LAILI MEDINY
przedstawiona w dniu 20 kwietnia 2023 r. ( 1 )
Sprawa C‑830/21
Syngenta Agro GmbH
przeciwko
Agro Trade Handelsgesellschaft mbH
[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Hanseatisches Oberlandesgericht Hamburg (wyższy sąd krajowy w Hamburgu, Niemcy)]
Odesłanie prejudycjalne – Zbliżanie ustawodawstw – Środki ochrony roślin – Rozporządzenie (WE) nr 1107/2009 – Artykuł 28 – Zezwolenie na wprowadzanie do obrotu i stosowanie – Artykuł 52 – Handel równoległy – Rozporządzenie Komisji (UE) nr 547/2011 – Artykuł 1 – Załącznik I pkt 1 lit. b) i f) – Wymogi w zakresie etykietowania – Nazwa i adres posiadacza zezwolenia – Numer partii preparatu
I. Wprowadzenie
1. |
Rozpatrywany wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 1 rozporządzenia (WE) nr 547/2011 ( 2 ) w związku z pkt 1 lit. b) i f) załącznika I do tego aktu prawnego. Rzeczone rozporządzenie wykonuje rozporządzenie (WE) nr 1107/2009 ( 3 ) w odniesieniu do wymogów w zakresie etykietowania środków ochrony roślin. |
2. |
Wniosek ten został złożony w toku postępowania, którego stronami są Syngenta Agro GmbH (zwana dalej „wnoszącą apelację”) i Agro Trade Handelsgesellschaft mbH (zwana dalej „drugą stroną postępowania apelacyjnego”) i które jest prowadzone w związku ze sporem dotyczącym przywozu równoległego do Niemiec środków ochrony roślin, dla których wnosząca apelację posiada zezwolenie na wprowadzanie do obrotu w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. |
3. |
W niniejszej sprawie do Trybunału zwrócono się o rozstrzygnięcie, w jakim stopniu wymogi w zakresie etykietowania mające zastosowanie do udzielania zezwolenia na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin w jednym z państw członkowskich na podstawie art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 stosuje się również w przypadku handlu równoległego tymże środkiem zgodnie z art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009. |
II. Ramy prawne
A. Prawo Unii
1. Rozporządzenie nr 1107/2009
4. |
Motywy 8, 9, 24, 31, 42, 44 i 45 rozporządzenia nr 1107/2009 przewidują:
[…]
[…]
[…]
[…]
|
5. |
Artykuł 1 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Przedmiot i cel”, stanowi: „[…] 3. Celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, a także poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez zharmonizowanie zasad dotyczących wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, przy równoczesnej poprawie produkcji rolnej. […]”. |
6. |
Artykuł 3 owego rozporządzenia, zatytułowany „Definicje”, brzmi: „Na użytek niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje: […]
[…]
[…]”. |
7. |
Artykuł 28 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Zezwolenie na wprowadzanie do obrotu i stosowanie”, ma następujące brzmienie: „1. Środek ochrony roślin nie jest wprowadzany do obrotu ani stosowany, chyba że uzyskał zezwolenie w danym państwie członkowskim zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. 2. W drodze odstępstwa od ust. 1 zezwolenie nie jest wymagane w następujących przypadkach: […]
|
8. |
Artykuł 29 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Wymogi dotyczące zezwolenia na wprowadzanie do obrotu”, stanowi: „1. Bez uszczerbku dla art. 50 środek ochrony roślin uzyskuje zezwolenie wyłącznie wtedy, gdy zgodnie z jednolitymi zasadami, o których mowa w ust. 6, spełnia następujące wymogi: […]”. |
9. |
Artykuł 33 owego rozporządzenia, zatytułowany „Wniosek o zezwolenie lub zmianę zezwolenia”, brzmi: „1. Wnioskodawca zamierzający wprowadzić do obrotu środek ochrony roślin składa wniosek o zezwolenie lub o zmianę zezwolenia, osobiście lub za pośrednictwem przedstawiciela, w każdym państwie członkowskim, gdzie środek ochrony roślin ma być wprowadzany do obrotu. […] 3. Do wniosku dołącza się: […]
|
10. |
Artykuł 44 rozporządzenia nr 1107/2009 jest zatytułowany „Wycofanie lub zmiana zezwolenia”, a jego ust. 1, 3 i 4 mają następujące brzmienie: „1. Państwa członkowskie mogą dokonać w dowolnej chwili przeglądu zezwolenia, w przypadku gdy istnieją powody, aby uważać, że wymóg, o którym mowa w art. 29, przestał być spełniany. […] 3. Państwo członkowskie wycofuje lub zmienia zezwolenie, stosownie do przypadku, w przypadku gdy:
4. W przypadku gdy państwo członkowskie wycofuje lub zmienia zezwolenie zgodnie z ust. 3, natychmiast informuje o tym posiadacza zezwolenia, pozostałe państwa członkowskie, Komisję i Urząd […]”. |
11. |
Artykuł 52 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Handel równoległy”, stanowi: „1. Środek ochrony roślin, który uzyskał zezwolenie w jednym państwie członkowskim (państwie członkowskim pochodzenia), może, z zastrzeżeniem wydania pozwolenia na handel równoległy, być wprowadzany, wprowadzany do obrotu i stosowany w innym państwie członkowskim (państwie członkowskim wprowadzenia), jeżeli to państwo członkowskie ustali, że skład danego środka ochrony roślin jest identyczny ze składem środka ochrony roślin, który uzyskał już zezwolenie na jego terytorium (środka referencyjnego). Wniosek składany jest właściwemu organowi państwa członkowskiego wprowadzenia. 2. Pozwolenia na handel równoległy udziela się zgodnie z procedurą uproszczoną […], jeśli środek ochrony roślin, który ma zostać wprowadzony, jest identyczny w rozumieniu ust. 3 […] 3. Środki ochrony roślin uważa się za identyczne ze środkami referencyjnymi, jeśli:
4. Wniosek o pozwolenie na handel równoległy zawiera następujące informacje:
[…] 5. Środek ochrony roślin, dla którego zostało wydane pozwolenie na handel równoległy, jest wprowadzany do obrotu i stosowany tylko zgodnie z postanowieniami zezwolenia na wprowadzanie środka referencyjnego do obrotu. Aby ułatwić monitorowanie i kontrolę, Komisja określa w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 68, szczegółowe wymogi dotyczące kontroli w odniesieniu do produktu, który ma zostać wprowadzony. 6. Pozwolenie na handel równoległy obowiązuje przez okres ważności zezwolenia na wprowadzanie środka referencyjnego do obrotu. Jeśli posiadacz zezwolenia na wprowadzanie środka referencyjnego do obrotu składa wniosek o wycofanie zezwolenia zgodnie z art. 45 ust. 1 i wymogi określone w art. 29 są nadal spełniane, ważność pozwolenia na handel równoległy wygasa z upływem terminu, w którym zezwolenie na wprowadzenie środka referencyjnego do obrotu wygasłoby w trybie zwykłym. 7. Bez uszczerbku dla przepisów szczególnych niniejszego artykułu art. 44, 45, 46 oraz art. 55 i art. 56 ust. 4, a także rozdziały VI–X mają odpowiednio zastosowanie do środków ochrony roślin objętych handlem równoległym. 8. Bez uszczerbku dla art. 44 pozwolenie na handel równoległy może zostać cofnięte, jeżeli zezwolenie dla wprowadzonego środka ochrony roślin zostaje wycofane w państwie członkowskim pochodzenia ze względów bezpieczeństwa lub ze względu na skuteczność. 9. W przypadku gdy środek nie jest identyczny w rozumieniu ust. 3 ze środkiem referencyjnym, państwo członkowskie wprowadzenia może jedynie udzielić zezwolenia wymaganego do wprowadzania do obrotu i stosowania zgodnie z art. 29. […] 11. Bez uszczerbku dla art. 63 organy państwa członkowskiego udostępniają publicznie informacje na temat pozwoleń na handel równoległy”. |
12. |
Artykuł 55 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Stosowanie środków ochrony roślin”, brzmi: „Środki ochrony roślin muszą być stosowane właściwie. Właściwe stosowanie obejmuje stosowanie zasad dobrej praktyki ochrony roślin i spełnianie warunków ustanowionych zgodnie z art. 31 i podanymi w etykietach […]”. |
13. |
Artykuł 56 owego rozporządzenia, zatytułowany „Informacje dotyczące potencjalnie szkodliwego lub niedopuszczalnego wpływu”, stanowi, w ust. 4: „Posiadacz zezwolenia dla środka ochrony roślin zgłasza corocznie właściwym organom państw członkowskich, które udzieliły zezwolenia dla jego środka ochrony roślin, wszelkie dostępne informacje dotyczące braku oczekiwanej skuteczności, wystąpienia odporności oraz każdego nieoczekiwanego wpływu na rośliny, produkty roślinne lub na środowisko”. |
14. |
Artykuł 65 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Etykietowanie”, ma następujące brzmienie: „1. Etykietowanie środków ochrony roślin obejmuje wymogi związane z klasyfikacją, etykietowaniem i opakowaniem, o których mowa w [dyrektywie 1999/45], i jest zgodne z wymogami określonymi w rozporządzeniu przyjętym zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 79 ust. 4. […]”. |
2. Rozporządzenie nr 547/2011
15. |
Komisja przyjęła, na podstawie art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009, rozporządzenie nr 547/2011. |
16. |
Artykuł 1 rozporządzenia nr 547/2011 stanowi: „Etykietowanie środków ochrony roślin jest zgodne z wymogami wskazanymi w załączniku I oraz obejmuje w stosownych przypadkach standardowe zwroty określające szczególne zagrożenia dla zdrowia ludzi lub zwierząt, lub dla środowiska naturalnego, jak wskazano w załączniku II, oraz standardowe zwroty określające środki ostrożności dla ochrony zdrowia ludzi lub zwierząt, lub środowiska naturalnego, jak wskazano w załączniku III”. |
17. |
Załącznik I do rozporządzenia nr 547/2011, zatytułowany „Wymogi w zakresie etykietowania, o których mowa w art. 1”, stanowi, co następuje: „(1) Następujące informacje w sposób wyraźny i trwały umieszcza się na opakowaniach środków ochrony roślin: […]
[…]
[…]”. |
3. Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008
18. |
Dyrektywa 1999/45, o której jest mowa w art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009, została uchylona i zastąpiona rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 ( 5 ). |
19. |
Motyw 18 rozporządzenia nr 1272/2008 przewiduje: „Aby zagwarantować, że odbiorcy otrzymają informacje o zagrożeniach, dostawcy substancji i mieszanin powinni zapewnić ich zgodne z niniejszym rozporządzeniem oznakowanie i pakowanie w oparciu o ustaloną klasyfikację przed wprowadzeniem ich do obrotu […]”. |
20. |
Artykuł 1 rozporządzenia nr 1272/2008, zatytułowany „Cel i zakres stosowania”, stanowi: „1. Celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i środowiska, a także swobodnego przepływu substancji, mieszanin i wyrobów, o których mowa w art. 4 ust. 8 niniejszego rozporządzenia za pomocą: […]
[…]
[…]”. |
21. |
Artykuł 2 tego rozporządzenia, zatytułowany „Definicje”, brzmi: „Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje: […] 26) »dostawca« oznacza każdego producenta, importera, dalszego użytkownika lub dystrybutora wprowadzającego do obrotu substancję w jej postaci własnej lub jako składnik mieszaniny, lub też mieszaninę; […]”. |
22. |
W tytule III rozporządzenia nr 1272/2008, którego przedmiotem jest „informowanie o zagrożeniu przy pomocy oznakowania”, znajduje się art. 17, zatytułowany „Zasady ogólne”. Stanowi on, co następuje: „1. Substancja lub mieszanina zaklasyfikowana jako stwarzająca zagrożenie i zawarta w opakowaniu musi być opatrzona etykietą zawierającą następujące elementy:
[…]”. |
B. Prawo niemieckie
23. |
Paragraf 49 ust. 4 zdanie pierwsze Gesetz zum Schutz der Kulturpflanzen (ustawy o ochronie roślin uprawnych) stanowi, w odniesieniu do handlu równoległego środkami ochrony roślin: „Jeżeli posiadacz pozwolenia nie używa do etykietowania zgodnie z § 47 ust. 1 numeru partii posiadacza zezwolenia na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin, który podlega przywozowi równoległemu, to jest on zobowiązany do prowadzenia i przechowywania przez okres co najmniej pięciu lat dokumentacji, z której wynika zgodność używanych przez niego numerów partii z numerami używanymi przez posiadacza zezwolenia na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin, który podlega przywozowi równoległemu”. |
III. Okoliczności faktyczne w postępowaniu głównym i pytania prejudycjalne
24. |
Wnosząca apelację jest spółką dystrybucyjną grupy Syngenta, która zajmuje się produkcją i rozprowadzaniem środków ochrony roślin w Niemczech i innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Druga strona postępowania apelacyjnego jest przedsiębiorstwem handlowym działającym w sektorze rolniczym, które rozprowadza środki ochrony roślin, w tym środki ochrony roślin z przywozu równoległego. |
25. |
Wśród tych środków z przywozu równoległego znajdują się również środki ochrony roślin pochodzące od wnoszącej apelację. Druga strona postępowania apelacyjnego rozprowadza w Niemczech te środki pochodzące z innych państw członkowskich w nieotwartych oryginalnych kanistrach pochodzących od wnoszącej apelację, przy czym zastępuje oryginalną etykietę własną etykietą samoprzylepną. Ta etykieta samoprzylepna zawiera informację o drugiej stronie postępowania apelacyjnego jako importerze i dystrybutorze, natomiast nie zawiera ona informacji o wnoszącej apelację jako o posiadaczu zezwolenia na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu w państwie członkowskim pochodzenia. Druga strona postępowania apelacyjnego zastępuje ponadto nadany przez producenta pierwotny numer partii preparatu swoim własnym numerem identyfikacyjnym i prowadzi rejestr, z którego wynika relacja między nadanym przez nią numerem identyfikacyjnym i pierwotnym numerem partii. |
26. |
W powództwie wytoczonym przed Landgericht Hamburg (sądem krajowym w Hamburgu, Niemcy), który rozpoznawał sprawę w pierwszej instancji, wnosząca apelację podniosła, że druga strona postępowania apelacyjnego naruszyła swoim działaniem art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 w związku z pkt 1 lit. b) i f) załącznika I do tego rozporządzenia. Wniosła ona zatem o zobowiązanie drugiej strony postępowania apelacyjnego do powstrzymania się od wprowadzania do obrotu w Niemczech środków ochrony roślin pochodzących od wnoszącej apelację i objętych przywozem równoległym: (i) jeżeli usunięta została umieszczona na oryginalnym opakowaniu informacja o nazwie i adresie posiadacza zezwolenia lub (ii) jeżeli numer partii preparatu nadrukowany na oryginalnym opakowaniu został usunięty i zastąpiony innym numerem identyfikacyjnym. W związku z tymi żądaniami wnosząca apelację zwróciła się także do owego sądu o zobowiązanie drugiej strony postępowania apelacyjnego do udzielenia jej informacji, zapłaty odszkodowania i zwrotu kosztów dochodzenia roszczeń, które zostały poniesione przed wytoczeniem powództwa. |
27. |
Landgericht Hamburg (sąd krajowy w Hamburgu) uwzględnił to żądanie wnoszącej apelację, którego podstawą był pkt 1 lit b) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011 i które dotyczyło informacji o nazwie i adresie posiadacza zezwolenia. Oddalił on natomiast żądanie oparte na pkt 1 lit. f) owego załącznika, które odnosiło się do numeru partii preparatu. Od tego wyroku zarówno wnosząca apelację, jak i druga strona postępowania apelacyjnego wniosły apelację do Hanseatisches Oberlandesgericht Hamburg (wyższego sądu krajowego w Hamburgu, Niemcy), który w niniejszej sprawie jest sądem odsyłającym. |
28. |
W postanowieniu odsyłającym sąd odsyłający wyjaśnia, że naruszenie określonych w rozporządzeniu nr 547/2011 wymogów w zakresie etykietowania mogłoby stanowić uzasadnioną podstawę uwzględnienia żądań wnoszącej apelację na podstawie krajowego prawa konkurencji, mianowicie Gesetz gegen den unlauteren Wettbeweb (ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Sąd ten ma jednak wątpliwości co do wykładni, jaką należy nadać pkt 1 lit. b) i f) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011, ponieważ owo rozporządzenie nie zawiera żadnego konkretnego przepisu dotyczącego etykietowania środków ochrony roślin objętych handlem równoległym. Zdaniem sądu odsyłającego o ile brzmienie tych przepisów mogłoby, jak utrzymuje wnosząca apelację, przemawiać za tym, że na etykiecie przywożonego środka trzeba podawać zarówno nazwę i adres posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia, jak i pierwotny numer partii preparatu, o tyle cele, do których urzeczywistnienia w dziedzinie handlu równoległego zmierza rozporządzenie nr 1107/2009, mogłyby pozwalać również na przyjęcie szerszej wykładni, za którą opowiada się druga strona postępowania apelacyjnego. |
29. |
To właśnie w tych okolicznościach Hanseatisches Oberlandesgericht Hamburg (wyższy sąd krajowy w Hamburgu) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
|
30. |
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w sekretariacie Trybunału w dniu 23 grudnia 2021 r. Uwagi na piśmie zostały przedstawione przez strony główne w postępowaniu przed sądem odsyłającym, Republikę Grecką, Republikę Włoską, Republikę Austrii i Komisję. Rozprawy nie przeprowadzono. |
IV. Ocena
31. |
Poprzez swoje pytania sąd odsyłający zwraca się do Trybunału o wydanie orzeczenia w przedmiocie wykładni art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 w związku z pkt 1 lit. b) i f) załącznika I do tego rozporządzenia, w szczególności zaś o rozstrzygnięcie, czy importer, który wprowadza i wprowadza do obrotu środek ochrony roślin w jednym z państw członkowskich na podstawie pozwolenia na handel równoległy, jest zobowiązany pozostawić na jego etykiecie informację o nazwie i adresie posiadacza zezwolenia na wprowadzanie do obrotu tego środka w państwie członkowskim pochodzenia (pytanie pierwsze) oraz o numerze partii preparatu nadanej pierwotnie przez producenta (pytanie drugie), czy też ów importer może zastąpić te oznaczenia własnymi oznaczeniami. |
A. W przedmiocie pytania pierwszego
32. |
Pytanie pierwsze sądu odsyłającego dotyczy wykładni art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 w związku z pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego. |
33. |
Na wstępie pragnę przypomnieć, że aby ograniczyć przeszkody w handlu wynikające z różnego poziomu ochrony w poszczególnych państwach członkowskich, rozporządzenie nr 1107/2009 ustanawia zharmonizowane zasady wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin ( 6 ). |
34. |
Zgodnie z art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 owo wprowadzanie do obrotu co do zasady wymaga udzielenia zezwolenia w danym państwie członkowskim. Wnioskodawca zamierzający wprowadzić do obrotu środek ochrony roślin powinien złożyć wniosek o zezwolenie w każdym państwie członkowskim, w którym ten środek ochrony roślin ma być wprowadzany do obrotu ( 7 ). W ramach procedury zmierzającej do udzielenia tego zezwolenia państwo członkowskie bada, czy wymogi przewidziane w rozporządzeniu nr 1107/2009 w odniesieniu do wprowadzania do obrotu środka ochrony roślin, zwłaszcza te, które wynikają z art. 29 owego rozporządzenia, są spełnione ( 8 ). |
35. |
Zakresem badania przeprowadzanego przez państwo członkowskie objęte są także wymogi mające zastosowanie do etykietowania środków ochrony roślin. |
36. |
W tym celu rozporządzenie nr 1107/2009 przewiduje, że do wniosku o zezwolenie dołącza się projekt etykiety ( 9 ). Wymogami w zakresie etykietowania, które mają zastosowanie do środków ochrony roślin, są wymogi wynikające z rozporządzenia nr 1272/2008, które uchyliło i zastąpiło dyrektywę 1999/45 ( 10 ), jak również wymogi określone przez Komisję w rozporządzeniu nr 547/2011 na podstawie wyraźnego upoważnienia w tym względzie, które znajduje się w art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 ( 11 ). W szczególności art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 stanowi, że etykietowanie środków ochrony roślin ma być zgodne z wymogami wskazanymi w załączniku I do tego aktu prawnego, który to załącznik wymaga z kolei, aby określone informacje były „w sposób wyraźny i trwały” umieszczone na opakowaniach środków ochrony roślin. Zgodnie z pkt 1 lit. b) owego załącznika do tych informacji zalicza się „nazwę i adres posiadacza zezwolenia”. |
37. |
Z powyższego wynika, że aby uzyskać zezwolenie na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin na podstawie art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009, wnioskodawca powinien przedstawić w swoim wniosku w szczególności projekt etykiety wskazującej nazwę i adres posiadacza zezwolenia ( 12 ). Jedynie wówczas, gdy ta informacja jest w sposób wyraźny i trwały umieszczona na etykiecie owego środka, państwo członkowskie, w którym ma on być wprowadzany do obrotu, może udzielić zezwolenia. |
38. |
Od obowiązku uzyskania zezwolenia przed wprowadzeniem do obrotu środka ochrony roślin przewidziano jednak szereg odstępstw. Zostały one wymienione w art. 28 ust. 2 rozporządzenia nr 1107/2009, który dotyczy między innymi wprowadzania do obrotu środka ochrony roślin, dla którego wydano pozwolenie na handel równoległy zgodnie z art. 52 owego rozporządzenia. |
39. |
Jak wyjaśnia Komisja, dyrektywa 91/414/EWG ( 13 ), która została uchylona rozporządzeniem nr 1107/2009 ( 14 ), nie zawierała żadnego wyraźnego przepisu odnoszącego się do handlu równoległego. Niemniej jednak w wyroku British Agrochemicals Association ( 15 ) Trybunał orzekł, że wprowadzanie do obrotu w jednym państwie członkowskim środka ochrony roślin, który uzyskał zezwolenie w innym państwie członkowskim, nie powinno być obwarowane wymogiem uzyskania dodatkowego zezwolenia, w szczególności wówczas, gdy ów środek zasadniczo odpowiada środkowi ochrony roślin, który uzyskał zezwolenie w państwie członkowskim wprowadzenia ( 16 ). Trybunał stwierdził ponadto, że handel równoległy środkami ochrony roślin może podlegać jedynie procedurze uproszczonej, która co do zasady zmierza do zapewnienia poszanowania celu, jakim jest osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zdrowia i środowiska ( 17 ). |
40. |
W ślad za orzecznictwem Trybunału do rozporządzenia nr 1107/2009 dodano art. 52, zatytułowany „Handel równoległy”, który ma na celu ułatwienie wymiany handlowej środków ochrony roślin między państwami członkowskimi ( 18 ). |
41. |
Ogólnie rzecz biorąc, art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009 dotyczy przypadków, w których środek ochrony roślin, który uzyskał zezwolenie w jednym państwie członkowskim (państwie członkowskim pochodzenia), jest wprowadzany do obrotu w innym państwie członkowskim (państwie członkowskim wprowadzenia), gdy udzielono już zezwolenia dla identycznego środka (środka referencyjnego) ( 19 ). W tym względzie ów przepis wymaga, aby właściwy organ państwa członkowskiego wprowadzenia wydał pozwolenie na handel równoległy, co następuje po przeprowadzeniu procedury uproszczonej, w ramach której należy zbadać, czy środek objęty handlem równoległym i środek referencyjny są identyczne ( 20 ). |
42. |
Rozporządzenie nr 1107/2009 milczy jednak na temat wymogów w zakresie etykietowania, które mają zastosowanie do środków ochrony roślin objętych handlem równoległym, a w szczególności, w odniesieniu do pytania pierwszego w niniejszej sprawie, na temat tego, czy na opakowaniach tych środków powinna się znajdować informacja o nazwie i adresie posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia. |
43. |
Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, wypada przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy dokonywaniu wykładni prawa Unii pod uwagę należy wziąć brzmienie danych przepisów, a także ich kontekst oraz cele regulacji, której część one stanowią ( 21 ). |
44. |
Jeśli chodzi o wykładnię językową, pragnę zauważyć, że ani z brzmienia art. 1 rozporządzenia nr 547/2011, ani też z brzmienia pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego nie wynika, czy nazwa i adres posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia powinny się znajdować na opakowaniu środka ochrony roślin w przypadku jego przywozu równoległego do państwa członkowskiego wprowadzenia. Żadnej wskazówki w tym względzie nie dostarcza także art. 28 rozporządzenia nr 1107/2009. |
45. |
Z kolei art. 52 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009 wyraźnie stanowi, że jego rozdział VII, zatytułowany „Opakowanie, etykietowanie i reklama środków ochrony roślin oraz adiuwantów”, ma zastosowanie do środków ochrony roślin objętych handlem równoległym. W przepisie tym doprecyzowano, że ów rozdział stosuje się „odpowiednio”. |
46. |
Zwracam uwagę, że częścią rozdziału VII rozporządzenia nr 1107/2009 jest między innymi art. 65 ust. 1, który – jak już wskazano – stanowi, iż etykietowanie środków ochrony roślin ma być zgodne z wymogami określonymi w rozporządzeniu nr 547/2011 ( 22 ). Z art. 52 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009 w związku z jego art. 65 ust. 1 wynika zatem, że art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 oraz pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego mają zastosowanie do środków ochrony roślin objętych handlem równoległym. |
47. |
Nie można jednak zapomnieć, że w art. 52 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009 posłużono się słowem „odpowiednio”. Ten przysłówek ( 23 ) sugeruje bowiem, że wymogi w zakresie etykietowania mające zastosowanie do wprowadzania do obrotu środka ochrony roślin na podstawie zezwolenia udzielanego zgodnie z art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 mogą zostać w razie potrzeby dostosowane, tak by odpowiadały specyficznym cechom handlu równoległego środkami ochrony roślin ( 24 ). |
48. |
W związku z tym pozostaje rozstrzygnąć, czy handel równoległy środkiem ochrony roślin, tak jak został on uregulowany w art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009, powoduje, że art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 i pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego należy interpretować i stosować odmiennie w kontekście wprowadzania tego środka do obrotu na podstawie art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009. |
49. |
W pismach procesowych uczestnicy przedstawili w tym względzie różne stanowiska. O ile rząd włoski i wnosząca apelację uważają, że obie sytuacje powinny podlegać identycznym wymogom w zakresie etykietowania, w tym w odniesieniu do informacji o nazwie i adresie posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia, o tyle Republika Grecka, Komisja i druga strona postępowania apelacyjnego uznają zasadniczo, iż zezwolenie na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin i pozwolenie na handel równoległy stanowią akty administracyjne o odmiennym charakterze, co oznacza, że w przypadku handlu równoległego wymóg ustanowiony w pkt 1 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011 musi zostać dostosowany. Proponuję Trybunałowi, by opowiedział się za tą drugą wykładnią. |
50. |
Jak już wyjaśniono, wymóg w zakresie etykietowania dotyczący nazwy i adresu posiadacza zezwolenia, który ma zastosowanie w sytuacjach podlegających regulacji art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009, wypływa stąd, że to właśnie ów posiadacz jest odpowiedzialny za wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin na terytorium państwa członkowskiego. Jak bowiem wynika z łącznej lektury art. 3 pkt 10 i 24 rozporządzenia nr 1107/2009, to właśnie tej osobie fizycznej lub prawnej właściwe organy państwa członkowskiego zezwoliły, w drodze konkretnego aktu administracyjnego, na wprowadzenie owego środka do obrotu po raz pierwszy, po tym jak zweryfikowały, że spełnione są wymogi mające zastosowanie w ramach procedury przewidzianej w owym rozporządzeniu ( 25 ). |
51. |
Z kolei w przypadku handlu równoległego, uregulowanego w art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009, to posiadacz pozwolenia na handel równoległy jest odpowiedzialny za wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu na terytorium państwa członkowskiego wprowadzenia, po tym, jak zostanie ustalone, że wprowadzany środek i środek referencyjny są identyczne ( 26 ). Jak w wyroku Agrimotion ( 27 ) przypomniał Trybunał, pozwolenie na handel równoległy ma charakter indywidualny, co zdaniem Trybunału oznacza, że jedynie posiadacz pozwolenia na handel równoległy może wprowadzać do obrotu dany środek ochrony roślin w państwie członkowskim, które wydało to pozwolenie ( 28 ). |
52. |
Z powyższego wynika, że choć zezwolenie udzielane na podstawie art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 oraz pozwolenie na handel równoległy wydawane zgodnie z art. 52 owego rozporządzenia odgrywają podobną rolę ( 29 ), to jednak pierwszy z tych aktów wiąże jego posiadacza z państwem członkowskim pochodzenia, podczas gdy drugi z nich wiąże jego posiadacza z państwem członkowskim wprowadzenia. W tym kontekście nie można uznać, że udzielenie zezwolenia na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin w państwie członkowskim pochodzenia skutkuje powstaniem po stronie posiadacza tego zezwolenia jakiegokolwiek prawa pochodnego w państwie członkowskim wprowadzenia. Ponadto, jak podnosi druga strona postępowania apelacyjnego, skoro zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia nr 1107/2009 ( 30 ) handel równoległy nie wymaga „zezwolenia” w państwie członkowskim wprowadzenia, lecz jedynie wydania pozwolenia na handel równoległy, to w tym państwie członkowskim nie istnieje „posiadacz zezwolenia”, w szczególności w odniesieniu do środka objętego handlem równoległym, co oznacza, że nie zachodzi konieczność umieszczenia na etykiecie tego środka informacji o takim posiadaczu. |
53. |
W świetle powyższego uważam, zgodnie ze stanowiskiem zajętym przez Republikę Grecką, Komisję i drugą stronę postępowania apelacyjnego, że wymóg przewidziany w pkt 1 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011, który dotyczy nazwy i adresu posiadacza zezwolenia, należy rozumieć, w przypadku handlu równoległego, jako odnoszący się do nazwy i adresu posiadacza pozwolenia na handel równoległy ( 31 ). |
54. |
Wypada uściślić, że powyższa wykładnia jest też zgodna z rozporządzeniem nr 1272/2008, które – jak już zaznaczyłam – również ma zastosowanie do etykietowania środków ochrony roślin na podstawie art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009 ( 32 ). |
55. |
Artykuł 1 ust. 1 lit. b) ppkt (ii) rozporządzenia nr 1272/2008 stanowi bowiem, że celem tego rozporządzenia jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i środowiska, a także swobodnego przepływu substancji poprzez nałożenie na „dostawców […] obowiązku oznakowania i pakowania substancji i mieszanin wprowadzanych do obrotu” ( 33 ). Dokładniej rzecz ujmując, w tytule III rozporządzenia nr 1272/2008, zatytułowanym „Informowanie o zagrożeniu przy pomocy oznakowania”, znajduje się art. 17 ust. 1 lit. a), który przewiduje, że substancja lub mieszanina zaklasyfikowana jako stwarzająca zagrożenie i zawarta w opakowaniu musi być opatrzona etykietą zawierającą „nazwę, adres i numer telefonu dostawcy lub dostawców”. Z kolei w art. 2 pkt 26 rozporządzenia nr 1272/2008 „dostawcę” zdefiniowano jako każdego producenta, importera, dalszego użytkownika lub dystrybutora wprowadzającego do obrotu substancję w jej postaci własnej lub jako składnik mieszaniny. |
56. |
Z tych przepisów wynika, że na etykiecie środka ochrony roślin należy wskazać albo jego producenta, albo jego importera, natomiast nie należy na niej wskazywać obu tych podmiotów, co sprawia, iż upada zasadniczy argument podniesiony przez wnoszącą apelację w postępowaniu głównym, zgodnie z którym na etykiecie takiego środka umieszcza się informację zarówno o posiadaczu zezwolenia, jak i o posiadaczu pozwolenia na handel równoległy. |
57. |
Wykładnia systemowa i kontekstowa odpowiednich przepisów rozporządzenia nr 1107/2009, która uwzględnia również rozporządzenie nr 1272/2008, składnia do uznania, że nazwa i adres posiadacza zezwolenia na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu w państwie członkowskim pochodzenia nie muszą być podawane na etykiecie tego środka, gdy jest on przedmiotem handlu równoległego. Wprost przeciwnie – łączna lektura tych przepisów skłania do wniosku, że art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 w związku z pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego należy interpretować w ten sposób, iż ustanawia on wymóg, aby na etykiecie umieszczano jedynie nazwę i adres posiadacza pozwolenia na handel równoległy. |
58. |
Jeśli chodzi o wykładnię teleologiczną, trzeba zaznaczyć, że zgodnie z motywami 8 i 9 rozporządzenia nr 1107/2009 ów akt prawny służy osiągnięciu różnych celów. Z jednej strony zmierza on do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności rolnictwa unijnego ( 34 ). Z drugiej strony ma on na celu zwiększenie swobodnego przepływu środków ochrony roślin oraz ich dostępności w państwach członkowskich w drodze usunięcia różnic w poziomach ochrony w państwach członkowskich oraz harmonizacji w szczególności zasad dotyczących handlu równoległego tymi środkami. Oba te cele zostały wyraźnie powtórzone w art. 1 ust. 3 rozporządzenia nr 1107/2009, w którym jest także mowa o celu polegającym na poprawie produkcji rolnej ( 35 ). |
59. |
W pierwszej kolejności, co się tyczy celu, jakim jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, należy pamiętać, po pierwsze, że w myśl art. 52 ust. 5 rozporządzenia nr 1107/2009 środek ochrony roślin, dla którego zostało wydane pozwolenie na handel równoległy, może być wprowadzany do obrotu i stosowany tylko zgodnie z postanowieniami i wymogami określonymi w zezwoleniu na wprowadzanie do obrotu środka referencyjnego. Oznacza to, że pozwolenie na handel równoległy musi być spójne z postanowieniami, wymogami i warunkami zawartymi w zezwoleniu na wprowadzanie do obrotu środka referencyjnego, które mają na celu w szczególności zapewnienie ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska w państwie członkowskim wprowadzenia ( 36 ). Zgodnie z podobną logiką art. 52 ust. 6 rozporządzenia nr 1107/2009 uściśla ponadto, że okres ważności pozwolenia na handel równoległy pokrywa się z okresem ważności zezwolenia na wprowadzanie do obrotu identycznego środka referencyjnego. |
60. |
W związku z tym czy to dla konsumenta w państwie członkowskim wprowadzenia, czy też dla właściwych organów tego państwa członkowskiego, na których spoczywa obowiązek zapewnienia prawidłowego, bezpiecznego i zharmonizowanego wprowadzania w życie wymogów ustanowionych w rozporządzeniu nr 1107/2009 ( 37 ), jedynymi istotnymi informacjami pozwalającymi uzyskać pewność, że środek objęty handlem równoległym jest wprowadzany do obrotu i stosowany w ten sam sposób co środek referencyjny, są informacje odnoszące się do pozwolenia na handel równoległy ( 38 ). Te informacje obejmują nazwę i adres jego posiadacza, który – jak wskazano powyżej – jest jedyną osobą odpowiedzialną za wprowadzanie tego konkretnego środka ochrony roślin do obrotu w państwie członkowskim wprowadzenia ( 39 ). Z tej perspektywy informacja na temat nazwy i adresu posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia staje się według mnie zbędna. |
61. |
Ponadto, jak utrzymuje druga strona postępowania apelacyjnego, obowiązek podawania nazwy posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia mógłby, z perspektywy zapewnienia ochrony zdrowia i środowiska, wywołać skutek daleki od optymalnego. W ostatecznym rozrachunku takie oznaczenie mogłoby wprowadzać w błąd użytkowników, skłaniając ich do poszukiwania informacji na temat wymogów dotyczących stosowania danego środka ochrony roślin w państwie członkowskim pochodzenia, w oparciu o założenie, że owe wskazówki są wiążące również i dla nich. Jak już jednak zauważono, wymogi w zakresie stosowania środka ochrony roślin, dotyczące na przykład roślin, na których należy go stosować, dawek, liczby zastosowań oraz warunków stosowania, mogą różnić się od siebie w poszczególnych państwach członkowskich ( 40 ). Istniałoby zatem ryzyko, że środek będzie stosowany w sposób zapewniający przestrzeganie postanowień, wymogów i warunków określonych dla państwa członkowskiego pochodzenia, a nie dla państwa członkowskiego wprowadzenia. |
62. |
Po drugie, prawdą jest, że zgodnie z art. 52 ust. 8 rozporządzenia nr 1107/2009 pozwolenie na handel równoległy może zostać cofnięte, jeżeli zezwolenie dla wprowadzonego środka ochrony roślin zostaje wycofane w państwie członkowskim pochodzenia ze względów bezpieczeństwa lub ze względu na skuteczność. W tym kontekście podanie na etykiecie środka ochrony roślin nazwy i adresu posiadacza zezwolenia w tym państwie członkowskim może się jawić jako istotne. |
63. |
Jak jednak wskazuje Komisja, właściwy organ, który wydaje pozwolenie na handel równoległy w państwie członkowskim wprowadzenia, dysponuje niezbędnymi informacjami pozwalającymi prześledzić pochodzenie przywożonego środka bezpośrednio aż do posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia. Te konkretne informacje są wyraźnie wymagane na podstawie art. 52 ust. 4 lit. a)–c) rozporządzenia nr 1107/2009 oraz muszą zostać podane przy składaniu wniosku o pozwolenie na handel równoległy. |
64. |
W związku z tym jeżeli zezwolenie dla wprowadzonego środka ochrony roślin zostaje wycofane w państwie członkowskim pochodzenia, o czym natychmiast informowane są organy krajowe innych państw członkowskich ( 41 ), właściwy organ w państwie członkowskim wprowadzenia może cofnąć dane pozwolenie na handel równoległy. Oznacza to, że ewentualne uchybienie w obszarze bezpieczeństwa lub skuteczności środka ochrony roślin, który uzyskał zezwolenie w państwie członkowskim pochodzenia, nie uzasadnia odstąpienia od wykładni, w myśl której na etykiecie tego środka w państwie członkowskim wprowadzenia należy podawać jedynie nazwę i adres posiadacza pozwolenia na handel równoległy. |
65. |
Po trzecie, warto zauważyć, że na mocy art. 52 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009 jego art. 44 i art. 56 ust. 4 mają odpowiednio zastosowanie również do środków ochrony roślin objętych handlem równoległym. Zgodnie z pierwszym z owych dwóch przepisów pozwolenie na handel równoległy może zostać wycofane lub zmienione w określonych przypadkach, które zasadniczo dotyczącą sytuacji, w których może wystąpić zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska. Z kolei drugi z tych przepisów ustanawia obowiązek corocznego zgłaszania właściwym organom wszelkich dostępnych informacji na temat braku oczekiwanej skuteczności, wystąpienia odporności i każdego nieoczekiwanego wpływu na rośliny, produkty roślinne lub na środowisko. W kontekście handlu równoległego obie te normy odnoszą się do posiadacza pozwolenia na handel równoległy i mają na celu zapewnienie ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, co uzasadnia podanie na etykiecie danego środka właśnie jego nazwy i adresu. Wydaje się natomiast, że w tym względzie żadnej roli nie odgrywa posiadacz zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia. |
66. |
Z powyższego wynika, że zaproponowana przeze mnie wykładnia art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 i pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego, zgodnie z którą w kontekście handlu równoległego na etykiecie środka ochrony roślin należy podawać informację dotyczącą posiadacza pozwolenia w państwie członkowskim wprowadzenia, a nie informację dotyczącą posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia, zdaje się w pełni odpowiadać celowi polegającemu na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. |
67. |
W drugiej kolejności, jeśli chodzi o przyświecający rozporządzeniu nr 1107/2009 cel polegający na zwiększeniu swobodnego przepływu środków ochrony roślin, chciałabym jedynie wskazać, że moim zdaniem zaproponowana wykładnia nie jest w stanie w jakikolwiek sposób udaremnić jego osiągnięcia. Nie wydaje się ponadto, aby miała ona jakikolwiek (negatywny) wpływ na określone w rozporządzeniu nr 1107/2009 cele w zakresie zachowania konkurencyjności rolnictwa i poprawy produkcji rolnej w Unii Europejskiej. |
68. |
Wykładnia teleologiczna przepisów dotyczących handlu równoległego środkami ochrony roślin nie podważa wykładni wypływającej z analizy kontekstu i systematyki owych przepisów, którą przedstawiono w pkt 57 niniejszej opinii. Wręcz przeciwnie – podanie jedynie nazwy i adresu posiadacza pozwolenia na handel równoległy pozwala na osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska przy jednoczesnym poszanowaniu swobodnego przepływu środków ochrony roślin, należącego do ogólnych celów rozporządzenia nr 1107/2009 ( 42 ). |
69. |
W świetle powyższych rozważań stwierdzam, że żadna z metod wykładni prawa Unii nie doprowadziła mnie do uznania, iż na etykiecie środka ochrony roślin objętego handlem równoległym na podstawie art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009 należy podać nazwę i adres posiadacza zezwolenia w państwie członkowskim pochodzenia. Artykuł 1 rozporządzenia nr 1107/2009 w związku z pkt 1 lit. b) załącznika I do tego aktu prawnego należy natomiast interpretować w ten sposób, że importer, który wprowadza i wprowadza do obrotu środek ochrony roślin w państwie członkowskim na podstawie pozwolenia na handel równoległy, może zastąpić tę informację własną informacją. |
B. W przedmiocie pytania drugiego
70. |
Pytanie drugie sądu odsyłającego dotyczy wykładni art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 w związku z pkt 1 lit. f) załącznika I do tego aktu prawnego. W szczególności, jak już wskazano w pkt 31 niniejszej opinii, sąd ten zwraca się o wyjaśnienie, czy owe przepisy należy interpretować w ten sposób, że w przypadku handlu równoległego numer partii preparatu nadany pierwotnie przez producenta środkowi ochrony roślin musi widnieć w takiej postaci na jego opakowaniu. Sąd odsyłający występuje również do Trybunału o rozstrzygnięcie, czy przepis krajowy, który zezwala importerowi środka ochrony roślin na zastąpienie tej informacji, jest zgodny z rozporządzeniem nr 1107/2009 i rozporządzeniem nr 547/2011, o ile ta osoba prowadzi ewidencję, z której wynika relacja między oboma numerami partii. |
71. |
Dla przypomnienia: załącznik I do rozporządzenia nr 547/2011 wymaga, aby pewne informacje były umieszczane „w sposób wyraźny i trwały” na opakowaniach środków ochrony roślin. Zgodnie z pkt 1 lit. f) owego załącznika do tych informacji zalicza się „numer partii preparatu i datę produkcji”. W celu zinterpretowania tego przepisu należy w ramach analizy rozpatrywanego pytania zastosować reguły wykładni identyczne z tymi, którymi posłużono się przy badaniu pytania pierwszego ( 43 ). |
72. |
Jeśli chodzi o wykładnię językową, na wstępie wypada zauważyć, że rozporządzenie nr 547/2011 nie zawiera definicji „numeru partii”. Niemniej jednak ta definicja znajduje się w innych aktach prawa Unii dotyczących bezpieczeństwa produktów, na przykład w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2021/1280 ( 44 ), zgodnie z którym „partia” [(w polskim tłumaczeniu tego rozporządzenia użyto terminu „seria”)] oznacza „ilość materiału wyjściowego, opakowania lub produktu przetworzonego w ramach jednego procesu lub szeregu procesów w taki sposób, że zakłada się jej jednorodność” ( 45 ). W tym samym rozporządzeniu „numer partii” [(w polskim tłumaczeniu tego rozporządzenia użyto terminu „numer serii”)] zdefiniowano jako „niepowtarzalną kombinację cyfr lub liter, która jednoznacznie identyfikuje daną serię [partię]” ( 46 ). Obie te definicje odzwierciedlają znaczenie przypisywane tym pojęciom w języku potocznym, dlatego też – jak słusznie wskazuje rząd austriacki – można je przyjąć za właściwy punkt odniesienia przy dokonywaniu wykładni pkt 1 lit. f) załącznika I do owego rozporządzenia. |
73. |
Jeśli chodzi o ten właśnie przepis, to już sama okoliczność, że wymaga on podania „numer[u] partii preparatu” środka ochrony roślin, wydaje się wykluczać możliwość zastąpienia tego numeru innym oznaczeniem. Ponadto pkt 1 lit. f) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011 nie tylko odwołuje się do pojęcia „numeru partii”, lecz wskazuje, że na opakowaniu środka ochrony roślin należy podać „numer partii preparatu”, który stanowi większą jednostkę semantyczną. |
74. |
Przepis ten ustanawia zatem powiązanie między numerem partii nadanym środkowi ochrony roślin przez producenta oraz specyficzną formą użytkową tego środka, mianowicie jego konkretnym preparatem lub roztworem ( 47 ). Z kolei owo powiązanie sugeruje, że to właśnie numer partii nadany przez producenta danego środka ochrony roślin powinien jako jedyny widnieć na opakowaniu tego środka, natomiast nie powinien się na nim znajdować na przykład numer wybrany przez importera równoległego. |
75. |
Wreszcie, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że pkt 1 lit. f) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011 wymaga podawania na opakowaniach środka ochrony roślin nie tylko „numeru partii preparatu”, lecz także „daty produkcji” tego środka, potrzeba pozostawienia oryginalnych oznaczeń umieszczonych przez producenta środka ochrony roślin ujawnia się z jeszcze większą mocą. |
76. |
Jak już wyjaśniono, art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 i przepisy załącznika I do tego aktu prawnego należy, na podstawie art. 52 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009, stosować „odpowiednio” do handlu równoległego środkami ochrony roślin. Niemniej jednak inaczej niż w przypadku analizy pytania pierwszego w niniejszej sprawie oraz w przeciwieństwie do wniosku w tym zakresie, którego przyjęcie postuluję, wydaje mi się, że wymóg dotyczący pierwotnego numeru partii nie wymaga – gdy wziąć pod uwagę ogólne cele rozporządzenia nr 1107/2009 i rozporządzenia nr 547/2011 – dostosowania w kontekście handlu równoległego środkami ochrony roślin. |
77. |
W tym względzie należy wskazać, że cele przyświecające wymogowi w zakresie etykietowania ustanowionemu w pkt 1 lit. f) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011, które są także zbieżne z ogólnymi celami rozporządzenia nr 1107/2009 ( 48 ), polegają, po pierwsze, na zapewnieniu identyfikowalności środka oraz, po drugie, na umożliwieniu przeprowadzania ukierunkowanych kontroli. Taki tok rozumowania przyjęto również w opublikowanych przez Komisję wytycznych w sprawie handlu równoległego środkami ochrony roślin ( 49 ), w których zapisano, że podanie numeru partii „ułatwia przeprowadzanie kontroli i zapewnienie identyfikowalności środków objętych handlem równoległym” ( 50 ). |
78. |
Jeśli chodzi o te właśnie cele, numer partii preparatu umożliwia proste i efektywne identyfikowanie środków należących do tej samej partii. Przyjmuje się przecież, że środki opatrzone tym samym numerem partii mają ten sam skład i te same właściwości. W związku z tym, jak podnosi wnosząca apelację, w przypadku wystąpienia zakłóceń na etapie produkcji dane środki można w sposób ukierunkowany i natychmiastowy wycofać z rynku. Jednocześnie pozwala to zagwarantować, że z rynku faktycznie wycofywane są tylko te jednostki produkcyjne danego środka, które można po numerze partii przyporządkować do odnośnej partii. |
79. |
Taka identyfikowalność nie była natomiast zapewniona, gdyby importer równoległy mógł usunąć pierwotny numer partii preparatu i zastąpić go swoim numerem identyfikacyjnym. W takim przypadku pierwotny numer partii preparatu, który stanowi jedyne istotne oznaczenie na potrzeby identyfikowalności, musiałby zostać uprzednio ustalony przez jego porównanie z danymi znajdującymi się w wewnętrznej ewidencji prowadzonej przez importera równoległego, co znacząco skomplikowałoby ewentualne wycofanie środka z rynku. W tym względzie pragnę podkreślić, że właściwe organy w państwie członkowskim wprowadzenia nie mają, w przeciwieństwie do informacji dotyczącej nazwy i adresu posiadacza zezwolenia, która pozostaje w ich bezpośredniej dyspozycji, bezpośredniego dostępu do informacji zawartych w ewidencji prowadzonej przez importera. Taka sytuacja pogarsza też położenie konsumentów, którzy, nie mając wglądu w wewnętrzną ewidencję importera równoległego, nie mogą ustalić, czy posiadany przez nich środek należy do danej partii. |
80. |
Jeśli chodzi o cel dotyczący kontroli, nie ulega wątpliwości, że zastąpienie pierwotnego numeru partii utrudni także przeprowadzanie ukierunkowanych kontroli. Tego rodzaju kontrole związane z wprowadzaniem do obrotu środków ochrony roślin służą zagwarantowaniu prawidłowego, bezpiecznego i zharmonizowanego stosowania wymogów ustanowionych rozporządzeniem nr 1107/2009 ( 51 ) z myślą o zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. W zakresie, w jakim właściwe organy w państwie członkowskim wprowadzenia nie miałyby bezpośredniego dostępu do ewidencji prowadzonej przez importera równoległego, przeprowadzenie takiej kontroli byłoby utrudnione, w tym również w sytuacjach nadzwyczajnych. |
81. |
Z powyższych rozważań wynika, że wykładnia teleologiczna, uwzględniająca przyświecający rozporządzeniu nr 1107/2009 i rozporządzeniu nr 547/2011 cel polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, skłania do przyjęcia wniosku, iż pierwotny numer partii preparatu nie może zostać usunięty z opakowania środka ochrony roślin i zastąpiony innym oznaczeniem, nawet jeżeli importer równoległy prowadzi ewidencję numerów partii i odpowiadających im oznaczeń. |
82. |
Co się tyczy celu, jakim jest ułatwianie swobodnego przepływu, druga strona postępowania apelacyjnego argumentuje, że spoczywający na importerze obowiązek pozostawienia pierwotnego numeru partii nadawanego przez producentów środków ochrony roślin może prowadzić do nadużyć po stronie tych ostatnich podmiotów. Zasadniczo druga strona postępowania apelacyjnego podnosi, że jeżeli ci producenci byliby w stanie ustalić, skąd pochodzą środki objęte handlem równoległym, to mogliby w prosty sposób utrudniać handel równoległy, ograniczając, samodzielnie lub w porozumieniu z dystrybutorami w państwie członkowskim pochodzenia, dostawy tych produktów do importera. W ostatecznym rozrachunku prowadziłoby to do podziału rynku Unii. |
83. |
W tym względzie chciałabym jednak pokrótce przypomnieć, że w razie ewentualnych nadużyć, jakich mógłby się dopuścić, w sposób opisany przez drugą stronę postępowania apelacyjnego, producent środków ochrony roślin – czy to w państwie członkowskim pochodzenia, czy też w państwie członkowskim wprowadzenia – należy podjąć odpowiednie działania przewidziane prawem Unii lub prawem krajowym, na przykład na podstawie art. 101 lub 102 TFUE, o których to postanowieniach druga strona postępowania apelacyjnego wspomina zresztą w swoich uwagach. Z pewnością nie należy dążyć do wyeliminowania tego ryzyka kosztem celu polegającego na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, poprzez utrudnianie odtwarzania pochodzenia danego środka i przeprowadzania ukierunkowanych kontroli, co pozostaje obowiązkiem właściwych organów, jak zostało to wyjaśnione w pkt 77–81 niniejszej opinii. |
84. |
W świetle powyższego stwierdzam, iż art. 1 rozporządzenia nr 547/2011 w związku z pkt 1 lit. f) załącznika I do tego aktu prawnego należy interpretować w ten sposób, że importer, który wprowadza środek ochrony roślin w państwie członkowskim na podstawie pozwolenia na handel równoległy, jest zobowiązany pozostawić na etykiecie tego środka pierwotnie nadany przez producenta numer partii preparatu i nie może zastąpić go własnym oznaczeniem, nawet jeżeli ów importer prowadzi ewidencję, z której wynika relacja między oboma numerami partii. Ponadto uważam, że w zakresie, w jakim przepis krajowy zezwala na takie zastąpienie, należy go uznać za niezgodny z prawem Unii. |
V. Wnioski
85. |
Na podstawie przeprowadzonej powyżej analizy proponuję Trybunałowi, by na dwa pytania prejudycjalne przedstawione przez Hanseatisches Oberlandesgericht Hamburg (wyższy sąd krajowy w Hamburgu, Niemcy) odpowiedział następująco:
|
( 1 ) Język oryginału: angielski.
( 2 ) Rozporządzenie Komisji z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) nr 1107/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów w zakresie etykietowania środków ochrony roślin (Dz.U. 2011, L 155, s. 176).
( 3 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz.U. 2009, L 309, s. 1).
( 4 ) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych (Dz.U. 1999, L 200, s. 1).
( 5 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz.U. 2008, L 353, s. 1).
( 6 ) Zobacz motyw 9 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 7 ) Artykuł 33 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 8 ) Zobacz art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009. Zobacz także rozdział III sekcja 1 podsekcja 2 („Procedura”) rozporządzenia nr 1107/2009, w szczególności jego art. 36.
( 9 ) Artykuł 33 ust. 3 lit. g) rozporządzenia nr 1107/2009.
( 10 ) Artykuł 60 rozporządzenia nr 1272/2008.
( 11 ) Zobacz także motyw 42 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 12 ) Zgodnie z art. 3 pkt 10 i 24 rozporządzenia nr 1107/2009 przez „posiadacza zezwolenia” należy rozumieć osobę fizyczną lub prawną posiadającą zezwolenie na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu, czyli akt administracyjny, na podstawie którego właściwy organ państwa członkowskiego zezwala na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu na swoim terytorium.
( 13 ) Dyrektywa Rady z dnia 15 lipca 1991 r. dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin (Dz.U. L 1991, L 230, s. 1).
( 14 ) Artykuł 83 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 15 ) Wyrok z dnia 11 marca 1999 r., C‑100/96, EU:C:1999:129.
( 16 ) Ibidem, pkt 29–34. Zobacz także wyrok z dnia 21 lutego 2008 r., Komisja/Francja, C‑201/06, EU:C:2008:104, pkt 34.
( 17 ) Wyrok z dnia 8 listopada 2007 r., Escalier i Bonnarel, C‑260/06 i C‑261/06, EU:C:2007:659, pkt 39 i nast.
( 18 ) Zobacz motywy 9, 31 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 19 ) Artykuł 52 ust. 1, 3, 9 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 20 ) Zobacz: motyw 31 rozporządzenia nr 1107/2009; art. 52 ust. 3, 9 owego rozporządzenia.
( 21 ) Zobacz w szczególności wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 27.
( 22 ) Zobacz pkt 36 niniejszej opinii.
( 23 ) Powszechnie przyjmuje się, że słowo „correspondingly” (odpowiednio) oznacza „in a way that is similar to” (w podobny sposób). Zobacz między innymi definicja znajdująca się w słowniku Cambridge, z którą można się zapoznać na stronie https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/correspondingly.
( 24 ) Zobacz w tym względzie wersje francuska i łotewska art. 52 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009, w których, w tej właśnie kolejności, użyto terminów „mutatis mutandis” i „attiecīgi piemēro”.
( 25 ) Zobacz przypisy 8, 12 do niniejszej opinii.
( 26 ) Artykuł 52 ust. 2, 3 rozporządzenia nr 1107/2009. Ta uproszczona procedura nie obejmuje oceny spełnienia zasadniczych wymogów określonych w art. 29 rozporządzenia nr 1107/2009, co według mnie stanowi jeden z powodów wyjaśniających, dlaczego w art. 28 rozporządzenia nr 1107/2009 posłużono się terminem „zezwolenie”, natomiast w jego art. 52 – terminem „pozwolenie”.
( 27 ) Wyrok z dnia 4 marca 2021 r., Agrimotion, C‑912/19, EU:C:2021:173.
( 28 ) Ibidem, pkt 29. Zobacz także wyrok z dnia 8 listopada 2007 r., Escalier i Bonnarel, C‑260/06 i C‑261/06, EU:C:2007:659, pkt 42.
( 29 ) Zobacz w tym względzie art. 28 ust. 1 i ust. 2 lit. e) rozporządzenia nr 1107/2009, z których jasno wynika, że oba te akty zmierzają do umożliwienia wprowadzania do obrotu środka ochrony roślin.
( 30 ) Zobacz także pkt 38, powyżej opinii.
( 31 ) Dla pełności wywodu pragnę pokrótce wskazać, że przypadek handlu równoległego nie jest objęty zakresem stosowania pkt 1 lit. b) człon drugi zdania załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011. Zgodnie z tym przepisem obok nazwy i adresu posiadacza zezwolenia należy także podać, jeżeli nie jest to ten sam podmiot, nazwę i adres osoby odpowiedzialnej za pakowanie i końcowe etykietowanie środka ochrony roślin. Ten człon zdania znajdującego się w pkt 1 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011 dotyczy hurtowników, którym posiadacz zezwolenia sprzedaje środki, o ile to właśnie oni zajmują się ich pakowaniem. Z racji faktu, że hurtownicy nie podlegają procedurze udzielania zezwolenia, muszą być wskazani jako osoby odpowiedzialne za pakowanie i końcowe etykietowanie środka ochrony roślin obok osoby posiadającej zezwolenie na jego wprowadzanie do obrotu.
( 32 ) Jak wskazano w pkt 18 niniejszej opinii, zawarte w art. 65 rozporządzenia nr 1107/2009 odesłanie do dyrektywy 1999/45/WE należy obecnie rozumieć jako odesłanie do rozporządzenia nr 1272/2008, które uchyliło i zastąpiło tę dyrektywę.
( 33 ) Zobacz także motyw 18 rozporządzenia nr 1272/2008.
( 34 ) Zobacz także motyw 42 rozporządzenia nr 1107/2009, który odnosi się konkretnie do celów przyświecających wymogom w zakresie etykietowania, które ustanowiono w tym akcie prawnym.
( 35 ) Zobacz na przykład wyrok z dnia 4 marca 2021 r., Agrimotion, C‑912/19, EU:C:2021:173, pkt 33.
( 36 ) Zobacz w tym względzie art. 31 rozporządzenia nr 1107/2009, zatytułowany „Treść zezwoleń”, w szczególności ust. 2, 3, 4 tego artykułu. Zobacz także art. 36 ust. 3 owego rozporządzenia.
( 37 ) Zobacz motyw 45, rozdział VIII („Kontrole”) rozporządzenia nr 1107/2009.
( 38 ) W art. 52 ust. 11 rozporządzenia nr 1107/2009 na organy państw członkowskich nałożono obowiązek udostępniania publicznie informacji na temat pozwoleń na handel równoległy.
( 39 ) Jak słusznie zauważa druga strona postępowania apelacyjnego, posiadacz pozwolenia na handel równoległy jest odpowiedzialny w szczególności za dostarczenie „karty charakterystyki” środka ochrony roślin objętego handlem równoległym, co ma zasadnicze znaczenie w przypadku, gdy konsument zatruje się tym środkiem. Zobacz art. 31 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz.U. 2006, L 396, s. 1), z późniejszymi zmianami, w związku z art. 18 ust. 1 rozporządzenia nr 1272/2008.
( 40 ) Zobacz art. 36 ust. 3 rozporządzenia nr 1107/2009, który zezwala państwom członkowskim na przyjęcie bardziej rygorystycznych wymogów i warunków stosowania środka ochrony roślin w ramach krajowych środków ograniczających ryzyko.
( 41 ) Zobacz art. 44 ust. 4 rozporządzenia nr 1107/2009.
( 42 ) Zobacz podobnie wyrok z dnia 14 listopada 2019 r., Vaselife International i Chrysal International, C‑445/18, EU:C:2019:968, pkt 54.
( 43 ) Zobacz pkt 43 niniejszej opinii.
( 44 ) Rozporządzenie wykonawcze Komisji z dnia 2 sierpnia 2021 r. w sprawie środków w zakresie dobrej praktyki dystrybucyjnej dotyczącej substancji czynnych stosowanych jako materiały wyjściowe w weterynaryjnych produktach leczniczych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/6 (Dz.U. 2021, L 279, s. 1).
( 45 ) Artykuł 2 lit. m) rozporządzenia wykonawczego 2021/1280.
( 46 ) Artykuł 2 lit. p) rozporządzenia wykonawczego 2021/1280.
( 47 ) Artykuł 3 pkt 3 rozporządzenia nr 1107/2009 stanowi, że „preparaty” oznaczają „mieszaniny lub roztwory złożone z dwóch lub więcej substancji, przeznaczone do stosowania jako środek ochrony roślin lub jako adiuwant”. Większa zbieżność językowa istnieje między francuską wersją tego przepisu, w którym posłużono się terminem „préparations”, oraz francuską wersją pkt 1 lit. f) załącznika I do rozporządzenia nr 547/2011, w której jest mowa o „le numéro de lot et la date de fabrication de la préparation”, a więc o „numerze partii i dacie produkcji preparatu”.
( 48 ) Zobacz pkt 58 niniejszej opinii.
( 49 ) Guidance document concerning the parallel trade of plant protection products (wytyczne w sprawie handlu równoległego środkami ochrony roślin), SANCO/10524/2012, 14 lipca 2015 r. (wersja 5.2).
( 50 ) Ibidem, pkt 4.4.1.
( 51 ) Zobacz przypis 37, powyżej.