1.

W swoim odwołaniu Komisja wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 24 lutego 2021 r., Braesch i in./Komisja ( 2 ), w którym uznano za dopuszczalną wniesioną przez skarżących skargę mającą na celu stwierdzenie nieważności decyzji Komisji Europejskiej o niewnoszeniu zastrzeżeń przyjętej na podstawie art. 4 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2015/1589 ( 3 ), w której Komisja po przeprowadzeniu wstępnego etapu postępowania wyjaśniającego oraz na podstawie zobowiązań zaproponowanych przez władze włoskie stwierdziła, że pomoc państwa przyznana przez Republikę Włoską na rzecz Banca Monte dei Paschi di Siena (zwanego dalej „BMPS”) jest zgodna z rynkiem wewnętrznym ( 4 ).

2.

Sprawa ta stanowi dla Trybunału sposobność uściślenia przesłanek dopuszczalności skargi na decyzję o niewnoszeniu zastrzeżeń względem środka pomocy państwa, a w szczególności przesłanek, których spełnienie pozwala zakwalifikować osoby, które nie są konkurentami beneficjenta tego środka i nie twierdzą, że ma on wpływ na ich sytuację rynkową, jako „zainteresowane strony” w rozumieniu art. 108 ust. 2 TFUE lub art. 1 lit. h) rozporządzenia 2015/1589 ( 5 ), by móc powołać się na legitymację procesową czynną do zaskarżenia tej decyzji.

3.

Pierwszym skarżącym w pierwszej instancji ( 6 ) jest przedstawiciel właścicieli obligacji zwanych „Floating Rate Equity-Linked Subordinated Hybrid-FRESH” 2008 (zwanych dalej „obligacjami FRESH”), a pozostałymi skarżącymi w pierwszej instancji ( 7 )są właściciele tych obligacji.

4.

Wspomniane obligacje zostały wyemitowane w 2008 r. w ramach następującej operacji:

5.

W 2016 r. władze włoskie przyjęły dekret z mocą ustawy nr 237/2016 ( 9 ), określający ramy prawne pomocy na utrzymanie płynności finansowej i przypadków prewencyjnego dokapitalizowania ( 10 ), a w 2017 r. zgłosiły Komisji pomoc w zakresie dokapitalizowania BMPS w kwocie 5,4 mld EUR (zwaną dalej „sporną pomocą”) ( 11 ) wraz z planem restrukturyzacji i zobowiązaniami ( 12 ).

6.

Plan restrukturyzacji przewidywał między innymi środki podziału obciążenia, w ramach których kapitały własne, hybrydowe papiery wartościowe i obligacje podporządkowane miały kompensować ewentualne straty BMPS, zanim zostanie mu przyznana pomoc państwa. Środki te obejmowały anulowanie umów FRESH.

7.

W spornej decyzji, przyjętej po przeprowadzeniu wstępnego etapu postępowania wyjaśniającego, Komisja stwierdziła na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE ( 13 ), że sporna pomoc jest zgodna z rynkiem wewnętrznym, uwzględniając między innymi komunikat Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 sierpnia 2013 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego („komunikat bankowy”) ( 14 ) oraz dyrektywę 2014/59/UE ( 15 ).

8.

Jeśli chodzi w szczególności o zgodność spornej pomocy z komunikatem dotyczącym sektora bankowego, Komisja uznała między innymi, że podział obciążenia pomiędzy właścicieli akcji i podporządkowanych papierów wartościowych jest odpowiedni, ponieważ ogranicza koszty restrukturyzacji i kwotę pomocy do minimum, zgodnie z wymogami komunikatu dotyczącego sektora bankowego ( 16 ).

9.

Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 5 marca 2018 r., skarżący wnieśli na podstawie art. 263 akapit czwarty TFUE skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.

10.

Na poparcie skargi podnieśli oni pięć zarzutów, z których ostatni dotyczył naruszenia art. 108 ust. 2 i 3 TFUE, art. 4 ust. 3 i 4 rozporządzenia 2015/1589, jak również ich uprawnień procesowych, ponieważ Komisja nie wszczęła formalnego postępowania wyjaśniającego, mimo że istniały poważne wątpliwości co do zgodności środków podziału obciążenia, stanowiących część spornej pomocy, z prawem Unii ( 17 ).

11.

Odrębnym pismem, złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 16 maja 2018 r., Komisja podniosła zarzut niedopuszczalności na podstawie art. 130 regulaminu postępowania przed Sądem. Skarżący przedłożyli swoje uwagi w przedmiocie tego zarzutu w dniu 10 lipca 2018 r., a na rozprawie w dniu 9 lipca 2020 r. wysłuchano wystąpień stron oraz ich odpowiedzi na pytania Sądu zadane na piśmie oraz ustnie.

12.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd, nie orzekając co do istoty, oddalił podniesiony przez Komisję zarzut niedopuszczalności ( 18 ). Stwierdziwszy w pkt 35–41 tego wyroku, że skarżący mają status „zainteresowanej strony” w rozumieniu, odpowiednio, art. 108 ust. 2 TFUE i art. 1 lit. h) rozporządzenia 2015/1589, Sąd uznał, że przysługuje im, po pierwsze, interes prawny ( 19 ), a po drugie, legitymacja procesowa czynna, ponieważ sporna decyzja dotyczy skarżących, jako „zainteresowanych stron”, bezpośrednio i indywidualnie ( 20 ).

13.

W swoim odwołaniu Komisja wnosi do Trybunału o uchylenie zaskarżonego wyroku, wydanie orzeczenia w przedmiocie skargi wniesionej w pierwszej instancji odrzucającego skargę jako niedopuszczalną i obciążenie skarżących w pierwszej instancji kosztami postępowania.

14.

Skarżący w pierwszej instancji, będący drugą stroną postępowania odwoławczego, wnoszą o oddalenie odwołania i obciążenie Komisji kosztami postępowania.

15.

Strony odpowiedziały również na pytania zadane przez Trybunał podczas rozprawy, która odbyła się w dniu 7 kwietnia 2022 r.

16.

W zaskarżonym wyroku Sąd orzekł, że skarga wniesiona przez skarżących w pierwszej instancji jest dopuszczalna, ponieważ przysługuje im interes prawny i legitymacja procesowa czynna na mocy art. 263 akapit czwarty TFUE. Jeśli chodzi, ściślej rzecz biorąc, o legitymację procesową czynną, żądanie skarżących w pierwszej instancji dotyczące stwierdzenia nieważności spornej decyzji zostało uznane za dopuszczalne ze względu na posiadanie przez nich przymiotu „zainteresowanych stron” oraz w celu zapewnienia ochrony uprawnień procesowych, które wywodzą oni z art. 108 ust. 2 TFUE i art. 6 ust. 1 rozporządzenia 2015/1589.

17.

Na poparcie swojego odwołania Komisja podnosi jedyny zarzut, dotyczący przyjęcia przez Sąd błędnej kwalifikacji skarżących w pierwszej instancji jako „zainteresowanych stron”.

18.

Analizując odwołanie, będę się zasadniczo kierował trzyczęściowym podziałem argumentów przyjętym przez strony. Najpierw zajmę się pojęciem legitymacji procesowej czynnej przysługującej „zainteresowanym stronom” na gruncie przepisów prawa Unii w dziedzinie pomocy państwa, aby następnie przeanalizować stosowanie pojęcia „zainteresowanych stron” w zaskarżonym wyroku, które to pojęcie stanowi przedmiot jedynego zarzutu odwołania, a wreszcie, zwięźle omówię argument Komisji dotyczący nieistotności postępowań toczących się przed sądami krajowymi do celów oceny legitymacji procesowej czynnej przysługującej drugiej stronie postępowania.

19.

W pierwszej kolejności pragnę przypomnieć, że zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE w sytuacji, gdy Komisja uznaje, iż plan przyznania pomocy nie jest zgodny z rynkiem wewnętrznym, wszczyna ona bezzwłocznie formalne postępowanie wyjaśniające przewidziane w ust. 2 tego artykułu. Zgodnie z tym ostatnim przepisem po przeprowadzeniu tego postępowania Komisja podejmuje decyzję „po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag”.

20.

W tym kontekście art. 4 rozporządzenia 2015/1589 przewiduje badanie wstępne środka pomocowego, mające na celu umożliwienie Komisji sformułowania wstępnej opinii co do tego, czy środki te mają charakter pomocy państwa, i co do ich ewentualnej zgodności z rynkiem wewnętrznym. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu, w przypadku gdy Komisja stwierdza, że nie ma żadnych wątpliwości co do zgodności środka będącego przedmiotem zgłoszenia z rynkiem wewnętrznym, w stopniu, w jakim mieści się on w zakresie art. 107 ust. 1 TFUE, podejmuje ona decyzję o niewnoszeniu zastrzeżeń ( 21 ).

21.

W drugiej kolejności, jeśli chodzi o dopuszczalność skargi na taką decyzję, pragnę zauważyć, po pierwsze, że zgodnie z art. 263 akapit czwarty TFUE każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść na warunkach przewidzianych w akapitach pierwszym i drugim tego artykułu skargę między innymi na akty, które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.

22.

Po drugie, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału decyzja o niewnoszeniu zastrzeżeń przyjęta zgodnie z art. 4 ust. 3 rozporządzenia 2015/1589 wywiera bezpośredni i indywidualny wpływ na każdą zainteresowaną stronę w rozumieniu art. 1 lit. h) tego rozporządzenia. Beneficjenci gwarancji procesowych przewidzianych w art. 108 ust. 2 TFUE i w art. 6 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia mogą bowiem uzyskać ochronę tych gwarancji jedynie poprzez możliwość zaskarżenia takiej decyzji przed sądem Unii ( 22 ).

23.

Skoro zatem w niniejszym przypadku sporną decyzją jest decyzja o niewnoszeniu zastrzeżeń, a skarżący w pierwszej instancji podnieśli naruszenie przysługujących im uprawnień procesowych ( 23 ), wystarczy, że wykażą oni, iż posiadają status zainteresowanych stron, aby można było uznać, że posiadają legitymację procesową czynną w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE.

24.

W trzeciej kolejności pragnę przypomnieć, że zgodnie z art. 1 lit. h) rozporządzenia 2015/1589 pojęcie „zainteresowanej strony” oznacza między innymi jakiekolwiek osoby, przedsiębiorstwa lub związki przedsiębiorstw, na których interesy może mieć wpływ przyznanie pomocy, w szczególności beneficjentów pomocy, konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa lub stowarzyszenia handlowe [zawodowe] ( 24 ). Chodzi zatem o nieokreślony zbiór adresatów ( 25 ). Poza tym zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, aby można było zakwalifikować daną osobę, przedsiębiorstwo lub związek przedsiębiorstw jako „zainteresowaną stronę”, podmioty te muszą wykazać w sposób wymagany prawem, że pomoc może mieć konkretny wpływ na ich sytuację lub sytuację osób, które reprezentują ( 26 ).

25.

W niniejszej sprawie osoby i podmioty stanowiące drugą stronę postępowania nie znajdują się wśród „zainteresowanych stron”, które zostały wprost wskazane tytułem przykładu w art. 1 lit. h) rozporządzenia 2015/1589 ( 27 ). Powstaje zatem zagadnienie, czy sporna pomoc może mieć konkretny wpływ na ich sytuację.

26.

Jeśli chodzi o tę kwestię, Komisja podnosi, że Trybunał uznawał za zainteresowane strony wyłącznie skarżących, którzy wykazywali, iż sporna pomoc państwa mogła mieć konkretny wpływ na ich sytuację pozostający „w związku z konkurencją”, natomiast druga strona postępowania odpowiada, że o ile do celów wykazania statusu „zainteresowanej strony” skarżący musi wykazać, że sporny środek wywiera niekorzystny wpływ na jego sytuację, o tyle nie ma wymogu, aby ten wpływ miał charakter konkurencyjny.

27.

Pragnę zauważyć, że Trybunał wielokrotnie orzekał, iż konkretny wpływ na sytuację skarżącego może być konsekwencją oddziaływania na jego pozycję konkurencyjną, nawet w przypadku nieistnienia bezpośredniej konkurencji z beneficjentem spornego środka, tak jak to było między innymi w przypadku powoływanych przez Komisję wyroków 3F/Komisja ( 28 ) i Komisja/Kronoply i Kronotex ( 29 ).

28.

Ściślej rzecz ujmując, w wyroku 3F/Komisja Trybunał stwierdził najpierw, że „nie jest wykluczone, że związek zawodowy pracowników może zostać uznany za »zainteresowaną stronę« w rozumieniu art. 88 ust. 2 WE [obecnie art. 108 ust. 2 TFUE], jeżeli związek ten lub jego członkowie wykażą, że ich interesy mogłyby zostać naruszone w wyniku przyznania pomocy”, oraz że „[z]wiązek ten powinien jednak wykazać w sposób wystarczający pod względem prawnym, że omawiana pomoc może mieć konkretny wpływ na sytuację tego związku lub marynarzy, których związek ten reprezentuje” ( 30 ), przy czym nie uściślił dalej znaczenia owego pojęcia „konkretnego wpływu”. Następnie, przenosząc tę zasadę na grunt rozpatrywanej sprawy, Trybunał wskazał między innymi, że „wnoszący odwołanie musi wystarczająco pod względem prawnym wykazać ewentualny wpływ przyznania pomocy na jego interesy, co będzie miało miejsce, jeżeli udowodni, iż znajduje się w pozycji konkurencyjnej względem innych związków zawodowych funkcjonujących na tym samym rynku” ( 31 ).

29.

W wyroku Komisja/Kronoply i Kronotex Trybunał najpierw przypomniał zasadę ustaloną w pkt 33 wyroku 3F/Komisja, zgodnie z którą aby dane przedsiębiorstwo można było zakwalifikować jako zainteresowaną stronę, „przedsiębiorstwo to musi wykazać w sposób wymagany prawem, że pomoc może mieć konkretny wpływ na jego sytuację”, a następnie przeniósł tę zasadę na grunt rozpatrywanej sprawy, stwierdzając, że Sąd nie naruszył prawa, uznając, iż skarżące posiadają status zainteresowanych stron w rozumieniu art. 1 lit. h) rozporządzenia nr 659/99 [który został zastąpiony przez art. 1 lit. h) rozporządzenia 2015/1589], głównie dlatego, że wykazały one w sposób wymagany prawem istnienie stosunku konkurencji, jak również potencjalny wpływ na ich pozycję rynkową, będący wynikiem przyznania kwestionowanej pomocy ( 32 ).

30.

Jednakże o ile z tych dwóch wyroków wynika, że wpływ na pozycję rynkową skarżącego, niezależnie od tego, czy jest on bezpośrednim konkurentem beneficjenta domniemanej pomocy państwa, jest wystarczający, aby skarżący został zakwalifikowany jako „zainteresowana strona”, o tyle nie można z nich wywodzić, że wpływ ten jest również konieczny dla przyjęcia takiej kwalifikacji.

31.

Moim zdaniem wykładnia ta znajduje dodatkowo potwierdzenie w nowszym wyroku z dnia 2 września 2021 r., Ja zum Nürburgring/Komisja ( 33 ), w którym Trybunał zgodnie z propozycją rzecznika generalnego ( 34 ) zdecydowanie oddalił argument Komisji, że status „zainteresowanej strony” zakłada istnienie stosunku konkurencji, stwierdzając między innymi, że podmiot, który nie konkuruje z beneficjentem spornej pomocy, może zostać uznany za „zainteresowaną stronę”, pod warunkiem że wykaże, iż jego interesy mogłyby zostać naruszone przez przyznanie tej pomocy, co wymaga wykazania, że pomoc ta może mieć „konkretny wpływ na jego sytuację” ( 35 ).

32.

Otóż o ile z orzecznictwa tego wynika, że status „zainteresowanej strony” nie musi koniecznie wynikać z istnienia konkretnego, mającego związek z konkurencją, wpływu na sytuację skarżącego, lecz z istnienia konkretnego wpływu na jego sytuację w szerszym znaczeniu, o tyle należy jeszcze ustalić, jakie są zakres i granice takiego konkretnego wpływu.

33.

W tym celu nie należy według mnie rozszerzać zakresu pojęcia „zainteresowanej strony” do tego stopnia, by obejmowało ono każdą stronę, która może uskarżać się na pogorszenie swojej sytuacji materialnej poprzez samo porównanie tej sytuacji z czasu sprzed przyjęcia i po przyjęciu decyzji o niewnoszeniu zastrzeżeń, jeśli decyzja ta, a ściślej pomoc państwa uznana za zgodną z prawem, nie jest przyczyną tej sytuacji, gdyż takie rozszerzenie prowadziłoby de facto do wprowadzenia „actio popularis”. Aby zdefiniować pojęcie „zainteresowanej strony”, należałoby zatem odnieść się do konkretnego interesu, mianowicie interesu związanego ze stosowaniem przepisów w dziedzinie pomocy państwa, a zatem dotyczącego elementów istotnych dla oceny zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym ( 36 ). Moim zdaniem przyjęcie szerszego podejścia groziłoby ryzykiem wykorzystania przepisów dotyczących pomocy państwa do innych celów.

34.

Uważam, że stwierdzenie takiego konkretnego interesu, czyli interesu związanego ze stosowaniem przepisów w dziedzinie pomocy państwa, byłoby możliwe wówczas, gdy przyznanie spornej pomocy ma (lub mogłoby mieć) wpływ na sytuację skarżącego, czyli wówczas, gdy pomoc ta, w postaci zatwierdzonej przez Komisję w decyzji o niewnoszeniu zastrzeżeń ( 37 ), może mieć konkretny wpływ na jego sytuację ( 38 ), niezależnie od jakiegokolwiek stosunku konkurencji (rzeczywistej i potencjalnej) w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE z beneficjentem pomocy lub od wszelkiego wpływu mającego związek z konkurencją ( 39 ).

35.

Jeśli chodzi o tę kwestię, użyteczne wydaje mi się przytoczenie niedawnego wyroku Sądu z dnia 15 września 2021 r., CAPA i in./Komisja ( 40 ), w którym Sąd nie przyznał statusu „zainteresowanych stron” skarżącym takim jak spółdzielnia rybacka oraz przedsiębiorstwa rybackie lub kapitanowie-rybacy, którzy zaskarżyli decyzję o niewnoszeniu zastrzeżeń, w której Komisja uznała za zgodne z rynkiem wewnętrznym sześć francuskich projektów morskich farm wiatrowych położonych na obszarach morskich, na których skarżący rybacy prowadzą połowy.

36.

W sprawie tej skarżący nie powoływali się na stosunek konkurencji z beneficjentami spornej pomocy, lecz wskazywali na istnienie ryzyka konkretnego wpływu tej pomocy na ich sytuację, między innymi z powodu prawnych ograniczeń w zakresie żeglugi przewidzianych na obszarach, których dotyczą te projekty, oraz potencjalnie negatywny wpływ wspomnianych projektów na środowisko morskie i zasoby rybne ( 41 ). Sąd uznał jednakże, iż skarżący nie wykazali ryzyka konkretnego wpływu wspomnianej pomocy na ich sytuację, ponieważ w istocie mechanizm przyznawania spornej pomocy nie ma związku ze wskazywanymi skutkami rozpatrywanych projektów dla działalności skarżących rybaków ( 42 ).

37.

Niezależnie od mojej opinii w tej sprawie będącej obecnie przedmiotem odwołania ( 43 ), wydaje mi się, że wyrok Sądu w tej sprawie potwierdza, iż w chwili obecnej orzecznictwo sądów Unii, uznając, że do celów uzyskania statusu „zainteresowanej strony” można powoływać się na konkretny wpływ na sytuację skarżącego, niekoniecznie związany z jego pozycją rynkową, wyklucza jednocześnie możliwość rozszerzenia takiego statusu na sytuacje, w których wpływ ten nie jest bezpośrednio związany z rozpatrywaną pomocą – w tym ze wszystkimi elementami mającymi znaczenie dla jej zgodności z rynkiem wewnętrznym – a więc z decyzją o niewnoszeniu zastrzeżeń co do tej pomocy.

38.

Podsumowując, wydaje mi się, że dla stwierdzenia statusu „zainteresowanej strony” konieczne jest wykazanie konkretnego wpływu na sytuację tej strony, związanego ze stosowaniem przepisów w dziedzinie pomocy państwa, a ściślej rzecz ujmując, z przyznaniem pomocy przez państwo. Innymi słowy, wydaje mi się, że skarżącemu można przyznać status „zainteresowanej strony”, jeżeli pomoc ta, w formie zatwierdzonej decyzją o niewnoszeniu zastrzeżeń, jest źródłem oddziaływania na skarżącego.

39.

Moim zdaniem istotnych wskazówek na ten temat można zaczerpnąć z samej spornej decyzji. Jeżeli bowiem wynika z niej, że Komisja, oceniając zgodność pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym, uwzględniła interesy niektórych stron lub skutki tej pomocy odnoszące się do innych stron (co ma miejsce w przypadku zobowiązań), to okoliczność ta pomaga ustalić ograniczony krąg osób, na których interesy wywiera wpływ ta decyzja ( 44 ).

40.

W ramach jedynego zarzutu odwołania Komisja zarzuca w istocie Sądowi, że stwierdził on, iż skarżącym przysługuje legitymacja procesowa czynna do zaskarżenia spornej decyzji na podstawie art. 263 akapit czwarty TFUE, uznając ich za „zainteresowane strony” jedynie z powodu straty gospodarczej, jaką rzekomo ponieśli jako właściciele obligacji FRESH, wynikającej ze środków podziału obciążenia zastosowanych przez Republikę Włoską względem wierzycieli podporządkowanych BMPS. Zdaniem Komisji Sąd zastosował zatem zbyt szeroką wykładnię pojęcia „zainteresowanej strony”, włączając do niego nie tylko podmioty, wobec których pomoc państwa mogłaby wywrzeć skutki w sferze konkurencji, lecz również podmioty kwestionujące inne aspekty tej pomocy, niemające żadnego związku z konkurencją.

41.

W zaskarżonym wyroku Sąd uznał, że sporna decyzja dotyczy skarżących bezpośrednio i indywidualnie, biorąc pod uwagę fakt, że są oni „zainteresowanymi stronami” ( 45 ) i że powołali się na naruszenie swoich uprawnień procesowych ( 46 ). Nie kwalifikując skarżących jako rzeczywistych lub potencjalnych konkurentów beneficjenta spornej pomocy ani nie stwierdzając, że sporna decyzja może wywrzeć konkretny wpływ na ich sytuację „w związku z konkurencją”, Sąd uznał w istocie, że pomoc ta mogła wywrzeć taki wpływ z tego powodu, że zobowiązania władz włoskich, a w szczególności plan restrukturyzacji, który był źródłem domniemanej straty gospodarczej, stanowiły integralną część tej pomocy i jako takie zostały zbadane przez Komisję w ramach oceny zgodności, przy czym nie jest istotne, że skarżący nie kwestionowali samej zgodności tych środków z rynkiem wewnętrznym ( 47 ).

42.

Główna trudność tej sprawy polega na tym, że to nie rozpatrywane środki, czyli pomoc na utrzymanie płynności finansowej i dokapitalizowanie na rzecz BMPS, wywarły wpływ na skarżących w pierwszej instancji, lecz raczej środki podziału obciążenia stanowiące integralną część zobowiązań podjętych przez władze włoskie w celu zatwierdzenia spornej pomocy, wchodzące w skład wszystkich środków zgłoszonych przez te władze i zatwierdzonych przez Komisję.

43.

Jednakże w świetle orzecznictwa przeanalizowanego w pkt 22–37 niniejszej opinii wydaje mi się, że Sąd nie naruszył prawa, stwierdzając, iż wspomniane okoliczności są wystarczające, aby uznać skarżących za „zainteresowane strony”.

44.

Przede wszystkim prawdą jest bowiem, że anulowanie umów FRESH, z którego wynikły straty w wypłacie kuponów związanych z będącymi własnością skarżących obligacjami FRESH, jest konsekwencją decyzji władz włoskich o wprowadzeniu podziału obciążenia pomiędzy akcjonariuszy a wierzycieli podporządkowanych BMPS w ramach planu restrukturyzacji tego banku. Prawdą jest również, jak podnosi Komisja, że skarżący co do zasady nie kwestionują zgodności rozpatrywanych środków z rynkiem wewnętrznym.

45.

Niemniej, jak zauważył Sąd ( 48 ), rozpatrywane środki i zobowiązania mają nierozerwalny charakter, ponieważ zobowiązania te są warunkiem uznania pomocy za zgodną z rynkiem wewnętrznym ( 49 ). Jak bowiem wynika z pkt 41, 43 i 44 komunikatu dotyczącego sektora bankowego, odpowiedni podział obciążenia, od którego komunikat ten uzależnia przyznanie pomocy państwa, wymaga przede wszystkim pokrycia strat kapitałem własnym, a następnie co do zasady wkładu wierzycieli podporządkowanych ( 50 ).

46.

Nie można zatem uznać, jak to czyni Komisja, że środki podziału obciążenia w ramach planu restrukturyzacji BMPS były niezależne od pomocy państwa i wynikały ze swobodnego wyboru władz włoskich. Pragnę bowiem przypomnieć, że środki podziału obciążenia stanowiły integralną część spornej pomocy, zgłoszonej przez władze włoskie i zatwierdzonej przez Komisję, i odegrały istotną rolę w ramach oceny zgodności tych środków z rynkiem wewnętrznym ( 51 ).

47.

W związku z powyższym wbrew argumentom Komisji nie wydaje mi się, aby środki podziału obciążenia stanowiły jedynie „założenie faktyczne” dla zatwierdzenia pomocy przez Komisję. Stanowią one raczej warunek zgodności zgłoszonej pomocy z rynkiem wewnętrznym, sformułowany przez Komisję w komunikacie dotyczącym sektora bankowego ( 52 ).

48.

Jeśli chodzi w szczególności o argument Komisji, zgodnie z którym zgodność z zawartymi w tym komunikacie postanowieniami dotyczącymi podziału obciążenia jest wystarczająca, lecz nie niezbędna do tego, by instytucja ta uznała sporną pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym, a państwo członkowskie może nie proponować jej środków podziału obciążenia przewidzianych w tym komunikacie, jeżeli ma inne koncepcje, należy stwierdzić, że trudno jest wyobrazić sobie, jakie „inne koncepcje” lub „spersonalizowane” środki, o których wspomina ta instytucja, mogłyby zastąpić tę kluczową zasadę podziału obciążenia, która odgrywa fundamentalną rolę w systemie wprowadzonym przez ten komunikat do celów stosowania art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, tym bardziej w okolicznościach niniejszej sprawy, w których interwencja władz włoskich w celu uniknięcia upadłości BMPS i wynikająca z tego konieczność zgody Komisji miały wyjątkowo pilny charakter.

49.

Następnie prawdą jest również, jak zauważa Komisja tytułem uzupełnienia, że sami skarżący nie są właścicielami akcji FRESH (wyemitowanych przez BMPS i subskrybowanych przez spółkę JPM) i nie są stronami umów FRESH (zawartych między BMPS a spółką JPM), które zostały anulowane w następstwie środków podziału obciążenia, lecz są właścicielami obligacji FRESH (wyemitowanych przez MUFJ, aby zapewnić spółce JPM fundusze niezbędne do subskrybowania akcji FRESH).

50.

Jednakże, jak stwierdził Sąd w zaskarżonym wyroku, ze względu na współzależność poszczególnych stosunków umownych leżących u podstaw instrumentów FRESH, anulowanie umów FRESH mogło spowodować stratę gospodarczą po stronie skarżących w pierwszej instancji z uwagi na stratę w wypłacie kuponów związanych z obligacjami FRESH; przyjęcie spornej decyzji mogło więc wywrzeć konkretny wpływ na ich sytuację. Wydaje mi się zatem, że sporna pomoc, zgłoszona przez władze włoskie i uznana w spornej decyzji za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeśli uwzględni się zobowiązania podjęte przez władze włoskie w celu uznania tej zgodności, godzi w interesy skarżących w pierwszej instancji ( 53 ).

51.

Wreszcie, jestem zdania, że powoływane przez Komisję postanowienie z dnia 26 marca 2014 r., Adorisio i in./Komisja ( 54 ), i wyrok z dnia 19 grudnia 2019 r., BPC Lux 2 i in./Komisja ( 55 ), nie zmieniają powyższej oceny ( 56 ). W postanowieniu Adorisio i in./Komisja Sąd orzekł bowiem, że właściciele bankowych obligacji podporządkowanych, wywłaszczeni w kontekście nacjonalizacji tego banku, nie posiadali interesu prawnego, aby zaskarżyć decyzję Komisji o niewnoszeniu zastrzeżeń względem dwóch środków pomocowych zgłoszonych w kontekście tej nacjonalizacji ( 57 ), która to ocena nie jest istotna dla wykładni innej przesłanki, jaką jest przesłanka odnosząca się do legitymacji procesowej czynnej ( 58 ). W wyroku BPC Lux 2 i in./Komisja Sąd orzekł, że właściciele bankowych obligacji podporządkowanych, których wartość zmniejszyła się w następstwie procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, nie mają legitymacji procesowej czynnej do zaskarżenia decyzji Komisji o niewnoszeniu zastrzeżeń, dotyczącej środka pomocowego zgłoszonego w kontekście tej procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji ( 59 ). Sąd stwierdził bowiem w tym wyroku, że zmniejszenie wartości rozpatrywanych obligacji miało źródło w decyzji władz krajowych o poddaniu banku procedurze restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji – dla której w obliczu sytuacji ekonomicznej banku odnotowującego straty nie było alternatywy – a nie w przyznaniu spornej pomocy, inaczej niż w niniejszej sprawie, w której anulowanie umów FRESH jest konsekwencją środków podziału obciążenia, stanowiących integralną część spornej pomocy, która została zgłoszona i zatwierdzona.

52.

Podsumowując, wydaje mi się, że Komisja nie wykazała, iż Sąd naruszył prawo, oddalając podniesiony przez tę instytucję zarzut niedopuszczalności i uznając skargę za dopuszczalną.

53.

Nie podnosząc odrębnego zarzutu, Komisja wskazuje, że okoliczność, iż podmioty będące drugą stroną postępowania zainicjowały postępowanie przed sądami luksemburskimi przeciwko rozwiązaniu umów FRESH przez BMPS, nie umożliwia uznania ich za „zainteresowane strony” i nie daje im legitymacji procesowej czynnej do zakwestionowania spornej decyzji. Postępowania te są istotne wyłącznie do celów badania interesu prawnego drugiej strony postępowania, co stanowi odrębny wymóg od wymogu posiadania legitymacji procesowej czynnej, będącego przedmiotem odwołania w niniejszej sprawie.

54.

Jeśli chodzi o tę kwestię, wystarczy zauważyć, że Sąd nie wywiódł z tych postępowań żadnych skutków, jeśli chodzi o posiadanie przez podmioty będące drugą stroną postępowania statusu zainteresowanych stron w rozumieniu art. 108 ust. 2 TFUE i art. 1 lit. h) rozporządzenia 2015/1589.

55.

Argument ten jest zatem pozbawiony znaczenia w niniejszym przypadku, a w konsekwencji – bezskuteczny.

56.

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania, mającego zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

57.

Ponieważ Komisja przegrała sprawę, proponuję obciążyć ją kosztami postępowania.

58.

Mając na względzie powyższe rozważania, proponuję, aby Trybunał: