–

w imieniu Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne – C. Morán Medina, abogado,

–

w imieniu GB – V. Saranga Pinhas, abogado, oraz F. Sánchez García, procurador,

–

w imieniu rządu francuskiego – początkowo A.-L. Desjonquères, C. Mosser i E. de Moustier, a następnie A.-L. Desjonquères i E. de Moustier, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu włoskiego – G. Palmieri, w charakterze pełnomocnika, którą wspierał S. Fiorentino, avvocato dello Stato,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – F. Castilla Contreras, M. Morales Puerta i I. Naglis, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 103 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. 2013, L 347, s. 671).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu pomiędzy Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne (zwanym dalej „CIVC”) a GB w przedmiocie naruszenia prawa do chronionej nazwy pochodzenia (ChNP) „Champagne”.

3

Motyw 97 rozporządzenia nr 1308/2013 ma następujące brzmienie:

„Należy chronić zarejestrowane nazwy pochodzenia oraz oznaczenia geograficzne przed wykorzystaniem prowadzącym do nieuczciwego czerpania korzyści z reputacji, którą cieszą się produkty spełniające wymogi. Aby wspierać uczciwą konkurencję oraz aby nie wprowadzać w błąd konsumentów, ochrona ta powinna również dotyczyć produktów i usług nieobjętych niniejszym rozporządzeniem, w tym również tych, które nie zostały wymienione w załączniku I do traktatów”.

4

Sekcja 2 rozdziału I tytułu II części II tego rozporządzenia, dotycząca „[n]azw pochodzenia, oznaczeń geograficznych i określeń tradycyjnych w sektorze wina”, zawiera podsekcję 1, zatytułowaną „Przepisy wprowadzające”, w której zamieszczony jest art. 92, noszący tytuł „Zakres stosowania”, który stanowi:

„1.   Przepisy dotyczące nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych i określeń tradycyjnych zamieszczone w niniejszej sekcji mają zastosowanie do produktów, o których mowa w załączniku VII część II pkt 1, 3–6, 8, 9, 11, 15 i 16.

2.   Podstawą przepisów, o których mowa w ust. 1, jest:

5

Artykuł 93 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Definicje”, zawarty w podsekcji 2, zatytułowanej „Nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne”, tej samej sekcji 2 tego rozporządzenia, w ust. 1 stanowi:

„Do celów niniejszej sekcji stosuje się następujące definicje:

6

Zgodnie z art. 103 tego rozporządzenia, zatytułowanym „Ochrona”, tego samego rozporządzenia:

„1.   Chroniona nazwa pochodzenia i chronione oznaczenie geograficzne mogą być stosowane przez wszelkie podmioty gospodarcze wprowadzające do obrotu wino, które zostało wyprodukowane zgodnie z odpowiednią specyfikacją produktu.

2.   Chroniona nazwa pochodzenia i chronione oznaczenie geograficzne oraz wino, w odniesieniu do którego chronione oznaczenie jest stosowane zgodnie ze specyfikacją produktu, są chronione przed:

[…]”.

7

Artykuł 107 rozporządzenia nr 1308/2013, zatytułowany „Istniejące chronione nazwy win”, stanowi w ust. 1, że „[n]azwy win, o których mowa w art. 51 i 54 rozporządzenia Rady (WE) nr 1493/1999 [z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku wina (Dz.U. 1999, L 179, s. 1)] i art. 28 rozporządzenia Komisji (WE) nr 753/2002 [z dnia 29 kwietnia 2002 r. ustanawiające niektóre zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1493/1999 odnośnie do opisu, oznaczania, prezentacji i ochrony niektórych produktów sektora wina (Dz.U. 2002, L 118, s. 1)], są automatycznie chronione na mocy niniejszego rozporządzenia. Komisja odnotowuje je w rejestrze określonym w art. 104 niniejszego rozporządzenia”.

8

Artykuł 230 tego rozporządzenia uchyla rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku) (Dz.U. 2007, L 299, s. 1), zmienione rozporządzeniem Rady nr 517/2013 z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U. 2013, L 158, s. 1) (zwane dalej „rozporządzeniem nr 1234/2007”).

9

Artykuł 232 rzeczonego rozporządzenia przewiduje, że wchodzi ono w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i stosuje się od dnia 1 stycznia 2014 r.

10

Część II pkt 5 załącznika VII do rozporządzenia nr 1308/2013, do którego odwołuje się art. 92 ust. 1 tego rozporządzenia, określa cechy „gatunkowego wina musującego”, do której to kategorii zalicza się szampan.

11

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. 2012, L 343, s. 1) uchyliło i zastąpiło rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.U. 2006, L 93, s. 12) ze skutkiem od dnia 3 stycznia 2013 r.

12

W motywie 32 tego rozporządzenia wskazano:

„Należy rozszerzyć ochronę nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, tak aby uwzględnić przypadki niewłaściwego stosowania [bezprawnego używania], imitowania i przywoływania zarejestrowanych nazw w przypadku towarów oraz usług, tak aby zagwarantować wysoki poziom ochrony i zrównać go z poziomem obowiązującym w sektorze wina. W przypadkach, w których produkty posiadające chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne są wykorzystywane jako składniki, należy uwzględniać komunikat Komisji zatytułowany »Wytyczne w sprawie etykietowania środków spożywczych wykorzystujących produkty posiadające chronione nazwy pochodzenia (ChNP) i chronione oznaczenia geograficzne (ChOG) jako składniki«”.

13

Artykuł 2 tego rozporządzenia, zatytułowany „Zakres stosowania”, stanowi w ust. 2, że „[n]iniejszego rozporządzenia nie stosuje się do napojów spirytusowych, win aromatyzowanych ani produktów winiarskich określonych w załączniku XIb do rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, z wyjątkiem octów winnych”.

14

Artykuł 13 rzeczonego rozporządzenia jest zatytułowany „Ochrona”, a jego ust. 1 lit. b) jest sformułowany w sposób porównywalny z art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013.

15

GB posiada bary przekąskowe w Hiszpanii i używa oznaczenia CHAMPANILLO w celu ich oznaczania i promowania w portalach społecznościowych oraz w ulotkach reklamowych. Z oznaczeniem tym łączy on grafikę przedstawiającą dwa uderzające w siebie kieliszki wypełnione napojem musującym.

16

Hiszpański urząd patentów i znaków towarowych dwukrotnie, w 2011 r. i w 2015 r., uwzględnił wniesiony przez CIVC – podmiot odpowiedzialny za ochronę interesów producentów szampana – sprzeciw wobec złożonego przez GB wniosku o rejestrację znaku towarowego CHAMPANILLO ze względu na to, że rejestracja tego oznaczenia jako znaku towarowego jest niezgodna z ChNP „Champagne”, która korzysta z międzynarodowej ochrony.

17

Do 2015 r. GB wprowadzał do obrotu napój musujący o nazwie Champanillo i zaprzestał jego wprowadzania do obrotu na wniosek CIVC.

18

Uznając, że używanie oznaczenia CHAMPANILLO stanowi naruszenie ChNP „Champagne”, CIVC wniósł powództwo do Juzgado de lo Mercantil de Barcelona (sądu gospodarczego w Barcelonie, Hiszpania), domagając się nakazania GB zaprzestania używania oznaczenia CHAMPANILLO, w tym również w portalach społecznościowych (Instagram i Facebook), wycofania z rynku i Internetu wszelkich znaków oraz dokumentów reklamowych lub handlowych, na których widnieje rzeczone oznaczenie, a także usunięcia nazwy domeny „champanillo.es”.

19

GB w swojej obronie podniósł, że używanie oznaczenia CHAMPANILLO jako nazwy handlowej lokali przeznaczonych na działalność gastronomiczną nie powoduje żadnego ryzyka wprowadzenia w błąd odnośnie do produktów objętych ChNP „Champagne” oraz że nie jest jego zamiarem wykorzystywanie reputacji wspomnianej ChNP.

20

Juzgado de lo Mercantil de Barcelona (sąd gospodarczy w Barcelonie) oddalił powództwo CIVC.

21

Sąd ten uznał, że wykorzystywanie przez GB oznaczenia CHAMPANILLO nie przywoływało ChNP „Champagne”, gdyż oznaczenie to odnosiło się nie do napoju alkoholowego, ale lokali gastronomicznych – w których nie wprowadza się do obrotu szampana – a zatem produktów odmiennych od tych chronionych przez ChNP, skierowanych do innej grupy odbiorców, a tym samym nie naruszało tej nazwy.

22

Juzgado de lo Mercantil de Barcelona (sąd gospodarczy w Barcelonie) oparł się na wyroku Tribunal Supremo (sądu najwyższego, Hiszpania) z dnia 1 marca 2016 r., w którym wykluczono, by wykorzystywanie określenia Champín przy wprowadzaniu do obrotu gazowanego napoju bezalkoholowego na bazie owoców przeznaczonego do spożycia na przyjęciach dla dzieci naruszało ChNP „Champagne”, a to ze względu na różnicę pomiędzy danymi produktami oraz ze względu na odbiorców, do których są one skierowane, pomimo podobieństwa fonetycznego tych dwóch oznaczeń.

23

CIVC zaskarżył wyrok Juzgado de lo Mercantil de Barcelona (sądu gospodarczego w Barcelonie) do Audiencia Provincial de Barcelona (sądu okręgowego w Barcelonie, Hiszpania).

24

Sąd odsyłający zastanawia się nad wykładnią art. 13 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 510/2006 oraz art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013, w szczególności nad kwestią, czy przepisy te chronią ChNP przed wykorzystywaniem w obrocie oznaczeń wskazujących nie towary, lecz usługi.

25

W tym właśnie kontekście Audiencia Provincial de Barcelona (sąd okręgowy w Barcelonie) zawiesił postępowanie i przedstawił Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

26

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że sąd odsyłający uważa, iż przepisy prawa Unii dotyczące ochrony ChNP powinny być stosowane łącznie z przepisami convention entre la République française et l’État espagnol sur la protection des appellations d’origine, des indications de provenance et des dénominations de certains produits (umowy pomiędzy Republiką Francuską a państwem hiszpańskim w sprawie ochrony nazw pochodzenia, oznaczeń pochodzenia i nazw niektórych produktów), sporządzonej w Madrycie w dniu 27 czerwca 1973 r. (JORF z dnia 18 kwietnia 1975 r., s. 4011) i art. L. 643–1 code rural (francuskiego kodeksu rolnego).

27

Trybunał orzekł w odniesieniu do stosowania rozporządzenia nr 1234/2007, że system ochrony ChNP ma jednolity i wyczerpujący charakter, w związku z czym stoi on na przeszkodzie zarówno stosowaniu krajowego systemu ochrony nazw lub oznaczeń geograficznych, jak i systemowi ochrony przewidzianemu w umowach międzynarodowych wiążących dwa państwa członkowskie, który nazwie uznanej zgodnie z prawem jednego państwa członkowskiego za nazwę pochodzenia przyznaje ochronę w innym państwie członkowskim (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 września 2009 r., Budějovický Budvar, C‑478/07, EU:C:2009:521, pkt 114, 129; a także z dnia 14 września 2017 r., EUIPO/Instituto dos Vinhos do Douro e do Porto, C‑56/16 P, EU:C:2017:693, pkt 100–103).

28

Wynika stąd, że w sporze takim jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, dotyczącym ochrony ChNP, sąd odsyłający jest zobowiązany stosować wyłącznie przepisy prawa Unii mające zastosowanie w tej dziedzinie.

29

W drugiej kolejności, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy z sądami krajowymi do Trybunału należy udzielenie sądowi odsyłającemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. W tym celu Trybunał może wywieść ze wszystkich informacji dostarczonych przez sąd odsyłający, a w szczególności z uzasadnienia postanowienia odsyłającego, przepisy i zasady prawa Unii, które wymagają wykładni w kontekście przedmiotu postępowania głównego, nawet jeśli przepisy te nie zostały wyraźnie wymienione w pytaniach skierowanych do niego przez ten sąd (wyrok z dnia 11 listopada 2020 r., DenizBank, C‑287/19, EU:C:2020:897, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo).

30

Sąd odsyłający zastanawia się nad wykładnią art. 13 rozporządzenia nr 510/2006 i art. 103 rozporządzenia nr 1308/2013.

31

Należy jednak stwierdzić, że ani rozporządzenie nr 510/2006, ani rozporządzenie nr 1151/2012, które je zastąpiło, nie mają zastosowania do sprawy w postępowaniu głównym. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 510/2006 i art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 1151/2012 rozporządzenia te nie mają zastosowania do produktów winiarskich.

32

Stwierdzenie to nie ma jednak wpływu na treść odpowiedzi, jakiej należy udzielić sądowi odsyłającemu. Po pierwsze bowiem, jak wspomniano w pkt 14 niniejszego wyroku, właściwe przepisy rozporządzenia nr 1151/2012 i rozporządzenia nr 1308/2013 są porównywalne. Po drugie, Trybunał uznaje zasady wypracowane w ramach wykładni poszczególnych systemów ochrony za mające zastosowanie horyzontalne, tak aby zapewnić spójne stosowanie przepisów prawa Unii dotyczących ochrony nazw i oznaczeń geograficznych (zob. podobnie wyrok z dnia 20 grudnia 2017 r., Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne, C‑393/16, EU:C:2017:991, pkt 32).

33

W trzeciej kolejności należy również zauważyć, że w odniesieniu do stosowania ratione temporis rozporządzenia nr 1308/2013, które uchyliło rozporządzenie nr 1234/2007 i ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r., informacje dostarczone przez sąd odsyłający nie pozwalają na ustalenie, czy to ostatnie rozporządzenie ma również zastosowanie do okoliczności faktycznych rozpatrywanych w postępowaniu głównym.

34

Niemniej jednak, ponieważ art. 103 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013 ma brzmienie porównywalne z art. 118m ust. 2 rozporządzenia nr 1234/2007, wykładnia tego pierwszego przepisu ma zastosowanie do drugiego.

35

Wreszcie w czwartej kolejności należy zauważyć, że o ile sąd odsyłający zastanawia się nad wykładnią art. 103 rozporządzenia nr 1308/2013, a w szczególności ust. 2 lit. b) tego artykułu, o tyle z akt sprawy, którymi dysponuje Trybunał, wynika, że zostały wyrażone wątpliwości co do możliwości zastosowania art. 103 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) tego rozporządzenia.

36

W tym względzie należy zauważyć, że art. 103 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013 zawiera stopniowane wyliczenie zakazanych działań, które opiera się na charakterze tych działań (zob. analogicznie wyrok z dnia 2 maja 2019 r., Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego, C‑614/17, EU:C:2019:344, pkt 25, 27). Tak więc trzeba odróżnić zakres stosowania art. 103 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1308/2013 od zakresu stosowania art. 103 ust. 2 lit. b) tego rozporządzenia (zob. analogicznie wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Syndicat interprofessionnel de défense du fromage Morbier, C‑490/19, EU:C:2020:1043, pkt 25).

37

Tymczasem art. 103 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) rozporządzenia nr 1308/2013 ma na celu zakazanie wszelkiego bezpośredniego lub pośredniego wykorzystania nazwy zarejestrowanej, odnoszącego się do reputacji nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego chronionych przez rejestrację, w formie, która z fonetycznego i wizualnego punktu widzenia jest identyczna z tą nazwą lub co najmniej bardzo podobna (zob. analogicznie wyrok z dnia 17 grudnia 2020 r., Syndicat interprofessionnel de défense du fromage Morbier, C‑490/19, EU:C:2020:1043, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).

38

Oznacza to, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 27 opinii, że pojęcie „wykorzystania” ChNP w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1308/2013 występuje wówczas, gdy stopień podobieństwa między kolidującymi ze sobą oznaczeniami jest szczególnie wysoki i zbliżony do identyczności pod względem wizualnym lub fonetycznym, tak że wykorzystanie chronionego oznaczenia geograficznego podlega ochronie w formie tak bliskiej temu wykorzystaniu, że sporne oznaczenie jest z nim w sposób oczywisty nierozerwalnie związane.

39

W odróżnieniu od działań, o których mowa w art. 103 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1308/2013, działania wchodzące w zakres stosowania art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 nie wykorzystują ani bezpośrednio, ani pośrednio samej chronionej nazwy, lecz sugerują ją w taki sposób, że konsument dochodzi do przekonania, iż istnieje wystarczająco bliski związek z tą nazwą (zob. analogicznie wyroki: z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 33; z dnia 17 grudnia 2020 r., Syndicat interprofessionnel de défense du fromage Morbier, C‑490/19, EU:C:2020:1043, pkt 25).

40

Z powyższego wynika, że pojęcie „wykorzystania” w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować ściśle, gdyż w przeciwnym razie rozróżnienie pomiędzy tym pojęciem a w szczególności pojęciem „przywołania” w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b) tego rozporządzenia stałoby się bezprzedmiotowe, co byłoby sprzeczne z wolą prawodawcy Unii.

41

W sprawie w postępowaniu głównym, i z zastrzeżeniem oceny sądu odsyłającego, powstaje pytanie, czy rozpatrywane oznaczenie CHAMPANILLO, które jest rezultatem połączenia wyrazu szampan w języku hiszpańskim (champán), bez akcentu tonicznego na samogłosce „a”, z przyrostkiem zdrabniającym „illo”, i które oznacza w języku hiszpańskim „mały szampan”, jest porównywalne z ChNP „Champagne”. Wydaje się, że oznaczenie to, sugerując tę nazwę, wyraźnie jednak odbiega od niej z wizualnego lub fonetycznego punktu widzenia. W konsekwencji zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 36–39 niniejszego wyroku używanie takiego oznaczenia nie wydaje się wchodzić w zakres stosowania art. 103 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1308/2013.

42

W świetle powyższego, w ramach odpowiedzi na pytania prejudycjalne, należy dokonać wykładni art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013.

43

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować w ten sposób, że chroni on ChNP przed działaniami odnoszącymi się zarówno do towarów, jak i do usług.

44

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w celu dokonania wykładni przepisu prawa Unii należy brać pod uwagę nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część on stanowi (zob. w szczególności wyrok z dnia 6 października 2020 r., Jobcenter Krefeld, C‑181/19, EU:C:2020:794, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).

45

Jeżeli chodzi o brzmienie art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013, należy zauważyć, że przepis ten przewiduje, że ChNP jest chroniona przed wszelkim niewłaściwym stosowaniem [bezprawnym używaniem], naśladowaniem [imitacją] lub przywołaniem, nawet jeśli podano prawdziwe pochodzenie produktu „lub usługi”.

46

Wynika z tego, że o ile na podstawie art. 92 i art. 93 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia jedynie produkty mogą korzystać z ChNP, o tyle zakres ochrony przyznanej przez tę nazwę obejmuje każde użycie tej nazwy przez produkty lub usługi.

47

Taka wykładnia, wynikająca z brzmienia art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013, znajduje potwierdzenie w kontekście, w jaki wpisuje się ten przepis. Po pierwsze bowiem z motywu 97 rozporządzenia nr 1308/2013 wynika, że zamiarem prawodawcy Unii było ustanowienie przez niego ochrony ChNP przed każdym ich wykorzystaniem przez produkty i usługi, które nie wchodzą w zakres tego rozporządzenia. Po drugie, motyw 32 rozporządzenia nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych, którego odpowiednie przepisy, jak wskazano w pkt 32 niniejszego wyroku, są porównywalne z przepisami rozporządzenia nr 1308/2013, stanowi również, że ochrona ChNP przed bezprawnym używaniem, imitacją i przywołaniem zarejestrowanych nazw powinna zostać rozszerzona na usługi, aby zapewnić wysoki poziom ochrony i dostosować ją do poziomu mającego zastosowanie do sektora wina.

48

Wykładnia ta jest również spójna z celami rozporządzenia nr 1308/2013.

49

Należy bowiem przypomnieć, że rozporządzenie to stanowi instrument wspólnej polityki rolnej skierowany zasadniczo na zagwarantowanie konsumentom, iż produkty rolne opatrzone danym oznaczeniem geograficznym zarejestrowanym na podstawie rzeczonego rozporządzenia posiadają, z racji swego pochodzenia z określonej strefy geograficznej, szczególne właściwości, i w efekcie dają gwarancję jakości związanej z miejscem swego pochodzenia geograficznego w celu umożliwienia producentom rolnym, w zamian za rzeczywisty wysiłek jakościowy, uzyskania większych dochodów i zapobieżenia, by osoby trzecie nie czerpały nienależnej korzyści z reputacji wynikającej z jakości tych produktów (wyrok z dnia 20 grudnia 2017 r., Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne, C‑393/16, EU:C:2017:991, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).

50

Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 36 i 37 opinii, art. 103 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013 ustanawia zatem bardzo szeroką ochronę, która ma obejmować każde wykorzystanie prowadzące do czerpania korzyści z reputacji produktów objętych jednym z tych oznaczeń geograficznych.

51

W tych okolicznościach wykładnia art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013, która nie pozwalałaby chronić ChNP, gdy sporne oznaczenie wskazuje usługę, nie tylko nie byłaby spójna z zakresem przyznanym ochronie zarejestrowanych oznaczeń geograficznych, ale ponadto nie pozwoliłaby na pełne osiągnięcie tego celu ochrony, ponieważ reputacja produktu objętego ChNP może również zostać w nienależny sposób wykorzystana, gdy praktyka, o której mowa w tym przepisie, dotyczy usługi.

52

W świetle powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować w ten sposób, że chroni on ChNP przed działaniami odnoszącymi się zarówno do towarów, jak i do usług.

53

Poprzez pytania drugie i trzecie, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować w ten sposób, że „przywołanie”, o którym mowa w tym przepisie, po pierwsze, wymaga jako wstępnej przesłanki, żeby produkt objęty ChNP i towar lub usługa objęte spornym oznaczeniem były identyczne lub podobne, a po drugie, by musiało ono zostać ustalone poprzez użycie obiektywnych czynników w celu wykazania znaczącego wpływu na przeciętnego konsumenta.

54

W tej kwestii należy zauważyć, podobnie jak uczynił to rzecznik generalny w pkt 44 opinii, że o ile w art. 103 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1308/2013 sprecyzowano, że wszelkie bezpośrednie lub niebezpośrednie wykorzystanie ChNP jest zabronione, zarówno jeśli dotyczy „porównywalnych produktów” niezgodnych ze specyfikacją związaną z tą ChNP, jak i w zakresie, w jakim takie zastosowanie wykorzystuje reputację ChNP, o tyle ust. 2 lit. b) tego artykułu nie zawiera żadnej wskazówki, że ochrona przed wszelkim przywołaniem jest ograniczona jedynie do przypadków, w których produkty oznaczone ChNP i produkty lub usługi, dla których używane jest dane oznaczenie, są „porównywalne” lub „podobne”, ani że ochrona ta jest rozszerzona na przypadki, w których oznaczenie to odnosi się do produktów lub usług odmiennych od tych korzystających z ChNP.

55

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału pojęcie „przywołania” obejmuje sytuację, w której oznaczenie używane do wskazywania towaru zawiera część chronionego oznaczenia geograficznego lub ChNP, tak iż gdy konsument zetknie się z nazwą danego wyrobu, w jego umyśle powstanie wyobrażenie towaru objętego tym oznaczeniem geograficznym lub tą nazwą (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

56

Ponadto przywołanie chronionego oznaczenia geograficznego lub ChNP może mieć miejsce, gdy w przypadku produktów o podobnym wyglądzie istnieje pokrewieństwo fonetyczne i wizualne między chronionym oznaczeniem geograficznym lub ChNP a zakwestionowanym oznaczeniem (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

57

Jednakże ani częściowe włączenie ChNP do oznaczenia, którym są oznaczane towary lub usługi, które nie są objęte tą nazwą, ani identyfikacja podobieństwa fonetycznego i wizualnego wspomnianego oznaczenia ze wspomnianą nazwą, nie stanowią przesłanek, które muszą być bezwzględnie wymagane w celu wykazania istnienia przywołania tej samej nazwy. Przywołanie może bowiem także wynikać z samej „bliskości konceptualnej” między zarejestrowaną nazwą a spornym oznaczeniem (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 46, 49, 50).

58

Wynika stąd, jeżeli chodzi o pojęcie „przywołania”, że rozstrzygającym kryterium jest to, czy, gdy konsument zetknie się ze sporną nazwą, to w jego umyśle powstanie bezpośrednio wyobrażenie towaru objętego ChNP, co powinien zweryfikować sąd krajowy, uwzględniając w razie potrzeby to, że w kwestionowanej nazwie została zawarta część ChNP, fonetyczne lub wizualne podobieństwo tej nazwy z tym ChNP lub też „bliskość konceptualną” między wspomnianą nazwą a wspomnianym ChNP (zob. podobnie wyroki: z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 51; z dnia 17 grudnia 2020 r., Syndicat interprofessionnel de défense du fromage Morbier, C‑490/19, EU:C:2020:1043, pkt 26).

59

W każdym razie Trybunał uściślił, że dla wykazania istnienia przywołania kluczowe jest ustalenie przez konsumenta związku między wyrazem używanym do wskazania danego produktu a chronionym oznaczeniem geograficznym. Związek ten powinien być wystarczająco bezpośredni i jednoznaczny (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 45, 53 i przytoczone tam orzecznictwo).

60

Z powyższego wynika, że przywołanie w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 może zostać stwierdzone jedynie w drodze całościowej oceny dokonywanej przez sąd odsyłający, obejmującej wszystkie istotne okoliczności sprawy.

61

W konsekwencji pojęcie „przywołania” w rozumieniu rozporządzenia nr 1308/2013 nie wymaga, by produkt objęty ChNP i produkt lub usługa objęte sporną nazwą były identyczne lub podobne.

62

Trybunał uściślił, że przy dokonywaniu oceny istnienia takiego przywołania należy odnieść się do sposobu postrzegania przeciętnego konsumenta europejskiego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego (zob. podobnie wyrok z dnia 7 czerwca 2018 r., Scotch Whisky Association, C‑44/17, EU:C:2018:415, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

63

Pojęcie przeciętnego europejskiego konsumenta należy interpretować w taki sposób, aby zapewnić skuteczną i jednolitą ochronę zarejestrowanych nazw przed każdym ich przywołaniem na całym terytorium Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 2 maja 2019 r., Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego, C‑614/17, EU:C:2019:344, pkt 47).

64

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału skuteczna i jednolita ochrona nazw chronionych na całym tym terytorium wymaga nieuwzględniania okoliczności mogących wykluczyć istnienie przywołania w odniesieniu do konsumentów tylko jednego państwa członkowskiego. Niemniej jednak w celu realizacji ochrony przewidzianej w art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 istnienie przywołania może być również oceniane wyłącznie w odniesieniu do konsumentów jednego tylko państwa członkowskiego (zob. podobnie wyrok z dnia 2 maja 2019 r., Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego, C‑614/17, EU:C:2019:344, pkt 48).

65

W sprawie rozpatrywanej w postępowaniu głównym do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny – z uwzględnieniem wszystkich istotnych elementów charakteryzujących używanie rozpatrywanej ChNP i kontekstu, w jaki wpisuje się to używanie – czy nazwa CHAMPANILLO może stworzyć w odczuciu przeciętnego konsumenta europejskiego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego, wystarczająco bezpośredni i jednoznaczny związek z szampanem, by sąd ten mógł następnie zbadać, czy w niniejszej sprawie istnieje przywołanie tej ChNP w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013. W ramach tej oceny sąd odsyłający będzie musiał wziąć pod uwagę szereg czynników, do których zaliczają się, w szczególności, silne podobieństwo zarówno wizualne, jak i fonetyczne między sporną nazwą a nazwą chronioną, a także wykorzystywanie spornej nazwy do wskazywania usług restauracyjnych oraz w ramach reklamy.

66

W świetle powyższych rozważań na pytania drugie i trzecie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować w ten sposób, że „przywołanie”, o którym mowa w tym przepisie, po pierwsze, nie wymaga jako wstępnej przesłanki, żeby produkt objęty ChNP i towar lub usługa objęte spornym oznaczeniem były identyczne lub podobne, a po drugie, zostaje ono wykazane, jeżeli używanie nazwy stwarza w odczuciu przeciętnego konsumenta europejskiego, właściwie poinformowanego i dostatecznie uważnego i rozsądnego, wystarczająco bezpośredni i jednoznaczny związek między tą nazwą a ChNP. Istnienie takiego związku może wynikać z kilku elementów, w szczególności z częściowego włączenia chronionej nazwy, pokrewieństwa fonetycznego i wizualnego między tymi dwiema nazwami i wynikającego z niego podobieństwa, oraz – nawet w braku tych elementów – z bliskości konceptualnej między ChNP a daną nazwą lub też z podobieństwa między produktami oznaczonymi tą samą ChNP a produktami lub usługami objętymi tą samą nazwą. W ramach tej oceny do sądu odsyłającego należy uwzględnienie wszystkich istotnych okoliczności związanych z używaniem danej nazwy.

67

Poprzez pytanie czwarte sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy pojęcie „przywołania” w rozumieniu art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować w ten sposób, że „przywołanie”, o którym mowa w tym przepisie, jest uzależnione od stwierdzenia istnienia aktu nieuczciwej konkurencji.

68

Jak wynika z pkt 56–60 niniejszego wyroku, system ochrony przed przywołaniem ChNP, taki jak przewidziany w art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013, jest systemem ochrony obiektywnym, ponieważ jego zastosowanie nie wymaga wykazania istnienia zamiaru lub winy. Ponadto ochrona ustanowiona tym przepisem nie zakłada stwierdzenia ani istnienia stosunku konkurencyjności między produktami chronionymi zarejestrowaną nazwą a produktami lub usługami, w odniesieniu do których używane jest sporne oznaczenie, lub stwierdzenia ryzyka wprowadzenia konsumenta w błąd w odniesieniu do takich produktów lub usług.

69

Wynika stąd – jak zauważył rzecznik generalny w pkt 75 opinii – że o ile nie jest wykluczone, że to samo zachowanie może jednocześnie powodować realizację praktyki zabronionej na mocy art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 oraz czynu nieuczciwej konkurencji na podstawie prawa krajowego mającego zastosowanie w tej dziedzinie, o tyle zakres stosowania tego przepisu jest szerszy niż taki czyn.

70

W świetle powyższych rozważań na pytanie czwarte należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 103 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1308/2013 należy interpretować w ten sposób, że „przywołanie”, o którym mowa w tym przepisie, nie jest uzależnione od stwierdzenia istnienia czynu nieuczciwej konkurencji, ponieważ przepis ten ustanawia szczególną i swoistą ochronę, która ma zastosowanie niezależnie od przepisów prawa krajowego dotyczących nieuczciwej konkurencji.

71

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje: