Sprawy połączone C‑225/19 i C‑226/19

R.N.N.S.
i
K.A.

przeciwko

przeciwko Minister van Buitenlandse Zaken

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez rechtbank Den Haag zittingsplaats Haarlem)

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 24 listopada 2020 r.

Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – Wspólnotowy kodeks wizowy – Rozporządzenie (WE) nr 810/2009 – Artykuł 32 ust. 1–3 – Decyzja o odmowie wydania wizy – Załącznik VI – Standardowy formularz – Uzasadnienie – Zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub dla stosunków międzynarodowych jednego lub kilku państw członkowskich – Artykuł 22 – Procedura zasięgania opinii organów centralnych innych państw członkowskich – Sprzeciw wobec wydania wizy – Odwołanie od decyzji o odmowie wydania wizy – Zakres kontroli sądowej – Artykuł 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Prawo do skutecznego środka prawnego

Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka wizowa – Wspólnotowy kodeks wizowy – Rozporządzenie nr 810/2009 – Procedury i warunki wydawania wiz jednolitych – Odmowa wydania wizy – Podstawa – Wnioskodawca uważany za osobę, której obecność stanowi zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego lub zdrowia publicznego, lub dla stosunków międzynarodowych któregokolwiek z państw członkowskich – Odwołanie od tej decyzji – Prawo do skutecznego środka prawnego – Zakres obowiązku uzasadnienia – Granice kontroli sądowej

[Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 810/2009, zmienione rozporządzeniem nr 610/2013, art. 32 ust. 1 lit. a) ppkt (vi), 2, 3]

(zob. pkt 42, 43, 45, 46, 48–52, 56; sentencja)
Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka wizowa – Wspólnotowy kodeks wizowy – Rozporządzenie nr 810/2009 – Procedury i warunki wydawania wiz jednolitych – Odmowa wydania wizy – Odwołanie od tej decyzji – Stosowanie krajowych przepisów proceduralnych – Zasada autonomii proceduralnej – Poszanowanie zasad równoważności i skuteczności

(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 810/2009, art. 32 ust. 3)

(zob. pkt 53)

Streszczenie

Państwo członkowskie, które podejmuje decyzję o odmowie wydania wizy „Schengen” z powodu sprzeciwu wyrażonego przez jedno z państw członkowskich, powinno w tej decyzji wskazać tożsamość tego państwa członkowskiego, jak również konkretną podstawę odmowy opartą na tym sprzeciwie, w stosownym przypadku wraz z powodami tego sprzeciwu

Obywatel Egiptu, zamieszały w swym państwie pochodzenia (sprawa C‑225/19) oraz obywatelka Syrii, zamieszkała w Arabii Saudyjskiej (sprawa C‑226/19), złożyli do Minister van Buitenlandse Zaken (ministra spraw zagranicznych, Niderlandy, zwanego dalej „ministrem”) wniosek o wydanie wizy „Schengen” ( 1 ), by móc odwiedzić członków swoich rodzin, zamieszkałych w Niderlandach. Wnioski te zostały jednak oddalone, a zgodnie z kodeksem wizowym zostali oni powiadomieni o odmowie za pomocą standardowego formularza ( 2 ), który zawiera jedenaście pól, zakreślanych stosownie do przyjętej podstawy. W tym wypadku, jako że zakreślone zostało szóste pole, wyjaśnieniem odmowy wydania wizy była okoliczność, że uważano, że obecność zainteresowanych stanowi zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych któregokolwiek z państw członkowskich ( 3 ). Wspomniana odmowa wydania wizy była rezultatem sprzeciwów wyrażonych przez Węgry i Niemcy, których opinii zasięgnęły organy niderlandzkie zgodnie z procedurą przewidzianą w kodeksie wizowym ( 4 ). Jednakże w formularzu nie podano zainteresowanym żadnej informacji co do tożsamości tych państw członkowskich, co do konkretnej podstawy, którą przyjęto spośród czterech możliwych (zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych) lub powodów, dla których zostali uznani za takie zagrożenie.

Zainteresowani wnieśli do ministra zażalenie, które zostało oddalone. Wnieśli wówczas odwołanie ( 5 ) do Rechtbank Den Haag zittingsplaats Haarlem (sądu pierwszej instancji w Hadze, na posiedzeniu w Haarlemie, Niderlandy), twierdząc, że ponieważ niemożliwe było zaskarżenie przez nich tych decyzji co do istoty, zostali pozbawieni skutecznej ochrony sądowej. Sąd ten postanowił zwrócić się do Trybunału z pytaniem dotyczącym, po pierwsze, uzasadnienia, jakie powinna zawierać decyzja o odmowie wydania wizy, w sytuacji gdy odmowa ta jest motywowana sprzeciwem wyrażonym inne państwo członkowskie, a także, po drugie, możliwości poddania tej podstawy odmowy kontroli sądowej w ramach odwołania od tej decyzji o odmowie wydania wizy oraz o zakres takiej kontroli.

Ocena Trybunału

Trybunał w pierwszej kolejności orzekł, że państwo członkowskie, które podjęło decyzję o odmowie wydania wizy z powodu sprzeciwu wyrażonego przez jedno z państw członkowskich, powinno w tej decyzji wskazać tożsamość tego ostatniego państwa członkowskiego, jak również konkretną podstawę odmowy opartą na tym sprzeciwie, w stosownym przypadku wraz z istotą powodów tego sprzeciwu.

W tej kwestii Trybunał podkreślił, że cechy środka odwoławczego pod decyzji o odmowie wydania wizy należy określić w zgodzie z art. 47 karty praw podstawowych Unii Europejskiej, który gwarantuje prawo do skutecznego środka prawnego. Zgodnie z nim zainteresowany powinien móc zapoznać się z powodami wydanej w stosunku do niego decyzji, czy to poprzez lekturę samej decyzji, czy to poprzez poinformowanie go o tych powodach na jego żądanie. Ponadto Trybunał wskazał, że nawet jeżeli uzasadnienie odpowiadające szóstemu polu standardowego formularza jest z góry określone, właściwy organ krajowy powinien zawrzeć konieczne informacje w rubryce zatytułowanej „Uwagi”. Ponadto Trybunał zauważył, że istnieje nowy standardowy formularz, w którym poszczególne możliwe podstawy odmowy, wcześniej podane bez rozróżnienia, są już od siebie rozdzielone ( 6 ).

W drugiej kolejności Trybunał orzekł, że sądy państw członkowskich, które podjęły decyzję o odmowie wydania wizy z powodu sprzeciwu wyrażonego przez inne państwo członkowskie, nie mogą badać materialnej zgodności z prawem tego sprzeciwu. Dlatego właśnie państwo członkowskie, które podjęło decyzję o odmowie wydania wizy powinno również w tej decyzji wskazać organ, do którego wnioskodawca może się zwrócić, by poznać dostępne w tym celu środki odwoławcze w państwie członkowskim, które wyraziło sprzeciw.

Zanim Trybunał doszedł do tego wniosku, podkreślił on przede wszystkim, że kontrola sądowa sprawowana przez sądy państwa członkowskiego, które podjęło decyzję o odmowie wydania wizy, ma oczywiście za przedmiot badanie zgodności z prawem tej decyzji. Jednak właściwym organom krajowym przysługuje przy badaniu wniosków o wydanie wizy szeroki zakres uznania w odniesieniu do przesłanek stosowania podstaw odmowy przewidzianych w kodeksie wizowym i do oceny istotnych okoliczności faktycznych. Kontrola sądowa tego zakresu uznania ogranicza się zatem do ustalenia, czy zaskarżona decyzja opiera się na wystarczająco solidnej podstawie faktycznej i upewnienia się, że nie jest ona obarczona oczywistym błędem w ocenie. W tej kwestii, gdy odmowa wydania wizy jest motywowana faktem, że jej wydaniu sprzeciwiło się inne państwo członkowskie, sądy te powinny mieć możliwość upewnienia się, że procedura zasięgania opinii innych państw członkowskich została prawidłowo zastosowana, a w szczególności sprawdzenia, czy wnioskodawca został prawidłowo zidentyfikowany jako osoba objęta danym sprzeciwem. Ponadto sądy te powinny mieć możliwość sprawdzenia, że gwarancje procesowe, takie obowiązek uzasadnienia, były przestrzegane. Kontrola zasadności sprzeciwu wyrażonego przez inne państwo członkowskie należy natomiast do sądów krajowych tego innego państwa członkowskiego.

( 1 ) Wizy na tranzyt przez terytorium państw członkowskich lub planowany pobyt na terytorium państw członkowskich nieprzekraczający trzech miesięcy w dowolnym sześciomiesięcznym okresie. Wizę tę wydaje państwo członkowskie zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks wizowy (Dz.U. 2009, L 243, s. 1), zmienionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 610/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. (Dz.U. 2013, L 243, s. 13) (zwanym dalej „kodeksem wizowym”).

( 2 ) Formularz zawarty w załączniku VI do kodeksu wizowego i wskazany w art. 32 ust. 2 tego kodeksu.

( 3 ) Podstawa odmowy przewidziana w art. 32 ust. 1 lit. a) ppkt (vi) kodeksu wizowego.

( 4 ) Procedura zasięgania opinii przewidziana w art. 22 kodeksu wizowego.

( 5 ) Odwołanie przewidziane w art. 32 ust. 3 kodeksu wizowego.

( 6 ) Załącznik III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1155 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającego rozporządzenie nr 810/2009 (Dz.U. 2019, L 188, s. 25),