–

w imieniu PF przez J. Ferry’ego, BL, R. Munra, SC, upoważnionych przez D. Ruddena i E. Ruddena, solicitors,

–

w imieniu Minister for Justice and Equality przez J. Quaney, M. Browne, G. Hodge i A. Joyce’a, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez B.M. Warda, A. Hanrahana i J. Bensona, BL, oraz P. Carolla, SC,

–

w imieniu rządu duńskiego przez P.Z.L. Ngo i J. Nymanna‑Lindegrena, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu niemieckiego początkowo przez T. Henzego, J. Möllera, M. Hellmanna i A. Berg, działających w charakterze pełnomocników, a następnie przez M. Hellmanna, J. Möllera i A. Berg, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu francuskiego przez D. Colasa, D. Dubois i E. de Moustier, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez S. Faraciego, avvocato dello Stato,

–

w imieniu rządu litewskiego przez V. Vasiliauskienė, J. Prasauskienė, G. Taluntytė i R. Krasuckaitė, działające w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu węgierskiego przez M.Z. Fehéra i Z. Wagner, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu niderlandzkiego przez M.K. Bulterman i J. Langera, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu austriackiego przez G. Hessego, K. Ibilego i J. Schmoll, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu polskiego przez B. Majczynę, działającego w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez R. Troostersa, J. Tomkina i S. Grünheid, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 6 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (Dz.U. 2002, L 190, s. 1), zmienionej decyzją ramową Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (Dz.U. 2009, L 81, s. 24) (zwanej dalej „decyzją ramową 2002/584”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach wykonania w Irlandii europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu 18 kwietnia 2014 r. przez Lietuvos Respublikos generalinis prokuroras (prokuratora generalnego Republiki Litewskiej, zwanego dalej „prokuratorem generalnym Litwy”) w celu przeprowadzenia na Litwie postępowania karnego wszczętego przeciwko PF.

3

Motywy 5, 6, 8 i 10 decyzji ramowej 2002/584 mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

4

Artykuł 1 tej decyzji ramowej, zatytułowany „Definicja europejskiego nakazu aresztowania i zobowiązani[e] do jego wykonania”, przewiduje:

„1.   Europejski nakaz aresztowania stanowi decyzję sądową wydaną [orzeczenie sądowe wydane] przez państwo członkowskie w celu aresztowania [zatrzymania] i przekazania przez inne państwo członkowskie osoby, której dotyczy wniosek, w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności bądź środka zabezpieczającego [polegającego na pozbawieniu wolności].

2.   Państwa członkowskie wykonują każdy europejski nakaz aresztowania w oparciu o zasadę wzajemnego uznawania i zgodnie z przepisami niniejszej decyzji ramowej.

3.   Niniejsza decyzja ramowa nie skutkuje modyfikacją [nie prowadzi do zmiany] obowiązku poszanowania praw podstawowych i podstawowych zasad prawa zawartych w art. 6 [UE]”.

5

W art. 3, 4 i 4a wspomnianej decyzji ramowej wymieniono podstawy obligatoryjnej i fakultatywnej odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania. Artykuł 5 tej decyzji ramowej przewiduje gwarancje ze strony wydającego nakaz państwa członkowskiego udzielane w szczególnych przypadkach.

6

Zgodnie z art. 6 decyzji ramowej 2002/584, zatytułowanym „Właściwe organy sądowe [Określenie właściwych organów sądowych]”:

„1.   Wydającym nakaz organem sądowym jest organ sądowy wydającego nakaz państwa członkowskiego, właściw[y] dla wydania europejskiego nakazu aresztowania na mocy prawa obowiązującego w tym państwie.

2.   Wykonującym nakaz organem sądowym jest organ sądowy wykonującego nakaz państwa członkowskiego, właściw[y] dla wykonania europejskiego nakazu aresztowania na mocy prawa obowiązującego w tym państwie.

3.   Każde państwo członkowskie powiadamia Sekretariat Generalny Rady o właściwym w świetle jego prawa organie sądowym”.

7

European Arrest Warrant Act 2003 (irlandzka ustawa o europejskim nakazie aresztowania z 2003 r.), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwana dalej „EAW Act”), transponuje do prawa irlandzkiego decyzję ramową 2002/584. Artykuł 2 ust. 1 akapit pierwszy EAW Act stanowi:

„»organ sądowy« oznacza sędziego, sędziego pokoju lub inną osobę upoważnioną na mocy prawa danego państwa członkowskiego do pełnienia funkcji takich samych lub podobnych do tych, które są wykonywane na mocy art. 33 przez sąd [Irlandii]”.

8

Artykuł 20 EAW Act stanowi:

„1.   W postępowaniach, w których stosuje się niniejszą ustawę, High Court [wysoki trybunał, Irlandia] może, jeśli uzna, że dokumentacja lub informacje, które zostały mu przekazane, nie są wystarczające do wykonywania przez niego obowiązków na podstawie niniejszej ustawy, zażądać od wydającego nakaz organu sądowego lub państwa wydającego nakaz, w razie potrzeby, przedstawienia mu dodatkowych dokumentów lub informacji w wyznaczonym przez niego terminie.

2.   Organ centralny państwa, jeśli uważa, że dokumentacja lub informacje, które zostały mu przekazane, nie są wystarczające, aby umożliwić mu lub umożliwić High Court [wysokiemu trybunałowi] wykonywanie obowiązków na podstawie niniejszej ustawy, może wymagać od wydającego nakaz organu sądowego lub państwa wydającego, w razie potrzeby, przedstawienia mu dodatkowych dokumentów lub informacji, określonych przez organ i w wyznaczonym przez organ terminie […]”.

9

W dniu 18 kwietnia 2014 r. prokurator generalny Litwy złożył wniosek o przekazanie PF, obywatela litewskiego, na podstawie europejskiego nakazu aresztowania wydanego w celu przeprowadzenia postępowania karnego w związku z czynami, jakie PF miał popełnić w 2012 r. i które według tego prokuratora należy zakwalifikować jako „kradzież z bronią w ręku”.

10

PF wniósł do High Court (wysokiego trybunału) skargę w celu podważenia ważności tego europejskiego nakazu aresztowania, powołując się w szczególności na fakt, że prokurator generalny Litwy nie jest „organem sądowym” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584.

11

W uzasadnieniu tego twierdzenia PF oparł się na opinii prawnej sporządzonej przez litewskiego adwokata, z którego w szczególności wynika, że zgodnie z art. 109 konstytucji Republiki Litewskiej sprawowanie wymiaru sprawiedliwości należy w tym państwie członkowskim do wyłącznej właściwości sądów. Prokurator generalny Litwy jest prokuratorem najwyższej rangi na Litwie. Posiada status prokuratora i jest niezależny zarówno od władzy wykonawczej, jak i od władzy sądowniczej. Co się tyczy prokuratorów, art. 118 tej konstytucji stanowi, że do ich zadań należy organizowanie postępowania przygotowawczego i kierowanie nim, a także ściganie karne. Niemniej jednak, zgodnie z orzecznictwem Lietuvos Respublikos Konstitucinis teismas (trybunału konstytucyjnego Republiki Litewskiej) prokurator nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości i nie wykonuje również zadań związanych ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości w trakcie postępowania przygotowawczego, za którego prowadzenie jest odpowiedzialny.

12

W tych okolicznościach High Court (wysoki trybunał) zwrócił się do prokuratora generalnego Litwy za pośrednictwem irlandzkiego organu centralnego w celu uzyskania dodatkowych informacji w odniesieniu do uznania tego prokuratora za „organ sądowy”, w szczególności w świetle wyroków: z dnia 10 listopada 2016 r., Poltorak (C‑452/16 PPU, EU:C:2016:858); z dnia 10 listopada 2016 r., Özçelik (C‑453/16 PPU, EU:C:2016:860).

13

Prokurator generalny Litwy odpowiedział w następujący sposób:

„[Prokurator generalny Litwy] jest niezależny od władzy wykonawczej, w tym od ministerstwa sprawiedliwości.

Prokuratura Republiki Litewskiej […] składa się z [prokuratora generalnego Litwy] oraz właściwych prokuratorów terenowych; prokuratura litewska organizuje postępowania przygotowawcze i kieruje nimi, a także ściga przestępstwa w imieniu państwa. Wynika to z przepisów zawartych w art. 118 konstytucji Republiki Litewskiej”.

14

W dniu 27 lutego 2017 r. High Court (wysoki trybunał) orzekł, że prokurator generalny Litwy jest „organem sądowym” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584 i zarządził przekazanie PF.

15

Wyrokiem z dnia 20 października 2017 r. Court of Appeal (sąd apelacyjny, Irlandia) oddalił odwołanie PF od wyroku High Court (wysokiego trybunału) i potwierdził, że prokurator generalny Litwy jest „organem sądowym” w rozumieniu tego przepisu.

16

Sąd odsyłający, Supreme Court (sąd najwyższy, Irlandia), zezwolił na wniesienie odwołania od wyroku Court of Appeal (sądu apelacyjnego).

17

W świetle orzecznictwa Trybunału wynikającego z wyroków: z dnia 29 czerwca 2016 r., Kossowski (C‑486/14, EU:C:2016:483); z dnia 10 listopada 2016 r., Poltorak (C‑452/16 PPU, EU:C:2016:858); z dnia 10 listopada 2016 r., Özçelik (C‑453/16 PPU, EU:C:2016:860); z dnia 10 listopada 2016 r.Kovalkovas (C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861), sąd ten zastanawia się, czy prokurator generalny Litwy może zostać uznany za „organ sądowy” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584.

18

W szczególności z tego orzecznictwa Trybunału wynika, że taka kwalifikacja zależy od tego, czy dany podmiot jest organem powołanym do udziału w sprawowaniu w państwie członkowskim wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych. Tymczasem wspomniane orzecznictwo nie zawiera jasnych kryteriów pozwalających na ustalenie, czy dany podmiot jest odpowiedzialny za sprawowanie wymiaru sprawiedliwości lub czy jest powołany do uczestniczenia w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w ramach porządku prawnego państwa członkowskiego.

19

W tym względzie sąd odsyłający zastanawia się w świetle okoliczności, że pojęcie „organu sądowego” stanowi autonomiczne pojęcie prawa Unii, czy w celu ustalenia, czy prokurator generalny Litwy uczestniczy w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, należy oprzeć się wyłącznie na prawie krajowym danego państwa członkowskiego. Poza tym sąd ten zastanawia się nad kwestią, czy prowadzenie postępowań przygotowawczych oraz ściganie przestępstw jest wystarczająco związane ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości, aby móc uznać, że prokurator, który wykonuje te zadania, ale jest niezależny od wymiaru sprawiedliwości na podstawie prawa krajowego, jest „organem sądowym” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584.

20

W tych okolicznościach Supreme Court (sąd najwyższy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

21

Poprzez pytania prejudycjalne, które należy zbadać łącznie, sąd odsyłający zmierzają w istocie do ustalenia, czy pojęcie „wydającego nakaz organu sądowego” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584 należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono prokuratora generalnego, który chociaż pod względem strukturalnym jest niezależny od władzy sądowej, jest właściwy w zakresie prowadzenia ścigania i niezależny od władzy wykonawczej.

22

Na wstępie należy przypomnieć, że zarówno zasada wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi, jak i zasada wzajemnego uznawania, która sama w sobie opiera się na wzajemnym zaufaniu między nimi, mają w prawie Unii fundamentalne znaczenie, gdyż umożliwiają one utworzenie i utrzymywanie przestrzeni bez granic wewnętrznych. Dokładniej rzecz ujmując, zasada wzajemnego zaufania wymaga, w szczególności w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, aby każde z tych państw uznawało – z zastrzeżeniem wyjątkowych okoliczności – że wszystkie inne państwa członkowskie przestrzegają prawa Unii, a zwłaszcza praw podstawowych uznanych w tym prawie [wyrok z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality (nieprawidłowości w systemie sądownictwa), C‑216/18 PPU, EU:C:2018:586, pkt 36, a także przytoczone tam orzecznictwo].

23

W odniesieniu w szczególności do decyzji ramowej 2002/584, z jej motywu 6 wynika, że przewidziany w tej decyzji ramowej europejski nakaz aresztowania stanowi pierwszy konkretny środek w dziedzinie prawa karnego wprowadzający zasadę wzajemnego uznawania.

24

Zasada ta znajduje odzwierciedlenie w art. 1 ust. 2 tej decyzji ramowej, który ustanawia przepis, zgodnie z którym państwa członkowskie są zobowiązane do wykonania każdego europejskiego nakazu aresztowania w oparciu o wspomnianą zasadę i zgodnie z przepisami wspomnianej decyzji ramowej. Wykonujące nakaz organy sądowe mogą zatem co do zasady odmówić wykonania takiego nakazu wyłącznie w oparciu o przewidziane w art. 3, 4 i 4a tej decyzji ramowej i enumeratywnie wyliczone podstawy odmowy wykonania. Poza tym wykonanie europejskiego nakazu aresztowania można uzależnić wyłącznie od jednego z warunków wyczerpująco określonych w jej art. 5. W konsekwencji wykonanie europejskiego nakazu aresztowania stanowi zasadę, zaś odmowa wykonania, przewidziana jako wyjątek, powinna być interpretowana ściśle [zob. podobnie wyrok z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality (nieprawidłowości w systemie sądownictwa), C‑216/18 PPU, EU:C:2018:586, pkt 41, a także przytoczone tam orzecznictwo].

25

Jednakże zasada wzajemnego uznawania zakłada, że wyłącznie europejskie nakazy aresztowania w rozumieniu art. 1 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584 powinny być wykonywane zgodnie z jej przepisami. Jak wynika z tego artykułu, taki europejski nakaz aresztowania jest „orzeczeniem sądowym”, co wymaga, by został on wydany przez „organ sądowy” w rozumieniu art. 6 ust. 1 tej decyzji ramowej (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 listopada 2016 r., Poltorak, C‑452/16 PPU, EU:C:2016:858, pkt 28; z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 29).

26

Zgodnie z art. 6 ust. 1 wspomnianej decyzji ramowej wydającym nakaz organem sądowym jest organ sądowy wydającego nakaz państwa członkowskiego, właściwy dla wydania europejskiego nakazu aresztowania na mocy prawa obowiązującego w tym państwie.

27

O ile zgodnie z zasadą autonomii proceduralnej państwa członkowskie mogą wyznaczyć na mocy ich prawa krajowego „organ sądowy” właściwy do wydania europejskiego nakazu aresztowania, o tyle znaczenie i zakres tego pojęcia nie mogą zostać pozostawione ocenie każdego z państw członkowskich (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 listopada 2016 r., Poltorak, C‑452/16 PPU, EU:C:2016:858, pkt 30, 31; a także z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 31, 32).

28

Wspomniane pojęcie wymaga autonomicznej i jednolitej w całej Unii wykładni, która zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału powinna być dokonana z uwzględnieniem jednocześnie brzmienia art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584, kontekstu, w który się on wpisuje, i celu zamierzonego przez tę decyzję ramową (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 listopada 2016 r., Poltorak, C‑452/16 PPU, EU:C:2016:858, pkt 32; z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 33).

29

W tym zakresie należy przypomnieć w pierwszej kolejności, że Trybunał już orzekł, iż termin „organ sądowy”, o którym mowa w tym przepisie, nie oznacza wyłącznie sędziów lub sądów państwa członkowskiego, ale może obejmować, w szerszym sensie, organy uczestniczące w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych tego państwa członkowskiego, w odróżnieniu, w szczególności, od ministerstw lub służb policji, które należą do władzy wykonawczej (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 listopada 2016 r., Poltorak, C‑452/16 PPU, EU:C:2016:858, pkt 33, 35; a także z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 34, 36).

30

Z powyższego wynika, że pojęcie „organu sądowego” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584 może obejmować organy państwa członkowskiego, które, chociaż niekoniecznie muszą być sądami lub sędziami, uczestniczą w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych tego państwa członkowskiego.

31

Wykładnię tę potwierdza, po pierwsze, kontekst, w jaki wpisuje się art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584. W tym względzie należy wskazać, że wspomniana decyzja ramowa jest instrumentem współpracy wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, która dotyczy wzajemnego uznawania nie tylko prawomocnych orzeczeń wydanych przez sądy karne, lecz w szerszym zakresie orzeczeń wydanych przez organy sądowe państw członkowskich w ramach postępowania karnego, w tym na etapie ścigania karnego.

32

Przewidziana w art. 31 UE współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, która stanowiła podstawę prawną decyzji ramowej 2002/584, dotyczyła w szczególności współpracy między organami sądowymi państw członkowskich zarówno w zakresie postępowania, jak i wykonywania orzeczeń.

33

Pojęcie „postępowania”, które ma szerokie znaczenie, może obejmować postępowanie karne w całości, czyli etap poprzedzający postępowanie sądowe, samo postępowanie sądowe i etap wykonania prawomocnego orzeczenia wydanego przez sąd karny przeciwko osobie uznanej za winną przestępstwa.

34

Taka wykładnia znajduje potwierdzenie w brzmieniu art. 82 ust. 1 lit. d) TFUE, który zastąpił art. 31 UE i który obecnie stanowi, że współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych dotyczy współpracy między organami sądowymi lub równoważnymi organami państw członkowskich w ramach ścigania karnego i wykonywania orzeczeń.

35

Po drugie, powyższą wykładnię potwierdza również cel, do którego zmierza decyzja ramowa 2002/584, który – jak wynika z jej motywu 5 – polega na ustanowieniu systemu swobodnego przepływu orzeczeń w sprawach karnych, obejmujący zarówno orzeczenia wydane w toku postępowania, jak i kończące postępowanie, w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

36

W tym względzie decyzja ramowa 2002/584 ma na celu, poprzez wprowadzenie uproszczonego i skutecznego systemu przekazywania osób skazanych lub podejrzanych o naruszenie przepisów ustawy karnej, ułatwienie i przyspieszenie współpracy sądowej, a tym samym przyczynienie się do realizacji wyznaczonego Unii celu, jakim jest ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w oparciu o wysoki stopień zaufania, jakie powinno istnieć między państwami członkowskimi, zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania (wyrok z dnia 22 grudnia 2017 r., Ardic, C‑571/17 PPU, EU:C:2017:1026, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo).

37

Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej decyzji ramowej wydanie europejskiego nakazu aresztowania może dotyczyć dwóch odmiennych sytuacji. Wspomniany nakaz aresztowania może zostać wydany albo w celu przeprowadzenia postępowania karnego w wydającym nakaz państwie członkowskim albo w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności w tym państwie (zob. podobnie wyrok z dnia 21 października 2010 r., B., C‑306/09, EU:C:2010:626, pkt 49).

38

W związku z tym, ponieważ europejski nakaz aresztowania ułatwia swobodny przepływ wydanych w toku postępowania karnego orzeczeń sądowych, należy uznać, że organy, które zgodnie z prawem krajowym są właściwe do wydania takich orzeczeń, są objęte zakresem stosowania wspomnianej decyzji ramowej.

39

Z rozważań przedstawionych w pkt 29–38 niniejszego wyroku wynika, że organ taki jak prokurator, który w ramach postępowania karnego dysponuje uprawnieniami w zakresie ścigania w odniesieniu do osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, w celu postawienia jej przed sądem, należy uznać za organ uczestniczący w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości danego państwa członkowskiego.

40

W niniejszej sprawie z akt sprawy przedłożonych Trybunałowi wynika, że prokurator generalny Litwy odgrywa zasadniczą rolę w prowadzeniu postępowania karnego w tym państwie członkowskim.

41

W tym względzie w uwagach na piśmie rząd litewski wskazał, że zgodnie z art. 118 konstytucji Republiki Litewskiej zadania prokuratury polegają w szczególności na organizowaniu postępowania przygotowawczego i kierowaniu nim, a także na wszczynanie postępowania z oskarżenia publicznego. Zgodnie z orzecznictwem Lietuvos Respublikos Konstitucinis Teismas (trybunału konstytucyjnego Republiki Litewskiej) uprawnienia te są zastrzeżone wyłącznie dla prokuratury. A zatem z tych informacji wynika, że ogólnie rzecz ujmując, wspomniany prokurator generalny Litwy jest zobowiązany do wprowadzenia w ramach postępowania karnego warunków wstępnych wykonywania władzy sądowniczej przez sądy karne tego państwa członkowskiego.

42

W tych okolicznościach prokurator generalny Litwy może być uznany za organ uczestniczący w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w tym państwie członkowskim.

43

W drugiej kolejności należy przypomnieć, że decyzja ramowa 2002/584 ma na celu ustanowienie uproszczonego systemu przekazywania osób bezpośrednio między organami sądowymi, mającego zastąpić tradycyjną współpracę pomiędzy suwerennymi państwami, która wymaga zaangażowania i oceny ze strony władzy politycznej, w celu zapewnienia swobodnego przepływu orzeczeń sądowych w sprawach karnych w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (zob. podobnie wyrok z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 41).

44

W tych ramach w przypadku gdy europejski nakaz aresztowania zostaje wydany w celu zatrzymania i przekazania osoby ściganej przez inne państwo członkowskie w celu przeprowadzenia postępowania karnego, osoba ta już od pierwszego etapu postępowania powinna mieć możliwość korzystania z gwarancji procesowych i praw podstawowych, których ochronę powinny zapewnić organy sądowe wydającego nakaz państwa członkowskiego zgodnie z obowiązującym prawem, w szczególności wydając krajowy nakaz aresztowania (wyrok z dnia 1 czerwca 2016 r., Bob-Dogi, C‑241/15, EU:C:2016:385, pkt 55).

45

W system europejskiego nakazu aresztowania jest wmontowana zatem dwupoziomowa ochrona praw procesowych i podstawowych osoby ściganej, gdyż do ochrony sądowej przysługującej jej na pierwszym poziomie, w trakcie wydawania orzeczenia krajowego, takiego jak krajowy nakaz aresztowania, dochodzi ochrona, jaką należy jej zapewnić na drugim poziomie, w trakcie wydawania europejskiego nakazu aresztowania, które w danym wypadku może nastąpić krótko po wydaniu wspomnianego orzeczenia krajowego (wyrok z dnia 1 czerwca 2016 r., Bob-Dogi, C‑241/15, EU:C:2016:385, pkt 56).

46

W odniesieniu do środka, który, tak jak europejski nakaz aresztowania, może naruszać zapisane w art. 6 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej prawo do wolności zainteresowanej osoby, ochrona ta wymaga, aby decyzja spełniająca wymogi związane ze skuteczną ochroną sądową została wydana przynajmniej na jednym z dwóch poziomów wspomnianej ochrony.

47

Wynika z tego, że w przypadku gdy prawo wydającego nakaz państwa członkowskiego przyznaje uprawnienie do wydania europejskiego nakazu aresztowania organowi, który, chociaż uczestniczy w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości tego państwa członkowskiego, to jednak nie jest sędzią ani sądem, orzeczenie krajowe, takie jak krajowy nakaz aresztowania, na którym opiera się europejski nakaz aresztowania, powinno ze swej strony spełniać te wymogi.

48

Spełnienie tych wymogów pozwala w ten sposób na zagwarantowanie wykonującemu nakaz organowi sądowemu, że decyzja o wydaniu europejskiego nakazu aresztowania do celów ścigania jest oparta na postępowaniu krajowym podlegającym kontroli sądowej oraz że osoba, wobec której wydano ten krajowy nakaz aresztowania, korzystała ze wszystkich gwarancji właściwych dla wydania tego rodzaju decyzji, w szczególności gwarancji wynikających z praw podstawowych i podstawowych zasad prawa, o których mowa w art. 1 ust. 3 decyzji ramowej 2002/584.

49

Drugi poziom ochrony praw danej osoby, o którym mowa w pkt 45 niniejszego wyroku, oznacza, że właściwy organ sądowy, zgodnie z prawem krajowym, w celu wydania europejskiego nakazu aresztowania kontroluje w szczególności przestrzeganie warunków wymaganych do jego wydania i bada, czy w świetle szczególnych okoliczności danego przypadku wspomniany nakaz ma charakter proporcjonalny (zob. podobnie wyrok z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 47).

50

To bowiem na „wydającym nakaz organie sądowym”, o którym mowa w art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584, czyli podmiocie, który ostatecznie podejmuje decyzję o wydaniu europejskiego nakazu aresztowania, spoczywa obowiązek zapewnienia ochrony na tym drugim poziomie, i to nawet wówczas, gdy ten europejski nakaz aresztowania opiera się na orzeczeniu krajowym wydanym przez sędziego lub sąd.

51

W związku z tym „wydający nakaz organ sądowy” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584 powinien być w stanie pełnić tę funkcję w sposób obiektywny, z uwzględnieniem wszystkich dowodów obciążających i odciążających, nie będąc przy tym narażonym na ryzyko, że jego uprawnienia dyskrecjonalne będą podlegały poleceniom lub instrukcjom zewnętrznym, w szczególności ze strony władzy wykonawczej, tak by nie było żadnych wątpliwości co do tego, że decyzja o wydaniu europejskiego nakazu aresztowania jest podejmowana przez ten organ, a nie ostatecznie przez wspomnianą władzę (zob. podobnie wyrok z dnia 10 listopada 2016 r., Kovalkovas, C‑477/16 PPU, EU:C:2016:861, pkt 42).

52

W konsekwencji wydający nakaz organ sądowy powinien móc dostarczyć wykonującemu nakaz organowi sądowemu zapewnienie, że w świetle gwarancji przewidzianych przez porządek prawny wydającego nakaz państwa członkowskiego działa on w sposób niezależny przy wykonywaniu swoich obowiązków związanych z wydaniem europejskiego nakazu aresztowania. Niezależność ta wymaga, aby istniały przepisy ustawowe i organizacyjne gwarantujące, by wydający nakaz organ sądowy nie był narażony, w ramach podejmowania decyzji o wydaniu takiego nakazu aresztowania, na jakiekolwiek ryzyko, że zostanie poddany w szczególności indywidualnym instrukcjom ze strony władzy wykonawczej.

53

Ponadto, jeżeli prawo wydającego nakaz państwa członkowskiego przyznaje uprawnienie do wydania europejskiego nakazu aresztowania organowi, który, chociaż uczestniczy w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości tego państwa członkowskiego, to jednak sam nie jest sądem, to decyzja o wydaniu takiego nakazu aresztowania, a w szczególności proporcjonalny charakter takiej decyzji, powinny podlegać w tym państwie członkowskim zaskarżeniu, które w pełni spełnia wymogi wynikające ze skutecznej ochrony sądowej.

54

W niniejszym przypadku z przedstawionych na piśmie uwag rządu litewskiego wynika, że na Litwie odpowiedzialność za wydanie europejskiego nakazu aresztowania spoczywa ostatecznie na prokuratorze generalnym Litwy, który działa na wniosek prokuratora zajmującego się sprawą, w której zwrócono się o przekazanie danej osoby. W ramach powierzonych mu uprawnień prokurator generalny Litwy bada, czy zostały spełnione warunki konieczne do wydania europejskiego nakazu aresztowania, a w szczególności, czy istnieje podlegające wykonaniu orzeczenie o umieszczeniu tej osoby w areszcie, które to orzeczenie powinno zostać wydane zgodnie z prawem litewskim przez sędziego lub sędziego śledczego.

55

W swych uwagach na piśmie rząd litewski także wskazał, że w ramach pełnienia wyznaczonych im funkcji prokuratorzy litewscy posiadają niezależność przyznaną im przez konstytucję Republiki Litewskiej, w szczególności jej art. 118 akapit trzeci, oraz przez przepisy Lietuvos Respublikos prokuratūros įstatymas (ustawy o prokuraturze Republiki Litewskiej). Ponieważ prokurator generalny Litwy ma status prokuratora, to korzysta z tej niezależności, która pozwala mu na działanie wolne od jakiegokolwiek wpływu zewnętrznego, w szczególności ze strony władzy wykonawczej, w ramach wykonywania swych funkcji, w szczególności w przypadku, gdy postanawia, tak jak w sporze w postępowaniu głównym, wydać europejski nakaz aresztowania do celów prowadzenia postępowania karnego. Z tego tytułu prokurator ten jest zobowiązany do zapewnienia poszanowania praw danych osób.

56

W świetle tych okoliczności wydaje się, że prokuratora generalnego Litwy można uznać za „wydający nakaz organ sądowy” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584, ponieważ, jak zostało stwierdzone w pkt 42 niniejszego wyroku, jego status w tym państwie członkowskim zapewnia nie tylko obiektywność wypełnianych przez niego zadań, ale także przyznaje mu gwarancję niezależności od władzy wykonawczej w ramach wydawania europejskiego nakazu aresztowania. Jednakże przedłożone Trybunałowi akta sprawy nie pozwalają na ustalenie, czy decyzje tego prokuratora o wydaniu europejskiego nakazu aresztowania mogą być zaskarżane w sposób spełniający w pełni wymogi związane ze skuteczną ochroną sądową, czego ustalenie należy do sądu odsyłającego.

57

W świetle całości powyższych rozważań na przedstawione pytania należy odpowiedzieć, że pojęcie „wydającego nakaz organu sądowego” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2002/584 należy intepretować w ten sposób, że obejmuje ono prokuratora generalnego państwa członkowskiego, który, chociaż pod względem strukturalnym jest niezależny od władzy sądowniczej, to jest on właściwy w zakresie prowadzenia postępowania karnego i którego status w tym państwie członkowskim zapewnia mu gwarancję niezależności od władzy wykonawczej w ramach wydawania europejskiego nakazu aresztowania.

58

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym; do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniach głównych, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

Pojęcie „wydającego nakaz organu sądowego” w rozumieniu art. 6 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, zmienionej decyzją ramową Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r., należy intepretować w ten sposób, że obejmuje ono prokuratora generalnego państwa członkowskiego, który, chociaż pod względem strukturalnym jest niezależny od władzy sądowniczej, to jest on właściwy w zakresie prowadzenia postępowania karnego i którego status w tym państwie członkowskim zapewnia mu gwarancję niezależności od władzy wykonawczej w ramach wydawania europejskiego nakazu aresztowania.