Sprawa C‑271/20

Aurubis AG

przeciwko

Bundesrepublik Deutschland

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgericht Berlin)

WYROK TRYBUNAŁU (piąta izba) z dnia 25 listopada 2021 r.

Odesłanie prejudycjalne – System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych – System przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji – Decyzja 2011/278/UE – Artykuł 3 lit. d) – Podinstalacja objęta wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie – Pojęcia „spalania” i „paliwa” – Produkcja miedzi pierwotnej metodą wytapiania zawiesinowego – Wniosek o przydział – Kwoty objęte wnioskiem i jeszcze nieprzydzielone w dniu upływu okresu rozliczeniowego – Możliwość wydania tych uprawnień w kolejnym okresie rozliczeniowym tytułem wykonania orzeczenia sądowego wydanego po tym dniu

Środowisko naturalne – Zanieczyszczenie powietrza – Dyrektywa 2003/87 – System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych – Przejściowy system przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji – Instalacja do produkcji miedzi pierwotnej – Podział na podinstalacje – Podinstalacja objęta wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie – Pojęcie – Piec do wytapiania zawiesinowego, w którym odbywa się utlenianie siarki występującej w koncentracie miedzi używanym jako surowiec do produkcji miedzi pierwotnej – Włączenie

[dyrektywa 2003/87 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 lit. t), art. 10a, załącznik I, decyzja Komisji 2011/278, art. 3 lit. d), art. 6]

(zob. pkt 53–77; pkt 1 sentencji)
Środowisko naturalne – Zanieczyszczenie powietrza – Dyrektywa 2003/87 – System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych – Przejściowy system przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji – Czasowy zakres stosowania – Przydział uprawnień po dniu upływu okresu rozliczeniowego w wykonaniu orzeczenia sądowego wydanego po tym dniu – Włączenie

(dyrektywa 2003/87 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 10a, art. 13; decyzja Komisji 2011/278)

(zob. pkt 79–90; pkt 2 sentencji)

Streszczenie

Aurubis AG jest niemiecką spółką, która eksploatuje instalację do produkcji miedzi pierwotnej objętą systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na poziomie Unii Europejskiej (zwanym dalej „systemem handlu uprawnieniami do emisji”), który został ustanowiony w dyrektywie w sprawie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych ( 1 ). W tych ramach instalacja ta należy do sektora działalności, dla którego mogą zostać przydzielone bezpłatne uprawnienia do emisji zgodnie z decyzją 2011/278 ( 2 ).

Instalacja do produkcji miedzi pierwotnej spółki Aurubis składa się z dwóch podinstalacji, w tym huty, w której miedź pierwotna jest uzyskiwana w wyniku zastosowania koncentratu siarczanu miedzi jako surowca. Siarka zawarta w tym koncentracie jest utleniana kolejno w piecu do wytapiania zawiesinowego, konwerterze i piecu anodowym, wytwarzając w ten sposób niemierzalne ciepło. Podczas tego procesu wspomniana huta emituje dwutlenek węgla do atmosfery ze względu na obecność niewielkich ilości węgla w koncentracie miedzi.

W 2014 r. Deutsche Emissionshandelstelle (niemiecki urząd ds. handlu uprawnieniami do emisji, zwany dalej „DEHSt”) przydzielił spółce ExxonMobil pewną liczbę bezpłatnych uprawnień do emisji na trzeci okres rozliczeniowy (2013–2020). W 2018 r. DEHSt zażądał jednak zwrotu części tych uprawnień, uznając, że produkcja miedzi w hucie nie spełnia kryterium „podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie” w rozumieniu art. 3 lit. d) decyzji 2011/278 i powinna być powiązana z „podinstalacją wytwarzającą emisje procesowe” w rozumieniu art. 3 lit. h) tej decyzji. Jego zdaniem, aby istniała „podinstalacja objęta wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie”, głównym celem spalania danego materiału musi być wytwarzanie ciepła, przy czym materiał ten powinien zresztą ulegać całkowitemu spaleniu i móc być zastąpiony innymi paliwami. Tymczasem nie jest tak w przypadku koncentratu miedzi, który służy jednocześnie za surowiec i paliwo.

Verwaltungsgericht Berlin (sąd administracyjny w Berlinie, Niemcy), do którego wniesiono skargę na decyzję DEHSt, postanowił zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię, po pierwsze, art. 3 lit. d) decyzji 2011/278, a po drugie, czasowego zakresu stosowania tej decyzji w odniesieniu do trzeciego okresu rozliczeniowego, który upłynął w dniu 31 grudnia 2020 r.

Ocena Trybunału

Na wstępie Trybunał przypomniał, że instalacje objęte przejściowym systemem przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ustanowionym w decyzji 2011/278 należy podzielić na podinstalacje. Artykuł 6 tej decyzji przewiduje w tym względzie cztery kategorie podinstalacji, mianowicie kategorię objętą „wskaźnikiem emisyjności dla produktów”, „wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple”, „wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie” i „wytwarzającą emisje procesowe”, przy czym wyliczenie to ma charakter hierarchiczny.

Po sprawdzeniu, czy przedmiotowa huta nie należy do dwóch pierwszych kategorii podinstalacji, Trybunał zbadał następnie, czy odpowiada ona pojęciu „podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie” zdefiniowanemu w art. 3 lit. d) decyzji 2011/278, który obejmuje „czynniki produkcji, wyniki [produkty] i odpowiadające im emisje, […] które odnoszą się do wytwarzania niemierzalnego ciepła zużywanego poprzez spalanie paliw do wytwarzania produktów […]”.

Co się tyczy zakresu tego pojęcia, Trybunał wskazał w pierwszej kolejności, że znaczenie wyrażenia „spalanie paliw”, o którym mowa w tym przepisie, obejmuje każde utlenianie substancji palnych. Zauważa on w tym względzie, że z dyrektywy w sprawie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych lub z decyzji 2011/278 nie wynika, by spalanie miało być wyłączone ze stosowania wskaźnika emisyjności opartego na paliwie, jeżeli substancje, które służą za paliwo, są zawarte w surowcu wykorzystywanym w ramach danej działalności przemysłowej a ich zawartość węgla jest niższa niż w wypadku innych, częściej używanych surowców. Nic w tych aktach nie wskazuje bowiem na to, by stosowanie przejściowego systemu przydziału uprawnień miało ograniczać się do działań, w których wykorzystuje się materiał o wysokiej zawartości węgla i wytwarza tym samym emisje przekraczające pewien próg.

W tym względzie Trybunał wskazał, że podejście, które prowadziłoby do dodania do definicji zawartej w art. 3 lit. d) decyzji 2011/278 wymogów lub wyłączeń, które nie są w nim przewidziane i których również nie można z niego wywieść, byłoby sprzeczne z zasadą pewności prawa. Trybunał dodaje w odpowiedzi na obawy DEHSt dotyczące przydziału uprawnień na rzecz spółki Aurubis na podstawie wskaźnika emisyjności opartego na paliwie, który przekraczałby jej potrzeby i pozwolił jej sprzedać znaczną część tych uprawnień, że fakt, iż operator, który zmniejszył swoje emisje poprzez inwestycje w innowacyjne technologie, uzyskuje z tego powodu większe korzyści z uprawnień otrzymanych bezpłatnie, nie narusza celu systemu handlu uprawnieniami do emisji.

Trybunał uznał w drugiej kolejności, że przydział uprawnień na podstawie wskaźnika emisyjności opartego na paliwie nie wymaga, by jednym z celów, czy wręcz pierwotnym celem danej działalności było wytwarzanie ciepła. Z samego brzmienia art. 3 lit. d) decyzji 2011/278 wynika bowiem, że wytwarzanie ciepła nie jest celem wskazanych w nim podinstalacji, lecz raczej środkiem niezbędnym do osiągnięcia celu polegającego w szczególności na wytwarzaniu produktu.

W świetle powyższych rozważań Trybunał stwierdził, że art. 3 lit. d) decyzji 2011/278 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie” obejmuje w ramach instalacji wytwarzającej miedź pierwotną piec do wytapiania zawiesinowego, w którym odbywa się utlenianie siarki zawartej w koncentracie miedzi używanym jako surowiec.

Co się tyczy czasowego zakresu stosowania decyzji 2011/278 w odniesieniu do trzeciego okresu rozliczeniowego (lata 2013–2020), Trybunał stwierdził, że należy ją interpretować w ten sposób, iż bezpłatne uprawnienia, do których operator instalacji ma prawo w odniesieniu do tego okresu, mogą jeszcze zostać mu wydane, jeżeli są dostępne, nawet po dniu 31 grudnia 2020 r. w celu wykonania orzeczenia sądowego wydanego po tym dniu.

( 1 ) Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami [uprawnieniami do] emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. 2003, L 275, s. 32), zmieniona dyrektywą 2009/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. (Dz.U. 2009, L 140, s. 63) (zwana dalej „dyrektywą 2003/87”), ustanowiła system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na poziomie Unii Europejskiej.

( 2 ) Decyzja Komisji 2011/278/UE z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na mocy art. 10a dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE (Dz.U. L 130, s. 278) (zwana dalej „decyzją 2011/278), uchylona z dniem 1 stycznia 2021 r.