WYROK TRYBUNAŁU (dziewiąta izba)
z dnia 13 stycznia 2022 r. ( *1 )
Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 2011/7/UE – Zwalczanie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych – Zakres stosowania – Pojęcie „transakcji handlowych” – Organ publiczny będący wierzycielem przedsiębiorstwa – Wyłączenie – Oddanie nieruchomości przez organ publiczny w użytkowanie wieczyste na rzecz przedsiębiorstwa w zamian za uiszczenie opłaty rocznej
W sprawie C‑327/20
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Okręgowy w Opolu (Polska) postanowieniem z dnia 10 marca 2020 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 22 lipca 2020 r., w postępowaniu:
Skarb Państwa – Starosta Nyski
przeciwko
New Media Development & Hotel Services sp. z o.o.,
TRYBUNAŁ (dziewiąta izba),
w składzie: K. Jürimäe, prezes trzeciej izby, pełniąca obowiązki prezesa dziewiątej izby, S. Rodin i N. Piçarra (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: J. Richard de la Tour,
sekretarz: A. Calot Escobar,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– |
w imieniu rządu polskiego – B. Majczyna, w charakterze pełnomocnika, |
– |
w imieniu Komisji Europejskiej – M. Brauhoff i G. Gattinara, w charakterze pełnomocników, |
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 6 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2000/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz.U. 2000, L 200, s. 35), a także art. 2 pkt 1 i art. 12 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz.U. 2011, L 48, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2012, L 233, s. 3). |
2 |
Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Skarbem Państwa – Starostą Nyskim (Polska) (zwanym dalej „Skarbem Państwa”) a New Media Development & Hotel Services sp. z o.o. (zwaną dalej „New Media”) w przedmiocie odsetek, jakie należy zastosować z tytułu zwłoki w uiszczeniu opłaty rocznej należnej Skarbowi Państwa tytułem wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste gruntu zbytego na rzecz owej spółki. |
Ramy prawne
Prawo Unii
Dyrektywa 2011/7
3 |
Motywy 3, 8, 9, 14 i 23 dyrektywy 2011/7 mają następujące brzmienie:
[…]
[…]
[…]
|
4 |
Artykuł 1 owej dyrektywy, zatytułowany „Przedmiot i zakres stosowania”, stanowi: „1. Celem niniejszej dyrektywy jest zwalczanie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, wspierając tym samym konkurencyjność przedsiębiorstw, a w szczególności [małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP)]. 2. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do wszystkich płatności, które stanowią wynagrodzenie w transakcjach handlowych. […]”. |
5 |
Artykuł 2 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, ma następujące brzmienie: „Do celów niniejszej dyrektywy zastosowanie mają następujące definicje:
[…]
[…]”. |
6 |
Artykuł 3 dyrektywy 2011/7, dotyczący transakcji handlowych między przedsiębiorstwami, przewiduje w ust. 1, że państwa członkowskie zapewniają, aby w ramach takich transakcji wierzyciel był uprawniony do odsetek za opóźnienia w płatnościach bez konieczności przypomnienia, gdy spełnione są warunki określone w tym przepisie. |
7 |
Artykuł 4 tej dyrektywy, zatytułowany „Transakcje między przedsiębiorstwami a organami publicznymi”, stanowi w ust. 1: „Państwa członkowskie zapewniają, aby w ramach transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest organ publiczny, wierzyciel był uprawniony po upływie terminu określonego w ust. 3, 4 lub 6 do ustawowych odsetek za opóźnienia w płatnościach, bez konieczności przypomnienia, w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:
[…]”. |
8 |
Zgodnie z art. 13 akapit pierwszy dyrektywa ta uchyliła dyrektywę 2000/35 ze skutkiem od dnia 16 marca 2013 r. |
Dyrektywa 2004/17
9 |
Artykuł 2 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2004/17 definiował pojęcie „instytucji zamawiających” jako „państwo, jednostki samorządu terytorialnego, podmioty prawa publicznego, związki złożone z jednej lub wielu takich jednostek lub z jednego lub wielu podmiotów prawa publicznego”. |
10 |
Definicja ta odpowiada zasadniczo definicji zawartej w art. 3 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającej dyrektywę 2004/17/WE (Dz.U. 2014, L 94, s. 243) ze skutkiem od dnia 18 kwietnia 2016 r. |
Dyrektywa 2004/18
11 |
Artykuł 1 ust. 9 dyrektywy 2004/18 definiował pojęcie „instytucji zamawiających” w ten sam sposób co art. 2 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2004/17. |
12 |
Dyrektywa 2004/18 została uchylona i zastąpiona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. 2014, L 94, s. 65) ze skutkiem od dnia 18 kwietnia 2016 r. Artykuł 2 ust. 1 pkt 1 i art. 10 lit. a) dyrektywy 2014/24 odpowiadają art. 1 ust. 9 i art. 16 lit. a) dyrektywy 2004/18. |
Prawo polskie
Ustawa z dnia 8 marca 2013 r.
13 |
Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tekst jednolity) (Dz.U. z 2019 r. poz. 118, zwana dalej „ustawą z dnia 8 marca 2013 r.”) dokonała transpozycji dyrektywy 2011/7 do prawa polskiego i weszła w życie w dniu 28 kwietnia 2013 r. |
14 |
Artykuł 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. stanowi: „Przepisy ustawy stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są:
[…]
|
15 |
Artykuł 4 pkt 1,2 i 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. zawiera następujące definicje: „Użyte w ustawie określenia oznaczają: transakcja handlowa – umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością; […]
|
16 |
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r.: „W transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
|
Ustawa o gospodarce nieruchomościami
17 |
Artykuł 71 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2018 r. poz. 2204) stanowi, co następuje: „1. Za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. […] 4. Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. […]”. |
Kodeks cywilny
18 |
Zgodnie z art. 232 §§ 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., nr 16, poz. 93) w wersji mającej zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „kodeksem cywilnym”): „Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym, i osobom prawnym. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków”. |
19 |
Zgodnie z art. 238 tego kodeksu „[w]ieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną”. |
20 |
Zgodnie z art. 481 § 1 tego kodeksu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. |
Postępowanie główne i pytania prejudycjalne
21 |
W ramach umowy zawartej w dniu 15 maja 2014 r. spółka New Media nabyła prawo użytkowania wieczystego gruntu od podmiotu, na rzecz którego Skarb Państwa pierwotnie przeniósł to prawo. Zgodnie z art. 71 ustawy o gospodarce nieruchomościami spółka New Media, jako użytkownik wieczysty, jest zobowiązana do uiszczania na rzecz Skarbu Państwa opłaty rocznej. |
22 |
Wobec braku uiszczenia owej opłaty w terminie do dnia 31 marca 2018 r. Skarb Państwa wniósł do Sądu Rejonowego w Nysie (Polska) powództwo o zasądzenie od spółki New Media kwoty głównej w wysokości 3365,55 PLN (złotych polskich) (około 755 EUR), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 marca 2013 r. |
23 |
Wyrokiem z dnia 24 maja 2019 r. sąd ten nakazał spółce New Media zapłatę kwoty głównej powiększonej o ustawowe odsetki za opóźnienie liczone od dnia 1 kwietnia 2018 r. na podstawie art. 481 kodeksu cywilnego, a nie na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r., ze względu na to, że obowiązek uiszczenia opłaty rocznej nie wynika z „transakcji handlowej” w rozumieniu tej ustawy, lecz ma za podstawę prawną art. 71 ustawy o gospodarce nieruchomościami i art. 238 kodeksu cywilnego. Stwierdził on ponadto, że Skarb Państwa nie jest stroną umowy z dnia 15 maja 2014 r., na mocy której spółka New Media nabyła prawo użytkowania wieczystego gruntu, o którym mowa. |
24 |
Skarb Państwa wniósł apelację od tego wyroku do Sądu Okręgowego w Opolu (Polska), który jest sądem odsyłającym. Skarb Państwa kwestionuje oddalenie żądania zapłaty odsetek na podstawie ustawy z dnia 8 marca 2013 r., podnosząc, że spór w postępowaniu głównym jest objęty zakresem stosowania tej ustawy. Jego zdaniem, użytkowanie wieczyste, mimo że ustanowione w ustawie o gospodarce nieruchomościami, prowadzi z mocy prawa do stosunku umownego między Skarbem Państwa będącym właścicielem nieruchomości a użytkownikiem. |
25 |
Wedle sądu odsyłającego powstaje zatem pytanie, czy opóźnienie w uiszczeniu opłaty z tytułu użytkowania wieczystego pozwala Skarbowi Państwa żądać odsetek z tytułu tego opóźnienia na mocy ustawy z dnia 8 marca 2013 r., która dokonuje transpozycji dyrektywy 2011/7 do prawa polskiego, czy też zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. |
26 |
Sąd ten powziął przede wszystkim wątpliwości co do tego, czy przekazanie gruntu w ramach użytkowania wieczystego wchodzi w zakres pojęć „dostawy towarów” lub „świadczenia usług” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, a zatem czy opłata roczna należna za to użytkowanie wieczyste może wchodzić w zakres pojęcia „transakcji handlowej” w rozumieniu tego przepisu. |
27 |
Sąd odsyłający zastanawia się następnie nad kwestią, czy owa opłata roczna mieści się w ramach transakcji pomiędzy „przedsiębiorstwem” a „organem publicznym”, a w konsekwencji w ramach „transakcji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7. W zakresie, w jakim spółka New Media nabyła prawo użytkowania wieczystego nie od Skarbu Państwa, lecz od osoby trzeciej, na rzecz której Skarb Państwa pierwotnie przeniósł to prawo, sąd ten zastanawia się w szczególności, czy jedynie to pierwotne przeniesienie, w którym brał udział Skarb Państwa, wchodzi w zakres pojęcia „transakcji handlowej”, czy też należy uznać, że spółka New Media wstąpiła w miejsce swego kontrahenta, w związku z czym zostaje ona objęta skutkami pierwotnego przeniesienia między owym kontrahentem a Skarbem Państwa. |
28 |
Wreszcie, na wypadek gdyby rozpatrywana sytuacja wchodziła w zakres pojęcia „transakcji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, sąd odsyłający zastanawia się nad kwestią, czy ta transakcja handlowa jest objęta czasowym zakresem stosowania tej dyrektywy w kontekście transpozycji do prawa polskiego na mocy ustawy z dnia 8 marca 2013 r. Sąd ten uściśla, że polski ustawodawca wyłączył z zakresu stosowania ustawy z dnia 8 marca 2013 r. umowy zawarte przed dniem 16 marca 2013 r., do czego był on uprawniony na mocy dyrektywy 2011/7. Tymczasem w postępowaniu głównym, jako że użytkowanie wieczyste zostało pierwotnie przeniesione w dniu 5 grudnia 1990 r., jedynie przeniesienie tego użytkowania wieczystego na spółkę New Media w dniu 15 maja 2014 r. wchodzi w zakres dyrektywy 2011/7. |
29 |
W tych okolicznościach Sąd Okręgowy w Opolu postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
|
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
W przedmiocie pytania drugiego
30 |
Poprzez pytanie drugie, które należy zbadać w pierwszej kolejności, ponieważ dotyczy ono pierwszej przesłanki wymaganej przez art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, aby transakcję można było zakwalifikować jako „transakcję handlową” w rozumieniu tego przepisu, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy pojęcie to należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono pobieranie przez organ publiczny opłaty należnej tytułem wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste gruntu od przedsiębiorstwa, względem którego ów organ publiczny jest wierzycielem. |
31 |
Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy 2011/7 ma ona zastosowanie do wszelkich płatności, które stanowią wynagrodzenie za „transakcje handlowe” i że pojęcie to zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7 jako „transakcje między przedsiębiorstwami lub między przedsiębiorstwami a organami publicznymi, które prowadzą do dostawy towarów lub świadczenia usług za wynagrodzeniem”. Ten ostatni przepis należy interpretować w świetle motywów 8 i 9 owej dyrektywy, z których wynika, że dotyczy ona wszystkich płatności dokonywanych tytułem wynagrodzenia w transakcjach handlowych, w tym do transakcji między przedsiębiorstwami prywatnymi, zaś z wyłączeniem transakcji dokonywanych z udziałem konsumentów oraz płatności innego rodzaju [wyrok z dnia 9 lipca 2020 r., RL (Dyrektywa w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach), C‑199/19, EU:C:2020:548, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo]. |
32 |
Artykuł 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7 ustanawia zatem dwie przesłanki, aby transakcję można było zakwalifikować jako „transakcję handlową” w rozumieniu tego przepisu i aby została ona objęta zakresem zastosowania tej dyrektywy określonym w jej art. 1 ust. 2. Transakcja ta powinna, po pierwsze, zostać dokonana między przedsiębiorstwami lub między przedsiębiorstwami a organami publicznymi. Po drugie, musi ona prowadzić do dostawy towarów lub świadczenia usług za wynagrodzeniem [wyrok z dnia 9 lipca 2020 r., RL (Dyrektywa w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach), C‑199/19, EU:C:2020:548, pkt 24]. |
33 |
Co się tyczy pierwszej z tych przesłanek, której dotyczy niniejsze pytanie prejudycjalne, pojęcie „organu publicznego” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 2 dyrektywy 2011/7 jako oznaczające „każdą instytucję zamawiającą w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. a) [dyrektywy 2004/17] oraz art. 1 ust. 9 [dyrektywy 2004/18], niezależnie od przedmiotu lub wartości umowy”. Jak wynika z motywu 14 dyrektywy 2011/7, definicja ta została przyjęta w trosce o spójność prawodawstwa Unii. |
34 |
Zgodnie z tymi przepisami dyrektyw 2004/17 i 2004/18 pojęcie instytucji zamawiającej oznacza „państwo, jednostki samorządu terytorialnego, podmioty prawa publicznego [i] związki złożone z jednej lub wielu takich jednostek lub z jednego lub wielu podmiotów prawa publicznego”. |
35 |
Pojęcie państwa obejmuje wszystkie organy wykonujące władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, i powinno być – podobnie jak pojęcie instytucji zamawiającej – przedmiotem wykładni funkcjonalnej i szerokiej (zob. podobnie wyroki: z dnia 17 września 1998 r., Komisja/Belgia, C‑323/96, EU:C:1998:411, pkt 27, 28; a także z dnia 5 października 2017 r., LitSpecMet, C‑567/15, EU:C:2017:736, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo). |
36 |
Pojęcie „przedsiębiorstwa”, o którym mowa w art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, jest z kolei zdefiniowane w art. 2 pkt 3 tej dyrektywy jako oznaczające „każdą organizację inną niż organ publiczny, działającą w ramach swojej niezależnej działalności gospodarczej lub zawodowej, nawet w przypadku gdy działalność ta prowadzona jest przez jedną osobę”. Zgodnie z tą definicją jednostka wchodząca w zakres pojęcia „organu publicznego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 tej dyrektywy nie może z tego względu zostać uznana za „przedsiębiorstwo” w rozumieniu art. 2 pkt 3 owej dyrektywy. |
37 |
Brzmienie art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7 nie pozwala jednak samo w sobie na ustalenie, czy transakcja, w której organ publiczny jest wierzycielem przedsiębiorstwa, wchodzi w zakres pojęcia „transakcji handlowej” w rozumieniu tego przepisu, a w konsekwencji w zakres stosowania tej dyrektywy. W tych okolicznościach zgodnie z utrwalonym orzecznictwem należy skupić się na kontekście, w jaki wpisuje się ten przepis, a także na celach regulacji, której część on stanowi [zob. podobnie wyrok z dnia 18 listopada 2020 r., Techbau, C‑299/19, EU:C:2020:937, pkt 38; z dnia 9 lipca 2020 r., RL (Dyrektywa w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach), C‑199/19, EU:C:2020:548, pkt 27]. |
38 |
Jeśli chodzi o kontekst art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, art. 4 tej dyrektywy stanowi w ust. 1, że „państwa członkowskie zapewniają, aby w ramach transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest organ publiczny, wierzyciel był uprawniony po upływie terminu określonego w ust. 3, 4 lub 6 do ustawowych odsetek za opóźnienia w płatnościach, bez konieczności przypomnienia, w przypadku gdy spełnione są warunki [wymienione w lit. a) i b)]”. Wynika z tego, że art. 4 ma zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w której organ władzy publicznej jest dłużnikiem przedsiębiorstwa. |
39 |
Należy ponadto podkreślić, że art. 3 dyrektywy 2011/7 dotyczy jedynie transakcji między przedsiębiorstwami. Tymczasem, jak wynika z pkt 36 niniejszego wyroku, pojęcie przedsiębiorstwa przyjęte w tej dyrektywie wyraźnie wyklucza, by organ publiczny w rozumieniu jej art. 2 pkt 2 mógł być objęty zakresem tego pojęcia jako wierzyciel względem przedsiębiorstwa. |
40 |
Z łącznej lektury przepisów art. 2 pkt 2 i 3, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1 dyrektywy 2011/7 wynika zatem, że jeżeli, jak w niniejszej sprawie, organ publiczny jest wierzycielem względem przedsiębiorstwa, sytuacja ta nie wchodzi w zakres pojęcia „transakcji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej dyrektywy. |
41 |
Co się tyczy celów realizowanych przez dyrektywę 2011/7, należy wskazać, że dyrektywa ta, jako środek zbliżania ustawodawstw państw członkowskich, ma na celu, zgodnie z jej art. 1 ust. 1, „zwalczanie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, wspierając tym samym konkurencyjność przedsiębiorstw, a w szczególności MŚP”. W tym względzie motyw 3 tej dyrektywy wskazuje, że opóźnienia w płatnościach mają negatywny wpływ na płynność finansową tych przedsiębiorstw oraz na ich konkurencyjność i rentowność. |
42 |
Natomiast, jak wynika z motywu 23 dyrektywy 2011/7, co do zasady organy publiczne korzystają z bardziej bezpiecznych, przewidywalnych i trwałych źródeł dochodów niż przedsiębiorstwa i mogą otrzymać finansowanie na bardziej atrakcyjnych warunkach niż te przedsiębiorstwa. Ponadto są one w mniejszym stopniu niż przedsiębiorstwa uzależnione od budowania trwałych stosunków handlowych. Natomiast przedsiębiorstwa mogą ponosić nieuzasadnione koszty w przypadku długich terminów płatności ze strony organów publicznych za towary lub usługi. |
43 |
Z uwagi na te różnice między organami publicznymi a przedsiębiorstwami, w szczególności MŚP, oraz na to, że – jak wynika z motywu 9 dyrektywy 2011/7 – organy publiczne dokonują na rzecz przedsiębiorstw znacznej liczby płatności, prawodawca Unii uznał za właściwe ustanowienie w art. 4 dyrektywy 2011/7 przepisów mających zastosowanie wyłącznie do przedsiębiorstw będących wierzycielami kwot pieniężnych w odniesieniu do organów publicznych, którym dostarczyły one towary lub świadczyły usługi, nie wskazując przy tym tych organów publicznych jako wierzycieli względem przedsiębiorstw. |
44 |
Z art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7 w związku z kontekstem, w jaki ten przepis się wpisuje, i celami realizowanymi przez tę dyrektywę wynika, że jeżeli organ publiczny w rozumieniu pkt 2 tego artykułu jest wierzycielem kwoty pieniężnej wobec przedsiębiorstwa, stosunki między tymi dwoma podmiotami nie wchodzą w zakres pojęcia „transakcji handlowej” w rozumieniu tego przepisu, a zatem są wyłączone z zakresu stosowania tej dyrektywy. |
45 |
W niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika, że u podstaw sporu w postępowaniu głównym leży opóźnienie w zapłacie na rzecz Skarbu Państwa opłaty rocznej należnej tytułem wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste gruntu od spółki New Media, będącej „przedsiębiorstwem” w rozumieniu art. 2 pkt 3 dyrektywy 2011/7, podobnie jak podmiot, który przeniósł na nią to użytkowanie wieczyste. |
46 |
Jednakże w zakresie, w jakim Skarb Państwa objęty zakresem pojęcia „organu publicznego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 dyrektywy 2011/7 jest wierzycielem kwot pieniężnych należnych od przedsiębiorstwa New Media tytułem wynagrodzenia za wskazane użytkowanie wieczyste, nie została spełniona pierwsza przesłanka kwalifikacji transakcji jako „transakcji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, zgodnie z wykładnią zawartą w pkt 44 niniejszego wyroku. W tych okolicznościach Skarb Państwa nie ma prawa do ustawowych odsetek za opóźnienie w płatnościach przewidzianych w art. 4 ust. 1 tej dyrektywy. |
47 |
W świetle całości powyższych rozważań na pytanie drugie należy odpowiedzieć, że pojęcie „transakcji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7 należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono pobierania przez organ publiczny opłaty należnej tytułem wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste gruntu od przedsiębiorstwa, względem którego ów organ publiczny jest wierzycielem. |
W przedmiocie pytań pierwszego i trzeciego
48 |
Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie drugie nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytania pierwsze i trzecie. |
W przedmiocie kosztów
49 |
Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi. |
Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje: |
Pojęcie „transakcji handlowej ” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono pobierania przez organ publiczny opłaty należnej tytułem wynagrodzenia za użytkowanie wieczyste gruntu od przedsiębiorstwa, względem którego ów organ publiczny jest wierzycielem. |
Jürimäe Rodin Piçarra Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 13 stycznia 2022 r. Sekretarz A. Calot Escobar Prezes K. Lenaerts |
( *1 ) Język postępowania: polski.