została wskazana szacunkowa kwota ostatecznego poziomu docelowego. Podobnie SRB stwierdziła, że kwota środków finansowych dostępnych w ramach SRF była również dostępna na jej stronie internetowej, a także w innych publicznych źródłach, i to na długo przed wydaniem zaskarżonej decyzji.

152    W celu zbadania, czy SRB wywiązała się z ciążącego na niej obowiązku uzasadnienia w odniesieniu do określenia rocznego poziomu docelowego, należy przede wszystkim przypomnieć, że brak uzasadnienia lub jego niewystarczający charakter stanowi zarzut oparty na normie porządku publicznego, która może, a nawet powinna zostać uwzględniona przez sąd Unii z urzędu (zob. wyrok z dnia 2 grudnia 2009 r., Komisja/Irlandia i in., C‑89/08 P, EU:C:2009:742, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo). Wynika z tego, że Sąd może, a nawet powinien uwzględnić również braki w uzasadnieniu inne niż te, na które powołuje się skarżąca, w szczególności w przypadku, gdy zostaną one ujawnione w toku postępowania.

153    W tym celu strony zostały wysłuchane w ramach ustnego etapu postępowania na okoliczność wszelkich ewentualnych braków w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, które mogłyby odnosić się do określenia rocznego poziomu docelowego. W szczególności, wielokrotnie wyraźnie o to pytana, SRB opisała, krok po kroku, metodę, według której rzeczywiście postępowała, określając roczny poziom docelowy dla okresu składkowego 2021 tak, jak została ona przedstawiona w pkt 147–150 powyżej.

154    Należy ponadto przypomnieć, że uzasadnienie decyzji instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej Unii ma szczególne znaczenie, ponieważ pozwala zainteresowanemu na podjęcie z pełną znajomością rzeczy decyzji, czy zamierza on wnieść skargę na tę decyzję, właściwemu sądowi zaś na dokonanie kontroli, a zatem stanowi jedną z przesłanek skuteczności kontroli sądowej gwarantowanej poprzez art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zob. podobnie wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Landesbank Baden-Württemberg i SRB, C‑584/20 P i C‑621/20 P, EU:C:2021:601, pkt 103 i przytoczone tam orzecznictwo).

155    Takie uzasadnienie powinno być dostosowane do charakteru danego aktu i kontekstu, w jakim został on wydany. W tym względzie nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu jest wystarczające, winna nie tylko opierać się na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całość przepisów prawa regulujących daną dziedzinę oraz w szczególności interes, jaki w uzyskaniu informacji mogą mieć adresaci aktu. W konsekwencji akt niekorzystny jest wystarczająco uzasadniony, jeżeli został wydany w okolicznościach znanych zainteresowanemu, pozwalających mu na zrozumienie treści przyjętego względem niego środka (zob. podobnie wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Landesbank Baden-Württemberg i SRB, C‑584/20 P i C‑621/20 P, EU:C:2021:601, pkt 104 i przytoczone tam orzecznictwo).

156    Ponadto uzasadnienie to powinno być w szczególności pozbawione sprzeczności, co umożliwia zainteresowanym zapoznanie się z rzeczywistymi motywami leżącymi u podstaw decyzji w celu obrony ich praw przed właściwym sądem, a temu sądowi – przeprowadzenie kontroli (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 lipca 2008 r., Bertelsmann i Sony Corporation of America/Impala, C‑413/06 P, EU:C:2008:392, pkt 169 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 22 września 2005 r., Suproco/Komisja, T‑101/03, EU:T:2005:336, pkt 20, 45–47; z dnia 16 grudnia 2015 r., Grecja/Komisja, T‑241/13, EU:T:2015:982, pkt 56).

157    Podobnie, gdy autor zaskarżonej decyzji przedstawia w toku postępowania przed sądem Unii pewne wyjaśnienia dotyczące jej uzasadnienia, wyjaśnienia te powinny być spójne z rozważaniami przedstawionymi w tej decyzji (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 września 2005 r., Suproco/Komisja, T‑101/03, EU:T:2005:336, pkt 45–47; z dnia 13 grudnia 2016 r., Printeos i in./Komisja, T‑95/15, EU:T:2016:722, pkt 54, 55).

158    Jeśli bowiem rozważania przytoczone w zaskarżonej decyzji nie są spójne z wyjaśnieniami przedstawionymi w toku postępowania sądowego, uzasadnienie danej decyzji nie spełnia funkcji, które zostały przypomniane w pkt 154 i 155 powyżej. W szczególności taka niespójność uniemożliwia, po pierwsze, zainteresowanym zapoznanie się przed wniesieniem skargi z rzeczywistymi motywami leżącymi u podstaw decyzji i przygotowanie swej obrony w dotyczącym ich zakresie, i, po drugie, sądowi Unii, określenie powodów, które stanowiły rzeczywistą podstawę prawną tej decyzji, oraz zweryfikowanie ich zgodności z mającymi zastosowanie przepisami.

159    Wreszcie należy przypomnieć, że gdy SRB przyjmuje decyzję ustalającą składki ex ante, powinna poinformować zainteresowane instytucje o metodzie obliczania tych składek (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Landesbank Baden-Württemberg i SRB, C‑584/20 P i C‑621/20 P, EU:C:2021:601, pkt 122).

160    To samo powinno dotyczyć metody ustalania kwoty rocznego poziomu docelowego, ponieważ kwota ta ma istotne znaczenie dla systematyki takiej decyzji. Jak wynika bowiem z pkt 16 powyżej, sposób obliczania składek ex ante polega na podziale tej kwoty między wszystkie instytucje, które mają je uiścić, efektem czego podwyższenie lub obniżenie tej kwoty pociąga za sobą odpowiednie podwyższenie lub obniżenie składki ex ante poszczególnych instytucji.

161    Z powyższego wynika, że choć SRB jest zobowiązana przedstawić instytucjom, w drodze zaskarżonej decyzji, wyjaśnienia dotyczące metody określania rocznego poziomu docelowego, to wyjaśnienia te powinny być spójne z wyjaśnieniami przedstawionymi przez SRB w toku postępowania sądowego i dotyczącymi faktycznie zastosowanej metody.

162    Nie ma to zaś miejsca w niniejszej sprawie.

163    Należy bowiem przede wszystkim zaznaczyć, że w motywie 48 zaskarżonej decyzji przedstawiono wzór matematyczny, który został przedstawiony przez SRB jako podstawa dla określenia kwoty rocznego poziomu docelowego. Jak zaś wyjaśniono na rozprawie, okazuje się, że we wzorze tym nie ujęto elementów składowych metody faktycznie zastosowanej przez SRB. Jak wynika bowiem z pkt 147–150 powyżej, w ramach tej metody SRB uzyskała kwotę rocznego poziomu docelowego, odejmując od ostatecznego poziomu docelowego środki finansowe dostępne w SRF w celu obliczenia kwoty, którą nadal miała otrzymać do końca okresu początkowego, i dzieląc tę ostatnią kwotę przez trzy. Te dwa etapy obliczania nie znajdują zaś żadnego odzwierciedlenia we wspomnianym wzorze matematycznym.

164    Ponadto stwierdzenia tego nie może podważyć twierdzenie SRB, zgodnie z którym w maju 2021 r. opublikowała ona notę informacyjną, w której określiła zakres wskazujący ewentualne kwoty ostatecznego poziomu docelowego, a na swojej stronie internetowej – kwotę dostępnych w SRF środków finansowych. Niezależnie bowiem od kwestii, czy skarżąca rzeczywiście wiedziała o tych kwotach, same w sobie nie umożliwiały jej one zrozumienia tego, że SRB rzeczywiście zastosowała dwie operacje, o których mowa w pkt 163 powyżej, bowiem dodatkowo należy wyjaśnić, że we wzorze matematycznym wskazanym w motywie 48 zaskarżonej decyzji nawet o nich nie wspomniano.

165    Podobne niespójności mają również wpływ na sposób ustalenia współczynnika 1,35 %, który odgrywa jednak kluczową rolę we wzorze matematycznym, o jakim mowa w pkt 165 powyżej. Współczynnik ten można bowiem rozumieć w ten sposób, że uwzględnia on, oprócz innych parametrów, prognozę dotyczącą tego, jak będą ewoluować depozyty gwarantowane w pozostałych latach okresu początkowego. Jest to zaś niespójne z wyjaśnieniami przedstawionymi przez SRB na rozprawie, z których wynika, że współczynnik ten został ustalony w sposób umożliwiający uzasadnienie wyniku obliczenia kwoty rocznego poziomu docelowego, czyli po obliczeniu przez SRB tej kwoty w zastosowaniu czterech etapów przedstawionych w pkt 147–150 powyżej, i, w szczególności, poprzez podział na trzy kwoty wynikającej z odliczenia środków finansowych dostępnych w SRF od ostatecznego poziomu docelowego. Takie postępowanie nie wynika zaś w żaden sposób z zaskarżonej decyzji.

166    Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z notą informacyjną kwota ostatecznego poziomu docelowego mieściła się w przedziale od 70 do 75 mld EUR. Przedział ten okazuje się zatem niespójny z tym zawartym w motywie 41 zaskarżonej decyzji i dotyczącym stopy wzrostu depozytów gwarantowanych z 4 % do 7 %. SRB wskazała bowiem na rozprawie, że w celu określenia rocznego poziomu docelowego wzięła pod uwagę stopę wzrostu depozytów gwarantowanych w wysokości 4 % – która była najniższą stopą w drugim przedziale – i że uzyskała ona w ten sposób szacowany ostateczny poziom docelowy w wysokości 75 mld EUR, który stanowił najwyższą wartość pierwszego przedziału. Okazuje się zatem, że istnieje rozbieżność pomiędzy tymi dwoma przedziałami. Po pierwsze bowiem, przedział odnoszący się do stopy zmian depozytów gwarantowanych obejmuje również wartości wyższe od 4 %, których zastosowanie doprowadziłoby jednak do uzyskania szacunkowej wartości ostatecznego poziomu docelowego wyższej niż kwoty zawarte w przedziale odnoszącym się do tego poziomu docelowego. Po drugie, skarżąca nie jest w stanie zrozumieć powodu, dla którego SRB włączyła do przedziału odnoszącego się do tego poziomu docelowego kwoty niższe niż 75 mld EUR. Aby bowiem osiągnąć tę kwotę, konieczne byłoby zastosowanie wartości poniżej 4 %, która nie jest jednak zawarta w przedziale odnoszącym się do stopy wzrostu depozytów gwarantowanych. W tych okolicznościach skarżąca nie była w stanie określić sposobu, w jakim SRB wykorzystała przedział dotyczący stopy ewolucji tych depozytów w celu obliczenia szacunkowego ostatecznego poziomu docelowego.

167    Wynika z tego, że, jeśli chodzi o określenie rocznego poziomu docelowego, metoda rzeczywiście zastosowana przez SRB, objaśniona przez nią na rozprawie, nie odpowiada metodzie opisanej w zaskarżonej decyzji, w związku z czym rzeczywiste powody, w świetle których został ustalony ten poziom docelowy, nie mogły zostać zidentyfikowane na podstawie zaskarżonej decyzji ani przez instytucje kredytowe, ani przez Sąd.

168    W świetle powyższego należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja jest nieprawidłowo uzasadniona w zakresie dotyczącym określenia rocznego poziomu docelowego.

169    Biorąc pod uwagę wyzwania prawne i gospodarcze związane z niniejszą sprawą, w interesie prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości należy jednak przeprowadzić analizę pozostałych zarzutów skargi.

[…]

Z powyższych względów

SĄD (ósma izba w składzie powiększonym)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdzona zostaje nieważność decyzji Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) SRB/ES/2021/22 z dnia 14 kwietnia 2021 r. w sprawie obliczenia składek ex ante za 2021 r. na poczet jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w zakresie, w jakim dotyczy ona Norddeutsche Landesbank – Girozentrale jako następcy prawnego Deutsche Hypothekenbank AG.

2)      Skutki decyzji SRB/ES/2021/22 zostają utrzymane w mocy w zakresie, w jakim dotyczy ona Norddeutsche Landesbank – Girozentrale, jako następcy prawnego Deutsche Hypothekenbank AG, do czasu wejścia w życie, w rozsądnym terminie, który nie może przekroczyć sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia niniejszego wyroku, nowej decyzji SRB ustalającej składkę ex ante tej instytucji za 2021 r. na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

3)      SRB pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Norddeutsche Landesbank – Girozentrale.

4)      Komisja Europejska pokrywa własne koszty.

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 17 lipca 2024 r.

Podpisy

*      Język postępowania: niemiecki.

1      Poniżej zostały odtworzone jedynie te punkty wyroku, których publikację Sąd uznał za wskazaną.

2 Utajnione dane poufne.