WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)

z dnia 22 grudnia 2022 r. ( *1 )

Odwołanie – Prawo instytucjonalne – Członkowie Parlamentu Europejskiego – Utrata wybieralności w następstwie wyroku skazującego – Ogłoszenie, że mandat posła do Parlamentu Europejskiego jest wakujący – Wniosek o zainicjowanie działań w trybie pilnym w celu utrzymania immunitetu posła do Parlamentu Europejskiego – Skarga o stwierdzenie nieważności – Niedopuszczalność

W sprawie C‑115/21 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 25 lutego 2021 r.,

Oriol Junqueras i Vies, zamieszkały w Sant Joan de Vilatorrada (Hiszpania), którego reprezentowali M. Marsal i Ferret oraz A. Van den Eynde Adroer, abogados,

strona wnosząca odwołanie,

w której drugą stroną postępowania jest:

Parlament Europejski, który reprezentowali N. Görlitz i J.-C. Puffer, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana w pierwszej instancji,

popierany przez:

Królestwo Hiszpanii, które reprezentowała S. Centeno Huerta, w charakterze pełnomocnika,

interwenient w postępowaniu odwoławczym,

TRYBUNAŁ (czwarta izba),

w składzie: C. Lycourgos, prezes izby, L.S. Rossi, J.-C. Bonichot (sprawozdawca), S. Rodin i O. Spineanu‑Matei, sędziowie,

rzecznik generalny: M. Szpunar,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 16 czerwca 2022 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Oriol Junqueras i Vies w odwołaniu wnosi o uchylenie postanowienia Sądu Unii Europejskiej z dnia 15 grudnia 2020 r., Junqueras i Vies/Parlament (T‑24/20, zwanego dalej zaskarżonym postanowieniem, EU:T:2020:601), odrzucającego jako niedopuszczalną skargę o stwierdzenie nieważności, po pierwsze, ogłoszenia, że jego mandat jako posła do Parlamentu Europejskiego jest wakujący, dokonanego przez przewodniczącego Parlamentu na posiedzeniu plenarnym w dniu 13 stycznia 2020 r. (zwanego dalej „ogłoszeniem z dnia 13 stycznia 2020 r.”), a po drugie, zarzucanego przewodniczącemu Parlamentu oddalenia wniosku o „zainicjowanie w trybie pilnym” działań zmierzających do utrzymania immunitetu wnoszącego odwołanie, złożonego w dniu 20 grudnia 2019 r. przez D. Ribę i Giner, posłankę do Parlamentu Europejskiego, na podstawie art. 8 regulaminu Parlamentu (zwanego dalej „oddaleniem wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r.”).

Ramy prawne

Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów

2

Rozdział III protokołu (nr 7) sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej załączonego do traktatów UE i FUE (zwanego dalej „protokołem w sprawie przywilejów i immunitetów”), dotyczący „członków Parlamentu Europejskiego”, zawiera między innymi art. 9 tego protokołu, który stanowi:

„Podczas sesji Parlamentu Europejskiego jego członkowie korzystają:

a)

na terytorium swojego państwa – z immunitetów przyznawanych członkom parlamentu ich państwa;

b)

na terytorium innego państwa członkowskiego – z immunitetu chroniącego przed zatrzymaniem oraz immunitetu jurysdykcyjnego.

Immunitet chroni także członków podczas ich podróży do i z miejsca, gdzie odbywa się posiedzenie Parlamentu […].

Nie można powoływać się na immunitet, w przypadku gdy członek został schwytany na gorącym uczynku, i nie może on stanowić przeszkody w wykonywaniu przez Parlament […] prawa uchylenia immunitetu w odniesieniu do któregokolwiek ze swoich członków”.

Akt wyborczy

3

Artykuł 6 ust. 2 Aktu dotyczącego wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, dołączonego do decyzji Rady 76/787/EWWiS, EWG, Euratom z dnia 20 września 1976 r. (Dz.U. 1976, L 278, s. 1; zwanego dalej „aktem wyborczym w pierwotnej wersji”), w brzmieniu zmienionym decyzją Rady 2002/772/WE, Euratom z dnia 25 czerwca 2002 r. i 23 września 2002 r. (Dz.U. 2002, L 283, s. 1) (zwanego dalej „aktem wyborczym”) stanowi:

„Członkowie Parlamentu […] korzystają z przywilejów i immunitetów, które mają zastosowanie do nich na mocy [protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów]”.

4

Artykuł 7 aktu wyborczego stanowi:

„1.   Mandatu członka Parlamentu […] nie można łączyć z funkcją:

członka rządu państwa członkowskiego,

członka Komisji [Europejskiej],

sędziego, rzecznika generalnego lub sekretarza Trybunału Sprawiedliwości […] lub Sądu […],

członka zarządu Europejskiego Banku Centralnego,

członka [Europejskiego] Trybunału Obrachunkowego,

[Europejskiego] Rzecznika Praw Obywatelskich,

członka [Europejskiego] Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,

członka Komitetu Regionów,

członka komitetów lub innych organów utworzonych na mocy traktatów ustanawiających Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej w celu zarządzania funduszami Wspólnot lub wykonywania stałych i bezpośrednich zadań administracyjnych,

członka Rady Dyrektorów, [członka] Komitetu Zarządzającego lub pracownika Europejskiego Banku Inwestycyjnego,

czynnego urzędnika lub pracownika instytucji [Unii Europejskiej] lub wyspecjalizowanych organów przy nich ustanowionych lub Europejskiego Banku Centralnego.

2.   Od wyborów do Parlamentu […] w 2004 roku mandatu członka Parlamentu […] nie można łączyć z członkostwem w parlamencie krajowym.

[…]

3.   Ponadto każde państwo członkowskie może, w sytuacjach, o których mowa w artykule 8, rozszerzyć zasady na płaszczyźnie krajowej dotyczące zakazu łączenia funkcji.

[…]”.

5

Zgodnie z art. 8 tego aktu:

„Z zastrzeżeniem postanowień niniejszego aktu procedura wyborcza w każdym państwie członkowskim podlega przepisom krajowym.

Te przepisy krajowe, które mogą ewentualnie uwzględniać szczególne warunki w państwach członkowskich, nie naruszają zasadniczo proporcjonalnego charakteru systemu wyborczego”.

6

Artykuł 12 rzeczonego aktu ma następujące brzmienie:

„Parlament […] weryfikuje mandaty członków Parlamentu […]. W tym celu odnotowuje rezultaty ogłoszone urzędowo przez państwa członkowskie i rozstrzyga spory, jakie mogą wyniknąć na tle postanowień niniejszego aktu, inne aniżeli wynikające z przepisów krajowych, do których niniejszy akt się odnosi”.

7

Zgodnie z art. 13 tego aktu:

„1.   Wakat powstaje, gdy mandat członka Parlamentu wygasa w wyniku rezygnacji, śmierci lub utraty mandatu.

2.   Z zastrzeżeniem innych postanowień niniejszego aktu każde państwo członkowskie ustanawia odpowiednie procedury w celu zapełnienia wakatu powstałego podczas okresu pięcioletniej kadencji, o którym mowa w artykule 5, na pozostałą część tego okresu.

3.   Gdy prawo państwa członkowskiego zawiera wyraźny przepis dotyczący utraty mandatu [przez] członka Parlamentu […], mandat ten wygasa zgodnie z tym przepisem. Właściwe władze krajowe informują o tym Parlament […].

4.   W przypadku wystąpienia wakatu w wyniku rezygnacji lub śmierci przewodniczący Parlamentu […] niezwłocznie informuje o tym właściwe władze danego państwa członkowskiego”.

Regulamin Parlamentu

8

Artykuł 3 regulaminu Parlamentu (zwanego dalej „regulaminem”), zatytułowany „Weryfikacja mandatów”, stanowi, co następuje:

„1.   Po wyborach do Parlamentu […] przewodniczący zwraca się do właściwych organów państw członkowskich o niezwłoczne przekazanie Parlamentowi nazwisk wybranych posłów, tak aby wszyscy posłowie mogli rozpocząć wykonywanie mandatu od otwarcia pierwszego posiedzenia po wyborach.

[…]

3.   Parlament, na podstawie sprawozdania właściwej komisji, przystępuje niezwłocznie do weryfikacji mandatów i stwierdza ważność mandatu każdego z nowo wybranych posłów, a także rozstrzyga ewentualne spory zgłoszone zgodnie z postanowieniami aktu [wyborczego] inne niż spory, które – na mocy tego aktu – podlegają wyłącznie przepisom krajowym, do których akt się odnosi.

[…]

6.   Właściwa komisja dopilnowuje, aby każda informacja mogąca wpłynąć na wybieralność posła lub na wybieralność bądź kolejność wprowadzania zastępców została niezwłocznie zgłoszona Parlamentowi przez władze państw członkowskich lub Unii; w przypadku powołania posła komisja dopilnowuje […], aby została wskazana data, z którą staje się ono skuteczne.

Jeśli właściwe organy państwa członkowskiego rozpoczęły postępowanie mogące doprowadzić do pozbawienia posła mandatu, przewodniczący [Parlamentu] wnosi o regularne informowanie go o stanie postępowania i przekazuje sprawę właściwej komisji. Na wniosek tej komisji Parlament może zająć stanowisko w tej sprawie”.

9

Artykuł 4 regulaminu, zatytułowany „Okres wykonywania mandatu parlamentarnego”, przewiduje w ust. 2, 4 i 7:

„2.   […]

Jeśli właściwa komisja uzna, że zrzeczenie się mandatu jest zgodne z aktem [wyborczym], ogłoszony zostaje wakat ze skutkiem od dnia wskazanego w protokole przez posła zrzekającego się mandatu, a przewodniczący powiadamia o tym Parlament.

Jeżeli właściwa komisja uzna, że zrzeczenie się mandatu jest niezgodne z aktem [wyborczym], proponuje Parlamentowi, by nie ogłaszał wakatu.

[…]

4.   Jeżeli właściwe organy państw członkowskich lub Unii bądź zainteresowany poseł powiadomią przewodniczącego [Parlamentu] o powołaniu lub wyborze posła na stanowisko niepołączalne w rozumieniu art. 7 ust. 1 lub ust. 2 aktu [wyborczego] z wykonywaniem mandatu posła do Parlamentu […], przewodniczący Parlamentu powiadamia o tym Parlament, który ogłasza wakat ze skutkiem od dnia wystąpienia niepołączalności stanowisk.

Jeżeli właściwe organy państw członkowskich powiadomią przewodniczącego o wygaśnięciu mandatu posła do Parlamentu Europejskiego w wyniku niezgodności z dodatkowymi przepisami krajowymi przyjętymi na mocy art. 7 ust. 3 aktu [wyborczego] albo cofnięcia mandatu zgodnie z art. 13 ust. 3 tego aktu, przewodniczący powiadamia Parlament o wygaśnięciu mandatu z dniem podanym przez właściwe organy państwa członkowskiego. Jeżeli nie zostaje wskazana data, za termin wygaśnięcia mandatu uznaje się datę powiadomienia Parlamentu przez państwo członkowskie.

[…]

7.   Parlament może unieważnić mandat lub odmówić stwierdzenia wakatu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że przyjęcie mandatu lub jego zrzeczenie się wynika z błędów rzeczowych bądź z wady oświadczenia woli”.

10

Artykuł 5 regulaminu, zatytułowany „Przywileje i immunitety”, stanowi:

„1.   Posłom do Parlamentu Europejskiego przysługują przywileje oraz immunitety określone w [protokole w sprawie przywilejów i immunitetów].

2.   Wykonując swoje uprawnienia związane z przywilejami i immunitetami, Parlament działa w celu utrzymania swojej integralności jako demokratycznego zgromadzenia ustawodawczego oraz w celu zapewnienia niezależności posłów w sprawowaniu ich funkcji. Immunitet parlamentarny nie jest osobistym przywilejem posła, lecz gwarancją niezależności Parlamentu jako całości oraz jego członków.

[…]”.

11

Artykuł 7 regulaminu, zatytułowany „Korzystanie z przywilejów i immunitetu”, stanowi:

„1.   W przypadku gdy zachodzi podejrzenie, że doszło lub może wkrótce dojść do naruszenia przywilejów i immunitetu posła lub byłego posła przez organy państwa członkowskiego, można złożyć zgodnie z art. 9 ust. 1 wniosek o stwierdzenie przez Parlament w drodze decyzji, czy doszło lub prawdopodobne jest, że dojdzie, do naruszenia tych przywilejów i immunitetu.

2.   Taki wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu można złożyć w szczególności w przypadku, gdy zostanie uznane, że istniejące okoliczności stanowiłyby ograniczenia administracyjne lub inne ograniczenie swobody przemieszczania się posłów udających się na miejsce obrad Parlamentu lub z niego powracających bądź ograniczenie administracyjne lub inne ograniczenia swobody wyrażania opinii lub głosowania podczas wykonywania obowiązków albo że istniejące okoliczności byłyby objęte zakresem art. 9 [protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów].

[…]

5.   W przypadku gdy podjęto decyzję o odmowie wyrażenia zgody na skorzystanie przez posła z przywilejów i immunitetu, poseł może w drodze wyjątku zwrócić się o ponowne rozpatrzenie decyzji, przedstawiając nowe dowody zgodnie z art. 9 ust. 1. Wniosek o ponowne rozpatrzenie decyzji jest niedopuszczalny, jeżeli zostanie wniesiona skarga na decyzję na mocy art. 263 [TFUE] lub jeżeli przewodniczący [Parlamentu] uzna, że przedstawione nowe dowody nie uzasadniają w dostateczny sposób ponownego rozpatrzenia”.

12

Artykuł 8 regulaminu, noszący tytuł „Działanie przewodniczącego w trybie pilnym w celu utrzymania immunitetu”, stanowi, co następuje:

„1.   W przypadku zatrzymania posła lub pozbawienia go swobody przemieszczania się, gdy zachodzi podejrzenie naruszenia jego przywilejów i immunitetu, przewodniczący [Parlamentu], po konsultacji z przewodniczącym właściwej komisji i jej sprawozdawcą, może zainicjować w trybie pilnym działania zmierzające do potwierdzenia przywilejów i immunitetu posła. Przewodniczący [Parlamentu] informuje o podjętej inicjatywie właściwą komisję oraz Parlament.

[…]”.

13

Artykuł 9 regulaminu, zatytułowany „Procedury dotyczące immunitetu”, stanowi:

„1.   Każdy wniosek o uchylenie immunitetu posła skierowany do przewodniczącego [Parlamentu] przez właściwy organ państwa członkowskiego lub wniosek o wyrażenie zgody na skorzystanie z immunitetu i przywilejów skierowany przez posła lub byłego posła jest ogłaszany na posiedzeniu plenarnym oraz przekazywany właściwej komisji.

2.   Za zgodą zainteresowanego posła lub byłego posła wniosek może złożyć inny poseł, który został upoważniony do reprezentowania zainteresowanego posła lub byłego posła na wszystkich etapach postępowania.

[…]

3.   Wnioski o uchylenie immunitetu lub o wyrażenie zgody na skorzystanie z przywilejów i immunitetu są rozpatrywane przez komisję niezwłocznie, lecz z uwzględnieniem ich względnej złożoności.

4.   Komisja przedstawia wniosek dotyczący uzasadnionej decyzji zawierający zalecenie przyjęcia lub odrzucenia wniosku o uchylenie immunitetu lub skorzystanie z immunitetu i przywilejów. Nie dopuszcza się składania poprawek. W przypadku odrzucenia wniosku uważa się za przyjętą decyzję przeciwną.

5.   Komisja może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie wszelkich informacji, które uzna za niezbędne do ustalenia zasadności uchylenia immunitetu lub skorzystania z niego.

6.   Zainteresowany poseł ma możliwość udzielenia wyjaśnień i może przedłożyć wszelkie dokumenty lub inne dowody pisemne, które uzna za istotne.

[…]

Przewodniczący komisji kieruje do posła zaproszenie do udzielenia wyjaśnień z podaniem dnia i godziny. Poseł może zrezygnować z prawa do udzielenia wyjaśnień.

[…]

7.   Jeżeli wniosek o uchylenie immunitetu lub o skorzystanie z immunitetu opiera się na więcej niż jednej podstawie, każda z nich może być przedmiotem odrębnej decyzji. Sprawozdanie komisji może, w drodze wyjątku, zawierać propozycję, aby uchylenie immunitetu lub skorzystanie z immunitetu dotyczyło wyłącznie prowadzenia postępowania karnego, tak aby przed wydaniem prawomocnego orzeczenia poseł nie mógł zostać zatrzymany ani aresztowany oraz by nie można było podjąć żadnych innych kroków uniemożliwiających mu wykonywanie obowiązków wynikających z mandatu.

8.   Komisja może wydać uzasadnioną opinię co do właściwości wyżej wymienionego organu oraz co do dopuszczalności wniosku, natomiast nie może w żadnym przypadku wypowiadać się o winie bądź braku winy posła oraz o zasadności wszczęcia wobec niego postępowania karnego na podstawie zarzutów, które są mu stawiane, nawet wtedy, gdy badanie wniosku pozwala komisji na dokładne zapoznanie się ze szczegółami sprawy.

9.   Wniosek komisji dotyczący decyzji jest włączany do porządku dziennego pierwszego posiedzenia następującego po dniu jego złożenia. Do takiego wniosku nie można zgłaszać poprawek.

[…]

Z zastrzeżeniem postanowień art. 173 [regulaminu] poseł, którego przywileje i immunitety są przedmiotem postępowania, nie może zabierać głosu w debacie.

Wniosek lub wnioski dotyczące decyzji zawarte w sprawozdaniu są poddawane pod głosowanie w trakcie pierwszego głosowania następującego po debacie.

Po ich rozpatrzeniu przez Parlament odbywa się odrębne głosowanie nad każdym z wniosków zawartych w sprawozdaniu. W przypadku odrzucenia wniosku uważa się za przyjętą decyzję przeciwną.

10.   Przewodniczący [Parlamentu] niezwłocznie przekazuje decyzję Parlamentu zainteresowanemu posłowi oraz właściwemu organowi zainteresowanego państwa członkowskiego, wnosząc zarazem o informowanie go o orzeczeniach wydanych w danym postępowaniu. Niezwłocznie po otrzymaniu tych informacji przewodniczący [Parlamentu] przedstawia je Parlamentowi w formie, którą uzna za najbardziej odpowiednią, w razie potrzeby po konsultacji z właściwą komisją.

11.   Komisja rozpatruje powyższe kwestie oraz bada wszelkie otrzymane dokumenty, zachowując najwyższą poufność. Wnioski dotyczące procedur związanych z immunitetem komisja rozpatruje zawsze z wyłączeniem jawności.

12.   Parlament rozpatruje jedynie wnioski o uchylenie immunitetu posła, które zostały mu przekazane przez organy sądowe lub przez stałe przedstawicielstwa państw członkowskich.

[…]

14.   Każde zapytanie odnoszące się do zakresu stosowania przywilejów oraz immunitetów zgłoszone przez właściwy organ jest rozpatrywane zgodnie z powyższymi postanowieniami”.

Okoliczności powstania sporu

14

Okoliczności powstania sporu zostały opisane w pkt 15–31 zaskarżonego postanowienia i nie są kwestionowane.

15

Oriol Junqueras i Vies był wiceprzewodniczącym Gobierno autonómico de Cataluña (autonomicznego rządu Katalonii, Hiszpania) w czasie, gdy przyjęto Ley 19/2017 del Parlamento de Cataluña, reguladora del referéndum de autodeterminación (ustawę 19/2017 parlamentu Katalonii o referendum w sprawie samostanowienia) z dnia 6 września 2017 r. (DOGC nr 7449A z dnia 6 września 2017 r., s. 1) oraz Ley 20/2017 del Parlamento de Cataluña, de transitoriedad jurídica y fundacional de la República (ustawę 20/2017 parlamentu Katalonii o przejściowym porządku prawnym i utworzeniu republiki) z dnia 8 września 2017 r. (DOGC nr 7451A z dnia 8 września 2017 r., s. 1), a także w czasie przeprowadzenia w dniu 1 października 2017 r. referendum w sprawie samostanowienia przewidzianego w pierwszej z tych ustaw, której przepisy zostały w międzyczasie zawieszone na mocy orzeczenia Tribunal Constitucional (trybunału konstytucyjnego, Hiszpania).

16

W następstwie przyjęcia tych ustaw i przeprowadzenia rzeczonego referendum Ministerio fiscal (prokuratura, Hiszpania), Abogado del Estado (rzecznik interesów państwa, Hiszpania) oraz Partido político VOX (partia polityczna VOX) zainicjowali postępowanie karne przeciwko szeregowi osób, w tym O. Junquerasowi i Viesowi, uważając, że wzięły one udział w procesie secesji oraz popełniły przestępstwa zakwalifikowane jako „przewrót” lub „bunt”, „wypowiedzenie posłuszeństwa” oraz „sprzeniewierzenie środków publicznych”.

17

Na etapie śledczym tego postępowania O. Junqueras i Vies został tymczasowo aresztowany postanowieniem z dnia 2 listopada 2017 r., wydanym na podstawie art. 503 Ley de Enjuiciamiento Criminal (hiszpańskiego kodeksu postępowania karnego).

18

W trakcie sądowego etapu rzeczonego postępowania wnoszący odwołanie wziął udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego zarządzonych na dzień 26 maja 2019 r. i został wybrany na posła do Parlamentu, jak wynika z decyzji Junta Electoral Central (centralnej komisji wyborczej, Hiszpania) z dnia 13 czerwca 2019 r. o „Ogłoszeni[u] nazwisk posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w wyborach przeprowadzonych w dniu 26 maja 2019 r.” (BOE nr 142 z dnia 14 czerwca 2019 r., s. 62477), przyjętej zgodnie z art. 224 ust. 1 Ley orgánica 5/1985, del Régimen Electoral General (ustawy organicznej 5/1985 o powszechnym systemie wyborczym) z dnia 19 czerwca 1985 r. (BOE nr 147 z dnia 20 czerwca 1985 r., s. 19110; zwanej dalej „hiszpańską ustawą wyborczą”). Decyzją tą centralna komisja wyborcza przydzieliła ponadto osobom wybranym, w tym wnoszącemu odwołanie, mandaty do Parlamentu, którymi dysponuje Królestwo Hiszpanii.

19

Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2019 r. Tribunal Supremo (sąd najwyższy, Hiszpania) oddalił wniosek wnoszącego odwołanie o udzielenie mu nadzwyczajnego zezwolenia na opuszczenie aresztu, pod nadzorem policji, co umożliwiłoby mu stawienie się przed centralną komisją wyborczą w celu złożenia ślubowania wierności hiszpańskiej konstytucji na podstawie art. 224 ust. 2 hiszpańskiej ustawy wyborczej.

20

W dniu 20 czerwca 2019 r. centralna komisja wyborcza stwierdziła, że wnoszący odwołanie nie złożył tego ślubowania, i zgodnie z art. 224 ust. 2 hiszpańskiej ustawy wyborczej przydzielony wnoszącemu odwołanie mandat posła europejskiego uznała za wakujący, a wszystkie prerogatywy, które mogłyby przysługiwać wnoszącemu odwołanie z uwagi na jego funkcję – za zawieszone.

21

Wnoszący odwołanie wniósł skargę na postanowienie, o którym mowa w pkt 19 niniejszego wyroku, do Tribunal Supremo (sądu najwyższego), powołując się na immunitety przewidziane w art. 9 protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów.

22

W dniu 1 lipca 2019 r. Tribunal Supremo (sąd najwyższy) postanowił zawiesić postępowanie z tej skargi i zwrócić się Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi w sprawie, w której zapadł wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., Junqueras Vies (C‑502/19, EU:C:2019:1115).

23

W dniu 2 lipca 2019 r. przewodniczący Parlamentu Europejskiego otworzył, pod nieobecność O. Junquerasa i Viesa, pierwszą sesję kadencji parlamentarnej po wyborach do Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych w dniu 26 maja 2019 r.

24

W dniu 4 lipca 2019 r. D. Riba i Giner, posłanka do Parlamentu, zwróciła się w imieniu O. Junquerasa i Viesa do przewodniczącego Parlamentu, na podstawie art. 8 regulaminu, o podjęcie w trybie pilnym działań w celu utrzymania immunitetu wnoszącego odwołanie.

25

W dniu 22 sierpnia 2019 r. przewodniczący Parlamentu oddalił ten wniosek.

26

Wyrokiem z dnia 14 października 2019 r. Tribunal Supremo (sąd najwyższy) wymierzył O. Junquerasowi i Viesowi, po pierwsze, karę 13 lat pozbawienia wolności, a po drugie, karę pozbawienia praw publicznych na okres 13 lat, powodującą definitywną utratę wszystkich jego zadań i funkcji publicznych, w tym funkcji pochodzących z wyboru, oraz niemożność uzyskania lub wykonywania nowych.

27

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2019 r., Junqueras Vies (C‑502/19, EU:C:2019:1115) Trybunał udzielił odpowiedzi na pytania prejudycjalne, o których wspomniano w pkt 22 niniejszego wyroku. Orzekł on, że osobę, której wybór do Parlamentu został oficjalnie ogłoszony w czasie, gdy była tymczasowo aresztowana w sprawie o poważne przestępstwa, lecz której nie zezwolono na zastosowanie się do określonych wymogów przewidzianych przez prawo krajowe w następstwie takiego ogłoszenia i na udanie się do Parlamentu w celu wzięcia udziału w jego pierwszej sesji, należy uważać za osobę korzystającą z immunitetu na podstawie art. 9 akapit drugi protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów. Trybunał wyjaśnił, że immunitet ten oznacza konieczność uchylenia tymczasowego aresztowania w celu umożliwienia zainteresowanemu udania się do Parlamentu i dopełnienia tam wymaganych formalności. Trybunał wskazał wreszcie, że jeżeli właściwy sąd krajowy uzna za stosowne utrzymanie tego środka po uzyskaniu przez zainteresowanego statusu członka Parlamentu, powinien on jak najszybciej złożyć do Parlamentu wniosek o uchylenie immunitetu na podstawie art. 9 akapit trzeci tego samego protokołu.

28

W dniu 20 grudnia 2019 r. D. Riba i Giner, posłanka do Parlamentu Europejskiego, ponownie zwróciła się w imieniu wnoszącego odwołanie do przewodniczącego Parlamentu, na podstawie art. 8 regulaminu, z wnioskiem o podjęcie w trybie pilnym działań w celu potwierdzenia immunitetu wnoszącego odwołanie (zwanym dalej „wnioskiem z dnia 20 grudnia 2019 r.”).

29

Decyzją z dnia 3 stycznia 2020 r. centralna komisja wyborcza stwierdziła, że wnoszący odwołanie nie posiada biernego prawa wyborczego z powodu skazania go na karę pozbawienia wolności wyrokiem Tribunal Supremo z dnia 14 października 2019 r., wspomnianym w pkt 26 niniejszego wyroku. Wnoszący odwołanie zaskarżył tę decyzję do Tribunal Supremo (sądu najwyższego), domagając się zawieszenia jej wykonania.

30

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2020 r. Tribunal Supremo (sąd najwyższy) wypowiedział się w przedmiocie skutków wyroku z dnia 19 grudnia 2019 r., Junqueras Vies (C‑502/19, EU:C:2019:1115) w odniesieniu do postępowania karnego dotyczącego wnoszącego odwołanie. Powołując się w szczególności na fakt, że w chwili ogłoszenia wyboru wnoszącego odwołanie dotyczące go postępowanie karne rozpoznawcze zakończyło się, a pozostało jedynie ogłoszenie wyroku, uznał, że nie ma potrzeby zwracania się do Parlamentu z wnioskiem o uchylenie jego immunitetu. Zdaniem Tribunal Supremo (sądu najwyższego) ponieważ wnoszący odwołanie uzyskał status posła do Parlamentu Europejskiego w chwili, gdy postępowanie karne znajdowało się już na etapie wydania wyroku, nie mógł on powoływać się na immunitet, by uniemożliwić kontynuację tego procesu. W sentencji swego postanowienia Tribunal Supremo (sąd najwyższy) uznał w szczególności, że nie było podstaw do zezwolenia na przemieszczenie się wnoszącego odwołanie do siedziby Parlamentu, zezwolenia na jego uwolnienie, stwierdzenia nieważności wyroku z dnia 14 października 2019 r. czy wystąpienia do Parlamentu z wnioskiem o uchylenie immunitetu. Tribunal Supremo (sąd najwyższy) postanowił również przekazać to postanowienie centralnej komisji wyborczej i Parlamentowi. W tym samym dniu sąd ten postanowił rozpatrzyć wniosek o zawieszenie wykonania decyzji centralnej komisji wyborczej z dnia 3 stycznia 2020 r. w trybie postępowania zwykłego i oddalił wnioski wnoszącego odwołanie o zastosowanie środków w trybie wyjątkowo pilnym.

31

W dniach 10 i 13 stycznia 2020 r. D. Riba i Giner uzupełniła wniosek z dnia 20 grudnia 2019 r. złożony w imieniu O. Junquerasa i Viesa, zwracając się do przewodniczącego Parlamentu, aby odmówił ogłoszenia wakatu dotyczącego mandatu wnoszącego odwołanie, oraz przedstawiając dodatkowe dokumenty.

32

Na posiedzeniu plenarnym w dniu 13 stycznia 2020 r. przewodniczący Parlamentu ogłosił, po pierwsze, że instytucja ta odnotowuje, w następstwie wyroku z dnia 19 grudnia 2019 r., Junqueras Vies (C‑502/19, EU:C:2019:1115), fakt wybrania wnoszącego odwołanie do Parlamentu ze skutkiem od dnia 2 lipca 2019 r., oraz po drugie – w następstwie decyzji centralnej komisji wyborczej z dnia 3 stycznia 2020 r. i postanowienia Tribunal Supremo (sądu najwyższego) z dnia 9 stycznia 2020 r. – że mandat wnoszącego odwołanie jest wakujący począwszy od dnia 3 stycznia 2020 r.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżone postanowienie

33

W skardze złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 17 stycznia 2020 r. O. Junqueras i Vies domagał się stwierdzenia nieważności, po pierwsze, ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r., oraz po drugie, oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r.

34

Odrębnym pismem z tego samego dnia wnoszący odwołanie dołączył do tej skargi wniosek o zastosowanie środka tymczasowego na podstawie art. 278 i 279 TFUE, zmierzający do zawieszenia ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r., do oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r., do nakazania przewodniczącemu Parlamentu podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu ochrony i zapewnienia skuteczności przywilejów i immunitetów wnoszącego odwołanie oraz w celu ochrony jego praw podstawowych do wykonywania w pełni funkcji członka Parlamentu i wreszcie do nakazania Królestwu Hiszpanii niezwłocznego uwolnienia go, aby mógł pełnić funkcje członka Parlamentu.

35

Postanowieniem z dnia 3 marca 2020 r., Junqueras i Vies/Parlament (T‑24/20 R, niepublikowanym, EU:T:2020:78) wiceprezes Sądu oddalił ten wniosek o zastosowanie środka tymczasowego z powodu niespełnienia przesłanki dotyczącej fumus boni iuris.

36

Postanowieniem z dnia 8 października 2020 r., Junqueras i Vies/Parlament [C‑201/20 P(R), niepublikowanym, EU:C:2020:818] wiceprezes Sądu oddaliła odwołanie wnoszącego odwołanie od tego postanowienia z dnia 3 marca 2020 r.

37

W dniu 15 grudnia 2020 r. Sąd wydał zaskarżone postanowienie, którym – uwzględniając zarzuty niedopuszczalności podniesione przez Parlament na swą obronę – oddalił żądania O. Junquerasa i Viesa dotyczące stwierdzenia nieważności ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r. i oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r. jako skierowane przeciwko aktom niepodlegającym zaskarżeniu na podstawie art. 263 TFUE.

38

Dokładniej, co się tyczy żądań stwierdzenia nieważności ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r., Sąd orzekł, że były one skierowane przeciwko aktowi o charakterze czysto informacyjnym, który nie miał skutków prawnych dla sytuacji O. Junquerasa i Viesa, ponieważ stanowił jedynie odnotowanie, zgodnie z art. 13 ust. 3 aktu wyborczego, utraty mandatu przez zainteresowanego, która nastąpiła wyłącznie na podstawie prawa krajowego w następstwie wyroku skazującego.

39

Jeżeli chodzi o żądania stwierdzenia nieważności oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r., Sąd orzekł, że – wobec braku wyraźnej decyzji odmownej – były one skierowane przeciwko aktowi nieistniejącemu. Subsydiarnie i w każdym wypadku Sąd uznał, że skoro możliwość zainicjowania działań w trybie pilnym w celu utrzymania immunitetu posła do Parlamentu Europejskiego, przewidziana w art. 8 regulaminu, należy do uprawnień dyskrecjonalnych przewodniczącego Parlamentu, co wyklucza prawo domagania się od niego podjęcia takiej inicjatywy, oddalenia takiego wniosku nie można uznać za akt zaskarżalny w rozumieniu art. 263 TFUE.

Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron

40

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 9 czerwca 2021 r. Królestwo Hiszpanii zostało dopuszczone do udziału w sprawie w charakterze interwenienta popierającego żądania Parlamentu.

41

Postanowieniem z dnia 28 września 2021 r. prezes Trybunału oddalił wniosek Carlesa Puigdemonta i Casamajó oraz Antonia Comína i Oliveresa o dopuszczenie do udziału w sprawie w charakterze interwenientów popierających żądania O. Junquerasa i Viesa.

42

W odwołaniu O. Junqueras i Vies wnosi do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego postanowienia;

stwierdzenie dopuszczalności skargi wniesionej do Sądu;

przekazanie sprawy Sądowi, aby ten orzekł w przedmiocie zarzutów, co do których jeszcze nie zajął stanowiska,

obciążenie Parlamentu kosztami postępowania odnoszącymi się do zarzutu niedopuszczalności podniesionego w sprawie T‑24/20 i postępowania odwoławczego.

43

Parlament wnosi do Trybunału o:

oddalenie odwołania w całości jako bezzasadnego;

obciążenie wnoszącego odwołanie kosztami postępowania odwoławczego.

W przedmiocie odwołania

44

Na poparcie swojego odwołania O. Junqueras i Vies podnosi cztery zarzuty. W zarzutach od pierwszego do trzeciego kwestionuje on powody, dla których Sąd uznał za niedopuszczalne jego żądania stwierdzenia nieważności ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r. W zarzucie czwartym kwestionuje on powody, dla których Sąd uznał za niedopuszczalne jego żądania stwierdzenia nieważności oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r.

W przedmiocie dopuszczalności

Argumentacja stron

45

Parlament podnosi tytułem głównym, że zarzuty pierwszy, trzeci i czwarty są niedopuszczalne, ponieważ nie spełniają one wymogów przewidzianych w art. 256 ust. 1 akapit pierwszy TFUE, w art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz w art. 168 § 1 lit. d) i art. 169 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, gdyż nie zawierają precyzyjnego wskazania kwestionowanych motywów zaskarżonego postanowienia ani argumentów prawnych leżących u podstaw jego żądania. Parlament podnosi, że pierwszy zarzut odwołania jest również niedopuszczalny w zakresie, w jakim zmierza on nie do zakwestionowania wykładni art. 13 ust. 3 aktu wyborczego przyjętej przez Sąd, lecz do podważenia treści decyzji centralnej komisji wyborczej z dnia 3 stycznia 2020 r., co wchodzi jego zdaniem w zakres oceny okoliczności faktycznych lub wykładni prawa krajowego i nie podlega kontroli Trybunału w ramach odwołania.

46

Wnoszący odwołanie kwestionuje tę argumentację.

Ocena Trybunału

47

O ile prawdą jest, że pisma przedstawione przez O. Junquerasa i Vies na poparcie zarzutów pierwszego, trzeciego i czwartego odwołania wydają się niekiedy niejasne, o tyle należy jednak stwierdzić, że odwołanie wymienia kwestionowane motywy zaskarżonego postanowienia i wskazuje w sposób wystarczająco precyzyjny, aby umożliwić Trybunałowi wydanie orzeczenia, argumenty prawne, za pomocą których wnoszący odwołanie zamierza podważyć te motywy.

48

Ponadto, co się tyczy pierwszego zarzutu odwołania, należy stwierdzić, że poprzez swoją argumentację wnoszący odwołanie zmierza do zakwestionowania nie oceny okoliczności faktycznych lub wykładni prawa krajowego, lecz przyjętej przez Sąd wykładni aktu wyborczego.

49

Wynika z tego, że wbrew temu, co utrzymuje Parlament, zarzuty pierwszy, trzeci i czwarty odwołania są dopuszczalne.

W przedmiocie zarzutów od pierwszego do trzeciego

Argumentacja stron

50

Zarzuty od pierwszego do trzeciego, które należy zbadać łącznie, są, jak wskazano w pkt 44 niniejszego wyroku, skierowane przeciwko tym motywom zaskarżonego postanowienia, w których Sąd orzekł, że podniesione przez O. Junquerasa i Viesa żądania stwierdzenia nieważności ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r. są niedopuszczalne.

51

Dokładniej rzecz ujmując, w ramach zarzutu pierwszego wnoszący odwołanie zarzuca Sądowi, że orzekł on, iż sytuację wnoszącego odwołanie należy analizować jako przypadek niepołączalności lub utraty mandatu w rozumieniu art. 7 ust. 3 i art. 13 ust. 3 aktu wyborczego, podczas gdy należy je rozumieć jako niepołączalność zaistniałą ex post, która nie wchodzi w zakres żadnego z tych przepisów. W zarzucie drugim wnoszący odwołanie podnosi, że Sąd naruszył prawo w odniesieniu do art. 4 ust. 7 regulaminu, który przewiduje przypadki, w których Parlament może odmówić stwierdzenia, że mandat jednego z jego członków jest wakujący. Wreszcie w zarzucie trzecim O. Junqueras i Vies podnosi, że wbrew temu, co orzekł Sąd, ani z art. 8 i 12 aktu wyborczego, ani z art. 3 ust. 3 regulaminu nie wynika, by Parlament nie mógł podważyć decyzji państwa członkowskiego takiej jak ta, której dotyczy niniejsza sprawa.

52

Parlament i Królestwo Hiszpanii uważają, że zarzuty te należy oddalić.

Ocena Trybunału

53

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 aktu wyborczego statusu członka Parlamentu nie można łączyć ze sprawowaniem funkcji wymienionych w tym przepisie. Artykuł 7 ust. 3 tego aktu pozwala państwom członkowskim przewidzieć dodatkowe przypadki niepołączalności poprzez rozszerzenie zakazów łączenia funkcji mających zastosowanie na poziomie krajowym.

54

Artykuł 13 aktu wyborczego reguluje z kolei przypadki, w których na stanowisku członka Parlamentu Europejskiego powstaje wakat w wyniku rezygnacji, śmierci lub utraty mandatu osoby uprawnionej. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu jeżeli utrata mandatu jest wyraźnie przewidziana w ustawodawstwie państwa członkowskiego, mandat wygasa zgodnie z tymi przepisami, a Parlament jest o tym informowany przez organy krajowe.

55

Artykuł. 4 ust. 4 akapit drugi regulaminu uściśla, że jeżeli właściwe organy państw członkowskich powiadomią przewodniczącego Parlamentu o wygaśnięciu mandatu posła do Parlamentu w wyniku niezgodności z dodatkowymi przepisami krajowymi przyjętymi na mocy art. 7 ust. 3 aktu wyborczego albo cofnięcia mandatu danego posła zgodnie z art. 13 ust. 3 aktu wyborczego, przewodniczący Parlamentu powiadamia tę instytucję o wygaśnięciu mandatu z dniem podanym przez właściwe organy państwa członkowskiego.

56

Co się tyczy, przede wszystkim, podstawy prawnej ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r., z pkt 57–67 zaskarżonego postanowienia wynika, że Sąd uznał, iż mandat posła do Parlamentu Europejskiego O. Junquerasa i Viesa wygasł ze względu na utratę mandatu wynikającą z zastosowania prawa krajowego, stosownie do hipotezy art. 13 ust. 3 aktu wyborczego. O ile w pkt 57 i 58 tego postanowienia Sąd wspomniał również o art. 7 ust. 3 aktu wyborczego, o tyle uczynił to jedynie ze względu na fakt, że art. 4 ust. 4 akapit drugi regulaminu wiąże te same konsekwencje z zaistnieniem dodatkowej niezgodności, o której mowa w tym przepisie, oraz z utratą mandatu, o której mowa w art. 13 ust. 3 tego aktu.

57

W ten sposób, wbrew temu, co twierdzi wnoszący odwołanie, Sąd nie popełnił błędu co do podstawy prawnej ogłoszenia z dnia 13 stycznia 2020 r. Niezależnie bowiem od terminologii przyjętej w prawie krajowym wygaśnięcie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego na podstawie tego prawa ze względu na skazanie w postępowaniu karnym stanowi przypadek utraty mandatu w rozumieniu art. 13 ust. 3 aktu wyborczego (zob. podobnie, w odniesieniu do aktu wyborczego w jego pierwotnej wersji, wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., Le Pen/Parlament, C‑208/03 P, EU:C:2005:429, pkt 49), a nie zakazu łączenia funkcji w rozumieniu art. 7 tego aktu, ponieważ nie wynika ona z nieprzestrzegania zakazu łączenia pewnych funkcji.

58

W tych okolicznościach nie można zarzucać Sądowi, że orzekając, iż ogłoszenie z dnia 13 stycznia 2020 r. zostało oparte na art. 13 ust. 3 aktu wyborczego, naruszył prawo wnoszącego odwołanie do skutecznej ochrony sądowej lub jego prawo do skutecznego środka prawnego i arbitralnie pozbawił go mandatu.

59

Następnie, co się tyczy zakresu uznania, jakim dysponuje Parlament w odniesieniu do konsekwencji wynikających z utraty mandatu na gruncie prawa krajowego, należy przede wszystkim przypomnieć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 oraz art. 13 ust. 2 TUE Parlament działa w granicach kompetencji przyznanych mu na mocy traktatów.

60

Należy również uściślić, że wobec braku przyjęcia jednolitej procedury wyborczej procedura dotycząca wyboru członków Parlamentu regulowana jest w każdym państwie członkowskim przepisami krajowymi, z zastrzeżeniem postanowień aktu wyborczego, zgodnie z art. 8 tego aktu.

61

Z samego brzmienia art. 13 ust. 3 aktu wyborczego i art. 4 ust. 4 akapit drugi regulaminu wynika, że jeżeli mandat posła do Parlamentu jest wakujący z powodu utraty mandatu przez tego posła wyraźnie przewidzianej w prawie krajowym, mandat wygasa wyłącznie na podstawie tego prawa, ponieważ Parlament jest po prostu informowany przez władze krajowe o utracie przez zainteresowanego statusu posła do Parlamentu Europejskiego.

62

W takim przypadku z orzecznictwa Trybunału, które dotyczy art. 12 ust. 2 aktu wyborczego w jego pierwotnej wersji, lecz które można zastosować do art. 13 ust. 3 tego aktu w wersji mającej zastosowanie do sporu, wynika, że Parlament nie dysponuje żadnym zakresem uznania odnośnie do ogłoszenia wakatu wynikającego z prawa krajowego (zob. podobnie wyrok z dnia 30 kwietnia 2009 r., Włochy i Donnici/Parlament, C‑393/07 i C‑9/08, EU:C:2009:275, pkt 56), gdyż jego zadaniem jest jedynie odnotowanie wakatu stwierdzonego już przez władze krajowe (zob. podobnie wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., Le Pen/Parlament, C‑208/03 P, EU:C:2005:429, pkt 50).

63

To bowiem do właściwych sądów krajowych, w razie potrzeby po wystąpieniu z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym do Trybunału na podstawie art. 267 TFUE, lub do Trybunału, do którego wniesiono skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na podstawie art. 258 TFUE, należy dokonanie kontroli zgodności z prawem Unii przewidzianej w prawie krajowym procedury prowadzącej do utraty mandatu posła do Parlamentu Europejskiego [zob. podobnie postanowienie wiceprezes Trybunału z dnia 8 października 2020 r., Junqueras i Vies/Parlament, C‑201/20 P(R), niepublikowane, EU:C:2020:818, pkt 66].

64

Okoliczność, że w odróżnieniu od aktu wyborczego w jego pierwotnej wersji art. 13 ust. 3 aktu wyborczego w wersji mającej zastosowanie w sprawie już nie używa wyrażenia „odnotować”, nie może podważać powyższej analizy, ponieważ z samego brzmienia tego przepisu, jak również z brzmienia art. 4 ust. 4 akapit drugi regulaminu wewnętrznego wynika, że w przypadku wyraźnie przewidzianej w prawie krajowym utraty mandatu Parlament jest jedynie informowany przez władze krajowe o wygaśnięciu mandatu na podstawie prawa krajowego.

65

Parlament odgrywa natomiast bardziej aktywną rolę, gdy wygaśnięcie mandatu wynika z rezygnacji lub śmierci jednego z jego członków, w których to przypadkach, zgodnie z art. 13 ust. 4 aktu wyborczego, do tej właśnie instytucji należy stwierdzenie wakatu i poinformowanie o tym władz krajowych (zob. podobnie wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., Le Pen/Parlament, C‑208/03 P, EU:C:2005:429, pkt 50).

66

W tym kontekście przewidziana w art. 4 ust. 7 regulaminu Parlamentu możliwość odmówienia stwierdzenia powstania wakatu dotyczącego jednego z jego członków w przypadku błędów rzeczowych bądź wady oświadczenia woli nie może w każdym razie znaleźć zastosowania w przypadkach, w których Parlament nie ma w pierwszej kolejności uprawnienia do stwierdzenia zaistnienia takiego wakatu. Tymczasem, jak wskazano w pkt 62 niniejszego wyroku, Parlamentowi nie przysługuje takie uprawnienie, jeżeli wakat wynika z utraty mandatu objętej zakresem art. 13 ust. 3 aktu wyborczego.

67

Należy w tym względzie przypomnieć, że regulamin jest aktem organizacji wewnętrznej, który nie może, bez naruszenia hierarchii norm, ustanowić na rzecz Parlamentu kompetencji, które nie zostały mu przyznane w akcie normatywnym, w niniejszym przypadku w akcie wyborczym (zob. podobnie wyrok z dnia 30 kwietnia 2009 r., Włochy i Donnici/Parlament, C‑393/07 i C‑9/08, EU:C:2009:275, pkt 47, 48).

68

W świetle powyższego Sąd w żadnym razie nie naruszył prawa, orzekając, że Parlament nie mógł skorzystać z uprawnienia przewidzianego w art. 4 ust. 7 regulaminu, aby odmówić stwierdzenia, że mandat O. Junquerasa i Viesa jest wakujący.

69

Analiza ta znajduje potwierdzenie, jak orzekł Sąd w pkt 60 zaskarżonego postanowienia, w brzmieniu art. 8 i 12 aktu wyborczego oraz art. 3 ust. 3 regulaminu, które przypominają, że procedura wyborcza nadal podlega prawu krajowemu, i które wyjaśniają, że Parlament dysponuje jedynie uprawnieniem do rozstrzygania sporów dotyczących stosowania aktu wyborczego, z wyłączeniem sporów dotyczących stosowania przepisów krajowych.

70

W tym względzie należy podkreślić, że termin „procedura wyborcza” znajdujący się w art. 8 ust. 1 aktu wyborczego odnosi się nie tylko do zasad głosowania i przydziału mandatów, lecz również, wbrew temu, co twierdzi skarżący, do zasad wybieralności członków Parlamentu. Wynika z tego, że brak wybieralności, który doprowadził do utraty przez O. Junquerasa i Viesa mandatu na podstawie hiszpańskiej ordynacji wyborczej, podlega, tak jak orzekł Sąd, „procedurze wyborczej” regulowanej prawem krajowym w rozumieniu art. 8 ust. 1 aktu wyborczego, której przestrzeganie nie podlega kontroli Parlamentu.

71

Wreszcie zarzut niezgodności z prawem podniesiony pomocniczo przez wnoszącego odwołanie wobec art. 13 ust. 3 aktu wyborczego i art. 4 ust. 7 regulaminu należy odrzucić jako niedopuszczalny, ponieważ został on podniesiony po raz pierwszy w ramach odwołania (zob. podobnie wyrok z dnia 4 marca 2020 r., Marine Harvest/Komisja, C‑10/18 P, EU:C:2020:149, pkt 124126).

72

Z całości powyższych rozważań wynika, że skoro ogłoszenie z dnia 13 stycznia 2020 r. ma charakter czysto informacyjny i nie wywołuje w związku z tym wiążących skutków prawnych mogących wpłynąć na interesy wnoszącego odwołanie poprzez istotną zmianę jego sytuacji prawnej, Sąd nie naruszył prawa, orzekając, że żądania O. Junquerasa i Viesa zmierzające do stwierdzenia nieważności tego ogłoszenia były skierowane przeciwko aktowi, który nie może być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE.

73

Z powyższego wynika, że zarzuty odwołania od pierwszego do trzeciego należy oddalić.

W przedmiocie zarzutu czwartego

Argumentacja stron

74

W zarzucie czwartym O. Junqueras i Vies kwestionuje powody, dla których Sąd uznał za niedopuszczalne jego żądania stwierdzenia nieważności oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r. Zarzuca on Sądowi, że w zaskarżonym postanowieniu naruszył prawo, orzekając, iż inicjatywa przewodniczącego Parlamentu podejmowana na podstawie art. 8 regulaminu nie ma charakteru wiążącego dla właściwych organów państw członkowskich i nie ma żadnego wpływu na sytuację prawną danego posła do Parlamentu Europejskiego.

75

Parlament i Królestwo Hiszpanii uważają, że zarzut ten należy oddalić.

Ocena Trybunału

76

Z pkt 103–106 zaskarżonego postanowienia wynika, że aby odrzucić jako niedopuszczalne żądania stwierdzenia nieważności oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r., Sąd oparł się przede wszystkim na okoliczności, że wobec braku wyraźnej odpowiedzi na ten wniosek ze strony przewodniczącego Parlamentu oraz wobec braku konkretnych przepisów lub szczególnych okoliczności pozwalających na stwierdzenie, że zapadła dorozumiana decyzja odmowna, żądania te były skierowane przeciwko aktowi nieistniejącemu. Jedynie tytułem uzupełnienia Sąd wyjaśnił w pkt 107–137 zaskarżonego postanowienia, że przy założeniu, iż ogłoszenie z dnia 13 stycznia 2020 r. wskazuje na istnienie dorozumianej decyzji odmownej w sprawie wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r., żądania wnoszącego odwołanie mające na celu stwierdzenie nieważności tej decyzji należy i tak odrzucić jako niedopuszczalne, ponieważ są skierowane przeciwko aktowi, który nie może być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności. Zdaniem Sądu podjęcie inicjatywy w celu potwierdzenia przywilejów i immunitetów posła do Parlamentu Europejskiego na podstawie art. 8 ust. 1 regulaminu, w odróżnieniu od odpowiedzi udzielanej na wniosek o ochronę przywilejów i immunitetów złożony na podstawie art. 9 tego regulaminu, wchodzi w zakres uprawnień dyskrecjonalnych przewodniczącego Parlamentu, a zatem nie ma żadnego wiążącego charakteru dla właściwych organów krajowych ani żadnego skutku prawnego dla sytuacji danego posła.

77

Co się tyczy powodów przedstawionych tytułem głównym przez Sąd, wnoszący odwołanie ogranicza się do przedstawienia chronologii wydarzeń sprzed złożenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r., nie wyjaśniając, w jaki sposób ta chronologia miałaby prowadzić do uznania, że milczenie przewodniczącego Parlamentu w przedmiocie tego wniosku doprowadziło do wydania dorozumianej decyzji odmownej. Argumentację tę należy w tych okolicznościach uznać za niedopuszczalną. Nie pozwala ona na podważenie konkluzji Sądu, zgodnie z którą wniesiona przez skarżącego skarga o stwierdzenie nieważności oddalenia wniosku z dnia 20 grudnia 2019 r. była skierowana przeciwko aktowi nieistniejącemu.

78

W tych okolicznościach dalszą argumentację O. Junquerasa i Viesa na poparcie czwartego zarzutu odwołania, który jest skierowany przeciwko motywom wskazanym przez Sąd tytułem uzupełnienia w pkt 107–137 zaskarżonego postanowienia, należy oddalić jako bezskuteczną.

79

Wynika z tego, że czwarty zarzut odwołania należy odrzucić, a odwołanie należy oddalić.

W przedmiocie kosztów

80

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.

81

Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

82

Ponieważ Parlament wniósł o obciążenie wnoszącego odwołanie kosztami postępowania, a ten ostatni przegrał sprawę, należy obciążyć go, poza jego własnymi kosztami, kosztami poniesionymi przez Parlament.

83

Zgodnie z art. 140 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, państwa członkowskie i instytucje interweniujące w sprawie pokrywają własne koszty. W konsekwencji Królestwo Hiszpanii, będące interwenientem w niniejszym postępowaniu odwoławczym, pokryje własne koszty.

 

Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Odwołanie zostaje oddalone.

 

2)

Oriol Junqueras i Vies pokrywa, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Parlament Europejski.

 

3)

Królestwo Hiszpanii pokrywa własne koszty.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: hiszpański.