–

w imieniu Gemeinde Bodman-Ludwigshafen – E. Stolz, Rechtsanwalt,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – G. Braun, É. Gippini Fournier i G. Wilms, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 124 lit. a) i d) oraz art. 128 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2017, L 154, s. 1).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między KP a TV i Gemeinde Bodman-Ludwigshafen (gminą Bodman-Ludwigshafen, Niemcy) w przedmiocie powództwa o stwierdzenie naruszenia prawa do słownego unijnego znaku towarowego, a także roszczenia wzajemnego o unieważnienie prawa do tego znaku.

3

Zgodnie z motywami 4 i 32 rozporządzenia 2017/1001:

[…]

4

Artykuł 1 rozporządzenia 2017/1001, zatytułowany „Unijny znak towarowy”, stanowi w ust. 2:

„Unijny znak towarowy ma charakter jednolity. Wywołuje on ten sam skutek w całej Unii: może on być zarejestrowany, zbyty, być przedmiotem zrzeczenia się lub decyzji w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia praw właściciela znaku lub unieważnienia znaku, a jego używanie może być zakazane jedynie w odniesieniu do całej Unii. Zasadę tę stosuje się, jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej”.

5

Zgodnie z art. 6 tego rozporządzenia, zatytułowanym „Sposób uzyskiwania unijnego znaku towarowego”, unijny znak towarowy uzyskuje się poprzez rejestrację.

6

Artykuł 7 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Bezwzględne podstawy odmowy rejestracji”, wymienia w ust. 1 rodzaje oznaczeń i znaków towarowych, które nie są rejestrowane. Przepis ten stanowi w szczególności:

„Nie są rejestrowane:

[…]

[…]”.

7

Artykuł 59 rozporządzenia 2017/1001, zatytułowany „Bezwzględne podstawy unieważnienia”, przewiduje w ust. 1 lit. a):

„Unijny znak towarowy podlega unieważnieniu na podstawie wniosku do [EUIPO] lub roszczenia wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia:

8

Artykuł 63 tego rozporządzenia, zatytułowany „Wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia lub o unieważnienie”, stanowi w ust. 1 i 3:

„1.   Wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia praw właściciela unijnego znaku towarowego lub o unieważnienie tego znaku może być złożony w [EUIPO]:

[…]

3.   Wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia lub o unieważnienie jest niedopuszczalny, jeżeli wniosek odnoszący się do tego samego przedmiotu i podstawy żądania oraz dotyczący tych samych stron został rozstrzygnięty co do istoty sprawy przez [EUIPO] lub sąd w sprawach unijnych znaków towarowych, o którym mowa w art. 123, i jeżeli rozstrzygnięcie [EUIPO] lub tego sądu jest odpowiednio ostateczne lub prawomocne”.

9

Zgodnie z art. 122 ust. 1 i 2 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowanym „Stosowanie przepisów prawa Unii w sprawie jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych”:

„1.   Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, przepisy prawa Unii w sprawie jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych stosują się do postępowań odnoszących się do unijnych znaków towarowych oraz zgłoszeń unijnych znaków towarowych, jak również do postępowań odnoszących się do jednoczesnych i kolejnych powództw na podstawie unijnych znaków towarowych i krajowych znaków towarowych.

2.   W przypadku postępowań w odniesieniu do powództw i roszczeń określonych w art. 124:

10

Artykuł 123 rozporządzenia 2017/1001, zatytułowany „Sądy [orzekające] w sprawach unijnych znaków towarowych”, stanowi w ust. 1:

„Państwa członkowskie wyznaczają na swoich terytoriach możliwie jak najmniejszą liczbę krajowych sądów i trybunałów działających jako sądy pierwszej i drugiej instancji, które pełnią funkcje powierzone im na mocy niniejszego rozporządzenia”.

11

Artykuł 124 tego rozporządzenia, zatytułowany „Jurysdykcja w sprawach naruszenia i ważności”, brzmi następująco:

„Sądy [orzekające] w sprawach unijnych znaków towarowych mają wyłączną właściwość:

[…]

12

Artykuł 127 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Domniemanie ważności – obrona co do istoty”, przewiduje w ust. 1:

„Sądy [orzekające] w sprawach unijnych znaków towarowych uznają unijny znak towarowy za ważny, jeżeli jego ważność nie jest kwestionowana przez pozwanego w roszczeniu wzajemnym o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie”.

13

Artykuł 128 rozporządzenia 2017/1001, zatytułowany „Roszczenia wzajemne”, stanowi:

„1.   Roszczenie wzajemne o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie może być oparte na podstawach stwierdzenia wygaśnięcia lub unieważnienia wymienionych w niniejszym rozporządzeniu.

2.   Sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych odrzuca roszczenie wzajemne o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie, jeżeli decyzja wydana przez [EUIPO], dotycząca tego samego przedmiotu sprawy i przyczyny powództwa między tymi samymi stronami, stała się już prawomocna.

[…]

4.   Sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych, do którego zostało zgłoszone roszczenie wzajemne o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie unijnego znaku towarowego, nie rozpatruje roszczenia wzajemnego, dopóki zainteresowana strona lub sam sąd nie zawiadomi [EUIPO] o dacie, z jaką roszczenie wzajemne zostało zgłoszone. [EUIPO] odnotowuje tę informację w rejestrze. Jeżeli przed zgłoszeniem roszczenia wzajemnego w [EUIPO] złożono wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie unijnego znaku towarowego, [EUIPO] informuje o tym sąd, który zawiesza postępowanie zgodnie z art. 132 ust. 1 do momentu podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie wniosku lub do momentu wycofania wniosku.

[…]

6.   W przypadku gdy sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych wydał orzeczenie, które stało się prawomocne, w sprawie roszczenia wzajemnego o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie unijnego znaku towarowego, kopia orzeczenia przekazywana jest niezwłocznie [EUIPO] przez sąd lub przez którąkolwiek ze stron postępowania krajowego. [EUIPO] lub każda inna zainteresowana strona może zażądać informacji na temat takiego przekazania. [EUIPO] odnotowuje wzmiankę o orzeczeniu w rejestrze i podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia zgodności z jego rozstrzygnięciem.

7.   Sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych, prowadzący sprawę o roszczenie wzajemne w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia lub unieważnienia, może zawiesić postępowanie na wniosek właściciela unijnego znaku towarowego i po wysłuchaniu innych stron zażądać od pozwanego wniesienia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie do [EUIPO] w wyznaczonym terminie. Jeżeli wniosek nie zostanie wniesiony w tym terminie, postępowanie toczy się dalej; roszczenie wzajemne uważane jest za wycofane. Artykuł 132 ust. 3 stosuje się”.

14

Zgodnie z art. 129 rozporządzenia 2017/1001, zatytułowanym „Prawo właściwe”:

„1.   Sądy [orzekające] w sprawach unijnych znaków towarowych stosują przepisy niniejszego rozporządzenia.

2.   We wszystkich sprawach dotyczących znaków towarowych nieobjętych niniejszym rozporządzeniem odpowiedni sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych stosuje prawo krajowe mające zastosowanie.

3.   Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych stosuje przepisy proceduralne odnoszące się do tego samego rodzaju powództwa jak w przypadku krajowego znaku towarowego w państwie członkowskim, w którym ma swoją siedzibę”.

15

Artykuł 132 tego rozporządzenia, zatytułowany „Szczególne przepisy w sprawie powiązanych powództw”, stanowi:

„1.   Jeżeli nie występują szczególne podstawy do kontynuowania postępowania, sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych rozpatrujący powództwo określone w art. 124, inne niż powództwo w sprawie o stwierdzenie braku naruszenia, zawiesza postępowanie z urzędu po wysłuchaniu stron lub na wniosek jednej ze stron po wysłuchaniu pozostałych stron, w przypadku gdy ważność unijnego znaku towarowego jest przedmiotem postępowania przed innym sądem [orzekającym] w sprawach unijnych znaków towarowych z powodu roszczenia wzajemnego lub w przypadku gdy wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie został już zgłoszony do [EUIPO].

2.   Jeżeli nie istnieją szczególne powody dla kontynuowania postępowania, [EUIPO] prowadzący postępowanie w sprawie wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie zawiesza postępowanie z urzędu po wysłuchaniu stron lub na wniosek jednej ze stron po wysłuchaniu pozostałych stron, w przypadku gdy ważność unijnego znaku towarowego jest już przedmiotem postępowania przed sądem [orzekającym] w sprawach unijnych znaków towarowych z powodu roszczenia wzajemnego. Jednakże jeżeli jedna ze stron postępowania przed sądem [orzekającym] w sprawach unijnych znaków towarowych wystąpi z takim wnioskiem, sąd może zawiesić postępowanie po wysłuchaniu pozostałych stron w tym postępowaniu. W takim przypadku [EUIPO] kontynuuje toczące się przed nim postępowanie.

3.   W przypadku gdy sąd [orzekający] w sprawach unijnych znaków towarowych zawiesza postępowanie, może zarządzić przyjęcie tymczasowych i zabezpieczających środków na okres zawieszenia”.

16

Zgodnie z § 33 ust. 1 Zivilprozessordnung (kodeksu postępowania cywilnego, zwanego dalej „ZPO”) powództwo wzajemne może zostać wytoczone przed sądem, przed którym toczy się postępowanie, jeżeli istnieje więź prawna pomiędzy przedmiotem powództwa wzajemnego a przedmiotem powództwa głównego lub zarzutami obrony wytoczonymi przeciwko powództwu głównemu.

17

Paragraf 261 ZPO, zatytułowany „Zawisłość sporu”, przewiduje w ust. 3 pkt 2, że na właściwość sądu, do którego wniesiono sprawę, nie ma wpływu zmiana okoliczności leżących u podstaw ustalenia tej właściwości.

18

KP jest właścicielem unijnego znaku towarowego Apfelzügle (zwanego dalej „spornym znakiem towarowym”), zarejestrowanego w dniu 19 października 2017 r. w odniesieniu do usług należących do klas 35, 41 i 43 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami. Nie jest sporne, że słowo „Apfelzügle” oznacza zespół kilku przyczep ciągniętych przez traktor, przeznaczony do zbioru jabłek.

19

W dniu 26 września 2018 r. TV, prowadzący gospodarstwo sadownicze, oraz gmina Bodman-Ludwigshafen opublikowały informacje promocyjne dotyczące akcji polegającej na zbiorze i degustacji jabłek w ramach przejażdżki Apfelzügle.

20

KP wniósł do Landgericht München (sądu krajowego w Monachium, Niemcy) powództwo o stwierdzenie naruszenia prawa do spornego znaku towarowego w celu zakazania TV i gminie Bodman-Ludwigshafen używania określenia „Apfelzügle” dla usług oznaczonych tym znakiem towarowym. TV i gmina Bodman-Ludwigshafen podniosły przed tym samym sądem roszczenia wzajemne o unieważnienie prawa do spornego znaku towarowego na podstawie art. 59 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 2017/1001 w związku z art. 7 ust. 1 lit. b), c) i d) tego rozporządzenia.

21

Na rozprawie przed Landgericht München (sądem krajowym w Monachium) KP cofnął powództwo o stwierdzenie naruszenia.

22

TV i gmina Bodman-Ludwigshafen podtrzymały roszczenia wzajemne pomimo tego cofnięcia pozwu, a Landgericht München (sąd krajowy w Monachium) wyrokiem z dnia 10 marca 2020 r. stwierdził, że roszczenia te są dopuszczalne, unieważnił prawo do spornego znaku towarowego w odniesieniu do usług należących do klasy 41 i oddalił wspomniane roszczenia w pozostałym zakresie.

23

Gmina Bodman-Ludwigshafen wniosła apelację od tego wyroku do Oberlandesgericht München (wyższego sądu krajowego w Monachium, Niemcy), sądu odsyłającego, domagając się unieważnienia prawa do spornego znaku towarowego również w odniesieniu do usług należących do klas 35 i 43.

24

W postanowieniu odsyłającym sąd odsyłający wskazuje, że do niego należy uprzednia ocena dopuszczalności roszczeń wzajemnych podniesionych przez pozwane w świetle cofnięcia pozwu przez KP, przy czym zauważa, że nie jest on w tym zakresie związany orzeczeniem sądu pierwszej instancji.

25

W tym względzie, powołując się na znaczenie i cel przewidzianej w rozporządzeniu 2017/1001 instytucji roszczenia wzajemnego, sąd odsyłający wyraża wątpliwości co do tego, czy sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych może rozpoznać takie roszczenie wzajemne w przypadku cofnięcia powództwa o stwierdzenie naruszenia, w następstwie którego to roszczenie wzajemne podniesiono.

26

Dokładniej rzecz ujmując, sąd odsyłający przypomina, że rejestracja unijnego znaku towarowego jest aktem organu Unii Europejskiej i że sądom krajowym nie przysługuje właściwość w zakresie stwierdzenia nieważności tych aktów, z zastrzeżeniem wyraźnie przewidzianych wyjątków, takich jak podniesienie roszczenia wzajemnego, co znajduje ponadto potwierdzenie w art. 128 ust. 7 rozporządzenia 2017/1001. Zdaniem sądu odsyłającego EUIPO posiada bowiem w tej dziedzinie „ogólną właściwość”, która została mu przyznana „na zasadzie pierwszeństwa”. Powyższe miałoby wynikać w ocenie tego sądu w szczególności z art. 63 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001.

27

Sąd odsyłający wskazuje, że zgodnie z przeważającym w niemieckiej doktrynie poglądem przypadek taki jak rozpatrywany w niniejszej sprawie nie jest objęty zakresem stosowania rozporządzenia 2017/1001, lecz zgodnie z art. 129 ust. 3 tego rozporządzenia przepisami regulującymi niemieckie postępowanie cywilne, a w szczególności § 261 ust. 3 pkt 2 ZPO, zgodnie z którym właściwość sądu orzekającego w sprawach unijnych znaków towarowych wynikająca z podniesienia roszczenia wzajemnego jest niezależna od wyniku powództwa o stwierdzenie naruszenia i tym samym taki sąd nie może jej utracić w przypadku cofnięcia takiego powództwa.

28

Tymczasem w ocenie sądu odsyłającego, w przypadku gdy z powodu cofnięcia pozwu sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych umarza postępowanie w przedmiocie powództwa o stwierdzenie naruszenia, przestaje istnieć konieczność zapewnienia pozwanemu możliwości obrony. Zdaniem sądu odsyłającego wykładnię tę potwierdza ponadto wyrok z dnia 19 października 2017 r., Raimund (C‑425/16, EU:C:2017:776). W związku z tym krajowe prawo procesowe powinno mieć zastosowanie jedynie dopóty, dopóki toczy się postępowanie w sprawie środka prawnego przewidzianego w prawie Unii. Co więcej, taka wykładnia nie nakładałaby na stronę podnoszącą takie roszczenie nadmiernego i nieproporcjonalnego ciężaru, ponieważ ta zawsze będzie miała możliwość wystąpienia do EUIPO na podstawie art. 63 rozporządzenia 2017/1001.

29

W tych okolicznościach Oberlandesgericht München (wyższy sąd krajowy w Monachium) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 124 lit. d) i art. 128 [rozporządzenia 2017/1001] należy interpretować w ten sposób, że sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych jest uprawniony do orzekania o unieważnieniu prawa do unijnego znaku towarowego dochodzonym w drodze roszczenia wzajemnego w rozumieniu art. 128 tego rozporządzenia również po tym, jak powództwo o stwierdzenie naruszenia prawa do tego znaku towarowego, wniesione zgodnie z art. 124 lit. a) [wspomnianego rozporządzenia], zostało skutecznie cofnięte?”.

30

Poprzez pytanie prejudycjalne sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 124 lit. a) i d) oraz art. 128 rozporządzenia 2017/1001 należy interpretować w ten sposób, że sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych, przed którym toczy się postępowanie o stwierdzenie naruszenia oparte na unijnym znaku towarowym, którego ważność jest kwestionowana w drodze roszczenia wzajemnego o unieważnienie, pozostaje właściwy do wydania orzeczenia w przedmiocie ważności tego znaku towarowego pomimo cofnięcia powództwa głównego.

31

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy wyjaśnić znaczenie i zakres pojęcia „roszczenia wzajemnego” w rozumieniu tego rozporządzenia.

32

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasady równości wskazują na to, że treści przepisu prawa Unii, który nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej Unii Europejskiej wykładnię autonomiczną i jednolitą. Ponadto ustalenie znaczenia i zakresu pojęć, których definicji prawo Unii nie zawiera, powinno być dokonywane zgodnie z ich zwyczajowym znaczeniem w języku potocznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu kontekstu, w którym są one użyte, i celów uregulowania, którego są częścią (wyrok z dnia 27 stycznia 2022 r., Zinātnes parks, C‑347/20, EU:C:2022:59, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).

33

Rozporządzenie 2017/1001 nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich w odniesieniu do znaczenia i zakresu, jakie należy przypisać temu pojęciu. Pojęcie to należy zatem uznać za autonomiczne pojęcie prawa Unii i interpretować je w sposób jednolity na całym jej terytorium [wyroki: z dnia 3 września 2014 r., Deckmyn i Vrijheidsfonds, C‑201/13, EU:C:2014:2132, pkt 15 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 25 listopada 2021 r., État luxembourgeois (Informacje dotyczące grupy podatników), C‑437/19, EU:C:2021:953, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo].

34

Powyższego stwierdzenia nie może podważyć zawarte w art. 129 ust. 3 rozporządzenia 2017/1001 odesłanie do krajowych przepisów proceduralnych, jeżeli rozporządzenie to „nie stanowi inaczej”.

35

W istocie nie można założyć, że wspomniane rozporządzenie nie reguluje kwestii, czy roszczenie wzajemne dalej podlega rozpoznaniu pomimo cofnięcia powództwa o stwierdzenie naruszenia, w następstwie którego zostało podniesione. Odpowiedź na to pytanie zależy właśnie od zakresu, jaki ustawodawca Unii zamierzał przypisać temu środkowi prawnemu.

36

W związku z tym, wobec braku definicji pojęcia „roszczenia wzajemnego” w rozporządzeniu 2017/1001, należy zauważyć, w pierwszej kolejności, że pojęcie to jest rozumiane zazwyczaj, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 37 opinii i jak potwierdzają sformułowania użyte w szczególności w wersjach odnośnych przepisów tego rozporządzenia w języku duńskim (Modkrav), w języku niemieckim (Widerklage), w języku greckim (ανταγωγή) i w języku angielskim (counterclaim), jako oznaczające powództwo wzajemne wniesione przez pozwanego w postępowaniu w sprawie z powództwa wytoczonego przeciwko niemu przez powoda przed tym samym sądem.

37

Co się tyczy, w drugiej kolejności, kontekstu, w jaki wpisują się te przepisy, należy, po pierwsze, zauważyć, że w myśl motywu 32 rozporządzenia 2017/1001 art. 122 tego rozporządzenia przewiduje, iż przepisy Unii w dziedzinie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych stosują się do postępowań odnoszących się do unijnych znaków towarowych. Wykładni pojęcia „roszczenia wzajemnego” w rozumieniu rozporządzenia 2017/1001 należy zatem, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 50 i 51 opinii, dokonywać w sposób spójny z tymi przepisami i dotyczącym ich orzecznictwem.

38

W tym względzie z orzecznictwa dotyczącego systemu stworzonego przez Konwencję z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 1972, L 299, s. 32), zmienioną i przejętą następnie kolejno rozporządzeniem Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1) oraz rozporządzeniem nr 1215/2012, wynika, że roszczenia wzajemnego nie można utożsamiać ze zwykłym środkiem obrony. Mimo że zostało ono podniesione w ramach postępowania zainicjowanego w drodze innego środka prawnego, jest ono odrębnym i samodzielnym żądaniem, którego rozpatrzenie jest niezależne od żądania głównego i które może w związku z tym nadal być przedmiotem rozpoznania, nawet jeśli powództwo powoda zostanie oddalone (zob. podobnie wyrok z dnia 12 października 2016 r., Kostanjevec, C‑185/15, EU:C:2016:763, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

39

W świetle powyższego należy stwierdzić, że pojęcie „roszczenia wzajemnego” w rozumieniu rozporządzenia 2017/1001 należy rozumieć jako środek prawny, który jakkolwiek pozostaje uwarunkowany wniesieniem powództwa o stwierdzenie naruszenia i jest w konsekwencji z nim związany, jednak ma na celu rozszerzenie przedmiotu sporu i uznanie roszczenia odrębnego i samodzielnego względem głównego żądania pozwu, a w szczególności ma doprowadzić do unieważnienia prawa do danego znaku towarowego.

40

Ponieważ roszczenie wzajemne prowadzi zatem do rozszerzenia przedmiotu sporu, to mimo tego związku pomiędzy powództwem głównym a roszczeniem wzajemnym usamodzielnia się ono i podlega rozpoznaniu w wypadku cofnięcia tego powództwa głównego. Roszczenie wzajemne różni się zatem od zwykłego środka obrony, a jego rozstrzygnięcie nie zależy od rozstrzygnięcia powództwa o stwierdzenie naruszenia, w ramach którego zostało ono podniesione.

41

Po drugie, z ogólnej systematyki rozporządzenia 2017/1001 wynika, że posługując się w tym rozporządzeniu terminem „roszczenie wzajemne”, ustawodawca Unii zamierzał nadać mu znaczenie i zakres identyczne z tymi sprecyzowanymi w pkt 36–39 niniejszego wyroku.

42

Prawdą jest, jak zauważa sąd odsyłający, że wspomniane rozporządzenie zastrzega na rzecz EUIPO wyłączną kompetencję w zakresie rejestracji unijnych znaków towarowych i sprzeciwu wobec takiej rejestracji (wyrok z dnia 21 lipca 2016 r., Apple and Pear Australia i Star Fruits Diffusion/EUIPO, C‑226/15 P, EU:C:2016:582, pkt 50). Nie jest tak jednak w kwestiach dotyczących ważności tych znaków towarowych. Chociaż rozporządzenie to ma zasadniczo na celu scentralizowanie rozpatrywania wniosków o unieważnienie i o stwierdzenie wygaśnięcia prawa do znaku w EUIPO, to zasada ta jest jednak ograniczona, a właściwość w kwestiach dotyczących unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa do unijnego znaku towarowego jest na podstawie art. 63 i 124 rozporządzenia 2017/1001 dzielona między sądami orzekającymi w sprawach unijnych znaków towarowych, wyznaczonymi przez państwa członkowskie zgodnie z art. 123 ust. 1 tego rozporządzenia, i EUIPO (zob. analogicznie wyrok z dnia 16 lutego 2012 r., Celaya Emparanza y Galdos International, C‑488/10, EU:C:2012:88, pkt 48).

43

W tym względzie, wobec wyrażonych przez sąd odsyłający wątpliwości co do dokładnego zakresu tego podziału kompetencji, należy dodatkowo podkreślić, że właściwość przyznana sądom orzekającym w sprawach znaków towarowych stanowi bezpośrednie zastosowanie zasady przyznawania kompetencji przewidzianej w rozporządzeniu 2017/1001, a zatem nie można uznać jej za „wyjątek” od kompetencji przysługujących EUIPO w tej dziedzinie.

44

Ponadto omawiane kompetencje są wykonywane zgodnie z zasadą pierwszeństwa organu rozpoznającego sprawę. Zgodnie bowiem z art. 132 ust. 1 i art. 132 ust. 2 zdanie pierwsze rozporządzenia 2017/1001 i „[j]eżeli nie występują szczególne podstawy do kontynuowania postępowania”, to organ, który jako pierwszy rozpoznaje spór dotyczący ważności unijnego znaku towarowego, jest właściwy w sprawie.

45

Powyższej zasady pierwszeństwa nie podważa okoliczność, że na podstawie art. 128 ust. 7 rozporządzenia 2017/1001 właściciel znaku towarowego, którego ważność jest kwestionowana przed sądem orzekającym w sprawach unijnych znaków towarowych w drodze roszczenia wzajemnego, może doprowadzić do tego, by decyzja w przedmiocie ważności tego znaku została wydana po przeprowadzeniu postępowania przed EUIPO. Jak wynika z samego brzmienia tego przepisu, przyznaje on jedynie możliwość zawieszenia postępowania, jednak sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych może również podjąć decyzję o rozpoznaniu roszczenia wzajemnego.

46

Podobnie jest w przypadku, o którym mowa w art. 132 ust. 2 zdanie drugie tego rozporządzenia. Zgodnie bowiem z art. 128 ust. 4 wspomnianego rozporządzenia sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych ma obowiązek zawieszenia toczącego się przed nim postępowania tylko wtedy, gdy wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia lub unieważnienie unijnego znaku towarowego został już złożony do EUIPO przed podniesieniem roszczenia wzajemnego.

47

A zatem w świetle systemu podziału kompetencji opisanego w pkt 42–46 niniejszego wyroku należy zauważyć, że w ramach systemu wprowadzonego rozporządzeniem 2017/1001, które zgodnie z motywem 4 i art. 1 ust. 2 tego aktu ustanawia jednolity charakter unijnego znaku towarowego, ustawodawca Unii zamierzał przyznać sądom orzekającym w sprawach unijnych znaków towarowych w ramach rozstrzygania przez nie roszczeń wzajemnych – podobnie jak EUIPO – kompetencję do kontrolowania ważności unijnych znaków towarowych.

48

W tym względzie, jak wynika z motywu 32 tego rozporządzenia, rozstrzygnięcia dotyczące ważności unijnego znaku towarowego wywierają skutek erga omnes w całej Unii zarówno wtedy, gdy są wydawane przez EUIPO, jak i gdy zapadają w następstwie podniesienia roszczenia wzajemnego przed sądem orzekającym w sprawach unijnych znaków towarowych (zob. podobnie wyrok z dnia 19 października 2017 r., Raimund, C‑425/16, EU:C:2017:776, pkt 28, 29).

49

Wspomniany powyżej skutek erga omnes znajduje potwierdzenie w art. 128 ust. 6 omawianego rozporządzenia, który przewiduje, że sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych przekazuje EUIPO odpis prawomocnego orzeczenia w przedmiocie roszczenia wzajemnego o stwierdzenie wygaśnięcia lub o unieważnienie prawa do unijnego znaku towarowego, a EUIPO odnotowuje wzmiankę o tym orzeczeniu w rejestrze i podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia zgodności z jego rozstrzygnięciem (zob. podobnie wyrok z dnia 19 października 2017 r., Raimund, C‑425/16, EU:C:2017:776, pkt 30).

50

Inaczej jest w przypadku orzeczenia sądu orzekającego w sprawach unijnych znaków towarowych w przedmiocie powództwa o stwierdzenie naruszenia, które wywołuje jedynie skutki inter partes, w związku z czym po jego uprawomocnieniu się takie orzeczenie wiąże wyłącznie strony danego postępowania (zob. podobnie wyrok z dnia 19 października 2017 r., Raimund, C‑425/16, EU:C:2017:776, pkt 31).

51

Trybunał miał już sposobność stwierdzić, że taki sąd jest zobowiązany najpierw rozpoznać roszczenie wzajemne o unieważnienie prawa do unijnego znaku towarowego, podnoszone zgodnie z art. 128 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001 w sprawie z powództwa o stwierdzenie naruszenia praw do tego znaku w rozumieniu art. 124 lit. a) tego rozporządzenia, a dopiero później rozpoznać to ostatnie powództwo, któremu przeciwstawiono ową bezwzględną podstawę unieważnienia (zob. podobnie wyrok z dnia 19 października 2017 r., Raimund, C‑425/16, EU:C:2017:776, pkt 33, 34).

52

W świetle szczególnych cech systemu regulującego instytucję roszczenia wzajemnego rozumienie tego samodzielnego środka prawnego mającego na celu ocenę ważności unijnych znaków towarowych w ten sposób, że właściciel unijnego znaku towarowego mógłby, poprzez cofnięcie powództwa o stwierdzenie naruszenia, pozbawić sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych możliwości rozpoznania podniesionego w następstwie tego powództwa roszczenia wzajemnego, prowadziłoby do naruszenia zakresu właściwości, jaką ustawodawca zamierzał przyznać sądom orzekającym w sprawach unijnych znaków towarowych. Z ogólnej systematyki rozporządzenia 2017/1001 wynika zatem, że takie roszczenie podlega rozpoznaniu także w przypadku cofnięcia powództwa głównego.

53

Wreszcie, w trzeciej kolejności, znaczenie i zakres pojęcia „roszczenia wzajemnego” w rozumieniu rozporządzenia 2017/1001, tak jak zostały one sprecyzowane w pkt 39 i 52 niniejszego wyroku, znajdują potwierdzenie w celach, których realizacji służy rozporządzenie 2017/1001.

54

Po pierwsze, z orzecznictwa dotyczącego systemu ustanowionego przez konwencję z dnia 27 września 1968 r., zmienioną i przejętą następnie kolejno przez rozporządzenia nr 44/2001 i nr 1215/2012, wynika, że w trosce o zapewnienie prawidłowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości możliwość podniesienia roszczenia wzajemnego pozwala stronom na rozstrzygnięcie w toku tego samego postępowania i przed tym samym sądem wszystkich wzajemnych roszczeń mających wspólne źródło, a tym samym ma na celu w szczególności zapobieżenie mnożeniu zbędnych postępowań pociągających za sobą ryzyko wydania sprzecznych wyroków (zob. podobnie wyroki: z dnia 31 maja 2018 r., Nothartová, C‑306/17, EU:C:2018:360, pkt 21, 22 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 21 czerwca 2018 r., Petronas Lubricants Italy, C‑1/17, EU:C:2018:478, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo). Otóż, jak wynika z motywu 32 rozporządzenia 2017/1001, system przewidziany przez to rozporządzenie jako całość, a w szczególności jego art. 124 i 128, dotyczy takich właśnie celów.

55

Z powyższego wynika, że osiągnięcie tych celów wymaga, by sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych miał możliwość wydania orzeczenia w przedmiocie żądania wysuniętego przez pozwanego w postępowaniu o stwierdzenie naruszenia w drodze roszczenia wzajemnego o unieważnienie danego unijnego znaku towarowego, pomimo cofnięcia powództwa głównego.

56

Natomiast zmuszenie strony, która wystąpiła z roszczeniem wzajemnym, do wszczęcia – w przypadku cofnięcia przez powoda powództwa głównego – postępowania przed EUIPO w celu upewnienia się, że w przyszłości nie będzie musiała odpierać żądań tego powoda, byłoby sprzeczne z zasadą ekonomii procesowej.

57

Po drugie, interpretowanie pojęcia „roszczenia wzajemnego” w ten sposób, że w przypadku cofnięcia powództwa głównego sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych nie będzie mógł już rozpoznać roszczenia wzajemnego o unieważnienie, pozwoliłoby właścicielowi unijnego znaku towarowego – poprzez wycofanie się z postępowania o stwierdzenie naruszenia, które sam zainicjował – na dalsze wykorzystywanie, w niektórych wypadkach w złej wierze, unijnego znaku towarowego, który mógł zostać zarejestrowany z naruszeniem bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji, o których mowa w art. 7 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001. Taka sytuacja zagrażałaby zaś skutecznej realizacji celów, do których zmierza to rozporządzenie (zob. podobnie postanowienie z dnia 30 kwietnia 2015 r., Castel Frères/EUIPO, C‑622/13 P, niepublikowane, EU:C:2015:297, pkt 46, 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

58

W świetle powyższego wywodu odpowiedź na zadane pytanie winna brzmieć: art. 124 lit. a) i d) oraz art. 128 rozporządzenia 2017/1001 należy interpretować w ten sposób, że sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych, przed którym toczy się postępowanie o stwierdzenie naruszenia oparte na unijnym znaku towarowym, którego ważność jest kwestionowana w drodze roszczenia wzajemnego o unieważnienie, pozostaje właściwy do wydania orzeczenia w przedmiocie ważności tego znaku towarowego pomimo cofnięcia powództwa głównego.

59

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 124 lit. a) i d) oraz art. 128 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej

należy interpretować w ten sposób, że:

sąd orzekający w sprawach unijnych znaków towarowych, przed którym toczy się postępowanie o stwierdzenie naruszenia oparte na unijnym znaku towarowym, którego ważność jest kwestionowana w drodze roszczenia wzajemnego o unieważnienie, pozostaje właściwy do wydania orzeczenia w przedmiocie ważności tego znaku towarowego pomimo cofnięcia powództwa głównego.